Praca domowa

Hellenizm to pojęcie określające dzieje Grecji w latach 330-30 r. p.n.e. (od rozpadu państwa perskiego do zlikwidowania państw hellenistycznych). Polityka władców tych państw (zasiedlanie terenów przez osadników greckich i macedońskich, zakładanie miast wzorujących swój ustrój na greckich polis, rozwój handlu z najdalszymi obszarami znanymi ówcześnie) przyczyniła się do ukształtowania na owych terenach kultury hellenistycznej, łączącej w sobie elementy kultury greckiej z kulturami miejscowymi (orientalnymi).

RZEŹBA

Rzeźba, w kulturze hellenistycznej, na wysokim poziomie łączyła umiejętności techniczne z kontrapostem (układ ciała polegający na oparciu ciężaru ciała na jednej nodze, zrównoważeniu nachyleniem tułowia i ugięcie drugiej nogi), ruchem i naturalizmem. W rzeźbie panował realizm i ekspresja. W Hellenizmie powstały takie rzeźby jak Ołtarz Pergameński, czy Nike z Samotraki.

Didyma, Meduza

Wenus Milo

LITERATURA

Literatura ma charakter idylliczno-sentymentalny i rodzajowy. Cechuje ją bogactwo małych form literackich. Jednocześnie jest elitarna, przeładowana erudycją. Poeci usiłowali pokazać nie tylko swój talent literacki i doskonałość formalną, lecz także wiedzę, inteligencję i dowcip. Najwybitniejszym poetą owych czasów był Kallimach z Kyreny, twórca elegii ajtiologicznych, w których wyjaśniał pochodzenie niektórych nazw, kultów lokalnych i obyczajów, a także idylli, epigramów oraz epylionu. Elegie miłosne tworzyli: Filetas z Kos, Antymach z Kolofonu, Fanokles, Aleksander Etolski i Hermesianaks z Kolofonu.Erudycja spowodowała odnowienie eposu dydaktycznego (Aratos z Soloj, Nikander z Kolofonu). Powszechnie uprawiano epigramat (Kallimach, Asklepiades z Samos, Meleager z Gadary). Powstały świetne obrazki rodzajowe z życia miejskiego (Teokryt). Teokryt stworzył też nowy gatunek, zwany sielanką lub poezją bukoliczną.Komedia uległa zmianie w tzw. komedię nową (zainicjowaną u schyłku okresu klasycznego). Tworzyli nadal Menander, Difilos z Synopy i Filemon. Mimy miejskie (mimijamby) pisał Herondas z Kos. Obok mimu literackiego rozwijał się mim ludowy (Sycylia, południowa Italia), który z czasem przeniknął do Rzymu. Tragedia miała przedstawicieli w plejadzie aleksandryjskiej.Historiografia bliższa była teraz powieści (Demochares z Aten, Filarchos z Aten, a zwłaszcza Duris z Samos). Powstawały sensacyjne opowiadania o Aleksandrze Wielkim oraz baśniowe niemal opowieści o krajach Wschodu (Megastenes, Hekatajos z Abdery, Euhemer).Gatunkiem pokrewnym historiografii były biografie sławnych ludzi, szczególnie filozofów (Diogenes Laertios). Pojawiały się także opracowania rzeczowe i krytyczne (Hieronima z Kardii Historia diadochów, kroniki lokalne, chronografia Apollodora z Aten). Głównym przedstawicielem tego nurtu był Polibiusz, który nawiązywał do dzieła Tukidydesa, a także Posejdonios. Działalność tę kontynuowali cudzoziemcy piszący w języku greckim (Maneton, Berossos, Fabiusz Piktor).Prace związane z działalnością Biblioteki Aleksandryjskiej przyczyniły się do rozwoju filologii (m.in. ustalenie kanonu dzieł klasyków) i powstania leksykografii.W II i I w. p.n.e. nastąpił upadek poezji, którą reprezentowali jedynie pomniejsi twórcy związani z kręgiem syryjskim. Wymowa stała się jednym z głównych elementów nauczania, stąd jej wpływ na wszystkie gatunki literackie. Szkoły retoryczne propagowały kwiecisty i napuszony styl, zwany stylem azjańskim (Hegezjasz z Magnezji).

FILOZOFIA

W okresie hellenistycznym grecka filozofia budziła znacznie większe zainteresowanie niż kiedykolwiek wcześniej. Choć oczywiście masy ciężko pracujących ubogich ludzi nie miały ani chęci, ani możliwości, by przysłuchiwać się wykładom filozofów, zamożniejsi członkowie społeczeństwa coraz częściej oddawali się zgłębianiu filozofii. Teofrast (około 370-285 p.n.e.), najwybitniejszy z uczniów Arystotelesa, wykładał w Atenach dla dwutysięcznego tłumu. Większość studentów filozofii stanowili nadal mężczyźni, lecz w tej epoce także kobiety stawały się członkami grup związanych z niektórymi filozofami. Monarchowie współzawodniczyli w przyciąganiu sławnych myślicieli na swoje dwory, a greccy osadnicy nieśli ze sobą swoje filozoficzne zainteresowania do najdalszych zakątków hellenistycznego świata. W trakcie prac archeologicznych prowadzonych w Afganistanie, nad rzeką Oksos, w mieście oddalonym od Grecji o tysiące kilometrów, odkryto greckie teksty filozoficzne oraz inskrypcje zawierające moralne wskazania przypisywane wyroczni Apollona w Delfach.

Inni filozofowie:

Epikur

Celem i zasadą życia miało być dążenie do przyjemności, podstawą której jest rozwaga, nakazująca żyć sprawiedliwie, rozumnie i moralnie. Etyka Epikura prowadziła w praktyce do ascezy.

Zenon z Kition

Z pochodzenia Cypryjczyk. Od 314 p.n.e. przebywał w Atenach. Zafascynowany osobą Sokratesa, uległ początkowo wpływom cyników, których poglądy wydawały mu się najbliższe naukom jego mistrza. Około 300 p.n.e. założył własną szkołę stoików i prowadził ją przez ok. 35 lat.

Chryzyp z Soloj

Posiadał obywatelstwo ateńskie. Kierował szkołą stoicką w Stoi Poikile. Jego główne zainteresowania to logika, filozofia stoicka i stoicka teoria poznania, którą w ciągu swojego życia rozwijał, zajmując się pisarstwem (ok. 700 utworów).

ARCHITEKTURA

Koryncki porządek architektoniczny, jeden z trzech podstawowych porządków w architekturze starożytnej Grecji. Ukształtował się najpóźniej i różnił się od stylu jońskiego odmienną proporcją kolumny(smuklejsza) i dekoracją głowicy. Głowica koryncka (wg tradycji jej wynalazcą miał być rzeźbiarz
Kallimachos - koniec V w. p.n.e.) składała się z trzonu kalatosu ("koszyk") okolonego dwoma rzędami liści akantu. O górną część kalatosu opierały się 4 woluty, na których spoczywał abakus. Między dużymi wolutami znajdowały się mniejsze, a z nich wyrastała palmeta. Najstarsze zachowane głowice korynckie są na pomniku Lizykratesa w Atenach (334 p.n.e.). W okresie hellenistycznym porządek koryncki był szczególnie ulubiony i często spotykany

.
Porządek koryncki

NAUKA

W epoce hellenistycznej nastąpił szczególny rozkwit nauki. Euklides napisał podstawowy podręcznik geometrii (“Elementy”), który aż do XIX w. zachował swoją aktualność. Archimedes stworzył podstawy hydrostatyki, a przede wszystkim odkrył liczbę pi, konieczną dla obliczenia pola i obwodu koła. Był także wybitnym wynalazcą. Eratostenes obliczył długość południka ziemskiego. Arystarch i Ptolemeusz stworzyli dwie konkurencyjne teorie tłumaczące ruch ciał niebieskich i Ziemi. W medycynie najwybitniejszym przedstawicielem nauki greckiej był Hipokrates z Kos.

---