1999
CZĘŚĆ IV. ODPADY
Przystąpienie Polski do Wspólnot Europejskich wiąże się z szeregiem problemów, wśród których jednym z ważniejszych jest dostosowanie prawa. Wspólnotowe regulacje prawne związane z postępowaniem z odpadami mają swoją historię i w chwili obecnej są już bardzo rozbudowane. Pierwsze przepisy rangi dyrektyw pojawiły się w początkach lat 70. i dziś tworzą cały system aktów, stopniowo realizujących pewne wytyczne związane w aktach programowych.
Ogólne zasady postępowania z odpadami określone zostały przede wszystkim w dyrektywie Rady nr 75/442 z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów, w obowiązującej obecnie wersji ustalonej w generalnych zarysach dyrektywą Rady nr 91/156 z dnia 18 marca 1991 r. Dyrektywa określa główne wymagania dotyczące gospodarowania odpadami we Wspólnocie rozumiane jako zbieranie, transport, odzyskiwanie i usuwanie odpadów, a także nadzór nad tymi działaniami i miejscami usuwania odpadów. Postanowienia dyrektywy ramowej są w pierwszym rzędzie uszczegółowiane w odniesieniu do postępowania z odpadami niebezpiecznymi, czemu służą przepisy dyrektywy nr 91/689 z 12 grudnia 1989 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych. Najnowsze regulacje Unii Europejskiej dotyczące odpadów, składowanie ich uznają jako zło konieczne, możliwe jednak do stosowania po wcześniejszym ich przetworzeniu oraz wyczerpaniu możliwości ich gospodarczego wykorzystania.
Wejście w życie polskiej ustawy o odpadach przybliżyło nasze regulacje prawne w tej dziedzinie do zasad obowiązujących w krajach Unii Europejskiej. Niezbędne jednak stają się dalsze zmiany tej ustawy. Warunkiem przystąpienia Polski do Unii jest przede wszystkim transpozycja prawa europejskiego, a następnie jego wdrożenie i konsekwentne egzekwowanie.
1. Monitoring odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych)
W celu uporządkowania zagadnień związanych z obecnością odpadów w środowisku, w Inspektoratach Ochrony Środowiska na terenie całego kraju, prowadzony jest monitoring odpadów. Zbieranie informacji prowadzone jest w systemie ankietowym. Dane gromadzone są w komputerowym programie SIGOP, który zawiera informacje o odpadach (wytworzonych, wykorzystanych, unieszkodliwionych), wytwórcach tych odpadów, składowiskach oraz o odbiorcach. Odbiorcy odpadów to przedsiębiorcy, którym wytwarzający odpady zlecili usuwanie odpadów z miejsc ich powstawania, wykorzystywania lub unieszkodliwiania oraz osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej, którym wytwarzający przekazywali odpady w celu ich wykorzystania.
W 1999 roku monitoringiem objęto średnie i duże jednostki organizacyjne prowadzące działalność gospodarczą. Wytworzyły one ponad 3008 tys. Mg odpadów, z czego:
68,2 % wykorzystano gospodarczo,
20,9 % przejściowo gromadzono u wytwórców odpadów,
10,3 % unieszkodliwiono poprzez składowanie,
0,6 % unieszkodliwiono w inny sposób (poddano procesom przekształcania biologicznego, fizycznego lub chemicznego).
W porównaniu do ubiegłego roku ilość wytworzonych odpadów zmniejszyła się o około 304 tys. Mg. Przyczyną tego, w głównej mierze, była likwidacja wielu jednostek organizacyjnych prowadzących działalność gospodarczą oraz przestoje produkcyjne. Dotyczyło to takich przedsiębiorców jak: Tormięs w Toruniu, Fabryka Żelatyny w Brodnicy, Agromet-Unia w Grudziądzu, Stomil w Grudziądzu, Elektrociepłownia Zakładów Energetycznych w Grudziądzu, Warmia w Grudziądzu, Hydro-Vacuum w Grudziądzu, “Toral” S.A. w Toruniu, Apator S.A. w Toruniu, Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Mięsnego w Czerniewicach oraz “KaZeteM” Kujawskie Zakłady Mechaniczne Sp. z o.o. we Włocławku. Na zmniejszoną ilość wytworzonych odpadów istotny wpływ miała również zamiana w wielu lokalnych kotłowniach paliwa tradycyjnego (węgiel, miał węglowy) na gaz i olej opałowy. Przykładem takich inwestycji jest kompleksowa gazyfikacja miasta Wąbrzeźna, modernizacja kotłowni w Sanatorium Uzdrowiskowym SANVIT w Ciechocinku oraz modernizacja jednego z kotłów w Miejskim Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej we Włocławku.
Monitoring odpadów wykazał, że w ogólnej ilości odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) wytworzonych przez przedsiębiorców 97,1% stanowią odpady inne niż niebezpieczne, a tylko 2,9% to odpady niebezpieczne.
Tabela 4. Bilans masowy odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych), według powiatów, w 1999 roku [w tys. Mg]
Powiat |
Odpady |
||||
|
wytworzone |
wykorzystane |
unieszkodliwione |
przejściowo gromadzone |
|
|
|
|
w inny sposób |
poprzez składowanie |
|
miasta na prawach powiatu:
|
170,781 18,482 138,829 276,941 |
107,405 18,045 66,851 218,153 |
6,553 0,236 1,040 0,250 |
31,423 0 70,844 21,188 |
25,400 0,200 0,100 37,418 |
aleksandrowski |
6,551 |
5,041 |
0,008 |
0,981 |
0,522 |
brodnicki |
12,041 |
10,167 |
1,579 |
0,295 |
0 |
bydgoski |
6,160 |
5,860 |
0 |
0,100 |
0,200 |
chełmiński |
92,816 |
87,017 |
2,925 |
2,823 |
0,052 |
golubsko-dobrzyński |
1,285 |
1,200 |
0,060 |
0,025 |
0 |
grudziądzki |
79,702 |
67,700 |
0,002 |
0 |
12,000 |
inowrocławski |
1247,810 |
658,110 |
0,100 |
106,758 |
482,842 |
lipnowski |
2,208 |
0,980 |
0,045 |
0,799 |
0,385 |
nakielski |
132,600 |
132,200 |
0 |
0,400 |
0 |
radziejowski |
121,727 |
94,490 |
0,012 |
0,146 |
27,079 |
rypiński |
2,930 |
2,437 |
0,055 |
0,049 |
0,389 |
świecki |
293,200 |
214,800 |
0,900 |
66,900 |
10,600 |
toruński |
220,930 |
217,920 |
0 |
3,000 |
0,005 |
wąbrzeski |
16,462 |
12,184 |
0,002 |
4,274 |
0,001 |
włocławski |
26,683 |
5,370 |
3,165 |
0,482 |
17,668 |
żniński |
140,600 |
126,100 |
0 |
0 |
14,500 |
Razem |
3008,738 |
2052,03 |
16,932 |
310,487 |
629,361 |
Bilans masowy odpadów nie zamyka się w obrębie jednego roku. Odpady wytwarzane w danym roku sprawozdawczym są ze względów technologicznych lub ekonomicznych wykorzystywane lub unieszkodliwiane w innych latach. Na terenie powiatu mogileńskiego, sępoleńskiego oraz tucholskiego nie prowadzono monitoringu, ze względu na niewielką ilość odpadów wytwarzanych przez przedsiębiorców.
Bilans odpadów (Tabela 4) sporządzono na podstawie danych zgromadzonych w komputerowej bazie SIGOP i materiałów z kontroli Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. Najwięcej odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) wytworzyły jednostki organizacyjne prowadzące działalność gospodarczą w powiecie inowrocławskim, świeckim, toruńskim oraz w powiatach grodzkich Włocławka i Bydgoszczy.
Do grupy największych wytwórców odpadów w województwie kujawsko-pomorskim należą:
Janikowskie Zakłady Sodowe “Janikosoda” S.A. w Janikowie
Frantschach Świecie S.A. w Świeciu
Inowrocławskie Zakłady Chemiczne “Soda-Mątwy” S.A. Inowrocławiu
Cukrownia “Chełmża” S.A. w Chełmży
Cukrownia “Kruszwica” S.A. w Kruszwicy
Cukrownia “Żnin” S.A. w Żninie
Fabryka Cukru w Tucznie
Cukrownia “Nakło” S.A. w Nakle
SUGARPOL Cukrownia “Ostrowite” w Ostrowitem, gm. Brzuze
RolDan Sp. z o.o. Cukrownia “Dobre” w Dobrem.
Tabela 5. Odpady wytworzone przez przedsiębiorców w 1999 roku (wg największej ilości)
Lp. |
Kod odpadu |
Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów |
Ilości wytworzone w 1999 r. w tys. Mg |
|
|
|
|
1 |
02 04 04 |
odpady z przemysłu cukrowniczego - wysłodki |
879,986 |
2 |
06 03 99 |
odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych, sole odpadowe i ich roztwory, inne nie wymienione odpady |
390,690 |
3 |
10 01 13 |
odpady nieorganiczne z procesów termicznych, odpady z elektrowni i innych zakładów energetycznego spalania paliw (z wyłączeniem grupy 19), mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych |
231,397 |
4 |
02 04 01 |
odpady z przemysłu cukrowniczego, osady z oczyszczania i mycia buraków |
215,275 |
5 |
06 03 01 |
odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych, sole odpadowe i ich roztwory, węglany (z wyłączeniem 02 04 02 oraz 19 09 03) |
211,607 |
6 |
03 01 01 |
odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, odpady kory i korka |
145,500 |
7 |
02 04 02 |
Odpady z przemysłu cukrowniczego, nienormatywny węglan wapnia oraz kreda cukrownicza (wapno defekacyjne) |
144,776 |
8 |
10 01 02 |
odpady nieorganiczne z procesów termicznych, odpady z elektrowni i innych zakładów energetycznego spalania paliw (z wyłączeniem grupy 19), popioły lotne z węgla kamiennego |
97,856 |
9 |
01 04 99 |
odpady z fizycznej i chemicznej przeróbki surowców mineralnych, nie zawierających rud metali, inne nie wymienione odpady |
90,254 |
10 |
10 01 01 |
odpady nieorganiczne z procesów termicznych, odpady z elektrowni i innych zakładów energetycznego spalania paliw (z wyłączeniem grupy 19), żużle |
83,338 |
Pod względem wytworzonej ilości dominowały odpady z przemysłu cukrowniczego, charakteryzujące się wysokim procentem wykorzystania. Wysłodki odbierane są przez rolników na paszę, natomiast wapno defekacyjne używane jest do wapnowania gleb.
Znaczącą ilość stanowiły również odpady nieorganiczne z procesów termicznych, należące do podgrupy odpadów z elektrowni i innych zakładów energetycznego spalania paliw (z wyłączeniem grupy 19). Odpady te mają duże zastosowanie głównie w budownictwie drogowym, a także wykorzystywane są do produkcji materiałów budowlanych.
Część odpadów, które nie zostały wykorzystane lub unieszkodliwione w różnorakich procesach technologicznych, trafia na składowiska. W 1999 r. na składowiska trafiło ponad 1256 tys. Mg odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych).
Tabela 6. Składowiska odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych)
Lp. |
Rodzaj składowiska |
Lokalizacja |
Gmina/Miasto |
Ilość odpadów nagromadzonych w 1999 r. w tys. Mg |
1 |
kompleks stawów osadowych |
na terenie Janikowskich Zakładów Sodowych “Janikosoda” S.A. |
gm. Janikowo |
17 563,100 |
2 |
kompleks stawów osadowych |
na terenie Inowrocławskich Zakładów Chemicznych “SODA-MĄTWY” S.A. |
m. Inowrocław |
11 733,400 |
3 |
osadniki szlamu, |
Świecie-Przechowo na terenie zakładu Frantschach Świecie S.A. |
gm. Świecie |
1 808,700 |
4 |
izolowane składowisko osadów, składowisko odpadów niebezpiecznych, składowisko zakładowe |
Bydgoszcz-Łęgnowo na terenie Zakładów Chemicznych “Zachem” |
m. Bydgoszcz |
221,500 |
5 |
składowisko odpadów tłuszczowych |
Brześć Kujawski na terenie Zakładów Tłuszczowych “Kruszwica” S.A. |
gm. Kruszwica |
137,200 |
6 |
osadniki wapna defekosaturacyjnego |
na terenie Cukrowni “Nakło” S.A. |
gm. Nakło |
30,000 |
7 |
osadniki wapna defekosaturacyjnego |
na terenie Cukrowni “Żnin” S.A. |
gm. Żnin |
14,000 |
8 |
składowisko odpadów gumowych |
Nowa Wieś |
gm. Grudziądz |
0,200 |
9 |
zakładowe składowisko odpadów niebezpiecznych |
Toruń “APATOR” S.A) |
m. Toruń |
0,121 |
10 |
zakładowe mokre składowisko popiołów |
Toruń |
m. Toruń |
16,184 |
11 |
składowisko odpadów niebezpiecznych |
Stary Brześć |
gm. Brześć Kujawski |
0,121 |
12 |
zbiorniki na odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne |
Włocławek na terenie ANWIL S.A. (Zakłady Azotowe) |
m. Włocławek |
6,582 |
13 |
składowisko zakładowe odpadów z przetwórstwa żywności |
Niemojewo (użytkownik Przedsiębio-rstwo Przetwórstwa Mięsnego w Czerniewicach) |
gm. Choceń |
0,300 |
14 |
zbiorniki lagunowe |
Włocławek - na terenie Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji (oczyszczalnia ścieków) |
m.Włocławek |
10,598 |
Razem nagromadzonych odpadów na składowiskach |
31 542,003 |
|||
1999 roku kontrolą objęto składowiska odpadów zlokalizowane na terenie następujących przedsiębiorców:
Zakładów Chemicznych “Zachem”
Janikowskich Zakładów Sodowych “Janikosoda” S.A.
Inowrocławskich Zakładów Chemicznych “Soda Mątwy” S.A.
Frantschach Świecie S.A.
Elektrociepłowni “Toruń” S.A.
Zakładów Azotowych “Anwil” S.A. we Włocławku.
Kontroli poddano również międzyzakładowe składowisko odpadów niebezpiecznych w Starym Brześciu, gm. Brześć Kujawski. Nie stwierdzono nieprawidłowości w eksploatacji skontrolowanych składowisk.
W ramach cyklu inspekcyjnego dotyczącego “Przestrzegania wymogów decyzji Głównego Inspektora Ochrony Środowiska na import odpadów w postaci odzieży używanej wstępnie sortowanej" przeprowadzono kontrole w czterech jednostkach organizacyjnych prowadzących działalność gospodarczą.
W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono, że dotrzymane są warunki określone w decyzjach Głównego Inspektora Ochrony Środowiska:
towar importowany jest wyłącznie od firm wyszczególnionych w decyzjach,
dotrzymywane są miesięczne limity ilości wwożonej odzieży wstępnie sortowanej (używanej i zużytej),
towar poddawany jest dezynfekcji i dezynsekcji przed wysyłką do Polski, na co firmy posiadają potwierdzenia,
odzież zużyta, odzież odpadowa nie nadająca się do użytku, nie jest sprzedawana i nie jest też wywożona na składowisko,
maksymalne zapasy towaru niesortowanego i wysortowanych pozostałości (odzież zużyta) nie przekraczają limitów określonych w poszczególnych decyzjach,
w firmach prowadzone są rejestry dostaw i sprzedaży,
do sprzedaży kierowana jest odzież czysta, nadająca się do wykorzystania,
każdorazowy wywóz odpadowej odzieży (po sortowaniu) do kontrahenta (jeżeli miał miejsce) jest potwierdzony dokumentami z odprawy celnej,
warunki sortowania i przechowywania odzieży spełniają wymogi sanitarne,
nie stwierdzono prowadzenia zabiegów uszlachetniających odzieży sprowadzanej z zagranicy.
Obawy budzi obecność na rynku innych firm, które same zaopatrują się w towar u zagranicznych kontrahentów i sprzedają go we własnych sklepach, bądź prosto z samochodów dostawczych.
W ramach cyklu kontrolnego pod nazwą “Przestrzeganie wymagań ochrony środowiska przez użytkowników instalacji do termicznego przekształcania odpadów szpitalnych” skontrolowano trzy tego typu obiekty:
Wojewódzki Szpital Zespolony w Toruniu: Typ spalarni: HP-500 produkcji A.T.I. MULLER - Francja, z komorą pirolityczną,
Szpital Wojewódzki we Włocławku: Typ spalarni: CP-100 produkcji A.T.I. MULLER - Francja, z paleniskiem stałym,
Regionalne Centrum Onkologii, Szpital im. prof. F.Łukaszczyka w Bydgoszczy: Typ spalarni: VH-150/L firmy Mester Kft. Węgry, z rusztem stałym.
Podsumowując powyższy cykl kontrolny stwierdzono, że:
nie wszystkie jednostki posiadają w pełni uregulowaną stronę formalno-prawną w zakresie gospodarki odpadami, nie są dotrzymane warunki decyzji o dopuszczalnych emisjach
sposób postępowania z odpadami poprocesowymi (z wyjątkiem RCO w Bydgoszczy) zarówno w jednostkach kontrolowanych, jak i pozostałych wymaga dostosowania do obowiązujących przepisów ustawy o odpadach.
1.1 Monitoring odpadów niebezpiecznych
W 1999 roku monitoringiem objęto 189 największych wytwórców odpadów niebezpiecznych. Wytworzyli oni ponad 86 tys. Mg odpadów niebezpiecznych, z czego 97,6% wykorzystano gospodarczo.
W stosunku do roku poprzedniego, pomimo zwiększenia liczby przedsiębiorców objętych monitoringiem, ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych zmniejszyła się.
Tabela 7. Bilans masowy odpadów niebezpiecznych według powiatów [ Mg ]
Powiat |
Odpady |
||||
|
wytworzone |
wykorzystane |
unieszkodliwione |
przejściowo gromadzone |
|
|
|
|
poprzez składowanie |
w inny sposób |
|
miasta na prawach powiatu:
|
1185,596 245,806 476,646 82989,858 |
623,912 209,037 221,197 82722,119 |
176,075 0 23,435 75,630 |
322,576 36,344 140,491 227,780 |
169,040 0,425 99,461 31,330 |
aleksandrowski |
21,277 |
9,320 |
0,200 |
7,597 |
4,160 |
brodnicki |
46,280 |
17,056 |
0 |
29,224 |
0 |
bydgoski |
185,157 |
74,442 |
72,800 |
36,185 |
1,730 |
chełmiński |
61,618 |
3,850 |
0 |
9,388 |
49,630 |
golubsko-dobrzyński |
60,000 |
0 |
0 |
60,000 |
0 |
grudziądzki |
2,073 |
0 |
0 |
2,040 |
0,033 |
inowrocławski |
613,304 |
248,848 |
175,920 |
51,398 |
140,262 |
lipnowski |
76,820 |
0,600 |
2,500 |
45,000 |
28,720 |
mogileński |
0,226 |
0 |
0 |
0,120 |
0,862 |
nakielski |
12,396 |
2,780 |
6,000 |
4,661 |
0,145 |
radziejowski |
2,934 |
0,900 |
0 |
0,210 |
1,824 |
rypiński |
52,010 |
3,330 |
0 |
48,580 |
0,100 |
sępoleński |
0,980 |
0,180 |
0,400 |
0 |
0,800 |
świecki |
230,035 |
44,525 |
61,740 |
146,845 |
9,082 |
toruński |
23,178 |
18,268 |
0 |
0,030 |
4,880 |
wąbrzeski |
6,640 |
3,187 |
0 |
2,011 |
1,442 |
włocławski |
1,562 |
0,985 |
0 |
0 |
0,577 |
żniński |
21,538 |
5,010 |
0 |
15,569 |
1,254 |
Razem |
|
|
|
|
|
Bilans masowy odpadów niebezpiecznych nie zamyka się w obrębie jednego roku, ponieważ część wytworzonych odpadów jest wykorzystywana lub unieszkodliwiana w innych latach.
Głównym miejscem powstawania odpadów niebezpiecznych są duże aglomeracje miejskie, w obrębie których zlokalizowany jest przemysł. Najwięcej odpadów niebezpiecznych wytworzyli przedsiębiorcy w miastach na prawach powiatu tj.: we Włocławku, w Bydgoszczy i Toruniu oraz w powiecie inowrocławskim. Brak natomiast danych o ilości odpadów niebezpiecznych wytwarzanych na terenie powiatu tucholskiego.
Tabela 8. Bilans masowy odpadów niebezpiecznych według poszczególnych grup [ Mg ]
Lp. |
Nazwa grupy (kod grupy) |
Odpady |
||||
|
|
wytworzone |
wykorzy-stane |
unieszkodliwione |
przejściowo gromadzone |
|
|
|
|
|
w inny sposób |
przez składowanie |
|
1 |
odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury, masy celulozowej, płyt i mebli (03) |
61,840 |
0,000 |
0,000 |
61,740 |
0,830 |
2 |
odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz wysokotemperaturowej przeróbki węgla (05) |
1,310 |
0,000 |
1,090 |
0,000 |
0,220 |
3 |
odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych (06) |
65130,260 |
65016,910 |
5,865 |
34,020 |
73,465 |
4 |
odpady z przemysłu syntezy organicznej (07) |
17225,285 |
17137,950 |
0,535 |
68,300 |
22,200 |
5 |
odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich (08) |
188,465 |
26,590 |
186,824 |
11,000 |
31,925 |
6 |
odpady z przemysłu fotograficznego (09) |
27,349 |
24,389 |
2,600 |
0,000 |
0,900 |
7 |
odpady nieorganiczne z procesów termicznych (10) |
75,480 |
75,480 |
0,000 |
0,000 |
0,000 |
8 |
odpady nieorganiczne z przygotowania powierzchni i powlekania metali oraz procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych (11) |
429,927 |
43,480 |
2,500 |
248,350 |
186,197 |
9 |
odpady z kształtowania i powierzchniowej obróbki metali i tworzyw sztucznych (12) |
11,247 |
4,200 |
5,330 |
0,000 |
1,932 |
10 |
odpadowe oleje (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05 i 12 (13) |
1475,696 |
1233,317 |
110,654 |
73,000 |
81,019 |
11 |
odpady z rozpuszczalników organicznych (z wyłączeniem grup 07 i 08) (14) |
14,251 |
12,053 |
1,183 |
0,000 |
4,030 |
12 |
odpady różne, nie ujęte w innych grupach (16) |
702,047 |
592,426 |
66,909 |
39,855 |
65,661 |
13 |
odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz drogowych (17) |
47,020 |
0,000 |
0,000 |
17,020 |
30,000 |
14 |
odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych oraz związanych z nimi badań (18) |
774,286 |
0,000 |
771,253 |
0,000 |
3,282 |
15 |
odpady z urządzeń do likwidacji i neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej (19) |
151,311 |
42,600 |
31,306 |
41,415 |
44,095 |
16 |
odpady komunalne (20) |
0,150 |
0,150 |
0,000 |
0,000 |
0,000 |
Suma |
86315,920 |
84209,550 |
1186,050 |
594,700 |
545,760 |
|
Wśród odpadów niebezpiecznych uciążliwych dla środowiska dominują odpady pochodzące z przemysłu chemicznego:
z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych,
z przemysłu syntezy organicznej.
Odpady te charakteryzuje wysoki procent wykorzystania (ponad 99%) przez ich wytwórców, w dalszych procesach technologicznych. Ponadto stanowią one surowiec do produkcji w innych jednostkach organizacyjnych prowadzących działalność gospodarczą.
Powszechnie występują także oleje odpadowe, charakteryzujące się również wysokim procentem wykorzystania (83,6%). Są one przekazywane, najczęściej poprzez różnych pośredników, do Rafinerii Nafty “Jedlicze” S.A. koło Krosna.
Odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych oraz związanych z tym badań stanowią 0,9% odpadów niebezpiecznych wytworzonych w województwie. Jak wykazał prowadzony monitoring były one w całości poddane procesom unieszkodliwiania poprzez spalanie.
Na obszarze województwa odpady niebezpieczne deponowane są na:
zakładowym składowisku odpadów niebezpiecznych Zakładów Chemicznych “Zachem” w Bydgoszczy
zakładowym składowisku odpadów niebezpiecznych - “APATOR” S.A. w Toruniu
składowisku odpadów niebezpiecznych w Starym Brześciu, gm. Brześć Kujawski
zakładowych składowiskach odpadów niebezpiecznych “ANWIL” S.A. we Włocławku.
Ponadto odpady niebezpieczne składowane są w czynnym mogilniku, znajdującym się w miejscowości Żółwin-Wypaleniska, gm. Solec Kujawski.
2. Mogilniki
Zbudowane w latach 60. i 70. mogilniki przeznaczone były do bezterminowego gromadzenia wycofanych z obrotu i użytkowania środków ochrony roślin. Duże nagromadzenie przeterminowanych środków ochrony roślin powstało w wyniku nieprawidłowej, w tych latach, polityki cenowej i rozdzielnictwa oraz stosowania wielkogabarytowych opakowań. Gospodarka odpadami nie była uregulowana przepisami. Regulacje prawne dotyczące składowania odpadów toksycznych zostały wprowadzone dopiero w ustawie z dnia 31 stycznia 1980 roku o ochronie i kształtowaniu środowiska.
W związku z informacjami napływającymi do Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, w sprawie nieprawidłowości występujących w postępowaniu z odpadami pestycydów, Główny Inspektor Ochrony Środowiska polecił zorganizowanie w 1993 roku cyklu kontrolnego na terenie całego kraju. Na dzień 31.12.1999 r. pod nadzorem Inspekcji Ochrony Środowiska na terenie całego kraju znajduje się 251 mogilników. Zagrożenie środowiska przez substancje zdeponowane w mogilnikach wynika głównie z nieprawidłowej ich lokalizacji oraz złego stanu technicznego zbiorników. Lokalizując tego typu obiekty w latach 60. i 70. nie brano pod uwagę zagrożeń wynikających z bliskich odległości wód otwartych, cieków wodnych oraz ujęć wody pitnej.
Na terenie województwa znajduje się 20 mogilników przeznaczonych do likwidacji, w których zdeponowane są środki ochrony roślin lub opakowania po nich.
Wskutek wystąpień Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy do organów administracji rządowej i samorządowej oraz bieżącej z nimi współpracy, podjęto szereg działań w celu ich likwidacji. Wspólnie z Urzędem Wojewódzkim w Bydgoszczy i Urzędem Marszałkowskim w Toruniu ustalono program likwidacji siedmiu mogilników znajdujących się w miejscowościach:
Lubania - Lipiny, gm. Świekatowo,
Małocin, gm. Nakło n. Notecią,
Mąkoszyn, gm. Szubin,
Piastowo, gm. Gąsawa,
Stanomin, gm. Dąbrowa Biskupia,
Cierpiszewo, gm. Wielka Nieszawka,
Małe Pułkowo, gm. Dębowa Łąka.
Prowadzone są również działania władz gminnych związane z likwidacją mogilników w miejscowościach Kiełpin, gm. Tuchola, Stolno, gm. Stolno i Pokrzydowo, gm. Zbiczno.
3. Gospodarka odpadami komunalnymi
Podstawowymi elementami prawidłowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi są:
selektywna zbiórka (“u źródła”) wybranych składników odpadów komunalnych, ich recykling oraz przeróbka biologiczno-chemiczna,
składowanie części odpadów stałych na bezpiecznym składowisku - jako ostatecznego miejsca depozytu pozostałości po wcześniejszych procesach przerobu - selekcji i unieszkodliwiania odpadów, które nie ulegają procesom szkodliwych przemian biologicznych i chemicznych.
Prawidłowa gospodarka odpadami prowadzona jest już w większości krajów Unii Europejskiej. Jednym z warunków przystąpienia Polski do układu stowarzyszeniowego jest konieczność szybkiego dostosowania gospodarki odpadami komunalnymi do dyrektyw unijnych.
Mimo niewątpliwej poprawy Polska jest niestety nadal krajem o niekorzystnej sytuacji w odniesieniu do prawidłowej gospodarki odpadami komunalnymi. Jedynie około 55% ludności jest obsługiwanych przez komunalne służby oczyszczania, podczas gdy w krajach Europy Zachodniej wskaźnik ten na ogół przekracza 90%. Tę niekorzystną sytuację pogłębia fakt, że praktycznie jedynym dotychczas stosowanym w kraju sposobem postępowania z odpadami komunalnymi jest ich składowanie bez uprzedniej segregacji. Nadal brakuje urządzeń do utylizacji odpadów. W 1998 roku, na podstawie materiałów Głównego Urzędu Statystycznego, w Polsce powstało 12,3 mln Mg (47 mln m3) odpadów. Kompostowaniu podlegało jedynie 222 tys. Mg, tj. około 2% ogólnej ilości wywiezionych w roku stałych odpadów komunalnych. Dodać należy do tego odpady z osiedli wiejskich i płynne odpady bytowo-gospodarcze usuwane na tzw. “dzikie” wysypiska. Nie ma też widocznego postępu w działaniach zmierzających do odzyskiwania surowców wtórnych poprzez techniki sortowania, segregację “u źródła”, selektywną zbiórkę i recykling odpadów. W 1998 roku spośród wywiezionych odpadów komunalnych wyselekcjonowane stanowiły:
makulatura - 0,6%
szkło - 0,7%
metale - 0,3%
tworzywa sztuczne - 0,4%
Według ewidencji prowadzonej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w 1999 roku na terenie województwa wytworzono około 692 tys. Mg odpadów typu komunalnego, które zostały zdeponowane na 97 składowiskach komunalnych. Na koniec 1999 roku, na wyżej wymienionych składowiskach zgromadzono około 4260 tys. Mg odpadów, o łącznej objętości około 9726 tys. m3.
Statystycznie jeden mieszkaniec województwa wytworzył w ubiegłym roku około 330 kg odpadów.
Tabela 9. Wykaz składowisk komunalnych
Tabela 9. Wykaz składowisk komunalnych
Lp. |
Miejsce lokalizacji |
Gmina |
Powierzchnia robocza |
Przychód w 1999 roku w Mg |
Ilość nagroma-dzonych odpadów w Mg |
Ilość nagroma-dzonych odpadów w m3 |
% wypełnienia |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
1 |
Służewo * |
Aleksandrów Kuj. |
114366 m3 |
18283 |
28268 |
28268 |
24,7 |
2 |
Barcin |
Barcin |
0,88 ha |
6384 |
41353 |
147689 |
99,2 |
3 |
Kurowo Kolonia |
Baruchowo |
16000 m3 |
49 |
357 |
714 |
4,5 |
4 |
Polichnowo |
Bobrowniki |
30000 m3 |
2500 |
15720 |
26000 |
86,7 |
5 |
Machnacz * |
Brześć Kuj. |
450000 m3 |
40000 |
40000 |
40000 |
8,9 |
6 |
Stary Brześć |
Brześć Kuj. |
60000 m3 |
4253 |
26339 |
37924 |
63,2 |
7 |
Tuszynki |
Bukowiec |
1,11 ha |
620 |
3120 |
11143 |
30,0 |
8 |
Cekcyn |
Cekcyn |
0,20 ha |
90 |
330 |
1178 |
100,0 |
9 |
Osnowo |
Chełmno |
233000 m3 |
9308 |
27507 |
45845 |
19,7 |
10 |
Niemojewo |
Choceń |
25000 m3 |
1237 |
2799 |
7890 |
31,6 |
11 |
Lubieniec |
Chodecz |
73612 m3 |
1319 |
7011 |
15417 |
21,0 |
12 |
Rudaw |
Ciechocin |
33000 m3 |
590 |
3390 |
16950 |
51,0 |
13 |
Jackowo |
Czernikowo |
27823 m3 |
650 |
5520 |
27600 |
99,0 |
14 |
Stanomin |
Dąbrowa Biskupia |
1,50 ha |
670 |
2070 |
7393 |
45,0 |
15 |
Bolumin |
Dąbrowa Chełmiń. |
0,51 ha |
620 |
3159 |
11280 |
60,0 |
16 |
Sucharzewo |
Dąbrowa Mogileń. |
0,33 ha |
553 |
4002 |
14292 |
25,0 |
17 |
Niedźwiedź |
Dębowa Łąka |
3500000m3 |
10174 |
80174 |
400870 |
11,5 |
18 |
Magdalenka |
Dobrcz |
0,52 ha |
982 |
1716 |
6130 |
35,0 |
19 |
Byczyna |
Dobre |
15000 m3 |
175 |
3865 |
7450 |
49,7 |
20 |
Płomiany |
Dobrzyń n.W. |
28000 m3 |
250 |
2830 |
7700 |
27,5 |
21 |
Górna Grupa |
Dragacz |
0,80 ha |
700 |
9100 |
32500 |
30,0 |
22 |
Sierosławek |
Drzycim |
0,40 ha |
240 |
780 |
2786 |
22,0 |
23 |
Wilczeniec Fabiański |
Fabianki |
7800 m3 |
600 |
1287 |
2300 |
29,5 |
24 |
Łysinin |
Gąsawa |
1,60 ha |
200 |
4400 |
15714 |
82,0 |
25 |
Michałowo |
Gniewkowo |
2,80 ha |
2000 |
77602 |
277150 |
100,0 |
26 |
Kaczkowo |
Gniewkowo |
0,60 ha |
1087 |
1087 |
3882 |
9,0 |
27 |
Białkowo |
Golub-Dobrzyń |
64000 m3 |
2352 |
9539 |
47696 |
74,0 |
28 |
Gostycyn |
Gostycyn |
0,50 ha |
383 |
383 |
1920 |
10,0 |
29 |
Miesiączkowo |
Górzno |
80000 m3 |
510 |
8010 |
40050 |
50,0 |
30 |
Zakurzewo |
Grudziądz |
240 000 m3 |
26042 |
66042 |
330210 |
- |
31 |
Latkowo * |
Inowrocław |
6,70 ha |
2589 |
- |
- |
- |
32 |
Karczyn |
Inowrocław |
0,50 ha |
1531 |
3875 |
13840 |
25,0 |
33 |
Naczachowo |
Izbica Kuj. |
28190 m3 |
743 |
10518 |
3681 |
13,1 |
34 |
Zrazim |
Janowiec Wielkop. |
1,00 ha |
873 |
4060 |
14500 |
85,0 |
35 |
Jeziora Wielkie |
Jeziora Wielkie |
0,80 ha |
190 |
1867 |
6668 |
40,0 |
36 |
Białe Błota |
Jeżewo |
3,00 ha |
113 |
6113 |
21890 |
100,0 |
37 |
Kamień Kraj. |
Kamień Kraj. |
2,26 ha |
4717 |
10985 |
31857 |
45,0 |
38 |
Grodzeń |
Kikół |
8400 m3 |
141 |
818 |
2206 |
26,3 |
39 |
Srebrnica * |
Koronowo |
2,40 ha |
46041 |
75003 |
267868 |
95,0 |
40 |
PrzydatkiGołasz. |
Kowal |
18151 m3 |
942 |
7762 |
12937 |
71,3 |
41 |
Skotniki |
Kruszwica |
0,62 ha |
5930 |
14956 |
53414 |
65,0 |
42 |
Trzebiegoszcz |
Lipno |
88300 m3 |
6578 |
48317 |
69024 |
78,2 |
43 |
Lnianek-Mszano |
Lniano |
2,14 ha |
650 |
3100 |
11071 |
88,0 |
44 |
Ostrowite |
Lniano |
1,25 ha |
250 |
1200 |
4286 |
25,0 |
45 |
Kucerz |
Lubanie |
75000 |
500 |
500 |
500 |
0,7 |
46 |
Nowa Wieś |
Lubicz |
112320 m3 |
1500 |
15000 |
75000 |
67,0 |
47 |
Narty |
Lubień Kuj. |
24000 m3 |
200 |
6123 |
13593 |
56,6 |
48 |
Bysławek |
Lubiewo |
0,15 ha |
280 |
509 |
1818 |
20,0 |
49 |
Agnieszkowo |
Lubraniec |
16384 m3 |
1839 |
8184 |
13750 |
83,9 |
50 |
Załachowo |
Łabiszyn |
1,80 ha |
4760 |
6560 |
23428 |
85,0 |
51 |
Szczepanki |
Łasin |
142 962 m3 |
1171 |
23914 |
119570 |
84,0 |
52 |
Bierzgłowo |
Łubianka |
79000 m3 |
544 |
11060 |
63200 |
80,0 |
53 |
Kamionki Duże |
Łysomoce |
95000 m3 |
2840 |
16793 |
58977 |
61,0 |
54 |
Mątwy |
m. Inowrocław |
10,40 ha |
27698 |
27698 |
88632 |
11,0 |
55 |
Brodnica |
miasto Brodnica |
400 000 m3 |
11467 |
22463 |
37438 |
9,4 |
56 |
Katarzynka-Toruń* |
miasto Toruń |
12,5 ha |
143312 |
1945814 |
3243023 |
85,0 |
57 |
Szerzawy |
Mogilno |
1,97 ha |
6916 |
31780 |
113500 |
50,0 |
58 |
Ostrowo |
Mrocza |
0,70 ha |
1240 |
6120 |
21856 |
30,0 |
59 |
Rozważyn * |
Nakło n. Notecią |
1,20 ha |
31301 |
49843 |
118817 |
56,0 |
60 |
Januszkowo |
Nowa Wieś Wielka |
0,70 ha |
1960 |
8949 |
31960 |
90,0 |
61 |
Twarda Góra-Milewo |
Nowe n. Wisłą |
1,70 ha |
3444 |
15028 |
53670 |
35,0 |
62 |
Wierzchy |
Osie |
0,45 ha |
95 |
435 |
1554 |
31,0 |
63 |
Łapinóż |
Osiek |
725000 m3 |
260 |
500 |
25000 |
0,4 |
64 |
Żołędowo |
Osielsko |
0,30 ha |
1120 |
3992 |
14257 |
55,0 |
65 |
Borucin |
Osięciny |
46000 m3 |
930 |
9844 |
16407 |
35,7 |
66 |
Giebnia * |
Pakość |
0,30 ha |
9468 |
48040 |
171571 |
90,0 |
67 |
Jerzyce |
Piotrków Kuj. |
28828 m3 |
1785 |
10900 |
21000 |
72,9 |
68 |
Małociechowo |
Pruszcz Pomorski |
0,30 ha |
289 |
3685 |
13160 |
80,0 |
69 |
Broniewo |
Radziejów |
49356 m3 |
1500 |
16670 |
27000 |
54,7 |
70 |
Rogowo |
Rogowo |
1,25 ha |
88 |
732 |
2614 |
28,0 |
71 |
Huta Chojno |
Rogowo |
20580 m3 |
150 |
5784 |
18062 |
87,8 |
72 |
Jaszczółtowo |
Rojewo |
2,00 ha |
901 |
3274 |
11694 |
35,0 |
73 |
Puszcza Miejska |
Rypin |
54318 m3 |
4100 |
28600 |
47800 |
88,0 |
74 |
Ostrówiec |
Sadki |
1,00 ha |
705 |
2144 |
7657 |
30,0 |
75 |
Włościborek |
Sępólno Krajeńskie |
2,00 ha |
4837 |
9822 |
35078 |
20,0 |
76 |
Trzemiętówko |
Sicienko |
2,64 ha |
942 |
6804 |
24300 |
71,0 |
77 |
Skępe |
Skępe |
60000 m3 |
633 |
16939 |
24910 |
41,5 |
78 |
Szczawno |
Skrwilno |
13140 m3 |
127 |
2416 |
3860 |
29,4 |
79 |
Solec Kujawski |
Solec Kujawski |
1,10 ha |
7280 |
112000 |
400000 |
90,0 |
80 |
Żółwin Wypaleniska* |
Solec Kujawski |
10,12 ha |
143718 |
649572 |
1039314 |
90,0 |
81 |
Skoraczewo |
Sośno |
0,60 ha |
156 |
801 |
2861 |
30,0 |
82 |
Bławaty |
Strzelno |
0,60 ha |
9808 |
18695 |
66768 |
80,0 |
83 |
Rosochatka |
Śliwice |
4,18 ha |
561 |
1025 |
3660 |
10,0 |
84 |
Sulnówko |
Świecie |
2,00 ha |
34000 |
232000 |
828571 |
80,0 |
85 |
Świecie n/ Osą |
Świecie n/ Osą |
30400 m3 |
220 |
1745 |
8725 |
28,7 |
86 |
Zalesie Królewskie |
Świekatowo |
1,50 ha |
238 |
670 |
2394 |
10,0 |
87 |
Tłuchowo |
Tłuchowo |
19500 m3 |
59 |
6076 |
12150 |
62,3 |
88 |
Kiełpin |
Tuchola |
4,90 ha |
6096 |
98328 |
351170 |
100,0 |
89 |
Bladowo |
Tuchola |
4,00 ha |
1144 |
1144 |
3768 |
0,52 |
90 |
Wielki Komórsk |
Warlubie |
0,46 ha |
1064 |
7280 |
26000 |
81,0 |
91 |
Radziki Duże |
Wąpielsk |
6003 m3 |
280 |
1460 |
2088 |
34,8 |
92 |
Teodorowo |
Wielgie |
30600 m3 |
667 |
4429 |
6669 |
21,8 |
93 |
Dalkowo (część stara) |
Więcbork |
0,51 ha |
1418 |
23930 |
86310 |
100,0 |
94 |
Dalkowo |
Więcbork |
0,54 ha |
102 |
102 |
850 |
1,0 |
95 |
Rembiocha |
Zbójno |
42000 m3 |
67 |
732 |
1397 |
3,3 |
96 |
Łążyn |
Zławieś Wielka |
76000 m3 |
140 |
140 |
700 |
1,0 |
97 |
Wawrzynki |
Żnin |
2,50 ha |
11889 |
66454 |
237336 |
65,0 |
Razem |
- |
691918 |
około: 4259836 |
około: 9726207 |
- |
||
W przypadku obiektu zlokalizowanego w miejscowości Latkowo, gm. Inowrocław (Tabela 9), podano przychód odpadów w 1999 r. z pominięciem łącznej ilości nagromadzonych odpadów na składowisku. Wynika to z faktu prowadzenia prac rekultywacyjnych i braku możliwości dokładnego określenia ilości nagromadzonych odpadów.
Na składowisku w Zakurzewie funkcjonuje gospodarka segregowanymi odpadami składowanymi w pryzmy energetyczne. Bilans odpadów prowadzony jest wagowo, z podziałem na rodzaje unieszkodliwianych odpadów. Zakończona i przykryta pryzma pozostawiana jest na okres ok. 3 lat, a po ustaniu procesów beztlenowych podlega rozbiórce i na jej miejscu buduje się nową. Od czasu rozpoczęcia eksploatacji składowiska pryzmy nie były rozbierane, dlatego w tabeli 1 nie podano procentu wypełnienia tego składowiska.
Obiekty w Służewie, Machnaczu, Latkowie, Srebrnicy, Rozważynie, Giebni, Żółwinie-Wypaleniskach i Toruniu wyposażone są w kompaktory. Kompaktor służy do ugniatania cienkich warstw deponowanych odpadów. Pozwala zaoszczędzić pojemność składowiska i w znacznym stopniu przedłużyć jego eksploatację.
Składowiska odpadów znajdują się przeważnie na powierzchni lub sięgają w głąb. Są więc ulokowane w obrębie naturalnego obiegu wód w przyrodzie. Jednym z najpoważniejszych problemów związanych ze składowaniem odpadów jest powstawanie zanieczyszczonych wód, które mogą migrować poza składowisko. Na koniec 1999 roku 72 składowiska wyposażone były w otwory obserwacyjne (piezometry). Służące do monitorowania czystości wód podziemnych i oceny wpływu obiektów na środowisko gruntowo-wodne.
Największe wypełnienie składowisk odpadami (ponad 95%) występuje w miejscowościach:
Barcin, gm. Barcin
Cekcyn, gm. Cekcyn
Michałowo, gm. Gniewkowo
Srebrnica, gm. Koronowo
Białe Błota, gm. Jeżewo
Kiełpin, gm. Tuchola
Dalkowo, gm.Więcbork
Jackowo, gm. Czernikowo.
W 1999 roku, w trakcie rozbudowy i modernizacji znajdowały się obiekty w Barcinie gm. Barcin, Giebni gm. Pakość i Machnaczu gm. Brześć Kujawski, co wynikało z ich znacznego wypełnienia, a także dostosowania warunków technicznych obiektów do aktualnie obowiązujących wymogów w zakresie ochrony środowiska.
Zakończono również modernizację składowiska zlokalizowanego w miejscowości Kurowo Kolonia, gm. Baruchowo oraz powiększono czaszę eksploatowanego składowiska w Jackowie, gm. Czernikowo.
W miejscowości Boguszewo, gm. Gruta, prowadzono prace rekultywacyjno-modernizacyjne składowiska, które zakończono na początku 2000 roku. W tym czasie odpady wywożone były na składowisko w Zakurzewie, gm. Grudziądz.
W trakcie prac rekultywacyjnych znajduje się składowisko w miejscowości Latkowo, gm. Inowrocław oraz w miejscowości Rucewo, gm. Złotniki Kujawskie.
Podjęcia prac rekultywacyjnych wymagają istniejące obiekty, zlokalizowane w miejscowościach:
Sępólno Krajeńskie, gm. Sępólno Krajeńskie
Godzimierz, gm. Szubin
Kiełpin, gm. Tuchola
Michałowo, gm. Gniewkowo
Dalkowo (część stara), gm. Więcbork
Bierzgłowo (część stara), gm. Łubianka
Stary Brześć (część stara), gm. Brześć Kujawski
Brzezina, gm. Lubraniec
Cekcyn, gm. Cekcyn
Białe Błota, gm. Jeżewo.
Tabela 10. Zrekultywowane składowiska odpadów komunalnych
Lp. |
Miejscowość |
Gmina |
Obsługa terenu |
Termin zakończenia eksploatacji |
1. |
Kozłowo |
Świecie |
gmina Świecie |
1993 |
2. |
Marcelewo |
Dobrcz |
gmina Dobrcz |
1996 |
3. |
Komórsk |
Warlubie |
gmina Warlubie |
1994 |
4. |
Piastoszyn |
Kęsowo |
gmina Kęsowo |
1996 |
5. |
Grzybno |
Bobrowo |
gmina Bobrowo |
1998 |
6. |
Podgórz |
Brodnica |
gmina i miasto Brodnica |
1997 |
7. |
Uść |
ChełCChełmno |
gmina i miasto Chełmno |
1997 |
8. |
Konojady |
Jabłonowo Pom. |
gmina i miasto Jabłonowo Pom. |
1997 |
9. |
Rządz |
miasto Grudziądz |
miasto Grudziądz |
1997 |
10. |
Szumiłowo |
Radzyń Chełm |
gmina i miasto Radzyń Chełm |
1997 |
11. |
Unisław |
Unisław |
gmina Unisław |
1997 |
12. |
Brzozie |
Brzozie |
gmina Brzozie |
1998 |
13. |
Sierakowo |
Kowalewo Pom. |
gmina i miasto Kowalewo Pom. |
1996 |
14. |
Rożno |
Aleksandrów Kuj. |
miasta: Aleksandrów Kujawski, Ciechocinek, Nieszawa |
1995 |
Na terenie województwa, w 1999 roku, oddano do eksploatacji nowe składowiska, zlokalizowane w miejscowościach:
Dalkowo dla gminy Więcbork,
Białe Błota dla gminy Jeżewo,
Kaczkowo dla gminy Gniewkowo,
Bladowo dla gmin Tuchola, Cekcyn, Kęsowo,
Łążyn dla gminy Zławieś Wielka,
Kucerz dla gminy Lubanie,
Wandynowo dla gmin Bytoń i Topólka.
Pozyskiwanie biogazu w celu jego wykorzystania stosuje się od kilkudziesięciu lat na całym świecie. Głównymi jego składnikami są dwutlenek węgla (ok. 35%) i metan (do 65%) oraz azot, wodór, para wodna i siarkowodór (ok. 1%). Dane literaturowe określają, że w ilościach śladowych, poniżej 0,1% w powstającym na wysypisku biogazie, stwierdza się obecność od kilkudziesięciu do kilkuset różnych składników, w tym związki siarki, chloru, fluoru, halogenopochodne węglowodorów alifatycznych, halogenopochodne węglowodorów aromatycznych i metale ciężkie.
O wartościach energetycznych biogazu decyduje zawartość metanu, powstającego w wyniku fermentacji metanowej
Biogaz jest odzyskiwany (od 1995 roku) na składowisku komunalnym w miejscowości Żółwin-Wypaleniska (dla miasta Bydgoszczy) oraz z terenu byłego składowiska komunalnego znajdującego się w Bydgoszczy przy ul. Inwalidów od 1992 roku. W 1999 r. z biogazu powstającego na składowisku komunalnym w miejscowości Żółwin-Wypaleniska wyprodukowano w małej elektrowni gazowej MEG 2 257 905 kWh energii elektrycznej.
Ujęcie biogazu, pozostające jeszcze bez wykorzystania posiada zrekultywowane składowisko dla potrzeb miasta Świecia, zlokalizowane w Kozłowie.
Biogaz odzyskiwany jest także na składowisku odpadów komunalnych dla miasta Grudziądza. Odpady komunalne, częściowo segregowane oraz rozdrabniane, składowane są w postaci pryzm energetycznych. Każda pryzma energetyczna jest objęta siecią rurociągów służących do jej odgazowania. Biogaz wykorzystywany jest do ogrzewania pomieszczeń administracyjno-technicznych na składowisku, a po uzyskaniu pełnej mocy produkcyjnej z pryzm kierowany będzie do silnika gazowego elektrowni. Przewidywana wielkość produkcji elektrycznej wynosi 181 kW.
Kompleksowym systemem odzysku biogazu objęte jest miejskie składowisko odpadów komunalnych w Toruniu. Produkcja energii z biogazu wynosi obecnie 550 kWh energii elektrycznej oraz 700 kWh energii cieplnej.
Ponadto miejskie składowisko odpadów “Rządz” w Grudziądzu, w ramach rekultywacji, odzyskuje biogaz, który w wyniku spalania zmieniany jest w energię elektryczną. W 1999 roku odzysk biogazu wynosił 1185000 m3.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, w 1999 roku, przeprowadził kontrole 45 składowisk odpadów komunalnych. Wydane zarządzenia pokontrolne dotyczyły głównie:
obowiązku prowadzenia ewidencji przyjmowanych odpadów zgodnie z przyjętą klasyfikacją,
składowania odpadów zgodnie z instrukcją eksploatacji,
prowadzenia bieżącej niwelacji i dezynfekcji,
oczyszczania dróg technologicznych,
napraw skarp wewnętrznych niecek składowisk,
wykonywania badań wód podziemnych.
W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami, na składowisku odpadów komunalnych w Srebrnicy w gminie Koronowo wszczęto postępowanie administracyjne w sprawie wstrzymania eksploatacji obiektu.
Na składowiskach odpadów komunalnych w miejscowościach: Szczepanki gmina Łasin, Boguszewo gmina Gruta, Bierzgłowo gmina Łubianka i Nowa Wieś gmina Lubicz oraz Jackowo gmina Czernikowo wszczęto postępowanie organów administracji architektoniczno-budowlanej po wystąpieniu Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy w sprawie dostosowania obiektów do wymagań ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach (Dz. U. Nr 96 z późniejszymi zmianami)
Należy dodać, że utrzymanie w odpowiednim stanie zarówno nowo wybudowanych obiektów, jak i starych składowisk w dużej mierze zależy od sumienności obsługujących je pracowników i ścisłego przestrzegania reżimu eksploatacji, co powoduje zmniejszenie uciążliwości zapachowych, eliminację gryzoni i żerującego ptactwa.
Wśród odpadów komunalnych są również odpady niebezpieczne. Ich udział w ogólnej masie jest dość zróżnicowany. Stanowią one z reguły około 0,4% ogólnej masy odpadów komunalnych, natomiast na statystycznego mieszkańca naszego kraju przypada w ciągu roku około 1,3 kg odpadów niebezpiecznych.
Do odpadów niebezpiecznych znajdujących się w strumieniu odpadów komunalnych należą przede wszystkim:
farby, kleje, lepiszcza, żywice, rozpuszczalniki,
pestycydy, herbicydy, insektycydy itp. oraz opakowania po nich,
lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć ( np. termometry),
przeterminowane leki,
skażone opatrunki, strzykawki,
odpady olejowe,
baterie i akumulatory,
środki do konserwacji drewna.
Najlepszym rozwiązaniem w tym zakresie byłaby selekcja odpadów niebezpiecznych w miejscu ich powstawania. Szacuje się, że docelowe wprowadzenie selektywnej zbiórki może zredukować ogólną ilość odpadów przeznaczoną do składowania o około 40%.
4. Inicjatywy podejmowane w województwie na rzecz ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów
Powstawanie odpadów powinno być eliminowane lub ograniczane przez wytwórcę odpadów. Wszelkie działania winny być tak planowane, aby zapobiegać powstawaniu odpadów, zarówno przy wytwarzaniu produktów, jak i po zakończeniu ich użytkowania. Zakładając, że nie jest możliwe zapobieganie powstawaniu odpadów, należy zapewnić warunki bezpiecznego dla środowiska odzysku substancji, przedmiotów i produktów ze strumienia wytworzonych odpadów. Jeśli powstawaniu odpadów nie udało się ani zapobiec, ani wykorzystać, to unieszkodliwienie ich powinno być zgodne z zasadami ochrony środowiska.
Na terenie województwa podejmuje się wiele inicjatyw zmierzających do zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów.
Poniżej podano przykłady inicjatyw jednostek organizacyjnych prowadzących działalność gospodarczą, które zmierzają do zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów:
“Anwil” S.A. we Włocławku pomimo wzrostu produkcji znacznie zmniejszył, w porównaniu z rokiem ubiegłym, ilość wytworzonych odpadów. Od 1999 roku na terenie zakładu funkcjonuje instalacja odzysku chlorowodoru z odpadów chloroorganicznych, która opiera się na technologii licencyjnej firmy VICARB (Francja). Zadaniem jej jest utylizacja odpadów chloroorganicznych: stałych, ciekłych i gazowych tworzących się jako produkty uboczne przy produkcji chlorku winylu, rozpuszczalników i częściowo PCW. Utylizacja polega na wysokotemperaturowym rozkładzie odpadów do chlorowodoru, dwutlenku węgla i wody oraz odzysku gazowego chlorowodoru, który jest kierowany do węzła oksychlorowania etylenu w Wytwórni CW. W 1999 roku w instalacji poddano termicznemu rozkładowi 13800 Mg odpadów gazowych, 5900 Mg odpadów ciekłych i 4 Mg odpadów stałych, w wyniku czego otrzymano 1113 Mg chlorowodoru i 5037 Mg 19% kwasu solnego.
Zakłady Chemiczne “Zachem” w Bydgoszczy od 1998 r. prowadzą działania pozwalające na unieszkodliwianie odpadów pochodzących z bieżącej produkcji, tj.:
ortoizomery TDA - unieszkodliwiane są w węźle do chemiczno-termicznej utylizacji,
odpadowy węgiel aktywny z produkcji fosgenu - unieszkodliwiany jest w generatorach tlenku węgla,
odpadowe rozpuszczalniki z laboratoriów zakładowych - unieszkodliwiane są w instalacji spalania chloroorganiki.
Niewątpliwie wymierną korzyścią dla środowiska jest również zapoczątkowane od 1999 roku zagospodarowywanie ok. 25 tys. Mg smół nagromadzonych na składowisku, zlokalizowanym na terenie zakładu. Smoły są utylizowane w cementowych piecach obrotowych w Lafarge Cement Polska S.A. w Bielawach.
“JANIKOSODA” S.A. w Janikowie zakończyła w 1999 r. inwestycję związaną z produkcją wapniowo-magnezowych dodatków paszowych. Polega ona na dwustopniowym wirowaniu i neutralizacji kwasem fosforowym szlamów z oczyszczalni solanki oraz suszeniu otrzymanego produktu. Odzyskana solanka zawracana jest do procesu sodowego, co pozwala ograniczyć ilość odpadów z oczyszczalni solanki surowej. Osiągnięcie pełnej mocy instalacji w 2002 r. przyniesie wykorzystanie ok. 30 % odpadów z oczyszczalni solanki.
Zespół Elektrociepłowni S.A. w Bydgoszczy podjął działania w celu przygotowania zgodnych z wymogami ochrony środowiska miejsc przejściowego gromadzenia powstających odpadów. W 2000 r. rozpoczęto inwestycję polegającą na budowie boksów magazynowych wysokiego składowania. Zakłady posiadają również opracowaną “Technologię postępowania z odpadami powstającymi na terenie ZEC Bydgoszcz S.A. wraz z wytycznymi dla budowy zbiorczego miejsca gromadzenia odpadów na terenie EC II”.
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej - Wojewódzki Szpital im. dr J. Biziela w Bydgoszczy wprowadził segregację następujących odpadów: butelki po płynach infuzyjnych, makulatura i odpady organiczne. Uzyskano w ten sposób zmniejszenie ilości odpadów kierowanych dotychczas na składowisko lub do spalarni odpadów medycznych.
W wielu miastach oraz gminach na terenie Polski prowadzona jest już selektywna zbiórka odpadów organicznych, przeznaczonych do przetworzenia na kompost. Zawartość tej frakcji w odpadach komunalnych stanowi około 25-30% masy wszystkich odpadów komunalnych.
Na terenie województwa funkcjonuje Kompostownia Osadów i Odpadów w Brodnicy, która jest integralną częścią komunalnej oczyszczalni ścieków dla tego miasta. W pierwszych latach po uruchomieniu kompostowni (1996 r.) osady i odpady przyjmowane były z brodnickich zakładów takich jak: Fabryka Żelatyny, Zakłady Mięsne “Polmeat” oraz Miejska Oczyszczalnia Ścieków. Obecnie obiekt ten przyjmuje również osady i odpady organiczne z wielu innych obiektów. Należą do nich oczyszczalnie ścieków spoza województwa, drobne ubojnie i masarnie oraz zakłady utylizacyjne.
Tabela 11. Rodzaje odpadów utylizowanych w Kompostowni Osadów i Odpadów w Brodnicy w 1999 roku
Lp. |
Rodzaj materiału |
Kod odpadu |
Ilość w stanie surowym (Mg) |
Uwodnienie w stanie surowym (%) |
Ilość s. m. (Mg) |
1. |
Nadmierny osad czynny |
190805 |
1752,0 |
75 |
438 |
2. |
Piasek |
190802 |
81,0 |
38 |
50 |
3. |
Tłuszcz |
190802 |
73,0 |
53 |
34 |
4. |
Osad poflotacyjny z zakładów mięsnych |
190802 |
2471,5 |
98 |
49 |
5. |
Odpady z rzeźni |
020299 |
2868,0 |
88 |
344 |
6. |
Osady z Fabryki Żelatyny |
020204 |
74,0 |
80 |
15 |
7. |
Osady z ubojni |
020204 |
51,0 |
51 |
25 |
Razem odpady: |
7370,5 |
- |
955 |
||
Kompost ze względu na osiągniętą III klasę (według normy branżowej) wykorzystywany jest w kierunku:
wzbogacania gleb w rolnictwie, leśnictwie oraz na terenach zieleni miejskich,
rekultywacji wysypisk i wyrobisk.
Technologia kompostowania oparta jest na tlenowej i beztlenowej fermentacji odpadów organicznych, osadów ścieków i materiałów stabilizujących (słoma zbożowa). Podczas procesu zachodzi intensywny cykl przemian biochemicznych, prowadzący do częściowej mineralizacji i humifikacji związków organicznych, a ponadto do stabilizacji mikrobiologicznej. Zasadniczą rolę w procesie spełniają heterotroficzne mikroorganizmy, mezofile i termofile, przy współudziale bakterii autotroficznych. Proces prowadzony jest w warunkach naturalnych - tlenowych (trzymiesięczna faza “gorąca”) i w warunkach tlenowo-beztlenowych (trzymiesięczna faza “zimna”) jako okres dojrzewania kompostu.
W Toruniu przy miejskiej oczyszczalni ścieków, od kwietnia 1999 roku, funkcjonuje kompostownia odwodnionych osadów ściekowych. Dziennie przyjmuje ona około 80 Mg osadów.
Obecnie realizowany jest Regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych dla miasta i gminy Włocławek w miejscowości Machnacz, gmina Brześć Kujawski. Zastosowano tu technologie składowania, segregacji i kompostowania odpadów przyczyniające się do znacznego zmniejszenia ilości odpadów kierowanych na składowisko. Do kompostowania wykorzystane będą również osady ściekowe. Planowany termin oddania inwestycji do eksploatacji - lipiec 2000 roku.
Wysoko rozwinięte kraje europejskie różnymi metodami i w różnym zakresie utylizują wytworzone odpady. W województwie poprzez spalanie unieszkodliwiane są głównie odpady medyczne. Jest to metoda najbardziej skuteczna, praktyczna i prosta. Spaleniu można poddawać te odpady medyczne, które ze względu na zagrożenie życia i zdrowia ludzkiego zostały sklasyfikowane jako niebezpieczne oraz te odpady z grupy innych niż niebezpieczne, co do których zachodzi uzasadniona obawa, że mogą stać się przyczyną infekcji.
Na obszarze województwa funkcjonują trzy spalarnie odpadów medycznych, które w 1999 roku unieszkodliwiły łącznie 495,266 Mg tego rodzaju odpadów, w tym:
226,010 Mg - przy Regionalnym Centrum Onkologicznym w Bydgoszczy,
106,661 Mg - przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu,
162,595 Mg - przy Wojewódzkim Szpitalu we Włocławku.
W 1999 roku wzorem lat ubiegłych, kontynuowano selektywną zbiórkę odpadów typu komunalnego, w celu odzysku surowców wtórnych.
W Bydgoszczy, z ustawionych na terenie osiedli mieszkaniowych pojemników, Zakład Robót Publicznych zebrał i sprzedał: 273,2 Mg stłuczki szklanej i 48,5 Mg tworzywa poliestrowego pochodzącego z przemiału zebranych butelek typu PET. Nie prowadzono zbiórki makulatury ze względu na brak zbytu.
Na zmodernizowanym składowisku odpadów komunalnych w Dalkowie gmina Więcbork ustawiono prasę do wysegregowanych odpadów makulatury i tworzyw sztucznych.
W Toruniu selektywną zbiórkę odpadów w miejscu ich wytwarzania prowadzi od wielu lat Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania. W ostatnim roku zebrano 263,8 Mg makulatury, 22,2 Mg tworzyw sztucznych, 11,7 Mg stłuczki szklanej, 0,2 Mg puszek aluminiowych, 61,8 Mg złomu i 4,6 Mg opon.
W Grudziądzu Przedsiębiorstwo Usług Miejskich Sp. z o.o. zebrało 280 Mg szkła i 85 Mg tworzyw sztucznych.
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej SANIKO Sp. z o.o. we Włocławku prowadziło selektywną zbiórkę odpadów na terenie miasta, w wyniku której zebrano 12 Mg szkła, 5 Mg makulatury i 4,8 Mg tworzyw sztucznych.
Ryc. 18
Inicjatywy podejmowane w województwie na rzecz zmniejszania ilości wytwarzanych odpadów typu komunalnego napotykają na szereg trudności. Mimo to, ilość odzyskiwanych surowców wtórnych pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych rośnie z roku na rok. Coraz więcej zakładów komunalnych podejmuje żmudne działania mające na celu wprowadzenie selektywnej zbiórki w miejscu ich powstawania. Wymienione wyżej ilości wyselekcjonowanych odpadów nie wpłynęły jednak znacząco na zmniejszenie odpadów kierowanych na składowiska. Masa odpadów komunalnych wytworzonych przez statystycznego mieszkańca województwa w 1999 roku, wzrosła o około 24 kg w porównaniu z rokiem poprzednim.
2000
CZĘŚĆ I ODPADY
Zasadnicze regulacje prawne w dziedzinie gospodarki odpadami zawarte zostały w: Ustawie o odpadach, Ustawie o ochronie i kształtowaniu środowiska, Ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz Rozporządzeniu Ministra OŚZNiL w sprawie klasyfikacji odpadów.
Gospodarka odpadami w kraju, oprócz niezbędnych regulacji prawnych, powinna być oparta na rzetelnym banku informacji, umożliwiającym jej monitorowanie. Monitoring odpadów ma służyć podejmowaniu przedsięwzięć gospodarczych i ustalaniu strategii w zakresie zapobiegania szkodom wynikającym z faktu powstawania i gromadzenia odpadów. Monitoring pozwala równocześnie na realizację międzynarodowych zobowiązań w zakresie ochrony środowiska, wynikających z podpisanych przez Polskę konwencji.
Do aktualnie funkcjonujących systemów gromadzenia danych o odpadach należą:
statystyka państwowa
system opłat za umieszczanie odpadów na składowiskach
państwowy monitoring środowiska.
Statystyka państwowa, prowadzona przez Główny Urząd Statystyczny, ogranicza sprawozdawczość do dużych jednostek gospodarczych wytwarzających łącznie w ciągu roku powyżej 1 tys. Mg odpadów (niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne).
Wytwarzający odpady są zobowiązani do wnoszenia opłat za umieszczanie odpadów na składowisku oraz za czas ich składowania, a także do składania informacji marszałkowi województwa oraz właściwemu ze względu na miejsce składowania wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta o rodzaju i ilości umieszczonych na składowisku odpadów oraz o czasie ich składowania. Ustawa obliguje wytwórców odpadów do prowadzenia ewidencji ilościowo-jakościowej odpadów, nie wymaga jednak przekazywania tych informacji dla celów statystycznych.
Na terenie całego kraju, począwszy od 1992 roku, w ramach realizacji państwowego monitoringu środowiska, prowadzony jest przez Inspekcję Ochrony Środowiska monitoring odpadów. W miarę zdobywanych doświadczeń i zmieniającego się ustawodawstwa, monitoring ten przez wiele lat był rozszerzany oraz modyfikowany. Zbieranie informacji prowadzone jest w systemie ankietowym. Dane gromadzone są w komputerowej bazie SIGOP, która zawiera informacje o:
ilości i rodzajach wytwarzanych odpadów (niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne)
strukturze gospodarki odpadami, tj. ich wykorzystaniu i unieszkodliwianiu (w tym składowaniu)
odbiorcach odpadów, tj. przedsiębiorcach, którym wytwarzający odpady zlecili ich usuwanie z miejsc powstawania celem wykorzystywania lub unieszkodliwienia
ilości i pojemności składowisk oraz stanie zabezpieczenia przed negatywnym oddziaływaniem na środowisko zdeponowanych tam odpadów.
System monitoringu odpadów prowadzony przez Inspekcję Ochrony Środowiska daje potencjalnie najpełniejszy obraz wiarygodnej informacji niezbędnej dla oceny gospodarki odpadami w kraju. W oparciu o bazę danych SIGOP można również scharakteryzować powstawanie odpadów w układzie terytorialnym (na obszarze województwa, powiatu, gminy).
Na podstawie zarejestrowanych danych Główny Inspektorat Ochrony Środowiska przekazuje informacje o wytwarzanych, wykorzystywanych, unieszkodliwianych i składowanych odpadach niebezpiecznych dla potrzeb Głównego Urzędu Statystycznego.
1. Monitoring odpadów
1.1. Monitoring odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych)
W 2000 roku monitoringiem objęto wszystkie odpady wytworzone przez 439 przedsiębiorców. Są to duże i średnie jednostki organizacyjne prowadzące działalność gospodarczą powodującą powstawanie odpadów. Przedsiębiorcy ci wytworzyli ponad 3043 tys. Mg odpadów (z wyłączeniem komunalnych). Gospodarka wytworzonymi i nagromadzonymi odpadami przedstawia się następująco:
2453,735 tys. Mg wykorzystano gospodarczo
287,616 tys. Mg tymczasowo gromadzono u wytwórców odpadów
208,137 tys. Mg unieszkodliwiono poprzez składowanie
342,61 tys. Mg unieszkodliwiono w inny sposób (poddano procesom przekształcania biologicznego, fizycznego lub chemicznego).
Bilans masowy odpadów nie zamyka się w obrębie jednego roku. Wytwarzane odpady w roku sprawozdawczym są, ze względów technologicznych lub ekonomicznych, wykorzystywane lub unieszkodliwiane w innych latach.
Najwięcej odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) powstało w powiatach: inowrocławskim, świeckim, toruńskim. Te trzy powiaty wytworzyły w województwie ponad 50% wszystkich odpadów uciążliwych dla środowiska. Najmniej odpadów powstało w powiatach: sępoleńskim, mogileńskim, tucholskim.
Do grupy producentów, którzy w wyniku swojej działalności wytworzyli największą ilość odpadów w województwie należą:
Inowrocławskie Zakłady Chemiczne Soda Mątwy S.A. w Inowrocławiu
Frantschach Świecie S.A. w Świeciu
Janikowskie Zakłady Sodowe Janikosoda S.A. w Janikowie
Cukrownia Chełmża S.A. w Chełmży
Cukrownia Żnin S.A. w Żninie
Cukrownia Kruszwica S.A. w Kruszwicy
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. w Toruniu
Cukrownia Brześć Kujawski S.A. w Brześciu Kujawskim
Sugarpol Cukrownia Ostrowite w Ostrowitem
RolDan Sp. z o. o. w Warszawie - Cukrownia Dobre w Dobrem.
Ryc. 1
|
Tabela 1. Bilans masowy odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) według powiatów,w 2000 roku [w tys.Mg]
Powiat
|
wytworzone
|
wykorzystane
|
unieszkodliwione |
przejściowo gromadzone
|
|
|
|
|
poprzez składowanie |
w inny sposób |
|
miasta na prawach powiatu: |
|
|
|
|
|
Bydgoszcz |
183,525 |
201,272 |
0,615 |
43,688 |
17,333 |
Grudziądz |
52,739 |
19,715 |
32,257 |
0,274 |
0,493 |
Toruń |
189,883 |
54,484 |
95,033 |
39,686 |
0,683 |
Włocławek |
153,824 |
117,803 |
24,833 |
6,773 |
4,415 |
aleksandrowski |
15,436 |
13,498 |
0,814 |
0,097 |
1,027 |
brodnicki |
15,353 |
4,570 |
10,400 |
0,203 |
0,180 |
bydgoski |
6,781 |
5,372 |
0,173 |
1,193 |
0,045 |
chełmiński |
128,719 |
116,970 |
11,617 |
0,052 |
0,080 |
golubsko-dobrzyński |
8,320 |
1,153 |
7,079 |
0,084 |
0,004 |
grudziądzki |
77,430 |
65,244 |
3,082 |
0,002 |
9,102 |
inowrocławski |
970,649 |
819,638 |
0,302 |
153,001 |
160,809 |
lipnowski |
18,807 |
17,925 |
0,467 |
0,360 |
0,056 |
mogileński |
0,487 |
0 |
0,001 |
0,484 |
0,055 |
nakielski |
48,980 |
16,442 |
0,004 |
0,603 |
31,931 |
radziejowski |
126,646 |
113,512 |
0,215 |
1,248 |
11,672 |
rypiński |
124,695 |
123,665 |
0,064 |
0,964 |
0,002 |
sępoleński |
0,306 |
0,014 |
0,080 |
0,293 |
0,042 |
świecki |
306,123 |
225,675 |
2,901 |
66,581 |
16,772 |
toruński |
272,303 |
244,783 |
6,270 |
21,130 |
0,120 |
tucholski |
0,743 |
0,643 |
0 |
0 |
0,190 |
wąbrzeski |
12,615 |
0,915 |
11,700 |
0 |
0 |
włocławski |
135,606 |
112,216 |
0,202 |
4,871 |
18,317 |
żniński |
193,517 |
178,226 |
0,028 |
1,023 |
14,288 |
Razem * |
3043,487 |
2453,735 |
208,137 |
342,61 |
287,616 |
* Bilans masowy odpadów nie zamyka się w obrębie jednego roku. Wytwarzane odpady w roku sprawozdawczym są, ze względów technologicznych lub ekonomicznych, wykorzystywane lub unieszkodliwiane w innych latach.
Głównymi źródłami odpadów był przemysł cukrowniczy, energetyczny, sodowy i celulozowo-papierniczy. Podobnie jak w latach ubiegłych, pod względem wytworzonej ilości, dominowały odpady z przemysłu cukrowniczego (wysłodki, wapno defekosaturacyjne), które wykorzystuje się w całości w rolnictwie. Szczególnie dużą grupę stanowiły także odpady nieorganiczne z procesów termicznych (głównie żużle i mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych) mające zastosowanie w budownictwie drogowym i produkcji materiałów budowlanych.
Ponadto duże ilości odpadów powstały z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych - soli odpadowych i ich roztworów, które wykorzystywano gospodarczo w około 76%. Największymi wytwórcami tego rodzaju odpadów były między innymi:
Inowrocławskie Zakłady Chemiczne Soda Mątwy S.A. w Inowrocławiu
Janikowskie Zakłady Sodowe Janikosoda S.A. w Janikowie
Frantschach Świecie S.A. w Świeciu
Znaczącą grupę stanowiły również odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury, masy celulozowej, płyt i mebli - z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli. Charakteryzuje je wysoki procent wykorzystania gospodarczego (94%). Głównym miejscem ich powstawania były zakłady:
Frantschach Świecie w Świeciu
Bydgoskie Zakłady Sklejek Sklejka-Multi S.A. w Bydgoszczy
Bydgoska Fabryka Mebli S.A. w Bydgoszczy
Tabela 2. Odpady wytworzone przez przedsiębiorców w 2000 roku (wg największej ilości)
Lp. |
Grupy, podgrupy odpadów |
Nazwa grupy i podgrupy odpadów |
Ilości wytworzone w 2000 r. w tys. Mg |
1 |
02 04 |
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, rybołówstwa, leśnictwa oraz przetwórstwa żywności - odpady z przemysłu cukrowniczego |
1317,9 |
2 |
10 01 |
Odpady nieorganiczne z procesów termicznych - odpady z elektrowni i innych zakładów energetycznego spalania paliw |
464,9 |
3 |
06 03 |
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych - sole odpadowe i ich roztwory |
329,2 |
4 |
03 01 |
Odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury, masy celulozowej, płyt i mebli - odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli |
239,6 |
5 |
20 03 |
Odpady komunalne - inne odpady komunalne |
222,2 |
6 |
01 04 |
Odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobyciu i wzbogacaniu rud oraz innych surowców mineralnych - odpady z fizycznej i chemicznej przeróbki surowców mineralnych, nie zawierające rud metali |
111,0 |
7 |
19 08 |
Odpady z urządzeń do likwidacji i neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej - odpady z oczyszczalni ścieków nie wyspecjalizowane inaczej |
105,0 |
8 |
06 02 |
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych - odpadowe roztwory alkaliczne |
56,9 |
9 |
16 10 |
Odpady różne - inne odpady podobne do komunalnych |
25,0 |
10 |
19 09 |
Odpady z urządzeń do likwidacji i neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej - odpady z uzdatniania wody pitnej i przemysłowej |
23,4 |
Z ogólnej ilości wytworzonych odpadów innych niż komunalne, jeśli nie zostały one wcześniej wykorzystane lub unieszkodliwione, część z nich trafia na składowiska. Do końca 2000 roku nagromadzono na nich około 30 843,7 tys. Mg odpadów. Wykaz składowisk tych odpadów zlokalizowanych w województwie przedstawia tabela 3
Ryc. 2 |
Tabela 3. Składowiska odpadów
Lp. |
Rodzaj składowiska |
Lokalizacja |
Gmina/Miasto |
Ilość odpadów nagromadzonych na koniec 2000 r. w tys. Mg |
1 |
kompleks stawów osadowych |
na terenie Janikowskich Zakładów Sodowych Janikosoda S.A. |
gm. Janikowo |
15564,900 |
2 |
kompleks stawów osadowych |
na terenie Inowrocławskich Zakładów Chemicznych Soda-Mątwy |
m. Inowrocław |
11861,400 |
3 |
osadniki szlamu, |
Świecie-Przechowo na terenie zakładu Frantschach S.A. |
gm. Świecie |
1858,600 |
4 |
izolowane składowisko osadów, składowisko odpadów niebezpiecznych, składowisko zakładowe |
Bydgoszcz-Łęgnowo na terenie Zakładów Chemicznych Zachem |
m. Bydgoszcz |
238,000 |
5 |
składowisko odpadów tłuszczowych |
Brześć Kujawski na terenie Zakładów Tłuszczowych Kruszwica |
gm. Kruszwica |
137,200 |
6 |
osadniki wapna defekosaturacyjnego |
na terenie Cukrowni Nakło S.A. |
gm. Nakło |
14,900 |
7 |
osadniki wapna defekosaturacyjnego |
na terenie Cukrowni Żnin S.A. |
gm. Żnin |
14,000 |
8 |
mogilnik odpadów niebezpiecznych |
Żółwin - Wypaleniska |
Solec Kujawski |
5,639 |
9 |
składowisko odpadów gumowych |
Nowa Wieś |
gm. Grudziądz |
25,798 |
10 |
zakładowe składowisko odpadów niebezpiecznych |
Toruń |
m. Toruń |
1,770 |
11 |
zakładowe mokre składowisko popiołów |
Toruń |
m. Toruń |
347,726 |
12 |
składowisko odpadów niebezpiecznych |
Stary Brześć |
gm. Brześć Kujawski |
0,635 |
13 |
zbiorniki na odpady niebezpieczne |
Włocławek-na terenie Anwil S.A. (Zakładów Azotowych) |
m. Włocławek |
23,649 |
14 |
składowisko odpadów nietoksycznych |
Włocławek-na terenie Anwil S.A. (Zakładów Azotowych) |
m. Włocławek |
111,107 |
Razem nagromadzono na koniec 2000 roku odpadów na składowiskach |
30843,685 |
|||
Z odpadów dotychczas nagromadzonych w stawach osadowych Janikowskich Zakładów Sodowych Janikosoda S.A wyłączono wapno posodowe zgromadzone w stawach - magazynach. Przyczyną tego było uznanie i wyłączenie z ewidencji odpadów, zgodnie z Ustawą z 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 89, poz. 991), osadów powstałych z dekantacji odmytych szlamów posodowych uznanych za produkt (wapno posodowe) przeznaczony do wykorzystania w rolnictwie. Zrekultywowano także staw, w którym zdeponowane były słone odpady.
Zakończono eksploatację składowiska w Niemojewie gmina Choceń, gdzie składowano odpady poprodukcyjne w postaci skratek i zsitek z zakładowej oczyszczalni ścieków Przedsiębiorstwa Przetwórstwa Mięsnego w Czerniewicach, w związku z ogłoszeniem jego upadłości.
W Zakładach Azotowych Anwil S.A. we Włocławku w czerwcu 2000 roku zakończono modernizację jednego ze zbiorników składowiska odpadów niebezpiecznych. Zbiornik ten został podzielony na dwie części: mogilnik i kwaterę stanowiącą rezerwę zbiornika. Wykonano również drenaż podfoliowy, którego celem jest stabilizowanie zwierciadła wody gruntowej poniżej uszczelnienia.
Zmodernizowano także zbiornik służący do magazynowania ścieków specjalnych i awaryjnych. W tym celu podzielono zbiornik na dwie kwatery:
pierwsza kwatera jest wykorzystywana jako zbiornik retencyjny ścieków specjalnych i awaryjnych
druga kwatera służy do składowania osadów zalegających w zbiorniku przed modernizacją
Pierwsza kwatera, jako element modernizacji gospodarki ściekowej Anwilu, służy do odbierania i magazynowania ścieków specjalnych powstających w wyniku operacji jednostkowych zaburzeń w pracy instalacji oraz zdarzeń awaryjnych i losowych. Uzyskana możliwość retencyjna eliminuje całkowicie zrzuty awaryjne ścieków bezpośrednio do rzeki Wisły.
W 2000 roku kontrolą objęto składowiska odpadów zlokalizowane na terenie następujących przedsiębiorstw: Zakłady Chemiczne Zachem, Janikowskie Zakłady Sodowe, Inowrocławskie Zakłady Chemiczne, Frantschach Świecie, Cukrowni Nakło, Cukrowni Żnin. Skontrolowano również międzyzakładowe składowisko odpadów w Starym Brześciu gmina Brześć Kujawski oraz zakładowe składowiska odpadów Anwilu we Włocławku. Przeprowadzone kontrole nie wykazały istotnych nieprawidłowości w eksploatacji tych obiektów.
1.2. Monitoring odpadów niebezpiecznych
W 2000 roku monitoringiem objęto 186 największych przedsiębiorców, którzy w wyniku swojej działalności wytworzyli 80,8 tys. Mg odpadów niebezpiecznych. Z ogólnej masy wytworzonych odpadów ponad 96% wykorzystano gospodarczo, prawie 1% zdeponowano na składowiskach, a 3% unieszkodliwiono w inny sposób (poddano procesom przekształcania biologicznego, fizycznego lub chemicznego).
Odpady niebezpieczne stanowiły około 2,7% ogólnej masy wytworzonych przez przedsiębiorców odpadów w województwie
Przedsiębiorcy, związani z aglomeracjami Włocławka, Bydgoszczy i Torunia wytworzyli najwięcej odpadów niebezpiecznych. Niewielką ilość odpadów wytworzyli przedsiębiorcy w powiatach: grudziądzkim, mogileńskim, sępoleńskim. Brak jest natomiast danych o odpadach niebezpiecznych wytwarzanych w powiecie tucholskim i wąbrzeskim.
Tabela 4. Bilans masowy odpadów niebezpiecznych według powiatów w 2000 roku [w Mg]
Powiat
|
wytworzone
|
wykorzystane
|
unieszkodliwione |
przejściowo gromadzone
|
|
|
|
|
poprzez składowanie |
w inny sposób |
|
miasta na prawach powiatu: |
|
|
|
|
|
Bydgoszcz |
1236,291 |
617,855 |
223,235 |
358,778 |
206,858 |
Grudziądz |
72,407 |
51,490 |
0 |
19,917 |
1 |
Toruń |
256,882 |
102,815 |
0,050 |
153,472 |
0,595 |
Włocławek |
74915,585 |
74464,094 |
33,956 |
372,832 |
44,703 |
aleksandrowski |
24,435 |
8,650 |
0 |
14,597 |
1,188 |
brodnicki |
23,735 |
9,120 |
0 |
14,615 |
0 |
bydgoski |
280,108 |
165,275 |
56,260 |
19,316 |
39,457 |
chełmiński |
31,436 |
2,656 |
21,500 |
16,829 |
10,451 |
golubsko-dobrzyński |
23,000 |
0 |
0 |
23,000 |
0 |
grudziądzki |
2,197 |
0 |
0 |
2,197 |
0 |
inowrocławski |
394,541 |
165,118 |
141,000 |
223,728 |
2,203 |
lipnowski |
101,771 |
11,400 |
0 |
85,479 |
4,892 |
mogileński |
2,628 |
0,500 |
0 |
0,674 |
2,316 |
nakielski |
34,312 |
0,010 |
23,000 |
4,042 |
8,755 |
radziejowski |
33,649 |
23,490 |
0 |
8,635 |
1,524 |
rypiński |
936,438 |
5,640 |
0 |
930,798 |
0 |
sępoleński |
2,926 |
1,875 |
0,400 |
0,850 |
0,841 |
świecki |
174,544 |
0,920 |
49,200 |
118,410 |
7,044 |
toruński |
2169,350 |
2169,000 |
0 |
0,073 |
0,277 |
włocławski |
4,938 |
4,200 |
0,250 |
0 |
0,488 |
żniński |
32,645 |
4,720 |
0 |
28,100 |
1,171 |
Razem |
80 753,8 |
77 808,8 |
548,9 |
2396,3 |
333,8 |
Tabela 5. Bilans masowy odpadów niebezpiecznych według poszczególnych grup w 2000 roku [w Mg]
Nazwa grupy (kod grupy) |
wytworzone |
wykorzystane |
unieszkodliwione |
przejściowo gromadzone |
|
|
|
|
poprzez składowanie |
w inny sposób |
|
odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury, masy celulozowej, płyt i mebli (03) |
50,650 |
0 |
49,200 |
0 |
2,280 |
odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych (06) |
61041,595 |
60994,810 |
33,956 |
5,102 |
9,742 |
odpady z przemysłu syntezy organicznej (07) |
13546,053 |
13438,982 |
13,800 |
13,891 |
99,580 |
odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich (08) |
394,210 |
38,790 |
0 |
347,755 |
8,900 |
odpady z przemysłu fotograficznego (09) |
26,423 |
20,323 |
0 |
5,910 |
0,215 |
odpady nieorganiczne z procesów termicznych (10) |
48,370 |
48,370 |
0 |
0 |
0 |
odpady nieorganiczne z przygotowania powierzchni i powlekania metali oraz procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych (11) |
509,511 |
90,400 |
264,700 |
253,097 |
72,304 |
odpady z kształtowania i powierzchniowej obróbki metali i tworzyw sztucznych (12) |
9,960 |
0 |
5,350 |
4,210 |
0,480 |
odpadowe oleje (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05 i 12 (13) |
2837,954 |
2661,724 |
47,000 |
130,959 |
25,287 |
odpady z rozpuszczalników organicznych (z wyłączeniem grup 07 i 08) (14) |
25,164 |
15,214 |
0 |
6,433 |
7,124 |
odpady różne, nie ujęte w innych grupach (16) |
657,091 |
500,187 |
10,110 |
98,462 |
65,118 |
odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz drogowych (17) |
101,980 |
0 |
82,100 |
49,880 |
0 |
odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych oraz związanych z nimi badań (18) |
555,130 |
0,028 |
0 |
495,079 |
0,804 |
odpady z urządzeń do likwidacji i neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej (19) |
949,465 |
0 |
42,635 |
925,500 |
41,450 |
odpady komunalne (20) |
0,263 |
0 |
0 |
0,063 |
0,480 |
Razem * |
80753,8 |
77808,8 |
548,9 |
2396,3 |
333,8 |
* - Bilans masowy odpadów nie zamyka się w obrębie jednego roku, ponieważ wytwarzane odpady w roku sprawozdawczym, ze względów technologicznych lub ekonomicznych, wykorzystywano lub unieszkodliwiano w innych latach.
Głównym źródłem odpadów niebezpiecznych był przemysł chemiczny. Dominowały odpady z produkcji, przygotowania i stosowania związków nieorganicznych (odpadowe roztwory kwaśne) oraz odpady z przemysłu syntezy organicznej (odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania podstawowych produktów przemysłu syntezy organicznej). Stanowiły one 87% wytworzonej w 2000 roku masy odpadów i były prawie w 100% wykorzystane w dalszych procesach technologicznych.
Dużą grupę stanowiły także odpadowe oleje, które w 94% ponownie poddawane były procesom przetwarzania. Do nich zaliczamy miedzy innymi oleje smarowe, hydrauliczne, płyny hamulcowe. Za pośrednictwem różnych firm zajmujących się skupem tych odpadów przekazywane były głównie do Rafinerii Nafty Jedlicze S.A. w celu ich regeneracji. Znaczną część odpadowych olejów wykorzystywało lub unieszkodliwiało także Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Robac Sp. z o.o. w Bydgoszczy.
Do grupy producentów, którzy w wyniku swojej działalności wytworzyli największą ilość odpadów niebezpiecznych w województwie należą:
Anwil S.A. we Włocławku
Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy
Nobiles Kujawska Fabryka Farb i Lakierów we Włocławku
Wojewódzki Szpital Zespolony w Toruniu
Inofama S.A. w Inowrocławiu.
Największym wytwórcą był Anwil, który wytworzył w roku sprawozdawczym około 92% ogólnej masy odpadów niebezpiecznych w województwie, prawie w całości wykorzystując je w dalszych procesach technologicznych; tylko 0,04% zdeponował na składowiskach, a 0,03% poddał innym procesom unieszkodliwiania.
Ryc. 3 |
Odpady niebezpieczne deponowane były na terenie:
Zakładów Chemicznych Zachem w Bydgoszczy,
Apator S.A. w Toruniu,
Anwil S.A. we Włocławku,
międzyzakładowego składowiska odpadów niebezpiecznych w Starym Brześciu gmina Brześć Kujawski,
mogilnika odpadów niebezpiecznych w Żółwinie-Wypaleniskach k/Bydgoszczy.
Jedyny czynny mogilnik odpadów niebezpiecznych jest zlokalizowany w miejscowości Żółwin-Wypaleniska k/Bydgoszczy, zbudowany zgodnie z obecnymi wymogami ochrony środowiska, a jego pojemność wynosi 21 420 m3. W 2000 roku mogilnik przyjął 1006,0 Mg odpadów niebezpiecznych.
Do 2000 roku zewidencjonowano także 20 nieczynnych mogilników, w których składowane są odpady niebezpieczne takie jak przeterminowane środki ochrony roślin, środki weterynaryjne, opakowania po tych środkach i nawozach, jak również opakowania plastykowe po olejach stosowanych w rolnictwie. Wykaz tych obiektów został zamieszczony w opracowaniu “Raport o stanie środowiska województwa kujawsko-pomorskiego w 1999 roku”. W 2000 roku zinwentaryzowano dwa kolejne mogilniki: we wsi Otłoczyn koło Aleksandrowa Kujawskiego oraz w miejscowości Jankowo gmina Lipno. Zostały one włączone do wykazu obiektów szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi. W celu rozpoznania wpływu deponowanych odpadów na środowisko przyrodnicze zbadano glebę wokół nich. Na podstawie uzyskanych wyników nie stwierdzono przenikania zdeponowanych w nich substancji do środowiska.
Kontrolami objęto 8 mogilników, wydając zarządzenia pokontrolne zobowiązujące do zabezpieczenia terenu mogilników przed dostępem osób postronnych oraz do informowania WIOŚ o zmianie właściciela obiektów. Zarządzenia zostały wykonane.
Prace związane z likwidacją mogilników na terenie województwa prowadzone są w oparciu o umowę nr 8/2000 z dnia 15.12.2000 r. zawartą pomiędzy Kujawsko-Pomorskim Urzędem Wojewódzkim w Bydgoszczy a Konsorcjum Realizującym Mogilniki, z Wrocławia. Członkami Konsorcjum są następujące firmy: Instytut Ochrony Roślin Poznań, Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. Dąbrowa Górnicza, Firma Prote i Arcadis Ekokonrem Sp. z o.o. Wrocław.
Umowa zakłada likwidację pięciu mogilników:
w Stolnie, gm. Stolno
w Cierpiszewie, gm. Wielka Nieszawka
w Lubaniu- Lipinach, gm. Świekatowo
w Kiełpinie, gm. Tuchola.
W grudniu 2000 roku rozpoczęto likwidację obiektu w miejscowości Stolno. Do końca roku wydobyto i przekazano do utylizacji 73 639,5 kg przeterminowanych środków ochrony roślin, które kierowane są do spalarni odpadów niebezpiecznych Lobbe GmbH & Co NL Brilow. Wywóz odpadów do Niemiec odbywa się na podstawie decyzji Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska z dnia 12.07.2000 r., znak: ZK-4807/26-03/5/99-2000 wydanej dla Zakładu Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Dąbrowie Górniczej, zezwalającej na wywóz do Niemiec odpadów w postaci przeterminowanych środków ochrony roślin w ilości 499 000 kg.
Zgodnie z harmonogramem realizacji prac likwidacyjnych, w lutym 2001 r. rozpocznie się likwidacja mogilnika w Cierpiszewie i w m. Lubania - Lipiny, natomiast w marcu 2001 r. rozpoczęte zostaną prace na terenie mogilników w Pokrzydowie i Kiełpinie. Zakończenie prac likwidacyjnych ww. mogilników nastąpi w czerwcu 2001 r.
2. Odpady komunalne
W ostatnim dziesięcioleciu obserwuje się dynamiczne zmiany w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce. Jednak, według danych GUS, nadal główną metodą unieszkodliwiania tych odpadów jest ich deponowanie na składowiskach. Z ogólnej ilości ok. 12317 tys. Mg na składowiska trafiło 97,7%, kompostowaniu podlegało 1,8%, a pozostała część - 0,5% przypada na odzysk surowców wtórnych oraz spalanie.
Na podstawie materiałów Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy stwierdzono, że w 2000 roku powstało w województwie około 671 tys. Mg odpadów typu komunalnego, które zostały zdeponowane na 94 składowiskach. Nagromadzenie odpadów na koniec roku wyniosło łącznie około 4,6 mln Mg, co stanowi prawie 9 mln m3 odpadów.
Tabela 6. Wykaz funkcjonujących w 2000 roku składowisk odpadów komunalnych
L.p. |
Miejsce |
Gmina/Miasto |
Powierzchnia robocza w ha
w m3 |
Przychód
w Mg |
Ilość w Mg |
Ilość w m3 |
% wypeł- |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
1 |
Służewo * · |
Aleksandrów Kuj. |
73632 m3 |
18439 |
46707 |
46707 |
63 |
2 |
Barcin · (część stara) |
Barcin |
0,88 ha |
5700 |
47053 |
168046 |
100 |
3 |
Barcin · |
Barcin |
188727 m3 |
4110 |
4110 |
14677 |
8 |
4 |
Kurowo Kolonia · |
Baruchowo |
16000 m3 |
55 |
412 |
824 |
5 |
5 |
Polichnowo · |
Bobrowniki |
30000 m3 |
100 |
15821 |
26150 |
87 |
6 |
Brodnica * · |
Brodnica |
241740m3 |
8900 |
24094 |
7301 |
3 |
7 |
Machnacz * · |
Brześć Kuj. |
390936 m3 |
40000 |
40000 |
48000 |
12 |
8 |
Stary Brześć · |
Brześć Kuj. |
60000 m3 |
7369 |
33709 |
46792 |
78 |
9 |
Tuszynki · |
Bukowiec |
60000 m3 |
850 |
3970 |
14178 |
24 |
10 |
Żółwin Wypaleniska * · |
Solec Kujawski |
10,12 ha |
139125 |
644979 |
1074965 |
93 |
11 |
Wandynowo · |
Bytoń |
49200 m3 |
799 |
799 |
1218 |
3 |
12 |
Osnowo * · |
Chełmno |
233000 m3 |
11032 |
29913 |
26589 |
11 |
13 |
Niemojewo · |
Choceń |
25000 m3 |
1615 |
4414 |
8827 |
35 |
14 |
Lubieniec · |
Chodecz |
73612 m3 |
906 |
7917 |
16927 |
23 |
15 |
Rudaw |
Ciechocin |
33000 m3 |
1200 |
3200 |
18000 |
55 |
16 |
Jackowo |
Czernikowo |
17823 m3 |
1424 |
6944 |
13318 |
75 |
17 |
Stanomin |
Dąbrowa Biskupia |
23940 m3 |
420 |
2490 |
8893 |
37 |
18 |
Bolumin · |
Dąbrowa Chełmiń. |
29100 m3 |
542 |
3362 |
13448 |
46 |
19 |
Sucharzewo · |
Dąbrowa Mogileń. |
0,33 ha |
623 |
2688 |
8962 |
20 |
20 |
Niedźwiedź · |
Dębowa Łąka |
1050000m3 |
11700 |
75406 |
435870 |
42 |
21 |
Magdalenka · |
Dobrcz |
25650 m3 |
1088 |
3298 |
9856 |
38 |
22 |
Byczyna · |
Dobre |
15000 m3 |
509 |
4374 |
8468 |
57 |
23 |
Płomiany · |
Dobrzyń n.W. |
28000 m3 |
250 |
3080 |
8260 |
30 |
24 |
Górna Grupa |
Dragacz |
0,80 ha |
1456 |
34000 |
121428 |
25 |
25 |
Sierosławek · |
Drzycim |
13300 m3 |
210 |
990 |
3536 |
27 |
26 |
Wilczeniec Fabiański · |
Fabianki |
22800 m3 |
850 |
2140 |
4000 |
18 |
27 |
Łysinin |
Gąsawa |
32500 m3 |
140 |
11400 |
19000 |
59 |
28 |
Kaczkowo |
Gniewkowo |
72000 m3 |
3186 |
4197 |
8500 |
12 |
29 |
Białkowo · |
Golub-Dobrzyń |
313000 m3 |
5846 |
12198 |
70510 |
23 |
30 |
Gostycyn · |
Gostycyn |
0,50 ha |
648 |
1161 |
4300 |
23 |
31 |
Miesiączkowo |
Górzno |
80000 m3 |
720 |
13110 |
43700 |
55 |
32 |
Zakurzewo · |
Grudziądz |
240000 m3 pojemność |
32490 |
93124 |
538289 |
II pryzmy |
33 |
Boguszewo · |
Gruta |
30000 m3 |
221 |
2096 |
8382 |
28 |
34 |
Karczyn · |
Inowrocław |
66800 m3 |
1230 |
5067 |
18766 |
28 |
35 |
Mątwy · |
Inowrocław |
540000 m3 |
63402 |
121018 |
201696 |
37 |
36 |
Naczachowo · |
Izbica Kuj. |
28190 m3 |
783 |
11301 |
3956 |
14 |
37 |
Zrazim |
Janowiec Wielkop. |
57300 m3 |
1036 |
5096 |
18199 |
32 |
38 |
Jeziora Wielkie · |
Jeziora Wielkie |
35658 m3 |
191 |
2058 |
7430 |
21 |
39 |
Białe Błota · |
Jeżewo |
5800 m3 |
346 |
522 |
1544 |
27 |
40 |
Kamień Kraj. · |
Kamień Kraj. |
247500 m3 |
1938 |
12923 |
36923 |
15 |
41 |
Grodzeń · |
Kikół |
8400 m3 |
140 |
959 |
2583 |
31 |
42 |
Przydatki Gołasz. · |
Kowal |
18151 m3 |
758 |
8520 |
14200 |
78 |
43 |
Skotniki · |
Kruszwica |
100000 m3 |
4883 |
19838 |
70852 |
71 |
44 |
Trzebiegoszcz · |
Lipno |
134280 m3 |
6163 |
75187 |
115892 |
86 |
45 |
Lnianek-Mszano |
Lniano |
7351 m3 |
430 |
3530 |
5883 |
80 |
46 |
Ostrowite · |
Lniano |
6788 m3 |
200 |
1400 |
2333 |
35 |
47 |
Kucerz · |
Lubanie |
75000 m3 |
452 |
610 |
1018 |
1 |
48 |
Nowa Wieś |
Lubicz |
112320 m3 |
3253 |
17200 |
86000 |
77 |
49 |
Narty · |
Lubień Kuj. |
39000 m3 |
218 |
6341 |
14096 |
36 |
50 |
Bysławek · |
Lubiewo |
27150 m3 |
390 |
860 |
3770 |
14 |
51 |
Agnieszkowo · |
Lubraniec |
16384 m3 |
1839 |
10023 |
14670 |
90 |
52 |
Załachowo |
Łabiszyn |
1,80 ha |
2184 |
8744 |
31200 |
92 |
53 |
Szczepanki |
Łasin |
100000 m3 |
2697 |
25680 |
84711 |
85 |
54 |
Bierzgłowo |
Łubianka |
79000 m3 |
490 |
11550 |
66000 |
84 |
55 |
Kamionki Duże * · |
Łysomoce |
95000 m3 |
3253 |
12674 |
73259 |
77 |
56 |
Szerzawy · |
Mogilno |
399300 m3 |
7251 |
35625 |
142500 |
36 |
57 |
Ostrowo · |
Mrocza |
75000 m3 |
1081 |
15430 |
25717 |
34 |
58 |
Rozważyn * · |
Nakło |
1,20 ha |
15320 |
60649 |
114769 |
68 |
59 |
Januszkowo |
Nowa Wieś Wielka |
50000 m3 |
5000 |
35000 |
50000 |
100 |
60 |
Twarda Góra-Milewo · |
Nowe n. Wisłą |
500000 m3 |
3500 |
18528 |
66070 |
13 |
61 |
Wierzchy · |
Osie |
31 500 m3 |
420 |
3000 |
9000 |
29 |
62 |
Łapinóż |
Osiek |
72500 m3 |
208 |
1760 |
11000 |
15 |
63 |
Żołędowo · |
Osielsko |
27000 m3 |
1813 |
5805 |
20733 |
77 |
64 |
Borucin · |
Osięciny |
46000 m3 |
1226 |
11070 |
18451 |
40 |
65 |
Giebnia * |
Pakość |
350 000 m3 |
10640 |
192000 |
320000 |
91 |
66 |
Jerzyce · |
Piotrków Kuj. |
28828 m3 |
1450 |
12350 |
21800 |
76 |
67 |
Małociechowo |
Pruszcz |
0,30 ha |
286 |
3964 |
14156 |
86 |
68 |
Broniewo · |
Radziejów |
49356 m3 |
4330 |
21000 |
37820 |
77 |
69 |
Rogowo |
Rogowo |
1,25 ha |
91 |
823 |
2978 |
37 |
70 |
Huta Chojno · |
Rogowo k. Rypina |
20580 m3 |
60 |
5844 |
18162 |
88 |
71 |
Jaszczółtowo · |
Rojewo |
2,00 ha |
802 |
3726 |
14903 |
15 |
72 |
Puszcza Miejska · |
Rypin |
54318 m3 |
4230 |
32830 |
51058 |
94 |
73 |
Ostrówiec · |
Sadki |
34 000 m3 |
705 |
2539 |
8463 |
25 |
74 |
Włościborek · |
Sępólno Krajeńskie |
2,00 ha |
7326 |
17148 |
8570 |
20 |
75 |
Trzemiętówko |
Sicienko |
2,64 ha |
872 |
7676 |
27400 |
80 |
76 |
Skępe · |
Skępe |
28000 m3 |
746 |
17685 |
26007 |
93 |
77 |
Szczawno · |
Skrwilno |
13140 m3 |
171 |
2587 |
4144 |
32 |
78 |
Solec Kujawski |
Solec Kujawski |
217 000 m3 |
7880 |
63000 |
210000 |
97 |
79 |
Skoraczewo |
Sośno |
0,60 ha |
168 |
969 |
3461 |
30 |
80 |
Bławaty |
Strzelno |
93 000 m3 |
3120 |
19135 |
68338 |
74 |
81 |
Rosochatka · |
Śliwice |
40 013 m3 |
428 |
975 |
3900 |
10 |
82 |
Sulnówko · |
Świecie |
250 000 m3 |
25971 |
258047 |
232242 |
93 |
83 |
Świecie n/ Osą |
Świecie n/ Osą |
35600 m3 |
128 |
801 |
10019 |
28 |
84 |
Zalesie Królewskie · |
Świekatowo |
48 000 m3 |
162 |
736 |
2727 |
6 |
85 |
Tłuchowo · |
Tłuchowo |
19500 m3 |
54 |
6131 |
12240 |
63 |
86 |
Katarzynka-Toruń * · |
Toruń |
3815321 m3 |
139468 |
2085300 |
3534512 |
93 |
87 |
Bladowo · |
Tuchola |
528 400 m3 |
10067 |
11088 |
39600 |
8 |
88 |
Wielki Komórsk · |
Warlubie |
39 400 m3 |
2380 |
20700 |
34500 |
88 |
89 |
Radziki Duże |
Wąpielsk |
6003 m3 |
467 |
1927 |
2756 |
46 |
90 |
Teodorowo · |
Wielgie |
30600 m3 |
732 |
5160 |
7108 |
23 |
91 |
Dalkowo · |
Więcbork |
0,54 ha |
2040 |
2400 |
6000 |
16 |
92 |
Rembiocha · |
Zbójno |
42000 m3 |
29 |
761 |
1478 |
4 |
93 |
Łążyn |
Zławieś Wielka |
30257 m3 |
664 |
951 |
2942 |
10 |
94 |
Wawrzynki · |
Żnin |
2,50 ha |
10881 |
77335 |
64446 |
70 |
Razem |
- |
670966 |
4606712 |
8972872 |
- |
||
· - na składowiskach są zainstalowane piezometry
* - na składowiskach pracuje kompaktor
Wszystkie składowiska w województwie mają charakter docelowy. Jedynie składowisko w Zakurzewie jest rotacyjne, ponieważ funkcjonuje tu gospodarka segregowanymi odpadami składowanymi w pryzmy energetyczne. Po ustaniu procesów beztlenowych (do 5 lat) będą podlegały one rozbiórce i zagospodarowaniu.
Największe wypełnienie składowisk (ponad 90%) stwierdzono (tabela 6) w miejscowościach:
Barcin (część stara) gmina Barcin
Załachowo gmina Łabiszyn
Januszkowo gmina Nowa Wieś Wielka
Giebnia gmina Pakość
Puszcza Miejska gmina Rypin
Skępe gmina Skępe
Solec Kujawski gmina Solec Kujawski
Żółwin-Wypaleniska k/Bydgoszczy
Sulnówko gmina Świecie
Katarzynka gmina Toruń.
Ryc. 4. |
W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami, w lipcu 1999 r. wstrzymano eksploatację składowiska w Srebrnicy gmina Koronowo. Z tej gminy, w 2000 roku nieczystości były wywożone (około 12160 m3) na składowiska w Ślesinie (województwo wielkopolskie), Bladowie (gmina Tuchola) i Włościborku (gmina Sępólno Krajeńskie).
W 2000 roku zrekultywowano składowiska w miejscowościach:
Dębowo gmina Sadki
Latkowo gmina Inowrocław
Barcin (część stara) gmina Barcin.
Oddano do eksploatacji nowy obiekt w Barcinie dla gminy Barcin. Dokonano również odbioru nowej kwatery (II etap eksploatacji) w Białkowie gmina Golub-Dobrzyń. W budowie natomiast znajduje się składowisko w Giebni, które będzie użytkowane dla potrzeb gmin Pakość i Janikowo. W trakcie modernizacji znajdują się obiekty: w Jackowie gmina Czernikowo, w Wilczeńcu Fabiańskim i Przydatkach Gołaszewskich (przeznaczony dla miasta i gminy Kowal, obejmujący I etap tego przedsięwzięcia). Prace przy uruchomieniu II etapu realizacji inwestycji rozpoczęto także na międzygminnych składowiskach w Kamionkach Dużych oraz w Osnowie gmina Chełmno. Na składowisku w Machnaczu (gmina Brześć Kujawski) kontynuowano budowę Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych oraz modernizację starej niecki.
Na podstawie danych zgromadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska stwierdzono, że uregulowany stan formalno-prawny posiadają 83 składowiska.
W Polsce głównym sposobem unieszkodliwiania odpadów typu komunalnego jest ich składowanie, które pomimo zastosowania najlepszych zabezpieczeń, stanowi potencjalne zagrożenie dla środowiska przyrodniczego. Odpowiedni sposób urządzenia i eksploatacji obiektów minimalizuje negatywne oddziaływanie deponowanych odpadów na środowisko przyrodnicze. W województwie prawie połowa składowisk (46%) ma jednowarstwową ekranizację podłoża z wykorzystaniem folii z tworzyw sztucznych. Zupełny brak zabezpieczenia podłoża przed przenikaniem zanieczyszczeń do gleb i wód gruntowych lub ekranizację w postaci utwardzonego gruntu posiada aż 30% obiektów. Dotyczy to przede wszystkim starych składowisk. Nowe obiekty wyposażone są już w wielowarstwowe uszczelnienia podłoża (20%).
Ryc. 5 |
Największym problemem składowisk jest oczyszczanie wód infiltracyjnych, przechodzących przez warstwy odpadów, wymywających zawarte w odpadach (z reguły toksyczne) związki mineralne i organiczne. Najprostszym rozwiązaniem tej kwestii jest przechwycenie odcieku siecią drenarską i układ grupowy zbiorników oraz przygotowanie ich do wywozu na oczyszczalnie. W drenaż pod złożem wyposażone są 63 składowiska, 10 obiektów ma rowy opaskowe, a 19 nie posiada żadnego sposobu oczyszczania odcieków. Należy nadmienić, że aby przechwycić wody odsiąkowe podłoże składowiska musi być szczelne. Tylko wówczas drenaż spełnia swój cel, jeżeli wykonana jest pozioma warstwa izolacyjna, zabezpieczająca przed przenikaniem odsiąków do gruntu
W celu określenia ewentualnego wpływu składowisk na środowisko przyrodnicze ponad 73% obiektów jest wyposażonych w piezometry służące do badania wód podziemnych.
Do prowadzenia prawidłowej gospodarki składowiska wyposażane są w wagi do ewidencji przywożonych odpadów. Wśród funkcjonujących obiektów tylko 19 jest zaopatrzonych w te urządzenia.
Wprowadzone w latach 80. składowanie odpadów komunalnych z ich warstwowym ubijaniem oraz zastosowanie uszczelnień podłoża stworzyło sprzyjające warunki do rozwoju w złożu fermentacji beztlenowej z emisją biogazu o dużej zawartości metanu (około 35-55%) i dwutlenku węgla (30-45%). Wytwarzanie gazu jest spontanicznym procesem biochemicznym z decydującym udziałem bakterii metanowych. Zawartość metanu decyduje o wartościach energetycznych biogazu. Metan jest jednym z gazów najsilniej wpływających na efekt cieplarniany, a ponadto niszczącym powłokę ozonową atmosfery. Problemy powstają w momencie ulatniania się gazu przez powierzchnię składowiska, powodując konieczność podejmowania specjalnych środków zapobiegawczych, takich jak wentylacja i spalanie gazu w pochodniach.
Biogaz jest odzyskiwany na składowisku komunalnym w miejscowości Żółwin-Wypaleniska (dla miasta Bydgoszczy) od 1995 roku oraz z terenu byłego składowiska komunalnego znajdującego się w Bydgoszczy przy ul. Inwalidów, od 1992 roku. W 2000 roku z biogazu powstającego w Żółwinie-Wypaleniskach wyprodukowano w małej elektrowni gazowej MEG 1 817 863 kWh energii elektrycznej.
Ujęcie biogazu, pozostające jeszcze bez wykorzystania, posiada zrekultywowane składowisko dla potrzeb miasta Świecia, zlokalizowane w miejscowości Kozłowo.
Kompleksowym systemem odzysku biogazu objęte jest składowisko miejskie opadów komunalnych w Toruniu. Po zakończeniu wszystkich etapów związanych z budową i rozruchem od 31.12.1999 roku instalacja pracuje pod pełnym obciążeniem - produkując 550 kWh energii elektrycznej oraz 700 kWh energii cieplnej. Pozyskana ilość biogazu w roku 2000 roku wynosiła 2 446 000 m3, natomiast produkcja energii z biogazu - 4092 MWh energii elektrycznej oraz 6 034 MWh energii cieplnej. Energia elektryczna dostarczana jest do Zakładu Energetycznego w Toruniu, a energia cieplna do Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej. Przewiduje się, że instalacja gazowa będzie czynna przez ponad 20 lat. W instalacji tej utylizowane jest również około 280 Nm3/h gazu wysypiskowego o średniej zawartości: 52,2% metanu, 25,9% dwutlenku węgla, 22,0% azotu i 0,1% tlenu.
Na składowisku odpadów komunalnych w Zakurzewie, dla miasta Grudziądz, funkcjonuje gospodarka odpadami składowanymi w pryzmy energetyczne. Każda pryzma energetyczna jest objęta siecią rurociągów służących do jej odgazowywania. Po ustaniu produkcji biogazu pryzmy energetyczne są odkrywane i przesiewane w maszynie sortującej uzyskując w ten sposób frakcję przypominającą ziemię. Przewidywana ilość pozyskania biogazu wynosi około 825 m3/h. Biogaz wykorzystany jest do ogrzewania pomieszczeń administracyjno-technicznych na składowisku, a po uzyskaniu pełnej mocy produkcyjnej kierowany będzie do silnika gazowego nowej elektrowni. Przewidywana wielkość produkcji energii elektrycznej wynosi 181 kW, nadmiar energii przekazywany będzie do sieci elektrycznej poprzez transformator.
W ramach rekultywacji odzyskuje się biogaz również z miejskiego składowiska odpadów “Rządz” w Grudziądzu, który w wyniku spalania zamieniany jest w energię elektryczną przekazywaną do miejskiej sieci energetycznej. W 2000 roku odzysk biogazu wynosił 1 185 000 m3.
Pod kątem możliwości czynnego wykorzystania biogazu eksploatuje się obiekt w Niedźwiedziu gmina Dębowa Łąka. Optymalne warunki do powstawania biogazu zapewnia uszczelnianie na bieżąco powierzchni składowiska oraz zagęszczanie odpadów za pomocą kompaktora.
Równolegle z eksploatacją składowiska odpadów komunalnych w Brodnicy przewiduje się budowę ujęć biogazu w formie szybów wentylacyjnych. Na obecnym etapie eksploatacji biogaz spalany jest pod kontrolą w pochodniach.
Na etapie budowy wykonano bierne ujęcia ochronne biogazu w korpusie składowiska w Osnowie gmina Chełmno. Pozwolą one na kontrolowane odprowadzanie biogazu lub miejscowe jego spalanie. Równolegle z eksploatacją składowiska przewiduje się budowę ujęć w formie szybów wentylacyjnych. Z uwagi na fakt, że ilość i skład powstającego biogazu będzie można wstępnie oszacować dopiero po około 2-5 latach eksploatacji, obecnie nie przewiduje się wyposażenia składowiska w użytkowe urządzenia spalania biogazu.
Bierne odprowadzanie biogazu do atmosfery przewidziano także w założeniach projektowych na początku eksploatacji składowiska w Białkowie gmina Golub-Dobrzyń. W późniejszym czasie eksploatacji prognozuje się tam spalanie biogazu w pochodni.
W miejscowości Machnacz gmina Brześć Kujawski nowa kwatera składowania odpadów została wyposażona w drenaż do odgazowania z możliwością produkcji w przyszłości energii elektrycznej i cieplnej. Aktualnie jest to bierne ujęcie gazu wysypiskowego.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy w 2000 roku skontrolował 34 składowiska, na których terenie deponowane są odpady typu komunalnego. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły głównie niewłaściwej i niewystarczającej częstotliwości wykonywanych prac eksploatacyjnych (niwelacji, dezynfekcji, oczyszczania dróg technologicznych). Dotyczy to zwłaszcza jednostek organizacyjnych nie posiadających własnej bazy sprzętowej, gdzie prace porządkowe przeprowadzane są wynajętym sprzętem. Najczęściej stosowanym na składowiskach sprzętem są spycharko-koparki, które służą zarówno do przemieszczania odpadów, podgarniania ich, wyrównywania terenu a także pełnią rolę maszyn do zagęszczania odpadów.
W trakcie przeprowadzonych kontroli ustalono również w wielu przypadkach brak zezwoleń na wytwarzanie odcieków ze składowisk. Zgodnie z rozporządzeniem MOŚZNiL z dnia 24 grudnia 1997 roku w sprawie klasyfikacji odpadów, są to odpady niebezpieczne, dlatego określenie warunków ich wytwarzania i postępowania z nimi ma zasadnicze znaczenie.
Niewystarczające było również prowadzenie monitoringu lokalnego wód gruntowych, pobranych z piezometrów, co uniemożliwia ocenę wpływu eksploatowanych składowisk na środowisko przyrodnicze. Większość kontrolowanych składowisk odpadów komunalnych jest dozorowanych w godzinach pracy - przyjęć odpadów. W większości prowadzi się ewidencję wwożonych odpadów. W wielu przypadkach dokumentacja ta jest jednak niekompletna i niesystematycznie prowadzona.
Wszelkie uchybienia i nieprawidłowości związane z niewłaściwą eksploatacją składowisk odpadów komunalnych znalazły odzwierciedlenie w zarządzeniach pokontrolnych, zobowiązujących podmioty gospodarcze użytkujące składowiska do ich usunięcia.
3. Inicjatywy podejmowane na rzecz ograniczenia ilości wytwarzanych i składowanych odpadów
W województwie podejmowanych jest szereg działań, które ograniczają ilości wytwarzanych i składowanych odpadów. Niektóre z tych inicjatyw zostały przedstawione poniżej.
Instalacja odzysku chlorowodoru z odpadów chloroorganicznych od 1999 roku funkcjonuje w zakładzie Anwil S.A. we Włocławku. Zadaniem jej jest utylizacja odpadów chloroorganicznych: stałych, ciekłych i gazowych powstających jako produkty uboczne przy otrzymywaniu chlorku winylu, rozpuszczalników i częściowo PCW. Utylizacja polega na wysokotemperaturowym rozkładzie odpadów do chlorowodoru, dwutlenku węgla i wody oraz odzysku gazowego chlorowodoru, który jest kierowany do węzła oksychlorowania etylenu w wytwórni chlorku winylu. W 2000 roku w instalacji poddano termicznemu rozkładowi 4744,13 Mg odpadów własnych oraz 21,1 Mg odpadów z innych jednostek gospodarczych.
Zakłady Chemiczne Zachem zlikwidowały nieczynny mogilnik odpadów pogalwanicznych, znajdujący się w obrębie ul. Lisiej, na terenie zakładów. Nagromadzone w latach 80. odpady pogalwaniczne, pochodzące z zakładów przemysłowych Bydgoszczy w ilości 845,0 Mg, zostały wywiezione do czynnego mogilnika w Żółwinie-Wypaleniskach.
W trakcie budowy jest Regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Machnaczu gmina Brześć Kujawski, który zostanie uruchomiony w kwietniu 2001 r. Zastosowane technologie składowania, segregacji i kompostowania przyczyniają się do znacznego zmniejszenia ilości odpadów kierowanych na składowisko. Kompostowaniu będą podlegały także osady ściekowe.
Kompostowaniu poddaje się również odwodnione osady ściekowe przy Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Toruniu. W 2000 roku poddano temu procesowi 35407,8 Mg ustabilizowanych osadów z oczyszczania ścieków komunalnych.
Kompostownia w Brodnicy, wybudowana przy Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji, przyjęła 2277 Mg odpadów w postaci: skratek, tłuszczów i mieszanin z oczyszczania ścieków oraz osadów z oczyszczania ścieków komunalnych.
Do kompostowni w Miesiączkowie gmina Górzno trafiło 2000 Mg odpadów z przygotowania i przetwórstwa produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego oraz osadów z zakładowych oczyszczalni ścieków.
W końcowej fazie realizacji znajduje się nowy kompleks utylizacji odpadów w Żółwinie-Wypaleniskach. Zlokalizowano go w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącego sektora wysypiska odpadów komunalnych. Na terenie nowego kompleksu utylizacji zaprojektowano kwaterę balastu oraz kopiec BIO-EN-ER. Kwatera balastu docelowo będzie się składać z dwóch sektorów o powierzchni 2,5 ha każdy, gdzie składowane będą odpady nieorganiczne. Kopiec BIO-EN-ER złożony będzie z pięciu sektorów o łącznej powierzchni 10,5 ha, gdzie składowane będą odpady biodegradalne - organiczne. W celu zabezpieczenia dna i skarp składowiska wykonano uszczelnienie z geomembrany PEHD grubości 1,5 mm i geomaty bentonitowej (bentomat). Ścieki z kanalizacji deszczowej kierowane będą do zbiornika retencyjnego poprzez piaskownik i separator, aż do stawów odparowujących (3 szt.). Odcieki z drenażu kopca BIO-EN-ER, odcieki z drenażu składowiska balastu, brodzika, myjki oraz ścieki socjalno-bytowe z budynków administracyjnych, siecią kanalizacji odciekowo-ściekowej trafiać będą na podczyszczalnię. Przewiduje się zraszanie kopca BIO-EN-ER podczyszczonymi ściekami.
Termicznej metodzie unieszkodliwienia poddawane są odpady z działalności służb medycznych, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom, ze względu na zapobieganie infekcji. W 2000 roku spalono 455,6 Mg odpadów z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej, w tym:
przy Regionalnym Centrum Onkologicznym w Bydgoszczy - 170 Mg
przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu - 150,6 Mg
przy Wojewódzkim Szpitalu we Włocławku - 135 Mg.
Poza wyżej wymienionymi spalarniami, wybudowanymi zgodnie z obowiązującymi technologiami, funkcjonują przy niektórych szpitalach również “piece przystosowane do spalania odpadów medycznych”.
W ostatnich latach obserwowany jest rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zobowiązuje do tworzenia warunków do selektywnej zbiórki, segregowania i oddzielnego składowania odpadów przydatnych do wykorzystania. Ilość poszczególnych rodzajów odpadów nadających się do recyklingu powoli, ale systematycznie wzrasta. W celu zmniejszenia ilości deponowanych odpadów na składowiskach komunalnych, wzorem lat ubiegłych, prowadzony był przez niektóre zakłady gospodarki komunalnej odzysk surowców wtórnych. Jak wynika z materiałów zgromadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, w skali województwa zebrano około:
makulatury - 421 Mg
złomu - 305 Mg
puszek aluminiowych - 7 Mg
szkła - 1150 Mg
tworzyw sztucznych - 495 Mg
opon - 22 Mg.
Ogólnie zebrano około 2400 Mg surowców wtórnych, co stanowi zaledwie 0,36% rocznego przychodu odpadów komunalnych na składowiskach w 2000 roku.
4. Podsumowanie
W celu uzyskania pełniejszego obrazu wiarygodnej informacji w 2000 roku monitoringiem objęto większą niż poprzednio ilość średnich jednostek organizacyjnych, prowadzących działalność gospodarczą. Znalazło to odzwierciedlenie w przyroście ogólnej masy wytworzonych odpadów w województwie.
W stosunku do roku poprzedniego zmieniła się gospodarka odpadami:
o 12,8% wzrosło gospodarcze wykorzystanie
o 11,4% mniej odpadów przejściowo gromadzono u wytwórców
o 3,5% mniej odpadów unieszkodliwiono poprzez składowanie
o10,4% więcej odpadów unieszkodliwiono w inny sposób (poddano procesom przekształcania biologicznego, fizycznego, chemicznego).
Nie uległa zmianie struktura powstających odpadów. Pod względem wytworzonej ilości nadal dominowały odpady z przemysłu: cukrowniczego, energetycznego, sodowego i celulozowo-papierniczego. Zmniejszyła się natomiast ilość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych o 5,6 tys. Mg. Głównym źródłem powstawania odpadów niebezpiecznych był, podobnie jak w latach ubiegłych, przemysł chemiczny.
Masa odpadów komunalnych zdeponowanych na składowiskach w 2000 roku przez statystycznego mieszkańca naszego województwa wynosi około 320 kg. Gromadzenie na składowiskach jest nadal podstawowym sposobem postępowania z odpadami komunalnymi. Kompostowanie i odzysk surowców wtórnych są procesami, którym poddaje się niewielką ilość odpadów.
8. ODPADY
Podstawowym aktem prawnym regulującym gospodarkę odpadami od 1 stycznia 1998 roku była ustawa z dnia 27 czerwca 1997 roku o odpadach. W celu dostosowania ustawy do wymogów prawodawstwa Unii Europejskiej konieczne było przygotowanie nowych aktów prawnych, które obejmują znowelizowaną ustawę o odpadach, ustawę o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawę o obowiązkach przedsiębiorców oraz opłacie produktowej i depozytowej. Akty te wchodzą w skład całego nowego systemu przepisów ochrony środowiska i są powiązane z ustawą ogólną (Prawem ochrony środowiska), w której zawarto podstawowe zasady i reguły wspólne dla wszystkich elementów środowiska.
Podstawowym zadaniem nowych aktów stało się uwzględnienie ogólnych, jak i szczegółowych wymagań prawa wspólnotowego, opierających się na następujących wytycznych:
stosowania we wszystkich krajach członkowskich jednakowego systemu definicji,
przestrzeganie preferowanej hierarchii działań w zakresie gospodarki odpadami,
przestrzeganie podstawowych zasad, tj. zasady “zanieczyszczający płaci”, zasady bliskości,
stosowanie takich metod odzysku i unieszkodliwiania odpadów, które nie stwarzają zagrożeń dla zdrowia ludzi, jak i poszczególnych elementów środowiska oraz środowiska jako całości,
utworzenie i utrzymanie zintegrowanej i wystarczającej w skali kraju sieci urządzeń i instalacji do unieszkodliwiania odpadów, stosujących najlepsze dostępne techniki oraz efektywnych ekonomicznie,
wprowadzenie szczegółowych wymagań w stosunku do spalarni oraz składowisk odpadów,
opracowanie planów gospodarki odpadami, w tym odpadami niebezpiecznymi, komunalnymi, opakowaniowymi,
wprowadzenia systemu zezwoleń na prowadzenie działań związanych z odzyskiem i unieszkodliwieniem odpadów, również w stosunku do wytwórców, którzy we własnym zakresie prowadzą ww. działania,
prowadzenie ewidencji odpadów oraz urządzeń i instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania oraz sprawozdawczości w tym zakresie,
stosowanie kontroli w międzynarodowym obrocie odpadami,
wprowadzanie zalecanych metod postępowania w stosunku do niektórych grup odpadów.
8.1. Monitoring odpadów powstających w wyniku działalności gospodarczej
Uporządkowana gospodarka odpadami powinna być oparta na rzetelnym banku informacji. Monitorowanie gospodarki odpadami daje również możliwość szybkiego identyfikowania nieprawidłowości w obrocie odpadami i skutecznego reagowania. Na terenie całego kraju, począwszy od 1992 roku, w ramach realizacji państwowego monitoringu środowiska, prowadzony jest przez Inspekcję Ochrony Środowiska monitoring odpadów, który zawiera pełny obraz informacji niezbędnej dla oceny tej gospodarki.
Informacje o odpadach zawarte w bazie SIGOP były opracowane zgodnie z klasyfikacją odpadów wprowadzoną rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 24 grudnia 1997 r. (Dz. U. Nr 162).
W 2001 roku, w województwie, monitoringiem objęto wszystkie odpady powstające w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej wytworzone przez 382 dużych i średnich przedsiębiorców.
8.1.1. Pochodzenie i wytwarzanie odpadów
W 2001 roku, w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej, powstało w województwie 2 853,9 tys. Mg odpadów. Najwięcej odpadów, ponad 50%, wytworzono w powiatach: inowrocławskim, świeckim i toruńskim grodzkim, a najmniej w powiatach: sępoleńskim, mogileńskim i tucholskim.
Pod względem ilości odpadów powstających w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej przeważała grupa odpadów z rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego (ok. 40% ogólnej masy). Podobnie jak w latach ubiegłych dominowały odpady cukrownicze z 12 cukrowni.
Znaczącą masę odpadów (17,4% ogółu) stanowiły odpady nieorganiczne z procesów termicznych, w znacznej mierze popioły lotne i żużle z elektrowni, elektrociepłowni i kotłowni. Monitoringiem objęto 155 największych wytwórców tej grupy odpadów.
Ponadto w znacznych ilościach (11,8% ogółu) powstały odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych produkowane przez 90 przedstawicieli przemysłu chemicznego, celulozowo-papierniczego i tłuszczowego.
Tabela 75. Odpady wytworzone w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej
Grupa |
Nazwa grupy odpadów |
Ilości wytworzone w 2001 r. w tys. Mg |
01 |
Odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobyciu i wzbogacaniu rud oraz innych surowców mineralnych |
193,050 |
02 |
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, rybołówstwa, leśnictwa oraz przetwórstwa żywności - odpady z przemysłu cukrowniczego |
1 140,005 |
03 |
Odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury, masy celulozowej, płyt i mebli |
213,870 |
04 |
Odpady z przemysłu skórzanego i tekstylnego |
0,365 |
05 |
Odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz wysokotemperaturowej przeróbki węgla |
0,0002 |
06 |
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych |
335,704 |
07 |
Odpady z przemysłu syntezy organicznej |
15,581 |
08 |
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich |
0,611 |
09 |
Odpady z przemysłu fotograficznego |
0,056 |
10 |
Odpady nieorganiczne z procesów termicznych |
496,608 |
11 |
Odpady nieorganiczne z przygotowania powierzchni i powlekania metali oraz procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych |
0,783 |
12 |
Odpady z kształtowania i powierzchniowej obróbki metali i tworzyw sztucznych |
15,721 |
13 |
Oleje odpadowe (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05 i 12) |
0,767 |
14 |
Odpady z rozpuszczalników organicznych (z wyłączeniem grup 07 i 08) |
0,022 |
15 |
Odpady opakowań, sorbentów, tkanin filtracyjnych i ochronnych nie ujęte w innych grupach |
11,458 |
16 |
Odpady różne nie ujęte w innych grupach |
27,959 |
17 |
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz drogowych |
36,160 |
18 |
Odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych oraz związanych z nimi badań |
0,749 |
19 |
Odpady z urządzeń do likwidacji neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej |
153,608 |
20 |
Odpady komunalne |
210,823 |
Do grupy przedsiębiorców, którzy w wyniku swojej działalności wytworzyli największą ilość odpadów w województwie należą:
Inowrocławskie Zakłady Chemiczne “Soda Mątwy” S.A. w Inowrocławiu,
“Frantschach Świecie” w Świeciu,
Janikowskie Zakłady Sodowe “Janikosoda” S.A. w Janikowie,
Cukrownia “Chełmża” S.A. w Chełmży,
Cukrownia “Kruszwica” S.A. w Kruszwicy,
Cukrownia “Żnin” S.A. w Żninie,
Sugarpol Cukrownia Ostrowite w Ostrowitem,
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. w Toruniu,
SugarTor Sp. z o.o. “Cukrownia Dobre” w Dobrem,
Cukrownia “Brześć Kujawski” S.A. w Brześciu Kujawskim.
8.1.2. Gospodarowanie odpadami
Osiągnięty na świecie poziom rozwoju gospodarki odpadami pozwala stwierdzić, że podstawowym warunkiem efektywnego wykorzystania i przekształcania odpadów jest segregacja odpadów.
W nowej ustawie o odpadach, obowiązującej od 1 października 2001r, określone zostały podstawowe zasady gospodarowania odpadami, przy uwzględnieniu hierarchii działań:
zapobieganie powstawaniu odpadów
ograniczenie powstawania odpadów, odzysk z odpadów substancji, przedmiotów i produktów wraz z ich wykorzystaniem lub unieszkodliwianiem, z wyłączaniem składowania
składowanie odpadów.
Według wojewódzkiej bazy SIGOP-W gospodarka wytworzonymi odpadami powstającymi w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej w 2001 roku przedstawia się następująco:
2 396,3 tys. Mg wykorzystano gospodarczo
241,5 tys. Mg tymczasowo gromadzono u wytwórców odpadów
482,0 tys. Mg unieszkodliwiono poprzez składowanie
11,9 tys. Mg unieszkodliwiono w inny sposób (poddano procesom przekształcania biologicznego, fizycznego lub chemicznego).
Bilans masowy odpadów nie zamyka się w obrębie jednego roku. Wytwarzane w roku sprawozdawczym odpady, ze względów technologicznych lub ekonomicznych, są wykorzystywane lub unieszkodliwiane w innych latach.
Tabela 76. Gospodarka odpadami według powiatów w 2001 roku.
Powiaty |
Odpady w Mg |
||||
|
wytworzone |
wykorzystane |
unieszkodliwione |
tymczasowo gromadzone |
|
|
|
|
poprzez składowanie |
w inny sposób |
|
m. Bydgoszcz |
166 173,354 |
197 929,131 |
27 148,474 |
850,950 |
29 627,260 |
m. Grudziądz |
24 864,292 |
20 598,056 |
2 805,200 |
1 459,849 |
12,677 |
m. Toruń |
314 906,226 |
123 361,905 |
185 213,115 |
503,291 |
12 313,073 |
m. Włocławek |
146 570,832 |
112 711,277 |
17 144,405 |
474,410 |
16 240,740 |
aleksandrowski |
15 827,111 |
14 404,164 |
1246,900 |
142,854 |
33,403 |
brodnicki |
27 568,374 |
13 869,675 |
13 498,990 |
65,779 |
148,827 |
bydgoski |
7 611,906 |
6 062,258 |
1 348,520 |
185,627 |
19,736 |
chełmiński |
92 272,585 |
79 741,360 |
12 343,800 |
167,425 |
20,000 |
golubsko-dobrzyński |
11 450,712 |
94,410 |
7 156,860 |
4 160,851 |
38,688 |
grudziądzki |
61 732,845 |
58 411,580 |
3 313,000 |
0,265 |
9,000 |
inowrocławski |
893 063,452 |
812 910,945 |
120 590,119 |
3 022,761 |
115 002,076 |
lipnowski |
19 139,452 |
17 966,950 |
398,880 |
347,999 |
425,623 |
mogileński |
427,040 |
0 |
396,370 |
1,170 |
82,500 |
nakielski |
6 146,937 |
4 679,140 |
144,223 |
38,240 |
1 298,638 |
radziejowski |
127 316,512 |
126 251,802 |
520,200 |
14,000 |
530,510 |
rypiński |
159 165,011 |
158 515,600 |
219,620 |
28,041 |
401,750 |
sępoleński |
336,434 |
88,940 |
133,310 |
113,060 |
8,576 |
świecki |
291 952,859 |
198 188,750 |
67 772,200 |
142,150 |
34 966,273 |
toruński |
193 666,574 |
188 163,179 |
5 460,940 |
1,650 |
43,450 |
tucholski |
683,000 |
670,000 |
- |
- |
13,000 |
wąbrzeski |
14 642,780 |
471,863 |
14 155,980 |
10,937 |
4,000 |
włocławski |
118 726,510 |
100 301,945 |
219,700 |
181,450 |
18 023,415 |
żniński |
159 656,793 |
160 891,694 |
742,160 |
14,460 |
12 267,678 |
Razem * |
2 853 901,591 |
2 396 284,624 |
481 972,756 |
11 927,219 |
241 530,893 |
* Bilans masowy odpadów nie zamyka się w obrębie jednego roku. Wytwarzane odpady w roku sprawozdawczym są ze względów technologicznych lub ekonomicznych, wykorzystywane lub unieszkodliwiane w innych latach.
Ryc 94 Bilans masowy odpadów (z wyłączeniem komunalnych) |
W porównaniu do 2000 roku, wzrósł odsetek odpadów wykorzystywanych gospodarczo - z 81% do około 84%.
Dominowały odpady organiczne z przetwórstwa rolno-spożywczego, powstające w cukrowniach, gorzelniach i zakładach przetwórstwa warzyw i owoców, które w całości były wykorzystane lub podlegały procesom unieszkodliwiania w postaci kompostowania. Odpady z przemysłu cukrowniczego, takie jak: wysłodki, nienormatywny węglan wapnia oraz kreda cukrownicza (wapno defekacyjne), wykorzystane zostały w rolnictwie do nawożenia gleb.
Uboczne produkty spalania, tzn. mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych oraz żużle i popioły lotne, przetwarzano na materiały budowlane (produkcja cementu, spoiw, mieszanek betonowych), a także stosowano w budownictwie drogowym. Zostały wykorzystane w 97,4% .
Znaczącą grupę stanowiły również odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych - sole odpadowe i ich roztwory, które wykorzystywano gospodarczo w 76,4%.
Podmioty gospodarcze, podejmując działalność powodującą powstawanie odpadów, powinny podjąć takie działania, aby zapobiegać ich powstawaniu lub ograniczyć ilość oraz negatywne oddziaływanie na środowisko. Posiadacz odpadów obowiązany jest w pierwszej kolejności do poddania ich odzyskowi, a przy braku takich możliwości - unieszkodliwiać w sposób zgodny z wymogami ochrony środowiska.
Unieszkodliwianie definiowane jest jako poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych, w celu doprowadzenia do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi i środowiska. W 2001 roku procesom unieszkodliwiania odpadów powstających w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej poddano 493,9 tys. Mg (17,3%).
Najpowszechniejszą metodą unieszkodliwiania odpadów w województwie jest ich składowanie. Na koniec 2001 roku na składowiskach zdeponowano około 29,3 miliona Mg odpadów.
Tabela 77. Składowiska odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) funkcjonujące w 2001 r
Lp. |
Rodzaj składowiska |
Lokalizacja |
Gmina/Miasto |
Powiat |
Ilość odpadów nagromadz. na koniec 2001 r. w tys. Mg |
1 |
kompleks stawów osadowych |
na terenie Janikowskich Zakładów Sodowych “Janikosoda” S.A. |
gm. Janikowo |
inowrocławski |
14 722,679 |
2 |
kompleks stawów osadowych |
na terenie Inowrocławskich Zakładów Chemicznych “SODA-MĄTWY” |
m. Inowrocław |
|
11 861,498 |
3 |
składowisko odrzutów, |
Świecie-Przechowo |
gm. Świecie |
świecki |
1 902,891 |
4 |
zakładowe mokre składowisko popiołów |
Toruń |
m. Toruń |
Toruń |
368,325 |
5 |
izolowane składowisko osadów, izolowane składowisko odpadów |
Bydgoszcz-Łęgnowo na terenie Zakładów Chemicznych “Zachem” |
m. Bydgoszcz |
Bydgoszcz |
251,800 |
6 |
składowisko odpadów nietoksycznych |
Włocławek-na terenie Zakładów Azotowych |
m. Włocławek |
Włocławek |
113,903 |
7 |
składowisko odpadów przemysłowych |
Włocławek-na terenie Zakładów Azotowych |
m. Włocławek |
Włocławek |
15,879 |
8 |
zakładowe składowisko odpadów gumowych |
Nowa Wieś |
gm. Grudziądz |
grudziądzki |
25,838 |
9 |
mogilnik odpadów niebezpiecznych |
Żółwin - Wypaleniska |
m. Bydgoszcz |
Bydgoszcz |
5,957 |
10 |
składowisko odpadów niebezpiecznych |
MPO Sp. z o.o. w Toruniu |
m. Toruń |
Toruń |
1,807 |
11 |
składowisko odpadów niebezpiecznych |
Stary Brześć |
gm. Brześć Kujawski |
włocławski |
0,927 |
Razem nagromadzono na koniec 2001 roku odpadów na składowiskach |
29 271,504 |
||||
W 2001 roku przeprowadzono kontrole składowisk znajdujących się na terenie: Zakładów Chemicznych “Zachem” w Bydgoszczy, “Frantschach - Świecie” S.A., Janikowskich Zakładów Sodowych “Janikosoda” S.A., Inowrocławskich Zakładów Sodowych “Soda - Mątwy” S.A. i Zakładów Azotowych “Anwil” S.A. we Włocławku i nie stwierdzono większych nieprawidłowości w eksploatacji tych obiektów.
Dla Kompleksu Utylizacji Odpadów w Żółwinie Wypaleniskach, w skład którego wchodzi także mogilnik, wydano zarządzenie pokontrolne dotyczące wprowadzenia ewidencji odcieków wywożonych z mogilnika.
Na terenie Zakładów Chemicznych “Zachem” w Bydgoszczy w znacznym stopniu opróżniono komory Izolowanego Składowiska Smół z nagromadzonych odpadów. Ze względu na swoje właściwości odpady te zostały sprzedane jako paliwo zastępcze do Lafarge Cement Polska w Bielawach. Ponadto przystąpiono do prac zabezpieczająco-rekultywacyjnych stawu sedymentacyjnego EPI. Dzięki zastosowaniu w Centralnej Stacji Neutralizacji ścieków wirówki Noxon, zmniejszyła się objętość składowanych osadów ściekowych na Izolowanym Składowisku Osadów (ISO), a nagromadzone w latach ubiegłych osady ulegały szybkiemu procesowi odwadniania.
Na terenie Janikowskich Zakładów Sodowych “Janikosoda” S.A. prowadzone były prace rekultywacyjne wyłączonych z użytkowania stawów odpadów posodowych. Do rekultywacji użyto około 15 tys. Mg osadów ściekowych pochodzących z oczyszczalni w Bydgoszczy, Włocławku i Inowrocławiu. W sierpniu 2001 roku została wybudowana w rejonie dwóch stawów osadowych bariera drenażowa. Realizacja tego zadania polegała na budowie rurociągu przechwytującego zanieczyszczone wody podziemne w warstwie największego ich przepływu poziomego.
Bez zmian przebiegała w 2001 r. eksploatacja stawów osadowych na terenie Inowrocławskich Zakładów Sodowych “Soda - Mątwy” S.A. Eksploatowane były stawy awaryjno-klarująco-schładzające. Z czyszczonego w 2001 r. stawu wywieziono do rolniczego wykorzystania osady wapna.
W celu zmniejszenia ilości odpadów unieszkodliwianych przez składowanie coraz więcej poddaje się procesom kompostownia.
Kompostownia znajdująca się na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Inowrocławiu w 2001 roku przyjęła 1831,2 Mg odpadów, a wyprodukowała 202,2 Mg kompostu.
Kompostownia w Toruniu przy Miejskiej Oczyszczalni Ścieków przyjęła około 34640 Mg ustabilizowanych osadów z oczyszczania ścieków komunalnych.
Kompostownia w Brodnicy (przy Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji Sp. z.o.o) przyjęła 5641,3 Mg odpadów w postaci skratek, osadów z oczyszczania ścieków komunalnych (bez osadów z oczyszczalni ścieków komunalnych ustabilizowanych), zawartości piaskowników oraz tłuszczy i mieszaniny z oczyszczania ścieków.
Od sierpnia 2001 roku rozpoczęto także produkcję kompostu w Regionalnym Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Machnaczu gmina Brześć Kujawski, który wyprodukował 1107,9 Mg gotowego produktu.
Kompostownia w Miesiączkowie, gm Górzno (“Unireeze” Sp. z.o.o.) przyjęła surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa oraz osady z zakładowych oczyszczalni ścieków w ilości 1400 Mg. Wytworzony tu kompost wykorzystany został do poprawienia jakości gleb użytkowanych rolniczo.
Kompost z pozostałych kompostowni wykorzystywany jest głównie do zagospodarowania terenów zielonych wzdłuż nowych arterii komunikacyjnych w miastach oraz do rekultywacji obszarów pożwirowych i składowisk odpadów.
Ryc 95 Czynne składowiska odpadów przemysłowych oraz infrastruktura gospodarki odpadami |