Edukacja zdrowotna, zagadnienia
Czynniki od których zależy zdrowie społeczne:
- zarobki i status społeczny
-sieci wsparcia społecznego
-Edukacja
-Zatrudnienie i warunki pracy
- środowisko fizyczne
- biologia i wyposażenie genetyczne
- zachowania zdrowotne i umiejętność radzenia sobie
- prawidłowy rozwój w dzieciństwie
- służba zdrowia
2 ) Czynniki chroniące 3 grupy , które niwelują czynniki ryzyka (ryzyko zaburzeń ( po 2 z każdej grupy)
1- indywidualne
-zdolności poznawcze
- optymizm , pogoda ducha
-pozytywny obraz siebie
- procesy motywacyjne
Umiejętności społeczne
2-zasoby wynikające z reakcji z najbliższymi
- relacja rodzice -dziecko więź , oparcie, zaangażowanie w sprawy szkolne
-konstruktywni rówieśnicy -akcepytujący normy, z aspiracjami edukacyjnymi prospołeczni
-dobrzy i kompetentni dorośli - oparcie w zaufanej osobie dorosłej np. nauczyciel, ksiądz, trener sportowy.
3 - zasoby środowiska lokalnego
- dobra szkoła -wsparcie ze strony nauczycieli
-zaangażowanie w konstruktywną działalność (kluby młodzieżowe, wspólnoty religijne, wolontariat)
-przyjazne i bezpieczne sąsiedztwo, dostęp do ośrodków rekreacji, poradni, ośrodków interwencji kryzysowej.
3 ) Czym się różni styl życia od trybu życia?
Styl życia- zespół zachowań typowych reakcji i pewnych elementów osobowości (jak jemy, jak się ruszamy, jak śpimy, czy się stresujemy)
Tryb życia- Jest to organizacja codziennego życia (rytm okołodobowy)np. rytm pracy i odpoczynku, czuwanie-sen. Są związane z czynnościami fizjologicznymi tym z rytmami biologicznymi (dzień -noc)
4 ) Zachowania prozdrowotne-wymień grupy prozdrowotne 2-3
Zachowania związane głównie ze zdrowiem fizycznym.
-higiena osobista i higiena najbliższego naszego otoczenia.
- aktywność fizyczna
-hartowanie się
-sen (długość i jakość )
- racjonalne żywienie
Zachowania związane głównie ze zdrowiem psychospołecznym.
-korzystanie i dawanie wsparcia społecznego.
-unikanie nadmiaru stresu i umienie radzenia sobie z nim.
Zachowanie prewencyjne
-samobadanie i samokontrola zdrowia
-badanie profilaktyczne (poddawanie się)
-bezpieczne zachowanie w życiu seksualnym
Niepodejmowanie zachowań ryzykownych
-nie palenie tytoniu
-ograniczone spożycie alkoholu
-nienadużywanie leków i innych substancji psychoaktywnych
5 ) Co to jest zdrowie -definicja potoczna i profesjonalna
Zdrowie jest stanem pełnego WCHO
Definicja potoczna zdrowia - odnosi się do tego jak rozumieją( opisują )zdrowie zwykli ludzie, na
podstawie doświadczeń z własnego życia oraz ich najbliższego otoczenia.
Potoczne definiowanie zdrowia zależy od różnych czynników : wiek poziom wykształcenia, status
społeczno - ekonomiczny, czy doświadczenia życiowe zdobyte w określonych warunkach
kulturowych.
Profesjonalna definicja zdrowia - Zdrowie jest stanem pełnego dobrego samopoczucia fizycznego ,
psychicznego i społecznego, a nie wyłącznie brakiem choroby lub niedomaganiami ( ułomności ) .
6 )Czym się różni rozumienie zdrowia przez dzieci i dorosłych Piaget?
7 ) Co to jest dobrostan i wellness
Dobrostan - to synonim dobrego samopoczucia, subiektywna ocena zdrowia, dokonywana
przez samych ludzi , nie lekarzy. DOBROSTAN - definiuje się jako,, poznawczą i
emocjonalną ocenę własnego życia. Jest pojęciem szerokim, obejmującym doświadczanie
przyjemnych emocji, niski poziom negatywnych nastrojów i wysoki poziom zadowolenia z
życia.
Wellness - jest jednym ze współczesnych ujęć zdrowia, związanych z jakością życia, a także
działaniem na rzecz zdrowia ( dążeniem do wellness), Wellness - tłumaczy się pełnię
możliwości, czyli optymalny stan , zarówno w wymiarze funkcjonowania w codziennym
życiu jak i odczuwanej życiowej satysfakcji, możliwy do osiągnięcia przez człowieka w danym
momencie życia i warunkach, w których żyje.
8 ) Definicja choroby i jej 3 wymiary
Definicja choroby - chorobę traktujemy jako brak zdrowia, a zdrowie jako brak choroby.
1.) Obiektywne zmiany patologiczne w organizmie ( desease ) - które można potwierdzić
badaniami lekarskimi, laboratoryjnymi, odpowiada to biomedycznej koncepcji choroby.
2.) Subiektywne poczucie choroby ( illness ) - indywidualna interpretacja i sposób reagowania na
objawy choroby, w którym najważniejsze znaczenie ma samopoczucie człowieka; ludzie czują się chorzy,
niezdrowi.
3.) Społeczna tożsamość choroby ( sickness ) , gdy ludzie są uznani przez innych za niezdrowych
lub sami tak się określili publicznie. W ten sposób otrzymują etykietę ,, chory'' i są przez osoby zdrowe
traktowane odmiennie.
9 ) Co to jest biomedyczny model zdrowia?
10) Co to jest holistyczny model zdrowia(hierarchie systemu całość i część)
11)Wymień elementy zdrowia w/g Mandala (rysunek)
Styl życia , System opieki medycznej, Środowisko stworzone przez człowieka, Praca. A w
tym zachowanie człowieka, biologia człowieka, środowisko fizyczne i środowisko psycho-
społeczno- ekonomiczne.
12)Holistyczny model zdrowia (6 wymiarów po 2 zdania o każdym aspekcie)
1.) Zdrowie fizyczne - odnosi się do ciała do biologicznego funkcjonowania
poszczególnych układów, oznacza prawidłową funkcję układów
2.) Zdrowie psychiczne - wymienia się dwa jego komponenty - poznawczy - zdrowie
umysłowe , czyli zdolność do jasnego spójnego myślenia. Aktywny - zdrowie
emocjonalne, czyli zdolność do kontrolowania emocji.
3.)Zdrowie społeczne - traktuje się je jako niezależność ( autonomia) cechę osób
dorosłych, akceptowanie odpowiedzialności za siebie i innych.
4.) Zdrowie duchowe - samoświadomość , jakość relacji system wartości, poczucie celu
życia., zdolność do dawania i brania, okazywanie ciepła, bezwarunkowa miłość,
doświadczenie wewnętrznego spokoju, zgody z samym sobą.
Wdrażanie w życie zasad i przekonań religijnych lub moralnych.
poczucie sensu i celu życia, uznawanie czegoś co istnieje ,, poza naszym umysłem''
5.) Zdrowie seksualne- wolność od przymusu , przemocy seksualnej, ochroną przed nią ,
oraz odpowiednie rozwiązywanie problemów związanych z zyciem seksualnym. jest to
pozytywne podejście do ludzkiej seksualności, której wynikają zadania dla opieki nad
zdrowiem seksualnym z seksualnością człowieka wiąże się również zdrowie
prokreacyjne- stan pełnego dobrostanu w aspekcie fizycznym, psychicznym i
społecznym.
6.) Zdrowie publiczne - zajmuje się różnorodnymi aspektami zdrowia , nie jednostki
lecz społeczeństwa.Jest to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, przedłużania życia
i promowania zdrowia poprzez organizację zbiorowych wysiłków społeczeństwa -
opinii Achesona ( Zdrowie publiczne - zdrowie emocjonalne ).
13)Na czym polega model saluto -genezy u Antonowskiego? Kontinuum
Człowiek jak podaje model saluto - genezy, w swoim życiu przemieszcza się na
kontinuum pomiędzy dwoma wyimaginowanymi biegunami:
- zdrowia ( pełnego, idealnego )
- choroby ( poważnej zagrażającej życiu ). Pomiędzy krańcami zdrowia i choroby są rożne
stany pośrednie - względnego zdrowia lub choroby, zaś poziom zdrowia to miejsce w
danym czasie na linii kontinuum. Miejsce to możemy określić obiektywnie ( badaniami
lekarskimi ) , bądź subiektywnie ( opinia pacjenta ).Ponieważ miejsce na kontinuum
, zmienia się, zatem należy zajmować się całą populacją - tzn. ludźmi znajdującymi się w
danym momencie w każdym miejscu kontinuum.
14)Co to jest - uogólnione zasoby odpornościowe i poczucie koherencji?( w jakim stopniu człowiek sobie radzi znać 3 komponenty np. zaradność… )
Uogólnione zasoby odpornościowe - są buforami dla czynników ryzyka, są właściwościami
jednostki i grupy, jej kultury, jej środowiska, które pozwalają na uniknięcie stresów oraz
zapobiegnięcie przekształcenia napięcia w stan stresu. Wśród zasobów odpornościowych
znajdują się;
- właściwości człowieka, czyli cechy biologiczne ( genetyczne, konstytucjonalne ),
psychiczne ( w tym: poczucie tożsamości, zdolności, inteligencja , wiedza) oraz
zdolności interpersonalne;
- cechy środowiska fizycznego( naturalnego oraz wytworzonego przez człowieka)
- cechy społeczno- kulturowe np. wsparcie społeczne, opieka zdrowotna, religia, stabilność
kulturowa;
- warunki materialne, pozycja zawodowa.
Pojęcie ,,uogólniona'' oznacza, że czynniki te działają niezależnie od sytuacji. Istotna jest
umiejętność wykorzystania posiadanych zasobów .
Poczucie koherencji - globalna orientacja człowieka, wyrażająca stopień w jakim ma
dominujące , trwale, choć dynamiczne pojęcie, że bodźce napływające w ciągu życia ze
środowiska wewn. i zewn. mają charakter ustrukturowany, przewidywalny i wytłumaczalny,
dostępne są zasoby , które pozwolą mu sprostać wymaganiom stawianym przez te bodźce,
wymagania te są dla niego wyzwaniem wartym wysiłku i zaangażowania.
Poczucie koherencji tworzą trzy , wzajemnie powiązane komponenty:
1.)Zrozumiałość-czyli odbieranie przez człowieka dopływających bodźców jako uporządkowanych, jasnych i spójnych, dzięki czemu człowiek ma poczucie, że może je pojąć, ocenić, zrozumieć oraz przewidzieć.
2.) Zaradność - czyli stopień w jakim dostępne zasoby są spostrzegane przez człowieka jako wystarczające , aby sprostać wymaganiom stawianym przez otoczenie.Jest to przekonanie,że w razie potrzeby może skorzystać z tych zasobów zasobów, wie do kogo się zwrócić o pomoc. Znika poczucie bezradności, a wobec różnych wydarzeń człowiek przyjmuje postawę aktywną usiłuje zaradzi rożnym problemom.
3.) Sensowność - to stopień, w jakim człowiek czuje , że życie ma sens oraz, że chociaż część wymagań niesionych przez życie, jest warte wysiłku. To właśnie dzięki wysokiemu poczuciu sensowności, człowiek podejmuje wyzwania, poszukuje w nich sensu i robi wszystko, by rozwiązywać problemy.
15)Mierniki zdrowia - podział w zależności kto dokonuje oceny i od znaku czy pozytywne czy negatywne np. negatywne ile zgonów, chorób
Miernik zdrowia w zależności w zależności od tego kto dokonuje oceny stanu zdrowia.
- obiektywne - to takie, które mogą być zmierzone, wyrażone w jednostkach, liczbach. Są
to np. wskaźniki medyczne, które dotyczą objawów chorób czy pomiaru różnych funkcji
organizmu ( ciśnienie tętnicze krwi, poziom cukru we krwi) , antropologiczne ( np. masa
ciała ) , sprawności fizycznej;
- subiektywne - dokonywane nie przez profesjonalistów lecz zwykłych ludzi. Zainteresowani
opisują swoje samopoczucie.
Miernik zdrowia w zależności od ,, znaku''
- pozytywne - określają prawidłowość oraz sprawność funkcjonowania całego organizmu lub
poszczególnych jego układów
- negatywne - mierzą natężenie zgonów, chorób, urazów, niepełnosprawności, inwalidztwa
oraz czynników ryzyka ( np. zachowań ryzykownych dla zdrowia ) . Wyraża się najczęściej
w postaci współczynników, przeliczając na pewną liczbę osób danej populacji. Mimo,iż nie
charakteryzują zdrowia, to są najczęściej stosowane do oceny zdrowia zbiorowości.
16)Definicja stresu
Stres - jest określoną relacją pomiędzy osobą, a otoczeniem, która jest oceniana przez daną osobę jako obciążająca lub przekraczająca jej zasoby i zagrażająca jej dobrostanowi.
17)Wymień 6 reakcji organizmu na stres
- wzrasta częstość uderzeń i siła skurczów serca
- pojawia się przyśpieszony oddech
- nasila się pocenie ( np. dłoń)
- zwiększa się napięcie mięśni
- skóra i owłosienie ciała wytwarzają tzw. gęsią skórkę
- pęcherz moczowy rozkurcza się
18) Wymień Fazy powstawania stresu (alarmowa, obronna, wyczerpanie)
1.Stadium reakcji alarmowej
2.Stadium odporności
3.Faza wyczerpania
19)Co to jest Eustres (mobilizuje) i Dystres (demotywuje)
Eustres - oddziaływanie bodźców odbierane jako przyjemne; podnosi próg reaktywności, umożliwia skuteczne działanie. Każdy z nas potrzebuje niezbędnego poziomu stymulacji, by móc sprostać wyzwaniom i reagować odpowiednio do danej sytuacji.
Dystres - strumień bodźców , który przekracza pewną granicę naszej indywidualnej wytrzymałości.
20) Wymień 3 skutki(organizmu) na stres
1.) Depresja
2.) Nadciśnienie
3.) Bezsenność
4.) Pocenie się
5.) Utrata apetytu
6.) Ból głowy
21)Wymień 4 sposoby reagowania ludzi na stres.
1.) Konfrontacyjne radzenie sobie - to zachowanie bezpośrednie , zgodne z pierwszym
impulsem. To ochrona własnego stanowiska i walka o to co chce się osiągnąć.
2.) Dystansowanie się
3.) Samokontrola - kontrolowanie własnych emocji, głównie powstrzymywanie emocji
negatywnych i nie podejmowanie pochopnych działań.
4.) Poszukiwanie wsparcia społecznego
5.) Ucieczka - ucieczka od problemu, , będącego źródłem stresu poprzez fantazjowanie lub
znieczulanie się środkami psychoaktywnymi.
22)Wymień 4 sposoby kontrolowanie reakcji stresowych
1.) Wysiłek Fizyczny
2.) Muzykoterapia
3.) Środki Farmakologiczne
4.) Medytacja
23)Wymień czynniki wpływające na kształtowanie zachowań(pro) zdrowotnych?
1) czynniki predysponujące
2 ) czynniki umożliwiające
3 ) czynniki wzmacniające ( normy obyczajowe )
24) Podaj 3 skutki aktywności ruchowej.
-Lepsza gospodarka tłuszczów, cukrów
-Wpływa dobrze na zdrowie psychiczne
-ruch opóźnia proces starzenia
- poprawa jakości życia
-zapobiega rozwojowi chorób przewlekłych
Wskazane są wysiłki 4-5 razy w tygodniu przez 30-45 min z częstotliwością umiarkowaną czyli z tętnem 60-70 % maksymalnej częstości skurczów serca.
25) Wymień podstawowe badania profilaktyczne?
-pomiar ciśnienia
-Usg, mammografia (profilaktyka raka sutka)
-cytologia (profilaktyka raka szyjki macicy)
26)Wymień postępowanie profilaktyczne raka sutka.
-samobadanie piersi
-palpacyjne badanie kliniczne przez lekarza
-mammografia
-usg
27)Wymień rodzaje wsparcia społecznego i jeden opisz.
Wsparcie społeczne funkcjonalne-rodzaje
-Wsparcie emocjonalne
-wsparcie informacyjne
-wsparcie rzeczowe
-wsparcie duchowe
28 ) Co to jest postawa autokreacyjna wg zdrowia?
-Każdy człowiek odpowiada za swój los.
29 ) Przyczyny bierności wobec zdrowia
-niedostatek wiedzy medycznej
-gotowość ludzi do poświęcania zdrowia
30) Jakie są typy myślenia o zdrowiu (wymienić)
-powierzchowny
-traktowanie zdrowia jako zasób
31 ) Czym się różnią czynniki szkodliwe od niebezpiecznych?
Healthism
-Niebezpieczne doprowadzają do urazu albo zatrucia
- szkodliwe do choroby naszej lub naszych dzieci
32) Wymień 5 czynników , które wpływają na organizm człowieka.
-hałas
-nieprawidłowe oświetlenie
-drgania
-ultradźwięki
-infradźwięki
33) Skutki działania hałasu na organizm.
-nerwice
-depresje
-uszkodzenie słuchu
-zaburzenia słuchu
-głuchota
34) Przyczyny zaburzeń słuchu nabytej i wrodzonej
Wrodzone:
-choroby matki w ciąży np. różyczka
-czynniki toksyczne i zaburzenia hormonalne
-antybiotyki, alkohol, nikotyna, narkotyki
-głuchota okołoporodowa
Nabyte:
-głuchota nabyta
-urazy
-choroby zakaźne
-zapalenia ucha środkowego
-związki oto toksyczne
-choroby przewlekłe, zapalenia nerek, cukrzyce
W styczniu 22.I. „O”