Skały jako ośrodki trójfazowe. Pory jak i szczeliny skałach, mogą być wypełnione gazami, cieczami lub częściowo gazami i cieczami. Skały są więc utworami trójfazowymi (ciało stałe - ciecz - gaz). Cieczą zawartą w określonych ilościach w prawie każdej skale jest woda.ze względu na rodzaj więzi wody ze skałą wyróżniamy: - wodę chemicznie związaną (jest częścią sieci krystalicznej ziarn mineralnych. Usunięcie tej wody powoduje rozkład danego minerału), - woda związana chemicznie (przylega ściśle do powierzchni ziarn mineralnych podtrzymana międzycząsteczkowymi siłami przyciągania), - woda swobodna (wypełnia wolnw przestrzenie porów i szczelin w skale. Na wodę swobodną składa się tzw. Woda kapilarna oraz woda grawitacyjna. Strukturalne właściwości skał. Skały budujące górotwór cha-ka się ogromną różnorodnością właściwości fizycznych. Do oceny stopnia niejednorodności stosujemy szereg pojęć: Gęstość objętościowa ρ - [kg/m³] (jest to stosunek masy próbki skalnej do jej objętości. Gęstość właściwa ρ₀ [kg/m³] - jest stosunek masy cząsteczek stałych próbki skalnej m₁ do ich objętości v₁. Ciężar właściwyУ₀ [N/m³] - jest to stosunek ciężaru fazy stałej w stanie sproszkowanym i wysuszonym G₁ do jej objętości V₁ . Porowatość P [100%] - jest to stosunek objętości porów w próbce skały V_p do objętości całej próbki V. Wskaźnik porowatości e - jest to stosunek obiętości porów V_P do objętości materiału zawartego w próbce V_S.. Wskaźnik rozluzowania k - jest to stosunek ciężaru objętościowego У do ciężaru właściwego У₀. Współczynnik rozluzowania k_r - jest to stosunek objętości rozluzowanej skały V_r do jej obiętośvi w stanie nienaruszonym (w masywie) V. Gęstość nasypowa ρ_n - jest to stosunek gęstości objętościowej ρ skały w masywie do współczynnika rozluzowania. Hydromechaniczne właściwości skał. Wilgotność skały -W jest to procentowy stosunek masy wody M_w w porach skały do masy suchej próbki M_d (masy szkieletu skały. Wilgotność naturalna W_n odpowiada naturalnej zawartości wody w skale, niezależnie od tej ilości jaką może skała wchłonąć. Wilgotność całkowita W_sr jest to największa względna ilość wody, gdy pory skały są całkowicie wypełnione wodą. Skała wykazuje tą właściwość przy odpowiednio długotrwałym zatopieniu w wodzie. Stopień wilgotności S_r jest to stosunek objętości wody znajdującej się w porach i pustkach skały V_m do ich objętości całkowitej V_{p .} Współczynnik przepuszczalności k_prz [m²] określony jest obiętością cieczy lub gazu Q o lepkości η przez jesnostkę przekroju poprzecznego skały S w jednostce czasu. Współczynnik filtracji. Współczynnik pęcznienia. Rozmakalność. Rozmywalność .

Skały jako ośrodki trójfazowe. Pory jak i szczeliny skałach, mogą być wypełnione gazami, cieczami lub częściowo gazami i cieczami. Skały są więc utworami trójfazowymi (ciało stałe - ciecz - gaz). Cieczą zawartą w określonych ilościach w prawie każdej skale jest woda.ze względu na rodzaj więzi wody ze skałą wyróżniamy: - wodę chemicznie związaną (jest częścią sieci krystalicznej ziarn mineralnych. Usunięcie tej wody powoduje rozkład danego minerału), - woda związana chemicznie (przylega ściśle do powierzchni ziarn mineralnych podtrzymana międzycząsteczkowymi siłami przyciągania), - woda swobodna (wypełnia wolnw przestrzenie porów i szczelin w skale. Na wodę swobodną składa się tzw. Woda kapilarna oraz woda grawitacyjna. Strukturalne właściwości skał. Skały budujące górotwór cha-ka się ogromną różnorodnością właściwości fizycznych. Do oceny stopnia niejednorodności stosujemy szereg pojęć: Gęstość objętościowa ρ - [kg/m³] (jest to stosunek masy próbki skalnej do jej objętości. Gęstość właściwa ρ₀ [kg/m³] - jest stosunek masy cząsteczek stałych próbki skalnej m₁ do ich objętości v₁. Ciężar właściwyУ₀ [N/m³] - jest to stosunek ciężaru fazy stałej w stanie sproszkowanym i wysuszonym G₁ do jej objętości V₁ . Porowatość P [100%] - jest to stosunek objętości porów w próbce skały V_p do objętości całej próbki V. Wskaźnik porowatości e - jest to stosunek obiętości porów V_P do objętości materiału zawartego w próbce V_S.. Wskaźnik rozluzowania k - jest to stosunek ciężaru objętościowego У do ciężaru właściwego У₀. Współczynnik rozluzowania k_r - jest to stosunek objętości rozluzowanej skały V_r do jej obiętośvi w stanie nienaruszonym (w masywie) V. Gęstość nasypowa ρ_n - jest to stosunek gęstości objętościowej ρ skały w masywie do współczynnika rozluzowania. Hydromechaniczne właściwości skał. Wilgotność skały -W jest to procentowy stosunek masy wody M_w w porach skały do masy suchej próbki M_d (masy szkieletu skały. Wilgotność naturalna W_n odpowiada naturalnej zawartości wody w skale, niezależnie od tej ilości jaką może skała wchłonąć. Wilgotność całkowita W_sr jest to największa względna ilość wody, gdy pory skały są całkowicie wypełnione wodą. Skała wykazuje tą właściwość przy odpowiednio długotrwałym zatopieniu w wodzie. Stopień wilgotności S_r jest to stosunek objętości wody znajdującej się w porach i pustkach skały V_m do ich objętości całkowitej V_{p .} Współczynnik przepuszczalności k_prz [m²] określony jest obiętością cieczy lub gazu Q o lepkości η przez jesnostkę przekroju poprzecznego skały S w jednostce czasu. Współczynnik filtracji. Współczynnik pęcznienia. Rozmakalność. Rozmywalność .

Sejsmika (z gr. seismós = 'trzęsienie') - metody badania skorupy ziemskiej polegające na wzbudzaniu (za pomocą materiałów wybuchowych lub specjalnych urządzeń), lub wykorzystywaniu powstałych naturalnie w wyniku trzęsienia Ziemi, fal sejsmicznych i ich rejestracji za pomocą sejsmografów lub geofonów. Metoda ta wykorzystywana jest w geofizyce poszukiwawczej i w badaniu budowy Ziemi. Fale sejsmiczne - fale sprężyste rozchodzące się w Ziemi, powstałe wskutek trzęsień ziemi, wywołane przez eksplozję materiałów wybuchowych lub powodowane działalnością górniczą .

Rodzaje fal sejsmicznych: - fale wgłębne (objętościowe) - rozchodzące się wewnątrz Ziemi, - fale podłużne (undae primae, P, dylatacyjne) - najszybsze z fal sejsmicznych (5,4 km/s), które najwcześniej docierają do epicentrum (stąd nazwa undae primae); drgają w kierunku równoległym do kierunku rozchodzenia się fal; powodują ściskanie i rozciąganie skał, przez które przechodzą; mogą przenosić się również w płynach, w tym także w płynnym jądrze Ziemi, - fale poprzeczne (undae secondae, S, torsjonalne, skrętu) - około dwukrotnie wolniejsze od fal podłużnych (średnio 3,3 km/s); wywołują drgania w płaszczyźnie pionowej lub poziomej, w kierunku prostopadłym do kierunku rozchodzenia się fal; mogą przemieszczać się tylko w skałach (zobacz cień sejsmiczny)

- fale powierzchniowe (undae longae, L) - rozchodzą się po powierzchni Ziemi, od epicentrum trzęsienia; są najbardziej katastrofalne w skutkach, - fale Rayleigha - fale typu grawitacyjnego, ruch cząstek odbywa się po elipsie ustawionej pionowo prostopadłej do kierunku biegu fali, - fale Love'a - (powierzchniowa fala poprzeczna o polaryzacji poziomej) wywołują drgania poziome, prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fal. Hipocentrum to położone w głębi Ziemi źródło rozchodzenia się fal sejsmicznych, czyli ognisko trzęsienia ziemi. Prostopadle nad hipocentrum, na powierzchni Ziemi, znajduje się epicentrum. Epicentrum - miejsce na powierzchni skorupy ziemskiej położone w najbliższej odległości (prostopadle) nad ogniskiem trzęsienia ziemi (hipocentrum). Obszar położony wokół epicentrum, zwany obszarem epicentralnym jest miejscem największych zniszczeń. skala logarytmiczna określająca wielkość trzęsienia ziemi na podstawie amplitudy drgań wstrząsów sejsmicznych, wprowadzona w 1935 roku przez amerykańskiego geofizyka Charlesa F. Richtera. Wielkość tę określa się za pomocą magnitudy. Skala Richtera jest skalą energetyczną, tj. określa energię wyzwoloną w czasie wstrząsu. Każdy kolejny stopień oznacza około 10-krotnie wiekszą energię wyzwoloną, mierzoną w dżulach (J). Teoretycznie jest to skala otwarta, ale w praktyce nie notuje się wstrząsów o magnitudzie powyżej 9,5 stopnia. Sejsmologia - dział geofizyki zajmujący się badaniem trzęsień ziemi oraz rozchodzenia się fal sejsmicznych wewnątrz Ziemi. Polega ona na tworzeniu sieci informacyjnych opartych na obserwacji generacji fal powstałych wskutek wstrząsów naturalnych górotworu. Obserwując wnioski te fale można wyciągnąć dotyczące budowy wnętrza Ziemi.

Naprężenie jest miarą sił wewnętrznych, występujących w ciele stałym w rezultacie działania przyłożonych sił lub innych czynników dążących do odkształcenia ciała. Naprężenie jest wielkość iwą, którą można sobie uzmysłowić jako całość sił działających wzdłuż krawędzi nieskończenie małego sześcianu wpisanego w dane ciało. Każde naprężenie można rozłożyć na dwie składowe: na prostopadłą do płaszczyzny przekroju, zwaną naprężeniem normalnym, oraz na drugą działającą w płaszczyźnie przekroju i tę składową nazywamy naprężeniem styczny. Odkształcenie czyli deformacja, jest zmianą kształtu, objętości lub jednocześnie kształtu i objętości ciał. Zmiana długości określa odkształcenie liniowe, zmiana kształtu określa odkształcenie postaciowe, a zmianę objętości odkształcenie objętościowe. Istnieją naprężenia sprężyste i plastyczne. Odkształceniem plastycznym skały nazywamy takie odkształcenie , przy którym następują nieodwracalne zmiany. Różnica między odkształceniem sprężystym a plastycznym polega na tym , że w pierwszym przypadku, po usunięciu obciążenia , powstałe odkształcenia zanikają, a w drugim przypadku odkształcenia są nieodwracalne. Reologia jest nauką zajmującą się badaniem zjawisk zachodzących w górotworze czyli procesów odkształceń się siał pod obciążeniem i zmianami naprężeń z uwzględnieniem czasu. Chcąc określić reologiczne właściwości skał, należy uwzględnić czas i prędkość obciążenia. Mamy zatem do czynienia z potrójną zależnością : naprężenie - odkształcenie - czas. Rozpatrując trzy zmienne, otrzymujemy powierzchnię charakteryzującą poszukiwane właściwości mechaniczne skały Sejsmologia górnicza - zajmuje się obserwacją naturalnych fal sprężystych rozchodzących się w skorupie ziemskiej (trzęsienia ziemi) i dzieli sie na: -opisową(zajmuje się trzęsieniami ziemi od strony geologicznej i geograficznej), -teoretyczną (rozchodzenie fal w ziemi),-sejsmometrię. Wiąże się z:lokalizacja wstrząsów górniczych i obliczanie energii sejsmicznej. Działalność górnicza narusza równowagę w górotworze i prowadzi do wyzwolenia akumulowanej energii, odkształcenia i powstania wstrząsu połączonego z deformacją zajmuje się metodami obserwacji wstrząsów powstałych wskutek działalności człowieka oraz opracowaniem i interpretacją zapisów sejsmologicznych. Wykorzystuje sprzęt i aparaturę stosowana w badaniach trzęsień ziemi. Podstawowym pomiarem jest określenie parametrów źródła wstrząsu :lokalizacja źródła, obliczenie energii sejsmicznej, teoretycznego modelu mechanizmu wstrząsu. Na podstawie tego ocenia się stan zagrożenia tąpaniami, przewiduje się możliwość wystąpienia tąpań. Aparatura: Sejsmometry i nadajniki->odbiornik->rejestrator->komputer

Sejsmika (z gr. seismós = 'trzęsienie') - metody badania skorupy ziemskiej polegające na wzbudzaniu (za pomocą materiałów wybuchowych lub specjalnych urządzeń), lub wykorzystywaniu powstałych naturalnie w wyniku trzęsienia Ziemi, fal sejsmicznych i ich rejestracji za pomocą sejsmografów lub geofonów. Metoda ta wykorzystywana jest w geofizyce poszukiwawczej i w badaniu budowy Ziemi. Fale sejsmiczne - fale sprężyste rozchodzące się w Ziemi, powstałe wskutek trzęsień ziemi, wywołane przez eksplozję materiałów wybuchowych lub powodowane działalnością górniczą .

Rodzaje fal sejsmicznych: - fale wgłębne (objętościowe) - rozchodzące się wewnątrz Ziemi, - fale podłużne (undae primae, P, dylatacyjne) - najszybsze z fal sejsmicznych (5,4 km/s), które najwcześniej docierają do epicentrum (stąd nazwa undae primae); drgają w kierunku równoległym do kierunku rozchodzenia się fal; powodują ściskanie i rozciąganie skał, przez które przechodzą; mogą przenosić się również w płynach, w tym także w płynnym jądrze Ziemi, - fale poprzeczne (undae secondae, S, torsjonalne, skrętu) - około dwukrotnie wolniejsze od fal podłużnych (średnio 3,3 km/s); wywołują drgania w płaszczyźnie pionowej lub poziomej, w kierunku prostopadłym do kierunku rozchodzenia się fal; mogą przemieszczać się tylko w skałach (zobacz cień sejsmiczny)

- fale powierzchniowe (undae longae, L) - rozchodzą się po powierzchni Ziemi, od epicentrum trzęsienia; są najbardziej katastrofalne w skutkach, - fale Rayleigha - fale typu grawitacyjnego, ruch cząstek odbywa się po elipsie ustawionej pionowo prostopadłej do kierunku biegu fali, - fale Love'a - (powierzchniowa fala poprzeczna o polaryzacji poziomej) wywołują drgania poziome, prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fal. Hipocentrum to położone w głębi Ziemi źródło rozchodzenia się fal sejsmicznych, czyli ognisko trzęsienia ziemi. Prostopadle nad hipocentrum, na powierzchni Ziemi, znajduje się epicentrum. Epicentrum - miejsce na powierzchni skorupy ziemskiej położone w najbliższej odległości (prostopadle) nad ogniskiem trzęsienia ziemi (hipocentrum). Obszar położony wokół epicentrum, zwany obszarem epicentralnym jest miejscem największych zniszczeń. skala logarytmiczna określająca wielkość trzęsienia ziemi na podstawie amplitudy drgań wstrząsów sejsmicznych, wprowadzona w 1935 roku przez amerykańskiego geofizyka Charlesa F. Richtera. Wielkość tę określa się za pomocą magnitudy. Skala Richtera jest skalą energetyczną, tj. określa energię wyzwoloną w czasie wstrząsu. Każdy kolejny stopień oznacza około 10-krotnie wiekszą energię wyzwoloną, mierzoną w dżulach (J). Teoretycznie jest to skala otwarta, ale w praktyce nie notuje się wstrząsów o magnitudzie powyżej 9,5 stopnia. Sejsmologia - dział geofizyki zajmujący się badaniem trzęsień ziemi oraz rozchodzenia się fal sejsmicznych wewnątrz Ziemi. Polega ona na tworzeniu sieci informacyjnych opartych na obserwacji generacji fal powstałych wskutek wstrząsów naturalnych górotworu. Obserwując wnioski te fale można wyciągnąć dotyczące budowy wnętrza Ziemi.

Naprężenie jest miarą sił wewnętrznych, występujących w ciele stałym w rezultacie działania przyłożonych sił lub innych czynników dążących do odkształcenia ciała. Naprężenie jest wielkość iwą, którą można sobie uzmysłowić jako całość sił działających wzdłuż krawędzi nieskończenie małego sześcianu wpisanego w dane ciało. Każde naprężenie można rozłożyć na dwie składowe: na prostopadłą do płaszczyzny przekroju, zwaną naprężeniem normalnym, oraz na drugą działającą w płaszczyźnie przekroju i tę składową nazywamy naprężeniem styczny. Odkształcenie czyli deformacja, jest zmianą kształtu, objętości lub jednocześnie kształtu i objętości ciał. Zmiana długości określa odkształcenie liniowe, zmiana kształtu określa odkształcenie postaciowe, a zmianę objętości odkształcenie objętościowe. Istnieją naprężenia sprężyste i plastyczne. Odkształceniem plastycznym skały nazywamy takie odkształcenie , przy którym następują nieodwracalne zmiany. Różnica między odkształceniem sprężystym a plastycznym polega na tym , że w pierwszym przypadku, po usunięciu obciążenia , powstałe odkształcenia zanikają, a w drugim przypadku odkształcenia są nieodwracalne. Reologia jest nauką zajmującą się badaniem zjawisk zachodzących w górotworze czyli procesów odkształceń się siał pod obciążeniem i zmianami naprężeń z uwzględnieniem czasu. Chcąc określić reologiczne właściwości skał, należy uwzględnić czas i prędkość obciążenia. Mamy zatem do czynienia z potrójną zależnością : naprężenie - odkształcenie - czas. Rozpatrując trzy zmienne, otrzymujemy powierzchnię charakteryzującą poszukiwane właściwości mechaniczne skały Sejsmologia górnicza - zajmuje się obserwacją naturalnych fal sprężystych rozchodzących się w skorupie ziemskiej (trzęsienia ziemi) i dzieli sie na: -opisową(zajmuje się trzęsieniami ziemi od strony geologicznej i geograficznej), -teoretyczną (rozchodzenie fal w ziemi),-sejsmometrię. Wiąże się z:lokalizacja wstrząsów górniczych i obliczanie energii sejsmicznej. Działalność górnicza narusza równowagę w górotworze i prowadzi do wyzwolenia akumulowanej energii, odkształcenia i powstania wstrząsu połączonego z deformacją zajmuje się metodami obserwacji wstrząsów powstałych wskutek działalności człowieka oraz opracowaniem i interpretacją zapisów sejsmologicznych. Wykorzystuje sprzęt i aparaturę stosowana w badaniach trzęsień ziemi. Podstawowym pomiarem jest określenie parametrów źródła wstrząsu :lokalizacja źródła, obliczenie energii sejsmicznej, teoretycznego modelu mechanizmu wstrząsu. Na podstawie tego ocenia się stan zagrożenia tąpaniami, przewiduje się możliwość wystąpienia tąpań. Aparatura: Sejsmometry i nadajniki->odbiornik->rejestrator->komputer

Sejsmika (z gr. seismós = 'trzęsienie') - metody badania skorupy ziemskiej polegające na wzbudzaniu (za pomocą materiałów wybuchowych lub specjalnych urządzeń), lub wykorzystywaniu powstałych naturalnie w wyniku trzęsienia Ziemi, fal sejsmicznych i ich rejestracji za pomocą sejsmografów lub geofonów. Metoda ta wykorzystywana jest w geofizyce poszukiwawczej i w badaniu budowy Ziemi. Fale sejsmiczne - fale sprężyste rozchodzące się w Ziemi, powstałe wskutek trzęsień ziemi, wywołane przez eksplozję materiałów wybuchowych lub powodowane działalnością górniczą .

Rodzaje fal sejsmicznych: - fale wgłębne (objętościowe) - rozchodzące się wewnątrz Ziemi, - fale podłużne (undae primae, P, dylatacyjne) - najszybsze z fal sejsmicznych (5,4 km/s), które najwcześniej docierają do epicentrum (stąd nazwa undae primae); drgają w kierunku równoległym do kierunku rozchodzenia się fal; powodują ściskanie i rozciąganie skał, przez które przechodzą; mogą przenosić się również w płynach, w tym także w płynnym jądrze Ziemi, - fale poprzeczne (undae secondae, S, torsjonalne, skrętu) - około dwukrotnie wolniejsze od fal podłużnych (średnio 3,3 km/s); wywołują drgania w płaszczyźnie pionowej lub poziomej, w kierunku prostopadłym do kierunku rozchodzenia się fal; mogą przemieszczać się tylko w skałach (zobacz cień sejsmiczny)

- fale powierzchniowe (undae longae, L) - rozchodzą się po powierzchni Ziemi, od epicentrum trzęsienia; są najbardziej katastrofalne w skutkach, - fale Rayleigha - fale typu grawitacyjnego, ruch cząstek odbywa się po elipsie ustawionej pionowo prostopadłej do kierunku biegu fali, - fale Love'a - (powierzchniowa fala poprzeczna o polaryzacji poziomej) wywołują drgania poziome, prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fal. Hipocentrum to położone w głębi Ziemi źródło rozchodzenia się fal sejsmicznych, czyli ognisko trzęsienia ziemi. Prostopadle nad hipocentrum, na powierzchni Ziemi, znajduje się epicentrum. Epicentrum - miejsce na powierzchni skorupy ziemskiej położone w najbliższej odległości (prostopadle) nad ogniskiem trzęsienia ziemi (hipocentrum). Obszar położony wokół epicentrum, zwany obszarem epicentralnym jest miejscem największych zniszczeń. skala logarytmiczna określająca wielkość trzęsienia ziemi na podstawie amplitudy drgań wstrząsów sejsmicznych, wprowadzona w 1935 roku przez amerykańskiego geofizyka Charlesa F. Richtera. Wielkość tę określa się za pomocą magnitudy. Skala Richtera jest skalą energetyczną, tj. określa energię wyzwoloną w czasie wstrząsu. Każdy kolejny stopień oznacza około 10-krotnie wiekszą energię wyzwoloną, mierzoną w dżulach (J). Teoretycznie jest to skala otwarta, ale w praktyce nie notuje się wstrząsów o magnitudzie powyżej 9,5 stopnia. Sejsmologia - dział geofizyki zajmujący się badaniem trzęsień ziemi oraz rozchodzenia się fal sejsmicznych wewnątrz Ziemi. Polega ona na tworzeniu sieci informacyjnych opartych na obserwacji generacji fal powstałych wskutek wstrząsów naturalnych górotworu. Obserwując wnioski te fale można wyciągnąć dotyczące budowy wnętrza Ziemi.

Naprężenie jest miarą sił wewnętrznych, występujących w ciele stałym w rezultacie działania przyłożonych sił lub innych czynników dążących do odkształcenia ciała. Naprężenie jest wielkość iwą, którą można sobie uzmysłowić jako całość sił działających wzdłuż krawędzi nieskończenie małego sześcianu wpisanego w dane ciało. Każde naprężenie można rozłożyć na dwie składowe: na prostopadłą do płaszczyzny przekroju, zwaną naprężeniem normalnym, oraz na drugą działającą w płaszczyźnie przekroju i tę składową nazywamy naprężeniem styczny. Odkształcenie czyli deformacja, jest zmianą kształtu, objętości lub jednocześnie kształtu i objętości ciał. Zmiana długości określa odkształcenie liniowe, zmiana kształtu określa odkształcenie postaciowe, a zmianę objętości odkształcenie objętościowe. Istnieją naprężenia sprężyste i plastyczne. Odkształceniem plastycznym skały nazywamy takie odkształcenie , przy którym następują nieodwracalne zmiany. Różnica między odkształceniem sprężystym a plastycznym polega na tym , że w pierwszym przypadku, po usunięciu obciążenia , powstałe odkształcenia zanikają, a w drugim przypadku odkształcenia są nieodwracalne. Reologia jest nauką zajmującą się badaniem zjawisk zachodzących w górotworze czyli procesów odkształceń się siał pod obciążeniem i zmianami naprężeń z uwzględnieniem czasu. Chcąc określić reologiczne właściwości skał, należy uwzględnić czas i prędkość obciążenia. Mamy zatem do czynienia z potrójną zależnością : naprężenie - odkształcenie - czas. Rozpatrując trzy zmienne, otrzymujemy powierzchnię charakteryzującą poszukiwane właściwości mechaniczne skały Sejsmologia górnicza - zajmuje się obserwacją naturalnych fal sprężystych rozchodzących się w skorupie ziemskiej (trzęsienia ziemi) i dzieli sie na: -opisową(zajmuje się trzęsieniami ziemi od strony geologicznej i geograficznej), -teoretyczną (rozchodzenie fal w ziemi),-sejsmometrię. Wiąże się z:lokalizacja wstrząsów górniczych i obliczanie energii sejsmicznej. Działalność górnicza narusza równowagę w górotworze i prowadzi do wyzwolenia akumulowanej energii, odkształcenia i powstania wstrząsu połączonego z deformacją zajmuje się metodami obserwacji wstrząsów powstałych wskutek działalności człowieka oraz opracowaniem i interpretacją zapisów sejsmologicznych. Wykorzystuje sprzęt i aparaturę stosowana w badaniach trzęsień ziemi. Podstawowym pomiarem jest określenie parametrów źródła wstrząsu :lokalizacja źródła, obliczenie energii sejsmicznej, teoretycznego modelu mechanizmu wstrząsu. Na podstawie tego ocenia się stan zagrożenia tąpaniami, przewiduje się możliwość wystąpienia tąpań. Aparatura: Sejsmometry i nadajniki->odbiornik->rejestrator->komputer

Sejsmika (z gr. seismós = 'trzęsienie') - metody badania skorupy ziemskiej polegające na wzbudzaniu (za pomocą materiałów wybuchowych lub specjalnych urządzeń), lub wykorzystywaniu powstałych naturalnie w wyniku trzęsienia Ziemi, fal sejsmicznych i ich rejestracji za pomocą sejsmografów lub geofonów. Metoda ta wykorzystywana jest w geofizyce poszukiwawczej i w badaniu budowy Ziemi. Fale sejsmiczne - fale sprężyste rozchodzące się w Ziemi, powstałe wskutek trzęsień ziemi, wywołane przez eksplozję materiałów wybuchowych lub powodowane działalnością górniczą .

Rodzaje fal sejsmicznych: - fale wgłębne (objętościowe) - rozchodzące się wewnątrz Ziemi, - fale podłużne (undae primae, P, dylatacyjne) - najszybsze z fal sejsmicznych (5,4 km/s), które najwcześniej docierają do epicentrum (stąd nazwa undae primae); drgają w kierunku równoległym do kierunku rozchodzenia się fal; powodują ściskanie i rozciąganie skał, przez które przechodzą; mogą przenosić się również w płynach, w tym także w płynnym jądrze Ziemi, - fale poprzeczne (undae secondae, S, torsjonalne, skrętu) - około dwukrotnie wolniejsze od fal podłużnych (średnio 3,3 km/s); wywołują drgania w płaszczyźnie pionowej lub poziomej, w kierunku prostopadłym do kierunku rozchodzenia się fal; mogą przemieszczać się tylko w skałach (zobacz cień sejsmiczny)

- fale powierzchniowe (undae longae, L) - rozchodzą się po powierzchni Ziemi, od epicentrum trzęsienia; są najbardziej katastrofalne w skutkach, - fale Rayleigha - fale typu grawitacyjnego, ruch cząstek odbywa się po elipsie ustawionej pionowo prostopadłej do kierunku biegu fali, - fale Love'a - (powierzchniowa fala poprzeczna o polaryzacji poziomej) wywołują drgania poziome, prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fal. Hipocentrum to położone w głębi Ziemi źródło rozchodzenia się fal sejsmicznych, czyli ognisko trzęsienia ziemi. Prostopadle nad hipocentrum, na powierzchni Ziemi, znajduje się epicentrum. Epicentrum - miejsce na powierzchni skorupy ziemskiej położone w najbliższej odległości (prostopadle) nad ogniskiem trzęsienia ziemi (hipocentrum). Obszar położony wokół epicentrum, zwany obszarem epicentralnym jest miejscem największych zniszczeń. skala logarytmiczna określająca wielkość trzęsienia ziemi na podstawie amplitudy drgań wstrząsów sejsmicznych, wprowadzona w 1935 roku przez amerykańskiego geofizyka Charlesa F. Richtera. Wielkość tę określa się za pomocą magnitudy. Skala Richtera jest skalą energetyczną, tj. określa energię wyzwoloną w czasie wstrząsu. Każdy kolejny stopień oznacza około 10-krotnie wiekszą energię wyzwoloną, mierzoną w dżulach (J). Teoretycznie jest to skala otwarta, ale w praktyce nie notuje się wstrząsów o magnitudzie powyżej 9,5 stopnia. Sejsmologia - dział geofizyki zajmujący się badaniem trzęsień ziemi oraz rozchodzenia się fal sejsmicznych wewnątrz Ziemi. Polega ona na tworzeniu sieci informacyjnych opartych na obserwacji generacji fal powstałych wskutek wstrząsów naturalnych górotworu. Obserwując wnioski te fale można wyciągnąć dotyczące budowy wnętrza Ziemi.

Naprężenie jest miarą sił wewnętrznych, występujących w ciele stałym w rezultacie działania przyłożonych sił lub innych czynników dążących do odkształcenia ciała. Naprężenie jest wielkość iwą, którą można sobie uzmysłowić jako całość sił działających wzdłuż krawędzi nieskończenie małego sześcianu wpisanego w dane ciało. Każde naprężenie można rozłożyć na dwie składowe: na prostopadłą do płaszczyzny przekroju, zwaną naprężeniem normalnym, oraz na drugą działającą w płaszczyźnie przekroju i tę składową nazywamy naprężeniem styczny. Odkształcenie czyli deformacja, jest zmianą kształtu, objętości lub jednocześnie kształtu i objętości ciał. Zmiana długości określa odkształcenie liniowe, zmiana kształtu określa odkształcenie postaciowe, a zmianę objętości odkształcenie objętościowe. Istnieją naprężenia sprężyste i plastyczne. Odkształceniem plastycznym skały nazywamy takie odkształcenie , przy którym następują nieodwracalne zmiany. Różnica między odkształceniem sprężystym a plastycznym polega na tym , że w pierwszym przypadku, po usunięciu obciążenia , powstałe odkształcenia zanikają, a w drugim przypadku odkształcenia są nieodwracalne. Reologia jest nauką zajmującą się badaniem zjawisk zachodzących w górotworze czyli procesów odkształceń się siał pod obciążeniem i zmianami naprężeń z uwzględnieniem czasu. Chcąc określić reologiczne właściwości skał, należy uwzględnić czas i prędkość obciążenia. Mamy zatem do czynienia z potrójną zależnością : naprężenie - odkształcenie - czas. Rozpatrując trzy zmienne, otrzymujemy powierzchnię charakteryzującą poszukiwane właściwości mechaniczne skały Sejsmologia górnicza - zajmuje się obserwacją naturalnych fal sprężystych rozchodzących się w skorupie ziemskiej (trzęsienia ziemi) i dzieli sie na: -opisową(zajmuje się trzęsieniami ziemi od strony geologicznej i geograficznej), -teoretyczną (rozchodzenie fal w ziemi),-sejsmometrię. Wiąże się z:lokalizacja wstrząsów górniczych i obliczanie energii sejsmicznej. Działalność górnicza narusza równowagę w górotworze i prowadzi do wyzwolenia akumulowanej energii, odkształcenia i powstania wstrząsu połączonego z deformacją zajmuje się metodami obserwacji wstrząsów powstałych wskutek działalności człowieka oraz opracowaniem i interpretacją zapisów sejsmologicznych. Wykorzystuje sprzęt i aparaturę stosowana w badaniach trzęsień ziemi. Podstawowym pomiarem jest określenie parametrów źródła wstrząsu :lokalizacja źródła, obliczenie energii sejsmicznej, teoretycznego modelu mechanizmu wstrząsu. Na podstawie tego ocenia się stan zagrożenia tąpaniami, przewiduje się możliwość wystąpienia tąpań. Aparatura: Sejsmometry i nadajniki->odbiornik->rejestrator->komputer

Sejsmika (z gr. seismós = 'trzęsienie') - metody badania skorupy ziemskiej polegające na wzbudzaniu (za pomocą materiałów wybuchowych lub specjalnych urządzeń), lub wykorzystywaniu powstałych naturalnie w wyniku trzęsienia Ziemi, fal sejsmicznych i ich rejestracji za pomocą sejsmografów lub geofonów. Metoda ta wykorzystywana jest w geofizyce poszukiwawczej i w badaniu budowy Ziemi. Fale sejsmiczne - fale sprężyste rozchodzące się w Ziemi, powstałe wskutek trzęsień ziemi, wywołane przez eksplozję materiałów wybuchowych lub powodowane działalnością górniczą .

Rodzaje fal sejsmicznych: - fale wgłębne (objętościowe) - rozchodzące się wewnątrz Ziemi, - fale podłużne (undae primae, P, dylatacyjne) - najszybsze z fal sejsmicznych (5,4 km/s), które najwcześniej docierają do epicentrum (stąd nazwa undae primae); drgają w kierunku równoległym do kierunku rozchodzenia się fal; powodują ściskanie i rozciąganie skał, przez które przechodzą; mogą przenosić się również w płynach, w tym także w płynnym jądrze Ziemi, - fale poprzeczne (undae secondae, S, torsjonalne, skrętu) - około dwukrotnie wolniejsze od fal podłużnych (średnio 3,3 km/s); wywołują drgania w płaszczyźnie pionowej lub poziomej, w kierunku prostopadłym do kierunku rozchodzenia się fal; mogą przemieszczać się tylko w skałach (zobacz cień sejsmiczny)

- fale powierzchniowe (undae longae, L) - rozchodzą się po powierzchni Ziemi, od epicentrum trzęsienia; są najbardziej katastrofalne w skutkach, - fale Rayleigha - fale typu grawitacyjnego, ruch cząstek odbywa się po elipsie ustawionej pionowo prostopadłej do kierunku biegu fali, - fale Love'a - (powierzchniowa fala poprzeczna o polaryzacji poziomej) wywołują drgania poziome, prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fal. Hipocentrum to położone w głębi Ziemi źródło rozchodzenia się fal sejsmicznych, czyli ognisko trzęsienia ziemi. Prostopadle nad hipocentrum, na powierzchni Ziemi, znajduje się epicentrum. Epicentrum - miejsce na powierzchni skorupy ziemskiej położone w najbliższej odległości (prostopadle) nad ogniskiem trzęsienia ziemi (hipocentrum). Obszar położony wokół epicentrum, zwany obszarem epicentralnym jest miejscem największych zniszczeń. skala logarytmiczna określająca wielkość trzęsienia ziemi na podstawie amplitudy drgań wstrząsów sejsmicznych, wprowadzona w 1935 roku przez amerykańskiego geofizyka Charlesa F. Richtera. Wielkość tę określa się za pomocą magnitudy. Skala Richtera jest skalą energetyczną, tj. określa energię wyzwoloną w czasie wstrząsu. Każdy kolejny stopień oznacza około 10-krotnie wiekszą energię wyzwoloną, mierzoną w dżulach (J). Teoretycznie jest to skala otwarta, ale w praktyce nie notuje się wstrząsów o magnitudzie powyżej 9,5 stopnia. Sejsmologia - dział geofizyki zajmujący się badaniem trzęsień ziemi oraz rozchodzenia się fal sejsmicznych wewnątrz Ziemi. Polega ona na tworzeniu sieci informacyjnych opartych na obserwacji generacji fal powstałych wskutek wstrząsów naturalnych górotworu. Obserwując wnioski te fale można wyciągnąć dotyczące budowy wnętrza Ziemi.

Naprężenie jest miarą sił wewnętrznych, występujących w ciele stałym w rezultacie działania przyłożonych sił lub innych czynników dążących do odkształcenia ciała. Naprężenie jest wielkość iwą, którą można sobie uzmysłowić jako całość sił działających wzdłuż krawędzi nieskończenie małego sześcianu wpisanego w dane ciało. Każde naprężenie można rozłożyć na dwie składowe: na prostopadłą do płaszczyzny przekroju, zwaną naprężeniem normalnym, oraz na drugą działającą w płaszczyźnie przekroju i tę składową nazywamy naprężeniem styczny. Odkształcenie czyli deformacja, jest zmianą kształtu, objętości lub jednocześnie kształtu i objętości ciał. Zmiana długości określa odkształcenie liniowe, zmiana kształtu określa odkształcenie postaciowe, a zmianę objętości odkształcenie objętościowe. Istnieją naprężenia sprężyste i plastyczne. Odkształceniem plastycznym skały nazywamy takie odkształcenie , przy którym następują nieodwracalne zmiany. Różnica między odkształceniem sprężystym a plastycznym polega na tym , że w pierwszym przypadku, po usunięciu obciążenia , powstałe odkształcenia zanikają, a w drugim przypadku odkształcenia są nieodwracalne. Reologia jest nauką zajmującą się badaniem zjawisk zachodzących w górotworze czyli procesów odkształceń się siał pod obciążeniem i zmianami naprężeń z uwzględnieniem czasu. Chcąc określić reologiczne właściwości skał, należy uwzględnić czas i prędkość obciążenia. Mamy zatem do czynienia z potrójną zależnością : naprężenie - odkształcenie - czas. Rozpatrując trzy zmienne, otrzymujemy powierzchnię charakteryzującą poszukiwane właściwości mechaniczne skały Sejsmologia górnicza - zajmuje się obserwacją naturalnych fal sprężystych rozchodzących się w skorupie ziemskiej (trzęsienia ziemi) i dzieli sie na: -opisową(zajmuje się trzęsieniami ziemi od strony geologicznej i geograficznej), -teoretyczną (rozchodzenie fal w ziemi),-sejsmometrię. Wiąże się z:lokalizacja wstrząsów górniczych i obliczanie energii sejsmicznej. Działalność górnicza narusza równowagę w górotworze i prowadzi do wyzwolenia akumulowanej energii, odkształcenia i powstania wstrząsu połączonego z deformacją zajmuje się metodami obserwacji wstrząsów powstałych wskutek działalności człowieka oraz opracowaniem i interpretacją zapisów sejsmologicznych. Wykorzystuje sprzęt i aparaturę stosowana w badaniach trzęsień ziemi. Podstawowym pomiarem jest określenie parametrów źródła wstrząsu :lokalizacja źródła, obliczenie energii sejsmicznej, teoretycznego modelu mechanizmu wstrząsu. Na podstawie tego ocenia się stan zagrożenia tąpaniami, przewiduje się możliwość wystąpienia tąpań. Aparatura: Sejsmometry i nadajniki->odbiornik->rejestrator->komputer

Sejsmika (z gr. seismós = 'trzęsienie') - metody badania skorupy ziemskiej polegające na wzbudzaniu (za pomocą materiałów wybuchowych lub specjalnych urządzeń), lub wykorzystywaniu powstałych naturalnie w wyniku trzęsienia Ziemi, fal sejsmicznych i ich rejestracji za pomocą sejsmografów lub geofonów. Metoda ta wykorzystywana jest w geofizyce poszukiwawczej i w badaniu budowy Ziemi. Fale sejsmiczne - fale sprężyste rozchodzące się w Ziemi, powstałe wskutek trzęsień ziemi, wywołane przez eksplozję materiałów wybuchowych lub powodowane działalnością górniczą .

Rodzaje fal sejsmicznych: - fale wgłębne (objętościowe) - rozchodzące się wewnątrz Ziemi, - fale podłużne (undae primae, P, dylatacyjne) - najszybsze z fal sejsmicznych (5,4 km/s), które najwcześniej docierają do epicentrum (stąd nazwa undae primae); drgają w kierunku równoległym do kierunku rozchodzenia się fal; powodują ściskanie i rozciąganie skał, przez które przechodzą; mogą przenosić się również w płynach, w tym także w płynnym jądrze Ziemi, - fale poprzeczne (undae secondae, S, torsjonalne, skrętu) - około dwukrotnie wolniejsze od fal podłużnych (średnio 3,3 km/s); wywołują drgania w płaszczyźnie pionowej lub poziomej, w kierunku prostopadłym do kierunku rozchodzenia się fal; mogą przemieszczać się tylko w skałach (zobacz cień sejsmiczny)

- fale powierzchniowe (undae longae, L) - rozchodzą się po powierzchni Ziemi, od epicentrum trzęsienia; są najbardziej katastrofalne w skutkach, - fale Rayleigha - fale typu grawitacyjnego, ruch cząstek odbywa się po elipsie ustawionej pionowo prostopadłej do kierunku biegu fali, - fale Love'a - (powierzchniowa fala poprzeczna o polaryzacji poziomej) wywołują drgania poziome, prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fal. Hipocentrum to położone w głębi Ziemi źródło rozchodzenia się fal sejsmicznych, czyli ognisko trzęsienia ziemi. Prostopadle nad hipocentrum, na powierzchni Ziemi, znajduje się epicentrum. Epicentrum - miejsce na powierzchni skorupy ziemskiej położone w najbliższej odległości (prostopadle) nad ogniskiem trzęsienia ziemi (hipocentrum). Obszar położony wokół epicentrum, zwany obszarem epicentralnym jest miejscem największych zniszczeń. skala logarytmiczna określająca wielkość trzęsienia ziemi na podstawie amplitudy drgań wstrząsów sejsmicznych, wprowadzona w 1935 roku przez amerykańskiego geofizyka Charlesa F. Richtera. Wielkość tę określa się za pomocą magnitudy. Skala Richtera jest skalą energetyczną, tj. określa energię wyzwoloną w czasie wstrząsu. Każdy kolejny stopień oznacza około 10-krotnie wiekszą energię wyzwoloną, mierzoną w dżulach (J). Teoretycznie jest to skala otwarta, ale w praktyce nie notuje się wstrząsów o magnitudzie powyżej 9,5 stopnia. Sejsmologia - dział geofizyki zajmujący się badaniem trzęsień ziemi oraz rozchodzenia się fal sejsmicznych wewnątrz Ziemi. Polega ona na tworzeniu sieci informacyjnych opartych na obserwacji generacji fal powstałych wskutek wstrząsów naturalnych górotworu. Obserwując wnioski te fale można wyciągnąć dotyczące budowy wnętrza Ziemi.

Naprężenie jest miarą sił wewnętrznych, występujących w ciele stałym w rezultacie działania przyłożonych sił lub innych czynników dążących do odkształcenia ciała. Naprężenie jest wielkość iwą, którą można sobie uzmysłowić jako całość sił działających wzdłuż krawędzi nieskończenie małego sześcianu wpisanego w dane ciało. Każde naprężenie można rozłożyć na dwie składowe: na prostopadłą do płaszczyzny przekroju, zwaną naprężeniem normalnym, oraz na drugą działającą w płaszczyźnie przekroju i tę składową nazywamy naprężeniem styczny. Odkształcenie czyli deformacja, jest zmianą kształtu, objętości lub jednocześnie kształtu i objętości ciał. Zmiana długości określa odkształcenie liniowe, zmiana kształtu określa odkształcenie postaciowe, a zmianę objętości odkształcenie objętościowe. Istnieją naprężenia sprężyste i plastyczne. Odkształceniem plastycznym skały nazywamy takie odkształcenie , przy którym następują nieodwracalne zmiany. Różnica między odkształceniem sprężystym a plastycznym polega na tym , że w pierwszym przypadku, po usunięciu obciążenia , powstałe odkształcenia zanikają, a w drugim przypadku odkształcenia są nieodwracalne. Reologia jest nauką zajmującą się badaniem zjawisk zachodzących w górotworze czyli procesów odkształceń się siał pod obciążeniem i zmianami naprężeń z uwzględnieniem czasu. Chcąc określić reologiczne właściwości skał, należy uwzględnić czas i prędkość obciążenia. Mamy zatem do czynienia z potrójną zależnością : naprężenie - odkształcenie - czas. Rozpatrując trzy zmienne, otrzymujemy powierzchnię charakteryzującą poszukiwane właściwości mechaniczne skały Sejsmologia górnicza - zajmuje się obserwacją naturalnych fal sprężystych rozchodzących się w skorupie ziemskiej (trzęsienia ziemi) i dzieli sie na: -opisową(zajmuje się trzęsieniami ziemi od strony geologicznej i geograficznej), -teoretyczną (rozchodzenie fal w ziemi),-sejsmometrię. Wiąże się z:lokalizacja wstrząsów górniczych i obliczanie energii sejsmicznej. Działalność górnicza narusza równowagę w górotworze i prowadzi do wyzwolenia akumulowanej energii, odkształcenia i powstania wstrząsu połączonego z deformacją zajmuje się metodami obserwacji wstrząsów powstałych wskutek działalności człowieka oraz opracowaniem i interpretacją zapisów sejsmologicznych. Wykorzystuje sprzęt i aparaturę stosowana w badaniach trzęsień ziemi. Podstawowym pomiarem jest określenie parametrów źródła wstrząsu :lokalizacja źródła, obliczenie energii sejsmicznej, teoretycznego modelu mechanizmu wstrząsu. Na podstawie tego ocenia się stan zagrożenia tąpaniami, przewiduje się możliwość wystąpienia tąpań. Aparatura: Sejsmometry i nadajniki->odbiornik->rejestrator->komputer

---