Kolokwium nr 1 opracowanie

Ad.1
Minerał- pierwiastek, związek chemiczny bądz jednorodna mieszanina pierwiastków lub związków, posiadające ściśle określony skład chemiczniczny oraz proporcje, uporządkowaną budowe wewnętrzną i zawsze występującą w tym samym składzie skupienia.
Stanowi najmniejszą niepodzielną jednostę litosfery utworzoną w wyniku naturalnych procesów geologicznych i kosmologicznych

skała- naturalny zespół minerałów wchodzących w skład skorupy ziemskiej, powstałych na drodze procesu geologicznego.

Ad.2
Minerał stanowi najmniejszą i niepodzielną jednostkę litosfery utworzoną w wyniku naturalnych procesów geologicznych lub kosmologicznych.
Powstaje na drodze krystalizacji przyjmując określony kszałt będący odbiciem jego wewnętrznej struktury.

Minerały powstają z:
-krystalizacja z magmy
-krystalizacja z wód podziemnych, gorących
-sublimacja pierwiastków i związków chemicznych
-metamorfizm skał
-wietrzenie minerałów pierwotnych

Ad.3
najważniejsze minerały skałotwórcze:
-glinokrzemiany- (skalenie, miki, amfibole, pirokseny)
-krzmiany (granity)
-tlenki (kwrc, magnetyt, hematyt)
-węglany

Ad. 4
Główne pierwiastki uwalniane w trakcie wietrzenia:
a) Potas - orkotlaz, albit, anortyt
b) Fosfor- fosforyt, apatyt, wiwianit
c) Wapń- plagioklaz, augit, kalcyt, dolomit
d) Magnez- biotyt, dolomit, amfibole
e) Cynk- galena
f) Siarka- gips, anhydryt
g) Żelazo- muskowit, biotyt, amfibole, kalcyt
h) Sód- orkotlaz, ambit, anortyt
I) Glin- orkotlaz ambit miki
j) Mangan- augit, dolomit
k) Fluor- muskowi, fluoryt, biotyt
Ad. 5
Odpornośc minerałow na wietrzenie
a) Mało odporne- anhydryt, gips, kalcyt, miki
b) Średio odporne- orkotlaz, albit, limonit, dolomit
c) Bardzo duża odporność- materiały ilaste, kwarc
d) Łatwo wietrzejące- amfibole, pirokseny

Ad.7
Skały magmowe - powstały wskutek krystalizacji lub zakrzepnięcia magmy w głębi skorupy ziemskiej lub lawy na powierzchni Ziemi.
* skały wylewne - krystalizują z magmy wydobywającej się na powierzchnię Ziemi w postaci lawy, m.in.: bazalt, andezyt, trachit, porfir,
* skały żyłowe - lamprofiry i diabazy, pegmatyty
* skały głębinowe (plutoniczne) - krzepnące głęboko pod powierzchnią Ziemi (gabro, dioryt, sjenit, granit)

Ad.8
Skały metamorficzne (skały przeobrażone) - powstałe ze skał magmowych bądź osadowych na skutek przeobrażenia (metamorfizmu) pod wpływem wysokich temperatur lub wysokiego ciśnienia oraz związanych z nimi procesów chemicznych. Metamorfizm powoduje zmiany składu mineralnego i chemicznego skał oraz jej struktury i tekstury.
przykłady: (marmur, gnejs, amfibal)

Ad.9
Skały osadowe (sedymentacyjne)- powstają przez nagromadzenie się materiału przynoszonego przez czynniki zewnętrzne (np. wodę, lodowiec, wiatr), na skutek jego osadzania się lub wytrącania z roztworu wodnego.
przykłady: piasek, gips, kreda, wapień, less

Ad. 11, 12
Wietrzenie - rozpad mechaniczny i rozkład chemiczny skał wskutek działania energii słonecznej, powietrza, wody i organizmów. Zachodzi na powierzchni Ziemi i w jej powierzchniowej strefie zwanej strefą wietrzenia (głębokość od kilku do kilkudziesięciu metrów). Produktem wietrzenia są między innymi zwietrzelina, rumowisko, glina zboczowa, arkoza. Wietrzenie można podzielić na:

* fizyczne (mechaniczne) - rozpad skały bez zmiany jej składu chemicznego, zachodzi przy częstych zmianach temperatury i wilgotności (głównie w klimacie umiarkowanym)
* chemiczne - rozkład skały przy zmianie jej składu chemicznego, niezbędnym warunkiem do jego zaistnienia jest obecność wody, głównymi czynnikami wietrzenia chemicznego są: woda opadowa, dwutlenek węgla, tlen oraz azot

Ad.13
skład granulometryczny- procentowa zawartość poszczególnych frakcji franulometrycznych w glebie

frakcje granulometryczne- zbiory cząstek o określonej wielkości. Charakteryzuje wielkość cząstek elementarnych, skład mineralogicznyi chemiczny oraz właściwości fizyczne. Rozróżniamy frakcje szkieletowe, piaszczyste, płowe, spławialne

Ad. 15
Piaski: sąto utwory które zawieraja od 0 do 20% frakcji części spławialnych jesli zawieraja od 25-40% frakcji pyłu dodajemy do nazwy piasku pylasty
Gliny: są to utwory, które zawierają od 20 do 90 % frakcji cz spławialnych jesl izawierająod 25-40% pyłu dodajemy słowo pylaste
Iły: utworyt które zawieraja do 9% frakcji piasku i powyżej 51 frakcji cz. spławialnych. Jeżeli zawierająod 25-40% frakcji pyłu dodajemy słowo pylaste
Pyły: sąto utwory zawierajace ponizej 40 frakcji pyłu i do 50% frakcji cz. spławialnych

Ad.17
Porowatość gleby- objętość wszystkich przestrzeni glebowych (porów) między cząsteczkami stałej fazy gleby, wypełnionych wodą lub powietrzem
Po=Vp/V*100%
Po=(1-gęastość gleby/gęstość stałej fazy gleby)*100%

Gęstość gleby- masa jednostki objętości gleby o naturalnej budowie, wysuszonej w temp. 105 stpni. jej wartość wyraża sie w Mg*m-3.
Gęstosć gleby charakteryzuje trójfazowy układ składników gleby. Jest wielkością zmienną zależy m.in. od czynników zewnętrznych działających na glebę
przyczyny wzrostu zaczęszczenia:
-osiadanie gleby w wyniku siły ciężkości
-ugdniatające działanie maszyn
-0opady deszcz
-degradacja struktury gleby
Przyczyny zmniejszenia zagęszczenia:
-dziłalność mikroflory i fauny glebowej
-odpowiednio wykonywane zabiegi agrotechniczneoraz systemu korzeniowego roslin wyższych
-poprawa struktury gleby

Gęstość stałej fazy gleby- to masa jednostki objętości stałej fazy gleby, wyraża się jej wartość w Mg*m-3 . Jest uzalezniona od składu mineralnego i zawartości substancji organicznej. Rośnie wraz ze zwiekszaniem się ilości minerałów ciężkich aa maleje ze wzrostem substancji organicznej.

Ad. 21
makropory- pory największe, niemal zawsze wypełnione powietrzem, określane są wiec jako pory aeracyjne- powietrzne. Są to przesterzenie glebowe o średnicy powyżej 30- 8,5 nm. W makroporach woda może przebywać okresowo w czasie opadów. jest to woda infiltracyjna- grawitacyjne przesiakająca przez glebe

Mezopory- pory kapilarne- porzestrzenie o średnicy od 30 - 8,5 nm do 0,2 nm pory te maja zdolnmosc zatrzymywabnia wody wbrew silom grawitacji oraz zdolnośc do podsiaku kapilarnego ( podniszenie slupa wody) jest dostępna dla roslin.

Mikropory- pory najmnijsze o srednicy ponizej 0,2nm sa w warunkach naturalnytch niemal zawsze wypelnione wodą, tylko w przypadku skrajnej suszy gleba moze tracis wode z tej grupy porow. Woda zawarta w mikroporach nie moze byc dostępna dla roślin.

Ad. 22
źródła wody w glebie:
opady deszczu i śniegu, szron, rosa, woda gruntowa oraz kondensacja pary wodnej. Część wody ktora dostaje sie do gleby w formie opadów atmosferycznych ulega wyparowaniu oraz transpiracji przez rośliny, część natomiast wsiąka w glebę lub spływa po jej powierzchni

Ad.23
Wilgotnosć gleby- jest to zawartość wody w glebie która może być wyrażona w stosunku do masy lub objetości gleby:

Ww=mh2o/mg*100 [g/100g] Wv=Vh2o/Vg*100 [cm3*100cm3]

Ad.24
Pełna pojemność wodna- stan gleby w którym wszystkie pory glebowe sa wypełnone wodą. Stan ten odpowiada potencjałowi wody glebowej 0kPa,
czyli pf= -nieskończonosć

Polowa pojemnośc wodna- pory kapilarne są całkowicie wypełnione wodą, w makroporach znajduje się powietrze. Stan gleby po swobodnym odcieku wody pod wpływem sił grawitacyjnych. W tym stanie pory aeracyjne są wypełnione powietrzem.

polowa pojemność powietrzna- suma objętości wszystkich porów wypełnionych powietrzem w danym stanie nasycenia gleby wodą (porowatosć ogólna

retencja wody produkcyjnej- oblicza sie z róznicy wartości polowej pojemności wodnej (przy potencjale wody glebowej od -9,81 do -31kPa czyli od pf= 2 do pf=2,5) i pojemności wodnej odpowiadającej punktowi całkowitego zahamowania wzrostu roślin

redukcja wody użytecznej- oblicza sie z różnicy wartości polowej pojemności wodnej i pojemności wodnej odpowiadającej punktowi trwałego więdniecia roślin. Woda użyteczna to woda kapilarna czyli zawarta w mezoporach, dostepna dla roslin.

Ad. 25
Kategorie wody w glebie:
1. woda w postaci pary wodnej
2. molekularna
a) woda higroskopowa- nedostepna, nie może być wykorzystywana przez rośliny gdyż siła ssąca korzeni nie jest w stanie pokonac siły przyciągającej cząstek gleby. Najwięcej tej wody zawierają gleby cieżkie
b) woda błonkowata- ta jest trudno dostepna dla roślin, gdyż jest przyciągana z siłą do 50 atmosfer.
3. Woda kapilarna- woda ta może poruszać sie we wszystkich kierunkach, jest dostępna dla roślin i stanowi w glebie główny zapas wilgoci
a) kapilarna właściwa
b) kapilarna zawieszona
4. woda wolna- dla roślin jest całkowicie dostepna a jej dostepnosc zależy od rodzaj gleby. Żródłem tej wody są opady atmosferyczne. Woda grawitacyjna przesiąka aż do poziomu wód gruntowych lub też zatrzymuje sie na warstwach nieprzepuszczalnych tworząc tam warstwy wodonośne
a) przesiakająca
b) gruntowo- glebowa