Problem regionalizacji

REGIONALIZACJA - to próba wydzielenia regionów, forma klasyfikacji w którym występuje dodatkowe kryterium sąsiedztwa przestrzennego. Klasyczna regionalizacja polega na wydzieleniu regionów. Dokonując regionalizacji wydzielamy większe terytoria złożone z mniejszych obszarów o podobnych cechach.

REGION - umownie wydzielony obszar względnie jednorodny różniący się od terenów sąsiednich cechami naturalnymi bądź nabytymi na przestrzeni dziejów.

REGION MOŻNA PRZEPROWADZIC DWOMA SPOSOBAMI:

Poprzez dzielenie obszaru na jednostki regionalne na podstawie przyjętych kryteriów

·Poprzez łączenie ze sobą przylegających do siebie małych jednostek o podobnych cechach środowiska

3 ASPEKTY WYDZIELANIA REGIONÓW:

Traktując region jako narzędzie badawcze

Region jako przedmiot poznania

Traktowanie regionu jako narzędzie działania

Czym charakteryzuje się region?, jakie może mieć cechy?:

Jest pojęciem intelektualnym a przez to narzędziem analitycznym

Każdy wycinek powierzchni ziemi jest regionem o ile jest jednorodny w zakresie ściśle określonych kryteriów

Kryteria te musza być istotne dla badanego problemu

Region jest przestrzennie zwarty, ciągły nie może być rozczłonkowany musi być ciągłość regionu

·Regiony są trójwymiarowe

·Obecny charakter regionu jest w pewnym stopniu czynnikiem jego przeszłości tzn. obecny stan jest wynikiem tego co w przeszłości

·Ma ustalone miejsce w hierarchi regionów tej samej kategorii

ATRAKCYJNOŚC TURYSTYCZNA - można przez nią rozumieć właściwości obszaru lub miejscowości wynikające z zespołu cech przyrodniczych lub pozaprzyrodniczych, które wzbudzają zainteresowanie i przyciągają turystów.

WALORY TURYSTYCZNE - zespół elementów środowiska przyrodnicz- naturalnych oraz poza przyrodniczych, które wspólnie lub każde z osobna są przedmiotem zainteresowania turystów i decydują o atrakcyjności turystycznej.

WALORY PRZYRODNICZE - określa się całe środowisko przyrodnicze lub pewne jego elementy (góry, morza, atrakcje krajobrazy) większość tych walorów ukształtowało się bez ingerencji człowieka. Obiekty utworzone, przekształcone przez człowieka (Parki zabytkowe, ogrody botaniczne, zoologiczne).

WALORY ANTROPOGENICZNE - poza przyrodnicze stworzone przez człowieka (Muzea, Rezerwaty Archeologiczne, Zabytki architektury i budownictwa, Muzea Sztuki, miejsca związane ze znanymi postaciami, obiekty historyczne, wojskowe, Ośrodki tradycji i twórczości ludowej, kultu religijnego wydarzenia i imprezy o charakterze kulturalnym, sportowym, regionalnym.

ZAGOSPODAROWANIE TURYSTYCZNE - JEST TO DZIAŁALNOŚĆ MAJACA NA CELU:

Ochronę i adaptacje na potrzebę ruchu turystycznego, walorów turystycznych

·Zapewnienie możliwości dojazdu do obiektów turystycznych

·Zapewnienie turystom niezbędnych warunków egzystencji w miejscu lub na szlaku będącym celem podróży

Turystyczne jednostki przestrzenne (3 elementy)

·Obszar recepcji turystycznej - każdy fragment przestrzeni pełniący funkcję przyjmowania turystów ze względu na zlokalizowane tam obiekty i urządzenia turystyczne. ·Na obszarze recepcji turystycznej mogą pojawić się ośrodki wypoczynkowe, miejscowości turystyczne ·Wkońcu można dojść do zaistnienia regionu turystycznego.

Wydzielenie regionów turystycznych

·Wyróżnikiem regionu turystyki jest:

- zajmowanie konkretnego obszaru i posiadanie walorów turystycznych

- występowanie zagospodarowania turystycznego oraz istnienie ruchu turystycznego

TYPY FUNKCJONALNYCH REGIONÓW TURYSTYCZNYCH: NA EGZAM!!!!!!

Można podzielić w zależności na usytuowanie, położenie:

·Metropolitalne - duże aglomeracje miejskie z zapleczem podmiejskim posiadające zarówno ciekawą infrastrukturę antropogeniczną jak również zaplecze środowiska przyrodniczego odpowiednio funkcjonującego, taki region może dzielic się na mniejsze regiony.

·Peryferyjne - w znacznych odległościach od metropolii cechuje się atrakcyjnością walorów przyrodniczych, funkcje np. krajoznawcza.

REGIONY TURYSTYCZNE W ZALEZNOŚCI OD FORMY PRZESTRZENNEJ CZYLI KSZTAŁTÓW:

Turystyczny region węzłowy - który ma jeden ośrodek centralny, w którym organizuje się wokół niego przestrzeń ruchu turystycznego ( Zakopane i Podhale, Wenecja Włochy)

·Turystyczny region pasmowy - jest zwykle związany ze stanem środowiska przyrodniczego związany jest z rozciągłością wzdłuż wybrzeży rzek, dolin rzecznych czy innych form pasmowych (Wybrzeże Bułgarskie)

·Turystyczny region wieloprzestrzenny - zajmujący większe obszary o podobnych zróżnicowanych funkcjach turystycznych, mogą występować zarówno w obrębie jednostek fizyczno - geograficznych jak również administracji (państwo).

REGIONY TIRYSTYCZNE W ZALEZNOŚCI OD FUNKCJI RUCHU TURYSTYCZNEGO

·Wyspecjalizowana - gdzie pojawia się jeden rodzaj turystyki sezonowej lub całorocznej (np. Obsługa ruchu weekendowego, turystyka zdrowotna, krajoznawcza i symetryczna) do tego regionu wyspecjalizowana może mówić o regionie wielofunkcyjnym z tego wynika, że na tym obszarze możemy uprawiać turystykę różną, na co pozwalają warunki środowiska przyrodniczego jak również obiekty turystyczne.

Rodzaje regionów turystycznych w zależności od charakteru oferowanego produktu turystycznego (A, B1, B2)

A HOMOHENICZNY

B1 SPOLARYZOWANY

B2 NIESPOLARYZOWANY -różne desanie oznaczają różne produkty, wielkość figury informuje o znaczeniu dominacji danego produktu

Regiony tranzytowe - znajdują się między dwoma silnymi regionami turystycznymi lub gdy turyści z jednego regionu podróżują do innego regionu turystycznego.

Czy regiony turystyczne są elementami trwałymi?

Cykl rozwoju regionu turystycznego według R.W. Battlera

Eksploracja, wprowadzenie, rozwój, konsolidacja (punkt krytyczny), (góra): odrodzenie, (środek): stagnacja-najgorszy moment, (dół): upadek.

Turystyka obejmuje 3 podstawowe elementy: (przestrzenie turystyczne)

1.Sfera genezy pobytu i rekreacji.

2.Sfera podaży usług (legalizacja)

3.Sfera łączności między dwoma tymi sferami

Problem sezonowości wynika z warunków pogodowych lub klimatycznych bądź innych warunków.

POWSTAJE MOŻLIWOŚĆ ODPO NA PYTANIA:

- region jest sektorem gospodarczym, należy gospodarkę tego regionu analizować w kontekście szerszym danego regionu

-problem dynamicznych zmian

-lokalizacja walorów wyjściowych regionu decydują o powstaniu obszaru ze specjalizacją turyst.

-problem sezonowości wynikający z warunków klimatycznych czy innych

REGION - jest sektorem gospodarczym, należy przyłączyć w kontekście szerszym danego regionu. Problem dynamicznych zmian na danym obszarze, określenie to nie jest możliwe bez określenia granic. Lokalizacja wyjściowych danego regionu decyduje o powstaniu obszaru ze specjalizacją turystyczną.

Przy regionalizacji turystycznej najtrudniejszym elementem jest ustalenie granicy. <klasyfikacja gospodarcza, ilościowa>

REGION TURYSTYCZNY- pełniący funkcję turystyczną dzięki pewnej jednorodności cech środowiska przyrodniczego i społeczno-kulturowego oraz wewnętrznym powiązaniom usługowym. Regiony turystyczne cechują się wysokimi walorami turystycznymi i odpowiednim zagospodarowaniem turystycznym w celu obsługi i ruchu turystycznego. (prościej ) - zajmowanie konkretnego obszaru i posiadanie walorów turystycznych, występowanie zagospodarowania turystycznego oraz ruchu turystycznego, występowanie ściśle określonych granic.

Podział wg WTO: Europa, Ameryka, Afryka, Bliski Wschód, Azja Południowa, Azja wsch i regiony Pacyfiku. Ginie Australia jak również Antarktyda nie konsekwencja gospodarcza, brak aktualizacji podziału który został stworzony w latach 80-tych. Aktualizacja powinna ująć przyczyny gospodarczo-społeczne, jak również trendy nowe.

TYPY FUNKCJONOWANIA REGIONÓW TURYSTYCZNYCH

·Regiony turystyczne w zależności od usytuowania, położenia

·Regiony turystyczne w zależności od formy przestrzennej (kształtu)

·Region turystyczny Peryferyjny, metropolitalny

PODZIAŁ NA REGIONY WEDŁUG WTO

Dzieli się na 6 regionów:

·Europa (subregiony) - północny, zachodni , południowy, środkowowschodni, wschodniośródziemnomorski - tym subregionom zostają przydzielone państwa.

·Subregion północny - DANIA, FINLANDIA, NORWEGIA, SZWECJA, ISLANDIA, IRLANDIA, WLK.BRYTANIA,

·Subregion zachodni - AUSTRIA, BELGIA, FRANCJA, HOLANDIA, NIEMCY, LECHTESTEIN, LUKSEMBURG, MONAKO, SZWAJCARIA

·Subregion południowy - Państwa dawnej JUGOSŁAWI, ALBANIA, GIBLARTAR, GRECJA, HISZPANIA, MALTA, SAN MARIONO, PORTUGALIA, WŁOCHY

·Subregion środkowowschodni - AREMANIA, AZERBEJDZAN, BIAŁORUŚ, CZECHY, BUŁGARIA, GRUZJA, ESTONIA, WĘGRY, KAZACHSTAN, KIRGISTAN, ŁOTWA, LITWA, POLSKA, MOŁDAWIA, ROMUNIA, ROSJA, TADZYKISTAN, UKRAINA, UZBEKISTAN, SŁOWACJA, TURENENIA,

·Subregion wschodniośródziemnomorski - CYPR, TURCJA, IZRAEL.

6 Regionów świata obejmujące ¾ ruchu turystycznego, najważniejsze z nich:

­Region Basenu Morza Śródziemnego (bogata flora, fauna, kultura)

­Region Alpejski (narciarstwo, krajoznawstwo, zabytki kultury materialnej)

­Region Zatoki Meksykańskiej ((wypoczynkowo- krajoznawcze)

­Region Pn.-wsch. USA (kraina wielkich Jezior, muzea)

­Region Basenu Karaibskiego (wypoczynkowy, ciekawe plaże)

­Region krajów Azji południowo wschodniej (tur biznesowa, wypoczynkowa)

Region Basenu Morza śródziemnego - klimat śródziemnomorski, bogaty świat zwierząt i roślin, bogata kultura materialna i ośrodki kulturalne kultury obecnej i przeszłości, które powoduje że w tym regionie można uprawiać różne formy turystyki , kultura GRECKA, EGIPSKA, RZYMSKA

Region Alpejski - narciarstwo, krajoznawstwo, mniej pobytów wypoczynkowych, znana ilość obiektów kultury materialnej, w chwili obecnej bogata infrastruktura turystyczna łatwa dostępność komunikacyjna

Zatoki Meksykańskiej - typowy region wypoczynkowo - krajoznawczy wybrzeża są predysponowane do turystyki wypoczynkowej, kultura Asteków, ten region jest coraz częściej odwiedzany, rozbudowany, najważniejsze ośrodki są na Meksyku i Florydzie,

Północno-wsch. Stanów Zjednoczonych - obejmuje Krainę Wielkich Jezior, skupiska olbrzymich miast, liczne Muzea, eksponowane zabytki młodej kultury dorobku amerykańskiego. Do turystyki biznesowej przyczyniła się pozycja gospodarcza i polityczna.

Basenu Morza Karaibskiego - specyficzny, jednostronnie wyspecjalizowany region turystyki wypoczynkowej, nadmorskiej, wykorzystuje warunki klimatyczne, dostępne i ciekawe plaże oraz stosunkowo nową infrastrukturę turystyczną odwiedzany przez turystów z USA, oraz Europy i Francji , Niemiec, Holandii.

Krajów Azji południowo-wschodniej - funkcja wzrastająca, otwieranych jest coraz więcej ośrodków turystyka biznesowa różnego rodzaju a także wypoczynkowa.

FAŁDOWANIE ALPEJSKIE

Czas trwania: trzeciorzęd\

Powstałe góry: Andy, Himalaje, Alpy, Karpaty, Pireneje, Kaukaz, Zagroz, Hindukusz, Atlas, Góry Indonezji, Apeniny, Dynarskie, Bałkany, Kordyliery, Kamczatka

FAŁDOWANIE HERCYŃSKIE (NAJMŁODSZE)

Czas trwania: koniec dewonu, karbon, początek permu

Powstałe góry: Hertz, Wogezy, Jura, Apallachy, Schwarzwald, Wododziałowe, Ardeny, Rudawy, Sudety, Świętokrzyskie, Jabłonowe, Wielki Chingan, Stanowe, Kordyliera centralna, Liberyjskie, Kantabryjskie, Ural, Część wschodniego Tien-Szanu

FAŁDOWANIE KALEDOŃSKIE (NAJSTARSZE)

Czas trwania: ordowik, sylur

Powstałe góry: Kaledońskie w Wielkiej Brytonii, Grampian, Penińskie, Skandynawskie, Sejeny, Ałtaj, Pogórze Kazaskie, Góry Południowochińskie.

TRZĘSIENIA ZIEMI I TSUNAMI

Fale tsunami są efektem dynamicznej aktywności dna oceanu, która przejawia się między innymi w postaci ruchów tektonicznych, podmorskich trzęsień ziemi i wybuchów wulkanów. Zjawiska te wywołują gwałtowne odkształcenie powierzchni dna, czego bezpośrednim skutkiem jest przemieszczenie mas wodnych i odkształcenie powierzchni swobodnej akwenu, które następnie rozchodzi się pierścieniowo wokół miejsca zaburzenia (swobodna fala kołowa).

Następuje przesunięcie skorupy ziemskiej (otwarcie rowów) wsysana jest woda oceaniczna pod powierzchnię i wyrzucana z potężna siłą na zewnątrz z wyglądu przypomina ogromny lej, wir, jeżeli woda się gwałtowanie cofa tzn., że jest wsysana przez skorupę ziemską a następnie wyrzucana.

Nazwa	Charakterystyka	Sposób i miejsce powstawania	Przykłady
Ukształtowane przez procesy falowe i pływowe (talasogeniczne typy wybrzeży)
Klifowe <Morze>	wysokie wybrzeże opadające ku morzu stromą ścianą zwaną klifem; u podnóża klifu niekiedy występuje wąska plaża	fale uderzające z wielką siłą w wysoki brzeg podcinają go, powodując jego obrywanie się i cofanie; u podnóża klifu tworzy się lekko nachylona ku morzu platforma abrazyjna	wyspa Wolin, Jastrzębia Góra, Gdynia Orłowo, pd. Anglia (Dover), przylądek Północny, Portugalia
Mierzejowe	płaskie wybrzeże z zatokami zamykanymi przez piaszczyste, wąskie półwyspy (mierzeje, kosy); częste są przybrzeżne jeziora oraz zalewy połączone z morzem wąskim przesmykiem	w miejscach, gdzie długie wybrzeże nagle skręca w stronę zatoki, prądy przybrzeżne usypują wąskie półwyspy (zwane kosą lub mierzeją), które odci nają od morza zalewy i jeziora przybrzeżne	Płw. Helski, Mierzeja Wiślana, wybrzeża oddzielające od morza jez. Łebsko, Gardno, Bukowo, Jamno
Lidowo- lagunowe	płaskie wybrzeża, w których płytkie zatoki (laguny) zamknięte są wynurzonymi wałami przybrzeżnymi (lido); niekiedy w czasie przypływu laguna wypełniona jest wodą, a podczas odpływu jej dno się odsłania (są to tzw. watty)	na obszarach o dużej różnicy między odpływem i przypływem — z akumulowanego materiału tworzą się w pewnej odległości od brzegu ławice przybrzeżne, płycizny i wyspy, które mogą się łączyć ze sobą	Zatoka Wenecka, zach. wybrzeże Włoch, zach. wybrzeże Morza Azowskiego, wsch. wybrzeże Florydy
Marszowe	wybrzeża płaskie z rozległą, torfiastobagienną równiną	uformowane przez akumulację materiału rzecznego w lagunach, a następnie zamulanie i zarastanie roślinnością bagienną	okolice Międzyzdrojów, Holandia, Niemcy (nad M. Północnym)
Ukształtowane głównie przez procesy rzeczne (fluwiogeniczne typy wybrzeży)
Deltowe <rzeczne>	płaskie wybrzeże poprzecinane odnogami uchodzącej do morza rzeki, liczne łachy i płycizny, piaszczyste półwyspy wysunięte w stronę morza	tam, gdzie działalność budująca rzeki jest większa niż działalność niszcząca morza (dużo zawiesiny w wodzie rzeki, słabe pływy i prądy morskie): rzeki usypują równinę akumulacyjną i uchodzą do morza licznymi ramionami	delta Wisły, Nilu, Missisipi, Dunaju, Mekongu, Gangesu i Brahmaputry, Tygrysu, Indusu, Leny, Indygirki
Estuariowe	głęboko wcięte doliny uchodzących rzek, nie mające charakteru zatok (morskie przedłużenia dolin rzecznych)	tam, gdzie rzeka nie może usypać delty ani utworzyć rozlewiska, a występują silne pływy — fala przy­pływu wdziera się w wylot rzeki i poszerza go, a fala odpływu zabiera materiał pochodzący z niszczenia	ujście Sekwany, Tamizy, Loary, rzeki św. Wawrzyńca
Limanowe (jarowe)	wybrzeża z wąskimi, prostopadłymi do linii brzegowej zatokami (będącymi przedłużeniem jarów), często odciętymi od morza pasem lądu	powstaje najczęściej na obszarach o budowie płytowej; nawet jeśli ujście doliny rzecznej do morza jest zamknięte, to woda przesiąka pod przegrodą i uchodzi do morza	pn.-zach. wybrzeże Morza Czarnego (ujście Dniestru, Dniepru), wsch. wybrzeża Zatoki Gwinejskiej
Ukształtowane przez wcześniejszą działalność lodowców
Fiordowe <Lodowce>	wysokie wybrzeże z głębokimi, długimi i wąskimi zatokami o stromych ścianach sięgających często setek metrów wysokości	przez zalanie morzem długich, głębokich (U-kształtnych) dolin lodowcowych w obszarach górskich	pn. wybrzeże Norwegii, Islandia, Chile, Alaska, zach. Kanada, Grenlandia, Antarktyda
Fierdowe	wybrzeże z zatokami o ścianach dość stromych, ale niezbyt wysokich (zazwyczaj 30-50 m)	przez zalanie morzem niezbyt głębokich dolin lodowcowych na obszarach wyżynnych	bałtyckie wybrzeże Szwecji, Chile
Szkierowe (skierowe)	wybrzeże z bardzo dużą ilością małych pagórkowatych wysepek, ledwo wynurzających się nad powierzchnię	wyspy-szkiery są wygładzonymi przez lodowiec i fale morskie pagórkami granitowymi (zalane morzem obszary z licznymi mutonami i drumlinami)	wybrzeże Finlandii i Szwecji u wylotu Zat. Botnickiej, Alaska
Lobowe	rozległa, jęzorowa zatoka o dość regularnej linii brzegowej	zalanie morzem rozległych zagłębień końcowych lodowca	Zatoka Gdańska
Ferdowe	liczne rozległe i głębokie rynny ciągnące się z lądu i wpadające do morza	zalanie morzem obszarów akumulacji polodowcowej, ponacinanych rynnami subglacjalnymi	wsch. wybrzeże Danii, okolice Nowego Jorku
Kształtowane przez organizmy żywe (organogeniczne typy wybrzeży)
Rafowe (koralowe) <org żywe>	wybrzeże oddzielone od pełnego morza barierą zbudowaną z rafy koralowej; między barierą i właściwym wybrzeżem często płytka laguna; stok rafy łagodny od strony laguny, stromy od strony morza	rafa koralowa (którą tworzą wapienne szkielety koralowców) może powstać (a następnie rozbudować w górę ku powierzchni wody) tylko w morzach ciepłych i w miejscach tak płytkich, że światło słoneczne dociera do dna	Wielka Rafa Koralowa (na pn.-wsch. od Australii), Oceania, wyspy Morza Karaibskiego, Malediwy, Morze Czerwone
Mangrowe (namorzynowe)	płaskie, porośnięte lasami i zaroślami rosnącymi przy brzegu morza, w wodzie	w klimacie gorącym, w strefie pływów o dużych amplitudach, ale przy niewielkiej energii fal; korzenie słonolubnych roślin tworzą plątaninę, w której gro madzą się osady — brzeg narasta	Sumatra, Nowa Gwinea, Kuba, Kolumbia, Morze Południowochińskie, Zatoka Bengalska
Ukształtowane przez procesy tektoniczne i subarealne (tektogeniczne)
Riasowe <Procesy tektoniczne>	wysokie strome wybrzeże o urozmaiconej linii brzegowej, liczne głębokie, kręte zatoki, półwyspy, wysepki, w większości wydłużone prostopadle lub prawie prostopadle do lądu	zatopienie dolin wciętych w zrównane i odmłodzone masywy starych gór, biegnących prostopadle do brzegu; skaliste pół wy s py odpowia­da jące bardziej odpornym grzbie­tom gór, a w ich prze dłużeniu występują wyspy	Bretania, pd.-zach. Irlandia, pn.-zach. Hiszpania, Islandia, Portugalia, Krym
Kalasowe  (łukowe,  kala,  cala)	podłużne wybrzeże górskie, gdzie grzbiety wznoszą się wysoko ponad poziom morza, a linia brzegowa ma przebieg falisty	przez częściowe zalanie młodych gór o przebiegu łańcuchów równoległym do brzegu; bardzo płytkie zatoki powstają w słabo wyciętych dolinach poprzecznych	wybrzeże Alaski, Sachalin, Płw. Koreański, wybrzeże Morza Tyrreńskiego
Dalmatyńskie  (kanałowe)	liczne wyspy i półwyspy wydłużone równolegle do lądu, długie zatoki i kanały; często wybrzeżu temu towarzyszą zjawiska krasowe	przez zalanie mocno rozczłonkowanych grzbietów górskich, tak że kulminacje grzbietów tworzą ciągi wysp	Dalmacja  (wybrzeże Chorwacji),  Kalifornia
Wulkaniczne	różnego rodzaju wybrzeża, często o bardzo urozmaiconej (poszarpanej, zębatej) linii brzegowej, liczne wyspy, koliste zatoki, wysokie stożki wulkanów	tam, gdzie wulkan wyrasta bezpośrednio z morza lub gdzie produkty jego erupcji (np. lawa) budują linię brzegową; koliste zatoki to często zalane wodą kaldery starych wulkanów	wyspy: Madera, Santoryn, Samoa Zach., Hawaje
Uskokowe	linia brzegowa prostolinijna lub złożona z odcinków łamanej, bardzo urwista	przez zalanie rowu tektonicznego lub obszaru pociętego uskokami, przez powstanie rowu na granicy morza i lądu	Morze Czerwone, Dekan, Zatoka Kalifornijska
Inne
Eoliczne	piaszczyste wybrzeże z wydmami i licznymi półkolistymi zatokami	nawiewanie piasku na wybrzeże morza, wypełnianie wodą morską zagłębień terenu powstałych przez wywianie piasku	Płw. Aralski
Antropogeniczne	niewysokie (do kilku m), zazwyczaj budowane z betonu, kamieni lub ziemi, o prostych kształtach geomet.	działalność człowieka: nabrzeża portowe, falochrony, sztuczne wyspy i półwyspy	Gdańsk, Gdynia, wybrzeże Holandii, Zat. Tokijska

Erupcja wulkanu, wybuch wulkanu (drugie określenie, ściślej to: gwałtowna erupcja,
w praktyce używane jako synonim erupcji) - zjawisko wydostawania się na powierzchnię Ziemi lub do atmosfery jakiegokolwiek materiału wulkanicznego (magmy, materiałów piroklastycznych, substancji lotnych: gazów, par).

Ze względu na formę erupcji wyróżnia się:

• erupcje centralne (erupcje punktowe) - najczęstszy obecnie typ erupcji, podczas której materiał wulkaniczny wydobywa się punktowo z krateru wulkanicznego lub jego najbliższego sąsiedztwa;

• erupcje linearne (erupcje linijne, erupcje szczelinowe) - materiał wulkaniczny, głównie lawa bazaltowa wydobywa się wzdłuż szczelin w skorupie ziemskiej. W przeszłości geologicznej takie erupcje były powszechne, w ich wyniku powstały rozległe pokrywy lawowe (trapy);

• erupcje podmorskie, które mają miejsce na dnie morskim, częstym ich produktem są lawy poduszkowe. W wyniku nagromadzenia materiałów wulkanicznych pochodzących z takich erupcji powstają wyspy wulkaniczne;

• erupcje arealne - znane z przeszłości geologicznej, polegały na wydobywaniu się magmy nie przewodem wulkanicznym, lecz na całej rozległej powierzchni, np. wskutek przetopienia skał nadkładu (nazwą erupcji arealnej określa się również wybuch wielu wulkanów na jakimś obszarze, zasilanych ze wspólnej komory wulkanicznej);

• erupcje freatyczne (hydroerupcje) - spowodowane ciśnieniem pary wodnej powstałej
  w wyniku kontaktu wód powierzchniowych lub wód podziemnych z magmą
  lub rozgrzanymi przez nią skałami.

W zależności od rodzaju materiału wydostającego się podczas erupcji wyróżnia się:

• efuzje (erupcje wylewne, erupcje lawowe) - wydobywa się lawa pod wpływem pęknięcia skorupy i przemieszczania się jej ku powierzchni Ziemi (dwa rodzaje wulkanów: tarczowe i kopułowe);

• erupcje eksplozywne - wydobywają się materiały piroklastyczne i produkty lotne,
  ma to zazwyczaj gwałtowny charakter;

• erupcje mieszane - dostarczają jednocześnie lawy, materiałów piroklastycznych
  i materiałów lotnych.

Wybuchom wulkanów często towarzyszą trzęsienia ziemi.

Pył wulkaniczny - składnik popiołów wulkanicznych, najdrobniejszy materiał piroklastycznyo średnicy ziarenek do 0,05 mm. Pył może długo unosić się w powietrzu.

SKŁAD

Ropa jest mieszaniną różnych związków chemicznych, głównie węglowodorów. Jej skład
jest odmienny w zależności od miejsca wydobywania, przez co kolor zmienia się od brązowego do czarnego. Zawiera w większości węglowodory ciekłe oraz rozpuszczone w nich węglowodory stałe i gazowe. Stanowią one ok. 98%. Na ropę składają się głównie trzy rodzaje związków: 
1.Parafiny-węglowodory o różnej długości łańcuchów 
2.Kwasy naftalenowe-ich łańcuchy połączone są w pierścienie 
3. Związki nienasycone.

WYDOBYCIE
Ropa naftowa znajduje się najczęściej pod dnem morskim, na dużej głębokości, nierzadko w pobliżu wybrzeży. Najwięksi producenci ropy na świecie to kraje w pobliżu Zatoki Perskiej, gdzie znajdują się jej największe zasoby. W Polsce ropę wydobywa się w zagłębiach: Pomorskim, Karpackim oraz z dna morskiego w pobliżu przylądka Rozewie. Do wydobycia ropy z dna służą platformy wiertnicze podparte filarami. Pomiędzy nimi, aż do złoża biegnie trzpień wiertniczy.

Bezpośrednio z ropy naftowej powstaje: 

asfalt, oleje napędowe, oleje i smary, nafta, różnego rodzaju benzyny. 

NIEBEZPIECZEŃSTWA
Niebezpieczeństwa związane z ropą naftową są znane każdemu z nas. Najczęstszą przyczyną katastrof są zderzenia lub zatonięcia tankowców. Ropa wycieka z ładowni tworząc ogromne często palące się plamy. Zlepia skrzydła ptakom, a opadający pył niszczy życie na dnie.

1.Wybuch wulkanu w Islandii- pył wulkaniczny.

Wpływ na zdrowie człowieka? Są to pyły drobnoziarniste , występują w powietrzu, nie wpływają negatywnie na zdrowie, lecz wpływają na samoloty.

2. Katastrofa w Zatoce Meksykańskiej.

Katastrofa w Zatoce Meksykańskiej spowodowała wylew ropy naftowej na powierzchnię Ziemi, co utrudniło ruch turystyczny na wybrzeżu Zatoki. Wybrzeże zostało wyłączone z ruchu turystycznego. Nad zatoką zmieni się flora i fauna, ponieważ w wodzie jest ropa. Trzeba tam prowadzić rożne obserwacje.

3. Tragedia pod Smoleńskiem.

Obecnie organizowane są tam wycieczki turystyczne przez różne biura podróży.

REGION TURYSTYCZNY

• Czy panuje zasada stref przybrzeżnych?, Czy stwarza możliwości ruchu turystycznego?

RODZAJE RUCHU TURYSTYCZNEGO;

1. Turystyka poznawcza

2. Turystyka wypoczynkowa

3. Turystyka zdrowotna

4. Turystyka kwalifikowana (specjalistyczna)

5. Turystyka religijna

6. Turystyka biznesowa.

1. Formy turystyki poznawczej: tur przyrodnicza, geoturystyka, tur ornitologiczna, tur polarna, tur typu safari, ekoturystyka, tur kulturowa, tur etniczna, tur festiwalowa, fanoturystyka, tur kulinarna, tur krajoznawcza, tur lingwistyczna, tur wolontariuszy

2. 1. Turystyka przyrodnicza (najstarszy rodzaj poznawczej, wywodzi się z rozwoju człowieka)- podróże mające na celu obserwowanie i poznawanie przyrody: roślin, zwierząt, form geologicznych, obszarów wodnych, funkcjonowania środowiska, poznanie nowych doświadczeń, wiedza na temat danego miejsca, ludzie mieszkający w miastach chętniej wybierają tą formę turystyki aby zobaczyć jak wygląda teren nie miejski. Tyr naturalna, cel: odbycie podróży w celu poznania funkcjonowania środowiska przyrodniczego, poznanie walorów, wiedzy na temat przyrody. Może być zróżnicowana zależnie od obszaru, obejmuje geoturystykę, polarną, ornitologiczną itd

2. Geoturystyka (charakteryzuje się obecnością obiektów przyrody nieożywionej, formy, rzeźby terenu powstałe w wyniku procesów geologicznych zachodzących pod lub nad Ziemią w tym regionie chodzi o poznanie masywów górskich, pustyń, kanionów, wodospadów, przełomów rzecznych, wulkanów, oprócz tych obiektów zaliczamy również

Obiekty antropogeniczne w postaci kopalni, obiekty hydrotechniczne, systemy melioracyjne (tamy, zbiorniki).

Pojęcie „GEOPARKÓW” obszar chroniony o dokładnie wyznaczonych granicach, zawierający jedno lub więcej miejsc o istotnym znaczeniu naukowym dla geologii, archeologii, ekologii oraz kultury. Inicjatywa tworzenia geoparków jako obszarów przedstawiających szczególne wartości

geologiczne sformułowana została przez Oddział do Spraw Nauk o Ziemi UNESCO w połowie lat 1990. W 1998 UNESCO uruchomiło program utworzenia Globalnej Sieci Narodowych Geoparków, mający objąć ponad 500 Geoparków, z których do połowy 2008 roku powstało 57. Dla celów tego programu stworzono międzynarodowo uznawaną nazwę „Geopark UNESCO”.

3. Turystyka ornitologiczna- czyli „podglądanie ptaków” w miejscach skupisk lęgowych lub w miejscach czasowego bytowania, co daje możliwość poznania oraz rozszerzenia wiedzy na temat ich funkcjonowania w Europie: Płw. Skandynawski, Szkocja, Delta Dunaju, niektóre pasma górskie Europy Południowej.

4. Turystyka polarna- jest to turystyka związana z obszarami Antarktydy i Arktyki Płn. Regiony stosunkowo najmłodsze - ok. 50 lat temu. Występuje tam turystyka wizytowa, (a nie pobytowa) celem zobaczenia lądolodu. Statkiem lub samolotem

5.Turystyka safari- specjalistyczne objazdy obszarów o istnieniu życia kilkunastu, kilkudziesięciu gatunków zwierząt, ich bytowaniu, jest to swego rodzaju atrakcja gdyż można się przejechać samochodem wzdłuż trasy wyznaczonej z przewodnikiem podziwiać piękno natury i obserwować zwierzęta.( cała Afryka).

6. Ekoturystyka- to ruch turystyczny, którego głównym celem jest zachowanie trwałego, zrównoważonego rozwoju zasobów i walorów turystycznych poprzez: integrację działalności turystycznej z celami ochrony przyrody oraz życiem społeczno-gospodarczym, kształtowanie nowych postaw i zachowań turystów i organizatorów ruchu turystycznego, bazowanie na potencjale społecznym i gospodarczym danego obszaru. Odwiedzanie miejsc najmniej odwiedzanych przez człowieka, natura.

7. Turystyka kulturowa - turystyka, która rozwija się dosyć mocno, obejmuje szersze kręgi rozwoju człowieka. Jest bardzo zróżnicowana.

I. Materialne dobro kultury w postacie unikatowej i zabytkowej architektury, pomniki przyrody, rzemiosło, co przekłada się w możliwość nabywania przez turystów dzieł sztuki oraz wyrobów rękodzieł.

II. Chęć poznania życia codziennego ludzi tam zamieszkałych, język, pracę oraz gastronomię.

3. Poznanie dotyczące obrzędów, świąt oraz inne wydarzenia charakterystyczne dla obszaru.

Elementem turystyki kulturalnej jest istnienie szlaku wszystkich tych elementów np. Szlak Zamków nad Loarą.

8. Turystyka etniczna - wywodzi się z turystyki poprzedniej, ale ogranicza się do grup ludzi różniących się językiem, historią, odmiennością kulturową, co uwidacznia się tak jak poprzednią zróżnicowaniem, pozostałościami po tych grupach.

9. Turystyka festiwalowa - różnego rodzaju festiwale na danym obszarze, tworzy się akceptacje zwiedzania tego obszaru.

10. Fanoturystyka - wyczyn sportowy ( dotyczy fanów klubów sportowych) np. Klub Lecha

11. Turystyka kulinarna - turystyka, która jest ściśle związana z turystyką etniczną oraz kulturową. Dwie formy:

a) podstawowa gastronomii - sięgając do danego miejsca lub szukania określonej kuchni na większym obszarze <posiłek, szukamy miejsc gdzie jest serwowana dana kuchnia.>

b) szukanie określonych kuchni na danym obszarze ( „szlak serów”, „kultura wina”)

12. Turystyka krajoznawcza - umiejętność interpretacji krajobrazu (możliwość)na podstawie naszych wiadomości oraz na faktach, obiektach, zwyczajach, wydarzeniach, pozwala nam na głębsze przeżycia. Turystyka krajoznawcza jest ważnym elementem edukacji i wychowania szkolnego.

13. Turystyka lingwistyczna - zachodzi wtedy, kiedy wyjeżdżamy do innego kraju i uczymy się języka, historii i kultury danego kraju.

14. Turystyka wolontariuszy - turystyka dla realizacji pewnych idei, dla innych, nie dla siebie.

stanowi połączenie poznawania świata i dobrowolnej pomocy społeczności odwiedzanej,
która może polegać na walce z ubóstwem, pomocy w ochronie środowiska przyrodniczego
lub wzięciu udziału w badaniach naukowych.

II. TURYSTYKA WYPOCZYNKOWA:

1. Agroturystyka - wypoczynek w gospodarstwach rolnych oferujących produkty własnego wyrobu oraz dające możliwość zapoznania się z systemem produkcji rolnej,

2. Turystyka morska- wypoczynek na jachtach, statkach pasażerskich i promach morskich; jedną z form turystyki morskiej jest cruising, czyli wycieczka morska, w ramach której zwiedza się kolejne porty morskie, natomiast podczas rejsu korzysta się z bogatej oferty rozrywkowej

1. Rejsy na statkach wycieczkowych żeglugi przybrzeżne

2. Rejsy na promach morskich

3. Rejsy wycieczkowe na statkach handlowo-towarowych

4. Rejsy żeglarskie na jachtach pełnomorskich

3. turystyka rozrywkowa- wypoczynek w miejscach zapewniających spędzanie wolnego czasu w formie różnego rodzaju zabaw np. parki rozrywki, parki tematyczne i kasyna,

4. turystyka handlowa - głównym celem wyjazdu jest nabywanie produktów i usług w miejscu pobytu; szczególną formą turystyki handlowej jest turystyka przygraniczna,

5. turystyka zabawy - clubbing - wyjazdy trwające kilka dni, mające na celu uczestnictwo
   w zabawach klubowych, których nieodłącznym elementem jest spożywanie alkoholu,

6. turystyka erotyczna- najważniejszym celem wyjazdu jest wchodzenie w relacje seksualne
   z przedstawicielami społeczności lokalnej; turystyka seksualna powoduje wiele negatywnych skutków społecznych takich jak m.in. wzrost zachorowań na AIDS, rozwój alkoholizmu i prostytucji.

III. TURYSTYKA KWALIFIKOWANA:

1. turystyka piesza - obejmuje poznawanie środowiska i kultury odwiedzanego obszaru bez wykorzystywania środków transportu; duże znaczenie mają szlaki turystyczne oraz baza noclegowa (zwłaszcza schroniska turystyczne, kempingi, hotele),

2. turystyka rowerowa - turysta przemieszcza się wykorzystując do tego celu rower;
   w Europie funkcjonuje sieć szlaków Eurovelo obejmująca 12 szlaków biegnących przez niemal wszystkie kraje europejskie,

3. turystyka jeździecka - rekreacyjna jazda konna w specjalnych ośrodkach jeździeckich
   lub na terenach otwartych,

4. turystyka narciarska - obejmuje narciarstwo biegowe i narciarstwo zjazdowe; dla rozwoju narciarstwa zjazdowego niezbędna jest odpowiednia infrastruktura m.in. wyciągi narciarskie,

5. turystyka speleologiczna - eksploracja jaskiń turystycznych (przystosowane do zwiedzania, oświetlone, wyposażone w barierki) i jaskiń nieturystycznych (wymagają odpowiedniego przygotowania i sprzętu turystycznego),

6. turystyka żeglarska - żeglowanie po jeziorach naturalnych i sztucznych,

7. turystyka kajakowa - turysta przemieszcza się wykorzystując kajak lub kanadyjkę, wyróżnia się także kajakarstwo górskie i kajakarstwo morskie.

8. turystyka nurkowa - nurkowanie w morzach lub jeziorach z użyciem specjalistycznego sprzętu, istnieje wiele rodzajów nurkowania np. snorkeling (pływanie w masce i płetwach
   z twarzą w wodzie), wreck diving (nurkowanie we wrakach), cave diving (nurkowanie
   w jaskiniach), ice diving (nurkowanie pod lodem),

9. turystyka przygodowa - podróże podejmowane w celu przeżycia przygody,

• tramping turystyczny - uczestnicy sami organizują wyprawę, często poruszają
  się autostopem lub lokalnymi środkami transportu i korzystają z tanich noclegów,

• backpacking - głównym motywem jest poznawanie odmiennych kultur
  z wykorzystaniem lokalnych środków transportu oraz noclegami poza typowymi obiektami bazy noclegowej,

• trekking - wyprawy na obszary niezamieszkane lub słabo zaludnione,

• turystyka ekstremalna- podróże w celu uprawiania sportów ekstremalnych,

4. TURYSTYKA BIZNESOWA:

1. Indywidualne podróże służbowe - podróże pracowników firm w celu nawiązania
   lub utrzymania kontaktów z partnerami biznesowymi, najczęściej odbywane indywidualnie,

2. Turystyka targowa - wyjazdy na różnego rodzaju targi organizowane w kraju i za granicą,

3. Turystyka korporacyjna- podróże organizowane przez firmę dla określonych osób, którym zapewnia się darmowe uczestnictwo w wypoczynku lub wydarzeniach o charakterze rozrywkowym; stanowi jedno z narzędzi public relations.

4. Turystyka konferencyjna (kongresowa) - obejmuje uczestnictwo w konferencjach, kongresach, seminariach, sympozjach itp.

5. turystyka motywacyjna - podróże organizowane przez firmy dla swoich pracowników, mające na celu zmotywowanie pracowników do lepszej pracy na rzecz swojej firmy
   lub będące nagrodą za osiągane wyniki.

TURYSTYKA W WYBRANYCH TYPACH PRZESTRZENI:

1. turystyka nadmorska - obejmuje zarówno rejsy przybrzeżne, jak i pełnomorskie odbywane statkami, promami i jachtami. Na rozwój tej formy turystyki miał wpływ wzrost wielkości statków, na których są komfortowe warunki pobytu zbliżone do wiosek turystycznych
   na lądzie.

2. turystyka górska -

3. turystyka miejska

4. turystyka podmiejska

5. turystyka wiejska

6. turystyka na przyrodniczych obszarach chronionych.

REGION BASENU MORZA ŚRÓDZIEMNEGO

• Geosynkliny, - strefa sejsmiczna jest poddawana ruchom górotwórczym, - osłonięta ze wszystkich stron górami, co powoduje, że zimne masy powietrza nie docierają, - klimat śródziemnomorski to 2 sezony: zima i lato pora zimowa deszcze, tem średnia wysoka, niewielkie amplitudy zima nie jest zbyt niskich tem, a)wiatr shiroko- z nad Sahary, b)wiatr nistral-zimny wiatr z głębi kontynentu, c)wiatr pora/bora? Granicę klimatu śródziemnomorskiego wyznacza uprawa oliwki. KULTURY: starożytny Egipt, Rzym, duże piętno wywarło Bizancjum i kultura arabska. REGION FRANCJI: Lazurowe Wybrzeże- płaskie pagórkowate niziny, na granicach młode góry fałdowe, klimat umiarkowany, gęsta sieć rzeczna, wysoko rozwinięty gospodarczo, 3 terytoria zamorskie.

REGION WŁOCH: podregion centralny obszar winiarski, -obszar południowy Neapol Kapri ponpeja, region północny Florencja, riwiera adriatycka z wybrzeżem skalistym, region lambardi Mediolan przechodzi w obszar alpejski. Obszar alpejski nagromadzenie jezior lodowcowo-tektoniczne como, lugano, region północno-zachodni wybrzeże riwiera liguryjska średnia tem lata 25 C, obszar północno-wschodni płaskie limanowo-piaszczyste zamykają do dolomity od północy.

REGION HISZPANI: COSTA BRAWA dzikie wybrzeże największe zagęszczenie infrastruktury od Francji po Barcelonę. COSTA DORATA, COSTA DEL AZACHER cechą są szerokie i piaszczyste plaże. COSTA BLANCA białe wybrzeże liczne zabytki Alicante, laguny. COSTA DEL SOL wybrzeże słoneczne 320 dni, wody morskie do 14mm nie spada poniżej 15 C, rybołówstwo sportowe, Malaga, Almeria. COSTA DEL LUX: wybrzeże światła doskonałe warunki klimatyczne, liczne zabytki kultury.

REGION GRECJI: Centralna Grecja Ateny, Delfy larisa, Grecja północna smolikas nakładanie się kultury starogreckiej i bizantyjskiej, riwiera olimpijska góra Olimp metheory zespół klasztorów, Region wyspowy Cyklady kreta Rodos. Autonomiczna republika.

REGION TURCJI: Stambulski- Stambuł (kultura grecka i bizantyjska bursa Troja). Region egejski Efez, milet, bodrum. Region śródziemnomorski riwiera turecka i Antalya

REGION PÓŁNOCNE-WSCHODNIE USA

Wielkie jeziora podregion Nowej Anglii, podregion niziny atlantyckiej cechy szczególne: południowy układ ma swoje konsekwencje, jeżeli chodzi o klimat i środowisko. Wielkie jeziora są śladem zlodowacenia kontynentu amerykańskiego, stolica Chicago, historia tego obszaru w 1673 przybyli pierwsi osadnicy założyli pierwsze osiedla, jako miasto otrzymało status miasta w 1776, jest terenem stosunkowo płaskim walory turystyczne skupiają się wokół wielkich jezior charakterystyczną cechą jest wiele muzeów (walory antropogeniczne).

Nowa Anglia Północna i środkowa zajmuje część apallachów i część nad atlantyckiego ...Walory środowiska obszary górskie wyżynne nad morskie, obecność wielkich miast, budownictwo pierwszego osadnictwa np. boston, 12 obiektów UNESCO.

Subregion atlantycki ciągnie się aż prawie po Florydę, lina brzegowa dobrze rozwinięta z licznymi wyspami, szczególnie odwiedzany przez Europejczyków, stanowi element turystyki weekendowej, zakres turystyki duży prawie wszystkie z naciskiem na biznesową.

REGION ZATOKA MEKSYKAŃSKA

1. NIZINY NADBRZEŻNE ciekawy element o dużym zainteresowaniu turystów, kształtuje się on od okresu międzywojennego, możliwości: plaże piaszczyste płaskie brzegi wykorzystane przez dłuższy okres, rafy koralowe, podwodne obserwatorium, rejsy podwodne.

2. FLORYDA duże miasta znaczenie regionalne, istotny element Houston Nowy Orlean

3. MEKSYK stanowi monolit nasycony obiektami kultury materialnej jak również wybrzeże, problem huraganów od kwietnia do listopada, które przechodzą przez ten obszar.

REGION BASENU KARAIBSKIEGO

CACHY młody pod względem geologicznym, skały wapienne, rafy koralowe, mało lądu.

Aruba historycznie związana z Holandia, język urzędowy holęderski, odkryta w 1499, rafy koralowe skąpa roślinność, wykorzystane dla celów przemysłowych największy zbiornik ropy naftowej ciekawy element zagospodarowania turystycznego, szerokie plaże.

BARBADOS szata roślinna bogata, brak stałych rzek, klimat podrównikowy wilgotny, ilość opadów 2000mm, dominuje turystyka wypoczynkowa, pojawia się również biznesowa.

DOMINIKANA ciekawe ele przyrody, dobrze rozwinięta linia brzegowa, zatoki pasma górskie, klimat równikowy wilgotny, zróżnicowane warunki klimatyczne.

RIWIERA KARAIBSKA ciekawe miejsce ze wzgledy na plaże, piaszczyste, sąsiaduje z lasem równikowym, obecność kilki parków narodowych, 5 rezerwatów przyrody.

GWADELUPA ilość opadów 2000mm, klimat równikowy atrakcje kuchnia kreolska, Gwadelupa PN wpisany na listę UNESCO.

JAMAJKA klimat wilgotny, latem opady 7000mm średnia tem w górach 15-18 C wybrzeże 24-28 C skomplikowana budowa geologiczna, zróżnicowana szata roślinna jak również formy terenu.

KUBA 1959 była wyspom odwiedzaną w ruchu turystycznym po tym roku ze względów politycznych ruch ucichł teraz mamy ponowne odrodzenie, specyficzne obszary górskie, plaże, uzdrowiska z wodą mineralną, zabytki kultury hiszpańskiej.

MARTYLIKA łagodny klimat, miejsce Pompeja Antyli ślady wybuchu wulkanów i ślady zasypania miast, muzeum gogen

PORTO RICO ele podobne jak na innych wyspach, rezerwaty przyrody będące siedliskiem przyrody etnicznej, w jednej z rezerwatów chroniony jest las tropikalny.

REGION AZJI POŁUDNIOWO WSCHODNIEJ

Ciągła żywa sejsmika, czesienie ziemi, klimat monsunowy szczególnie w części południowej charakteryzuje się wianiem wiatru w przeciwnych kierunkach.

CUNAMI obszar na kuli ziemskiej zróżnicowana wielkość i geneza, powstanie cunami: odsunięcie się mas wodnych opady meteorologiczne, duże zróżnicowanie terenu.

WYSPA BRUNEI osobne państwo, obszar równinny, niezdrowy klimat wilgotny i gorący, trzeba zdobyć zezwolenie na odwiedzanie, ruch turystyczny ograniczony.

FILIPINY 6 podregionów, INDONEZJA zróżnicowane 4 systemy wyspiarskie, kreowane jako osobne obszary turystyczne Celebes, Bali, Sumatre, Jawa. Nie ma zabytków odległej kultury.

Morze Śródziemne :

Geosynkliny, strefa sejsmiczna jest poddawana ruchom górotwórczym, osłonięta ze wszystkich stron górami co powoduje, że zimne masy powietrza nie docierają, klimat śródziemnomorski to 2 sezony: zima i lato zimowe deszcze temperatura- średnia wysoka, niewielkie amplitudy zima nie jest zbyt niskich temperatur, wiatr shiroko- znad Sahary, wiatr Nistral- zimny wiatr z głębi kontynentu, wiatr pora-

Kultury: starożytny Egipt, Grecja, Rzym, duże piętno wywarło Bizancjum i kultura arabska

Region Francji: Lazurowe wybrzeże

Region Włoch:

-podregiony centralny obszar winiarski

-obszar południowy: Neapol, Capri, Ponpea

-region północny: Florencja, Riwiera Adriatycka z wybrzeżem skalistym, wpływ Bizancjum

-region Lambardi- Mediolan przechodzi w obszar alpejski

-obszar alpejski: nagromadzenie jezior lodowcowo-tektonicznych Camo, Luguno i Gordno

-region północno-zachodni: wybrzeże Riwiera Ligurijskie średnia temp lata 25C

-obszar północno-wschodni: Wenecja, wybrzeże Płaskie limanowo- piaszczyste zamykają go Dolomity od północy

Region Hiszpanii:

1.Costa Brava- dzikie wybrzeże największe zagęszczenie infrastruktury od Francji po Barcelone

2.Costa Dorate-

3.Costa del Azachar- cechą są szerokie piaszczyste plaże

4.Costa Blanca- białe wybrzeże liczne zabytki Alicante, Burcja,

5.Costa del Sol- wybrzeże słońca <320dni > wody morskie do 14m, temp nie spada poniżej 15C, rybołówstwo, ciekawe miejscowości to Malaga, Almeria, Marbella

6.Costa del Lux- wybrzeże światła, doskonałe warunki klimatyczne, liczne zabytki kultury

Region Grecji:

Obszar Grecja centralna Ateny, Delfy, ……….

-Grecja północna Saloniki nakładanie się kultury starogreckiej i bizantyjskiej

-Riwiera Olimpijska- góra Olimp Metheory- zespół klasztorów

-Autonomiczna Republika Mnichów- Athos góra

-pelopane: Korynt i cieśnina Koryncka Mykeny, Epitaurus, Sparta, Olimpia. Region wyprawy : Cyklady, Kreta, Rodos

Region Turcji:

-Stambulski- Stambuł(kultura grecka i bizantyjska Bursa- troja)

-region egejski- Efes, Milot, Bodrum, priona gigima

-śródziemnomorski- Riwiera Turecka, Antaya

Region Afrykański: Egipt, Algieria, Maroko, Libia (piaszczyste plaże, kultura rzymska)

---