FIZJOTERAPIA I FIZYKOTERAPIA

1.Ciepłolecznictwo:
- parafinoterapia
- żele ( specjalne sole, np. „magiczny żel” )
- nawiew ciepłego powietrza
- terapia cieplna skojarzona ( zabieg cieplny, mikromasaż, np. aparat „Aerodyn” )
Formy:
- dostarczanie ciepła - jak wyżej
- wzbudzanie ciepła w tkankach np. ultradźwięki, KF - krótkie fale
- odebranie ciepła - krioterapia - schładzanie tkanek
2.Światłotecznictwo:
- Lampa „Sollux” ( stołowa i statywowa ) „IR” - infra-red ( promieniowanie podczerwone )
- Lampa kwarcowa „UV” - ultra-violet ( promieniowanie ultrafioletowe )
- Laseroterapia
3.Elektroterapia:
- prądy małej częstotliwości ( 0 - 1000Hz )
v prądy diadynamiczne ( Bernard )
v prąd Traberta ( prostokątny 143Hz )
v TENS ( 10 - 100Hz; 25 - 30 mA )
- prądy średniej częstotliwości ( 1000 - 100 000Hz )
v prądy zmienne
v prąd interferencjalny ( Nemeca )
- prądy dużej częstotliwości ( 500 kHz - 5000 MHz )
v krótkie fale ( dł. 11,06m; 27,12MHz )
v fale decymetrowe ( 69cm; częst. 433,92 MHz )
v mikrofale ( 12,5cm; 2450 MHz )
Prąd stały ( galwaniczny ):
- galwinizacja ( prąd stały )
- jonoforeza ( prąd stały + lek )
- kąpiel elektryczno - wodna
Elektrostymulacja:
- mięśni normalych unerwionych ( trening mięśni, elektrogimnastyka )
- elektrostymulacja czynnościowa ( mięsień strzałkowy w opadaniu stopy )
- mięśni odnerwionych ( zapobiega zanikom mięśniowym )
- mięśni gładkich ( np. mięśnia macicy specjalne elekt. dopochwowych )
- przezskórna nerwów ( TENS ) - głównie przeciwbólowo
Elektrodiagnostyka np. reobaza, chronaksja, krzywa i/t.
4.Ultradźwięki - drgania powyżej 20 kHz.
Sprzęganie głowicy z ciałem:
- olej parafinowy
- żele
- woda - kąpiel częściowa kończyn
5.Wodolecznictwo ( hydroterapia ):
kąpiele:
- całkowite
- częściowe
- kinezyterapia
- perełkowe
- tlenowe
- aromatyczne
- elektr.-wodne
- masaż podwodny
inne:
- polewania
- natryski stałe
- natryski ruchome
- zmywania
- nacierania
- szczotkowania
- oklepywanie

• zawijanie
  - okłady
  - kompresy
  bez ciśnienia wody:
  - sauna
  - kąpiele parowe
  6.Pole elektromagnetyczne - ( magnetronik, Alphatron, Biopuls ) - pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości, specjalne aplikatory ( płaskie lub w kształcie cewki ).
  7.Terapia skojarzona, np.:
  - prąd galwaniczny + ultradźwięki
  - jonofonoforeza ( podawanie leków poprzez ultradźwięki )
  - pole magnetyczne + laser IR
  8.Balneoterapia - jest to zastosowanie do celów leczniczych naturalnych tworzyw uzdrowiskowych:
  - wód leczniczych
  - peloidów
  - gazów leczniczych
  Lecznicze wody mineralne - woda, która zawiera w 1 dm³ co najmniej 1 gram mikroskładników takich jak: siarczany, chlorki, węglowodany ( aniony „-” ); sód, wapń, magnez ( kationy „+” ).
  Lecznicze mogą być również wody mineralne o zawartościach poniżej 1 dm³ zawierające jeden z w/w składników i określa się je jako słabozmineralizowane wody swoiste.
  Wody lecznicze ( def. obowiązująca obecnie ) - jest to woda podziemna, bakteriologicznie i chemicznie bez zarzutu, o niewielkich wahaniach składu chemicznego i właściwości fizycznych o działaniu leczniczym udowodnionym naukowo.
  Wody lecznicze dzieli się na:
  - lecznicze wody mineralne
  - lecznicze wody swoiste
  - lecznicze wody termalne
  v woda hipotermalna ( od 20 do 35ºC )
  v woda homeotermalna ( > 35 Ł 40ºC )
  v woda hipertermalna ( > 40ºC )
  Rodzaje wody swoistej i mineralnej:
  - woda żelazista
  - woda fluorkowa
  - woda bromkowa
  - woda jodkowa
  - woda manganowa
  - woda arsenowa
  - woda siarczkowa
  - woda borowa
  - woda krzemowa
  - woda radoczynna
  - woda kwasowęglowa
  - szczawa ( wodoro-węglanowo-magnezowe i wodoro-węglanowo-wapniowe wody )
  Rodzaje zabiegów przy użyciu wód leczniczych:
  - kąpiele: całkowite, częściowe, indywidualne ( w wannie ), zbiorowe ( w basenie, naturalne zbiorniki na otwartej przestrzeni )
  - kuracje pitne
  - inhalacje ( wziewania )
  - przepłukiwania
  Kąpiele lecznicze ( wg Straburzyńskiego 1988 ) - do kąpieli leczniczych zalicza się tylko kąpiele przy użyciu naturalnych tworzyw uzdrowiskowych, tj. wód leczniczych, towarzyszących im gazów oraz peloidów.
  Sztuczne kąpiele lecznicze ( wg Staburzyńskiego 1988 ) - kąpiele w roztworach różnych soli w wodzie gospodarczej oraz gazach technicznych.
  Można zaproponować nazwy i podział:
  - naturalne kąpiele lecznicze
  - sztuczne kąpiele lecznicze
  - kapiele lecznicez w wodzie gospodarczej,
  a więc kąpiele lecznicze to różnego rodzaju kąpiele wykorzystywane w celach zdrowotnych i terapeutycznych ( wszystkie kąpiele poza higienicznymi ).
  Kąpiele medyczne ( wg Pratzela i Schnitzera ) - do których zaliczamy:
  - kąpiele w naturalnych tworzywach uzdrowiskowych
  - kąpiele w wodzie , w której rozpuszczono naturalne tworzywa uzdrowiskowe
  - kąpiele w wodzie z dodatkiem roślin leczniczych.
  Brak w tym podziale kąpieli typowych dla wodolecznictwa, którym nie można odmówić charakteru leczniczego - medycznego.
  Peloidy - ( „pelos” - z gr. Błoto ) są to naturalne tworzywa przyrodnicze składające się z:
  - substancji mineralnych
  - substancji organicznych
  - mieszanych ( mienralno-organicznych ).
  Ogólny podział peloidów:
  A. Osady podwodne:
  - Abiolity:
  v Szalmy mineralne ( osady ): wapniowe, krzemionkowe, glinkowe ( glina, iły, margle )
  - Biolity:
  v Muły organiczne ( sapropel, gytja ) - osady podwodne ( szlam mineralny + produkty rozkładu flory i fauny )
  v Torfy ( borowina ) - produkty butwienia substancji roślinnych w środowisku wodnym
  v Szlamy torfiaste:
  § Torf + szlam mineralny
  § Zalew i wypływ wód mineralnych ze źródeł w obrębie złóż torfu ( np.: gytja w Szwecji )
  B. Ziemie lecznicze:
  - glinka biała
  - wulkaniczne tufy ( np.: Eifelfango )
  9.Inne działania:
  - masaż podciśnieniowy, np.: VACO 5 - cz. Aparatu Galva 5 Therapy
  - masaż pneumatyczny ( specjalne mankiety ciśnieniowe, wypełnione powietrzem okłady z określonym powietrzem )
  
  
  
  II KINEZYTERAPIA
  
  1.Kinezyterapia o działaniu miejscowym:
  *Ćwiczenia bierne - są to ćwiczenia wykonywane przez kinezyterapeutę lub aparat CPM ( Continuous Passive Motion - ciągły bierny ruch ) bez czynnego udziału chorego. Dzielimy je na: właściwe i redresyjne.
  Cel ćwiczeń biernych właściwych:
  - Zachowanie pełnego zakresu ruchu w stawie
  - Zachowanie pełnej długości i elastyczności mięśni
  - Utrzymanie elastyczności torebki stawowej i więzadeł
  - Ułatwienie krążenia krwi i chłonki
  - Zapobieganie odleżynom długotrwale leżącym
  - Zachowanie czucia propriocetywnego i pamięci ruchowej
  Zasady wykonywania ćwiczeń biernych:
  - właściwy dobór pozycji ( w leżeniu lub w siadzie )
  - ruch powinien być pełny, w pełnym zakresie ruchu w stawie
  - ruch wykonuje się do granicy bólu
  - ruch wykonuje się 20 - 30 razy w stawie
  - stosuje się je codziennie lub 2 razy dziennie
  Ćwiczenia bierne stosujemy:
  - w porażeniach i niedowładach mięśni; mięśnie wiotkie
  - stany po długotrwałych unieruchomieniach kończyn
  - początkowy okres uruchamiania stawu po zabiegu operacyjnym
  - choroby układu krążenia gdzie ruch i wysiłek fizyczny nie jest jeszcze wskazany
  - ostre stany zapalne stawów ( tk. Okołostawowych ), żył, znacznie podwyższona temperatura ciała.
  *Ćwiczenia redresyjne - ćwiczenia bierne wykonywane przez fizjoterapeutę lub aparat, bez czynnego udziału chorego.
  Redresje można wykonywać:
  - ręką kinezyterapeuty
  - przed redresją wykonuje się ćwiczenia fizyczne i masaż okołostawowy, znieczulenia nowokainowe
  - przy użyciu przyborów ( woreczki z piaskiem, ciężarki, specjalne wyciągi fizjoterapeutyczne, z wykorzystaniem systemu bloczkowo-ciężarkowego do wzmocnienia mięśni antagonistycznych w stosunku do przykurczonych )
  - wykorzystuje się dźwignie
  - nagrzewanie tkanek okładami parafinowymi; lampą Sollux
  Rodzaje przykurczów:
  - przykurcz „miękki” oddający się ćwiczeniom
  - przykurcz „twardy” oporny na ćwiczenia, konieczne jest zastosowanie aparatów lub szyn
  - przykurcz „oporny na ćwiczenia i aparaty” należy zastosować znieczulenie ogólne lub miejscowe i na siłę zniwelować ten przykurcz
  *ćwiczenia czynno-bierne - ruch prowadzony jest biernie, pacjent czynnie rozluźnia mięśnie
  *samowspomagane - są to ćwiczenia gdzie pacjent siłą mięśni kończyny zdrowej wspomaga pracę osłabionych mięśni kończyny przeciwnej, lub kończyną górną wspomaga ruch kończyny dolnej.
  - Stosuje się zestaw linowo-bloczkowo
  - Ćwiczenia samowspomagane łatwo wykonuje się w kabinie z kraty lub wokół tej kraty
  - Laska gimnastyczna
  - Mogą być również formą autoredresji
  *czynne w odciążeniu - samodzielne wykonanie ruchu przy odciążeniu ćwiczonego odcinka ciała poprzez:
  - podwieszenie kończyny - podwieszenie osiowe na podwieszkach i linkach w kabinie z kraty lub innych systemach podwieszeń ( therapy-master - podwieszenie nad osią stawu ) ( kabina UGUL-a )
  - zmniejszenie tarcia o podłoże, wykorzystanie płaszczyzn poślizgowych
  - podtrzymanie kończyny przez kinezyterapeutę
  - zanurzenia w wodzie
  Cel:
  - uzyskanie przyrostu słabych, osłabionych mięśni
  - tempo ćwiczeń zależy od aktualnej siły mięśniowej ( stosuje się ćw. na czas )
  Wskazania:
  - zaniki i znaczne osłabienia mięsni od +1 do +2
  - słaby zrost kostny
  - stany chorobowe powierzchni stawowych ( zmiany zwyrodnieniowe ), polega na zmniejszeniu tarcia powierzchni
  Zasady:
  - ruch w płaszczyźnie poziomej
  - podwieszki powinny całkowicie odciążać kończynę
  *ćwiczenia izometryczne - ( „izo” - stały; „metrum” - miara ) - nie zmienia się wymiar mięśni, polega na czynnym napinaniu mięśnia bez zmiany jego długości
  Dwa rodzaje napięć:
  - sposób gdzie napinanemu mięśniowi przeciwstawia się drugi mięsień lub grupa mięśniowa
  - przyłożenie siły większej niż rozwija mięsień danej w pozycji
  Cel:
  - przyrost mięśniowy
  - przeciwdziałanie zanikom mięśniowym
  - utrzymanie aktywności mięsni i odcinkach ciała objętych unieruchomieniem
  ( np.: napięcie mięśnia czworogłowego w gipsie ) - jedyny sposób czynnego napinania ,mięśni bez skutków ubocznych
  Wskazania:
  - proste zaniki mięśniowe
  - zaniki z nieczynności ( np.: unieruchomienie kończyny )
  - przypadki gdy przeciwwskazany jest ruch
  Sposoby prowadzenia ćwiczeń:
  - dokładny instruktaż ( jak napinać, który mięsień, odpowiednia pozycja )
  - wykonanie kilku do kilkudziesięciu napięć w seriach
  - kilka razy dziennie
  - bez przeciążenia mięśnia
  Krótkie ćwiczenia izometryczne - zasady:
  - opór submaksymalny
  - czas napięcia 5 sekund
  - czas przerwy między powtórzeniami 5-10 sekund
  - ilość powtórzeń 10
  - ilość serii 3 ( 3 sety )
  - ilość dni treningowych 5
  - 2 dni przerwy

• - poprzedzone rozciągnięciem mięśnia
  *czynne w odciążeniu z oporem - oprócz odciążenia stosujemy pewien opór:
  - podwieszenie osiowe , podpięcie mankietu, system bloczkowo-ciężarkowy, umieszczenie „bloczka kierunkowego”
  - zwiększenie płaszczyzny oporu lub szybkości ruchu
  - stosujemy ciężary od 1 do 5 kg
  *czynne wolne - samodzielne wykonanie ruchu z pokonaniem ciężaru ćwiczonego odcinka ciała, bez przyborów, np.:
  - unoszenie kończyn bez przyborów i przyrządów z pokonaniem ciężaru odcinka ciała
  Cel:
  - zwiększenie siły mięśniowej
  - utrzymanie zakresu ruchu w stawach
  - poprawa koordynacji ruchowej
  Wskazania:
  - osłabienie mięśni
  - siła mięśni powyżej 3 w skali Lovetta
  - tempo stopniowania wolne, stopniowo wzrasta
  - można wykonywać indywidualnie lub zbiorowo
  - jedna grupa mięśniowa nie może być dłużej ćwiczona niż 15 minut w zestawie ćwiczeń
  Stopniowanie trudności:
  - zwiększanie tempa wykonywanych ćwiczeń
  - przedłużyć czas trwania ćwiczeń
  - dobieranie ćwiczeń coraz trudniejszych
  - pomijanie pozycji izolowanych, wykonywanie w złożonych płaszczyznach
  Pozycje izolowane - sztuczne pozycje, wymuszające określony ruch w stawie, np.: zginanie, przedramienia na tzw. „modlitewniku”.
  *czynne oporowe - są to ćwiczenia w trakcie których chory pokonuje ciężar ćwiczonego odcinka ciała oraz siłę zewnętrzną przeciwdziałającą wykonywanemu ruchowi:
  - system bloczkowo-ciężarkowy
  - maszyny do ćwiczeń oporowych
  - hantle , sztangielki, sztanga, itp.
  ( metoda De Lorme, Mc Quena, piramida, itd. )
  Sposoby ćwiczeń oporowych - rozróżnia się zwykle ćwiczenia oporowe gdzie różne jest tempo, liczba powtórzeń, przerwy między powtórzeniami.
  Trening wg metod treningu oporowego ( metoda De Lorme, Mc Quena ) - siłowy trening sportowy z zastosowaniem metod treningowych i rygorystycznych. Do treningu zalicza się trening siłowo-wytrzymałościowy.
  Skurcze mięśniowe:
  - skurcz izometryczny ( statyczny ) - długość mięśnia nie zmienia się
  - skurcz izotomiczny ( stałe napięcie ) - praca dynamiczna mięśnia, w której zmienia się długość mięśnia:
  v skurcz koncentryczny - zbliżają się przyczepy mięśnia do siebie
  v skurcz ekscentryczny - przyczepy mięśniowe oddalają się od siebie
  v skurcz anksotomiczny - przykład: skurcz gdzie opór dla mięśnia ciągle rośnie osiągając wartość max i w pewnym momencie spadnie do zera
  v skurcz izokinetyczny o stałej kinetyce ( szybkość ruchu )
  Rodzaje oporowania w ćwiczeniach dynamicznych:
  - ręka terapeuty
  - drugą kończyną
  - ciężary wolne ( hantle, sztangle, mankiety ), woreczki z piaskiem, sprężyny, gumy, bloczki ciężąrkiwe, opór wody, substancje elastyczne i dające się modelować, głównie do ćwiczeń rąk; atlasy, wieże , bloczek kierunkowy.
  Rodzaje mięśni w zależności od pełnionej funkcji w trakcie ruchu:
  - mięśnie agonistyczne - odpowiedzialne za zamierzony ruch
  - mięśnie synergistyczne współdziałające z agonistycznymi, wspomagają ich pracę głównie w ruchach złożonych
  - mięśnie antagonistyczne - przeciwdziałają nadmiernemu skurczowi danego mięśnia
  - mięśnie stabilizujące - ustalają odcinki ciała, które nie biorą udziału w danym ruchu, jest to stabilizacja sąsiednich stawów nie biorących udziały w ruchu.

• *prowadzone
  - ćwiczenia czynne wykonane z pomocą terapeuty lub samego chorego ( samowspomagane )
  Wskazania do ćwiczeń prowadzonych:
  - osłabienie mięśni
  - zaburzenia pamięci wzorców ruchowych
  Sposób prowadzenia:
  - pozycja izolowana połączenia ze stabilizacją bliższego odcinka ciała
  - wykonywanie ćwiczeń na komendę
  - wspomaganie tego ruchu nie może być zbyt duże, żeby nie przekształciło się w ćwiczenia bierne
  *inne formy działań:
  - ćwiczenia redresyjne - redresje = rozciąganie przykurczonych tkanek miękkich okołostawowych lub mięśni
  - wyciągi redresyjne, fizjoterapeutyczne: wyciąg szyjny, lędźwiowy (pętla Glissona )
  - ćwiczenia synergistyczne:
  v kontralateralne - druga kończyna ćwiczona z oporem ( max )
  v ipsilateralne - ćwiczenia wolne od opatrunku gipsowego tej samej kończyny, ćw. z oporem ( max )
  - ćwiczenia oddechowe
  v „ogólne” - prawidłowe oddychanie zwiększające wydolność oddechową
  v w chorobach płuc i torachirurgii ( thorax - klatka piersiowa )
  - ćwiczenia relaksacyjne ( rozluźniające ) - odpowiednie pozycje ciała, zmniejszenie napięcia mięśni
  - ćwiczenia w czynnościach dnia codziennego - ćwiczenia przypominające np. mycie się, jedzenie, ubieranie się, samoobsługę, itp.
  - pionizacja i nauka chodzenia:
  v w oddziale szpitalnym ( w łóżku i na stole pionizacyjnym )
  v nauka chodzenia - asekuracja, laski, kule, balkoniki, szyna sufitowa, itp. )
  - ergoterapia
  *inne rodzaje ćwiczeń:
  - nauka jazdy na wózku inwalidzkim
  - ćwiczenia specjalne do jazdy na wózku inwalidzkim.
  2.Kinezyterapia o działaniu ogólnousprawniającym:
  *Ćwiczenia ogólnokondycyjne:
  - wytrzymałościowe
  - siłowe
  - wytrzymałościowo - siłowe
  - kształtujące ( drabinka, ławeczka, przybór, współćwiczący )
  *Ćwiczenia w wodzie:
  - odciążenie ( wykonane wolno )
  - rozluźnienie, wzmocnienie ( opór ), ( wanny, tank Hubbarda, baseny rehabilitacyjne i ogólne )
  *Gimnastyka poranna - wykonywanie ruchów we wszystkich stawach
  *Sport osób niepełnosprawnych - różne dyscypliny sportu
  *Inne rodzaje ćwiczeń
  3.Badanie pacjenta dla potrzeb kinezyterapii:
  *Wywiad - rozmowa z chorym lub jego rodziną ( otoczeniem ) - ważny głównie w leczeniu zamkniętym. Pozwala ocenić powstanie choroby, jej przebieg, skutki fizyczne, psychiczne, społeczne i zawodowe oraz skuteczność dotychczasowego leczenia.
  *Pomiary linijne: pomiar miarą centymetrową:
  - długość bezwzględna - dł. Samego kośćca na tej samej kończynie
  - długość względna - wybrany punkt innej cz. Ciała a punkt na kończynie
  - pomiar deseczkami, np.
  w staniu - dł. Kończyny dolnej
  w siadzie - dł. Podudzia
  w leżeniu - dł. Uda ( 90°; 90° )
  - pomiary obwodów ( różnych cz. Ciała )
  *Badanie zakresu ruchu w stawach:
  - ruch czynny
  - ruch bierny
  Zakres ruchu w stawie mierzy się goniometrem ( kątomierzem ):
  - oś obrotu w stawie
  - ramiona goniometru - w osi długości lu równolegle do segmentu ruchu
  - określenie pozycji zerowej
  - protokołowanie - zapis zakresu ruchów
  *Ocena siły mięśniowej:
  - testowanie mięśni wg Lovetta ( 0°, 1°, 2°, 3°, 4°, 5° ) - odpowiednie pozycje badania ( skala sześciostopniowa )
  - skala Kandalów ( 0 - 100%; 0; 5%; 10%; → 10 → 90%; 95%; 100% ) ( skala trzynastostopniowa )
  - skala Danielsa i Williamsa ( + i - ), np. 2+; -3; ( skala trzynastostopniowa )
  - dynamiczny pomiar siły ( sprężynowe, tensometryczne, monometry ), pozycje do badania + pomiar momentów sił
  Skala Danielsa i Williamsa Skala Kendalów
  0 0%
  1 5%
  -2 10%
  2 20%
  2+ 30%
  -3 40%
  3 50%
  3+ 60%
  -4 70%
  4 80%
  4+ 90%
  -5 95%
  5 100%
  Test Lovetta:
  0 - brak wyczuwalnego pod dotykiem napięcia mięśniowego
  1 - wyczuwalny skurcz mięśnia
  2 - wyraźny skurcz mięśnia, zdolność tego mięśnia do wykonania ruchu z odciążeniem
  3 - czynny ruch z pokonaniem ciężaru danego odcinka ciała
  4 - ruch czynny z pewnym oporem
  5 - ruch czynny z pełnym oporem odpowiednim dla danego pacjenta
  Można skalę Lovetta odnieść do procentów:
  Skala Lovetta %
  0 0%
  1 10%
  2 25%
  3 50%
  4 75%
  5 100%
  *Ocena wydolności ogólnej: testy sprawności fizycznej na:
  - bieżni elektrycznej
  - cykloergometrze
  pomiary tętna, ciśnienia tętniczego, przemiany tlenowej, itp.
  *Badania czynnościowe:
  - ogólne: całej sylwetki, chodu pacjenta
  - miejscowe: ocena funkcji danego elementu narządu ruchu ( ręki, stopy )
  *Badania odruchów neurologicznych: np. odruchów ze ścięgien; raczej domena neurologów!
  *Inne rodzaje badań: np. koordynacji, specjalne badanie funkcji manualnej ręki.
  4.Metody kinezyterapii stosowane dawniej:
  - Schrebera - „gimnastyka pokojowa” - bez przyborów
  - Zandera - „mechanoterapia”
  - O'Ertela - „metoda chodzenia pod górę” w chorobach serca
  - Largiadera - ćwiczenia z ciężarkami na lince
  - Klappa - asymetryczne ćwiczenia w klęku podpartym w leczeniu skolioz
  - Kenny - metoda kocowania, prowadzenie ćwiczeń biernych i parafinoterapii w epidemii choroby Heinego - Medina - polio
  - Guthrie - Smith - ćwiczenia z odciążeniem, samowspomagane, sprężynowe
  - Rochera - ćwiczenia w kabinie z kraty ( ćw. Czynne w odciążeniu, ćw. czynne w odciążeniu z oporem )
  - Fay'a - metoda wzorców ruchowych w mózgowym porażeniu dziecięcym
  - Phelpsa - metoda rehabilitacji w mózgowym porażeniu dziecięcym ( stoły, krzesła )
  - Inne - np. Fromma: ćwiczenia bierne, ćwiczenia czynne z oporem terapeuty
  
  
  5.Metody kinezyterapii stosowane współcześnie:
  - PNF ( Kabata ) - ( Propriocetive Neuromuscular Facilitation - propriocetywne nerwowo-mięśniowe ułatwienie, torowanie ) metoda schematów i wzorców ruchu
  - Petö - metoda rehabilitacji w mózgowym porażeniu dziecięcym ( dzieci starsze - powyżej 3 roku życia )
  - Rood - metoda rehabilitacji w mózgowym porażeniu dziecięcym
  - Biofeedback - metoda biologicznego sprzężenia zwrotnego
  - Domana i Delcato - metoda rehabilitacji w mózgowym porażeniu dziecięcym
  - Terapii manualnej - metoda terapii manualnej Kaltenborna ( manipulacje, mobilizacje )
  - Vojty - metoda wczesnej rehabilitacji w mózgowym porażeniu dziecięcym
  - NDT Bobath SI- ( Neurodevelopmental Treatment Bobath Sensory Integration - terapia neurorozwojowa Bobath integracja sensomotoryczna ) metoda terapii neurorozwojowej ( głównie w mózgowym porażeniu dziecięcym )
  - Brunnström - metoda rehabilitacji w udarach mózgu
  - Brunkow - metoda rehabilitacji w uszkodzenia kręgosłupa
  - CPM - ciągły by ruch stawów
  - MC Kenziego - metoda dostyki i rehabilitacji chorych z bólami kręgosłupa
  - Johnstone - metoda rehabilitacji chorób po udarze mózgu - “splinty” - dmuchany mankiet
  - CL - Therapy - ( Constraint Induced Therapy - terapia ruchu wymuszonego Tauba )
  
  
  
  
  III MASAŻ LECZNICZY
  
  Klasyczna postać masażu to mechaniczny ucisk na tkanki organizmu.
  Działanie masażu klasycznego wpływa na:
  - trofikę tkanek
  - napięcie mięśniowe
  - miejscowe krążenie krwi i chłonki
  Specjalne techniki masażu mają wpływ bardziej złożony, obejmują mechanizmy odruchowe
  ( przenoszenie się odruchu na inne części ciała ).
  
  1.Masaż klasyczny:
  - głaskanie
  - ugniatanie
  - rozcieranie
  - oklepywanie ( klepanie )
  - wstrząsy ( wibracje )
  2.Masaż okostnowy - ucisk okostnej ( odpowiednich powierzchni na kości ) wywołuje reakcje odruchowe w tkankach i narządach unerwionych przez ten sam segment rdzenia kręgowego; ucisk - opuszkiem kciuka palca wskazującego.
  3.Masaż łącznotkankowy - rozcieranie opuszkami palców III i IV miejsc wrażliwych w tkance łącznej.
  Rozróżnia się techniki:
  - skórną
  - podskórną
  - powięziową
  4.Masaż segmentarny - wykorzystanie istniejących powiązań pomiędzy określonymi obszarami skóry; tkanki podskórnej, tkanki łącznej i mięśniowej a naczyniami i narządami wewnętrznymi, które są unerwione przez te same odcinki rdzenia kręgowego;
  oddziaływanie na skórę → wpływa na tkanki położone w miejscach odległych.
  5.Masaż pneumatyczny - masaż przyrządowy - wspomaganie przepływu żylnego i limfatycznego; skład:
  - pompa
  - specjalne mankiety ( rękawy ) pneumatyczne 1-, 3-, 5-, i 10-komorowe zakładane na ręce i nogi.
  
  6.Masaż podwodny
  7.Masaż wirowy - ( kąpiel wirowa ) - wykonywany w specjalnych wannach:
  - agregat wstawiany do wanny ( USA )
  - agregat wmontowany w ścianę wanny ( wersja europejska )
  
  8.Masaż ciśnieniowy
  9.Masaż synkardialny
  10.Masaż wibracyjny
  11.Masaż izometryczny
  12.Inne rodzaje.
  
  FIZJOTERAPIA
  
  I. FIZYKOTERAPIA
  1. wodolecznictwo
  2. elektroterapia
  3. światłolecznictwo
  4. termoterapia
  5. balneoterapia
  6. ultradźwięki
  7. pole elektromagnetyczne
  8. terapia skojarzona
  9. inne działania
  
  II. KINEZYTARAPIA
  
  1. Kinezyterapia o działaniu miejscowym:
  Ćwiczenia:
  - bierne
  - czynno-bierne
  - samowspomagane
  - czynne w odciążeniu
  - czynne w odciążeniu z oporem
  - czynne wolne
  - czynne oporowe
  - prowadzone
  - inne formy działań:
  § ćwiczenia redresyjne
  § wyciągi redresyjne fizjoterapeutyczne
  § ćwiczenia synergistyczne
  § ćwiczenia oddechowe
  § ćwiczenia relaksacyjne
  § ćwiczenia w czynnościach dnia codziennego
  § pionizacja i nauka chodzenia
  § ergoterapia
  - inne rodzaje ćwiczeń
  2. Kinezyterapia o działaniu ogólnousprawniającym:
  Ćwiczenia:
  - ogólnokondycyjne
  - w wodzie
  - gimnastyki porannej
  - sport osób niepełnosprawnych
  - inne rodzaje ćwiczeń
  3. Badanie pacjenta dla potrzeb kinezyterapii:
  - wywiad
  - pomiary linijne - długości, obwody
  - badanie zakresów ruchów w stawach
  - ocena siły mięśniowej
  - ocena wydolności ogólnej
  - badanie czynnościowe:
  § ogólne
  § miejscowe
  - badanie odruchów neurologicznych
  - inne rodzaje badań
  
  4. Metody kinezyterapii stosowane dawniej:
  - Schrebera
  - Zandera
  - O' Ertela
  - Largiadera
  - Klappa
  - Kenny
  - Guthrie - Smith
  - Rochera
  - Fay'a
  - Phelpsa
  - Inne
  5. Metody kinezyterapii stosowane obecnie:
  - PNF ( Kabata )
  - Petö
  - Rood
  - Biofeedback
  - Domana i Delcato
  - Terapii manualnej
  - Vojty
  - NDT Bobath
  - Brunnström
  - Brunkow
  - CPM
  - Mc Kenziego
  - Johnstone
  - Cl - Therapy
  
  III. MASAŻ LECZNICZY
  
  1. Klasyczny
  2. Okostnowy
  3. Łącznotkankowy
  4. Segmentarny
  5. Pneumatyczny
  6. Podwodny
  7. Wirowy
  8. Ciśnieniowy
  9. Synkardialny
  10. Wibracyjny
  11. Izometryczny
  12. inne rodzaje
  

---