Bory to siedliska ubogie o glebach kwaśnych, sorpcyjnie nienasyconych, wytworzonych z piasków luźnych lub torfów wysokich. Próchnica ma postać mory lub torfu stagnowanego. Porastają je d-stany So o runie mszysto- krzewinkowym.
*Bór suchy: siedlisko skrajnie ubogie i suche. Nie wywiera na nie wpływu woda gruntowa leżąca bardzo głęboko. Próchnica ma postać moru suchego, rozdrobnionego, niekiedy inicjalnego. #Rodzaje glebowe siedliska: 1 bardzo ubogie, zagrożone erozją wietrzną, *skała macierzysta: utwory piaszczyste o śred ziaren>0,1mm luźne piaski eolicznewydm śródlądowych i nadmorskich; *gleby: arenosoli inicjalne, właściwe, bielicowe. 2 średnio ubogie spotykane na ternie starszych zlodowaceń, *skała macierzysta: utwory piaszczyste o śred ziaren>0,1mm luźne piaski rzeczne lub sandrowe, zwykle częściowo zwydmione i zerodowane; *gleby bielicowe właściwe słabo zbielicowane. D-stan: So. IV-V bonitacja w Domieszce Brz. brod. Podszyt: jałowiec. Typy lasy i zespoły roślinne: sosnowy nie produkcyjny, lecz pełniący ważną funkcję ochrony piasków wydmowych podatnych na erozję wietrzną. Występuje w całym kraju z zespołami: bór sosnowy suchy, nadmorski bażynowy bór sosnowy, bór brusznicowy, kontynentalny bór świeży sasankowy. Runo: Gat. typowe na obszarze całego kraju: Cladonia pl. Cetraria Islandia, Dicranum scaparium, Pleurosium schreberi, Carex ericatorum, Vaccinium vitis-idaea, Calamagrostis epigeios, Corynephorus canescens.
Gat. typowe, regionalne: Thymus serpyllum, Carem arenaria,empetum nigrum, Festuca owina, hieracium pilosella, Rumem acetosella, Arctostaphyllos uva-ursi, Pyrola chlorawa, Chimahila umbellata, Antenarai dioica, Calluna vulgaris.
*Bór świeży: to siedlisko ubogie o dość korzystnym uwilgotnieniu. W stanie nie zniekształconym próchnica ma postać moru świeżego, właściwego lub włóknistego. 1 Wariant umiarkowanie świeży powstaje, gdy na glebę nie wywiera wyrażnego wpływu leżąca głęboko woda gruntowa. Uwilgotnienie jest umiarkowane lub słabe. #Rodzaje glebowe siedliska: 1 ubogie, *skała macierzysta utwory żwirowe i piaszczyste o śred ziaren> 0,1mm lużne piaski eoliczne; *gleby arenosole właściwe. 2 typowe, *skała macierzysta utwory żwirowe i piaszczyste o śred ziaren> 0,1mm lun piaski i żwiry sandrowe, piaski rzeczne, *gleby rdzawe właściwe. 3 żyżniejsze, *skała macierzysta utwory żwirowe i piaszczyste o śred ziaren> 0,1mm lużne piaski lodowcowe, zwłaszcza starszych zlodowaceń, *gleby rdzawe bielicowe. 2 Wariant silnie świeży tworzy się, gdy gleba pozostaje pod słabym wpływem wody gruntowej, która leży niezbyt głęboko. Wariant ten ma na ogół nieco wyższą zdolność produkcyjną od wariantu umiarkowanie świeżego na wskutek korzystnego uwilgotnienia. # Rodzaje glebowe siedliska: 1 typowe, pospolicie spotykane, *skała macierzysta utwory piaszczyste o śred ziaren> 0,1mm lużne piaski rzecznei sandrowe, * gleby: bielicowe właściwe i bielice właściwe odmian głęboko gruntowoglejowych. 2 wyst tylko na wybrzeżu, *skała macierzysta utwory piaszczyste o śred ziaren> 0,1mm lużne piaski morskie, *gleby; arenosole właściwe i bielicowe odmian głęboko gruntowoglejowych. D-stan: So. II-IV bonitacji, w Domieszce Brz. brod. a w krainie II i V również Św. W wariancie silnie świeżym wskazany większy udział Św i Brz. Podszyt: jałowiec, jarzębina, Db. bezszyp. Typy lasy i zespoły roślinne: sosnowy występuje w całym kraju z zespołami: subatlantycki bór sosnowy (oprócz krainy II), bór brusznicowy (krainie II i IV), nadmorski bór sosnowy bażynowy ( w krainie I), kontynentalny bór świeży ( kraina II, rzadziej w IV) Runo: Gat. różnicujące bór świeży od boru suchego na obszarze całego kraju:Vaccinium myrtillus, Hylocomium splandens, Trientalis europaea, Luzula pilosa, Molinia caerulea
Gat. różnicujące, regionalne:Viola canina, Solidago virgaurea, Skorzonera humilis, Convallaria majalis, Orthisia secunda, Melampyrum pratense, Sielglingia decumbens.
Gat. częste: Pleurosium schreberi, Vaccinium vitis-idaea, Chimaphila umbellata, Dictanum scoparum, Leucobryum glaucum, Carem ericetorum, Festuco ovina, Calluna vulgaris, Empetrum nigrum.
*Bór wilgotny: to siedlisko ubogie, korzystnie lub nieco nadmiernie wilgotne. W nie zniekształconym stanie siedliska próchnica ma postać moru wilgotnego, a przy obniżonym poziomie wody glebowej moru świeżego. 0 Wariant odwodniony powstaje w wyniku sztucznego obniżenia poziomu zalegania wody gruntowej poniżej 150-180 cm. Przez to wierzchnie warstwy gleby są świeże, próchnica ma postać moru świeżego lub murszowego. Siedlisko pozostaje pod umiarkowanym wpływem wody gruntowej, ma charakter świeżo- wilgotny. #Rodzaje glebowe siedliska typowe, odwodnione, *skała macierzysta: utwory piaszczyste o śred ziaren>0,1mm: lużne piaski rzeczne, lodowcowe, rzadziej eoliczne, lub płytkie(30cm) murszejące torfy wysokie czy mursze na wymienionych piaskach, *gleby: glejo-bielice właściwe, glejo-bielicowe właściwe, murszaste i torfiaste, gruntowoglejowe torfowe i torfiaste. Wszystkie podtypy gleb w odmianach odwodnionych. 1 Wariant umiarkowanie wilgotny powstaje przy dość płytkim poziomie wody gruntowej wywierającej umiarkowany wpływ na siedlisko. Gleby są dość wysoko oglejone. #Rodzaje glebowe siedliska typowe, *skała macierzysta: lużne piaski rzeczne, sandrowe, morskie, lodowcowe, niekiedy eoliczne o śred ziaren>0,1mm; *gleby glejobielice właściwe, glejobielicowe właściwe. 2 Wariant silnie wilgotny powstaje w wyniku dość silnego oddziaływania płytkiej wody gruntowej na glebę. Tworzą się wówczas gleby torfiasto-mineralne silne, wysoko oglejone lub gleby glejowobielicowe. Wariant ten występuje rzadziej od umiarkowanie wilgotnego. Posiada nieco niższą produkcyjność wywołaną pewnym nadmiarem wilgoci. #Rodzaje glebowe siedliska typowe, *skała macierzysta: płytkie torfy wysokie na lużnych piaskach rzecznych, sandrowych morskich, niekiedy eolicznych o śred>0,1mm; *gleby; glejobielicowe torfiaste, gruntowoglejowe torfiaste i torfowe D-stan So. bonitacji II-III i Św bonitacja II-III ( kraina I i II), w domieszce Brz. brod i Św( kraina III-IV). Podszyt: kruszyna, jarzębina, jałowiec, wierzby krzewiaste. Typy lasy i zespoły roślinne: sosnowy występuje w całym kraju z zespołami: bór sosnowy wilgotny (w krainach II,IV,V,VI), nadmorski bór sosnowy; świerkowy występuje w II krainie z zespołem: subborealny bór wilgotny. Runo: Gat. różnicujące bór wilgotny od boru świeżego na obszarze całego kraju: Molina caerulea, Politrychum commune, Sphagnum capilifolium, Vaccinium uliginosum, Ledum palustre
Gat. różnicujące, regionalne: Erica tetraliź, Juncus, balticum
Gat. częste:Vaccinium myrtillus i vitis0idaea, Pleurosium schreberi, Dicranum polisetum i splendens, Empetrum nigrum.
*Bór bagienny: siedlisko ubogie, o niekorzystnym nadmiarze wody. Tworzy się na torfowiskach wysokich- głębokich torfowiskach atlantyckich w krainach I i II lub płytkich torfowiskach kontynentalnych w krainach III-VI. Próchnica ma postać torfu wysokiego lub na torfach odwodnionych mursz. 0 Wariant silnie, sztucznie odwodniony odznacza się głębokim zaleganiem poziomu wody w pokrywie glebowej ( poniżej 100cm) Wierzchnie warstwy gleby są świeże. Próchnica ma postać murszu. Proces murszenia, mniej lub bardziej zaawansowany, obejmuje warstwę torfu, lub jej górne poziomy. #Rodzaje glebowe siedliska typowe,odwodnione *skała macierzysta: torfy wysokie silnie odwodnione *gleby; torfowa torfowisk wysokich, odmiana odwodniona, torfowo-murszowa. 1 Wariant odwodniony cechuje obniżony do głębokości ok. 0,5m poziom wody gruntowej, co podnosi wartość gosp siedliska. #Rodzaje glebowe siedliska typowe, *skała macierzysta: torf wysokie odwadniane *gleby; torfowa torfowisk wysokich, odmiana odwodniona. 2 Wariant mokry, najpospolitszy. Odznacza się bardzo płytko leżącym poziomem wody gruntowej. #Rodzaje glebowe siedliska typowe, *skała macierzysta: torf wysoki, *gleby; torfowa torfowisk wysokich, mokra. 3 Wariant bardzo mokry, nie przydatny produkcyjnie, jest cennym, chronionym użytkiem ekologicznym. Woda gruntowa występuje przy powierzchni gleby. #Rodzaje glebowe siedliska typowe, *skała macierzysta: torf wysoki, *gleby; torfowa torfowisk wysokich, bardzo mokra. D-stan: So IV-V bonitacji, w domieszce Brz. brod, a w wariancie dość mokrym również Św w granicach występowania. Podszyt: kruszyna, wierzby krzewiaste. Typy lasy i zespoły roślinne: sosnowy nie produkcyjny o charakterze glebo- i wodochronnym, występuje w całym kraju z zespołem: bór sosnowy bagienny. Runo Gat. różnicujące bór bagienny od wilgotnego na obszarze całego kraju: Oxycoccus palustris, Andromedapolifolia, Europhorum vaginatum, Drosera rotundifolia, Sphagnum nagellancium i recurvum, Politrichum strictum, Aulacomnium palustre.
Gat. częste: empetrum nigrum, Marice gale, erica tetralix, Vaccinium vitis-idaea i myrtillus I uliginosum, Ledum palustre, Sphagnum capilifolium.
Bory mieszane- to siedliska dość ubogie. Powstają na glebach piaszczystych lub torfach przejściowych, kwaśnych, w niewielkim stopniu nasyconych zasadami, przynajmniej w wierzchnich poziomach. W naturalnym stanie siedlisk próchnica ma postać moderu lub form zbliżonych do moru, a na siedliskach bagiennych torfu przejściowego. Naturalne d-stany tworzy So z domieszką Db bezszyp., Bk, Św, Jd, Brz, i innych gat. drzewiastych. Roślinność runa ma charakter borowy (mchy, borówki), z udziałem gat. o nieco większych wymaganiach ekologicznych. *Bór mieszany świeży: siedlisko to jest umiarkowanie ubogie, o stosunkowo dobrym uwilgotnieniu. Przy naturalnym stanie siedliska tworzy się próchnica moderowa- typowa lub pośrednia moder- mor. 1 Wariant umiarkowanie świeży powstaje, gdy na glebę nie wywiera wyraźnego wpływu woda gruntowa leżąca głęboko lub bardzo głęboko. #Rodzaje glebowe siedliska: 1 najuboższe, pospolite, podatne na degradację, *skała macierzysta: lużne i słabo gliniaste piaski z pewną przewagą ziarn o śred>0,1mm piaski i żwiry sandrowe, piaskirzeczne, miejscami pokryte eolicznymi; *gleba arenosole właściwe. 2 typowe, pospolite, dość podatne na degradację, *skała macierzysta: lużne i słabo gliniaste piaski z pewną przewagą ziarn o śred>0,1mm piaski i żwiry lodowcowe i wodnolodowcowe: *gleby bielicowe właściwe. 3 na ogół bardziej żyzne, rzadko wyst, *skała macierzysta: lużne i słabo gliniaste piaski z pewną przewagą ziarn o śred>0,1mm piaski lodowcowe, sandrowe, niekiedy eoliczne na ogół głęboko podścielone gliną zwałową; *gleby rdzawe właściwe. 4 bardziej żyzne, rzadko wyst, *skała macierzysta: lużne i słabo gliniaste piaski z pewną przewagą ziarn o śred>0,1mm piaski pylaste jeziorno-lodowcowe, zastoiskowe lub lodowcowe, *gleby rdzawe właściwe. 2 Wariant silnie świeży tworzy się pod słabym wpływem średnio głębokiej wody gruntowej lub glebowo- opadowej, krótkookresowej, wysychającej na co najmniej 6 m-cy w roku. Wariant ten jest na ogół urodzajniejszy od umiarkowanie świeżego, głównie z powodu korzystniejszego uwilgotnienia gleby. #Rodzaje glebowe siedliska: 1 gruntowo silnie świeże, dość żyzne, rzadko wyst, *skała macierzysta: lużne i słabo gliniaste piaski z pewną przewagą ziarn o śred>0,1mm piaski rzeczne, piaski i żwirysandrowe, lodowcowe, wodnolodowcowe; *gleba rdzawe właściwe, rdzawe bielicowe, bielicowe właściwe odmian opadowoglejowych. 2 opadowo silnie swieże, na ogół żyzne, wyst rzadko, *skała macierzysta: lużne i słabo gliniaste piaski z pewną przewagą ziarn o śred>0,1mm piaski lodowcowe, sandrowe, niekiedy eoliczne dość głęboko podścielone gliną zwałową, *gleby rdzawe właściwe, rdzawe bielicowe, bielicowe właściwe odmian głęboko gruntoiwoglejowych arenosole właściwe, odmian głęboko gruntowoglejowych. :D-stan: Gat główne So I bonitacja kraina II, So bonitacja II krainy I,III,IV,V,VI, Św bonitacji II-III kraina II. Gat. domieszkowe I piętra: Bk III-IV bonitacji kraina I,V,IV, Db bonitacji III-IV, Md, Brz, Św wszystkie krainy, Lp, Jd krainy IV,V,VI. Gat domieszkowe II pietra; GB krainy III,IV,V,VI, Lp kraina III. Podszyt: jarzębina, jałowiec, leszczyna, kruszyna, trzmielina. Typy lasy i zespoły roślinne: *dębowo-sosnowy występuje w całym zasięgu Db. bezszyp. z zespołami: kontynentalny bór mieszany ( z wyjątkiem I krainy ), *świerkowo-sosnowy wyst w północno- wschodniej części kraju z zespołem: subborealny bór nieszany. Na siedlisku boru mieszanego świeżego lokalnie mogą miejscami wyst d-stany liściaste: *dębowy z zespołem: kwaśna dąbrowa trzcinnikowi, w krainach III,V i VI, *dębowo-bukowy z zespołem: pomorski las bukowo-dębowy( kwaśny), w krainie I i III. Runo: Gat. różnicujące bór mieszany świeży od boru świeżego na obszarze całego kraju: Maiantemum bifolium, Fragaria vesca, Oxalis acetosella, Convallaria majalis, Pteridium aquilinum, Politrychastrum formosum, Rubus saxatalis, Dryopteriscartusiana, Carem pilulifera, Calamagrostis arundinacea.
Gat. różnicujące regionalne, wyst na siedlisku boru mieszanego świeżego zespołach kwaśnych dąbrów: Hiracium sabaudum i laevigatum, Holcu mollis
Gat. częste: Vaccinium myrtillus, Pleurosum schreberi, Melampyrum pratense, Trientalis europaea, Veronica officinalis, Deschampsia flexuosa, Luzula pilosa, Hylocomium splendes, Dicranum polysetum i scaporum.
*Bór mieszany wilgotny: siedlisko to jest umiarkowanie ubogie, korzystnie, niekiedy nadmiernie uwilgotnione. Przy naturalnym stanie siedliska próchnica ma postać moru murszowego, torfiastego, moder-moru lub moderu murszowatego. 0 Wariant odwodniony odznacza się głębokim( poniżej 150-180cm.) zaleganiem wody gruntowej i próchnicą mor, lub moder- mor świeży, oraz przesuszeniem do stanu świeżego płytkich warstw gleby. #Rodzaje glebowe siedliska: 1 typowe, odwodnione *skała macierzysta: lużne i słabo gliniaste grubo-, drobno- i średnioziarniste piaski rzeczne, sandrowe, eoliczne, niekiedy podścielone gliną zwałową, *gleby:glejowo-bielicowe odmian orsztynowych odwodnionych, glejowo-bielice i gruntowoglejowe odmian odwodnionych. 1 Wariant umiarkowanie wilgotny powstaje pod wpływem wody: *gruntowej dość płytko zalegającej w okresie wiosennym( 0,6-1,2m), obniżającej się póżnym latem do ok. 2m i wywołującej dość wysoko sięgające oglejenie profilu albo *glebowo-opadowej, wyst na głębokości 0,6-0,8m, wysychającej na okres 4 m-cy i wywołujący silne opadowe oglejenie. #Rodzaje glebowe siedliska: 1 gruntowo umiarkowanie wilgotne, typowe, wyst pospolicie, *skały macierzyste: piaski lużne słabo gliniaste o śred>1mm; piaski rzeczne, sandrowe, lodowcowe, eoliczne, morskie; *gleby: glejowo-bielicowe właściwe i murszaste gruntowoglejowe właściwe. 2 opadowo umiarkowanie wilgotne, raczej uboższe ze względu na procesy oglejenia opadowego, wyst fragmentarycznie, *skały macierzyste: piaski lużne słabo gliniaste o śred>1mm; piaski lodowcowe, sandrowe, na glinach zwałowych, *gleby: glejowo-bielicowe właściwe i murszaste opadowoglejowe bielicowane.
2 Wariant silnie wilgotny powstaje na glebach torfiasto- i murszowo-mineralnych, rzadziej mineralnych pozostających pod wpływem wody: *gruntowej, płytko zalegającej (0,2-0,6m), wywołującej silnie wysokie oglejenie albo *glebowo-opadowej, dość płytkiej (0,3-0,6m), długookresowej wysychającej corocznie na 2m-cy lub krócej. Często są to siedliska zmiennowilgotne, okresowo podtapiane lub przesuszane, niekorzystnie dla Św. #Rodzaje glebowe siedliska: 1 gruntowo silnie wilgotne, pod względem hodowlanym nie korzystnie uwilgotnione, *skała macierzysta: piaski lużne lub słabo gliniaste o śred ziaren>0,1mm piaski rzeczne, sandrowe, morskie, niekiedy eoliczne; *gleby gruntowoglejowe właściwe, torfowe i torfiaste, glejowobielicowe torfiaste lub murszowe. 2 opadowo silnie wilgotne, wyst fragmentarycznie, silne oglejenie opadowe obniża wartość ekologiczną siedliska, *skała macierzysta: piaski lużne lub słabo gliniaste o śred ziaren>0,1mm piaski lodowcowe na glinach zwałowych, *gleby: opadowoglejowe bielicowe, glejobielicowe odmiany orsztynowej. D-stan; gat. główne So bonitacji I-II wszystkie krainy, Św bonitacji II-III kraina II. Gat. domieszkowe: Św bonitacji II-III krainy I,III,IV,V, Db. bezszyp krainy I,III,IV,V,VI,Db. szyp. osikai Brz. wszystkie krainy, Jd kraina VI. Podszyt: kruszyna, wierzby krzewiaste, leszczyna, jarzębina. Typy lasu i zespoły roślinne: *dębowo-sosnowy wyst w całym kraju z zespołem: kontynentalny bór mieszany, podzespół trzcinnikowi( z wyjątkiem krainy I); *dębowo-świerkowy wyst we wschodniej części polski z zespołem jegiel; *świerkowo-sosnowy wyst w zasięgu Św, głównie w V krainie, z zespołem: bór wilgotny trzcinnikowi. W zachodniej części polski niektóre fragmenty siedlisk boru mieszanego wilgotnego mogą zajmować d-stany liściaste: *bukowo-dębowe z zespołem pomorski las bukowo- dębowy podzespół z trzmieliną modrą; *brzozowo-dębowe z zespołem pomorski las brzozowo-dębowy , podzespół wilgotny; * acydofilny las wilgotny. Zachowanie takiego składu d-stanu jest uzasadnione przyrodniczo i w większości przypadków gosp. Runo: Gar. różnicujące bór mieszany od boru na obszarze całego kraju: Potentilla erecta, Lycopodium annotinum, Maiantemum biforium, Pteridium aquilinum, Oxalis acetosella, Dryopteris carthusiana.
Gat. różnicujące bór mieszany wilgotny od boru mieszanego świeżego w całym kraju( niektóre spośród nich wyst również w borach wilgotnych): Lysimachia vulgaris, Carem nigra, Molinia caerulea, Politrychum commune, Sphagnum capilifolium.
Gat. częste: Trientalis europea, Vaccinium myrtillius, Dicranum undulatum, Pleurosium schreberi, Hylocomium splendens.
*Bór mieszany bagienny: ten typ siedliska występuje zwykle w obniżeniach terenu o słabo ruchomych wodach gruntowych, na uboższych torfowiskach przejściowych, często przechodzących w wysokie, a także na odwadnianych fragmentach torfowisk wysokich. Warstwa próchnicy może być torfem wysokim, przejściowym, a po odwodnieniu murszowatym lub morem murszowatym. 0 Wariant silnie odwodniony cechuje się głębokim lub bardzo głębokim zaleganiem poziomu wody gruntowej i mniej lub bardziej zaawansowanym procesem murszenia torfu. Rodzaje glebowe siedliska: typowe, silnie odwodnione *skały macierzyste: torf przejściowy, niekiedy wysoki murszejący, lub mursz na bezwęglanowych utworach piaszczystych, *gleby: torfowo-murszowe odmian odwodnionych, średnio lub silnie zmurszałe. 1 Wariant odwodniony dość mokry cechuje umiarkowanie obniżony, zazwyczaj płytki, poziom wody gruntowej, leżący na głębokości ok. 0,5m. Odwodnienie torfu jest zazwyczaj sztuczne. Rodzaje glebowe siedliska mniej mokre i urodzajne w wyniku odwodnienia *skały macierzyste: uboższe torfy przejściowe, rzadziej wysokie w wierzchniej warstwie zmurszałe lub murszejące na bezwęglanowych utworach piaszczystych, *gleby: torfowo-murszowe, torfowisk przejściowych, niekiedy wysokich odmian odwodnionych. 2 Wariant mokry powstaje przy bardzo płytkim poziomie wody gruntowej(0,2m) okresowo wyst na powierzchni. Rodzaje glebowe siedliska: typowe, często spotykane *skała macierzysta: uboższe torfy przejściowe, wyjątkowo torfy wysokie, mokre. *gleby: torfowe torfowisk przejściowych, wyjątkowo wysokich 3 Wariant bardzo mokry odznacza się przypowierzchniowym wyst wody gruntowej. Rodzaje glebowe siedliska: nadmiernie wilgotne, cenne ekologicznie pomimo małej przydatności produkcyjnej, wyst rzadko *skała macierzysta: torfy przejściowe, niekiedy wysokie. *gleby: torfowe torfowisk przejściowych, miejscami torfowe torfowisk wysokich.D-stan: gat. główne So bonitacji II-III, w wariancie umiarkowanie odwodnionym również Św bonitacji II-III, gat. domieszkowe Brz. omsz. Podszyt; kruszyna ,wierzby krzewiste. Typy lasu i zespoły roślinności: *brzozowo-sosnowy wyst w całym kraju z zespołami: brzeziny bagiennej, torfowcowi-brzozowy las bagienny, bór sosnowy bagienny, podzespół z trzęślicą modra( kraina IV i VI), *świerkowo-sosnowy wyst w zasięgu Św , w krainach V i VI z zespołem: bór wilgotny trzcinnikowi, * świerkowy wyst w północnym zasięgu Św z zespołem; borealna świerczyna, podzespół czernicowy. Runo: Gat. różnicujące bór mieszany bagienny od boru bagiennego na obszarze całego kraju: Eriophorum angustifolium, Carem canescens, oraz łanowo Sphagnum palustre i girgensohnii. Gat. częste: Vaccinium myrtillus i uliginosum, Ledum palustre, Carem nigra, Molina caerulea, Lycopodium annotinum, Politrychum commune oraz mchy torfowce i inne gat spotykane w borach bagiennych.
Iii Kraina Wielkopolsko-pomorska: 1. dzielnica Borów Tucholskich, 2 dzielnica Pojezierza Krajeńskiego, 3 dzielnica Pojezierza Chełmińsko-dobrzyńskiego, 4 dzielnica Kotliny Gorzowskiej, 5 dzielnica Kotliny toruńsko-Płockiej, 6 dzielnica Pojezierza Lubuskiego, 7 dzielnica Nizin Wielkopolsko-Kujawskiej, 8 dzielnica Krotoszyńska, 9 dzielnica Kotliny Żmigrodzko-Grabowskiej. IV Kraina Mazowiecko-Podlaska: 1 dzielnica Niziny Północnomazowieckiej, 2 dzielnica Puszczy Kurpiowskiej, 3 dzielnica Równiny Warszawsko-Kutnowskiej, 4 dzielnica Puszczy Kurpiowskiej, 5 dzielnica Niziny Podlaskiej i Wysoczyzny Siedleckiej, 6 dzielnica Polesia Podlaskiego, 7 dzielnica Wyżyny Wschodniolubelskiej.