Wykład IV

Temat wykładu: Ochrona hydrosfery: Krążenie wody w przyrodzie - cykl hydrologiczny.

Prowadzący: dr inż. Marta Wardas

Termin: 3 listopada 2004 r.

Ochrona hydrosfery

• Krążenie wody w przyrodzie - cykl hydrologiczny

• Źródła zanieczyszczenia oraz ochrona wód powierzchniowych i głębinowych

• Uzdatnianie wody pozyskiwanej dla celów przemysłowych i spożywczych

• Zanieczyszczenie osadów dennych jako wskaźnik zanieczyszczenia wód powierzchniowych

Ochrona litosfery - ochrona zasobów kopalin.

Woda na Ziemi?

• 97,4% oceany

• 2% lodowce

• 0,6% wody powierzchniowe i podziemne użytkowane

Sposób korzystania z wód to np.:

• Wykorzystanie wody dla rolnictwa, dobra agrokultura - systemy irygacyjne (= systemy nawodnienia); dba się o retencję wody, np. w Austrii - robione są rynienki, którymi zbierana jest woda

Światowe Forum Słodkiej Wody

Przesłanie Sekretarza Generalnego

Duszanbe, 30 VIII 2003 r.

2003 r. - Rok Wody

• Poprawić wydajność wody, zwłaszcza w rolnictwie

• Regionalne zarządzanie zasobami wodnymi wymaga ulepszenia.

• Źródła wód są wspólne dla wielu krajów

• Potrzebujemy lepszej strategii gospodarowania zasobami wodnymi (pozwolenia wodno - prawne), która zapewni równy dostęp do wody i odpowiednią jej ochronę

• Nie jest jeszcze za późno, aby zapobiec znacznym niedoborom wody w przyszłości, a każda zwłoka zwiększa ryzyko jej niedoboru.

Oszczędzanie wody w Krakowie - od jakiegoś czasu - skutki są takie, że zatyka się kanalizacja.

• Do 2025 r. 2/3 populacji będzie zamieszkiwać kraje, w których występuje umiarkowany bądź poważny deficyt słodkiej wody

• Wg najbardziej pesymistycznych prognoz, do 2050 r. 7 mld ludzi w 60 krajach będzie cierpieć z powodu niedoboru wody; wg optymistycznych prognoz, będzie to 2 mld ludzi w 48 krajach

• W ciągu 20 lat, przeciętna ilość wody na 1 mieszkańca globu zmniejszy się o 1/3

• Przewiduje się, że do 2025 r. ilość wody zmniejszy się o 50% w krajach rozwijających się i o 18% w krajach uprzemysłowionych

• Ponad 2,4 mld ludzi na świecie nie ma dostępu do urządzeń sanitarnych

• 1,1 mld ludzi nie ma bezpiecznego i łatwego dostępu do zaopatrzenia w wodę

• Ponad 2,2 mln ludzi umiera co roku na choroby powstałe w wyniku picia zanieczyszczonej wody i złych warunków sanitarnych

• Ponad 2,2 mln ludzi w krajach rozwijających się umiera z powodu trudności zaopatrzenia w wodę słodką. Dotyczy to w szczególności dzieci.

• W ciągu ostatnich 50 lat spożycie wody podwoiło niemal się podwoiło. Dziecko urodzone w kraju rozwiniętym spożywa od 30 - 50 razy więcej wody niż dziecko z kraju rozwijającego się

22 III - Światowy Dzień Wody

18 X - Światowy Dzień Monitorowania Wody

UE - Europejska Karta Wodna - ZASADY

6 V 1968 r. przez Radę Europy

1. Bez wody nie ma życia - jest ona bezcennym niezastąpionym dobrem

2. Zasoby dobrej wody są ograniczone - dlatego muszą być utrzymane, kontrolowane i jeżeli to możliwe powiększane

3. Każde zanieczyszczenie wody jest niebezpieczne dla człowieka i innych żywych istot zależnych od wody

4. Jakość wody zawsze musi być odpowiednia - dla przewidzianego jej wykorzystania i powinna spełniać lokalne wymagania ustalone ze wzgl. na zdrowie publiczne; inna woda do picia, inna do prania etc.

5. Każda zużyta woda zostaje zwrócona do jej naturalnego obiegu - nie można powodować żadnych ujemnych skutków.

6. Szata roślinna Ziemi, a w szczególności lasy - mają zasadnicze znaczenie dla zatrzymania zasobów wody.

7. Zasoby wodne - powinny być zinwentaryzowane

8. Plany właściwej gospodarki zasobami wodnymi - kompetentne władze powinny to opracować.

9. Ochrona wód wymaga prowadzenia badań naukowych, szkolenia specjalistów i kształtowania świadomości społecznej.

10. Woda jest dziedzictwem wszystkich ludzi i każdy człowiek powinien ją chronić. Obowiązkiem każdego z nas jest użytkować wodę oszczędnie i rozważnie.

11. Zarządzanie zasobami wodnymi powinno być prowadzone w ramach naturalnych obszarów zlewisk.

12. Woda nie zna granic - należy do wszystkich użytkowników; jej granice to zlewiska, wododziały.

Ochrona wód powierzchniowych - kwantyfikacja problemu

1/4 ludności ma dogodny dostęp do wody pitnej.

Np. woda nie zdatna do niczego - Chao Phraya River In Bangkok

Czysta woda - Ecuador

Dyscyplina naukowa - podmiot

Hydrologia (hydro - woda, logos - słowo)

• nauka zajmująca się badaniem hydrosfery oraz zjawisk i procesów zachodzących w hydrosferze

• odnosi się do procesów zachodzących w przestrzeni powietrznej - atmosferze, na powierzchni Ziemi (wody płynące i stojące) i wewnątrz skorupy ziemskiej - w litosferze (wody gruntowe)

Hydrosfera - powłoka wodna Ziemi przenikająca skorupę Ziemi i atmosferę, wody podziemne, morza, oceany, jeziora, rzeki, bagna, lodowce, para wodna w atmosferze i skorupie ziemskiej, para skroplona i zestalona, w postaci mgieł, chmur i opadająca na Ziemię - deszcz, śnieg, grad i osady - szron, rosa

Roztwór rzeczywisty ≥ 0,45 mikrometra; cząstki grubsze (koloidy) - to już ciało stałe

Woda - ma charakter polarny

(atomizując powstanie mgły)

Cykl hydrologiczny

• między oceanem, atmosferą i kontynentem - duży obieg wodny; między atmosferą i kontynentem lub między atmosferą i oceanem - mały obieg wodny

• składniki (elementy) cyklu krążenia wody w przyrodzie:

1. parowanie

2. opad

3. odpływ

wyróżnia się fazę atmosferyczną i fazę kontynentalną, obejmującą oprócz opadu i parowania - ewaporacji (ewapotranspiracja - współczynnik transpiracji; w rolnictwie, np. ilość wytranspirowanej wody potrzebnej do wyprodukowania 1 kg suchej masy, może on wynosić np. od 293 l/kg dla prosa, które dobrze rośnie na glebach suchych, do 905 l/kg dla lnu, który wymaga gleb mocno wilgotnych) spływ (odpływ) powierzchniowy i spływ i odpływ podziemny

cykl hydrologiczny - proces stały, który lokalnie może ulegać przyśpieszeniu lub zwolnieniu, a ilość wody biorąca w nim udział może wykazywać wahania (zwalnia - retencja)

stała wymiana wody między atmo-, lito- i hydrosferą; wyraz związku - kontaminacji (zanieczyszczenia) pomiędzy wodami atm., powierz. i podziemnymi.

5 naturalnych rezerwuarów - retencjonujących wodę:

1. wody atmosferyczne

2. lodowce i obszary zamknięte

3. oceany

4. wody podziemne i gruntowe

5. cieki, stawy, obszary podmokłe, jeziora

Smog - są to zanieczyszczenia powietrza unoszące się nad dużymi aglomeracjami miejskimi i okręgami przemysłowymi; smog powstaje w wyniku emisji zanieczyszczeń w warunkach inwersji temperatury, gdy brak jest ruchów powietrza. Wyróżnia się tzw. smog fotochemiczny i smog kwaśny.

Smog fotochemiczny powstaje w upalne dni. Spowodowany jest wzrostem stężenia tlenków azotu, węglowodorów i innych składników, przede wszystkim spalin samochodowych, które ulegają przemianom fotochemicznym.

Cykl hydrologiczny

• retencja atmosferyczna - chmury zajmują 2/3 powietrza, które nas otacza

ok. 90% wody powstaje przez ewaporację ze zbiorników wodnych (lasy), 10% z transpiracji roślin = 12 900 km² wody = 0,001% całkowitej ilości wody = 0,04% wody słodkiej

Gdyby nastąpiła precypitacja (opad) = 2,5 cm opad

Total = 1 386 000 000 km³

Chmury - 62% suchego powietrza; 1 km³ cumulusów waży 635 mln kg

Przeliczanie:

hm³ - hektometry hekto = 10² - hekto

dam³ - damy

dm³ - decymetry decy = 10^-1

Rodzaje chmur w troposferze:

Cirrus	Ci	Chmury pierzaste
Cirrocumulus	Cc	Chmury średnie kłębiaste
Cirrostratus	Cs	Chmury warstwowo - pierzaste
Altocumulus	Ac	Chmury średnie kłębiaste
Altostratus	As	Chmury średnie warstwowe
Stratocumulus	Sc	Chmury kłębiasto - warstwowe
Stratus	St	Chmury niskie warstwowe
Nimbostratus	Ns	Chmury warstwowe deszczowe
Cumulus	Cu	Chmury kłębiaste
Cumulonimbus	Cb	Chmury kłębiaste deszczowe

Retencja lodowców i śniegu - 2,5 % całkowitych zasobów wód słodkich = 30 030 000 km³

10 % = 2 500 000 km³ lodu = 1500 - 4300 m

Lodowce pokrywają 10 - 11 % powierzchni Ziemi - 24 064 km³

Stopienie lodowców dzisiaj - to podniesienie poziomu morza o 70 m

Ostatnie zlodowacenie - poziom morza wyższy o 220 m

90 % na półkuli N - Arktyka

125 000 lat temu - poziom morza wyższy niż dzisiaj o 5,5 m

3 000 000 lat temu - 50, 3 m

Ziemia wody:

Total - 1,7 % lodowców Freshwater - 68, 7 % lodowców

Retencja w oceanach - 1 338 mln km³ = ok. 96,5 % wody na Ziemi = 90 % ewaporacji = woda słona - zasolenie > 1000 ppm (części na milion); woda oceaniczna ok. 35 000 ppm soli (ile to procent)

1000 mg / dm³ - 1 ppm

• w ostatniej epoce lodowej ocean pokrywał 1/3 powierzchni Ziemi = o 122 m wyższy poziom wód

Earth's water

Retencja - możliwość czasowego zatrzymania wody w dorzeczu (zlewni)

• retencja powierzchniowa (intercepcja = zatrzymanie wody przez szatę roślinną, zwilżanie przedmiotów na powierzchni obszaru, retencja powierzchniowa gleby, woda zatrzymywana w zagłębieniach i nierównościach terenu, woda prowadzona w jeziorach i zbiornikach retencyjnych oraz w sieci rzecznej, retencja śniegowa oraz lodowcowa)

• retencja podziemna (woda znajdująca się w strefie aeracji i saturacji, woda błonkowata, woda adhezyjna, woda glebowa, woda infiltracyjna, woda kapilarna)

• retencja gruntowa - 23 400 000 km³, woda słodka 10 530 000 km³ - 0,8 % całkowitej ilości wody

total = 1 386 000 000km³

zasoby wodne = całość aktualnie i potencjalnie dostępnych wód o odpowiednich charakterystykach

• retencja atmosfery - 0,013 * 10¹⁵ m³

• retencja powierzchniowa - 33,6 * 10¹⁵ m³

• retencja w oceanach - 1350 * 10¹⁵ m³

Małe obiegi:

• precypitacja (atmosfera - ląd) - 99 * 10¹² m³/ year

• ewaporacja (ląd - atmosfera) - 62 * 10¹² m³/ year

• ewaporacja (ocean - atmosfera) - 361 * 10¹² m³/ year

• precypitacja (atmosfera - ocean) - 324 * 10¹² m³/ year

Całkowita ilość wody wyparowanej (zgromadzonej w atmosferze) - 380 000 km³

Parowanie znad lądu - 60 000 km³

Ewaporacja znad mórz/oceanów - 320 000 km³

Precypitacja (opad) nad oceanami - 284 000 km³

Precypitacja nad lądami - 96 000 km³

Odpływ z lądu do oceanu - 36 000 km³

Transport powietrzny wody - 40 000 km³

(inne źródła)

Odpływ zbilansowany - 40 000 km³

Ingerencja człowieka - antopopresja

• ilościowe ujęcie obiegu wody traktowane dynamicznie określa w wybranym przedziale czasu i przestrzeni zmienność składników (faz), obiegu i wskazuje na trendy obszarowe BILANSU WODNEGO

• może być naturalny charakteryzujący naturalny układ - bilans surowy składników: opady (P) - odpływ (H) - straty (S) - parowanie (E) - retencja (R)

• oparty jest na wartościach średnich z wielolecia (co najmniej 10 lat) - to bilans przeciętny, średni lub normalny, a na wartościach z poszczególnych lat szczegółowy

• bilans wodny sztuczny, czyli bilans wodnogospodarczy - wynika nie tylko z warunków przyrody w obrębie zlewni, lecz jest wynikiem ukierunkowanej działalności człowieka

Wody powierzchniowe wykorzystywane są dla celów:

• rolniczych, leśnych (stawy rybne, nawodnienia)

• technologicznych (zaopatrzenie przemysłu) - ścieki technologiczne

• komunalnych (ścieki sanitarne, ścieki deszczowe)

• energetycznych (produkcja energii elektrycznej)

Odnawialność zasobów:

1. odnawialność wód podziemnych

• warunki uzupełnienia zasobów wód podziemnych określonego zbiornika drogą naturalnej infiltracji w miejsce ich ubytku na skutek drenażu naturalnego i sztucznego

• stopień odnawialności zależy w szczególności od właściwości hydrogeologicznych utworów przykrywających, nakładu poziomu wodonośnego i warunków klimatycznych

Nadkład - może być zdewastowany chemicznie

• drenaż - inaczej wypływ wód podziemnych z poziomu wodonośnego na skutek procesów naturalnych lub wywołanych sztucznie (przez źródło, silnie spękane strefy dyslokacyjne, doliny rzeczne, cieki wód powierzchniowych, wody stojące, ujęcia wód podziemnych, odwadnianie kopalń i głębokich wykopów)

Odnawialne światowe zasoby wód powierzchniowych

~ 7 300 m³/ mieszkanie/ na rok

Europa - 4 560 m³/ mieszkanie/ na rok

Polska ~ 1 580 m³/ mieszkanie/ na rok; < Malta, Belgia

Polska należy do krajów ubogich w zasoby

Zużycie wody

Polska należy do OECD

USA - największe zużycie

Następnie - Włochy, Francja, Belgia, Japonia

Dania - najmniej

Polska - 300 m³

Zasobność wodna Polski:

• przychody - 97 % opady atmosferyczne

• rozchody - 70 % straty; parowanie i transpiracja = wyrażone wielkością odpływu rzecznego, zmiennością sezonową, zróżnicowaniem w wieloleciu

• 1950 - 1995 zasoby wód powierzchniowych - 61,0 m³

• Wody powierzchniowe zajmują w Polsce - 8313 km², co stanowi 2,7 % powierzchni kraju

Bagna Biebrzańskie - największy zbiornik retencyjny

• Objęte ochroną od 1993 r. jako PN

• 1400 km²

Polska

• Wielkość odpływu rzecznego - 30 km³ - 90 km³

• Nierównomierność opadów

• Zasoby dyspozycyjne - odpływy gwarantowane w 95 % czasu = 22 km³ - 15 km³ (zasoby nienaruszalne, zapewnienie funkcjonowania ekosystemów wodnych) = 7 km³/ rok wody, którą można bezzwrotnie zużytkować na potrzeby gospodarcze; ta ilość wody nie naruszy homeostazy w ekosystemach

• Mamy obszary zasobne w wodę o dużym opadzie, ograniczone (300 cm na rok) i te niezasobne < 25 cm

• Pobór wody na cele gospodarcze i wykorzystywanie wód jako odbiorników ścieków; w Polsce w końcu lat 70' - 15 km³/ rok

• Powiększanie zasobów dyspozycyjnych polega na:

1. rozwijanie retencji…..

2. nie chce sztucznych zbiorników

• w rzekach - 0,001 mln km³ - zasoby wodne

• cały obieg w oceanach - kilka tys. lat

• rzeka - w dniach

Wykład V

Temat wykładu: Degradacja jakościowa.

Prowadzący: dr inż. Marta Wardas

Termin: 10 listopada 2004 r.

Pomniejszanie zasobów - Degradacja jakościowa

• woda ma zmieniony wygląd makroskopowo

• zanieczyszczenie wód powierzchniowych w sensie chemicznym ale także pomniejszanie walorów przyrodniczych

Stan hydromorfologiczny

• na degradację wód (ilościową i jakościową) - będzie wpływać zabudowywanie cieków

• obszar zasilania będzie się zmniejszał

Degradacja ilościowa

Objętość wody w korytach rzecznych:

• 1230 km³ = 10* < niż w retencja atmosferyczna (~ 1130 km³ - woda w organizmach żywych)

• 0,0001% zasobów wodnych Ziemi - „rozlana” na powierzchni - warstwa 2 mm grubości

• Potoki odprowadzają rocznie do mórz ok. 3500 km³ wody (w tym zanieczyszczenia) - warstwa 57 mm

• Woda odnawia się w ciągu roku 28,5 razy, tj. co 12,8 dnia

• Rzeki zapobiegają zabagnieniu terenów - drenują powierzchnię Ziemi

• Rzeki z opadami uzupełniają tę objętość, która wyparowuje z oceanów

• Rzeki, kanały, rowy melioracyjne to drogi migracji i wynoszenia pewnej ilości zanieczyszczeń

Raba, Rudawa…. - zaopatrują Kraków

Wisła nie może być źródłem zaopatrzenia w wodę pitną z powodu: zanieczyszczenia i zasolenia.

Rzeki transgraniczne - umowy międzynarodowe

Rzeki płynące przez jeden kraj

Dorzecze - potencjalne źródło zanieczyszczenia:

• geogeniczna, czyli naturalna - związana z wychodniami

• antropogeniczna

zdjęcie geochemiczne - 1 pomiar

kartowanie hydrochemiczne - uchwycenie potencjalnych źródeł zanieczyszczenia

• krenologia (gr. krene - źródło) - nauka o źródłach

• potamologia (gr. potamos - rzeka) - nauka o rzekach

• limnologia (gr. limne - jezioro) - nauka o jeziorach

Degradacja wód

• wprowadzenie odwracalnych ??? zmian w równowadze ilościowej lub jakościowej systemu wodnego - spowodowane czynnikami geogenicznymi (naturalnymi) i antropogenicznymi; przyczyną degradacji wody jest ich skażenie (zanieczyszczenie) spowodowane emisją substancji zanieczyszczających

• źródła punktowe (można zmienić wielkość, objętość zrzutu), wielkoobszarowe, liniowe (spłukiwanie z pól, parkingów, lotnisk) - są to rodzaje emisji - imisja zanieczyszczeń w wodzie

wielkoobszarowe, liniowe - szacuje się tylko

• degradacja jakościowa - polega na mechanicznym (zawiesina), chemicznym lub biologiczno - organicznym (bakterie, wirusy, organizmy żywe, substancje organiczne i produkty ich rozpadu)

• degradacja ilościowa - prowadzi do zubożenia zasobów wód, podkoncentrowania zanieczyszczeń

zawiesina - przez dyspersję, polarna, oddziaływanie cząstek; powoduje rozdrobnienie zawiesiny, dyspersję a w końcu degradację

Roztwór rzeczywisty - zaczyna się od cząstek wielkości 0,45 μm (mikrometra)

1 μm = 0,000 001 m = 10^-6 m

• 41 % populacji - 2,3 mld ludzi żyje w rejonie rzek pozostających pod wpływem antropopresji, z zasobami 1700 m³/mieszkańca/na rok

• W tym 1,7 mld ludzi żyje w bardzo zmienionych antropogenicznie - 1000 m³/na mieszkańca/na rok

Stan hydromorfologiczny

• Wysoki stan ekologiczny cieku - to dane opisujące hydromorfologiczne i biologiczne elementy jakości cieku kształtowanego przez naturalny albo prawie naturalny proces przepływu wody - w Polsce konieczne jest znalezienie stanowiska cieku wzorcowego - pozbawionego przepływu emisji - odyfikujących fizyczny, chemiczny i biologiczny obraz cieku

• Dostarczenie specjalistom z dziedziny gospodarki wodnej brakującej obecnie metody szacowania wielkości przepływu nienaruszalnego - hydrobiologicznego, tzn. tej części przepływu wody, która ze względu na zachowanie życia biologicznego w ciekach powinna być bezwzględnie zachowana; nie narusza homeostazy

Zabudowa hydrotechniczna - przekształcanie cieku - ocena stopnia naturalności cieku

• Stan obcy naturze - sztuczny, zmieniony, całkowita degradacja naturalna środowiska

• Stan daleki od natury - duże i najczęściej nieodwracalne zmiany wskutek ingerencji człowieka

• Stan częściowo bliski naturze - po częściowej ingerencji człowieka, możliwość renaturyzacji

Jakość wód

• Właściwość wody - opisana zespołem cech stanowiących o przydatności wody do określonych celów; przydatność dla zaopatrzenia ludności

• Określa się - porównując analizę wody z przepisami, normami = zróżnicowane kryteria

• Ocenia się:

Skład chemiczny

Właściwości fizyczne

Właściwości chemiczne

Właściwości organoleptyczne

Stan bakteriologiczny

PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA

Ochrona zasobów środowiska

Art. 97.

1. Ochrona wód polega na zapewnieniu ich jak najlepszej jakości, w tym utrzymywanie ilości wody na poziomie zapewniającym ochronę równowagi biologicznej, w szczególności przez:

• utrzymywanie jakości wód powyżej albo co najmniej na poziomie wymaganym w przepisach,

• doprowadzanie jakości wód co najmniej do wymaganego przepisami poziomu, gdy nie jest on osiągnięty.

2. Poziom jakości wód jest określany z uwzględnieniem ilości substancji i energii w wodach oraz stopnia zdolności funkcjonowania ekosystemów wodnych.

Art. 98.

1. Wody podziemne i obszary ich zasilania podlegają ochronie polegającej w szczególności na:

• zmniejszaniu ryzyka zanieczyszczenia tych wód poprzez ograniczenie oddziaływania na obszary ich zasilania,

• utrzymywaniu równowagi zasobów tych wód.

2. … tworzy się… obszary ochronne zbiorników wód podziemnych (śródlądowych)
3. wody podziemne przeznacza się (powinno) na zaspokojenie potrzeb bytowych ludzi.

Art. 100.

1. Przy planowaniu i realizacji przedsięwzięcia powinny być stosowane rozwiązania, które ograniczą zmianę stosunków wodnych do rozmiarów niezbędnych ze względu na specyfikę przedsięwzięcia.
2. Jeżeli konieczna jest czasowa zmiana stosunków wodnych, jest ona dopuszczalna wyłącznie w okresie niezbędnym.

Prawo wodne

(Dz. U. 2001.115.1229 z dnia 11 października 2001 r.)

Zasady ochrony wód:

Art. 38.

1. Wody podlegają ochronie, niezależnie od tego, czyją stanowią własność.

2. Celem ochrony wód jest utrzymywanie lub poprawa jakości wód, biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na obszarach zalewowych, tak aby wody osiągnęły co najmniej dobry stan ekologiczny i w zależności od potrzeb nadawały się do:

• zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,

• bytowania ryb w warunkach naturalnych oraz umożliwiały ich migrację,

• rekreacji oraz uprawiania sportów wodnych.

3. Ochrona wód polega w szczególności na:

• unikaniu, eliminacji i ograniczaniu zanieczyszczenia wód, w szczególności zanieczyszczenia substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego,

• zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo naturalnych poziomów zwierciadła wody.

Art. 39. Zabrania się wprowadzania ścieków:

1. bezpośrednio do poziomów wodonośnych wód podziemnych,

2. do wód powierzchniowych oraz do ziemi:

1. jeżeli byłoby to sprzeczne z warunkami wynikającymi z utworzenia form ochrony przyrody, stref ochronnych zwierząt łownych lub ostoi

2. w pasie technicznym, o którym mowa w art.23

3. w obrębie kąpielisk, plaż publicznych nad wodami oraz w odległości mniejszej niż 1 km od ich granic

1. do wód stojących,

2. do jezior oraz do ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków do jeziora byłby krótszy niż jedna doba,

3. do ziemi, jeżeli stopień oczyszczenia ścieków lub miąższość warstwy gruntu nad zwierciadłem wód podziemnych nie stanowi zabezpieczenia tych wód przed zanieczyszczeniem.

Dz.U. 2003.153.1502

Obszary morskie Rzeczpospolitej Polski i administracja morska

Art. 36. 

1. Pasem nadbrzeżnym jest obszar lądowy przyległy do brzegu morskiego.

2. W skład pasa nadbrzeżnego wchodzą:

• pas techniczny - stanowiący strefę wzajemnego bezpośredniego oddziaływania morza i lądu; jest on obszarem przeznaczonym do utrzymania brzegu w stanie zgodnym z wymogami bezpieczeństwa i ochrony środowiska;

• pas ochronny - obejmujący obszar, w którym działalność człowieka wywiera bezpośredni wpływ na stan pasa technicznego.

3. Pas nadbrzeżny przebiega wzdłuż wybrzeża morskiego.

Prawo wodne

(Dz. U. 2001.115.1229 z dnia 11 października 2001 r.)

Zasady ochrony wód - c.d.:

Art. 41. 1. Ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi w ramach zwykłego albo szczególnego korzystania z wód, oczyszczone w stopniu wymaganym przepisami ustawy, nie mogą:

1) zawierać:

a) odpadów oraz zanieczyszczeń pływających,
b) dwuchloro-dwufenylo-trójchloroetanu (DDT), wielopierścieniowych chlorowanych dwufenyli (PCB) oraz wielopierścieniowych chlorowanych trójfenyli (PCT),
c) chorobotwórczych drobnoustrojów pochodzących z obiektów, w których leczeni są chorzy na choroby zakaźne,

2) powodować w tych wodach:

a) zmian w naturalnej, charakterystycznej dla nich biocenozie,
b) zmian naturalnej mętności, barwy, zapachu,
c) formowania się osadów lub piany.

2. Zabrania się rozcieńczania ścieków wodą w celu uzyskania ich stanu oraz składu zgodnego z przepisami.

ilekroć mowa o dobrym stanie ekologicznym: "rozumie się przez to stan zasobów wodnych, w którym wartości elementów jakości biologicznej właściwej dla danego rodzaju wód powierzchniowych wykazują niskie poziomy degradacji na skutek działalności człowieka, przy czym są to niewielkie odchylenia od wartości, jakie zwykle towarzyszą temu rodzajowi zasobów wodnych w niezakłóconych warunkach".

kwantyfikacja ilościowe ujmowanie zjawisk ekonomicznych.

Stan koloidalny jest stanem skupienia materii równie powszechnym jak stan gazowy, ciekły lub stały. Cechą charakterystyczną stanu koloidalnego jest niski stopień rozdrobnienia. Układy koloidalne lub krótko - koloidy, są to układy dyspersyjne, najczęściej dwuskładnikowe, o wyglądzie układów fizycznie jednorodnych, chociaż w rzeczywistości oba składniki nie są ze sobą zmieszane cząsteczkowo.

Kondensacja to przejście ze stanu gazowego w ciecz (skraplanie), lub w ciało stałe (resublimacja).

Transpiracja, czynne parowanie wody z nadziemnych części roślin; najważniejszymi czynnikami wpływającymi na wielkość transpiracji są światło oraz temperatura; transpiracja ma podstawowe znaczenie w przewodzeniu wody przez tkanki roślinne, obniża też temperaturę rośliny chroniąc ją przed przegrzaniem. Potrzeby wodne rośliny charakteryzuje współczynnik transpiracji

ppm - oznaczają części wagowe związku na milion (parts per million), które są wystarczająco dokładnie równoważne z mg/l w wodzie.

Aeracja - przewietrzenie, wentylacja pomieszczeń

drenaż system rur odpływowych do osuszania gleby;

drenować

Dyspersja -

utrzymywanie morskich wód wewnętrznych oraz brzegu morskiego polega na budowie, utrzymywaniu i ochronie umocnień brzegowych oraz utrzymywaniu zabudowy ochronnej w obrębie pasa technicznego ustanowionego przepisami ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.

1

---