PRAWO GOSPODARCZE
Systemy opisujące gospodarkę.
gosp. wolnorynkowa neoliberalna - np. USA, istotne decyzje społ-gosp. podejmuje się poprzez pryzmat praw wolnego rynku (podaż i popyt), najmniejsza styczność państwa z gosp.
gosp. wolnorynkowa społecznie zdeterminowana - np. Szwecja, Niemcy, istotne decyzje podejmuje się poprzez pryzmat praw wolnego rynku, ale z uwzględnieniem potrzeb człowieka, wysoko zawieszone prawa socjalne obywateli (w Szwecji gosp. przesocjalizowana)
gosp. wolnorynkowa planowana - np. Francja, obowiązują plany społ.-gosp. rozwoju od przedsiębiorcy po rząd, plany mają charakter fakultatywny, w swej istocie francuskie plany są zbliżone do naszych strategii rozwoju społ.-gosp.
transformacja ustrojowo-gosp. - dotyczy wszystkich państw byłego realnego socjalizmu, prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych, swobodny przepływ osób , towarów i kapitału, stworzenie instytucji rynku kapitałowego, niezależność Banku Centralnego
6. W jaki sposób, w jakiej mierze Konstytucja RP odnosi się do gosp.?
Od uregulowań konstytucyjnych zależą relacje państwa z gosp. Największą wartością Konstytucji jest jej niezmienność, a największą wartością gosp. jest dynamika. Konstytucja RP z 1997 r. zawiera 3 zasady ustrojowe, które mają pośredni wpływ na polską gosp.:
- zasada demokratyzmu - o tym, że dane państwo jest demokratyczne przesądzają 2 przesłanki: wolne wybory i system wielopartyjny. Wybrane w ten sposób władzę będą kreowały gosp.
- zasada państwa prawnego - 2 przesłanki: pryzmat ustawy ( władza ustawodawcza i wykonawcza może ingerować w życie społ.-gosp. wyłącznie za pomocą ustawy), sądowa kontrola ustaw (kontrolę sprawuje TK)
- zasada sprawiedliwości społ. - szczególne znaczenie w transformacji gosp.-ustrojowej, ponieważ w myśl tej zasady, koszty tej transakcji powinny być rozłożone równomiernie na wszystkie grupy społ.
10. W jakim systemie występuje największe powiązanie państwa z gosp., a w jakim znikome?
Największe powiązanie państwa z gosp. występuje w transformacji ustrojowo-gosp. Najmniejsze powianie występuje w gosp. wolnorynkowej neoliberalnej, jednak nawet w tym ustroju państwo ma do wykonania obowiązki:
- dbanie o uczciwą konkurencję,
- redystrybucja środków budżetowych w szczególności na cele społ. uzasadnione, a więc bezpieczeństwa państwa, służba zdrowia
- czuwanie nad dwoma podstawowymi parametrami gosp.: inflacją i bezrobociem
11. Ustawa z 2.07.2007 o swobodzie działalności gospodarczej zastąpiła ustawę o działalności gosp. (prawo działalności gosp.)
12. Zakres regulacji objętej wymienioną ustawą.
Ustawa o swobodzie działalności gosp. reguluje następujące kwestie:
- pojęcie działalności gosp. - zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły
- pojęcie przedsiębiorcy - os. fizyczna, os. prawna i jednostka organizacyjna nie będąca os. prawną, ale posiadająca zdolność prawną przyznaną odrębną ustawą, wykonująca we własnym imieniu i na własny rachunek działalność gosp. (sp. cywilna nie jest przedsiębiorcą, natomiast członek tej sp. każdy z osobna, jeżeli zaewidencjuje działalność gosp. i prowadzi ją w ramach zakresu działalności sp. cywilnej to w myśl prawa gosp. jest przedsiębiorcą)
*mikroprzedsiębiorca - taki przedsiebiorca, który w jednym z 2 ostatnich lat obrotowych osiągnął średnioroczne zatrudnienie mniejsze niż 10 os. oraz jego obrót netto ze sprzedaży towarów, usług, wyrobów i wszelkich operacji finansowych nie przekroczył równowartości w zł 2 mln euro lub jego aktywa bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych 2 lat obrotowych nie przekraczają równowartości w zł 2 mln euro
*mały przedsiebiorca - taki przedsiebiorca, który w jednym z 2 ostatnich lat obrotowych osiągnął średnioroczne zatrudnienie mniejsze niż 50 os. oraz jego obrót netto ze sprzedaży towarów, usług, wyrobów i wszelkich operacji finansowych nie przekroczył równowartości w zł 10 mln euro lub jego aktywa bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych 2 lat obrotowych nie przekraczają równowartości w zł 10 mln euro
*średni przedsiebiorca - taki przedsiębiorca, który w jednym z 2 ostatnich lat obrotowych osiągnął średnioroczne zatrudnienie mniejsze niż 250 os. oraz jego obrót netto ze sprzedaży towarów, usług, wyrobów i wszelkich operacji finansowych nie przekroczył równowartości w zł 50 mln euro lub jego aktywa bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych 2 lat obrotowych nie przekraczają równowartości w zł 43 mln euro
- ze względu na zakres ingerencji prawnej państwa rozróżnia:
a) ewidencjonowaną działalność gosp.
b) regulowaną działalność gosp.
c) koncesjonowaną działalność gosp.
- określa zasady kontroli przedsiębiorców
- reguluje kwestie pomocy publicznej ze środków publicznych dla przedsiębiorców.
13. Rodzaje działalności gosp.
a) ewidencjonowana działalność gosp. - ewidencję tej działalności prowadzi gmina właściwa dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy. Miejscem zamieszkania przedsiębiorcy jest miejscowość, w której on przebywa z zamiarem stałego pobytu. Org. ewidencyjnym jest wójt/burmistrz/prezydent miasta. Ewidencje prowadzi się w systemie informatycznym, jest jawna. Istnieje domniemanie, że dane w ewidencji są prawdziwe. Wpisu dokonuje się na wniosek zainteresowanego, chyba, ze przepis szczególny stanowi, że wpisy są dokonywane z urzędu. Wpisem do ewidencji jest również wykreślenie albo zmiana wpisu. Wniosek o dokonanie wpisu powinien zawierać:
- firmę przedsiębiorcy oraz jej numer PESEL, jeśli taki posiada
- NIP o ile posiada
- oznaczenie miejsca zamieszkania oraz adres do doręczeń przedsiębiorcy oraz adres wykonywania działalności gosp., poza miejscem zamieszkania to adres głównego miejsca wykonywania działalności i oddziałów, jeśli takie zostały utworzone
- przedmiot wykonywanej działalności zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności
- informacja o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólnoty majątkowej
- informacje o umowie sp. cywilnej, jeśli taka została zawarta
- dane stałego pełnomocnictwa, które uprawnia do prowadzenia spraw przedsiębiorcy o ile przedsiębiorca takiego pełnomocnictwa udzielił
Wniosek podlega opłacie w wys. 100 zł.
Rada Gminy może ta opłatę obniżyć albo ja całkowicie znieść. Wszelkie zmiany dotyczące wniosku podlegają opłacie 50 zł. Wniosek o wykreślenie działalności nie podlega opłacie. Org. ewidencyjny potwierdza dokonanie wpisu decyzją adm (do niedawna zaświadczeniem).
Org. może odmówić wpisu:
- kiedy wniosek dotyczy działalności, która nie jest objęta przepisami ustawy o swobodzie działalności gosp.
- wniosek złożyła osoba nieuprawniona
- prawomocne orzeczenie zabrania składającemu wniosek prowadzenia danej działalności gosp.
Org. ewidencyjny może z urzędu wykreślić dokonany wpis, jeżeli dane we wniosku są niezgodne ze stanem rzeczy po uprzednim wezwaniu przedsiębiorcy, żeby złożył wyjaśnienia w terminie 7 dni. Sąd gosp. niezwłocznie przesyła org. rejestrowemu odpis postępowania o ogłoszeniu upadłości, umorzeniu post. upadłościowego i zakończenia post. upadłościowego.
Utworzona jest centralna informacja o działalności gosp. Prowadzi ją minister właściwy ds. gosp. i zadaniem jej jest:
- prowadzenie zbioru informacji danych zawartych w ewidencji
- udzielanie informacji o wpisie
- wydawanie zaświadczeń o treści wpisu w ewidencji
b)regulowana działalność gosp. - istotą są odrębne przepisy ustawowe wymagające do prowadzenia działalności szczególnych kwalifikacji (z uwagi na bezpieczeństwo publiczne, interes państwa i obywateli) np. stacje kontroli pojazdów, prywatna indywidualna praktyka lekarska.
Org. dokonanie wpisu potwierdza zaświadczeniem, zaś odmowę dokonania wpisu decyzja adm.
c) koncesjonowana działalność gosp. - działalność gosp. do której prowadzenia wymagane jest posiadanie koncesji
Koncesja - decyzja adm, której koncedent (zazwyczaj właściwy minister)zrzeka się na rzecz koncesjonariusza części swojego władztwa państwowego, koncesjonariusz zobowiazuje się wobec koncedenta do prowadzenia działalności gosp. w sposób zgodny z udzielona koncesją, koncedent zaś rezerwuje dla siebie prawo kontroli działalności gosp. prowadzonej przez koncesjonariusza
Koncesji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż lat 50. Na wniosek zainteresowanego okres ten można skrócić.
W ustawie o prowadzeniu działalności gosp. jest wymienionych 6 dziedzin życia gosp., w ramach których prowadzenie działalności gosp. wymaga uzyskania koncesji:
- poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze złóż, bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, górotworze tym podziemnych wyrobiskach
- wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym
- wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią
- ochrona osób i mienia
- rozpowszechnianie programów radiowych i TV
- przewozy lotnicze
Koncesję wydaje się na wniosek zainteresowanego, który powinien zawierać firmę przedsiębiorcy, oznaczenie jego siedziby, adres lub miejsce zamieszkania, numer w Rejestrze Przedsiębiorców lub w Ewidencji Działalności Gosp. oraz numer identyfikacyjny NIP, określenie działalności gosp., na którą ma być udzielona koncesja. Jeżeli org. koncesyjny zamierza udzielić ograniczonej liczby koncesji, to fakt ten ogłasza w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”. Takie ogłoszenie powinno zawierać:
- określenie przedmiotu i zakresu działalności gosp. na która ma być udzielona koncesja
- podaje liczbę koncesji, których zamierza udzielić
- określa warunki wykonywania działalności gosp.
- określa termin i miejsce składania wniosków
- określa wymagane informacje i dokumenty, które należy przedłożyć
- podaje okres na jaki zamierza udzielić koncesji
Powyższe świadczy, ze udzielenie koncesji odbywa się w sposób jawny. Jeżeli liczba wniosków jest mniejsza od liczby koncesji, to koncedent ich udziela i zamyka post. Natomiast jeżeli liczba przedsiębiorców spełniających warunki ustawowe do udzielenia koncesji i dających rękojmę należytego wykonywania działalności koncesjonowanej jest większa od liczby koncesji przewidzianej do udzielenia, to org. koncesyjny zarządza przetarg, którego jedynym celem jest udzielenie koncesji. Ogłoszenie o przetargu zamieszcza w „Monitorze Polskim”. Ogłoszenie zawiera następujące informacje:
- minimalna opłatę koncesyjną, za którą może być udzielona koncesja - nie niższa niż opłata skarbowa oraz inna opłata o charakterze publ.-prawnym przewidziana w odrębnych przepisach za udzielenie koncesji
- miejsce i termin składania ofert
- warunki jakim powinny odpowiadać oferty
- wysokość, formę i termin wnoszenia wadium
- termin rozstrzygnięcia przetargu
Oferty pożąda się w języku polskim. Post. przetargowe przeprowadza org. koncesyjny. W przetargu biorą udział jedynie ci przedsiębiorcy, których wnioski spełniały kryteria ustawowe i którzy dają rękojmę należytego wykonywania działalności koncesjonowanej. Jeżeli oferta nie ma uchybień formalnych to o rozstrzygnięciu przetargu decyduje wyłącznie wysokość zaoferowanej opłaty koncesyjnej. Jeżeli 2 bądź więcej oferentów zaproponuje tę sama opłatę koncesyjna to koncedent wzywa ich do złożenia ponownej oferty i wybiera tę ofertę, której zainteresowany zaproponował najwyższą opłatę.
23. Dlaczego ustawa operuje pojęciem pozarolnicza działalność gosp.?
Rolnicza działalność gosp. jest uregulowana innymi przepisami.
24. Cecha odnosząca się do wykonywanej działalności gosp. w sposób ciągły.
?
25. Cecha odnosząca się do wykonywanej działalności gosp. w sposób zorganizowany.
Zorganizowanie działalności gosp. polega na jej prowadzeniu w odpowiedniej formie organizacyjnej, najczęściej jako indywidualna działalność gosp. i formie sp. prawa handlowego.
26. Cecha odnosząca się do wykonywanej działalności gosp. w celu zarobkowym.
Działalność gosp. co do zasady powinna mieć charakter zarobkowy, to pozwala ja odróżnić od innej działalności prowadzonej w sferze użyteczności publicznej w ramach gosp. komunalnej przez gminne jednostki organizacyjne, a także od działalności charytatywnej czy też od pomocy sąsiedzkiej.
27. Prawna możliwość przerwy w prowadzeniu działalności gosp.
?
37. Krajowy Rejestr Sądowy
KRS składa się z 3 rejestrów:
- rejestr przedsiębiorców
- rejestr stowarzyszeń, org. społ. i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej
- rejestr dłużników niewypłacalnych
KRS obejmuje wszystkie podmioty, na które przepisy nakładają obowiązek wpisu do rejestru. Rejestr spełnia funkcje informacyjną, ponieważ umożliwia identyfikację podmiotu w obrocie gosp. Spełnia również funkcje legalizacyjną, ponieważ wpisanie org. do rejestru wywołuje określone skutki prawne. Często dany podmiot uzyskuje w tym momencie osobowość prawną. Rejestr prowadzą sądy rejonowe zwane rejestrowymi, których właściwość obejmuje całe województwo. Rejestr prowadzony jest w systemie informatycznym.
Obowiązuje zasada jawności rejestru. Dane zawarte w rejestrze są powszechnie dostępne. Dostęp do danych możliwy jest za pośrednictwem centralnej informacji KRS, która została stworzona przez ministerstwo sprawiedliwości Jawność rejestru polega również na tym, że istnieje możliwość wydawania zaświadczeń, wyciągów czy też poświadczonych odpisów. Istnieje domniemanie prawdziwości danych wpisanych do rejestru, w tym kontekście, jeżeli dane zostały wpisane bez zgłoszenia danego podmiotu lub niezgodnie ze zgłoszeniem albo podmiot podał dane nieprawdziwe, to podmiot ten wobec os. 3 nie może się zasłaniać tym, ze dane są nieprawdziwe, ponieważ przyjmuje się, że działał on w dobrej wierze, a sam nie wystąpił z wnioskiem o sprostowanie lub skreślenie niezgodnego z prawdą wpisu. Nikt w obrocie gosp. nie może się powoływać na nieznajomość danych ujętych w KRS, ponieważ dane te podlegają obligatoryjnemu obowiązkowi ogłoszenia w „Monitorze sądowym i gosp.”. Co do zasady wpis do rejestru czyni się na wniosek zainteresowanego (ustawa przewiduje wyjątki, kiedy wpis dokonywany jest z urzędu). Wniosek powinien być złożony w terminie 7 dni licząc od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie uzasadniające wpis.
Ze względu na skutki prawne związane ze wpisem, wpisy dzielą się na:
- konstytutywne - wpisy, z którymi przepisy prawne wiążą powstanie nowych skutków prawnych np. wpisy sp. prawa handlowego, jak również wpisy o rozwiązaniu tych sp.
- deklaratoryjne - wpisy, które potwierdzają istniejący stan rzeczy, np. udzielenie prokury
- samjące - wpisy polegające na tym, że przepis prawa może przewidywać, że po upływie pewnego okresu od daty dokonania wpisu, nie ma prawnych możliwości wyciągania konsekwencji wobec podmiotu, który dokonał wpisu.
Krajowy rejestr przedsiębiorców jest niewątpliwie najistotniejszym rejestrem KRSu.
Składa się z 6 działów:
I - identyfikuje przedsiębiorcę, przede wszystkim zawiera oznaczenie firmy, wskazuje jej siedzibę i oddziały, liczbę akcjonariuszy, ilość objętych przez nich akcji, REGON oraz czas na jaki dany podmiot został utworzony
II - obejmuje dane o charakterze instytucjonalno-organizacyjnym, np. oznaczenie org., który jest uprawniony do reprezentowania podmiotu, wspólników wchodzących w skład tego org., sposób reprezentacji podmiotu, jeżeli zostały powołane org. nadzoru to w tym dziale wymienia się je i podaje skład osobowy
III - określa przedmiot działalności danego podmiotu, która musi określona wg reguł Europejskiej Klasyfikacji Działów Gosp., ale w tym rozdziale znajduje się również wzmianka o złożeniu rocznego sprawozdania finansowego, bilansu, jeżeli istniał statutowy obowiązek lub ustawowy badania tych dokumentów
IV - zamieszcza dane dotyczące obciążeń danego przedsiębiorcy, w szczególności zaległości podatkowe i celne podlegające egzekucji, ale także zaległości wobec zakładów ubezpieczeń społ., wskazuje się wierzycieli danego podmiotu, a także inne wierzytelności wobec podmiotu, które nie zostały spełnione w okresie 30 dni licząc od dnia upływu terminu do zapłaty, w tym dziale wpisuje się również wnioski dotyczące upadłości i os. proponowane na syndyka
V - dotyczy wszelkich wpisów dokonywanych z urzędu np. o odwołaniu kuratora
VI - dotyczy wszelkich informacji odnoszących się do zakończenia bytu danego podmiotu, a więc wpisuje się w tym dziale otwarcie i zakończenie likwidacji oraz os likwidatora, informacje o rozwiązaniu bądź unieważnieniu sp. prawa handlowego, ale również wszystkie informacje o przekształceniu się os. prawnej, wpisuje się informacje kontaktów z urzędem ochrony konsumentów oraz adnotacje do braku jego zastrzeżeń co do zamiarów łączenia lub przekształcenia się podmiotów.
Szczegółowo o informacje, które maja znajdować się w rejestrze przedsiębiorców decyduje w drodze rozporządzenia minister sprawiedliwości. Wpisowi do rejestru podlegają: sp.j., sp.p., sp.k., sp.k-a., sp.a., sp. z o.o., spółdzielnie, pozostałe przedsiębiorstwa państwowe, zagraniczne os. prawne, towarzystwa ubezpieczeń społ., oddziały przedsiębiorstw zagranicznych.
46. Zasada konkurencyjności w gosp. i jej istota.
Pojęcie konkurencji jest przesłanką charakterystyczną związaną z gosp. wolnorynkową. Jej istota polega na rywalizacji miedzy przedsiębiorcami, którzy dążą do uzyskania przewagi na rynku. Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestie związane z konkurencją jest ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie:
- niezgodne z prawem
- niezgodne z dobrymi obyczajami
- jeżeli narusza interes przedsiębiorcy lub klienta
50. Sposoby zapobiegania naruszeniom wolnej konkurencji.
W razie stwierdzenia praktyk monopolistycznych, org. antymonopolowy wydaje:
- decyzję, w której określa praktykę ograniczającą konkurencję i nakazuje jej zaniechanie
- decyzję o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję i stwierdzającą jej zaniechanie, ciężar dowodu, w tym przypadku spoczywa na przedsiębiorcy lub związku przedsiębiorców
- decyzję zobowiązującą przedsiębiorcę lub związek przedsiębiorców do wykonania zobowiązań, jeżeli został naruszony zakaz zawierania nielegalnych porozumień lub zakaz nadużywania pozycji dominującej ustalając jednocześnie termin wykonania
51. Zasady zamówień publicznych.
a) zasada powszechności - wyrazem tej zasady jest pryzmat przetargu nieograniczonego jako trybu, w którym na publiczne ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszystkie podmioty zainteresowane przedmiotem przetargu. W myśl tej zasady zamawiającymi, którzy są zobowiązani stosować ustawę o zamówieniach publicznych są zarówno zarówno os. fizyczne, os. prawne, jak również jednostki organizacyjne nieposiadajace os. prawnej, ale zobowiązane przepisami ustawy do jej stosowania
b) zasada uczciwej konkurencji - zamawiający przygotowuje i przeprowadza post. o udzielenie zamówienia publ. w sposób zapewniający na każdym etapie post. uczciwą konkurencje. W myśl tej zasady czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem, z dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego uczestnika post. W praktyce najczestrze naruszenia tej zasady są następujące:
- wprowadzenie w bład kontrahenta poprzez nieuczciwe oznaczenie pzredsiebiorstwa
- fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towaru
- wprowadzające w bład oznaczenie towarów i usług
- naśladownictwo produktu
- utrudnianie dostępu do rynku
- stosowanie cen dumpingowych
- stosowanie nieuczciwej lub zakazanej reklamy danego towaru lub usługi
c) zasada równego traktowania wszystkich uczestników biorących udział w post. o udzielenie zamówienia publ. - zasada ta przejawia się:
- zapewnienie wszystkim uczestnikom równego dostępu do informacji o podmiocie zam. publ.
- zabrania zamawiającemu preferowania lub dyskryminacji któregokolwiek z wykonawców
- przeciwdziała wykorzystywaniu pozycji monopolistycznych
- sprzyja racjonalnemu i efektywnemu wydawaniu środków publ.
d) zasada bezstronności i obiektywizmu - zamawiający desygnuje do wykonywania czynności związanych z przygotowaniem post. osoby bezstronne i obiektywne. W myśl tej zasady wyłaczeniu z post. podlegają te os., które ubiegaja się o udzielenie zam. publ., pozostaja w związku małżeńskim, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub w jakiejkolwiek innej zależności z os., które biorą udział w post. przed upływem 3 lat przed wszczęciem post. pozostawały w stosunku cywilno-prawnym albo zasiadały w org. os. ubiegającej się o udzielenie zam. publ., pozostaja z wykonawcą, dostawcą lub usługodawcą w takim stosunku prawnym bądź faktycznym, ze budzi to uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tych os., zostały skazane prawomocnym wyrokiem za pzrestepstwa popełnione w związku z udzieleniem zam. publ.
e) zasada decentralizacji - gwarantuje zamawiającym samodzielność post., ponadto cały system zam. publ. ma charakter zdecentralizowany ponieważ Prezes Urzędu Zam. Publ. nie ma kompetencji dokonywania zam. w czyims imieniu, jak również nie ma kompetencji do oceniania ofert, jedynie zatwierdza on post. zam. z wolnej ręki i w trybie negocjacji bez ogłoszenia (jeżeli wartość zam. przekracza 60 tys. Euro)
f) zasada pisemności - wynika z niej obowiązek prowadzenia dokumentacji z całego procesu post. o udzielenie zam. publ. przy czym obowiązek ten odnosi się do tzw. Zwykłej formy pisemnej, dla zachowania której wystarczy złozenie własnoręcznego podpisu pod dokumentem zawierajacym oświadczeniem woli stron post. W ramach tej zasady wszystkie oferty muszą być składane w formie pisemnej pod rygorem nieważności za zgodą wyłącznie zamawiającego może być złożona w formie elektronicznej ale wówczas musi być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy waznego, kwalifikowanego certyfikatu.
g) zasada jawności i przejrzystości - zobowiazuje zamawiającego do upublicznienia zamiaru udzielenia zam. publ. jak również opublikowania wszelkich informacji o przedmiocie zam. publ. Przejawem tej zasady jest jawność i publ. otwieranie ofert. Najbardziej te zasadę realizują tryby udzielania zam. publ. przyjęte w ustawie.
h) zasada prymatu przetargu nieograniczonego nieograniczonego przetargu ograniczonego - przetarg nieograniczony jest podstawowym trybem udzielenia zam. publ. nie wymaga niczyjej zgody ani zatwierdzenia. Jest trybem najbardziej efektywnym poprzez swoja konkurencyjność. konkurencyjność przypadku przetargu ograniczonego przesłanki jego zastosowania wymienia w sposób szczegółowy i pełen omawiana ustawa.
56. Tryby udzielenia zam. publ.
a) przetarg nieograniczony - jest podstawowym trybem udzielenia zam. publ. Przyjmuje się, ze jest to tryb najbardziej efektywny. Zamawiający stosujący ten tryb ma pełna swobodę, nie jest uzależniony od zadnej innej decyzji. Istotą tego trybu jest publ. ogłoszenie zamówienia i składanie ofert przez wszystkich zainteresowanych.
b) przetarg ograniczony - istota tego trybu jest publ. ogłoszenie, natomiast w I etapie zainteresowani zam. o dopuszczenie do przetargu, natomiast oferty mogą składać oferenci zaproszeni.
c) negocjacje z ogłoszeniem (odpowiednik unijnej procedury negocjacji z uprzednim ogłoszeniem) - istota tego trybu jest publ. ogłoszenie, nastepnie po złozeniu ofert przez zainteresowanych wykonawców o dopuszczeniu w post. zamawiający zaprasza wybranych oferentów do składania ofert. To zaproszenie jest poprzedzone negocjacjami.
d) negocjacje bez ogłoszenia (odpowiednik unijnej procedury negocjacji bez uprzedniego ogłoszenia z udziałem kilku wykonawców) - to tryb udzielenia zam. publ. w którym zamawiający negocjuje warunki umowy w sprawie zam. publ. z wybranymi przez siebie wykonawcami, a nastepnie zaprasza ich do składania ofert.
e) zamówienie z wolnej ręki (odpowiednik unijnej procedury negocjacji bez uprzedniego ogłoszenia z udziałem jednego wykonawcy) - to tryb udzielenia zam. publ. w którym zamawiający udziela zam. po negocjacjach tylko z jednym wykonawcom.
f) zapytanie o cenę - zamawiający kieruje pytanie o cene do wybranych przez siebie wykonawców i zaprasza ich do składania ofert. Nastepnie wybiera te ofertę, której wykonawca zaproponował najkorzystniejszą cenę. Każdy z wykonawców może zaproponować cenę tylko jeden raz (cena nie podlega negocjacji).
g) licytacja elektroniczna - jej istota polega na tym, ze za pomocą odpowiedniego formularza umieszczonego na stronie internetowej umożliwiającego wprowadzenie niezbędnych danych w trybie połączenia bezpośredniego ze stroną wykonawcy składaja kolejne, korzystniejsza oferty, które podlegaja automatycznej i bieżącej klasyfikacji składanych ofert. Na zakończenie licytacji zostaje najkorzystniejsza oferta.
57. Rynek kapitałowy.
Rynek kapitałowy - segment rynku finansowego, na którym dokonywane są emisje średnio- i długoterminowych instrumentów finansowych takich jak akcje i obligacje, przeznaczone na finansowanie inwestycji.
Instytucje kapitałowe:
- Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie sp. a.
- Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych sp. a.
- domy maklerskie, w tym również maklerzy, remitenci papierów wartościowych i inwestorzy giełdowi.
Funkcje rynku kapitałowego:
a)f. alokacji kapitału (tzw. mobilizacyjna) - związana z transferem środków finansowych od podmiotów, które te środki posiadają, do podmiotów, które zgłaszaja zapotrzebowanie na środki pieniężne, pozwala na zmianę kapitału oszczędnościowego na kapitał o charakterze produkcyjnym, obrotowym, zapewnia efektywny i bezpieczny obrót środkami finansowymi między podmiotami na wolnym rynku, zwłaszcza za pośrednictwem giełdy
b) f. wyceny kapitału - kreuje wycenę instrumentów finansowych znajdujących się na rynku kapitałowym, przede wszystkim w oparciu o ekonomiczne prawo popytu i podaży, odzwierciedla wartość elementów w różnych branżach naszej gosp.
c) f. informacyjna - celem jest dostarczenie inwestorom jednolitej i rzetelnej informacji o rynku kapitałowym
58. Giełda Papierów wartościowych w Warszawie sp. a.
Giełda - rynek, na którym wedle prawa podaży i popytu dokonuje się kupna, sprzedaży papierów wartościowych lub towarów masowych o określonych standardach, z uwagi na przedmiot obrotu giełdowego rozróżniamy:
- giełdę papierów wartościowych
- giełdy towarowe
- giełdy ubezpieczeniowe
Struktura g.p.w.:
a) Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Giełdy - jest najistotniejszym org. giełdy, prawo do udziału w nim maja wszyscy akcjonariusze sp. Do kompetencji WZAG w szczególności należą:
- zatwierdzenie regulaminu Rady Giełdy i dokonywanie w nim wszelkich zmian
- powoływanie i odwoływanie członków RG
- podejmowanie uchwał w sprawach majatkowych g.p.w.
-kreowanie strategii rozwoju g.p.w.
b) Rada Giełdy - jest org. kontrolnym sp. wybieranym spośród przedstawicieli banków, domów maklerskich, instytucji finansowych, izb gosp. przez WZAG na 3-letnia kadencję. Do obowiązków RG należą:
- powoływanie i odwoływanie członków Zarządu Głównego
- ocena sprawozdań ZG z działalności sp. oraz sprawozdań finansowych za każdy rok obrotowy
- ocena wniosków składanych przez ZG dotyczących podziału zysków lub pokrycia strat
- zawieszanie z waznych powodów wszystkich bądź poszczególnych członków ZG
- uchwalanie na wniosek ZG regulaminu giełdy
- reprezentowanie giełdy na zewnątrz
c) Zarząd Główny - składa się z 3-5 os., zajmuje się wszystkimi sprawami nie zastrzeżonymi dla WZAG i RG. Do istotnych zad. ZG należą:
- kierowanie bieżącymi sprawami sp.
- zarzadzanie majatkiem giełdy
- reprezentowanie giełdy na zewnątrz
- podejmowanie decyzji w sprawach dopuszczania instrumentów finansowych do obrotu giełdowego
- nadzorowanie działalności maklerskiej w zakresie działalności obrotu giełdowego
- zatwierdzanie planu finansowego giełdy oraz sprawozdań z jego wykonania
- przedstawianie WZAG głównych ocen
- określa główne cele giełdy
59. Opisać 1. sesję giełdową z 16 IV 1991
Pierwsza sesja giełdowa odbyła się 16 IV 1991 r., czyli zaledwie 4 dni po powołaniu do zycia giełdy. Notowano na niej papiery wartościowe 7 sp. giełdowych. Wpłynęło 112 zleceń kupna-sprzedaży, a obrót tego dnia kształtował się na poziomie ok. 2 tys zł.
65. Kompetencje Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych sp. a.
KDPW jest podmiotem na rynku kapitałowym bez którego niematerialny obrót giełdowy papierami wartościowymi jest praktycznie niemożliwy.
Zadania KDPW:
- rejestruje zdematerializowane p.w. i wszystkie inne instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu na rynku giełdowym (również na rynku pozagiełdowym)
- każdorazowo nadzoruje wielkość emisji p.w. z liczba p.w. znajdujących się w obrocie
- prowadzi obsługe realizacji zobowiązań remitentów wobec uprawnionych z p.w. znajdujących się w obrocie
- rozlicza wszystkie transakcje na rynku p.w.
- prowadzi konta depozytowe
- prowadzi systemy zabezpieczenia płynności rozliczeń w tym system gwarantowania rozliczeń giełdowych
66. Prawo maklerskie
Podstawa prawna funkcjonowania domów i biur maklerskich jest ustawa o obrocie p.w.. Wedle przepisów tej ustawy dom maklerski może prowadzić działalność maklerska w następujących formach: sp.a., ap.k-a., sp.k., sp.p., sp.j., sp.z o.o.
Nadto działalnośc maklerska może być prowadzona przez wyodrębnione organizacyjnie jednostki banków-biura maklerskie.
Zgodnie z przepisami ustawy „wyłącznie bank oprócz swojej podstawowej działalności mogą prowadzić działalność maklerska”.
Działalność maklerską mogą prowadzić wyłącznie:
-domy maklerskie
- banki prowadzące działalność maklerska
- zagraniczne firmy inwestycyjne
- zagraniczne osoby prawne państw należących do ODCE
Wobec powyższego każdy inwestor, który zamierza uczestniczyć w obrocie p.w. (obrocie zorganizowanym) powinien podpisywać z jednym z w/w podmiotów umową o świadczenie usług brokerskich. Na podstawie tej umowy firmy inwestycyjne w imieniu danego klienta będzie mogła składać oferty kupna-sprzedaży. Zgodnie z przepisami ustawy o obrocie instrumentami finansowymi działalność polega na:
- wykonywaniu i przyjmowaniu zleceń, które dot. Nabywania lub zbywania maklerskich instrumentów finansowych
- nabywanie lub zbywanie na własny rachunek maklerskich instrumentów finansowych
- oferowanie maklerskich instrumentów finansowych
- zarządzanie portfelami w skład których wchodzą maklerskie instrumenty finansowe
- prowadzenie rachunków pieniężnych
- prowadzenie rachunków p.w.
- doradztwo inwestycyjne w zakresie maklerskich instrumentów finansowych, które są dopuszczone do obrotu zorganizowanego
- doradztwo dla przedsiebiorców w zakresie struktury kapitałowej i struktury przedsiębiorstwa
Makler oraz doradca - os. fizyczna wpisana na liste maklerów lub liste doradców (listy o charakterze państwowym)
Od maklera i doradcy wymaga się:
- pełnej zdolności do czynności prawnej
- musi korzystac z pelni praw publicznych
- nie może być karany za przestępstwa skarbowe, przeciwko wiarygodności dokumentów, przestępstwa w mieniu, obrocie gospodarczym i obrocie p.w.
- złożyć z wynikiem pozytywnym przed komisją egzaminacyjna dla maklerów i doradców
69. Emitent p.w.
Emitent p.w. - podmiot, który we własnym imieniu wystawia p.w.
Remitent obrocie publicznym obok remitenta może wystepować wprowadzający do obrotu, czyli podmiot będący właścicielem już wyemitowanych p.w. i występujący z wnioskiem o ich dopuszczenie do publicznego obrotu.
Pozycje prawna remitenta kształtują zwłaszcza:
- przepisy Kodeksu Spółek Handlowych
-przepisy ustawy prawo o publicznym obrocie p.w.
70. Akcje
Akcja - dokument, który odzwierciedla bądź może odzwierciedlać prawa majątkowe i jest sformułowany w taki sposób i w takim brzmieniu, że może stanowic samoistny przedmiot obrotu prawnego.
3 znaczenia:
- właściciel (posiadacz) akcji jest akcjonariuszem sp.a.
- akcja odzwierciedla część kapitału sp.a.
- akcja stanowi prawo do części majatku sp.a. w razie jej likwidacji lub upadłości
Akcja imienna - legitymuje posiadacza akcji i jest wpisana (zarejestrowana) w księdze akcyjnej, której obowiązek prowadzenia ciaży na zarządzie sp.a.
Akcja na okaziciela - legitymuje daną osobę (chociaż osoba posiadajaca taka akcję nie musi być jej właścicielem i nie jest zarejestrowana w księdze akcyjnej)
73. Obligacje
Obligacja - papier dłużny. Emitent obligacji zobowiazuje się wobec jej posiadacza do spełnienia określonych świadczeń (świadczenia mogą mieć charakter pieniężny lub niepieniężny) w określonym terminie i n zasadach, które są szczegółowo określone w warunkach emisji obligacji. Zobowiązania o charakterze pieniężnym obejmuja zawsze należność główno wraz ze wszystkimi należnościami ubocznymi np. z odsetkami ustawowymi. Natomiast należności o charakterze niepieniężnym mogą dotyczyc uprawnień zamiany obligacji na akcje sp. w późniejszym terminie