12.Wymień dejodynazy i opisz ich znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania org.
Proces odłączania jodku pod wpływem specyficznych enzymów- dehalogenaz jodotyrozynowych z nieaktywnej rT3 i jodotyrozyny. Dehalogenazy jodotyrozynowe nie oddziałują jednak na T3 i T4. Zachodzi w komórkach pęcherzykowych tarczycy. Uwolniony w ten sposób jodek jest natychmiast wykorzystywany(w prawie dwukrotnie większej ilości) do syntezy hormonów tarczycowych.
Zarówno T3 jak i T4 ulegają w tkankach (wątroba, nerki)zużyciu i metabolizacji, przechodząc w kwas tetrajodotyrooctowy (tetrac) lub trijodooctowy (triac). Te metabolity w tkankach ulegają dalszej dejodacji, tracąc w efekcie swoją aktywność hormonalną.
85% T3 i 95% rT3 powstaje z dejodacji T4. Dwa enzymy odpowiedzialne za zmianę T4 na aktywną T3 i nieaktywną rT3 to odpowiednio 5'-dejodynaza i 5- dejodynaza. Zawierają selen- w niedoborze tego pierwiastka może nastąpić niedostateczna zamiana T4 w T3.
Znaczenie procesu: inaktywacja hormonów tarczycy, oszczędzanie jodu, zabezpieczanie poziomu jodu do syntezy hormonów tarczycy, dezaktywacja hormonów tarczycy.
13. Efekt działania T3 i T4.
T3- główny hormon gruczołu tarczowego działający na narządy docelowe;
rT3- nieczynny biologicznie;
T4- nieczynny prohormon;
1.Katalizator reakcji utleniania, główny regulator przemian metabolicznych ustroju. Różne efekty hormonów tarczycy są wtórne w stosunku do pobudzenia zużycia tlenu.
2.Wzrost podstawowej przemiany materii (nawet o 60-100% powyżej wartości prawidłowych): wzmożona synteza RNA i białka enzymatycznego, zwiększona aktywność enzymów oksydacyjnych i elementów łańcucha oddechowego, wzmożone zużycie tlenu(zależy od poziomu amin katecholowych) i wzrost wytwarzania energii w kom (ATP,ciepło).
3.Wpływ na przemianę węglowodanów (T3 i T4 często działają synergistycznie z adrenalina i insuliną): wzrost wchłaniania glukozy i galaktozy z przewodu pokarmowego, przyśpieszenie rozpadu glikogenu w wątrobie, prowadząc okresowo do hiperglikemii.
4.Wzmożenie metabolizmu tłuszczów: zwiększona hydroliza triglicerydów do glicerolu i kw.tł., zmniejszenie ilości krążących tłuszczów we krwi (działanie synergistyczne z hormonem wzrostu, aminami katecholowymi).
5. Wzmożenie syntezy białka niezbędnej do prawidłowego wzrostu i dojrzewania.
6.Wzmożenie zuzycia witamin, zwłaszcza B1, B2, B12, C, D.
7.Wpływ na metabolizm kości, wapnia, fosforanów: podnoszą poziom wapnia w osoczu i moczu, fosforanów w osoczu i obniżają w moczu, zwalniają resorbcję wpania z jelit.
8.Niezbędne do prawidłowego rozwoju i dojrzewania ukł.nerwowego.
9.Wpływ na ukł. Sercowo-naczyniowy: wzrost wrażliwości na działanie inotropowe i chronotropowe na serce.
10.Wpływ na ukł. Dokrewny: przyspieszenie degradacji hormonów powodu nasilenia przemian metabolicznych (dotyczy to gł. Kortyzolu, aldosteronu i hormonu wzrostu).