Zoologia bezkręgowców

Ćwiczenia V

1. Charakterystyka rzędu Heterotrichida i gatunku Stentor coeruleus

• Ciało koliste w przekroju, całkowicie orzęsione (heterotrichida)

• Stentor:

• rozpowszechniony w małych zbiornikach wodnych, przyczepiony do roślin

• tworzy gęste kolonie

• wielkość 1-2mm

• niebieskie zabarwienie (ziarenka pigmentu w ektoplazmie)

• pokryty pellikulą

• z przodu ciała pole gębowe zakończone lejkiem

• na brzegu pola gębowego prawoskrętna spirala (AZM) złożona z 3 krótkich kinet, między kinetami, na różnej głębokości przebiegają włókienka, tworząc splatającą je sieć

• AZM zaczyna się na stronie brzusznej, otacza pole gębowe i wchodzi do lejka peristomu zakończonego cytostomem

• Urzęsienie somatyczne rzadkie, kinety wzdłuż ciała, na polu gębowym tworzą koła

• Aparat jądrowy to długi, serdelkowaty makronukleus i liczne, małe mikronukleusy

• obecnośc włókienek kurczliwych, które pozwalają na ruchy ciała

2. Charakterystyka rzędu Spirotrichida i Stylomychi mytilis

• ciało spłaszczone grzbietobrzusznie

• radykalna modyfikacja orzęsienia, rzęski zlepiają się tworząc ciri - szczecinki

• Stylomychia

• żyje w małych zbiornikach wodnych

• żywi się glonami i orzęskami

• przód ciała tępy, szeroki

• tył wąski okrągły

• strona brzuszna płaska

• strona grzbietowa wypukła

• po stroniw brzusznej, blisko peristomu, na jego lewej przedniej powierzchni znajduje się AZM w postaci spirali prawoskrętnej

• po prawej stronie peristomu znajduje się zagięcie pellikuli, na wewnętrznej stronie tego zagięcia znajdują się 2 krótkie kinety - membrana undulans (UM)

• na brzusznej stronie ciała znajdują się szczecinki: Ciri frontates (czołowe, jest ich 8), ciri ventrale (5), ciri anales (tylne, 5), ciri caudales (ogonowe, 3), ciri marginalis (brzeżne, tworzą rząd)

• na grzbietowej stronie ciała znajdują się sztywne rzęski czuciowe

• dużo ziarnistości w cytoplazmie

• duże pałeczkowate makronukleusy, rozszerzone na obu końcach

• dwa drobne mikronukleusy na biegunach makronukleusa

• jedna wodniczka tętniąca

3. Podział orzęsków

• osobnik przedni to proter

• osobnik tylny to epistor

• podział poprzedzony jest wzrostem komórki i duplikacją DNA

• makronukleusy dziela się mitotycznie,mikronukleusy mitotycznie

• ciało dzieli się poprzez proste przewężenie

• organelle dzielone między 2 osobniki, każdy osobnik dobudowuje sobie brakujące części

• po podziale lub w jego trakcie następuje proces odtwarzania urzęsienia gębowego - stomatogeneza

4. Koniugacja u orzęsków

• czasowe połączenie osobników celem wymiany materiału genetycznego

• następuje wytworzenie mostka cytoplazmatycznego, osobniki łączą się okolicami gębowymi, ich protoplazma zlewa się

• mikronukleus przechodzi dwa podziały mejotyczne powstaja 4 jądra potomne

• nastepuje resorbcja 3 jąder potomnych

• jądro potomne, które pozostało dzieli się na dwa protonukleusy (stacjonarny i migrujący)

• połączenie protonukleusa migrującego jednego osobnika z protonukleusem stacjonarnym drugiego osobnika powstaje synkarion

• rozłączenie osobników

• tworzą się mikro i makronukleusy

• dochodzi do wzbogacenia materiału genetycznego

• czasami dochodzi także do wymiany części cytoplazmy - dziedziczenie cytoplazmatyczne, i uzyskanie nowych cech fenotypowych

5. Autogamia u orzęsków

• zwana także endomyskją

• następuje przebudowa materiału genetycznego

• proces podobny do koniugacji, brak jednak połączenia 2 osobników

• protonukleusy (stacjonarny i migrujacy) łączą się ze sobą w obrębie jednego osobnika

6. Znaczenie pierwotniaków

• stanowią część planktonu - pożywienie dla innych organizmów

• biorą udział w rozkładzie sub. Organicznych

• są symbiontami u innych organizmów (np. u termitów, krów)

• orzęski są składnikiem skał wapiennych

• bioindykatory czystości wód

• pasożyty

---