l Klasyfikacje dróg leśnych |
Drogi znajdujące się na terenie lasów (nadleśnictw) są częścią sieci komunikacyjnej regionu, a także środkami pracy gospodarstwa leśnego. Przez powierzchnie leśne lub w ich pobliżu przechodzą drogi publiczne, do których dowiązana jest sieć dróg leśnych bądź planuje się dowiązanie projektowanych dróg leśnych. Drogi publiczne projektowane na terenach leśnych, a będące uzupełnieniem sieci komunikacyjnej na terenie lasów są często inwestycjami prowadzonymi wspólnie, gdzie LP partycypują w części kosztów. |
|
Klasyfikacji dróg można dokonać ze względu na różne kryteria. Do najbardziej powszechnych kryteriów klasyfikacji należą: |
- klasyfikacje oparte na przynależności administracyjnej dróg, |
- klasyfikacje ze względu na parametry techniczne dróg, |
- klasyfikacje ze względu na funkcję pełnione przez drogi. |
Ustawa z dnia 21.03.1985r. (z późniejszymi zmianami) „O drogach publicznych" określa podział administracyjny dróg publicznych oraz organy kompetentne w zakresie ich budowy i utrzymania. Wg tej ustawy droga publiczna to droga, z której może korzystać każdy użytkownik zgodnie z jej przeznaczeniem z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w ustawie lub innych przepisach szczegółowych. Drogi ze względu na stan prawny dzielą się na: |
1. Drogi ogólnodostępne |
- drogi publiczne, |
- drogi wewnętrzne. |
2. Drogi wewnątrzzakładowe. |
Z kolei drogi publiczne podzielić można na: |
- drogi krajowe, |
- drogi wojewódzkie, powiatowe, gminne |
- lokalne miejskie, osiedlowe |
- drogi zakładowe. |
Droga leśna - wydzielony pas terenu, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz ruchu pieszych, wraz z leżącymi w ciągu drogi mijankami, składnicami przyzrębowymi oraz technicznymi urządzeniami służącymi organizacji i zabezpieczeniu ruchu i technologii prac leśnych. Drogami leśnymi zarządzają nadleśnictwa lub inne jednostki organizacyjne lasów państwowych (zespoły składnic, ośrodki transportu leśnego itp.) zajmujące się budową, modernizacją, ochroną i utrzymaniem dróg leśnych. Ze względu na stan prawny drogi leśne dzieli się na: zakładowe, wewnętrzne i wewnątrzzakładowe: |
Drogi leśne zakładowe - drogi zaliczone do dróg publicznych zgodnie z art. 8 w^/w ustawy. Do dróg leśnych zakładowych zalicza się ogólnodostępne drogi stanowiące dojazdy od dróg krajowych, wojewódzkich, gmhnych, lokalnych miejskich do określonych jednostek LP lub obszarów leśnych, przeznaczone przede wszystkim do ich obsługi (transportu leśnego), a także dostępne wszystkim zainteresowanym użytkownikom. Zaliczenie drogi do kategorii dróg leśnych zakładowych następuje na podstawie uchwały organów administracji terenowej, na wniosek lub po zasięgnięciu opinii zainteresowanych stron (np.: nadleśnictwa). Utrzymanie, modernizacja, budowa i ochrona tych dróg leży w gestii jej właściciela. |
Drogi leśne wewnętrzne - drogi ogólnodostępne, lecz niezaiiczone do publicznych, o mniejszym znaczeniu niż drogi zakładowe leśne, należące do zarządcy terenu (nadleśnictwa), zgodnie z art. 11 w/w ustawy. Są to drogi dojazdowe do leśnictw, osad leśnych, małych kompleksów leśnych rozrzuconych wśród pól, drogi dojazdowe do gruntów prywatnych w lesie, ośrodków, obiektów i urządzeń turystycznych. Budowa, utrzymanie, zarządzanie i oznakowanie tych dróg leży w gestii nadleśnictwa. |
Drogi leśne wewnątrzzakładowe - drogi niepubliczne, służące wyłącznie potrzebom gospodarstwa leśnego. Budowa, modernizacje, utrzymanie, ochrona dróg leśnych wewnątrzzakładowych tezy w gestii L P. Drogi te są środkami pracy gospodarstwa leśnego i dopiero w dalszej kolejności mogą być rozpatrywane jako ciągi komunikacyjne. |
Ze względu na warunki techniczne budowy wyróżnia się: |
L-l - drogi leśne zakładowe, które projektuje się na zasadach określonych dla dróg publicznych; |
L-H - drogi leśne wewnątrzzakładowe , budowane w każdych warunkach terenowych, z wyjątkiem stoków górskich; |
L-III - drogi leśne wewnątrzzakładowe, tzw. stokowe, budowane na stokach górskich. |
Według funkcji udostępnienia drzewostanów wyróżnia się: |
1. Drogi główne, na których skupiają się potoki ładunków z całego obszaru transportowego lub ze znacznej ich części, trasy tych dróg zapewniają połączenie obszaru transportowego z miejscami docelowymi transportu drewna (składnicami przykolejowymi, zakładami przemysłu drzewnego itd.), bezpośrednio lub za pośrednictwem sieci dróg publicznych oraz połączenie z drogami bocznymi, |
2. Drogi leśne boczne, które udostępniają część obszaru transportowego i łączą się z drogą główną oraz zapewniają właściwe połączenie ze szlakami zrywkowymi. |
3. Drogi technologiczne, do których zrywane jest drewno i przy których usytuowane są składnice przyzrębowe; w terenach równinnych i falistych, o regularnej siatce podziału powierzchniowego, drogą technologiczną jest na ogól co druga linia gospodarcza (ostępowa); w terenach górskich i podgórskich każda droga jest drogą technologiczną. |
Według sposobu wykonania konstrukcji nawierzchni wyróżnia się: |
1. Drogi gruntowe: |
- naturalne o wydzielonym dla ruchu pasie gruntu bez robót ulepszających ich stan techniczny, |
- profilowane (wyrównane) nieulepszone, o odpowiednim przekroju podłużnym i poprzecznym, zapewniającym prawidłowe odwodnienie (profilowanie np. równiarką + zagęszczanie np. walcem drogowym -rys. 1), |
- ulepszone - stabilizowane mechanicznie (doziamianie z zagęszczeniem walcami, płytami wibracyjnymi przy tzw. wilgotności optymalnej) lub chemicznie (wapnem, cementem, żywicami, polimerami i in.) z gruntu rodzimego lub dowiezionego, z jednoczesnym wykonaniem odpowiedniego profilu podłużnego lub poprzecznego (np. równiarką). |
2. Drogi o nawierzchni twardej: |
-twarde nieulepszone (bruk, tłuczeń, elementy prefabrykowane, żużel, żwir), |
- twarde ulepszone (beton, kostka, bitum). |
Ze względu na usytuowanie drogi w terenach górskich i podgórskich wyróżnia się: |
- drogi dolinowe usytuowane w dolnej części doliny, w bezpośrednim sąsiedztwie potoku lub w jego pobliżu, powstające bez konieczności wkopywania się w stok, |
- drogi stokowe powstające przez wkopywanie się w stok, w wyniku czego zostaje utworzony pas jezdni w części wykopowej i pas odkładu, służący do składowania drewna. Serpentyny są odmianą drogi stokowej w trudnych warunkach górskich na stokach o znacznym pochyleniu. |
- drogi grzbietowe (wododziałowe) przebiegają po wododziale lub w jego pobliżu (grzbiety, płaskowyże) charakteryzuje się długimi odcinkami prostym, małymi krzywiznami, niewielkimi obiektami drogowymi i małymi robotami ziemnymi. |
|
Zasadnicze elementy pasa drogowego na przekroju poprzecznym są następujące: |
|
Pas drogowy- jest to szerokość terenu zajętego przez wszystkie udzenia drogowe plus dwa pasy ochronne po obu stronach drogi, pas ochronny odgranicza drogę od przyległych terenów. Torowisko drogowe - pas terenu, na którym wykonane są roboty ziemne kształtujące drogę (korpus drogowy plus rowy ze skarpami zewnętrznymi). |
Korpus drogowy - pas ograniczony z boków granicą skarp nasypów i wewnętrznych skarp rowu. |
Korona drogi - to część korpusu drogowego ograniczona górnymi krawędziami skarp, obejmuje jezdnię i pobocza. |
Jezdnia - to część korony drogi przeznaczona dla ruchu kołowego. Nawierzchnia - jest to warstwa lub zespół warstw ułożonych w obrębie jezdni (najczęściej w korycie ziemnym) w celu zabezpieczenia pojazdom dogodnych warunków ruchu. |
Koryto ziemne - wykonane w górnej części korpusu drogowego w celu ułożenia w nim nawierzchni drogi. |
Pobocze - jest to umocniona część pasa drogowego przeznaczona dla ruchu pieszych lub postoju pojazdów. |
Skarpy - to odpowiednio uformowane powierzchnie gruntu nasypanego lub odkrytego przez wykop. |
Mijanka - poszerzenie jezdni na odpowiedniej długości, służące wymijaniu się dwóch pojazdów na drodze jednopasmowej. Skrzyżowanie - przecięcie, połączenie lub rozwidlenie dróg, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia czy rozwidlenia. |
Konstrukcja nawierzchni - układ warstw nawierzchni wraz ze sposobem ich połączenia. |
Warstwa ścieralna - wierzchnia warstwa nawierzchni poddana bezpośredniemu oddziaływaniu ruchu i czynników atmosferycznych. Podbudowa - dolna część nawierzchni służąca do przenoszenia obciążeń od ruchu na podłoże; w przypadku wzmacniania istniejącą nawierzchnię uważa się za podbudowę. |
Podłoże drogowe - grunt rodzimy lub nasypowy leżący pod nawierzchnią do głębokości przemarzania lub do głębokości, na której występują naprężenia równe 0,1 naprężeń istniejących na styku podłoża z nawierzchnią. |
Podłoże ulepszone - wierzchnia warstwa podłoża wykonana z gruntu lub materiału spełniającego wymagania dotyczące podłoża niewysadzino-wego. |
Skrajnia drogowa - obrys w przekroju poprzeczno-pionowym drogi, ograniczający wymiary przemieszczającego się po niej taboru lub ładunku; ograniczenie przestrzeni wolnej od wszelkich przeszkód dla ruchu pojazdów ponad pasem jezdni (rys. 3) |
|
Podstawowe rodzaje nawierzchni: |
1. Nawierzchnia gruntowa nieulepszona - nawierzchnia wykonana z gruntu rodzimego o odporności na działanie mchu ograniczonej właściwościami gruntu i przez wpływy atmosferyczne. |
2. Nawierzchnia gruntowa ulepszona - nawierzchnia wykonana z gruntu |
ulepszonego mechanicznie (doziamianie + walce, płyty wibracyjne) lub chemicznie (wapno, cement, żywice) - szerzej na wykładach. |
3. Nawierzchnia twarda nie ulepszona - nawierzchnia odporna na działanie ruchu i wpływów atmosferycznych, nie przystosowana do szybkiego ruchu samochodowego (nawierzchnie brukowane tzw. kocie łby, tłuczniowe, z elementów prefabrykowanych, uwaga na tzw. klawiszowanie płyt, żużlowe - możliwe nawet znaczne zawartości zanieczyszczeń, żwirowe - tanie, ate niezbyt trwałe, itp.). |
4. Nawierzchnia twarda ulepszona - nawierzchnia odporna na działanie ruchu i wpływów atmosferycznych z warstwą ścieralną przystosowaną do szybkiego ruchu samochodowego (nawierzchnie bitumiczne, betonowe, kostkowe, klinkierowe). |