Najczęściej i najwyraźniej branym pod uwagę kryterium wyboru formy przedsiębiorstwa są obciążenia podatkowe, bowiem faktycznie są jedynym kryterium o charakterze mierzalnym. Podstawowe znaczenie ma tu fakt poje­dynczego oraz podwójnego opodatkowania dochodów. Ten pierwszy ma miej­sce w przedsiębiorstwach własności indywidualnej oraz w spółkach osobowych, gdzie opodatkowaniu podlega bezpośredni dochód przedsiębiorcy. W przedsię­biorstwach posiadających osobowość prawną raz opodatkowany jest dochód przedsiębiorstwa (opodatkowanie pierwotne), drugi raz - dochód przedsiębiorcy w postaci dywidendy (opodatkowanie wtórne)¹⁶.

Przedstawione kryteria nie wyczerpują wszystkich możliwych, poza tym uwzględnia się często kwestie dziedziczenia, koszty funkcjonowania podmiotu, sposób i koszty zakończenia działalności gospodarczej i inne¹⁷.

Wybór organizacyjno-prawnej formy działalności przedsiębiorstwa nie jest sprawą prostą, już choćby z tytułu wielości kryteriów wyboru, czy też różnej ich ważności z punktu widzenia preferencji konkretnego przedsiębiorcy. Dlatego winien on następować po przeprowadzeniu szczegółowej analizy, uwzględniają­cej cele i możliwości realizacji działalności gospodarczej.

Niektóre problemy restrukturyzacji przedsiębiorstw

Współczesne przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej (a więc nie tylko pol­skie) podlega istotnym przemianom, polegającym na funkcjonowaniu w coraz szerszej perspektywie instytucjonalnej, na rosnącej nieciągłości wyzwań roz­wojowych, na nasilającej się złożoności przedsiębiorstwa jako systemu społecz­nego. Powyższe procesy stwarzają szansę, ale także zagrożenia bytu przedsię­biorstwa. Stąd też potrzeba permanentnej restrukturyzacji w celu osiągnięcia i utrzymania konkurencyjności w stosunku do otoczenia.

Pojęcie restrukturyzacja pojawiło się w latach 60. w krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej. Powstało z połączenia dwóch słów: to reconstruct - zbu­dować od nowa lub w nowej formie i the structure, co odpowiada naszemu po­jęciu struktury. Termin restrukturyzacja jest więc skrótem myślowym wyra­żającym proces „rekonstrukcji struktury"¹⁸.

Pojęcie restrukturyzacja może być używane w skali makro i mikro. Zmiany strukturalne w wyżej wymienionych dziedzinach nie występują w sposób oderwany i niezależny, wprost przeciwnie powinny być przeprowa­dzone w sposób kompleksowy i tylko w takim przypadku stwarzają szansę osią­gnięcia celów restrukturyzacji.

Por. Postawy nauki o przedsiębiorstwie, praca zbiorowa pod red. J. Lichtarskiego: cyt. praca, s. 60-62.

Por. J. Kufel: Prowadzenie działalności gospodarczej, cyt. praca, s. 6, 7. Por. Restrukturyzacja przedsiębiorstw i jej wpływ na efektywność gospodarowania, praca zbio­rowa pod red. C. Skowronka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1997, s. 80.

---