1. CELE POZNANIA NAUKOWEGO

POJĘCIE BADAŃ

Badanie naukowe - przebiega jako wieloetapowy, świadomy i celowy proces regulowany konkretnymi zasadami i procedurą badawczą.

Badanie naukowe (w szerokim znaczeniu) - to ogół czynności w obrębie pracy naukowej, od podjęcia i ustalenia problemu aż do opracowania materiałów naukowych włącznie (bez czynności pisania pracy i jej oceny).

Badanie naukowe (w wąskim znaczeniu) - to działania polegające na czynnym posługiwaniu się metodami badawczymi przy rozwiązywaniu określonego problemu (badania właściwe).

• Badania naukowe - wieloetapowy proces zróżnicowanych wewnętrznie działań mających zapewnić obiektywne, dokładne i wyczerpujące poznanie wybranego wycinka rzeczywistości przyrodniczej, technicznej, społecznej lub kulturowej (wg. W. Zaczyńskiego);

Proces badań zawiera zwykle najważniejsze etapy tj.:

• sformułowanie problemu i hipotez badawczych,

• ustalenie zmiennych i wskaźników tych zmiennych,

• określenie procedury badawczej i metod badawczych,

• dobór osób do badań,

• skonstruowanie narzędzi badawczych,

• zgromadzenie materiału badawczego,

• ilościowe i jakościowe opracowanie wyników badań

• oraz wyprowadzenie wniosków;

CELE BADAŃ NAUKOWYCH

Badania naukowe mają na celu poznanie nieznanych lub mało znanych właściwości (cech, parametrów) obiektów, przedmiotów, zdarzeń, procesów, faktów.

W każdych badaniach naukowych powinniśmy mieć do czynienia jednocześnie z:

• celem poznawczym (teoretyczno-poznawczym) - musi być bezwarunkowo konkretnie wyrażony;

• celem praktycznym (praktyczno - wdrożeniowym) - może być domyślny, ale oczywisty dla każdego zorientowanego w przedmiocie badań.

W naukach wojskowych cele te można wyrazić następująco:

• cel poznawczy - odkrywanie i wyjaśnianie prawidłowości walki zbrojnej i budowanie teorii walki

• cel praktyczny - opracowanie skutecznych zasad przygotowania i prowadzenia walki zbrojnej oraz kierowania działaniami bojowymi

Podsumowanie:

Badanie naukowe to próba poznania jakiejś rzeczywistości lub jej wycinka za pomocą metody naukowej.

W pewnym uproszczeniu można przyjąć, że cele poznania naukowego to:

1. opisywanie,

2. wyjaśnianie,

3. oraz przewidywanie faktów, procesów i zjawisk.

OPISYWANIE TO:

Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie jak jest?

WYJAŚNIANIE TO:

Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak jest?

PRZEWIDYWANIE TO:

Próba znalezienia odpowiedzi na pytanie jak może być w przyszłości?

Określenie przedmiotu badań umożliwia wyodrębnienie celu badań, czyli jak określił J. Sztumski, naukowego poznania rzeczywistości społecznej. (Sztumski J.: Wstęp do metod i technik badań społecznych. Katowice 1979, s. 20)

Cel badań to „... określenie efektu końcowego badań, uszczegółowienie tego, co zamierza się osiągnąć” (W. Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1995, s. 46).

Wynik badania naukowego to: „... określony obraz badanej rzeczywistości. Obraz ten ma być wiernym, adekwatnym odzwierciedleniem obiektywnie istniejących, niezależnych od poznającego przedmiotu rzeczy i zdarzeń. Warunkiem uzyskania takiego obrazu jest przestrzeganie w toku badań szeregu rygorów metodologicznych poznania naukowego na wszystkich kolejnych etapach - etapie gromadzenia materiału faktograficznego, etapie analizy i syntezy danych, etapie sprawdzania poprawności stwierdzeń i twierdzeń prowadzonych badań”. (W.Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1995, s. 10).

---