Preferencje w handlu - "piramida preferencji"
Wspólnota Europejska zawiera dwa rodzaje preferencyjnych umów handlowych: pierwsze z nich przewidują wzajemne udzielanie przez partnerów pewnych ulg w postaci redukcji stawek celnych i/lub zmniejszenia innych barier handlowych; drugi typ to preferencje udzielane partnerom handlowym w sposób jednostronny. Od początku swego funkcjonowania Wspólnota Europejska zawarła wiele umów preferencyjnych z partnerami handlowymi. Umowy te mają różny zakres preferencji co umożliwia przestawienie ich w postaci piramidy. Biorąc za podstawę klasyfikacji kryterium malejących preferencji handlowych (przede wszystkim celnych), można wyróżnić porozumienia lub jednostronne decyzje Wspólnot Europejskich, które tworzą:
unię celną między Wspólnotą Europejską a jej partnerami (np. z Turcją ), która polega na zniesieniu barier w handlu między stronami porozumienia, jak też na utworzeniu wspólnej zewnętrznej taryfy celnej (czyli jednakowego poziomu stawek celnych) w imporcie spoza obszaru unii;
strefę wolnego handlu (do której należą kraje EFTA, przed ostatnim rozszerzeniem państwa Europy Środkowej i Wschodniej, państwa basenu Morza Śródziemnomorskiego, tworzona jest również z Meksykiem), która oznacza zniesienie barier handlowych (ceł, ograniczeń ilościowych i innych) między stronami porozumienia.
udzielane jednostronnie preferencje handlowe (udzielane przez Wspólnoty krajom Afryki, Karaibów i Pacyfiku, Wspólnocie Niepodległych Państw i pozostałym krajom objętym Systemem Preferencji Generalnych - GSP, który powstał w 1968 r. na II Konferencji UNCTAD w New Delhi i skierowany jest do państw rozwijających się).
umowy, w których brak jest preferencji (zagwarantowane jest przestrzeganie klauzuli największego uprzywilejowania - KNU opartej na porozumieniu GATT/WTO - często porozumienia handlowe zawierają wyłącznie potwierdzenie zasad obowiązujących na mocy GATT/WTO). Umowy tego rodzaju Unia Europejska zawiera najczęściej z następującymi krajami: USA. Japonia, Australia, Nowa Zelandia, Republika Korei, HongKong, Singapur i pozostałe kraje nie objęte preferencjami celnymi.
istnieje również kategoria umów, w których partnerzy są traktowani gorzej w stosunkach handlowych niż pozostali partnerzy Wspólnoty (traktowanie dyskryminacyjne). W przeszłości dotyczyło to np. państw Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG).
Wspólna polityka handlowa wiąże się w pewnym zakresie z WPZiB. Chodzi zwłaszcza o problem sankcji gospodarczych oraz kontrole eksportu towarów i technologii tzw. podwójnego zastosowania (wykorzystywane do celów cywilnych i wojskowych).
Piramida preferencji handlowych obejmuje kolejno: zawarcie umowy o partnerstwie
i wspołpracy, objęcie KNU, nadanie jednostkowych preferencji handlowych (GSP i
traktatowych), przyznanie przez partnerow wzajemnych preferencji handlowych,
utworzenie pomiędzy nimi unii celnej, włączenie partnerow do EOG
USA
Unia Europejska i Stany Zjednoczone są dla siebie najważniejszymi partnerami gospodarczymi. Łączna wartość dwustronnej wymiany towarowej wyniosła w 2002 r. około 370 mld dolarów, co stanowi około 20% wartości całego handlu zagranicznego obu partnerów oraz 8% handlu światowego, przy czym deficyt USA w wymianie towarowej z UE osiągnął około 80 mld dolarów.
WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA JAPONII Z UNIĄ EUROPEJSKĄ |
Kraje UE są trzecim po Chinach i USA partnerem handlowym Japonii. W ciągu 5 miesięcy 2010 r. Japonia wyeksportowała do krajów UE-27 towary o wartości 33,9 mld USD, a import z krajów UE-27 osiągnął wartość 25,9 mld USD. W handlu z UE-27, Japonia odnotowała nadwyżkę rzędu 8 mld USD. Choć w omawianym okresie zaobserwowano wzrost wartości importu z UE (o 10,6%), jak i eksportu na rynek europejski (o 23,2%) w ujęciu r/r, dynamika wzrostu obrotów handlowych Japonii z UE była znacznie mniejsza niż w przypadku wymiany handlowej Japonii z krajami azjatyckimi i USA. Szczegółowe informacje nt. handlu Japonii z krajami UE przedstawia Tabela 3.5 i 3.6. Do głównych kategorii eksportu z UE na rynek japoński należą produkty przemysłu motoryzacyjnego, chemicznego, rolno-spożywczego, maszyny i urządzenia, farmaceutyki, urządzenia medyczne oraz tekstylia. Zważywszy na fakt, iż Japonia jest drugą co do wielkości gospodarką świata, dużym rynkiem zbytu z szerokim potencjałem w zakresie FDI, potencjał współpracy Japonii z UE w zakresie handlu i inwestycji pozostaje wciąż niewykorzystany. Biorąc pod uwagę, iż większość produktów eksportowanych z UE do Japonii zwolniona jest z ceł (ponad 60% eksportu), główną przeszkodę w większej dostępności rynku japońskiego dla towarów europejskich stanowią bariery pozataryfowe - zarówno te o charakterze regulacyjnym, jak i wynikające ze specyfiki rynku. W przypadku eksportu japońskiego na rynek europejski 40% towarów zwolniona jest z ceł. Priorytetem Japonii jest więc zniesienie barier taryfowych w handlu z UE. Analizy przeprowadzone na zlecenie DG Trade KE wskazują, iż zarówno UE, jak i Japonia mogłyby skorzystać z liberalizacji handlu obejmującej zarówno zniesienie barier taryfowych, jak i pozataryfowych. Środowiska biznesowe również zgodne są co do tego, iż podpisanie umowy EPA Japonii z UE sprzyjałoby zacieśnieniu stosunków gospodarczych pomiędzy partnerami. Jak dotychczas podjęcie negocjacji odpowiedniego porozumienia o współpracy gospodarczej blokowały rozbieżności oczekiwań UE i Japonii wobec porozumienia oraz brak postępów w zakresie znoszenia barier pozataryfowych przez Japonię. Oczekuje się, iż przełom w tym zakresie nastąpić może w związku z pracami nad nowym dokumentem określającym relacje UE z Japonią. Podczas 19. Szczytu UE-Japonia, jaki odbył się w kwietniu 2010 r. w Tokio, powołana została do życia Grupa Wysokiego Szczebla, która ma dokonać kompleksowej analizy możliwości zacieśnienia współpracy pomiędzy UE i Japonią oraz zdefiniować ramy ich wdrożenia z wykorzystaniem doświadczeń wynikających ze Wspólnej Deklaracji z 1991 r. oraz Planu Działania z 2001 r. W kwestiach relacji gospodarczych UE i Japonii prace grupy mają doprowadzić do zbliżenia interesów stron w zakresie znoszenia ceł i barier pozataryfowych, współpracy w sektorze usług oraz inwestycji w sektorach poza usługowych, a także w kwestiach dot. praw własności intelektualnej oraz zamówień publicznych. Decyzje o dalszych działaniach zmierzających do zacieśnienia współpracy pomiędzy UE i Japonią podjęte zostaną podczas szczytu w 2011 r. po analizie wyników prac grupy. Planowane jest również przeprowadzenie średniookresowego podsumowania prac grupy jesienią 2010 r. |
Korea Południowa
Republika Korei jest ósmym co do wielkości pod względem wymiany handlowej partnerem UE. Roczny, średni wzrost wymiany handlowej między UE a Republiką Korei między 2004 a 2008 r. wynosił ok. 7,5% (choć w 2009 r., w wyniku światowego kryzysu, trend ten uległ spowolnieniu). Republika Korei staje się także coraz aktywniejszym graczem na arenie handlu międzynarodowego.
Dlatego też Unia Europejska uznała, że zawarcie z Republiką Korei porozumienia handlowego przyniosłoby Europie korzyści gospodarcze. Negocjacje Umowy o wolnym handlu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Korei, z drugiej strony rozpoczęły się w maju 2007 r. Negocjacje przebiegały bardzo sprawnie, dlatego parafowanie Umowy odbyło się w październiku 2009 r.
Rada UE w dniu 16 września 2010 r. wyraziła zgodę na podpisanie porozumienia. Uroczyste podpisanie Umowy przez Prezydencję belgijską, Unię Europejską oraz Republikę Korei nastąpiło w Brukseli w dniu 6 października 2010 r., podczas Szczytu UE-Korea. Postanowiono, że terminem wejścia w życie Umowy będzie dzień 1 lipca 2011 r.
Korzyści płynące z zawarcia umowy
Umowa z Koreą Południową może przynieść Unii korzyści w postaci nowych transakcji handlowych w zakresie towarów i usług, które mogą łącznie osiągnąć 19,1 mld euro. Porozumienie to zniesie także niemalże wszystkie cła przywozowe między rynkiem koreańskim, a unijnym. Eksporterzy towarów przemysłowych i rolnych z UE do Korei Południowej nie będą musieli płacić ceł. Oznacza to, że po całkowitym zniesieniu opłat celnych eksporterzy zaoszczędzą 1,6 mld euro rocznie. Przewidywane jest, że w okresie 5 lat od wejścia w życie umowy o wolnym handlu UE z Koreą Południową wyeliminowanych zostanie 98,7 % ceł.
Dzięki umowie, zwiększy się również dostęp do rynku usług i inwestycji. Pozwoli to na rozwój w takich dziedzinach, jak: polityka konkurencji, własność intelektualna czy zrównoważony rozwój.
Zakres tej umowy jest najbardziej ambitny ze wszystkich umów o wolnym handlu wynegocjowanych dotychczas przez Unię Europejską.