Franczyzing

Spis treści:

1. Wstęp

2. Idea franczyzingu w Europie

3. Istota franczyzingu

4. Opracowanie koncepcji przedsiębiorstwa

5. Struktura organizacyjna

6. Podsumowanie - zalety i wady systemu

1. Wstęp

W XXI w. ludzkość wchodzi z ogromnym bagażem wiedzy i doświadczeń z dziedziny ekonomii. To, co się dokonało przez mijające stulecie tylko w dziedzinie handlu jest tak wielkim skokiem, jest takim skondensowanym osiągnięciem, które przekracza swym rozmiarem to wszystko, co działo się przez wcześniejsze stulecia łącznie. Wpływ na to wywarło wiele czynników, m. in. to, że postawiono sobie za cel zmaksymalizowanie sprzedaży. Aby ten cel osiągnąć stworzono kilkaset różnorodnych form sprzedaży, wśród których jest właśnie franczyzing jako metoda organizacji zbytu dóbr i zbytu. W najbliższych latach zapowiada się wielkim boom Europie tej formy licencjonowanej sprzedaży.

2. Idea franczyzingu w Europie

W sferze sprzedaży detalicznej, pionierem, a obecnie liderem na rynku franczyzingowym jest w Europie koncern Body Shop. Po otworzeniu pierwszego sklepu w Belgii w 1978 r., firma rozwijała się i obecnie posiada ponad 250 dealerów na kontynencie.

Włoski Benetton użył systemu udzielania licencji z podobnym rezultatem, natomiast inny koncern odzieżowy z tego kraju - Stefanel, korzysta z tej metody na rynkach Europy Wschodniej (Czechy, Słowacja, Węgry, Jugosławia). Ekspansja zachodnich przedsiebiorstw stała się w Europie Środkowo-Wschodniej faktem dokonanym, a w dużej mierze dzięki franczyzingowie, w którego istocie tkwi wielka dynamika i ekspansywność. Firmami, które mają najlepiej przetarte szlaki są w Europie: McDonald's, Burger King, Kentucky Fried Chicken.

3. Istota franczyzingu

Franczyzing (formuły przedsiębiorstwa) polega na udzielaniu przez jedną osobę (franczyzera) drugiej osobie (franczyzantowi) zezwolenia, które upoważnia do prowadzenia działalności handlowej pod znakiem towarowym/nazwą firmową franczyzera oraz wykorzystania całego pakietu zawierającego niezbędne elementy wiedzy do tego, aby nie przeszkolona wcześniej osoba mogła być wprowadzona do przedsiębiorstwa zaprojektowanego i utworzonego przez franczyzera oraz by mogła prowadzić to przedsiębiorstwo przy stałej pomocy na z góry ustalonych zasadach. Tę skomplikowaną definicję można rozłożyć na poszczególne elementy, aby stała się bardziej zrozumiała. A zatem franczyzing to:

• osoba (franczyzant), która wykupiła licencję na prowadzenie transakcji (działalności gospodarczej) posługując się gotowym systemem stworzonym przez firmę sprzedającą (franczyzingową);

• pakiet „pomocy” w formie przeszkoleń i innych oferowany przez sprzedającego (franczyzera) dla autoryzowanego przedstawiciela (franczyzanta) - może nim być osoba, a częściej spółka lub inne przedsiębiorstwo.

Zachodnie przedsiębiorstwa zaoferowały na wschodnioeuropejskim rynku franczyzing, dzięki czemu podwoiły ilość sprzedawanych towarów i usług. Stało się to możliwe dzięki dobrej znajomości rynku lokalnego przez franczyzantów, którzy prowadzą licencjonowaną działalność na swoim terenie. Obniża to oczywiści zyski franczyzanta (firmie macierzystej), ale podnosi bezpieczeństwo.

4. Opracowanie koncepcji przedsiębiorstwa

Istnieją dwie możliwości utworzenia systemu franczyzingowego. Pierwsza to poszerzenie już istniejącego przedsiębiorstwa o nową licencję, druga zaś to założenie i zorganizowanie przedsiębiorstwa w celu oddania go franczyzantowi. Najskuteczniejsza jest druga możliwość, gdy franczyzing rozwija się od zdrowej bazy finansowej i handlowej, która nie wymaga ratowania, ale jest nastawiona na ekspansję.

Bez względu na to, czy firmą franczyzingową ma być mała gastronomia czy sklep należy podjąć takie kroki, które dostosują ją do wymagań franczyzera oraz do wymagań samej koncepcji franczyzingu. Ogólnym celem powinno być uproszczenie kontroli, zredukowanie do niezbędnego minimum pracy „papierkowej” i uczynienie systemu tak niezawodnym, jak to jest tylko możliwe. Ważne jest również zapewnienie franczyzantom obsługi i informacji, które są niedostępne dla pojedynczych kupców. W końcu należy zdefiniować rynek, na którym chce się prowadzić działalność. Przy tworzeniu koncepcji rozwoju franczyzingu swojej firmy należy postawić sobie co najmniej pięć pytań:

• czy uda się przyciągnąć odpowiednią ilość franczyzantów posiadających odpowiednie finanse?

• czy uda się przyciągnąć franczyzantów z odpowiednią zdolnością opanowania niezbędnych umiejętności i nauczenia tych umiejętności swego personelu?

• czy znajdzie się dostateczna liczba odpowiednich lokali?

• czy franczyzera stać na kształtowanie popytu rynkowego?

• czy wybrany sektor gospodarki jest zdrowy, czy popyt na dany towar jest trwały?

5. Struktura organizacyjna

Tworząc strukturę organizacyjną franczyzer musi brać namiar na to, że inwestycja może mu przynosić zyski dopiero po jakimś czasie. Wpierw bowiem dokonuje się proces szkolenia (w zależności od poziomu skomplikowania koncepcji przedsiębiorstwa) franczyzantów, reklamowanie znaku towarowego czy firmy itd.

Do ważnych czynników, które należy dobrze rozpatrywać przy tworzeniu struktury organizacyjnej są opłaty franczyzingowe, które nigdy nie są ustalone na jakimś określonym poziomie. W celu ustalenia opłat franczyzer musi opracować plan finansowy i skalkulować, jakie dochody są mu potrzebne dla zapewnienia niezbędnego poziomu dochodów brutto (muszą one pokryć jego wydatki na działalność i przynieść zysk. Zauważa się, iż przeciętna wstępna opłata nie przekracza 5-10% całkowitego kosztu pakietu franczyzingowego.

Każdy franczyzant powinien stanowić źródło niezawodnych i rosnących dochodów, toteż franczyzer powinien przy tworzeniu struktury ukształtować takie relacje, które to zapewnią. Ponadto franczyzanci, którzy odnieśli sukces, będą stanowili źródło dodatkowej ekspansji systemu, ponieważ będą starali się zainwestować swoje zyski w otwieranie następnych jednostek.

Od franczyzanta oczekuje się zatem regularnych sprawozdań i prowadzenia rachunków, dlatego jest niezwykle istotne, aby od samego początku franczyzant dokładnie rozumiał wymagania stawiane w tym zakresie przez franczyzera. Franczyzer powinien mieć możliwość kontrolowania wyników każdego franczyzanta.

6. Podsumowanie - zalety i wady systemu

Franczyzant to autoryzowany przedstawiciel jakiejś firmy, który wykupił od niej prawo do prowadzenia działalności, posługując się gotowym systemem, który został opracowany przez franczyzera. Przedstawiciel uzyskuje w ten sposób możliwość korzystania ze znaku handlowego, doświadczenia i reputacji partnera. Przedstawiciel wpłaca pewna kwotę początkową, a następnie zobowiązuje się płacić tzw. stawkę administracyjną, zwykle obliczaną jako procent rocznego obrotu.

Franczyzing posiada swoje zalety, ale również wady. Do tych pierwszych należy głownie to, iż mała organizacja centralna złożona z kilku doświadczonych osób może osiągnąć rozsądny zysk, nie wikłając się przy tym w sprawy o wysokim stopniu ryzyka kapitałowego oraz w szczegóły i problemy codziennej działalności. Ponadto nie ma potrzeby na inwestowanie coraz to większej kwoty pieniędzy w celu pomnożenia zysku, gdyż wykorzystuje się zasoby finansowe nowych franczyzantów. Organizacja franczyzera ma zatem możliwość znacznie szybszej ekspansji, łatwiej jej jest eksploatować obszary leżące poza zasięgiem jej działania, w miarę włączania do systemu nowych franczyzantów. Kolejnym plusem jest to, że franczyzerowi pozostaje do prowadzenia mniejsza liczba spraw pracowniczych oraz to, że nie musi on zabezpieczać każdej placówki.

Oprócz zalet, system franczyzingowy ma również wady, czy raczej koszty. To bowiem franczyzer musi dołożyć odpowiednich starań, aby zapewnić utrzymanie w całym łańcuch standardów jakościowych usług i dóbr. Będzie musiał stworzyć grupę pracowników, którzy działając w terenie będą zarówno kontrolować przestrzeganie standardów, jak i pomagać franczyzantom w rozwiązywaniu problemów.

Do zadań franczyzera będzie również należało motywowanie franczyzantów, gdy ich działalność nie będzie przynosił odpowiednich efektów. Między partnerami może pojawić się brak zaufania wynikający z niezgodności między franczyzantem i osobami z organizacji franczyzera, z którymi franczyzant ma do czynienia.

Franczyzer może się obawiać, ze cała praca i wysiłek, jaki wkłada w przeszkolenie partnera, w rzeczywistości służy przygotowaniu ewentualnego przyszłego konkurenta. Franczyzer ponadto musi być pewien, że osoba wybrana do systemu jest do niego odpowiednia i podoła odpowiedzialności i obciążeniom związanym z posiadaniem i prowadzeniem własnego przedsiębiorstwa.

Problemy mogą się pojawić również wówczas, gdy działalność handlowa prowadzona na podstawie umowy franczyzingowej stanowi cześć większego przedsiębiorstwa prowadzonego przez franczyzanta.

Istnieje potrzeba dobrej komunikacji między partnerami franczyzingu oraz rozwiązywania problemów, którym trzeba się przeciwstawić, gdy następuje zepsucie się komunikacji.

Wiele zalet i wad systemu franczyzingowego możliwych jest do poznania dopiero w czasie funkcjonowania systemu, w zależności do jakiej branży należy itd. Ponadto wiele zależy od tego, w jakim regionie funkcjonuje, jaki jest poziom kultury rynkowej itd. Może się zdarzyć, że w pewnych okolicznościach franczyzing sprawdzi się doskonale, a w innych zupełnie nie, że doprowadzi do strat.

Bibliografia:

• McKelvie I., Franczyzing, New York Times 1996, nr 35, s. 45, tłumaczenie własne.

• Mendelson M., D. Acheson, Franchising, Warszawa 1992.

I. McKelvie, Franczyzing, New York Times 1996, nr 35, s. 45, tłumaczenie własne.

I. McKelvie, art. cyt., s. 45.

M. Mendelson, D. Acheson, Franchising, Warszawa 1992, s. 14.

I. McKelvie, art. cyt., s. 45.

M. Mendelson, D. Acheson, dz. cyt., s. 30-34.

M. Mendelson, D. Acheson, dz. cyt., s. 80-90.

2

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---