Wartości niematerialne i prawne - MSR

to możliwe do zidentyfikowania niepieniężne składniki aktywów, nie posiadające postaci fizycznej i pozostające pod kontrolą jednostki, z których według przewidywań osiągnie ona
w przyszłości korzyści ekonomiczne

Wartości niematerialne i prawne - UoR

Wartości niematerialne i prawne (art. 3.1.14) to nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:

• autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,

• prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,

• know-how.

Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych.

Inne wartości niematerialne i prawne

• Prawa autorskie - ogół uprawnień twórcy do stworzonego przez siebie dzieła;

• Prawa pokrewne - to prawa do artystycznych wykonań, prawa do fonogramów, wideogramów oraz prawa do nagrań radiowych i telewizyjnych (ustawa z 4.02.1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych Dz.U. nr 80 poz.904 z późn. zm.);

• Licencje - są wynikającym z umowy upoważnieniem do korzystania z jakiegoś prawa do dobra o charakterze niematerialnym, przez podmiot któremu to prawo wyłącznie przysługuje, innemu podmiotowi;

• Koncesje - są uprawnieniami do prowadzenia określonych rodzajów działalności gospodarczej i pobierania korzyści;

• Prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych - jako składniki wartości niematerialnych i prawnych są zbliżone charakterem do praw autorskich oraz licencji;

• Know-how - oznacza określoną wiedzę techniczną i technologiczną w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej i organizacyjnej. Przedmiotem umowy know-how jest przekazanie określonej wiedzy.

(ustawa z 30.06.2000 r. - Prawo własności przemysłowej Dz.U. nr 119 poz.117 z późn. zm.);

Wartości niematerialne i prawne

• Koszty zakończonych prac rozwojowych

• Wartość firmy

• Inne wartości niematerialne i prawne

• Zaliczki na wartości niematerialne i prawne

Koszty zakończonych prac rozwojowych

• Prace rozwojowe (MSR 38 §8) - są praktycznym zastosowaniem odkryć badawczych lub też osiągnięć innej wiedzy w planowaniu lub projektowaniu produkcji nowych lub znacznie udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów technologicznych, systemów lub usług, które ma miejsce przed rozpoczęciem produkcji seryjnej lub zastosowaniem.

• Do prac rozwojowych zalicza się (MSR 38 §59) :

• projektowanie, wykonanie i testowanie prototypów i modeli doświadczalnych (przed ich wdrożeniem do produkcji seryjnej lub użytkowania),

• projektowanie narzędzi, przyrządów do obróbki, form i matryc z wykorzystaniem nowych technologii,

• projektowanie, wykonanie i działalność linii próbnej, której wielkość nie umożliwia prowadzenia ekonomicznie uzasadnionej produkcji przeznaczonej na sprzedaż,

• projektowanie, wykonanie i testowanie wybranych rozwiązań w zakresie nowych lub udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów lub usług.

Koszty zakończonych prac badawczych

• Prace badawcze (MSR 38 §8) są nowatorskim i zaplanowanym poszukiwaniem rozwiązań podjętym z zamiarem zdobycia i przyswojenia nowej wiedzy naukowej i technicznej.

• Przykłady prac badawczych (MSR 38 §56) :

• działania zmierzające do zdobycia nowej wiedzy,

• poszukiwanie, ocenę i końcową selekcję sposobu wykorzystania rezultatów prac badawczych lub wiedzy innego rodzaju,

• poszukiwanie alternatywnych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów lub usług

• formułowanie, projektowanie, ocenę i końcową selekcję nowych lub udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów lub usług.

Koszty zakończonych prac rozwojowych - UoR

• Koszty zakończonych prac rozwojowych (art. 33.2) - prowadzone przez jednostkę na własne potrzeby, poniesione przez podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii zalicza się do wartości niematerialnych i prawnych jeżeli:

• produkt lub technologia wytwarzania są ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych są wiarygodnie określone,

• techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona i odpowiednio udokumentowana,

• koszty prac rozwojowych zostaną pokryte, według przewidywań, przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.

Przykład 1

Jednostka X w roku obrotowym 20X1 poniosła:

1. Koszty prac badawczych wykonanych przez obcą jednostkę - zapłata 1.000

2. Koszty prac rozwojowych wykonanych przez obcą jednostkę - zapłata 15.000 z czego koszty prac rozwojowych zakończonych do końca roku obrotowego 10.000.

Wartość firmy (dodatnia)

• Wartość firmy (art. 33.4) stanowi różnicę między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto.

Cena nabycia > od wartości godziwej aktywów netto = wartość firmy (dodatnia)

Cena nabycia < od wartości godziwej aktywów netto = wartość firmy (ujemna)

• Od wartości firmy jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych w okresie nie dłuższym niż 5 lat. W uzasadnionych przypadkach kierownik jednostki może wydłużyć ten okres do lat 20 (art. 44b.10) Wydłużenie okresu amortyzacji należy podać w informacji dodatkowej wraz z jego uzasadnieniem.

• Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się metodą liniową i zalicza się je do pozostałych kosztów operacyjnych.

Przykład 2

W czerwcu 200X r. nabyto zorganizowaną część jednostki, za którą zapłacono 250.000. Wartość godziwa przejętych składników wynosiła: środki trwałe 160.000, materiały 40.000, należności 15.000. Wartość przejętych do spłaty zobowiązań wynosiła 25.000.

Ujemna wartość firmy

jeżeli cena nabycia jednostki lub zorganizowanej jej części jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, to różnica stanowi ujemną wartość firmy (art. 33.4).

• Ujemną wartość firmy do wysokości nie przekraczającej wartości godziwej nabytych aktywów trwałych (z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach) jednostka zalicza do rozliczeń międzyokresowych przychodów
  przez okres będący średnią ważoną okresu ekonomicznej użyteczności nabytych i podlegających amortyzacji aktywów.

• Ujemna wartość firmy w wysokości przekraczającej wartość godziwą aktywów trwałych (z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach) zaliczana jest do przychodów na dzień połączenia.

Przykład 3

W czerwcu 200X r. nabyto zorganizowaną część jednostki, za którą zapłacono 150.000. Wartość godziwa przejętych składników wynosiła: środki trwałe 160.000, materiały 40.000, należności 15.000. Wartość przejętych do spłaty zobowiązań wynosiła 25.000.

Przykład 4

W czerwcu 200X r. nabyto zorganizowaną część jednostki, a którą zapłacono 130.000.
Wartość godziwa przejętych aktywów netto wyniosła 170.000.
Aktywa trwałe 150.000
(w tym długoterminowe aktywa finansowe notowane na regulowanych rynkach) 115.000

Wartość godziwa przejętych aktywów trwałych

z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych 35.000

Aktywa obrotowe 50.000

Zobowiązania 30.000

Aktywa netto 170.000

Wycena wartości niematerialnych i prawnych

• moment wstępny - moment wstępny, tj. data wprowadzenia określonego tytułu wartości niematerialnych i prawnych do ksiąg rachunkowych, który jest związany z nadaniem temu tytułowi wartości początkowej

• wartością początkową określonego tytułu WNiP nabytego odpłatnie jest jego cena nabycia, tj. rzeczywista cena zakupu, równoważna kwocie należnej sprzedającemu, bez podatku od towaru i usług;

• wniesione aportem prawa majątkowe wycenia się w wartości zadeklarowanej w umowie spółki, nie wyższej od ich wartości rynkowej jaką miały w dniu zawarcia umowy;

• w przypadku WNiP otrzymanych nieodpłatnie w drodze darowizny lub w inny nieodpłatny sposób za ich wartość początkową przyjmuje się wartość rynkową praw majątkowych;

• koszty zakończonych prac rozwojowych wyceniane są wg zweryfikowanego kosztu związanego z ich realizacją;

• wartość firmy - w wysokości różnicy między ceną nabycia/przejęcia jednostki (lub jej zorganizowanej części), a niższą od niej wartością godziwą przejętych/nabytych aktywów netto.

Bilansowa wycena wartości niematerialnych i prawnych

• Wartości niematerialne i prawne wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy wg wartości początkowej pomniejszonej o:

• odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe

• odpisy z tytułu trwałej utraty wartości,

a zatem wg wartości księgowej netto.

• Trwała utrata wartości ma miejsce wówczas, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik WNiP nie przyniesie w przyszłości, w znaczącej części lub w całości, przewidywanych korzyści ekonomicznych.

• W przypadku pojawienia się przyczyn powodujących trwałą utratę wartości składnika WNiP przed pełnym zamortyzowaniem, dokonuje się odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartość netto w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.

• W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego, wartość składnika WNiP powinna być z powrotem zwiększona o kwotę odpowiadającą całości lub części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości.

5

---