Visual Basic

Visual Basic - Jest to język programowania wysokiego poziomu do tworzenia aplikacji w systemie Windows opracowany przez Microsoft. Visual Basic jest bardzo łatwy w obsłudze mimo, iż posiada zaawansowane możliwości. Dzięki temu stał się bardzo popularnym językiem używanym do tworzenia aplikacji do systemu Windows. Wiele programów firmy Microsoft (np.Word) zawiera język makroinstrukcji (ang. Visual Basic for Applications), który jest uproszczoną wersją języka Visual Basic.

 Cały kurs można ściągnąć tutaj kurs.zip (87KB)

W tym dziale zajmiemy się opisem i składnią języka Visual Basic. Omówimy tu użycie pętli, instrukcji warunkowych, obsługę kontrolek i menu, zmienne i operatory.     

(wszystkie zawarte w tym dziale przykłady można ściągnąć także w dziale Download)

Lekcja1 - Podstawy

"Hello World" - podstawy Visual Basica oraz obsługa okien dialogowych

Jak zwykle to bywa naszą naukę języka zaczniemy od napisania prostego programu "Hello World!". Na początku uruchom program Visual Basic, w otwartym oknie "New Project" wybierz ikonkę "Standard Exe" i naciśnij Otwórz. W samym środku okna ujrzysz szary prostokąt zatytułowany "Form1" zapełniony czarnymi, równo rozmieszczonymi kropkami - będą ci one ułatwiały rozmieszczanie obiektów wewnątrz formy. Naciśnij teraz przycisk przypominający niebieski trójkąt umieszczony pośrodku górnej części okna. Powinieneś zobaczyć teraz następny szary prostokąt, tylko teraz już z czystą szarą powierzchnią. Gratulacje właśnie stworzyłeś swój pierwszy program w języku Visual Basic! Mamy teraz jedynie mały kłopot - ten program nie wykonuje na razie żadnej czynności oprócz pokazywania pustej formy na twoim monitorze, mamy zamiar to zmienić. Wyłącz program klikając na krzyżyk wewnątrz twojego programu lub na niebieski kwadrat w środowisku Visual Basica (trójkąt, dwa prostokąciki i kwadrat - identycznie jak w odtwarzaczu CD!). Wróciłeś znów do trybu projektowania. Aby dodać do formy przycisk dwukrotnie kliknij w tabelce po lewej stronie ikonkę zatytułowaną "CommandButton" ( nazwa pojawi się po najechaniu i chwilowym przytrzymaniu kursora myszki nad daną ikonką). Visual Basic automatycznie umieści przycisk w środku twojego programu i nada mu nazwę i nagłówek "Command1" (nazwy (Name)  będziemy używać do odwoływania się do obiektu podczas pisania programu, natomiast nagłówek (Caption) będzie widoczny na przycisku w postaci napisu). Teraz kliknij raz na nowo powstały obiekt aby się podświetlił, następnie w oknie "Properties" po prawej stronie odszukaj pola "Caption" i zmień jego domyślną wartość (Command1) na "Hello". Zobaczysz teraz że także na przycisku zmienił się napis. zabierzmy się teraz za właściwą część programowania, a mianowicie za pisanie kodu. Kliknij dwukrotnie na utworzony przed chwilą przycisk. Wyświetli ci się tym razem białe okno z takim tekstem:

Private Sub Command1_Click()

End Sub

Kod wpisujemy pomiędzy pierwszą a trzecią linijką ("Private Sub" a "End Sub"). Aby nasz program zaczął coś robić wpisz ten kod, wciśnij "Start" (niebieski trójkącik) i naciśnij przycisk w formie:

MsgBox "Hello World!", vbInformation + vbOKOnly, "Mój Pierwszy program"

I co zadowolony z siebie? Mam nadzieję, że tak bo oto ruszyłeś koło, któremu możesz pozwolić się toczyć, aby pociągło cię dalej w świat programowania, albo zatrzymać i uniknąć niejednokrotnego upadku i stłuczenia. Jeśli wszystko poszło zgodnie z planem to ujrzałeś zapewne okienko dialogowe w którym został wyświetlony tekst "Hello World" ( Jeśli nie to zamiast poprzedniego kodu wpisz tylko to: MsgBox "Hello World!"). A teraz omówimy po kolei co oznaczają poszczególne części:

• MsgBox- jest to funkcja mówiÄ…ca kompilatorowi że ma wywoÅ‚ać okienko dialogowe.

• "Hello World!"- jak zapewne już zdążyÅ‚eÅ› siÄ™ domyÅ›lić jest to tekst wyÅ›wietlany w okienku

• vbInformation- jest typ ikonki wyÅ›wietlanej obok tekstu ("i" w dymku), w to miejsce możemy wpisać także: vbExclamation- wykrzyknik, vbCritical- krzyżyk i  vbQuestion- znak zapytania.

• vbOKOnly - jest to rodzaj przycisków, jakie sÄ… wyÅ›wietlane w okienku (tylko OK), w to miejsce możemy także wstawić: vbAbortRetryIgnore- Przerwij, Ponów próbÄ™, Zignoruj; vbOKCancel- OK, Anuluj; vbRetryCancel- Ponów próbÄ™, Anuluj; vbYesNo- Tak, Nie; vbYesNoCancel- Tak, Nie, Anuluj.

• "Mój pierwszy program"- to także już pewnie wiesz, że jest to nagłówek okienka. 

Część druga podstaw Visual Basica - opis i obsługa właściwości kontrolek i form

Oznaczenia:

1. Okno do edycji formy (ang.Form window)

2. Przełącza wskaźnik myszy w tryb zaznaczania obiektów

3. Rysunek (PictureBox)

4. Etykieta (Label)

5. Pole tekstowe (TextBox)

6. Ramka (Frame)

7. Przycisk (CommandButton)

8. Pole zaznaczenia (CheckBox)

9. Pole wyboru (OptionBotton)

10. Lista (ListBox)

11. Pole kombi (ComboBox)

12. Pionowy pasek przewijania (Horizontial scrollbar)

13. Poziomy pasek przewijania (Vertical scrollbar)

14. Lista dysków (DriveListBox)

15. Zegar (Timer)

16. Lista plików (FileListBox)

17. Lista katalogów (DirListBox)

18. Linia (Line)

19. Kształt (Shape)

20. Obrazek (Image)

21. Źródło danych (Data)

22. Pojemnik OLE

23. Okno projektu (ang. Project window)

24. Okno właściwości (ang.Properties window)

25. Okno określające układ formatki (ang.Form layout window)

26. Menu uruchamiania programu

27. Menu wraz ze standardowym paskiem narzędzi

Forma -opis właściwości ustawianych przy starcie programu w oknie "Properties" :

 

Forma
Właściwość	Opis
Name	Określa nazwę formy do której możemy się odwołać podczas pisania kodu
Apperance	-
AutoRedraw	Wartość ta ustawiona na True powoduje, że okno co jakiś czas jest automatycznie odświeżane
Backcolor	Określa kolor tła formy
BorderStyle	Możemy tutaj ustawić styl wyświetlania okna (np. czy ma się rozszerzać, lub jak ma wyglądać)
Caption	Napis wyświetlany na uchwycie formy
ClipControls	-
ControlBox	Wartość ustawiona na True pozwala na wyÅ›wietlanie przycisków minimalizuj, maksymalizuj i zamknij na uchwycie Â
DrawMode	-
DrawStyle	-
DrawWidth	-
Enabled	Mówi kompilatorowi, czy forma jest aktywna, czy nieaktywna
FillColor	Kolor używany do wypeÅ‚niania figur wyrysowanych w formieÂ
FillStyle	Jest to styl wypełniania figur (kreski, krzyżyki)
Font	Są to ustawienia dotyczące wielkości i rodzaju czcionki
FontTransparent	Ustawiając tę wartość na True powodujemy, że tło pod napisami i obrazkami nie jest wyświetlane
ForeColor	Jest to kolor tła pod tekstem i obrazkami
HasDC	Â
Height	Jest to wysokość Okna
HelpContextID	Jest to numer identyfikacyjny obiektu przypisany do pliku pomocy
Icon	Jest to ikona wyświetlana na uchwycie okna
KeyPreview	Jeżeli ta wartość jest ustawiona na True, to forma przechwytuje wszystkie znaki wprowadzane z klawiatury
Left	Odległość lewej krawędzi okna od lewej krawędzi ekranu
LinkMode	-
LinkTopic	-
MaxButton	Ustala, czy jest aktywny przycisk maksymalizacji
MDIChild	Mówi kompilatorowi, czy forma jest wyświetlana jako "potomne" (wewnątrz innego)
MinButton	Ustala, czy jest aktywny przycisk minimalizacji
MouseIcon	Kursor myszy wyświetlany nad oknem (działa tylko wtedy, gdy właściwość MousePointer jest ustawiona na 99)
MousePointer	Rodzaje kursorów systemowych ukazujących się po najechaniu na przycisk
Movelable	Wartość ta ustawiona na False powoduje, że nikt żadnÄ… siÅ‚Ä… nie ruszy już tego oknaÂ
NegotiateMenus	-
OleDropMode	-
Pallete	-
PalleteMode	-
Picture	Obrazek wyświetlany w oknie jako tło
RightToLeft	Ustawione na True wyÅ›wietla litery wspak Â
ScaleHeight	Jest to liczba jednostek (w zależności od ScaleMode) wysokości okna
ScaleLeft	Jest to liczba jednostek współrzędnych dla lewej krawędzi okna
ScaleMode	Określamy tu jednostki w jakich podajemy wymiary
ScaleTop	Jest to liczba jednostek współrzędnych dla górnej krawędzi okna
ScaleWidth	Jest to liczba jednostek szerokości okna
ShowInTaskbar	JeÅ›li ustawimy tÄ… wartość na True, to program bÄ™dzie reprezentowany na Windowsowym pasku zadaÅ„Â
StartupPosition	Ustawiamy tu w jakim miejscu ekranu ma pojawić się okno
Tag	Jest to pewnego rodzaju zbiornik przechowujÄ…cy dane
Top	Jest to odległość górnej krawędzi okna od górnej krawędzi ekranu
Visible	Jest to właściwość mówiąca kompilatorowi, czy okno ma być widoczne, czy nie
WhatsThisButton	-
WhatsThisHelp	-
Width	Jest to szerokość okna
WindowState	OkreÅ›la, czy okno przy starcie ma być normalnej wielkoÅ›ci, zminimalizowane, czy zmaksymalizowaneÂ

 

CommandButton - opis właściwości ustawianych przy starcie programu w oknie "Properties":

 

CommandButton
Właściwość	Opis
Name	Określa nazwę przycisku (kontrolki) do której możemy się odwołać podczas pisania kodu
Apperance	-
Backcolor	Określa kolor tła przycisku (działa tylko wtedy, gdy właściwość Style jest ustawiona na 1)
Cancel	-
Caption	Napis wyświetlany na przycisku
CausesValidation	-
Default	JeÅ›li ta wartość jest ustawiona na True to za każdym razem, gdy zostanie wciÅ›niÄ™ty Enter program wykona zdarzenie Click przycisku (czyli tak jakby ktoÅ› kliknÄ…Å‚ na ten przycisk) Â
DisabledPicture	Ta właściwość mówi jaki ma być pokazany obrazek na przycisku, kiedy jego właściwość Enabled jest ustawiona na False
DownPicture	Ta właściwość mówi jaki ma być pokazany obrazek na przycisku, kiedy użytkownik na niego kliknie (w chwili przytrzymania przycisku)
DragIcon	Jest to ikona wyświetlana zamiast wskaźnika, kiedy użytkownik "podniesie" przycisk (właściwość DragMode musi być ustawiona na 1)
DragMode	Określa tryb podnoszenia przycisku
Enabled	Mówi kompilatorowi, czy przycisk jest aktywny, czy nieaktywny
Font	Są to ustawienia dotyczące wielkości i rodzaju czcionki
Height	Jest to wysokość przycisku
HelpContextID	-
Index	Jest to numer indeksu używany w tablicach kontrolek (aby rozróżnić poszczególne przyciski wtedy gdy mają jednakowe nazwy)
Left	Odległość lewej krawędzi przycisku od lewej krawędzi okna
MaskColor	-
MouseIcon	Kursor myszy wyświetlany nad przyciskiem (działa tylko wtedy, gdy właściwość MousePointer jest ustawiona na 99)
MousePointer	Rodzaje kursorów systemowych ukazujących się po najechaniu na przycisk
OleDropMode	-
Picture	Obrazek wyświetlany na przycisku jako tło
RightToLeft	-
Style	Styl wyświetlania przycisku - standardowy lub graficzny
TabIndex	Numer przycisku określający który w kolejności ma się podświetlić po wciśnięciu tabulatora (działa tylko wtedy, gdy właściwość TabStop jest ustawiona na True)
TabStop	Określa czy po naciśnięciu tabulatora przycisk ma się podświetlać
Tag	Jest to pewnego rodzaju zbiornik przechowujÄ…cy dane
ToolTipText	Tekst wyświetlany pod wskaźnikiem myszy po najechaniu nad przycisk
Top	Jest to odległość górnej krawędzi przycisku od górnej krawędzi okna
UseMaskColor	-
Visible	Jest to właściwość mówiąca kompilatorowi, czy przycisk ma być widoczny, czy nie
WhatsThisHelpID	-
Width	Jest to szerokość przycisku

 Właściwości pozostałych obiektów będą różniły się tylko kilkoma podpunktami, które opiszę w dalszych lekcjach, więc nie ma sensu omawiać ich w nowych tabelach. A teraz zapraszam na dalszą część kursu:

Lekcja2 - Pisanie kodu, obsługa menu i zmienne

Programowanie w języku Visual Basic nie jest tak trudną rzeczą jak mogłoby się to wydawać. Jak sama nazwa wskazuje jest to język łatwy (ang. Basic) a posiadający duże możliwości, co sprawia, że praca z nim to prawdziwa przyjemność. Efekty uzyskiwane za pomocą tego języka są czasem naprawdę bardzo imponujące a zrobione z minimalnym nakładem pracy, przez co coraz więcej ludzi i co najważniejsze szkół decyduje się na naukę tego języka. 

"Zmienne nastroje" - obsługa obiektów poprzez kod

Aby nauczyć się obsługiwać obiekty i kontrolki za pomocą kodu, to następną lekcję zaczniemy od napisania prostego programu pt.: "Zmienne nastroje". Będziemy w niej klikać na kolejne przyciski patrząc jak zmienia się nastrój pana Kowalskiego. Na początku utwórz pustą formę i umieść na niej cztery przyciski wzdłuż dolnej krawędzi okna ( przyciski rozmieszcza się trzymając wciśnięty na nich przycisk myszki i poruszając kursorem) oraz dwie kontrolki Label gdzieś mniej więcej po środku. W oknie właściwości (Properties) ustaw następujące właściwości obiektów:

-	Name	Caption	Visible
Command1	cmdbźle	bardzo źle	True
Command2	cmdźle	źle	True
Command3	cmddobrze	dobrze	True
Command4	cmdbdobrze	bardzo dobrze	True
Label1	lblcojest	DziÅ› sÄ… urodziny Pana Kowalskiego i ...	True
Label2	lbldane	Pan Kowalski czuje siÄ™	False

Jeśli już wszystko zrobiłeś jak należy możesz wziąć się za pisanie kodu, który będzie wyglądał następująco ( oczywiście kod wpisany pomiędzy Private Sub xxxxxx_Click() a End Sub jest to kod wywołany w wyniku kliknięcia na przycisk i jeśli podczas tworzenia projektu dwukrotnie klikniemy na dany przycisk wystarczy, że wstawimy kod zawarty pomiędzy tymi dwoma linijkami) :

Private Sub cmdbdobrze_Click()
lblcojest.Caption = lbldane.Caption & " " & cmdbdobrze.Caption & "."
End Sub

Private Sub cmddobrze_Click()
lblcojest.Caption = lbldane.Caption & " " & cmddobrze.Caption & "."
End Sub

Private Sub cmdwspaniale_Click()
lblcojest.Caption = lbldane.Caption & " " & cmdwspaniale.Caption & "!"
End Sub

Private Sub cmdźle_Click()
lblcojest.Caption = lbldane.Caption & " " & cmdźle.Caption & "!"
End Sub

 Jeśli wpisałeś już ten kod, to możesz wreszcie podziwiać wyniki swojej pracy i uruchomić program (jeśli wystąpi jakiś błąd przy próbie uruchomienia , sprawdź czy nie popełniłeś żadnego błędu) . A teraz weźmy się za omówienie kodu. Nie będę omawiał zdarzeń kliknięcia każdego z tych przycisków, ponieważ jeśli dokładnie przejrzałeś kod, to z pewnością zdążyłeś już zauważyć, że we wszystkich przypadkach jest on podobny, różni się jedynie wartościami. A teraz do dzieła (Jest to pierwsze zdarzenie, czyli kliknięcie na przycisk cmdbdobrze):

lblcojest.Caption = - Pewnie już wiesz, że lblcojest oznacza jakieś odwołanie do tej kontrolki, ale co może znaczyć ta kropka, a potem ten znak równości? Już wszystko wyjaśniam - kropka oznacza, że odwołujesz się do właściwości Caption kontrolki lblcojest, a dokładniej biorąc pod uwagę jeszcze znak równości na końcu, to przypisujesz właściwości Caption kontrolki lblcojest wartość która znajduje się po znaku równości. Chyba trochę to zawiłe co? No ale niestety takie jest programowanie i nic na to nie zdołam poradzić, ale nie poddawaj się, przeczytaj to jeszcze raz i spróbuj sam pobawić się w takie przypisywanie (Ach! bym niedługo zapomniał np. przypisując nagłówkowi kontrolki jakiś tekst (nie nazwę innej kontrolki czy wcześniej zapisaną daną) pamiętaj o umieszczeniu go w cudzysłowie np. Command1.Caption = "Dziś jest ładna pogoda")

lbldane.Caption & " " - Jeżeli znajduje się po np. lblcojest.Caption i  znaku równości to zmienia wartość nagłówka danej kontrolki na wartość nagłówka lbldane i znak pustego miejsca ( Operator & służy do łączenia łańcuchów np. jeśli mamy dane dwa łańcuchy "Piotr " i "pisze program" to po połączeniu ich operatorem & uzyskamy wynik "Piotr pisze program")

& cmdbdobrze.Caption & "." - To samo co poprzednio, tyle że na końcu zamiast znaku spacji dodaje wykrzyknik

I co chyba ta lekcja nie była zbyt trudna? A może zastanawia cię jeszcze dlaczego wszystkim przyciskom nadawałem nazwy zaczynające się od cmd, a wszystkim etykietom od lbl. Otóż jest to dość dobra zasada przyjęta przez programistów i stosowana na całym świecie. I choć teraz wydaje ci się ona zapewne bezsensowna to warto ją zacząć stosować już teraz ponieważ w dalszym stopniu zaawansowania bardzo się ona przydaje. A teraz podam nazewnictwo innych podstawowych obiektów Visual Basica:

Nazwa	Skrót	Nazwa	Skrót
PictureBox	pic	Timer	tmr
Label	lbl	DriveListBox	drv
TextBox	txt	DirListBox	dir
Frame	frm	FileListBox	fil
CommandButton	cmd	Shape	shp
CheckBox	chk	Line	lin
OptionButton	opt	Image	img
ComboBox	cbo	Data	dat
ListBox	lst	OLE	ole
HScrollBar	hsb	Form (forma)	frm
VScrollBar	vsb	Menu	mnu

 

"Czas to pieniądz, a pieniądz to czas" - tworzenie i obsługa menu

A teraz aby przybliżyć wam obsługę menu (tak, to właśnie to menu które znajduje się u góry okna i przeważnie widnieje tam kilka napisów jak File ( Plik ) i Edit ( Edycja ) ) zajmiemy się tworzeniem programiku "Czas to pieniądz, a pieniądz to czas". Stworzymy w nim małe menu za pomocą którego dowiemy się która jest godzina, no i może jaka jest data. Na początku tak jak zwykle trzeba stworzyć nowy projekt i dodać do niego kilka obiektów. Teraz będzie to tylko Timer służący do wyznaczania czasu i kontrolka Label ( Timerowi nadaj właściwość Enabled na False, Interval 1000,  nazwę tmrczas, a Labelce nazwę lblpokaz i etykietę Pokaż czas). Aby dodać do programu rozwijalne menu wciśnij jednocześnie Ctrl i E (no zawsze możesz wcisnąć najpierw Ctrl) lub klikając prawym klawiszem myszki na projekcie wybierz polecenie Menu Editor... . Zapewne ukazało ci się fajne okienko, ale co z nim zrobić. Najpierw dodamy menu główne. W tym celu w polu Caption wpisz Menu kontroli wyświetlacza, a w menu name mnukontrol. Teraz nasza nowopowstała pozycja powinna pojawić się w liście. Aby dodać następne podmenu kliknij przycisk Next i spośród czterech strzałek, tą skierowaną w prawo. W pole Caption wpisz Pokaż czas, a w pole name mnuczas. Aby dodać nową pozycję oddzielającą czas od daty (odseparować je) stwórz nową pozycję (kliknij Next) w pole Caption wpisz -, a w pole Name mnusep. No w końcu ostatnia pozycja. Kliknij Next, W polu Caption wpisz Pokaż datę, a w polu Name mnudata. Wreszcie możesz kliknąć OK i zobaczyć swoje menu na żywo. Teraz nadszedł czas na dodanie kodu. Będzie on wyglądał następująco:

Private Sub mnuczas_Click()
tmrczas.Enabled = True
lblpokaz.Caption = Time
End Sub

Private Sub mnudata_Click()
tmrczas.Enabled = False
lblpokaz.Caption = Date
End Sub

Private Sub tmrczas_Timer()
lblpokaz.Caption = Time
End Sub

No a teraz nadszedł czas na omówienie kodu:

tmrczas.Enabled = True - Za pomocą tego polecenia uruchamiamy Timer (tak jak w oknie properties), oznacza to, że Timer będzie wykonywał dane zadanie co taki czas jaki ustawiliśmy we właściwości Interval, czyli w tym przypadku co sekundę ( we właściwości Interval ustawiamy czas z dokładnością do 1/1000 sekundy stąd ta jednostka 1000, choć nie wiem po co zastosowano taką dużą liczbę ponieważ najmniejszy odstęp czasu jaki tam można uzyskać to 55/1000 sekundy)

lblpokaz.Caption = Time - Tak jak już wcześniej była już o tym mowa przypisujemy kontrolce lblpokaz jakąś nazwę, tylko że tym razem jest to Time ( z ang. czas - jest to wewnętrzne polecenie Visual Basica wywołujące aktualny czas)

tmrczas.Enabled = False - wyłącza Timer ( przestaje pokazywać czas)

lblpokaz.Caption = Date - Wyświetla aktualną datę ( z ang. polecenie Date - data)

lblpokaz.Caption = Time - Wyświetla czas w kontrolce lblpokaz tylko, że to zdarzenie znajduje sie teraz w Timerze i wykonywane jest co sekundę 

"Pamiętnik" - Co to jest i do czego służą zmienne

Zmienna - jest tymczasowym miejscem przechowywania danych w programie, która może zawierać wyrazy lub liczby. Aby przybliżyć ci działanie zmiennych napiszemy krótki programik o nazwie "Pamiętnik". Do zrobienia tego programu będzie nam potrzebna kontrolka TextBox i dwa przyciski CommandButton. Ustaw właściwości obiektów, tak jak pokazano w tabelce:

Obiekt	Name	Caption	Text	Multiline
Text1	txtmemo	-	(puste)	True
Command1	cmdzap	Zapamiętaj	-	-
Command2	cmdpod	Podaj	-	-

A teraz nadszedł czas na kod. Oto on:

Dim dane As String

Private Sub cmdpodaj_Click()
txtmemo.Text = dane
End Sub

Private Sub cmdzap_Click()
dane = txtmemo.Text
txtmemo.Text = ""
End Sub

No i co jest co:

• Dim dane As String - Jest to zadeklarowana zmienna dane typu String

• txtmemo.text = dane - przypisuje polu tekstowemu txtmemo tekst ze zmiennej

• dane = txtmemo.Text - przypisuje zmiennej tekst z pola tekstowego

• txtmemo.Text = "" - czyÅ›ci pole tekstowe

Oprócz typu String mamy jeszcze inne typy danych, które możemy zadeklarować w swoim programie. A oto one:

Typ danych	Rozmiar	Zastosowanie
Integer	2 bajty	do przechowywania liczb
Long Integer	4 bajty	do liczb
Single	4 bajtów	do liczb
Double	8 bajtów	do liczb
Currency	8 bajtów	do liczb (pieniędzy)
String	1 bajt na 1 znak	do znaków
Boolean	2 bajty	Wartość logiczna (True lub False)
Date	8 bajtów	do przechowywania daty
Variant	16 bajtów (dla liczb); 22bajty + 1 bajt na jeden znak (dla łańcuchów)	Do wszystkiego

No, to już chyba będzie na tyle do tej lekcji. Teraz zapraszam do następnej w której nauczymy się obsługiwać instrukcje warunkowe i pętle.

Lekcja3 - Instrukcje warunkowe i pętle

Instrukcje warunkowe nie są trudną rzeczą, choć są bardzo często używane i jeśli masz zamiar dalej programować w Visual Basicu to ta lekcja będzie dla ciebie bardzo ważna. Na instrukcje warunkowe natkniesz się jeszcze prawdopodobnie wiele razy, wiec postaraj się zapamiętać jak najwięcej z tego działu.

"Jakie znaki w czcionce?" - Poznajemy obsługę pętli

Tym razem naszą lekcję rozpoczniemy inaczej niż zwykle, bo bez przykładu. Na początku omówimy działanie pętli For...Next, a dopiero potem napiszemy programik wykorzystujący tą nowo odkrytą przez nas technikę. A więc działanie pętli sprowadza się do wielokrotnego wykonywania tej samej lub różniącej się pod ustalonym względem czynności. Jeśli miałbym podać "przepis" na pętlę, napisał bym tak (wyrazy zaznaczone na niebiesko, to słowa kluczowe pętli):

For licznik = start To stop [Step krok]

    Instrukcje

Next [licznik]

A teraz co jest co:

• For - jak już wczeÅ›niej mówiÅ‚em jest to sÅ‚owo kluczowe i reprezentuje ono poczÄ…tek pÄ™tli (ang. for - dla)

• licznik - zmienna zdefiniowana przez użytkownika, używana przez pÄ™tlÄ™ jako licznik

• start - liczba od której zaczyna siÄ™ pÄ™ta

• To - sÅ‚owo kluczowe oddzielajÄ…ce start od stop (ang. to - do)

• stop - liczba, po osiÄ…gniÄ™ciu której liczba siÄ™ zatrzymuje

• Step - Jest to opcjonalne sÅ‚owo kluczowe sygnalizujÄ…ce istnienie kroku (normalnie pÄ™tla co jednÄ… kolejkÄ™ dodaje do licznika jeden, a jeÅ›li po sÅ‚owie step postawimy np. 5, to bÄ™dzie za każdym razem dodawaÅ‚a 5)

• krok - wyznacza krok zmiany (kok może być ujemny)

• Next - sÅ‚owo kluczowe zamykajÄ…ce pÄ™tlÄ™

• licznik - identyfikuje, który licznik ma być zmieniany przez sÅ‚owo kluczowe Next (argument nieobowiÄ…zkowy i rzadko stosowany)

Teraz omówię drugi rodzaj pętli, a mianowicie pętlę Do...Loop. Jej składnia wygląda następująco:

Do While (lub Until) warunek

    Instrukcje

Loop 

Jak widzisz ta pętla jest trochę krótsza, ale działa także na trochę innych zasadach, ponieważ wykonuje jakąś czynność aż się coś nie stanie, a tamta odliczała po kolei liczby. A teraz omówmy po kolei każdą jej cześć:

• Do - sÅ‚owo kluczowe Å›wiadczÄ…ce o rozpoczÄ™ciu pÄ™tli

• While - sÅ‚owo kluczowe mówiÄ…ce o tym, jakiego rodzaju pÄ™tli używamy ( pÄ™tla wykonuje czynność dopóki warunek jest prawdziwy np. x = 20;  x <30) 

• Until - sÅ‚owo kluczowe mówiÄ…ce o tym, jakiego rodzaju pÄ™tli używamy ( pÄ™tla wykonuje czynność dopóki warunek nie zostanie speÅ‚niony np. x = 20; x>30) 

•  Loop - sÅ‚owo kluczowe oznaczajÄ…ce koniec pÄ™tli

No i wreszcie możemy wziąć się za program. Będzie on nosił nazwę "Jakie znaki w czcionce". Stwórz nowy projekt w środowisku Visual Basic, dodaj do niego jeden przycisk i jedną kontrolkę ListBox. Rozmieść nowopowstałe obiekty, tak aby lista zajmowała prawie całe okno, a przycisk zajmował wąski pasek wzdłuż dolnej krawędzi. Ustaw właściwości obiektów tak jak pokazano w tabeli:

Obiekt	Name	Caption	List	Columns
Command1	cmdgen	Generuj	-	-
List1	lstznaki	-	(puste)	5

A teraz kod. Wpisz go w zdarzenie Click Przycisku cmdgen:

For i = 1 To 255
lstznaki.AddItem i & " - " & Chr(i)
Next

No i nadeszła pora na omówienie tego przykładu:

For i = 1 To 255 - Jest to typowa pętla, która odlicza nam od 1 do 255 co da nam w sumie 255 krotne wykonanie instrukcji znajdującej się w tej pętli ( dlaczego 255 - bo w każdej czcionce jest 255 znaków i o to nam chodziło)

lstznaki.AddItem - dodaje nową pozycję do listy o nazwie, która znajduje się za tym poleceniem

i & " - " & Chr(i) - jest to nazwa nowej pozycji ( i - jest to numer aktualnie wykonywanej pętli; " - " - jest to po prostu myślnik; Chr(i) - to jest zapewne dla ciebie nowość, ale tak w Visual Basicu wyciąga się litery ze znaków ASCII, więc ten znak oznacza literę ASCII numeru aktualnie wykonywanej pętli)

"Gdzie jesteś" - Poznajemy instrukcje warunkowe, ich działanie i  zastosowanie

I oto następny dział, który zaczniemy bez przykładu. Będziemy omawiać tutaj instrukcje warunkowe. Jeśli ktoś uczęszczał kiedyś na lekcje języka angielskiego i przerabiał na nich Conditionale to zapewne ten dział wyda mu się znajomy, ponieważ wszystkie Conditionale (te z lekcji języka angielskiego i te w Visual Basicu) mają ze sobą wiele wspólnego. W naszym języku programowania mamy dwa rodzaje instrukcji warunkowych If...Then i Select Case. Na początku zajmiemy się tą pierwszą, zapewne częściej używaną przez programistów i podobną do Conditionali. Instrukcję tą można wykonywać na kilka sposobów. Pierwszy z nich jest jednolinijkowy i używany do wykonania tylko jednej czynności. A oto składnia tej instrukcji:

If warunek Then polecenie

Gdzie:

• If - jest sÅ‚owem kluczowym zaczynajÄ…cym instrukcjÄ™ warunkowÄ…

• warunek - jest to warunek do speÅ‚nienia ( np. czy dana zmienna jest taka sama jak inna lub ma wartość True lub False)

• Then - sÅ‚owo kluczowe mówiÄ…ce co ma wykonać pÄ™tla (w poleceniu)  kiedy warunek bÄ™dzie prawdziwy

 Drugi to wykonywanie kilku poleceń w jednej instrukcji warunkowej:

If warunek Then

Polecenie1

Polecenie2

........

End If

Gdzie wszystkie oznaczenia są takie same jak poprzednio, tyle że na końcu dodajemy End If (konieczne!)

Trzeci już ostatni przypadek, to taki w którym mamy do spełnienia kilka warunków np.

If warunek1 Then

Instrukcje wykonywane gdy spełniony jest warunek pierwszy

ElseIf warunek2 Then

Instrukcje wykonywane gdy nie został spełniony warunek pierwszy, ale jest spełniony warunek drugi

Else

Instrukcje wykonywane, gdy nie został spełniony żaden z powyższych warunków

End If

No i nie ma w zasadzie już tu czego tłumaczyć, ponieważ wszystko zostało opisane już wcześniej.  

No teraz zajmiemy się drugim rodzajem instrukcji warunkowych, a mianowicie Select...Case. Jest ona podobna do serii instrukcji If...Then. Następujące linijki ukazują sposób jej użycia:

Select  Case JakaśWartość

    Case Wartośc1

    Instrukcja1

    Case Wartość2

    Instrukcja2

End Select

A teraz omówmy co jest co:

• Select Case - to sÅ‚owo kluczowe oznaczajÄ…ce poczÄ…tek instrukcji

• JakaÅ›Wartość - Jest to wartość  sprawdzana w instrukcji

• Case - nastÄ™pne sÅ‚owo kluczowe sprawdzajÄ…ce danÄ… wartość

• Wartość1 - jest to sprawdzana wartość JakaÅ›Wartość, jeÅ›li siÄ™ sprawdzi, to zostanie wykonana Instrukcja1

• End Select - sÅ‚owo kluczowe oznaczajÄ…ce koniec instrukcji (wyboru)

No i wreszcie nadszedł czas na napisanie przykładu z użycie instrukcji warunkowych. Będzie to program pt. "Gdzie jesteś". W programie będziemy przesuwali myszkę nad formatką, a oczy będą się za nami rozglądały (tak, tak ten program będzie wymagał od nas narysowania czterech par oczu - jednych skierowanych w dół, jednych w górę, jednych w lewo i jeszcze jednych w prawo). Na początku stwórz nową, dużą formatkę, na której umieść pięć obiektów Image a w nich swoje rysunki. Nazwij je kolejno imgup ( oczy skierowane w górę ), imgdown ( oczy skierowane w dół ), imgleft ( oczy skierowane w lewo ), imgright (oczy skierowane w prawo ) i imgcenter (pusty). Wszystkim oprócz ostatniego nadaj właściwość Visible na False, a tego którego zostawiłeś umieść w samym środku formatki. Teraz nadszedł czas na napisanie kodu. Kliknij dwukrotnie na formatkę. Pokaże ci się białe pole do edycji tekstu ze zdarzeniem FormLoad Formatki, ale dzisiaj nie będziemy z niego korzystać. U góry okna edycji widoczne są dwie rozwijalne listy ( Object i Procedure ). Rozwiń teraz tą po prawej ( Procedure) i z menu wybierz zdarzenie MouseMove. W polu edycji Visual Basic automatycznie zadeklaruje potrzebne nam zdarzenie, a nam zostało już tylko wpisać kod. Będzie on wyglądał następująco ( pamiętaj że masz go wpisać w linijkę pomiędzy Private Sub a End Sub nowopowstałego zdarzenia MouseMove):

If Y < imgcenter.Top And X > imgcenter.Left And X < imgcenter.Left + imgcenter.Width Then
imgcenter.Picture = imgup.Picture
ElseIf Y > imgcenter.Top And X > imgcenter.Left And X < imgcenter.Left + imgcenter.Width Then
imgcenter.Picture = imgdown.Picture
ElseIf X < imgcenter.Left Then
imgcenter.Picture = imgleft.Picture
ElseIf X > imgcenter.Left Then
imgcenter.Picture = imgright.Picture
End If

A teraz po kolei omówmy każdą linijkę kodu:

If Y < imgcenter.Top And X > imgcenter.Left And X < imgcenter.Left + imgcenter.Width Then - jest to najzwyklejsza w świecie instrukcja warunkowa. Może cię jedynie dziwić skąd się biorą te Y i X. Otóż są zmienne zadeklarowane automatycznie w naszej procedurze, wskazują one aktualne położenie kursora myszki nad formą. Gdyby przetłumaczyć tą linijkę na polski, to wyglądałaby ona mniej więcej tak: Jeśli Y jest mniejsze od górnej krawędzi obiektu imgcenter i X jest większe od lewej krawędzi imgcenter i X jest mniejsze od lewej krawędzi plus długości imgcenter to...

 imgcenter.Picture = imgup.Picture - przypisuje właściwości Picture obiektu imgcenter właściwość Picture obiektu imgup ( czyli inaczej mówiąc imgcenter pobiera obrazek od imgup

Następne linijki są podobne do poprzednich więc mam nadzieję, że sobie sam z nimi poradzisz.

No i to już chyba będzie na tyle naszego kursu. Mam nadzieję, że przyniesie on jakiś pożytek i niejednej osobie przybliży programowanie, a w szczególności Visual Basic. Życzę przyjemnej zabawy!                           Piotr Skałecki -http://peterek15.republika.pl

---