Olej spełnia w silniku następujące zadania:

-wypełnia nierówności współpracujących powierzchni i rozdziela je zmniejszając tarcie występujące między nimi oraz ich zużycie,

-chłodzi części silnika od wewnątrz, odprowadzając zarówno pewną ilość ciepła po­chodzącego od spalania, jak i ciepło powstające w wyniku współpracy (tarcia) części,

-poprawia szczelność komory spalania,

-zapobiega korozji części silnika w okresie, gdy silnik nie jest eksploatowany,

-rozpuszcza i zmywa osady, głównie powstające na częściach węzła tłok - pierścienie - cylinder.

Głównym składnikiem silnikowych olei syntetycznych są węglowodory syntetyczne. Stosowanie olei syntetycznych pozwala na:

-zmniejszenie oporów tarcia współpracujących części,

-zmniejszenie zużycie oleju,

-wydłużenie okresu pracy oleju w silniku do wymiany,

-zwiększenie czystość części silnika.

Oleje silnikowe charakteryzują następujące cechy:

-lepkość kinematyczna mierzona w mm²/s,

-charakterystyka zmiany lepkości, tj. zależność lepkości od temperatury oleju,

-punkt zapłonu, określający najniższą temperaturę, przy której pary wydzielające się z oleju zapalają się przy zbliżeniu otwartego płomienia, nie palą się jednak płomie­niem ciągłym,

-punkt krzepnięcia, określający temperaturę, w której olej zawarty w probówce nie zmienia położenia swojej powierzchni w ciągu jednej minuty, przy pochyleniu pro­bówki pod kątem 45°,

-ilość zanieczyszczeń mechanicznych, kwasów, zasad, wody oraz popiołu; zanie­czyszczenia mechaniczne mogą powodować zatykanie przewodów oraz przyspie­szać zużycie części silnika, obecność kwasów i zasad powoduje korozje, woda po­garsza własności smarne oleju, znaczna zawartość popiołu przyspiesza zużycie tulei cylindrowej i tłoka,

-odporność na utlenianie objawiające się wydzielaniem żywic, które znacznie za­gęszczają olej,

-smarność czyli zdolność przywierania do powierzchni trących i tworzenia trwałych warstw zmniejszających opory tarcia.

Dobór oleju do silnika przeprowadza się na podstawie następujących kryteriów:

-mocy jednostkowej silnika, kW/dm³,

-obciążenia łożysk korbowodowych i głównych,

-warunków pracy silnika tj. temperatury, wielkości obciążenia oraz udziału czasu pracy z pełnym obciążeniem, prędkości obrotowej oraz udziału czasu pracy z pręd­kością obrotową znamionową zasiarczenia paliwa, rodzaju

Zawory przelewowe spełniają dwie role:

-utrzymują stałe ciśnienie doprowadzanego do łożysk oleju,

-nie pozwalają w okresie rozruchu, kiedy olej jest jeszcze gęsty, na nadmierny wzrost ciśnienia, które mogłoby być niebezpieczne dla przewodów, obudowy fil­trów lub manometr

Ze względu na przeznaczenie filtry dzieli się na filtry zgrubnego i dokładnego oczyszczania oraz filtry pomocnicze. Jako filtry pomocnicze są stosowane nieraz filtry magnetyczne. Filtry zgrubnego oczyszczania są umieszczone z reguły szeregowo w układzie olejenia. Jako filtry zgrubnego oczyszczania są stosowane filtry siatkowe i filtry szczelinowe. Filtry siatkowe wykonane są z drutu mosiężnego lub miedzianego. Zakłada się je zwykle na ssaki pomp olejowych

Zasada działania filtru odśrodkowego polega na tym, że olej doprowadzony jest pod ciśnieniem przez przewierconą oś wirówki po wykonaniu okrężnej drogi w bębnie wypływa przez dwa otwory (dysze) z dużą prędkością, wymuszając w ten sposób szybki ruch obrotowy bębna. Ten szybki ruch powoduje odrzucenie na ściany obwodowe bębna wszystkich cięższych zawiesin.

Objętość skokowa silnika Vss

Rys. 10. Wykres określający orientacyjnie pojemność miski olejowej silnika w funkcji jego pojemności skokowej i prędkości obrotowe

1

---