|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cywilizacje pozaeuropejskie u progu epoki nowo偶ytnej.
Horyzont geograficzny Europejczyk贸w.
Cywilizacje i kr臋gi kulturowe na kontynencie afryka艅skim.
Zr贸偶nicowanie polityczno - kulturowe Azji u progu nowo偶ytno艣ci.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia - Jedwabny Szlak, animizm, Wielki Mur, konfucjanizm, taoizm, buddyzm, cywilizacja prekolumbijska, Pa艅stwo Wielkiego Mogo艂a,
Identyfikuje posta膰 Marco Polo,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia szogun, samuraj, pismo kipu,
Charakteryzuje system wierze艅 Aztek贸w, Ink贸w i Maj贸w, poziom wiedzy geograficznej i wizj臋 艣wiata w 艣redniowiecznej Europie,
|
Lokalizuje na mapie - zasi臋g cywilizacji prekolumbijskich,
strefy polityczno - strefy polityczno - kulturowe na kontynencie afryka艅skim, najwa偶niejsze organizmy pa艅stwowe w Azji,
|
okre艣la czynniki, kt贸re decyduj膮 o nazwaniu jakiego艣 kr臋gu kulturowego cywilizacj膮.
|
|
|
|
|
Cywilizacje prekolumbijskie w Ameryce.
|
|
Wymienia czynniki, dzi臋ki kt贸rym nast膮pi艂o poszerzenie wiedzy geograficznej Europejczyk贸w w 艣redniowieczu i pocz膮tkach epoki nowo偶ytnej,
wymienia najwa偶niejsze osi膮gni臋cia lud贸w i cywilizacji pozaeuropejskich w 艣redniowieczu.
|
|
|
|
Wielkie odkrycia geograficzne (XV - XVI w.).
Przyczyny wypraw geograficznych.
Kierunki ekspansji Europejczyk贸w na inne kontynenty.
Zasi臋g i nast臋pstwa podboj贸w hiszpa艅skich w Ameryce.
Kolonizacja portugalska - zasi臋g, formy i cele.
|
Definiuje, poj臋cia: misja, faktoria, Nowy 艢wiat, Stary 艢wiat, Eldorado, republika Guaran贸w, Mulat, Metys, Kreol, Montezumy II, Atahualpy,
Identyfikuje postacie Henryka 呕eglarza, B. Diaza, Vasco da Gammy, K. Kolumba, Izabeli Kastylijskiej, A. Vespucciego, F. Magellana, H. Cort茅sa, F. Pizarra,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: misja, faktoria, Nowy 艢wiat, Stary 艢wiat, Eldorado, republika Guaran贸w, Mulat, Metys, Kreol,
Wymienia i porz膮dkuje spo艂eczne, polityczne, gospodarcze, techniczne uwarunkowania zamorskich wypraw Europejczyk贸w,
|
Wymienia g艂贸wne etapy i wskazuje na mapie terytorialny zasi臋g ekspansji Europejczyk贸w na inne kontynenty,
|
Charakteryzuje: bezpo艣rednie nast臋pstwa wypraw odkrywczych dla Europy oraz spo艂ecze艅stw pozaeuropejskich, system organizacji kolonii hiszpa艅skich i portugalskich, wskazuj膮c podobie艅stwa i r贸偶nic.
|
|
|
|
|
Ekspansja europejska na pocz膮tku epoki nowo偶ytnej - ocena.
|
Wymienia g艂贸wne etapy i wskazuje na mapie terytorialny zasi臋g ekspansji Europejczyk贸w na inne kontynenty,
|
Wymienia metody, 艣rodki i nast臋pstwa chrystianizacji cywilizacji pozaeuropejskich,
Lokalizuje w czasie i przestrzeni: wyprawy: K. Kolumba, F. Magellana, V da Gamy, podboje hiszpa艅skie i portugalskie w Nowym 艢wiecie,
|
|
|
|
Gospodarka Europy w XVI stuleciu.
Wzrost demograficzny i jego nast臋pstwa.
Szlaki oceaniczne, rozw贸j miast i specjalizacja regionalna.
R贸偶ne drogi rozwoju kraj贸w Europy Zachodniej.
Kredyt handlowy, banki, gie艂dy.
Rewolucja cen i jej skutki.
|
Definiuje poj臋cia: urbanizacja, imperium kolonialne, system nak艂adczy, kredyt, weksel, ogradzanie, gie艂da, kompania handlowa, akcja (udzia艂), rewolucja cen, kapita艂, szlachta, pa艅szczyzna, folwark, dualizm w gospo-darcze europejskiej, gospodarka folwar-czno pa艅szczy藕niana,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: urbanizacja, imperium kolonialne, system nak艂adczy, kredyt, weksel, ogradzanie, gie艂da, kompania handlowa, akcja (udzia艂), rewolucja cen, kapita艂, szlachta, pa艅szczyzna, folwark, dualizm w gospo-darcze europejskiej, gospodarka folwar-czno pa艅szczy藕niana,
|
Wyja艣nia i charakteryzuje uwarunkowania podzia艂u gospodarki europejskiej na dwie strefy gospodarcze (Wsch贸d i Zach贸d),
Wymienia i charakteryzuje czynniki stymuluj膮ce rozw贸j miast w Europie,
|
Por贸wnuje zasi臋g i struktur臋 mi臋dzynarodowej wymiany w 艣redniowieczu i w pocz膮tkach epoki nowo偶ytnej.
|
|
|
|
|
Gospodarka polska na tle przemian europejskich.
Bilans handlowy Rzeczypospolitej.
|
rynek si艂y najemnej, kapitalizm, bilans handlowy, po艂ownictwo
|
rynek si艂y najemnej, kapitalizm, bilans handlowy, po艂ownictwo,
Wyja艣nia przyczyny oraz charakteryzuje skutki rewolucji cen dla poszczeg贸lnych grup spo艂ecznych.
Wymienia i wskazuje na mapie pa艅stwa europejskie, kt贸re w XVI wieku prze偶ywa艂y szybki rozw贸j, oraz te, kt贸re wesz艂y w okres stagnacji,
Lokalizuje na mapie g艂贸wne europejskie o艣rodki handlu i produkcji rzemie艣lniczej, g艂贸wne o艣rodki handlu na ziemiach polsko - litewskiej Rzeczpospolitej.
|
Wymienia i charakteryzuje czynniki sprzyjaj膮ce rozwojowi folwarku na ziemiach Rzeczpospolitej,
|
|
|
|
|
|
Cywilizacja europejska w epoce odrodzenia.
Podstawy prze艂omu renesansowego.
O艣rodki kultury humanistycznej i rola drukarstwa.
Wielcy mistrzowie odrodzenia. Literatura epoki renesansu.
Nauka i post臋p techniczny w epoce odrodzenia.
Jednostka, rodzina, edukacja.
Kr臋gi cywilizacyjne islamu i prawos艂awia
|
Definiuje poj臋cia: mecenas, mecenat, humanizm, renesans (odrodzenie), prawo rzymskie, w艂adza suwerenna, w艂adza absolutna, utopia, teoria helio-centryczna, kalendarz julia艅ski, kalendarz gregoria艅ski, akade-mia, laicyzacja, rewo-lucja militarna, Gim-nazjum humanistyczne, szariat, islamizacja, madrasa (medrasa), monaster, janczarowie, kreml,
Identyfikuje postacie: Erazma z Rotterdamu, J. Gutenberga, Leobarda da Vinci, Micha艂a Anio艂a, Rafaela Santi, A. D眉rera, N. Machiavellego, T.More'a, A. Frycza Modrzewskiego, F. Rabalais'go,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: mecenas, mecenat, humanizm, renesans (odrodzenie), prawo rzymskie, w艂adza suwerenna, w艂adza absolutna, utopia, teoria heliocentryczna, kalendarz julia艅ski, kalendarz gregoria艅ski, akademia, laicyzacja, rewolucja militarna, gimnazjum humanistyczne, szariat, islamizacja, madrasa (medrasa), monaster, janczarowie, kreml,
Lokuje w czasie i przestrzeni narodziny i rozprzestrzenianie si臋 kultury renesansowej,
|
Charakteryzuje czynniki, kt贸re sprzyja艂y upowszechnieniu renesansowej kultury w Europie,
Charakteryzuje relacje pa艅stwo - Cerkiew w Wielkim Ksi臋stwie Moskiewskim.
|
Okre艣la tempo upowszechniania humanizmu i kultury renesansowej.
|
|
|
|
|
|
M. de Cervantesa, M. Kopernika, F. Brunelleschiegu, J. van Eycka, P. Brueghela, H. Holbeina, B. Castiglionego, T. Companelli, G. Bruna, Grzegorza XIII,
Wymienia nowe elementy wprowadzone przez humanizm do kultury umys艂owej i ducho-wej, najwa偶niejsze osi膮gni臋cia cywiliza-cyjno - techniczne epoki wczesno nowo-偶ytnej, najwa偶niej-szych mistrz贸w w艂oskiego i europej-skiego odrodzenia, najwa偶niejsze dzie艂a Erazma z Rotterdamu, charakterystyczne cechy kr臋gu kultury prawos艂awia, charakterystyczne cechy kr臋gu kultury islamu,
|
Wyja艣nia, na czym polega艂a nowa, humanistyczna wizja cz艂owieka, Boga i natury,
Wyja艣nia, jak膮 rol臋 w rozwoju cywilizacji odegra艂 druk.
|
|
|
|
|
|
|
Roz艂am chrze艣cija艅stwa zachodniego.
Reformacja w Europie Zachodniej.
Ko艣ci贸艂 katolicki wobec reformacji.
Polsko - litewska Rzeczpospolita - pa艅stwo wielowyznaniowe.
|
Definiuje, poj臋cia: nepotyzm, symonia, sprzeda偶 odpust贸w, reformacja, alfabe-tyzacja, luteranizm, kalwinizm, Ko艣ci贸艂 ewangelicko - augsburski, Ko艣ci贸艂 ewangelicko - reformowany, pro-testanci, hugenoci, pastor, Ko艣ci贸艂 angli-ka艅ski, Ko艣ci贸艂 naro-dowy, edykt nantej-ski, pok贸j augsburski, sob贸r trydencki, reforma katolicka, kontrreformacja, kolegium jezuickie, inkwizycja, Indeks Ksi膮g zakazanych, zb贸r, konfederacja warszawska, dysy-denci (r贸偶nowiercy),
idea powszechnego kap艂a艅stwa, doktryna podw贸jnej predesty-nacji, konsystorz, trydenckie wyznanie wiary,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: nepotyzm, symonia, sprzeda偶 odpust贸w, refor-macja, alfabetyzacja, luteranizm, kalwi-nizm, Ko艣ci贸艂 ewan-gelicko - augsburski, Ko艣ci贸艂 ewangelicko - reformowany, pro-testanci, hugenoci, pastor, Ko艣ci贸艂 angli-ka艅ski, Ko艣ci贸艂 naro-dowy, edykt nantej-ski, pok贸j augsburski, sob贸r trydencki, reforma katolicka, kontrreformacja, kolegium jezuickie, inkwizycja, Indeks Ksi膮g zakazanych, zb贸r, konfederacja warszawska, dysy-denci (r贸偶nowiercy),
idea powszechnego kap艂a艅stwa, doktryna podw贸jnej predesty-nacji, konsystorz, trydenckie wyznanie wiary,
|
Wyja艣nia rol臋 humanizmu w kszta艂towaniu si臋 podstaw reformacji,
Wyja艣nia przyczyny rozpowszechniania si臋 reformacji w krajach europejskich i charakteryzuje sposoby oraz 艣rodki, dzi臋ki kt贸rym nowe idee szybko si臋 rozpowszechnia艂y,
Wyja艣nia znaczenie soboru trydenckiego dla Ko艣cio艂a katolickiego i ca艂ego chrze艣cija艅stwa,
Charakteryzuje dzia艂ania podj臋te przez Ko艣ci贸艂 rzymskokatolicki wobec reformacji.
|
Charakteryzuje polityczne, spo艂eczne i kulturowe uwarunkowania pokojowego wsp贸艂istnienia wyzna艅 na obszarze polsko litewskiej Rzeczpospolitej,
Okre艣la zasi臋g terytorialny reformacji na ziemiach Rzeczpospolitej oraz wymienia najwa偶niejsze o艣rodki r贸偶nowiercze w Polsce i na Litwie.
|
|
|
|
|
|
|
Identyfikuje postacie: Marcina Lutra, F. Melanchtona, Karola V Habsburga, Henryka VIII, J. Kalwina, Filipa II Habsburga, Henryka IV Burbona, 艣w. Ignacego Loyoli, Zygmunta Starego, Zygmunta Augusta, P. Skargi, Fryderyka M膮drego, T M眉nzera, Gustawa I Wazy, J. 艁askiego, 艢. Hozjusza,
Wymienia najwa偶niejsze przyczyny roz艂amu w Ko艣ciele zachodnim,
Wymienia i wskazuje na mapie kraje, kt贸re opar艂y si臋 nowinkom religijnym oraz przyczyny takiego stanu,
Wskazuje na mapie i omawia terytorialny zasi臋g rozwoju reformacji w Europie,
|
|
|
|
|
|
|
Stosunki polityczne w Europie XVI w.
Europa wobec ekspansji tureckiej w XVI wieku.
Dynastia Jagiellon贸w w Europie.
Dynastia Habsburg贸w i jej imperium.
Wzrost znaczenia Anglii w dobie rz膮d贸w Tudor贸w.
Wielkie Ksi臋stwo Moskiewskie w czasach Iwana IV Gro藕nego.
Walka o dominium Maris Baltici.
|
Definiuje poj臋cia: polityka dynastyczna, Wielka Armada, Duma Bojarska, sekularyzacja, pierwsza wojna p贸艂nocna, Kawalerowie Mieczowi, wojny w艂oskie, 偶egluga narewska, flota kaperska, opriczniana,
Wymienia (we w艂a艣ciwej kolejno艣ci) Jagiellon贸w zasiadaj膮cych na tronie Kr贸lestwa Polskiego,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: polityka dynastyczna, Wielka Armada, Duma Bojarska, sekularyzacja, pierwsza wojna p贸艂nocna, Kawalerowie Mieczowi, wojny w艂oskie, 偶egluga narewska, flota kaperska, opriczniana,
identyfikuje postacie: Sulejmana Wspania艂ego, W艂adys艂awa II Jagiello艅czyka, Ludwika Jagiello艅czyka, Maksymiliana I Habsburga, El偶biety I Wielkiej, Henryka Tudora, Iwana IV Gro藕nego, Albrechta Hohenzollerna, Gottharda Kettlera, Jana III Wazy, Anny Jagiellonki,
|
Wskazuje na mapie: Inflanty, Mo艂dawi臋, Siedmiogr贸d, Wo艂oszczyzn臋, chanat Krymski, zasi臋g wp艂yw贸w Jagiellon贸w i Habsburg贸w na pocz膮tku i w drugiej po艂owie XVI wieku (wskazuje obszary sporne), g艂贸wne etapy i zasi臋g ekspansji tureckiej w Europie w XVI wieku, zasi臋g ekspansji moskiewskiej,
okre艣la z pomoc膮 tablicy genealogicznej zwi膮zki dynastyczne pomi臋dzy Jagiellonami i Habsburgami,
|
Charakteryzuje g艂贸wne cechy systemu samodzier偶awia. zmiany wprowadzone w pa艅stwie moskiewskim przez Iwana IV Gro藕nego.
|
|
|
|
|
|
|
Wyja艣nia przyczyny i nast臋pstwa sekularyzacji pa艅stw zakonnych nad Ba艂tykiem, agresji moskiewskiej na Inflanty,
wyja艣nia przyczyny konfliktu pomi臋dzy Angli膮 a Hiszpani膮,
Lokalizuje w czasie i przestrzeni zawarcie traktatu wiede艅skiego, traktatu krakowskiego, Traktatu wile艅skiego, Bitw臋 pod Mohaczem, Bitw臋 pod Lepanto, panowanie Iwana IV Gro藕nego, Henryka VIII, El偶biety I, Karola V.
|
|
|
|
|
|
|
Demokracja Szlachecka w polsko - litewskiej Rzeczpospolitej.
Kszta艂towanie si臋 ustroju demokracji szlacheckiej.
Unia realna Polski i Litwy oraz jej skutki dla obu pa艅stw.
Pierwsze wolne elekcje - ostatni etap kszta艂towania si臋 ustroju Rzeczypospolitej.
|
Definiuje poj臋cia: przywilej szlachecki, Rzeczpospolita, sejmik, sejm walny, izba poselska, senat, kr贸lewszczyzna, konstytucja sej-mowa, konstytucja Nihil Novi, demokracja szlachecka, ruch egzekucyjny, lustracja kr贸lewszczyzn, kwarta, wojsko kwarciane, unia realna, unia lubelska, Rzeczpospolita Obojga narod贸w, interreks, sejm konwokacyjny, elekcja viritim, konfederacja warszawska, artyku艂y henrykowskie, pacta conventa, artyku艂y mielnickie, Statut 艁askiego, kaptur,
|
Rozr贸偶nia stosuje poj臋cia: Definiuje: przywilej szlachecki, Rzeczpospolita, sejmik, sejm walny, izba poselska, senat, kr贸lewszczyzna, konstytucja sej-mowa, konstytucja Nihil Novi, demokracja szlachecka, ruch egzekucyjny, lustracja kr贸lewszczyzn, kwarta, wojsko kwarciane, unia realna, unia lubelska, Rzeczpospolita Obojga narod贸w, interreks, sejm konwokacyjny, elekcja viritim, konfederacja warszawska, artyku艂y henrykowskie, pacta conventa, artyku艂y mielnickie, Statut 艁askiego, kaptur,
|
Wyja艣nia znaczenie konstytucji Nihil Novi dla rozwoju systemu politycznego Kr贸lestwa Polskiego,
Omawia sk艂ad sejmu walnego,
Lokalizuje w czasie i przestrzeni: panowanie kolejnych Jagiellon贸w, uchwalenie konstytucji Nihil Novi, zawarcie unii lubelskiej, pierwsz膮 woln膮 elekcj臋,
Charakteryzuje program oraz wyja艣nia znaczenie ruchu egzekucyjnego dla rozwoju demokracji szlacheckiej,
Okre艣la cechy charakterystyczne zwi膮zku Polski i Litwy jako unii realnej.
|
Charakteryzuje funkcjonowanie g艂贸wnych element贸w systemu politycznego polsko - litewskiej Rzeczpospolitej.
ocenia znaczenie powo艂ania do 偶ycia trybuna艂贸w w Koronie i na Litwie.
|
|
|
|
|
|
Identyfikuje postacie: Jana Olbrachta, Aleksandra Jagiello艅czyka, Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta, Henryka Walezego, Anny Jagiellonki, Stefana Batorego, Jana 艁askiego,
Wymienia uwarunkowania oraz g艂贸wne postanowienia unii lubelskiej, najwa偶niejsze postanowienia artyku艂贸w henrykowskich, najwa偶niejsze elementy ideologii spo艂eczno - politycznej szlachty polskiej,
Wymienia instytucje ustrojowe stanowi膮ce podstaw臋 polskiego parlamentaryzmu oraz charakteryzuje ich kompetencje,
|
Wyja艣nia genez臋 oraz znaczenie przywi-lej贸w szlacheckich dla przemian ustrojowych w pa艅stwie Jagiellon贸w,
Wyja艣nia znaczenie konstytucji Nihil Novi dla rozwoju systemu politycznego Kr贸lestwa Polskiego,
Wyja艣nia znaczenie unii lubelskiej dla Polski i Litwy rozr贸偶niaj膮c r贸偶norodne aspekty zwi膮zku obu pa艅stw,
Wyja艣nia znaczenie pierwszych wolnych elekcji dla dalszej ewolucji ustroju Rzeczpospolitej.
|
|
|
|
|
|
|
Rzeczpospolita Obojga Narod贸w na prze艂omie XVI i XVII wieku - spo艂ecze艅stwo i pa艅stwo.
Terytorium i ludno艣膰. Struktura etniczna i wyznaniowa.
Przeobra偶enia struktury spo艂ecznej.
System polityczny i jego instytucje.
S膮dy, skarbowo艣膰 i system obrony pa艅stwa.
|
Definiuje poj臋cia: jidysz, magnateria, fakcja, sejmik, sejm walny, kanclerz, pod-kanclerzy, marsza艂ek wielki, podskarbi wielki, wojewoda, kasztelan, starosta, Trybuna艂 Koronny, kwarta, wojsko kwar-ciane, pospolite rusze-nie, karaimi, ordyna-cja rodowa, nowa magnateria, sejmik przedsejmowy, sej-mik relacyjny, sejmik elekcyjny, sejm depu-tacki, s膮d ziemski, s膮d grodzki, s膮d podko-morski, s膮d sejmowy,
Identyfikuje postacie: Jana Zamoyskiego, Stefana Batorego,
Lokalizuje na mapie terytoria wchodz膮ce w sk艂ad Rzeczpospolitej Obojga Narod贸w, granice pomi臋dzy Koron膮 i Litw膮,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: jidysz, magnateria, fakcja, sejmik, sejm walny, kanclerz, pod-kanclerzy, marsza艂ek wielki, podskarbi wielki, wojewoda, kasztelan, starosta, Trybuna艂 Koronny, kwarta, wojsko kwar-ciane, pospolite rusze-nie, karaimi, ordyna-cja rodowa, nowa magnateria, sejmik przedsejmowy, sej-mik relacyjny, sejmik elekcyjny, sejm depu-tacki, s膮d ziemski, s膮d grodzki, s膮d podko-morski, s膮d sejmowy,
Wymienia g艂贸wne instytucje ustrojowe Rzeczpospolitej oraz charakteryzuje ich kompetencje, Wymienia rodzaje s膮d贸w szlacheckich oraz charakteryzuje ich kompetencje,
|
U偶ywaj膮c nazw historycznych, okre艣la poszczeg贸lne obszary wchodz膮ce w sk艂ad Rzeczpospolitej,
Charakteryzuje: struktur臋 spo艂eczn膮 Rzeczpospolitej, sk艂ad etniczny ludno艣ci Rzeczpospolitej, struktur臋 wyznaniow膮 spo艂ecze艅stwa Rzeczpospolitej, system parlamentarny Rzeczpospolitej, system organizacji s膮downictwa na ziemiach polskich,
Omawia sk艂ad sejmu walnego,
Wyja艣nia: zasady podzia艂u dochod贸w z kr贸lewszczyzn, charakter zmian spo艂ecznych w obr臋bie stanu szlacheckiego
|
Charakteryzuje system urz臋d贸w w Rzeczpospolitej (odr贸偶niaj膮c urz臋dy centralne od terytorialnych),
Ocenia znaczenie powo艂ania do 偶ycia trybuna艂贸w w Koronie i na Litwie.
|
|
|
|
|
|
Wymienia: najwa偶niejsze grupy j臋zykowo-etniczne w Rzeczpospolitej, g艂贸wne wyznawania i religie w Rzeczpospolitej.
|
Okre艣la odsetek stanu szlacheckiego w spo艂ecze艅stwie Rzeczpospolitej,
|
|
|
|
Kultura polska epoki odrodzenia.
Krak贸w o艣rodkiem 偶ycia kulturowego.
Upowszechnienie kultury renesansowej i o艣wiaty w II po艂owie XVI wieku
My艣l polityczna i spo艂eczna polskiego renesansu.
Renesans wawelski. Rozw贸j form renesansowych w polskiej architekturze i rze藕bie.
|
Definiuje terminy: Sarmacja, z艂oty wiek, gimnazjum humani-styczne, kru偶ganek, attyka, mecenat mag-nacki, prawo Greshama, sztukateria, arkada,
Identyfikuje postacie Bony Sforzy, Zygmunta II Augusta, M. Kopernika, 艁. G贸rnickiego, J. Zamoyjskiego, M. Reja, J. Kochanowskiego, A. Frycza Modrzewskiego, B. Berreciego, Wojciecha z Brudzewa, Macieja z Miechowa,
|
Rozr贸偶nia i stosuje terminy: Sarmacja, z艂oty wiek, gimnazjum humanistyczne, kru偶ganek, attyka, mecenat magnacki, prawo Greshama, sztukateria, arkada,
Identyfikuje i charakteryzuje na wybranych przyk艂adach rodzime i uniwersalne cechy kultury renesansu w Polsce,
Charakteryzuje znaczenie Akademii Krakowskiej dla rozwoju kultury renesansu w Polsce,
|
Wyja艣nia, na czym polega艂a polonizacja kultury renesansu, jakie by艂y nast臋pstwa tego procesu.
|
Wyja艣nia znaczenie mecenatu kr贸lewskiego i magnackiego dla rozwoju kultury renesansu w Polsce.
|
|
|
|
|
Nauczyciel w formie wyk艂adu przedstawia nast臋puj膮ce problemy:
Akceptacja idei humanistycznej w Polsce.
艢rodowisko spo艂eczne, w kt贸rym rozwija艂a si臋 kultura renesansu na ziemiach polskich.
Najwa偶niejsze o艣rodki i instytucje kultury - og贸lnopolskie i lokalne.
Najwa偶niejsze osi膮gni臋cia.
|
B. Wapowskiego, S. Orzechowskiego, Franciszka Florentczyka,
Wymienia najwybitniejszych tw贸rc贸w nauki, literatury, sztuki, dzia艂aj膮cych na ziemiach polskich w epoce renesansu, oraz wskazuje ich dzie艂a,
Wymienia: g艂贸wne instytucje i o艣rodki kultury renesansowej na ziemiach polskich, najwa偶niejsze zabytki architektury renesansu w Polsce, drogi upowszechniana kultury renesansu na ziemiach polskich.
|
Lokalizuje na mapie najwa偶niejsze o艣rodki kultury odrodzenia na ziemiach polskich.
|
|
|
|
Powstanie nowo偶ytnego 艣wiata.
|
Lekcja powt贸rzeniowo - sprawdzaj膮ca
|
|
|
|
|
Gospodarka Europy i 艣wiata w XVII wieku.
Zmiany przebiegu g艂贸wnych szlak贸w handlu mi臋dzy-narodowego.
Ukszta艂towanie si臋 nowych centr贸w handlowych i finansowych.
Wzrost znaczenia gospodarczego Anglii i Holandii.
Dwie strefy gospodarki europejskiej: P贸艂noc - Po艂udnie.
|
Definiuje poj臋cia: migracja, imigracja, emigracja, Kompania Wschodnioindyjska (holenderska i angiel-ska), bilans handlo-wy, merkantylizm, bank emisyjny, Manufaktura scentralizowana, p艂odozmian, morys-kowie, akt nawiga-cyjny, Bank Anglii,
Identyfikuje postacie J. B. Colberta, A. Tasmana, H. Hudsona,
Wymienia i wskazuje na mapie pa艅stwa, kt贸re w XVII wieku prze偶ywa艂y okres rozwoju, oraz te, kt贸re wesz艂y w sk艂ad w okres stagnacji,
Wymienia przejawy sukcesu gospodarczego Holandii i Anglii w XVII wieku.
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: migracja, imigracja, emigracja, Kompania Wschodnioindyjska (holenderska i angiel-ska), bilans handlo-wy, merkantylizm, bank emisyjny, Manufaktura scentralizowana, p艂odozmian, morys-kowie, akt nawiga-cyjny, Bank Anglii, Analizuje wykresy obrazuj膮ce zjawiska ekonomiczno - spo艂eczne w XVII wieku ( odczytuje dane, okre艣la kierunek i dynamik臋 zmian, wyci膮ga wnioski),
Wyja艣nia doktryn臋 i praktyk臋 merkantylizmu,
|
Wyja艣nia uwarunkowania dysproporcji w rozwoju gospodarki r贸偶nych region贸w Europy, podzia艂 Europy na dwie strefy ekonomiczne P贸艂noc-Po艂udnie,
Okre艣la zasi臋g ekspansji morskiej Holandii.
|
Wyja艣nia przyczyny stagnacji gospodarczej Hiszpanii w XVII wieku, wzrostu znaczenia gospodarczego Holandii i Anglii.
|
|
|
|
|
|
|
Wskazuje na mapie zasi臋g ekspansji kolonialnej Anglii i Francji w drugiej po艂owie XVII wieku.
|
|
|
|
Wojna trzydziestoletnia - najwi臋kszy konflikt XVII wiecznej Europy.
Przyczyny wybuchu wojny trzydziestoletniej.
G艂贸wne etapy wojny trzydziestoletniej.
Bezpo艣rednie i d艂ugofalowe nast臋pstwa wojny trzydziestoletniej.
|
Definiuje poj臋cia: Unia Protestancka, Liga Katolicka, pok贸j westfalski,
Identyfikuje postacie: Gustawa II Adolfa, A. Wallensteina, Fryderyka (elektora Palatynatu), kr贸la Czech,
Podaje daty: bitwy pod Bia艂膮 G贸r膮, bitwy pod L眉tzen, zawarcia pokoju westfalskiego,
Wymienia bezpo艣rednie i d艂ugofalowe nast臋pstwa wojny trzydziestoletniej, skutki bitwy pod Bia艂膮 G贸r膮, postanowienia pokoju westfalskiego,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: Unia Protestancka, Liga Katolicka, pok贸j westfalski,
Wymienia i wyja艣nia przyczyny wybuchu wojny trzydziestoletniej,
Wymienia i lokalizuje w czasie g艂贸wne etapy wojny trzydziestoletniej,
Wymienia bezpo艣rednie i d艂ugofalowe nast臋pstwa wojny trzydziestoletniej, skutki bitwy pod Bia艂膮 G贸r膮, postanowienia pokoju westfalskiego,
Wyja艣nia przyczyny i nast臋pstwa defenestracji praskiej.
|
Charakteryzuje: zr贸偶nicowanie polityczne i wyznaniowe Rzeszy w XVII wieku, sytuacj臋 polityczno - spo艂eczn膮 w Czechach na pocz膮tku XVII stulecia.
|
Charakteryzuje uk艂ad si艂 na arenie mi臋dzynarodowej po zako艅czeniu wojny trzydziestoletniej.
|
|
|
|
|
|
|
|
Konflikty wewn臋trzne i rozwi膮zania ustrojowe w Europie XVII stulecia.
Wojna domowa w Anglii - geneza, przebieg i nast臋pstwa.
Ukszta艂towanie si臋 monarchii konsty-tucyjnej w Anglii.
Francja na drodze do absolutyzmu.
Ustroje pa艅stw euro-pejskich w XVII w.
|
Definiuje poj臋cia: rojalista, zamach sta-nu, purytanie, repu-blika, restauracja, to-rysi, wigowie, Habeas Corpus Act, Deklaracja Praw Narodu Brytyjskiego, S艂awetna (Chwale-bna) Rewolucja, system parlamentarno - gabinetowy, cenzus wyborczy, monarchia konstytucyjna, Monarchia parlamen-tarna, Izba Gmin, Izba Lord贸w, republika oligarchiczna, Monar-chia despotyczna, Kr贸tki Parlament, D艂ugi Parlament, Parlament Kad艂ubowy, Lord Protektor, independenci, prezbiterianie, szlachta urz臋dnicza, Porta Otoma艅ska (Wysoka Porta),
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: rojalista, zamach sta-nu, purytanie, repu-blika, restauracja, to-rysi, wigowie, Habeas Corpus Act, Deklaracja Praw Narodu Brytyjskiego, S艂awetna (Chwale-bna) Rewolucja, system parlamentarno - gabinetowy, cenzus wyborczy, monarchia konstytucyjna, Monarchia parlamen-tarna, Izba Gmin, Izba Lord贸w, republika oligarchiczna, Monar-chia despotyczna, Kr贸tki Parlament, D艂ugi Parlament, Parlament Kad艂ubowy, Lord Protektor, independenci, prezbiterianie, szlachta urz臋dnicza, Porta Otoma艅ska (Wysoka Porta),
|
Wyja艣nia przyczyny i nast臋pstwa Chwalebnej Rewolucji,
Wyja艣nia okoliczno艣ci powstania Republiki Zjednoczonych Prowincji i charakter-ryzuje system polityczny tego pa艅stwa,
Charakteryzuje systemy polityczne monarchii despotycznych (Turcji i Rosji), system organizacji francuskiej monarchii absolutnej.
|
Por贸wnuje nowo偶ytn膮 monarchi臋 konstytucyjn膮 z monarchi膮 absolutn膮, oraz europejski absolutyzm z systemami despotycznymi w Rosji i Turcji.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Identyfikuje postacie: Jakuba I Stuarta, Karola I Stuarta, O. Cromwella, Ludwika XIII, Ludwika XIV, J. A. Richelieu'go, Karola II Stuarta, Jakuba II Stuarta, J. Mazarina, Wilhelma Ora艅skiego, Micha艂a Romanowa,
Wymienia najwa偶niejsze przemiany Spo艂eczne, kt贸re umo偶liwi艂y budow臋 monarchii absolutnej we Francji i innych pa艅stwach europejskich,
|
Wymienia g艂贸wne etapy wojny domowej utworzenia republiki, przyczyny restauracji monarchii w Anglii,
Wyja艣nia okoliczno艣ci wybuchy wojny domowej i utworzenia republiki, przyczyny restauracji monarchii w Anglii,
Wyja艣nia ewolucj臋 ustrojow膮 Anglii oraz rol臋 polityczn膮 parlamentu w jej systemie politycznym,
|
|
|
|
Problemy wewn臋trzne i mi臋dzynarodowe, po艂o偶enie Rzeczpospolitej w ko艅cu XV i XVII w.
G艂贸wne problemy polityki mi臋dzynaro-dowej Rzeczypospolitej w ko艅cu XVI wieku i
|
Definiuje poj臋cia: piechota wybranie-cka, rokosz Sando-mierski, dymitriady, regalista, monarchia mieszana,
Identyfikuje postacie: Stefa Batorego, Zygmunta III Wazy,
|
rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: piechota wybraniecka, rokosz sandomierski, dymi triady,
Wskazuje na mapie: Inflanty, Estoni臋, Brandenburgi臋, Prusy Ksi膮偶臋ce,
|
Wyja艣nia okoliczno艣ci i nast臋pstwa przej臋cia w艂adzy w Prusach Ksi膮偶臋cych przez margrabi贸w Brandenburgii,
|
wyja艣nia przyczyny sukcesu ekspansji Rzymu, wyr贸偶niaj膮c czynno艣ci militarne, polityczne i kulturalne.
|
|
|
|
|
|
|
|
pierwszej po艂owie XVII wieku.
Problemy wewn臋trzne Rzeczypospolitej - napi臋cia i konflikty w relacjach rz膮dz膮cy - rz膮dzeni (czyli w艂adca - obywatel).
|
J.K. Chodkiewicza, S. 呕贸艂kiewiskiego,
S. Koniecpolskiego, W艂adys艂awa IV Wazy, Dymitra Samozwa艅ca, Micha艂a Romanowa, Gustawa II Adolfa, Karola Sudema艅skiego, Wasyla Szujskiego, M. Zebrzydowskiego,
Lokalizuje w czasie panowanie Stefana Batorego, Zygmunta III Wazy, W艂adys艂awa IV.
lokalizuje w czasie i przestrzeni bitwy: pod Kircholmem, pod Chocimiem, pod Cecor膮, pod K艂uszynem
|
Wyja艣nia okoliczno艣ci, kt贸re doprowadzi艂y do wy-buchu wojen Rzeczpospolitej ze Szwecj膮, z Moskw膮 oraz Turcj膮 i wymienia g艂贸wne fazy tych konflikt贸w,
Wyja艣nia genez臋 oraz nast臋pstwa rokoszu sandomierskiego.
|
Wyja艣nia d艂ugofalowe skutki ust臋pstw Rzeczpospolitej wobec Hohenzollern贸w brandenburskich,
Wyja艣nia genez臋 i g艂贸wne za艂o偶enia reform wojskowych Stefana Batorego oraz W艂adys艂awa IV.
|
Ocenia skuteczno艣膰 polityki zagranicznej Rzeczpospolitej pod koniec XVI i w pierwszej po艂owie XVII wieku.
|
|
Kryzys Rzeczpospolitej w drugiej po艂owie XVII stulecia.
Kryzys spo艂eczno - polityczny na Ukrainie i jego nast臋pstwa.
|
Definiuje poj臋cia: latyfundium, Kozacy, potop szwedzki, ro-kosz Lubomirskiego, klient, liberum veto, konfederacja, kozacy rejestrowi,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: latyfundium, Kozacy, potop szwedzki, rokosz Lubomirskiego,, klient, liberum veto, konfederacja, kozacy
|
Wyja艣nia znaczenie ugody kozacko - rosyjskiej w Perejas艂awiu,
Wyja艣nia genez臋 i wymienia warunki ugody w Hadziaczu,
|
Wyja艣nia, na czym polega艂o za艂amanie pozycji Rzeczpospolitej na arenie mi臋dzy-narodowej w dobie potopu szwedzkiego.
|
|
|
|
|
|
|
|
Za艂amanie mi臋dzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej w drugiej po艂owie XVII wieku.
Ewolucja systemu politycznego Rzeczypospolitej - kryzys demokracji szlacheckiej.
Kryzys gospodarczy Rzeczypospolitej w drugiej po艂owie XVII w.
|
Identyfikuje postacie: Jana Kazimierza, J. Wi艣niowieckiego, B. Chmielnickiego, Karola X Gustawa, J. Radziwi艂艂a,
S. Czarnieckiego, A. Kordeckiego, J. Lubomirskiego, Micha艂a Korybuta Wi艣niowieckiego, Jana III Sobieskiego, Jerzego II Rakoczego, B. Radziwi艂艂a, P. Sapieh臋,
Lokalizuje w czasie: wybuch powstania Chmielnickiego, ugod臋 w Perejas艂awiu, potop szwedzki, ugod臋 w Hadziaczu, pok贸j w Oliwie, rozejm w Andruszowie, traktat w Buczaczu, bitw臋 pod Wiedniem, traktaty welawsko - bydgoskie, rokosz Lubomirskiego,
Wymienia w po-rz膮dku chronolo-
|
Lokalizuje na mapie Zadnieprze, lewo-brze偶n膮 i prawobrze-偶n膮 Ukrain臋,
Wymienia dokonania A. Kordeckiego i Stefana Czarnieckiego,
Wymienia nast臋pstwa potopu szwedzkiego, rozr贸偶niaj膮c skutki bezpo艣rednie i d艂ugo-falowe, oraz nast臋p-stwa polityczne, spo艂eczne, gospo-darcze,
Wymienia przyczyny za艂amania gospodar-czego Rzeczpospolitej w 2 po艂owie XVII w., dziel膮c je na bezpo艣-rednie i d艂ugofalowe,
Wymienia najwa偶-nieszje przejawy kryzysu systemu politycznego w Rzeczpospolitej, wyja艣nia jego przyczyny
|
oraz wyja艣nia przyczyny niepowodzenia zawartej w贸wczas unii,
Wyja艣nia nast臋pstwa ugody kiejda艅skiej,
Wyja艣nia przyczyny rokoszu Lubomirskiego.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
gicznym kolejnych w艂adc贸w Polski - reprezentant贸w dynastii Waz贸w, Micha艂a Korybuta Wi艣niowieckiego, Jana III Sobieskiego,
|
Wyja艣nia najwa偶-niejsze przyczyny napi臋膰 spo艂ecznych
oraz genez臋, zasi臋g i skutki postanie Chemielnickiego,
|
|
|
|
Rewolucja intelektualna i kultura baroku.
Rewolucja intelektualna XVII stulecia.
My艣l polityczna XVII wieku.
Kultura baroku - kierunki, formy, oddzia艂ywanie.
|
Definiuje poj臋cia: rewolucja intele-ktualna, racjonalizm, empiryzm, 艣wiato-pogl膮d mechani-styczny, monarchia absolutna, liberalizm, barok, ogr贸d francuski, metodologia, dedukcja, indukcja, barok klasycyzuj膮cy, barok emocjonalny, styl Ludwika XIV,
Identyfikuje postacie: Galileusza, Kartezjusza, I. Newtona, T. Hobbesa, J. Locke'a, D. Vel谩skeza, Caravaggia, P.P. Rubensa, G. Berniniego,
|
Wymienia cechy charakterystyczne stylu barokowego w malarstwie i architekturze, oraz identyfikuje je na konkretnych przyk艂adach,
Wymienia przyrz膮dy i narz臋dzia badawcze zastosowane w XVII w.,
najwa偶niejszych tw贸rc贸w sztuki barokowej oraz ich dzie艂a,
|
Charakteryzuje koncepcje polityczne T. Hobbesa i J. Locke'a.
|
Wyja艣nia, na czym polega艂y: 艣wiatopogl膮d mechanistyczny, rewolucja intelektualna XVII w.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ludwika XIV, Remrandta, W. Szekspira, P. Corneille'a,
J. Keplera, G.W. Leibniza, F. Borrominiego, F. Halsa, J. Vermeera, L. de Vegi, C. Monteverdiego, D. Scarlatiego, P. Calederona de la Barca,
Lokalizuje w czasie epok臋 baroku,
Odr贸偶nia dzie艂o barokowe (budowl臋, rze藕b臋, obraz) od dzie艂 reprezentuj膮cych inne style,
Wymienia najwi臋ksze osi膮gni臋cia naukowe XVII w.,
|
|
|
|
|
Barok i sarmatyzm w Rzeczpospolitej Obojga Narod贸w.
|
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: sarmatyzm, barok, kalwaria, przedmurze chrze艣cija艅stwa,
|
Wskazuje i wyja艣nia uwarunkowania zmian zachodz膮cych w ideologii sarmatyzmu.
|
Wyja艣nia dendze idei chrze艣cija艅stwa.
|
|
|
|
|
|
|
|
Rozw贸j architektury barokowej na ziemiach Rzeczypospolitej.
Rozw贸j szkolnictwa i o艣wiaty na ziemiach Rzeczypospolitej w XVII wieku.
Ludzie i ich dzie艂a wobec problem贸w epoki.
|
barok klasycyzuj膮cy, barok, emocjonalny, sarmacki mesjanizm,
Identyfikuje postacie: Tylmana z Gameren, J. Ch. Paska, P. Skarg臋, M. K. Radziwi艂艂a,
Identyfikuje cechy stylu barokowego na wybranych przyk艂adach budowli pochodz膮cych z teren贸w Rzeczpospolitej,
Identyfikuje elementy sarmackie w kulturze materialnej i obyczaju szlachty,
Wskazuje cechy charakterystyczne sarmackiego portretu trumiennego,
|
apostozja, ksenofobia, barok klasycyzuj膮cy, barok, emocjonalny, sarmacki mesjanizm, makaronizowanie,
Wymienia przyk艂ady budowli barokowych na ziemiach Rzeczpospolitej,
wyja艣nia znaczenie kolegi贸w jezuickich dla kultury Rzeczpospolitej,
Wyja艣nia genez臋 terminu sarmatyzm,
|
|
|
|
Europa i 艣wiat w „wieku wiary i rozumu”
|
Lekcja powt贸rzeniowo - sprawdzaj膮ca.
|
|
|
|
|
|
|
|
Zmiany demograficzne i warunki 偶ycia Europejczyk贸w w XVIII wieku.
Przemiany gospodarczo - spo艂eczne w XVIII w.
Przeobra偶enia gospodarcze w Anglii - charakter i nast臋pstwa spo艂eczne.
Nowe koncepcje ekonomiczne XVIII stulecia.
|
Definiuje poj臋cia: eksplozja demograficzna, rewolucja agrarna, rewolucja przemys艂owa, maszyna parowa, kapitali艣ci, proletariat przemys艂owy, fizjokratyzm, wolny rynek, fabryka,
Identyfikuje postacie: J. Watta, A. Smitha, E. Jennera, F. Quensnaya,
Lokuje w czasie wynalazek maszyny parowej.
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: eksplozja demograficzna, rewolucja agrarna, rewolucja przemys艂owa, maszyna parowa, kapitali艣ci, proletariat przemys艂owy, fizjokratyzm, wolny rynek, fabryka,
identyfikuje postacie: J. Watta, A. Smitha, E. Jennera, F. Quensnaya,
Wymienia i charakteryzuje zjawiska, kt贸re z艂o偶y艂y si臋 na eksplozj臋 demograficzn膮 XVIII wieku,
Wymienia czynniki, kt贸re sprzyja艂y obni偶aniu wska藕nika 艣miertelno艣ci w Europie XVIII w.
|
Por贸wnuje charakter i tempo zmian demograficznych w r贸偶nych okresach i r贸偶nych regionach Europy od XV do XVIII w.,
Wyja艣nia, w jaki spos贸b eksplozja demograficzna stymulowa艂a rozw贸j gospodarki europejskiej w XVIII w.
Wyja艣nia g艂贸wne za艂o偶enia koncepcji ekonomicznych A. Smitha.
|
Wyja艣nia, na czym polega艂a rewolucja agrarna w Anglii.
|
|
|
|
|
|
|
|
Przemiany kulturowe epoki o艣wiecenia.
G艂贸wne poj臋cia epoki o艣wiecenia.
Filozofia polityczna o艣wiecenia.
Przemiany w edukacji i osi膮gni臋cia naukowe epoki o艣wiecenia.
O艣wiecenie w literaturze i sztuce.
|
Definiuje poj臋cia: o艣wiecenie, prawa naturalne, tolerancja, deizm, ateizm, tr贸jpodzia艂 w艂adz, encyklopedy艣ci, umowa spo艂eczna, suwerenno艣膰 ludu (narodu), szko艂a rycerska, wolnomularstwo, rokoko, park angielski, klasycyzm (neoklasycyzm), sen-tymentalizm, teoria naturalna, teoria poznania, imperatyw kategoryczny,
Identyfikuje postacie: Monteskiusza, Woltera, J. d'Alemberta, J.-J. Rousseau, I. Kanta, J. Cooka, D. Defoe, A. Swifta, J.-L. Davida, W.A. Mozarta, A. Vivaldiego, G.F.Haendla, J.S.Bacha,
|
Lokuje w czasie wydanie - O duchu praw Monteskiusza, Umowy spo艂ecznej Rousseau oraz Krytyki czystego rozumu Kanta,
Wymienia najwa偶niejsze, nowe poj臋cia epoki o艣wiecenia,
Wymienia 艣rodki, narz臋dzia i instytucje, dzi臋ki kt贸rym idee o艣wiecenia upowszechnia艂y si臋 w XVIII-wiecznej Europie,
Wymienia osi膮gni臋cia naukowe Franclina, Volty, braci Montgolfer, Boyle'a, Lavoisiera,
|
Charakteryzuje zmiany w systemie edukacji, kt贸re doko-na艂y si臋 w XVIII w.,
Wyja艣nia g艂贸wne za艂o偶enia koncepcji Monteskiusza, J.- J. Rousseau, I. Kanta.
|
Wyja艣nia, jakimi drogami upowszechnia艂y si臋 idee o艣wiecenia.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
L.A. de Bougainville'a, braci Montgolfer, B. Franclina, A. Volt臋, R. Boyle'a, A. Lavoisiera,
Identyfikuje na wybranych przyk艂adach cechy sztuki rokokowej oraz klasycystycznej,
|
|
|
|
|
Stosunki mi臋dzynarodowe w XVIII w. - mocarstwa europejskie i polityka r贸wnowagi si艂.
Wojna o sukcesj臋 hiszpa艅sk膮.
Wojny o sukcesj臋 polsk膮 i austriack膮. Wojna siedmioletnia.
Zasada r贸wnowagi europejskiej.
|
Definiuje poj臋cia: zasada r贸wnowagi europejskiej (r贸wnowagi si艂), sankcja pragmatyczna, dynastia habsbursko-lotary艅ska,
Identyfikuje postacie: Augusta II Wettina, Karola XII, Piotra I Wielkiego, Karola VI Habsburga, Marii Teresy
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: poj臋cia: zasada r贸wnowagi europejskiej (r贸wnowagi si艂), sankcja pragmatyczna, dynastia habsbursko-lotary艅ska,
Wyja艣nia poj臋cie metaforyczne: cud domu brandenburskiego,
|
Lokalizuje na mapie nabytki terytorialne Prus do 1763r.
|
Charakteryzuje okoliczno艣ci, kt贸re doprowadzi艂y do zdobycia przez Rosj臋 mocarstwowej pozycji w Europie.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wyja艣nia genez臋 i nast臋pstwa wojny o sukcesj臋 hiszpa艅sk膮, wielkiej wojny p贸艂nocnej oraz wojny siedmioletniej,
Podaje przyk艂ady realizacji zasady r贸wnowagi europejskiej,
Lokalizuje w czasie i przestrzeni: wojn臋 o sukcesj臋 hiszpa艅sk膮, wielk膮 wojn臋 p贸艂nocn膮, wojn臋 siedmioletni膮, wojn臋 o sukcesj臋 polsk膮, wojny 艣l膮skie,
|
|
|
|
S膮siedzi Rzeczpospolitej w XVIII w. - Prusy, Rosja, Austria.
Absolutyzm epoki o艣wiecenia - za艂o偶enia ideowe i praktyka.
Przemiany w XVIII wiecznych monarchiach absolutnych.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: absolutyzm o艣wiecony, powszechny przymus szkolny, j贸zefanian, katorga, pa艅stwo polityczne, system rang,
|
Wyja艣nia poj臋cia metaforyczne: kr贸l - filozof, pierwszy s艂uga pa艅stwa, kr贸l - sier偶ant, kr贸l - kapral,
Lokuje w czasie i przestrzeni panowanie Piotra I, Katarzyny II, Marii Teresy,
|
Charakteryzuje polityk臋 wyznaniow膮 w艂adc贸w Rosji, Prus i Austrii,
Wyja艣nia r贸偶nice mi臋dzy tzw. absolutyzmem o艣wieconym a absolutyzmem XVII w.
|
Wyja艣nia, dlaczego reformy przeprowadzone w Rosji, Prusach i Austrii by艂y gro藕ne dla Polski.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Identyfikuje postacie: Fryderyka Wilhelma (Wielkiego Elektora), Fryderyka I, Fryderyka Wilhelma I, Fryderyka II Wielkiego, J贸zefa II, Marii Teresy, Piotra I Wielkiego, Katarzyny II,
Wymienia reformy ekonomiczno - spo艂eczne w Rosji, Austrii i Prusach, oraz por贸wnuje zasi臋g i charakter zmian w poszczeg贸lnych krajach,
Wymienia reformy systemu edukacji przeprowadzone w Rosji, Austrii i Prusach, oraz por贸wnuje ich zakres i konsekwencje,
|
Charakteryzuje idee absolutyzmu o艣wieceniowego.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rzeczpospolita w dobie unii polsko - saskiej.
Unia Rzeczpospolitej z Saksoni膮.
Wielka wojna p贸艂nocna i jej znaczenie w dziejach Rzeczypospolitej.
Kryzys suwerenno艣ci pa艅stwa - obca interwencja w wewn臋trzne sprawy Rzeczypospolitej.
Walka stronnictw w czasach saskich.
Pierwsze pr贸by reform. O偶ywienie gospodarcze i kulturalne czas贸w saskich.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: protektorat, anarchia, republikanci, Familia,
Identyfikuje postacie: Augusta II Wettina, Stanis艂awa Leszczy艅skiego, Piotra I Wielkiego, Karola XII, Augusta III Wettina, S. Konarskiego, braci Za艂uskich, F. Bieli艅skiego,
Wymienia postanowienia sejmu niemego oraz ocenia jego nast臋pstwa,
Wymienia najwa偶niejsze przejawy narastaj膮cego kryzysu suwerenno艣ci Rzeczpospolitej, okoliczno艣ci sprzyjaj膮ce nasilaniu si臋 obcych ingerencji w wewn臋trzne sprawy Rzeczpospolitej.
|
Wyja艣nia poj臋cie metaforyczne: sejm niemy,
Wyja艣nia okoliczno艣ci zawi膮zania unii polsko - saskiej,
Wyja艣nia genez臋 konfederacji tarnogrodzkiej,
Wyja艣nia, kiedy rozpocz臋艂o si臋 i na czym polega艂o o偶ywienie kulturalne czas贸w saskich,
Lokuje w czasie: panowanie Augusta II, panowanie Augusta III, sejm niemy, sejm pacyfikacyjny, powstanie Collegium Nobillium, powstanie Biblioteki Za艂uskich.
|
Charakteryzuje konsekwencje wielkiej wojny p贸艂nocnej dla Rzeczpospolitej, wyr贸偶niaj膮c nast臋pstwa polityczne, gospodarcze i spo艂eczne,
|
Charakteryzuje inicjatywy edukacyjne podejmowane w Polsce przez pijar贸w oraz ocenia znaczenie ich dokona艅.
|
|
|
|
|
|
|
|
Rzeczpospolita pod rosyjsk膮 protekcj膮.
Ostatnie bezkr贸lewie i reformy sejmu konwokacyjnego.
Prawa kardynalne i umacnianie rosyjskiego protektoratu.
Nieudana pr贸ba zrzucenia rosyjskiej kurateli - konfederacja barska.
Pierwszy rozbi贸r Rzeczypospolitej i sejm rozbiorowy.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: komi-sja skarbowa, komisja wojskowa, stronni-ctwo staroszlache-ckie, Szko艂a Rycerska, prawa kar-dynalne, Rada Nieustaj膮ca, Komisja Edukacji Narodowej,
Identyfikuje postacie: Stanis艂awa Augusta Poniatowskiego, Katarzyn臋 II, T. Rejtana, Fryderyka II, J贸zefa II, S. Poniatowskiego (ojca), A. K. Czartoryskiego, K. Radziwi艂艂a, W. Rzewuskiego, K. So艂tyka, M. Repnina, S. Korsaka, A. Poni艅skiego,
Wymienia reformy pierwszych lat rz膮d贸w Stanis艂awa Augusta.
wymienia postano-wienie sejmu
|
Charakteryzuje zadania Komisji Edukacji Narodowej,
Charakteryzuje program polityczny stronnictwa staroszlacheckiego,
Charakteryzuje polityk臋 rosyjsk膮 wobec Polski w pierwszych latach rz膮d贸w Stanis艂awa Augusta,
Charakteryzuje stanowisko pa艅stw europejskich wobec I rozbioru oraz wyja-艣nia uwarunkowania mi臋dzynarodowe,
Wskazuje na mapie terytoria, kt贸re Rzeczpospolita utraci艂a w wyniku I rozbioru,
Lokuje w czasie: ostatnie bezkr贸lewie, konfederacj臋 barsk膮, I rozbi贸r Polski.
|
Wyja艣nia przyczyny zawi膮zania i dzia艂ania konfederacji barskiej i formu艂uje w艂asn膮 ocen臋 tych wydarze艅.
|
Wyja艣nia uwarunkowania mi臋dzynarodowe i wewn臋trzne I rozbioru, por贸wnuje zasi臋g aneksji dokonanych przez Rosj臋, Prusy i Austri臋 oraz charakteryzuje poszczeg贸lne obszary pod wzgl臋dem rozwoju spo艂eczno - gospodarczego.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
rozbiorowego (1773-1775) dotycz膮ce organizacji pa艅stwa.
|
|
|
|
|
Powstanie Stan贸w Zjednoczonych Ameryki.
Kolonie brytyjskie w Nowym 艢wiecie.
Przyczyny i przebieg wojny o niepodleg艂o艣膰 kolonii brytyjskich w Ameryce P贸艂nocnej.
Sp贸r o kszta艂t ustroju nowego 艣wiata.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: me-tropolia, Deklaracja niepodleg艂o艣ci, stan, federacja, konsty-tucja, kongres Stan贸w Zjednoczonych, Senat, Izba Reprezentant贸w, S膮d Najwy偶szy, poprawka do konstytucji, Kongres Kontynentalny, op艂ata stemplowa, federali艣ci, separaty艣ci, Karta praw,
Identyfikuje postacie: J. Waszyngtona, T. Jeffersona, B. Franclina, J. Madisona, A. Hamiltona,
|
Wyja艣nia poj臋cie metaforyczne: bosto艅skie picie herbaty,
Wyja艣nia, na czym polega艂o zr贸偶nicowanie spo艂eczno - polityczne kolonii brytyjskich w Ameryce,
Wyja艣nia przyczyny narastania konfliktu pomi臋dzy koloniami w Ameryce a Koron膮 Brytyjsk膮,
Wyja艣nia, kt贸re idee o艣wiecenia leg艂y u podstaw Deklaracji niepodleg艂o艣ci oraz Konstytucji Stan贸w Zjednoczonych,
Wyja艣nia, na czym polega艂 federacyjny charakter Stan贸w Zjednoczonych,
|
Wymienia g艂贸wne etapy wojny o niepodleg艂o艣膰 kolonii brytyjskich w Ameryce.
|
Ocenia znaczenie rewolucji ameryka艅skiej dla 艣wiata i Europy.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wyja艣nia g艂贸wne zasady ustrojowe Stan贸w Zjednoczonych,
Lokalizuje na mapie posiad艂o艣ci kolonialne pa艅stw europejskich na kontynencie p贸艂nocnoamery-ka艅skim
|
|
|
|
Wielka Rewolucja Francuska (1789-1799).
Kryzys absolutnej monarchii Burbon贸w.
G艂贸wne etapy rewolucji francuskiej.
Sp贸r o ocen臋 rewolucji francuskiej.
Geneza spo艂ecze艅stwa obywatelskiego.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: bur偶uazja, stan trzeci, Stany Generalne, Zgromadzenie Narodowe, Zgromadzenie Konstytucyjne (Konstytuanta), Gwardia Narodowa, Deklaracja Praw Cz艂owieka i Oby-watela, Zgromadzenie Prawodawcze (Legislatywa), 偶yron-dy艣ci, jakobini, Kon-stytucja, monarchia konstytucyjna, lewica, prawica, Konwent Narodowy,
|
Wymienia i wyja艣nia bezpo艣rednie i d艂ugofalowe przyczyny wybuchu rewolucji w 1789r., wyr贸偶niaj膮c przyczyny polityczne, ekonomiczne, spo艂eczne, kulturowe,
Wymienia i wyja艣nia bezpo艣rednie i d艂ugo-falowe przyczyny wybuchu rewolucji w 1789r., wyr贸偶niaj膮c przyczyny polityczne, ekonomiczne, spo艂e-czne, kulturowe.
|
Charakteryzuje podstawy ideowe rewolucji francuskiej,
Charakteryzuje system w艂adzy we Francji po uchwaleniu konstytucji z 1791r.,
Wyja艣nia przyczyny zniesienia monarchii we Francji.
|
Wyja艣nia przyczyny i przejawy radykalizacji francuskiej.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Komitet Ocalenia Publicznego, Trybuna艂 Rewolucyjny, powszechne prawo wyborcze, przewr贸t termidoria艅ski, Dyrektoriat, siostrzana republika, sankiulota, wielka trwoga, konstytucja roku III,
Identyfikuje postacie: Ludwika XVI, Marii Antoniny, Ch.de Talleyranda, M.J. de la Fayette'a, G. Dantona, M. Robiespierre'a, E. Siey猫sa,
Wymienia g艂贸wne zasady Deklaracji Praw Cz艂owieka i Obywatela,
|
Wymienia i charakteryzuje g艂贸wne etapy rewolucji francuskiej.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rzeczpospolita w dobie Sejmu Wielkiego.
Przemiany spo艂eczne i kulturalne w czasach Stanis艂awowskich.
Sytuacja mi臋dzynarodowa i wewn臋trzna Rzeczypospolitej w przededniu Sejmu Wielkiego.
Sejm Wielki i jego dzie艂o.
Interwencja rosyjska i obalenie Konstytucji 3 Maja.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: inteligencja, Komisja Edukacja Narodowej, Towarzystwo do Ksi膮g Elementarnych, styl stanis艂awowski, sejm czteroletni (Sejm Wielki), stronnictwo patriotyczne, ugrupowanie dworskie, stronnictwo hetma艅skie, czarna procesja, szlachta nieposesjonaci, prawo o miastach, prawo o sejmikach, Konstytucja 3 maja, monarchia konstytucyjna, szlachta posesjonaci, Order Virtuti Militari, konfederacja targowicka,
|
Lokuje w czasie wydarzenia: sejm czteroletni, uchwalenie Konstytucji 3 maja, wojn臋 w obronie Konstytucji 3 maja,
Wyja艣nia zasi臋g i znaczenie przemian cywilizacyjnych, kt贸re dokona艂y si臋 w Rzeczpospolitej w czasach panowania Stanis艂awa Augusta,
Wymienia i charakteryzuje reformy Komisji Edukacji Narodowej,
Charakteryzuje przejawy o偶ywienia kulturalnego w czasach stanis艂awowskich,
Charakteryzuje osi膮gni臋cia: W. Bogus艂awskiego, M. Bacciarellego, Canaletta, J. Dekerta, H. Ko艂艂膮taja, S. Staszica,
|
Charakteryzuje programy stronnictw dzia艂aj膮cych w sejmie czteroletnim,
Charakteryzuje przejawy aktywizacji stanu mieszcza艅skiego w dobie sejmu czteroletniego,
Wyja艣nia charakter zmian spo艂ecznych, kt贸re nast膮pi艂y w Rzeczpospolitej w dobie stanis艂awowskiej,
Wyja艣nia podstawowe za艂o偶enia ustrojowe wprowadzone na mocy Konstytucji 3 maja,
Wyja艣nia przyczyny zawi膮zania konfederacji targowickiej i jej bezpo艣rednie nast臋pstwa,
|
Por贸wnuje rozwi膮zania ustrojowe wprowadzone na mocy Konstytucji 3 maja z za艂o偶eniami konstytucji ameryka艅skiej oraz konstytucji francuskiej (z 1791r.).
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Identyfikuje postacie: Stanis艂awa Augusta Poniatowskiego, Canaletta, M. Bacciarellego, S. Ma艂achowskiego, K.N. Sapieh臋, I. Potockiego, A.K. Czartoryskiego, F.K. Branickiego, S. Staszica, H. Ko艂艂膮taja, J. Dekerta, Sz. Potockiego, S. Rzewuskiego,
Wymienia reformy Sejmu Wielkiego,
Wymienia przemiany cywilizacyjne, kt贸re dokona艂y si臋 w Rzeczpospolitej w czasach panowania Stanis艂awa Augusta.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kres istnienia I Rzeczpospolitej.
Uwarunkowania mi臋dzynarodowe i wewn臋trzne II rozbioru oraz jego nast臋pstwa.
Powstanie ko艣ciuszkowskie - pr贸ba ratowania suwerenno艣ci czy polska rewolucja?
III rozbi贸r Rzeczypospolitej i utrata niepodleg艂o艣ci.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cie: uniwersa艂 po艂aniecki, krakowska szko艂a historyczna,
Identyfikuje postacie: T. Ko艣ciuszki, J. Kili艅skiego, J. Jasi艅skiego, A. Madali艅skiego.
|
Porz膮dkuje chronologicznie wydarzenia z okresu powstania ko艣ciuszkowskiego,
Wyja艣nia przyczyny wybuchu powstania ko艣ciuszkowskiego,
Oraz wyr贸偶nia jego etapy,
Charakteryzuje dokonania: T. Ko艣ciuszki, J. Kili艅skiego, J. Jasi艅skiego,
|
Wyja艣nia uwarunkowania mi臋dzynarodowe i wewn臋trzne II i III rozbioru, por贸wnuje zasi臋g kolejnych aneksji oraz charakteryzuje obszary pod wzgl臋dem rozwoju gospodarczego,
Charakteryzuje postanowienia uniwersa艂u po艂anieckiego oraz ocenia jego znaczenie dla przebiegu postania,
Charakteryzuje po艂o偶enie mi臋dzynarodowe Rzeczpospolitej w dobie powstania ko艣ciuszkowskiego,
Ocenia wp艂yw wydarze艅 zachodz膮cych w rewolucyjnej Francji na sytuacj臋 Polski.
|
Formu艂uje w艂asn膮 opini臋 na temat przyczyn utraty niepodleg艂o艣ci przez Polsk臋 oraz szans na ocalenie niepodleg艂ego bytu pa艅stwa.
|
|
|
|
|
|
|
|
Epoka napoleo艅ska - dziedzictwo Wielkie Rewolucji Francuskiej.
Dyktatura Napoleona Bonapartego - geneza i sukcesy.
Podboje Napoleona i system napoleo艅ski w Europie.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: plebiscyt, referendum, konsulat, konkordat, Kodeks cywilny, Zwi膮zek re艅ski, blo-kada kontynentalna, Wielka Armia, bitwa narod贸w,
Identyfikuje postacie: Napoleona I, Franciszka I, Aleksandra I, Ludwika XVIII, Ludwika Bonapartego, Hieronima Bonapartego, J贸zefa Bonapartego, L. Murata, J. Bernadotte'a, H. Nelsona, A. Wellingtona,
Wymienia przyczyny przej臋cia w艂adzy we Francji przez Bonapartego,
Wymienia g艂贸wne zasady Kodeksu Napoleona,
|
Lokuje w czasie: przewr贸t 18 brumaire'a, koronacj臋 cesarsk膮 Napoleona I, bitw臋 pod Austerlitz, likwidacj臋 艢wi臋tego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, bitw臋 pod Lipskiem, bitw臋 pod Waterloo,
Wskazuje na mapie zasi臋g podboj贸w napoleo艅skiej Francji,
Wyja艣nia, dlaczego wszystkie warstwy spo艂ecze艅stwa francuskiego popar艂y dyktatur臋 Bonapartego,
Wyja艣nia charakter ewolucji ustrojowej we Francji za czas贸w Bonapartego od konsulatu do cesarstwa,
Wyja艣nia znaczenie wprowadzenia Kodeksu Napoleona,
|
Charakteryzuje polityk臋 wewn臋trzn膮 Napoleona I,
Charakteryzuje zmiany, kt贸re dokona艂y si臋 w Europie w czasach Napoleona, wskazuj膮c zjawiska o trwa艂ym charakterze.
|
Formu艂uje i uzasadnia w艂asn膮 ocen臋 dokona艅 Napoleona,
Formu艂uje i uzasadnia w艂asn膮 ocen臋 znaczenia epoki napoleo艅skiej w dziejach Europy.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wyja艣nia znaczenie wprowadzenia Kodeksu Napoleona,
Wyja艣nia przyczyny kl臋ski Napoleona w wyprawie na Rosj臋,
Wyja艣nia przyczyny upadku Napoleona oraz rozpadu systemu napoleo艅skiego,
|
|
|
|
Ksi臋stwo Warszawskie i udzia艂 Polak贸w w wojnach napoleo艅skich.
Polacy w s艂u偶bie Napoleona Bonapartego.
Ksi臋stwo Warszawskie - geneza i kszta艂t terytorialny.
Ustr贸j polityczno - spo艂eczny Ksi臋stwa Warszawskiego.
Bilans sprawy polskiej w czasach napoleo艅skich.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: Legiony D膮browskiego, oktrojowanie, konstytucja oktrojowana, dekret grudniowy, Rada Stanu, styl Ksi臋stwa Warszawskiego, Legia Naddunajska,
Identyfikuje postacie: J. H. D膮browskiego, J. Wybickiego, J. Zaj膮czka, J. Poniatowskiego, A.J. Czartoryskiego, Fryderyka Augusta,
|
Lokuje w czasie: powstanie Legion贸w polskich we W艂oszech, Pok贸j w Tyl偶y, bitw臋 pod Raszynem, 艣mier膰 ksi臋cia J. Poniatowskiego,
Wymienia elementy ustroju Ksi臋stwa Warszawskiego nawi膮zuj膮ce do wzor贸w i zdobyczy rewolucji francuskiej,
Wyja艣nia okoliczno艣ci powstania Ksi臋stwa Warszawskiego,
|
Charakteryzuje polityk臋 Napoleona wobec sprawy polskiej.
|
Ocenia rol臋 Legion贸w w dziejach kampanii napoleo艅skich i historii Polski.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Okre艣la dokonania: J. Wybickiego, J.H. D膮browskiego,
Okre艣la miejsce Ksi臋stwa w systemie napoleo艅skim,
Wymienia zasady ustrojowe ksi臋stwa Warszawskiego i charakteryzuje kompetencje poszczeg贸lnych instytucji ustrojowych,
|
Wyja艣nia postanowienia dekretu grudniowego,
Wyja艣nia okoliczno艣ci upadku Ksi臋stwa Warszawskiego.
|
|
|
|
Europa i 艣wiat w epoce o艣wiecenia.
|
Lekcja powt贸rzeniowo - sprawdzaj膮ca.
|
|
Kongres Wiede艅ski i system 艢wi臋tego Przymierza
Postanowienia zwyci臋zc贸w w stosunku do Napoleona I, jego armii i sojusznik贸w.
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: kongres wiede艅ski, porz膮dek legitymi-styczny, system metternichowski,
|
Wyja艣nia przyczyny i skutki zawi膮zania 艢wi臋tego Przymierza,, bitwy pod Waterloo, zamkni臋cia obrad kongresu wiede艅skiego,
wyja艣nia przyczyny i skutki zawi膮zania 艢wi臋tego Przymierza,
|
Rozr贸偶nia postanowienia terytorialne i polityczne kongresu wiede艅skiego,
Ocenia zakres postanowie艅 o charakterze kontrrewolucyjnym podj臋tych na kongresie wiede艅skim.
|
Odkrywa [C] znaczenie kongresu wiede艅skiego w dziejach XIX wiecznej Europy.
|
|
|
|
|
|
|
|
Postanowienia o charakterze polity-czno ustrojowych.
Postanowienia odno艣nie do kwestii terytorialnych.
Zabezpieczenie trwa艂o艣ci postanowie艅 Kongresu Wiede艅skiego.
|
艢wi臋te Przymierze, legitymizm, zasada restauracji, r贸wno-waga si艂, epoka Metternicha,
Okre艣la genez臋 i wy-mienia skutki kongre-su wiede艅skiego,
Podaje daty roczne: rozpocz臋cia kongresu wiede艅skiego, pow-stania 艢wi臋tego Przymierza, bitwy pod Waterloo, zam-kni臋cia obrad kon-gresu wiede艅skiego,
Identyfikuje postacie: Aleksandra I Romanowa, Fryderyka Wilhelma III Hohenzollerna, Franciszka I Habsburga, K. Metternicha, Ch. Tallleyranda.
|
wyja艣nia przyczyny i rozbie偶no艣ci pomi臋dzy uczestnikami kongresu wiede艅skiego,
Lokuje w czasie i przestrzeni: obrady kongresu wiede艅skiego, zmiany terytorialne w Europie po kongresie wiede艅skim, sto dni Napoleona,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rewolucja przemys艂owa. Przemiany spo艂eczne i kulturowe w pierwszej po艂owie XIX w.
Wynalazki techniczne i ich zastosowanie.
Kanalizacja i wska藕niki produkcji przemys艂owej w Europie.
Nowe grupy spo艂eczne i ich rola w spo艂ecze艅stwach europejskich.
|
Wymienia: wynalazki techniczne w pierwszej po艂owie XIX wieku, g艂贸wne wska藕niki rozwoju gospodarczego w XIX wiecznej Europie i Ameryce P贸艂nocnej, warunki konieczne do zaistnienia procesu rewolucji przemys艂owej, skutki spo艂eczne rewolucji przemys艂owej oraz uw艂aszczenia ch艂op贸w, cechy kultury mieszcza艅skiej, tw贸rc贸w kultury epoki romantyzmu,
Definiuje poj臋cia: rewolucja przemys艂owa, rewolucja agrarna, industrializacja, mechanizacja produkcji, proletariat przemys艂owy,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: rewolucja przemys艂owa, rewolucja agrarna, industrializacja, mechanizacja produkcji, proletariat przemys艂owy, bur偶uazja, ziemia艅stwo, inteligencja, uw艂aszczenie ch艂op贸w, zniesienie podda艅stwa, romantyzm, neogotyk, elektyzm, biedermeier, historyzm, luddy艣ci,
Wyja艣nia skutki spo艂eczne rewolucji przemys艂owej, skutki uw艂aszczenia ch艂op贸w oraz rewolucji agrarnej, skutki kulturowe epoki romantyzmu,
|
Odczytuje interpretuje dane dotycz膮ce rewolucji przemys艂owej z diagram贸w s艂upkowych i ko艂owych oraz z mapy gospodarczej.
|
Ocenia skutki rewolucji przemys艂owej z r贸偶nych punkt贸w widzenia,
Odkrywa bilans pozytywnych i negatywnych przemian cywilizacji europejskiej w pierwszej po艂owie XIX w.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
stwo, inteligencja, uw艂aszczenie ch艂op贸w, zniesienie podda艅stwa, Roman-tyzm, neogotyk, Elek-tyzm, biedermeier, historyzm, luddy艣ci,
Podaje daty: budowy pierwszego parowca, uruchomienia pierwszej linii kole-jowej, wynalezienia telegrafu elektroda-gnetycznego, pierwszego kursu parowca przez Atlantyk, budowy linii telegraficznej pomi臋dzy Europ膮 a Ameryk膮,
Identyfikuje postacie: R. Fultona, G. Stephensoa, S. Morse'a, G. Byrona, J.W. Goethego, A. Puszkina, H. Balzaka, K. Dickensa, C.D. Friedricha, E. Delacroix,
|
Lokuje w czasie i przestrzeni - rewolucj臋 przemys艂ow膮, rewolucj臋 agrarn膮, romantyzm, ruch luddyst贸w, rozw贸j styl贸w historycznych (historyzmu),
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
G艂贸wne nurty polityczne w Europie w pierwszej po艂o-wie XIX w. Rozw贸j parlamentaryzmu.
|
Wymienia g艂贸wne za艂o偶enia ideologii liberalnej, konserwatywnej, demokratycznej, socjalistycznej i narodowej oraz najwa偶niejszych przedstawicieli tych nurt贸w ideologicznych,
Wskazuje kwestie sporne pomi臋dzy ideologi膮 liberaln膮, konserwatywn膮, demokratyczn膮, socjalistyczn膮 i narodow膮,
Definiuje poj臋cia: liberalizm, konserwatyzm, ruch demokratyczny (republika艅ski), socjalizm, komunizm, nacjonalizm, egalitaryzm,
uspo艂ecznienie 艣rodk贸w produkcji, opieka socjalna, falanster, komuna,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: liberalizm, konserwatyzm, ruch demokratyczny (republika艅ski), socjalizm, komunizm, nacjonalizm, egalitaryzm,
uspo艂ecznienie 艣rodk贸w produkcji, opieka socjalna, falanster, komuna,
lokuje w czasie i przestrzeni: pojawienie si臋 nowych nurt贸w ideologicznych, Zycie tw贸rc贸w tych ideologii, przemiany zachodz膮ce w my艣li liberalnej i socjalistycznej w pierwszej po艂owie XIX w..
|
odczytuje i interpretuje przes艂anie karykatury politycznej,
odkrywa ironi臋 w karykaturach politycznych oraz znaczenie prasy dla popularyzacji idei politycznych.
|
ocenia wp艂yw rewolucji francuskiej na kszta艂towanie si臋 nowych nurt贸w ideowych pod 1815r. oraz oddzia艂ywanie przemian ideologicznych na 偶ycie polityczne w pierwszej po艂owie XIX w.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
podaje daty opublikowania Manifestu komuni-stycznego, Rozwa偶a艅 o rewolucji Fran-cuskiej E. Burke'a, O demokracji w Ameryce A. de Tocqueville'a, wprowadzenia konstytucji i zwo艂ania parlament贸w w pa艅stwach niemieckich,
identyfikuje postacie: B. Constanta, J.S. Milla, E. Burke'a, F. Engelsa, K.Marksa, A. de Tocqueville'a, C.H. Saint - Simona, Ch. Fouriera, R. Owena, G. Hegla.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pa艅stwa i ludy Europy Zachodniej i po艂udniowej w pierwszej po艂owie XIX w. Dekolonizacja Ameryki 艁aci艅skiej.
Ruchy rewolucyjne we W艂oszech.
Przemiany polityczne w Hiszpanii. Dekolonizacja Ameryki 艁aci艅skiej.
Uzyskanie niepodleg艂o艣ci przez Grecj臋.
Francja w okresie restauracji oraz monarchii lipcowej.
Wielka Brytania - ugruntowanie systemu parlamentarnego.
Sytuacja w Zwi膮zku Niemieckim.
Powstanie niepodleg艂ej Belgii.
|
Wymienia: zmiany, kt贸re dokona艂y si臋 w wyniku rewolucji lipcowej we Francji, cechy systemu parlamentarnego w Wielkiej Brytanii, postulaty ruchu czartyst贸w, grupy spo艂eczne popieraj膮ce porz膮dek powiede艅ski, grupy spo艂eczne zwalczaj膮ce porz膮dek powiede艅ski, postanowienia traktatu londy艅skiego (1830r.), pa艅stwa powsta艂e w Ameryce 艁aci艅skiej w pierwszej po艂owie XIX w., w艂adc贸w Francji w pierwszej po艂owie XIX wieku, cele ruchu karbonarskiego,
|
Wyja艣nia przyczyny i skutki: rewolucji lipcowej we Francji, uzyskania nie podleg艂o艣ci przez Belgi臋, Grecj臋 oraz pa艅stwa Ameryki 艁aci艅skiej, r贸偶nice pomi臋dzy sytuacj膮 Wielkiej Brytanii i innych monarchii europejskich w latach dwudziestych XIX wieku, przemiany sytuacji we W艂oszech w pierwszej po艂owie XIX w., zmiany stosunku pa艅stw europejskich do kwestii greckiej,
Lokuje w czasie i przestrzeni: rewolucj臋 lipcow膮, rewolucj臋 belgijsk膮, epok臋 wiktoria艅sk膮, ruch czartystowski, powstanie Grek贸w przeciw Turcji,
|
Por贸wnuje: rewolucj臋 liberaln膮 z powstaniem narodowym, ustr贸j Francji przed i po rewolucji lipcowej, ustr贸j Wielkiej Brytanii i Francji w latach dwudziestych XIX w.,
Odczytuje i interpretuje: ideow膮 wymow臋 XIX-wiecznych portret贸w monarch贸w, alegoryczne przedstawienia fakt贸w historycznych,
Ocenia: zakres libera-lizacji stosunk贸w w pa艅stwach europej-skich oraz mo偶liwo艣ci oddzia艂ywania Ru-ch贸w rewolucyjnych w pierwszej po艂owie XIX wieku, zdobycze ruchu czartystowskiego w Wielkiej Brytanii.
|
Odkrywa wzajemne oddzia艂ywania mi臋dzy europejskimi ruchami rewolucyjnymi w latach dwudziestych i trzydziestych XIX w.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Przedstawia sytuacj臋 panuj膮c膮 w Zwi膮zku Niemieckim oraz we W艂oszech,
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: Karta konstytucyjna, rewolucja lipcowa, monarchia lipcowa, ruch czartyst贸w (czartyzm), epoka wiktoria艅ska, Zwi膮zek Niemiecki, M艂oda Europa, rewolucja liberalna, doktryna Monroego, ultrasi, karbonariusze, karbonaryzm, Kreole,
Podaje daty: rewolucji lipcowej we Francji, pocz膮tku podboju Algierii przez Francj臋, zawarcia unii mi臋dzy Wielk膮 Brytani膮 a Irlandi膮, powstania niepodleg艂ej Belgii, powstania M艂odej Europy, uzyskania niepodleg艂o艣ci przez Grecj臋,
|
proces wyzwalania si臋 kolonii hiszpa艅skich i portugalskich w Ameryce 艁aci艅skiej, doktryn臋 Monroego,Por贸wnuje: rewolucj臋 liberaln膮 z powstaniem narodowym, ustr贸j Francji przed i po rewolucji lipcowej, ustr贸j Wielkiej Brytanii i Francji w latach dwudziestych XIX w., ruchy liberalne w Niemczech, W艂oszech, Hiszpanii,
|
|
|
|
|
pocz膮tku uzyskiwania niepodleg艂o艣ci przez kraje Ameryki 艁aci艅skiej, og艂oszenia doktryny Monroego,
nadania Karty konstytucyjnej przez Ludwika XVIII, pocz膮tku rz膮d贸w kr贸lowej Wiktorii w Wielkiej Brytanii, pocz膮tk贸w ruchu czartyst贸w,
Pocz膮tk贸w ruchu liberalnego w Niemczech, rewolucji liberalnej w Hiszpanii,
Identyfikuje postacie: Ludwika XVIII, Ludwika Filipa I, Wiktorii G. Mazziniego, S. Bolivara, J. Monroego, J. de San Mart铆na.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zaborcy Polski w pierwszej po艂owie XIX w.
Sytuacja wewn臋trzna i polityka zagraniczna Rosji, Austrii i Prus w I po艂owie XIX wieku.
Przyczyny, skutki i znaczenie wojny krymskiej.
|
Wymienia: reformy sk艂adaj膮ce si臋 na prusk膮 drog臋 do kapitalizmu, warunki zawarcia pokoju paryskiego (1856r.), uczestnik贸w wojny krymskiej, w艂adc贸w Rosji w pierwszej po艂owie XIX wieku, tajne organizacje dzia艂aj膮ce w Rosji,
Definiuje poj臋cia: pruska droga do kapitalizmu, powstanie dekabryst贸w, panslawizm, wojna krymska, Zwi膮zek Celny,
Podaje daty: znie-sienia podda艅stwa ch艂op贸w w Prusach, uw艂aszczenia ch艂o-p贸w w Prusach, uw艂aszczenia ch艂op贸w w Austrii, powstania dekabry-st贸w, wojny Krym-skiej,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: pruska droga do kapitalizmu, powstanie dekabryst贸w, panslawizm, wojna krymska, Zwi膮zek Celny,
Wyja艣nia poj臋cia metaforyczne: 偶andarm Europy, wi臋zienie narod贸w,
Wyja艣nia: przyczyny i skutki reform agrarnych w Prusach, powstania dekabryst贸w oraz wojny krymskiej, kwestie sporne pomi臋dzy zaborcami Polski w pierwszej po艂owie XIX w., przyczyny i skutki powo艂ania Zwi膮zku Celnego, przyczyny s艂abo艣ci dekabryst贸w,
|
Por贸wnuje: sytuacj臋 wewn臋trzn膮 i polityk臋 zagraniczn膮 trzech zaborc贸w Polski, sytuacj臋 ch艂op贸w w Rosji, Austrii i Prusach, sytuacj臋 mi臋dzynarodow膮 w Europie przed i po wojnie krymskiej,
Odczytuje i interpretuje karykatur臋 polityczn膮,
|
Ocenia stopie艅 rozwoju cywilizacyjnego zaborc贸w Polski w pierwszej po艂owie XIX w.,
Odkrywa znaczenie: wydarze艅 zachodz膮cych w pa艅stwach zaborczych dla sytuacji Polak贸w, wojny krymskiej dla podwa偶enia systemu powiede艅skiego.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
powstania Towarzystwa P贸艂nocnego i Towarzystwa Po艂udniowego w Rosji, powo艂ania Zwi膮zku Celnego,
Identyfikuje postacie: K. Metternicha, Aleksandra I, Miko艂aja I.
|
Lokuje w czasie i przestrzeni: proces uw艂aszczenia w Prusach, ekspansj臋 terytorialn膮 Rosji w pierwszej po艂owie XIX wieku, rz膮dy Aleksandra I i Miko艂aja I, wojn臋 krymsk膮.
|
|
|
|
Wiosna Lud贸w (1848-1849).
Rewolucja lutowa we Francji.
Wiosna Lud贸w w pa艅stwach niemieckich.
Wiosna Lud贸w w monarchii habsburskiej i we W艂oszech.
|
Wymienia: przyczyny gospodarcze, polityczne i narodowo艣ciowe Wiosny Lud贸w, pa艅stwa, w kt贸rych w okresie Wiosny Lud贸w wybuch艂y powstania lub
rewolucje, sprzeczno艣ci mi臋dzy ruchami politycznymi okresu Wiosny Lud贸w, Polak贸w dowodz膮cych wojskami powsta艅czymi w okresie Wiosny Lud贸w,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: rewolucja lutowa we Francji, II Republika, parlament frankfurcki, ordynacja czteroprzymiotni-kowa, warsztaty
narodowe, powstanie czerwcowe, zjazd s艂owia艅ski,
Wyja艣nia metaforyczne okre艣lenie Wiosna Lud贸w,
Wyja艣nia przyczyny i skutki powsta艅 rewolucji w poszczeg贸lnych pa艅stwach Europy,
|
Por贸wnuje: koncepcj臋 zjednoczeniow膮 wielko niemieck膮 i ma艂oniemieck膮, postulaty polityczne demokrat贸w i libera艂贸w, skutki Wiosny Lud贸w w r贸偶nych pa艅stwach Europy,
Odczytuje i interpretuje karykatur臋 polityczn膮.
|
Odkrywa znaczenie Wiosny Lud贸w w poszczeg贸lnych pa艅stwach Europy.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Definiuje poj臋cia: rewolucja lutowa we Francji, II Republika, parlament frankfurcki, ordynacja czteroprzymiotni-kowa, warsztaty
narodowe, powstanie czerwcowe, zjazd s艂owia艅ski,
Podaje daty: rewolucji lutowej we Francji, wyboru Ludwika Napoleona Bonapartego na prezydenta Francji, pocz膮tku rz膮d贸w Franciszka J贸zefa I w Austrii, powstania w臋gierskiego, otwarcia parlamentu frankfurckiego,
Identyfikuje postacie: K. Metternicha, Miko艂aja I, Franciszka J贸zefa I, L.N. Bonapartego, L. Kossutha, J. Bema, L. Mieros艂awskiego, Fryderyka Wilhelma IV,
|
Lokuje w czasie i przestrzeni obrady parlamentu frankfurckiego.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ferdynanda I, Karola Alberta,
|
|
|
|
|
Przemiany gospodarczo - spo艂eczne na ziemiach polskich w I po艂owie XIX w.
Reformy uw艂aszczeniowe w trzech zaborach.
O艣rodki miejskie i rozw贸j kolei na ziemiach polskich.
Ziemie polskie w gospodarce pa艅stw zaborczych.
|
Wymienia: reformy uw艂aszczeniowe na ziemiach polskich, o艣rodki przemys艂owe na ziemiach polskich, cechy charakterystyczne gospodarki ziem poszczeg贸lnych zabor贸w, dokonania F. K. Druckiego - Lubeckiego,
Definiuje poj臋cia: uw艂aszczenie
ch艂op贸w, oczynszowanie, p艂odozmian, serwituty, Ziemie Zabrane, granica celna, ustawy regulacyjne,
podaje daty: uw艂aszczenia ch艂op贸w na poszcze-g贸lnych obszarach ziem polskich, powo艂ania banku Polskiego,
|
Rozr贸偶nia stosuje poj臋cia: uw艂aszczenie ch艂op贸w, oczynszowanie, p艂odozmian, serwituty, Ziemie Zabrane, granica calna, ustawy regulacyjne,
Wyja艣nia okoliczno艣ci, warunki oraz skutki gospodarcze i spo艂eczne uw艂aszczenia ch艂op贸w na poszczeg贸lnych obszarach ziem polskich,
Lokuje w czasie i przestrzeni: pocz膮tki kapitalizmu oraz rozw贸j kolei na ziemiach polskich,
Por贸wnuje: warunki uw艂aszczenia ch艂op贸w w trzech zaborach, polityk臋
|
Odkrywa czynniki rozwoju i zacofania ziem polskich w I po艂owie XIX w.
|
Ocenia polityk臋 gospodarcz膮 F.K. Druckiego - Lubeckiego.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
powstania Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, pocz膮tk贸w budowy Kolei Warszawsko - Wiede艅skiej,
Identyfikuje postacie: F.K. Druckiego - Lubeckiego, H. 艁ubie艅skiego,
|
zaborc贸w wobec ziem polskich,
Odczytuje i interpre-tuje tabel臋 z danymi statystycznymi.
|
|
|
|
Kr贸lestwo Polskie w dobie konstytucyjnej (1815-1830).
Ustr贸j Kr贸lestwa Polskiego - konstytucja.
Praktyka polityczna w Kr贸lestwie Polskim i postawy Polak贸w wobec zaborcy.
|
Wymienia: polityk贸w decyduj膮cych o sytuacji politycznej w Kr贸lestwie Polskim w latach 1815-1830, liberalne zapisy w konstytucji Kr贸lestwa Polskiego, przejawy 艂amania konstytucji,
przyw贸dc贸w opozycji legalnej i nielegalnej w Kr贸lestwie Polskim,
Definiuje poj臋cia: monarchia konstytucyjna, unia personalna,
|
Wyja艣nia; symbolik臋 god艂a Kr贸lestwa Polskiego, przyczyny i charakter zmian sytuacji wewn臋trznej Kr贸lestwa polskiego, przyczyny ukszta艂towania si臋 si臋 sposoby dzia艂ania opozycji politycznej w Kr贸lestwie Polskim,
Definiuje poj臋cia: monarchia konstytucyjna, unia personalna, Towarzystwo Filomat贸w,
|
Odkrywa znaczenie pozakonstytucyjnych organ贸w i dzia艂a艅 politycznych w sytuacji Kr贸lestwa Polskiego.
|
Ocenia: szanse powodzenia dzia艂a艅 opozycji legalnej i nielegalnej w Kongres贸wce,, rol臋 wielkiego ksi臋cia Konstantego w 偶yciu politycznym Kr贸lestwa Polskiego.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Towarzystwo Filomat贸w, Towarzystwo Filaret贸w, Towarzystwo Patriotyczne, Wolnomularstwo Narodowe, kaliszanie,
Podaje daty: powstania Kr贸lestwa Polskiego, nadania konstytucji Kr贸lestwu Polskiemu, rz膮d贸w Aleksandra I i Miko艂aja I w kr贸lestwie Polskim, zniesienia jawno艣ci obrad sejmu Kr贸lestwa Polskiego, powstania Wolnomularstwa Narodowego, s膮du sejmowego na cz艂onkami Towarzystwa Patriotycznego,
|
Towarzystwo Filaret贸w, Towarzystwo Patriotyczne, Wolnomularstwo Narodowe, kaliszanie
Lokuje w czasie i przestrzeni: Kr贸lestwo Polskie, rozw贸j opozycji w Kongres贸wce,
Por贸wnuje: zapisy konstytucyjne oraz praktyk臋 polityczn膮 Aleksandra I i Miko艂aja I w Kr贸lestwie Polskim,
Odczytuje i interpretuje: symbolik臋 god艂a pa艅stwowego Kongres贸wki, 藕r贸d艂o ikonograficzne - obraz ukazuj膮cy otwarcie obrad sejmu Kr贸lestwa
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Identyfikuje postacie: Aleksandra I, Miko艂aja I, M. Nowosilcowa, Konstantego Romanowa, W. 艁ukasi艅skiego, P. Wysockiego, J. Zaj膮czka, B. i W. Niemojowskich, W. Heltmana, T. Kr臋powieckiego.
|
|
|
|
|
Noc listopadowa- przebieg i bilans.
Pierwszy etap powstania listopadowego (XI 1830r. - I 1831r.).
Wojna polsko - rosyjska (I-VIII 1831r.).
Upadek powstania i represje popowstaniowe.
|
Wymienia: cywilnych polityk贸w stoj膮cych na czele rz膮du polskiego oraz dow贸dc贸w wojskowych w okresie postania listopadowego, g艂贸wnodowodz膮cych armii rosyjskiej, najwa偶niejsze bitwy z czas贸w wojny polsko - rosyjskiej, kolejne etapy powstania, polskich polityk贸w b臋d膮cych w opozycji w stosunku do w艂adz powstania,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: Noc Listopadowa, dyktatura, cytadela, rusyfikacja, Towarzystwo Patriotyczne (z okresu powstania listopadowego), Rz膮d Narodowy, Statut Organiczny,
Wyja艣nia: bezpo艣rednie i po艣rednie przyczyny wybuchu oraz upadku powstania listopadowego,
|
Por贸wnuje: stanowisko konserwatyst贸w i rewolucjonist贸w wobec polityki w艂adz powstania,
|
wyja艣nia nast臋pstwa ekspansji tureckiej w Europie,
wyja艣nia przyczyny oraz nast臋pstwa wojny stuletniej, wyodr臋bnia jej g艂贸wne etapy.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Definiuje poj臋cia: Noc Listopadowa, dyktatura, cytadela, rusyfikacja, Towarzystwo Patriotyczne (z okresu powstania listopadowego), Rz膮d Narodowy, Statut Organiczny,
Podaje daty: Nocy Listopadowej, detronizacji Miko艂aja I jako kr贸la polskiego, upadku powstania listopadowego, bitwy pod Olszynk膮 Grochowsk膮, bitwy pod Stoczkiem, bitwy pod Ostro艂臋k膮, obrony Warszawy,
|
stanowisko pa艅stw europejskich wobec powstania listopadowego,
Lokuje w czasie i przestrzeni: Noc Listopadow膮, detronizacj臋 Miko艂aja I, bitw臋 pod Olszynk膮 Grochowsk膮, bitw臋 pod Stoczkiem, bitw臋 pod Ostro艂臋k膮,
Odczytuje i interpretuje: symbolik臋 powstania listopadowego, karykatur臋.
|
|
Ocenia: szanse zwyci臋stwa powstania listopadowego, postawy polskich dow贸dc贸w w okresie powstania listopadowego.
|
|
|
|
|
|
|
|
Wielka Emigracja - ugrupowania, programy, pr贸by dzia艂ania.
Emigracja po powstaniu listopadowym - znaczenie dla Europy.
Prawica emigracyjna - Hotel Lambert.
Towarzystwo Demokratyczne Polskie - lewica Wielkiej Emigracji.
Gromady Ludu Polskiego - socjalizm utopijny.
Spiski i powstania inspirowane przez emigracj臋 - znaczenie dla Polak贸w w kraju i na wychod藕stwie.
|
Wymienia: obszary osiedlania si臋 pol-skich emigrant贸w po powstaniu listopado-wym, polityk贸w sto-j膮cych na czele ugrupowa艅 Wielkiej Emigracji, g艂贸wne za艂o偶enia programo-we polskich grupo-wa艅 emigracyjnych,
Definiuje poj臋cia: emisariusz, Wielka Emigracja, lewica emigracyjna, prawica emigracyjna, Hotel Lambert, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, Gromady Ludu Polskiego, M艂oda Polska, 艢wi臋ty Hufiec, Stowarzyszenie Ludu Polskiego, Zwi膮zek Ch艂opski, Zwi膮zek Narodu Polskiego, Centralizacja Pozna艅ska, Zwi膮zek Plebejuszy,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: emisariusz, Wielka Emigracja, lewica emigracyjna, prawica emigracyjna, Hotel Lambert, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, Gromady Ludu Polskiego, M艂oda Polska, 艢wi臋ty Hufiec, Stowarzyszenie Ludu Polskiego, Zwi膮zek Ch艂opski, Zwi膮zek Narodu Polskiego, Centralizacja Pozna艅ska, Zwi膮zek Plebejuszy,
Wyja艣nia: r贸偶nice mi臋dzy programami politycznymi ugrupowa艅 Wielkiej Emigracji, wp艂yw Wielkiej Emigracji na konspiracj臋 w kraju, udzia艂 Polak贸w w europejskich ruchach rewolucyjnych,
|
Odkrywa znaczenie Wielkiej Emigracji dla Europy i Polak贸w.
|
Ocenia skuteczno艣膰 akcji partyzanckich i spisk贸w z lat trzydziestych i czterdziestych XIX w.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Podaje daty: opublikowania Wielkiego manifestu TPD, pr贸by zorganizowania powstania tr贸jzaborowego, powstania M艂odej Polski, dzia艂a艅 partyzantki J. Zaliwskiego, 艣mieci Sz. Konarskiego,
Identyfikuje postacie: A.J. Czartoryskiego, J. Lelewela, W. Heltmana, T. Kr臋powieckiego, I. Domeyki, E. Malinowskiego, F. Chopina, A. Mickiewicza, J. Zaliwskiego, Sz. Konarskiego, P. 艢ciegiennego, K. Liebelta,
|
Lokuje w czasie i przestrzeni ugrupowania Wielkiej Emigracji, polskie spiski lat trzydziestych i czterdziestych XIX wieku,
Por贸wnuje stanowisko ugrupowa艅 Wielkiej Emigracji wobec g艂贸wnych kwestii politycznych,
Odczytuje i interpretuje obrazy alegoryczne,
Klasyfikuje jako prawicowe, centrowe lub lewicowe programy ugrupowa艅 Wielkiej Emigracji,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zab贸r pruski i austriacki w latach 1815-1840. Rabacja galicyjska i powstanie krakowskie.
Wielkie Ksi臋stwo Pozna艅skie w latach 1815-1846.
Zab贸r austriacki w latach 1815-1846.
Rzeczpospolita Krakowska w latach 1815-1846.
Powstanie Krakowskie i rabacja galicyjska.
|
Wymienia: formy walki Polak贸w o przetrwanie narodowe, przyw贸dc贸w ruch贸w powsta艅czych w 1846r., organy w艂adzy pa艅stwowej na ziemiach polskich pod panowaniem Prus i Austrii, instytucje polskie w zaborach pruskim i austriackim,
Definiuje poj臋cia: Wielkie Ksi臋stwo Pozna艅skie, Rzeczpospolita Krakowska, praca organiczna, rabacja galicyjska, powstanie krakowskie, polityka germanizacyjna, sejm prowincjonalny, sejm stanowy, Bazar, Kasyno,
|
Wyja艣nia: r贸偶nice w po艂o偶eniu ch艂op贸w w trzech zaborach, wp艂ywa Wielkiej Emigracji na dzia艂ania powsta艅cze w kraju, przyczyny i skutki rabacji galicyjskiej, przyczyny upadku powstania krakowskiego,
Lokuje w czasie i przestrzeni: Wielkie Ksi臋stwo Pozna艅skie, Rzeczpospolit膮 Krakowsk膮, rabacj臋 galicyjsk膮, powstanie krakowskie, germanizacyjn膮 polityk臋 w艂adz Prus-kich i austriackich
Por贸wnuje: polityk臋 pa艅stw zaborczych wobec kwestii ch艂opskiej na ziemiach polskich,
|
odkrywa znaczenie wydarze艅 z 1846r. (za艂amanie si臋 wp艂ywu emigracji na kraj).
|
Ocenia: skuteczno艣膰 polityki zaborc贸w wobec Polak贸w, skuteczno艣膰 dzia艂a艅 powsta艅czych podj臋tych przez Polak贸w w 1846r.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Podaje daty: utworzenia Wielkiego Ksi臋stwa Pozna艅skiego i Rzeczpospolitej Krakowskiej, nadania konstytucji Rzeczpospolitej Krakowskiej
|
program Rz膮du Narodowego (1846r.) z programami oboz贸w politycznych Wielkiej Emigracji,
Odczytuje i interpretuje obraz alegoryczny,
|
|
|
|
Ziemie polskie i Polacy w okresie Wiosny Lud贸w.
Wiosna Lud贸w w zaborze pruskim.
Wiosna Lud贸w w zaborze austriackim.
Udzia艂 Polak贸w w rewolucjach europejskich.
|
Wymienia: przyw贸dc贸w wyst膮pie艅 na ziemiach polskich w 1848r., instytucje polskie powo艂ane w 1848r.,
Definiuje poj臋cia: Wiosna Lud贸w, rz膮d liberalny, Liga Polska, Komitet Narodowy, Centralna Rada Narodowa, G艂贸wna Rada Ruska,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: Wiosna Lud贸w, rz膮d liberalny, Liga Polska, Komitet Narodowy, Centralna Rada Narodowa, G艂贸wna Rada Ruska,
Wyja艣nia: przyczyny pocz膮tkowych sukces贸w i p贸藕niejszej kl臋ski polskiego ruchu w okresie Wiosny Lud贸w, okoliczno艣ci realizowania przez Polak贸w has艂a: „Za Wasz膮 i Nasz膮 wolno艣膰,
|
Ocenia skuteczno艣膰 polskiego ruchu narodowego w okresie Wiosny Lud贸w,
Odkrywa znaczenie wydarze艅 z 1848r. dla zmiany sytuacji Polak贸w w Pozna艅skiem i Galicji.
|
Por贸wnuje: polityk臋 pa艅stw zaborczych do Polak贸w w kolejnych fazach Wiosny Lud贸w,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Podaje daty: uw艂aszczenia ch艂op贸w w Galicji, powstania w臋gierskiego, przej臋cia w艂adzy w Wielkopolsce przez polski Komitet Narodowy, utworzenia polskich organ贸w w艂adzy w Galicji,
Identyfikuje postacie: L. Mieros艂awskiego, A. Mickiewicza, J. Bema, F. Stadiona, W. Chrzanowskiego, H. Dembi艅skiego.
|
okoliczno艣ci uw艂aszczenia ch艂op贸w w Galicji, pod艂o偶e i charakter konfliktu polsko - ukrai艅skiego w Galicji Wschodniej,
Lokuje w czasie i przestrzeni: wydarzenia okresu Wiosny Lud贸w na ziemiach polskich, udzia艂 Polak贸w w rewolucjach europejskich w latach 1848-1849,
Odczytuje i interpretuje 藕r贸d艂o ikonograficzne.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kultura polska w pierwszej po艂owie XIX w.
Dzia艂alno艣膰 na rzecz podtrzymania pami臋ci narodowej.
Elementy narodowe w nauce, literaturze i sztuce.
Edukacja w duchu narodowym.
|
Wymienia: przyk艂ady tw贸rc贸w, mecenas贸w oraz dzie艂 kultury polskiej pierwszej po艂owy XIX w., o艣rodki uniwer-syteckie na ziemiach polskich w pierwszej po艂owie XIX w.,
Definiuje poj臋cia: klasycyzm (Nekla-sycyzm), romantyzm, mecenat arystokra-tyczny, Uniwersytet Warszawski, Liceum Krzemienieckie, Towarzystwo Przyjaci贸艂 Nauk, Zak艂ad Narodowy we Lwowie, Biblioteka Polska w Pary偶u, Biblioteka Raczy艅skich,
Podaje daty: pocz膮tku i ko艅ca romantyzmu w kulturze polskiej, powo艂ania Uniwersytetu Warszawskiego,
|
rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: klasycyzm (neoklasycyzm), romantyzm, mecenat arystokratyczny, Uniwersytet Warszawski, Liceum Krzemienieckie, Towarzystwo Przyjaci贸艂 Nauk, Zak艂ad Narodowy we Lwowie, Biblioteka Polska w Pary偶u, Biblioteka Raczy艅skich, Wyja艣nia: r贸偶nice mi臋dzy dzie艂ami reprezentuj膮cymi klasycyzm i romantyzm, rol臋 arystokracji w polskim mecenasie kulturalnym, znaczenie polskich instytucji kulturalnych w pierwszej po艂owie XIX w., rol臋 kultury ludowej w tw贸rczo艣ci romantycznej,
|
Por贸wnuje: dzie艂a reprezentuj膮ce nurty klasycyzmu i romantyzmu, polityk臋 zaborc贸w w stosunku do kultury polskiej w I po艂owie XIX w,
Odkrywa: znaczenie I po艂owy XIX w. dla utrzymania 艣wiadomo艣ci narodowej Polak贸w.
|
Ocenia znaczenie prze艂omu romantycznego dla rozwoju kultury polskiej, zas艂ugi arystokracji dla podtrzymania to偶samo艣ci narodowej Polak贸w.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
powstania Liceum Krzemienieckiego, warszawskiego Towarzystwa Przyjaci贸艂 Nauk, Zak艂adu Narodowego we Lwowie, Biblioteki Raczy艅skich w Poznaniu,
Identyfikuje postacie: A. Mickiewicza, Z. Krasi艅skiego, J. S艂owackiego, F. Chopina, S. Moniuszki, C.K. Norwida, S. Staszica, J.M. Ossoli艅skiego, T. Czackiego, J. Lelewela, T. dzia艂y艅skiego, I. Czartoryskiej, J. Kubickiego, A. Corazziego, B. Thorvaldsena, S.B. Lindego, O. Kolberga, P. Micha艂owskiego.
|
Lokuje w czasie i przestrzeni: klasycyzm (neoklasycyzm) i romantyzm w kulturze polskiej,
Na podstawie ikonografii odczytuje i interpretuje cechy stylowe dzie艂 sztuki i architektury z pierwszej po艂owy XIX w.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Europa i ziemie polskie w pierwszej po艂owie XIX w.
|
Lekcja powt贸rzeniowo sprawdzaj膮ca.
|
|
Zjednoczenie W艂och i Niemiec. Francja w II po艂owie XIX w.
Problem Pa艅stwa Ko艣cielnego.
Rywalizacja prusko - austriacka.
Rywalizacja francusko - niemiecka - zjednoczenie Niemiec.
II Cesarstwo i III republika we Francji.
|
Definiuje poj臋cia: Kr贸lestwo W艂och, Zwi膮zek P贸艂nocnoniemiecki, Cesarstwo Niemieckie, II Rzesza, II Cesarstwo (we Francji), Mi臋dzynarodowy Komitet Czerwonego Krzy偶a,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: Kr贸lestwo W艂och, Zwi膮zek P贸艂nocnoniemiecki, Cesarstwo Niemieckie, II Rzesza, II Cesarstwo (we Francji), Mi臋dzynarodowy Komitet Czerwonego Krzy偶a, dynastia sabaudzka, wi臋zie艅 Watykanu, depesza emska, Komuna Paryska,
|
Odkrywa znaczenie zjednoczenia W艂och i Niemiec dla przemian zachodz膮cych w Europie.
|
Ocenia: rol臋 w艂oskich Ojc贸w Ojczyzny w zjednoczeniu W艂och, rol臋 Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec, rol臋 Napoleona III w zjednoczeniu W艂och i Niemiec, rol臋 papiestwa w procesie jednoczenia W艂och.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wymienia: przyczyny i skutki zjednoczenia W艂och i Niemiec, polityk贸w zas艂u偶onych dla zjednoczenia W艂och i Niemiec, przyczyny i skutki upadku II Cesarstwa we Francji, przyczyny i skutki Komuny Paryskiej,
Podaje daty: proklamowania Kr贸lestwa W艂och, proklamowania zjednoczonego Cesarstwa Niemiec, powstania III Republiki Francuskiej, bitwy pod Sedanem, bitwy pod Sadow膮, powstania Mi臋dzynarodowego Komitetu czerwonego Krzy偶a, przy艂膮czenia Rzymu do pa艅stwa w艂oskiego, wojny Austrii i Prus z Dani膮,
|
Wyja艣nia: okoliczno艣ci wewn臋trzne i mi臋dzynarodowe zjednoczenia W艂och oraz zjednoczenia Niemiec, przyczyny i skutki konfliktu pa艅stwa w艂oskiego z papie偶em, przyczyny i skutki upadku II Cesarstwa we Francji,
Lokuje w czasie i przestrzeni: procesy jednoczenia W艂och oraz Niemiec, likwidacj臋 Pa艅stwa Ko艣cielnego, proces przej艣cia od II Cesarstwa do III Republiki we Francji.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
wojny prusko - austriackiej, koronacji cesarskiej Napoleona III, Komuny Paryskiej,
Identyfikuje postacie: C. Cavoura, G. Girbaldiego, O. von Bismarcka, Napoleona III, H. Dunata, Piusa IX, Wiktora Emanuela II, Wilhelma I.
|
|
|
|
|
Stany Zjednoczone w drugiej po艂owie XIX w.. Wojna secesyjna.
Rozw贸j terytorialny i wzrost liczby ludno艣ci Stan贸w Zjednoczonych.
Dwa modele rozwoju Stan贸w Zjednoczonych w XIX wieku. Problem niewolnictwa.
|
Definiuje poj臋cia: abolicjonizm, konfederacja, wojna secesyjna, segregacja rasowa, Skonfederowane Stany Ameryki, Partia Demokratyczna, partia Republika艅ska, Ku-Klux-Klan,
Wymienia: przyczyny i skutki wojny secesyjnej, g艂贸wnych przyw贸dc贸w unii i Konfederacji, nabytki terytorialne uzyskane przez USA
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: abolicjonizm, konfederacja, wojna secesyjna, segregacja rasowa, Skonfederowane Stany Ameryki, Partia Demokratyczna, partia Republika艅ska, Ku-Klux-Klan,
Wyja艣nia: przyczyny i skutki wojny secesyjnej, za艂o偶enia polityki mi臋dzynarodowej USA w XIX w.,
|
Odkrywa znaczenie wojny secesyjnej w dziejach USA.
|
Ocenia szanse i zagro偶enia stron walcz膮cych w wojnie secesyjnej,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
w pierwszej i drugiej po艂owie XIX w., genera艂贸w dowodz膮cych wojskami obu stron w wojnie secesyjnej,
podaje daty: wojny secesyjnej, zniesienia niewolnictwa, wyboru Lincolna na prezydenta USA, 艣mierci Lincolna, uzyskania przez USA Luizjany, Florydy, Teksasu, Kalifornii, Alaski, Hawaj贸w.
|
genera艂贸w dowodz膮cych wojskami obu stron Rozr贸偶nia przyczyny i skutki (po艣rednie i bezpo艣rednie) wymienionych wy偶ej wydarze艅,
Lokuje w czasie i przestrzeni wojn臋 secesyjn膮, proces powi臋kszania terytorium USA w XIX w.
|
|
|
|
Ideologie II po艂owy XIX w. Kszta艂towanie si臋 nowoczesnych partii politycznych.
G艂贸wne has艂a nacjonalizmu.
Kierunki ideowe w ruchu robotniczym.
Pocz膮tki chrze艣cija艅skiej demokracji.
|
Definiuje poj臋cia: nar贸d nowoczesny, nacjonalizm, soli-daryz spo艂eczny, rasizm, marksizm, rewizjonizm, anar-chizm, zwi膮zek zawo-dowy, partia polity-czna, Mi臋dzynaro-dowe Stowarzyszenie Robotnik贸w, chrze艣cija艅ska demokracja (chadecja),
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: nar贸d nowo-czesny, nacjonalizm, solidaryzm spo艂eczny, rasizm, marksizm, rewizjonizm, anar-chizm, zwi膮zek zawo-dowy, partia politycz-na, Mi臋dzynarodowe Stowarzyszenie Robotnik贸w, chrze艣cija艅ska demokracja (chadecja),
|
Odkrywa znaczenie ideologii dla kszta艂towania si臋 postaw kolejnych pokole艅.
|
Ocenia wp艂yw nacjonalizmu, marksizmu, rewizjonizmu, chrze艣cija艅skiej demokracji, anarchizmu i syjonizmu.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
emancypacja kobiet, syjonizm, darwinizm spo艂eczny, sob贸r watyka艅ski I, sufra偶ystki,
Wymienia: czynniki sprzyjaj膮ce kszta艂to-waniu si臋 nowo-czesnych narod贸w, g艂贸wne has艂a nacjo-nalizmu, marksizmu, rewizjonizmu, anar-chizmu, syjonizmu,
podaje daty: powstania I Mi臋dzynarod贸wki, wydania encykliki Rerum Novarum, powstania 艢wiatowej Organizacji Syjonistycznej, sprawy Dreyfusa,
Identyfikuje postacie: R. Luksemburg, E. Bernsteina, M. Bakunina, Leona XIII, T. Herzla, A. Bebla, W. Liebknechta, K. Kautskiego,
|
emancypacja kobiet, syjonizm, darwinizm spo艂eczny, sob贸r watyka艅ski I, sufra偶ystki,
Wyja艣nia przyczyny i skutki (po艣rednie i bezpo艣rednie) powstania I Mi臋dzynarod贸wki, wydania encykliki Rerum Novarum, emancypacji kobiet, powstania ruchu syjonistycznego,
Lokuje w czasie i przestrzeni kszta艂towanie si臋 nacjonalizmu, marksizmu, rewizjonizmu, chrze艣cija艅skiej demokracji, anarchizmu i syjonizmu.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zaborcy Polski w II po艂owie XIX w. i na pocz膮tku XX wieku.
Rosja na prze艂omie XIX wieku i XX wieku. Geneza i skutki rewolucji 1905r.
Polityka wewn臋trzna i zagraniczna Cesarstwa Niemieckiego.
Przyczyny i skutki przekszta艂cenia Austrii w monarchi臋 dualistyczn膮.
|
Definiuje poj臋cia: narodnicy, terror indywidualny, mienszewicy, bolszewicy, Duma, pa艅stwo dualistyczne, Ochrana eserowcy, Zwi膮zek Wszechniemiecki,
Wymienia: w艂adc贸w Austrii, Rosji i Niemiec panuj膮cych na pocz膮tku XX wieku, ludy podbite przez Rosj臋 u schy艂ku XIX w., narody monarchii habsburskiej, reformy przeprowadzone w pa艅stwach zaborczych,
Podaje daty: rewolucji 1905r. w Rosji, powo艂anie Dumy, pocz膮tku polityki kulturkampfu, powstania Austro-W臋gier, powstania organizacji Ziemia i Wola,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: narodnicy, terror indywidualny, mienszewicy, bolszewicy, Duma, pa艅stwo dualistyczne, Ochrana eserowcy, Zwi膮zek Wszechniemiecki,
Wyja艣nia poj臋cia metaforyczne: odwil偶 posewastopolska, krwawa niedziela, kulturkampf,
Wyja艣nia przyczyny i skutki: rewolucji 1905r., kulturkampfu, powstania Austro-W臋gier, roz艂amu w rosyjskim ruchu socjalistycznym,
Rozr贸偶nia przyczyny i skutki (po艣rednie i bezpo艣rednie) rewolucji 1905r., kulturkampfu, powstania Austro-W臋gier, roz艂amu w rosyjskim ruchu socjalistycznym,
|
Odkrywa znaczenie przemian zachodz膮cych wewn膮trz pa艅stw zaborczych dla zamieszkuj膮cych je narod贸w.
|
Ocenia znaczenie: kl臋ski w wojnie krymskiej dla przemian zachodz膮cych w Rosji, reform Sto艂ypina, polityki kulturkampfu, polityki mi臋dzynarodowej Wilhelma II, polityki wewn臋trznej Franciszka J贸zefa I,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
podzia艂u SDPRR na frakcje mienszewik贸w i bolszewik贸w, powstania Zwi膮zku Wszechniemieckiego,
Identyfikuje postacie: Miko艂aja II, W. Lenina, P. Sto艂ypina, O. von. Bismarcka, Wilhelma II, Franciszka J贸zefa, Hryniewieckiego, Aleksandra II, G. Plechanowa,
|
Lokuje w czasie i przestrzeni: odwil偶 posewastopolsk膮, wojn臋 rosyjsko-japo艅sk膮, rewolucj臋 1905, kulturkampf,
|
|
|
|
Ekspansja kolonialna mocarstw oraz konflikty na obszarach Azji i Afryki.
Przyczyny i uzasadnienie ekspansji kolonialnej pa艅stw europejskich.
Ekspansja kolonialna w Afryce.
Ekspansja kolonialna w Azji.
|
Definiuje poj臋cia: kolonializm, protektorat, dominium, Burowie, Afrykanerzy, Kuomintang,powstanie sipaj贸w, wojny burskie, wojny opiumowe, powstanie bokser贸w
|
Wyja艣nia przyczyny i skutki: XIX - wiecz-nego kolonializmu, s艂abo艣ci Chin, rewolucji Meiji,
Lokuje w czasie i przestrzeni: rozrost brytyjskiego imper-ium kolonialnego, obalenie cesarstwa w Chinach, rewolucj臋 Meiji, ekspansj臋 Japo艅czyk贸w w Azji Wschodniej,
|
Por贸wnuje: polityk臋 kolonialn膮 pa艅stw europejskich i USA, sytuacj臋 Chin i Japonii na pocz膮tku XX w,
Odkrywa znaczenie przesz艂o艣ci kolonialnej dla dzisiejszej sytuacji pa艅stw pozaeuropejskich.
|
Ocenia rol臋 Europejczyk贸w i Amerykan贸w w dziejach Afryki i Azji XIX w.
|
|
|
|
|
|
|
|
Organizacja europej-skiego panowania w Azji i Afryce. Skutki kolonializmu.
|
Wymienia: kolonie Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec i Belgii, formy organizacji politycznej zamorskich posiad艂o艣ci pa艅stw europejskich, reformy przeprowadzone w Japonii,
Podaje daty: proklamowania Cesarstwa Indii, powstania Zwi膮zku Po艂udniowej Afryki, zaj臋cia Algierii przez Francuz贸w, rewolucji w Chinach, rewolucji Meiji, kongresu berli艅skiego, wojen burskich, zaj臋cia Egiptu przez Brytyjczyk贸w, konfliktu maroka艅skiego, wojen opiumowych, powstania bokser贸w.
|
dzisiejszym 艣wiecie i uzasadnia sw贸j wyb贸r,
|
wymienia zjawiska kulturowe i spo艂eczne o trwa艂ym (ponadczasowym) charakterze, kt贸rych geneza si臋ga epoki 艣redniowiecza.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Identyfikuje postacie: R. Kiplinga, Sun Jat Sena, D. Livingstone'a, H. Stanleya, Mutsuhito.
|
|
|
|
|
Konflikty mi臋dzynarodowi i kszta艂towanie si臋 dw贸ch blok贸w polityczno - wojskowych na prze艂omie XIX i XX wieku.
Przyczyny rywalizacji mocarstw („spirala zbroje艅”).
Powstanie tr贸jprzymierza i tr贸jporozumienia .
Rola Turcji w zmieniaj膮cym si臋 uk艂adzie si艂 na arenie mi臋dzynarodowej.
Znaczenie wojen ba艂ka艅skich w procesie narastania napi臋cia na arenie mi臋dzynarodowej.
|
Definiuje poj臋cia: wojna celna, tr贸jprzymierze, por贸jporozumienie, ententa, rewolucja m艂odoturecka, wojny ba艂ka艅skie,
Wymienia: pa艅stwa tworz膮ce tr贸jprzymierze i entent臋, postanowienia kongresu w Berlinie w sprawie Ba艂kan贸w, has艂a ruchu m艂odotureckiego,
Podaje daty: uformowania si臋 tr贸jprzymierza, powstania ententy, kongresu w Berlinie, rewolucji m艂odotureckiej, wojny rosyjsko - tureckiej,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: wojna celna, tr贸jprzymierze, por贸jporozumienie, ententa, rewolucja m艂odoturecka, wojny ba艂ka艅skie,
Wyja艣nia poj臋cia metaforyczne: spirala zbroje艅, wspania艂a izolacja, serdeczne porozumienie, kocio艂 ba艂ka艅ski,
Wyja艣nia przyczyny i skutki: wy艣cigu zbro-je艅 wojen ba艂ka艅-skich, zawi膮zania tr贸jprzymierza i tr贸jporozumienia, os艂abienia Turcji na prze艂omie XIX i XX wieku,
|
Por贸wnuje: kierunki polityki g艂贸wnych mocarstw, systemy sojuszy europejskich na pocz膮tku i w ko艅cu XIX w.,
Odkrywa po艣rednie przyczyny wybuchy I wojny 艣wiatowej.
|
Ocenia znaczenie problem贸w ba艂ka艅skich w genezie I wojny 艣wiatowej.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
przy艂膮czenia Bo艣ni i Hercegowiny do Austrii, I i II wojny ba艂ka艅skiej,
Identyfikuje postacie: Miko艂aja II, Wilhelma II, Franciszka J贸zefa I,
|
Lokuje w czasie i przestrzeni: kszta艂towanie si臋 blok贸w polityczno - militarnych na prze艂omie XIX i XX w., dwie wojny ba艂ka艅skie.
|
|
|
|
Druga faza rewolucji przemys艂owej. Narodziny kultury masowej.
Jakie zmiany nast膮pi艂y w dziedzinie wytwarzania energii i organizacji produkcji?
Jakie zmiany nast膮pi艂y w dziedzinie komunikacji?
Jakie zmiany nast膮pi艂y w naukowym postrzeganiu 艣wiata?
Jakie zmiany nast膮pi艂y w 偶yciu codziennym ludzi?
Jakie zmiany zasz艂y w filozofii, sztuce i literaturze?
|
Definiuje poj臋cia: druga rewolucja prze-mys艂owa, monopol, teoria ewolucji, kultura masowa, olimpiada nowo偶ytna, pozytywizm, realizm, modernizm, imprez-jonizm, symbolizm, secesja, abstrakt-cjonizm, kartel, trust, akademizm, ekspresjonizm, futuryzm, dekadentyzm,
Wymienia: no艣niki energii, 艣rodki komunikacji i ga艂臋zie przemys艂u odgrywaj膮ce kluczow膮 rol臋 w 偶yciu gospodarczym
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: druga rewolucja przemys艂owa, monopol, teoria ewolucji, kultura masowa, olimpiada nowo偶ytna, pozytywizm, realizm, modernizm, impresjonizm, symbolizm, secesja, abstrakcjonizm, kartel, trust, akademizm, ekspresjonizm, futuryzm, dekadentyzm,
|
Ocenia wp艂yw wynalazk贸w na 偶ycie ludzi,
Odkrywa zwi膮zki mi臋dzy kultur膮 a przemianami technicznymi i gospodarczymi.
|
Por贸wnuje: organizacj臋 gospodarki na pocz膮tku XIX w. i na pocz膮tku XX w., warunki 偶ycia ludzi na pocz膮tku XIX w. i na pocz膮tku XX w.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
prze艂omu XIX i XX w., formy organizo-wania monopoli, osi膮gni臋cia naukowe i tw贸rc贸w kultury prze艂omu XIX i XX w.,
Podaje daty wynale-zienia: lampy nafto-wej, kina, samochodu, samolotu,
Identyfikuje postacie: I. 艁ukasiewicza, A.G. Bella, T.A. Edisona, E.W. Siemensa, braci Lumi猫re, G. Marconiego, braci Wright, K. Benza, G. Deimlera, K. Darwina, D. Mendelejewa, R. Kocha, L. Pasteura, W. Roentgena, M. Sk艂odowskiej-Curie, A. Einsteina, F. Dostojowskiego, K. Dieckensa,
|
Wyja艣nia poj臋cia metaforyczne: wiek w臋gla i stali, moralno艣膰 wiktoria艅ska, fin de la si猫cle, la belle 茅poque,
Wyja艣nia przyczyny i skutki: zastosowania ropy naftowej i gazu, zastosowania elektryczno艣ci, monopolizacji gospodarki,
Lokuje w czasie i przestrzeni: pocz膮tki przemys艂u naftowego, zastosowanie elektryczno艣ci, wynalezienie produkcji ta艣mowej, pocz膮tki kultury masowej, kierunki modernistyczne w sztuce,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C. Moneta, A. Renoira, P. Picassa,
H. Forda, G. Eiffela, J. Dunlopa, J. Rockefelera, N. Bohra, Ch. Chaplina, P. De Coutbertina,
H. Spencera, A. Comte'a, F. Nietzschego, G. Courbeta, P. Gaugina.
|
|
|
|
|
Przemiany gospodarczo - spo艂eczne na ziemiach polskicj w II po艂owie XIX w.
Rozw贸j gospodarczy ziem polskich pod trzema zaborami.
Zr贸偶nicowanie sytuacji gospodarczo - spo艂ecznej ziem polskich.
|
Definiuje poj臋cia: bariera celna, bur偶uazja, proletariat, inteligencja, ziemia艅stwo, emigracja, imigracja, litwacy,
Wyja艣nia poj臋cie metaforyczne gor膮czka brazylijska,
Wymienia: o艣rodki przemys艂u na ziemiach polskich, cechy
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: bariera celna, bur偶uazja, proletariat, inteligencja, ziemia艅stwo, emigracja, imigracja, litwacy,
Wyja艣nia przyczyny i skutki: niemiecko - rosyjskiej wojny celnej, gospodarczej polityki zaborc贸w, emigracji zarobkowej Polak贸w,
|
Por贸wnuje: przemys艂, rolnictwo i komunikacj臋 w trzech zaborach, funkcjonowanie rodziny na wsi i w mie艣cie, przyczyny emigracji Polak贸w w r贸偶nych okresach,
Odkrywa specyfik臋 dzia艂ania ruch贸w i partii politycznych w trzech zabor贸w.
|
Ocenia zale偶no艣膰 gospodarki ziem polskich od pa艅stw zaborczych i skutki tego zjawiska.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
charakterystyczne gospodarki rolnej w Wielkopolsce, cechy charakterystyczne struktury spo艂ecznej ziem polskich, skupiska emigrant贸w w Europie i Ameryce,
Podaje daty: wynalezienia lampy naftowej, elektryfikacji komunikacji tramwajowej w Warszawie,
Identyfikuje postacie: I. 艁ukasiewicza, L. Kronenberga,
|
Lokuje w czasie i przestrzeni: rozw贸j przemys艂u naftowego na ziemiach polskich, kszta艂towanie si臋 zag艂臋bi wydobywczo - przemys艂owych na ziemiach polskich, emigracj臋 zarobkow膮 Polak贸w,
|
|
|
|
Powstanie styczniowe (1863-1864). Rusyfikacja ziem polskich pod zaborem rosyjskim.
„Odwil偶 posewastopolska” w Kr贸lestwie Polskim.
Zaostrzanie si臋 sytuacji politycznej w Kr贸lestwie i bezpo艣rednia przyczyna wybuchu
|
Definiuje, rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: pow-stanie styczniowe, Komitet Centralny Narodowy, dekret uw艂aszczeniowy, Kraj Nadwi艣la艅ski,
Wymienia: po艣rednie i bezpo艣rednie przyczyny powstania styczniowego, reformy
|
Wyja艣nia poj臋cia metaforyczne: biali, czerwoni, pa艅stwo podziemne, branka,
Wyja艣nia przyczyny i skutki powstania styczniowego,
|
Por贸wnuje organizacj臋 polskich w艂adz i charakter walk w powstaniach listopadowym i styczniowym,
Odkrywa stosunek Polak贸w z Galicji do pa艅stwa.
|
Ocenia: poltyk臋. A. Wielopolskiego mo偶liwo艣ci interwencji pa艅stw zachodnich na rzecz powstania.
|
|
|
|
|
|
|
|
Organizacja w艂adz powsta艅czych. Przyw贸dcy powstania.
Problem spo艂eczny w okresie powstania - dekrety uw艂aszczeniowe rz膮du narodowego i w艂adz carskich.
Obszary i charakter walk.
Stosunek Polak贸w z zaboru austriackiego i pruskiego do powstania.
Powstanie styczniowe a sytuacja mi臋dzynarodowa.
Nast臋pstwa przegranego powstania.
|
skutki kl臋ski powstania styczniowego, dyktator贸w powstania styczniowego, skutki wojny krymskiej dla sytuacji w Kr贸lestwie Polskim, przyw贸dc贸w polskich oboz贸w politycznych w przededniu wybuchu powstania styczniowego,
Podaje daty: wybuchu postania stycznio-wego, uw艂aszczenia ch艂op贸w w zaborze rosyjskim, manifestacji patriotycznych w Kongres贸wce, obj臋cia dyktatury powstania przez R. Traugutta,
Identyfikuje postacie: A. Zamoyskiego, A. Wielopolskiego, L. Kronenberga, M. Langiewicza, R. Traugutta, T. Berga, A. Gillera,
|
Lokuje w czasie i przestrzeni walki z okresu powstania styczniowego.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
J. D膮browskiego, Z. Sierakowskiego, E. Jurgensa, K. Majewskiego, J. Hauke-Bosaka, S. Brz贸ski,
|
|
|
|
|
Masowe ruchy polityczne na ziemiach polskich u schy艂ku XIX w.
Specyfika warunk贸w dzia艂ania polskich partii politycznych w drugiej po艂owie XIX wieku i na pocz膮tku XX wieku.
呕ycie polityczne na ziemiach polskich pod trzema zaborami.
|
Definiuje poj臋cia: demokratyzacja ustroju politycznego, autonomia galicyjska, partia ludowa, partia socjalistyczna, partia narodowa, endecja, chadecja, cenzura prewencyjna, cenzura represyjna,
Wymienia: czynniki sprzyjaj膮ce powstawaniu partii politycznych, polskie partie polityczne r贸偶nych nurt贸w, g艂贸wnych polskich przyw贸dc贸w politycznych, g艂贸wne postulaty partii politycznych na ziemiach polskich,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: demokratyzacja ustroju politycznego, autonomia galicyjska, partia ludowa, partia socjalistyczna, partia narodowa, endecja, chadecja, cenzura prewencyjna, cenzura represyjna,
Wyja艣nia poj臋cia metaforyczne: tr贸jlojalizm, praca organiczna,
Wyja艣nia przyczyny i skutki: kszta艂towania si臋 tr贸jlojalizmu, powstania partii politycznych na ziemiach polskich, partiach politycznych,
|
Por贸wnuje stanowisko partii politycznych wobec kwestii niepodleg艂o艣ci Polski,
Odkrywa specyfik臋 dzia艂ania ruch贸w i partii politycznych w trzech zaborach.
|
Ocenia: radykalizm poszczeg贸lnych partii politycznych w r贸偶nych kwestiach zaanga偶owanie partii politycznych na rzecz walki o niepodleg艂o艣膰 Polski.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Podaje daty: powstania SL (PSL), powstania I Proletariatu, powstania PPS, powstania SDKP (SDKPiL), przekszta艂cenia Ligi Polskiej w Lig臋 Narodow膮, roz艂amu w PSL, roz艂amu w PPS,
Identyfikuje postacie: W. Witosa, L. Wary艅skiego, J. Pi艂sudskiego, R. Dmowskiego, W. Korfantego, F. Dzier偶y艅skiego, S. Stoja艂owskiego, J. Bojki, J. Stapi艅skiego, J. Marchlewskiego, M. Kasprzaka, B. Limanowskiego, S. Wojciechowskiego, R. Luksemburg, Z. Balickiego, L. Pop艂awskiego.
|
antysemityzmu w ideologii Narodowej Demokracji, roz艂am贸w w polskich,
Lokuje w czasie i przestrzeni: ukszta艂towanie si臋 ruchu ludowego, ruchu socjalistycznego i ruchu narodowego na ziemiach polskich.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Polacy pod trzema zaborami na prze艂omie XIX i XX wieku.
Warunki polskiego 偶ycia narodowego w trzech zaborach.
Konflikty spo艂eczno - polityczne w Galicji, Wielkim Ksi臋stwie Pozna艅skim i Kongres贸wce.
Sytuacja Polak贸w w trzech zaborach przed wybuchem I wojny 艣wiatowej.
|
Definiuje poj臋cia: praca organiczna, pozytywizm warszawski, tr贸jlojalizm, autonomia galicyjska, wybory kurialne, solidaryzm spo艂eczny, sta艅czycy, rugi pruskie, w贸z Drzyma艂y, Organizacja Bojowa PPS, Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodleg艂o艣ciowych, Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sok贸艂”, Zwi膮zek Strzelecki, Towarzystwo „Strzelec”, Zwi膮zek Walki Czynnej, Komisja Kolonizacyjna, Hakata, Sejm Krajowy, chasydyzm,
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: praca organiczna, pozytywizm warszawski, tr贸jlojalizm, autonomia galicyjska, wybory kurialne, solidaryzm spo艂eczny, sta艅czycy, rugi pruskie, w贸z Drzyma艂y, Organizacja Bojowa PPS, Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodleg艂o艣ciowych, Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sok贸艂”, Zwi膮zek Strzelecki, Towarzystwo „Strzelec”, Zwi膮zek Walki Czynnej, Komisja Kolonizacyjna, Hakata, Sejm Krajowy, chasydyzm,
|
Por贸wnuje: sytuacj臋 spo艂eczno - polityczn膮 w trzech zaborach, koncepcj臋 ugodow膮 i niepodleg艂o艣ciow膮 w polskim ruchu politycznym, sytuacj臋 Polak贸w w Kongres贸wce przed i po rewolucji 1905r., polskie orientacje polityczne przed wybuchem I wojny 艣wiatowej,
Odkrywa si艂臋 spo艂ecze艅stwa polskiego trzech zabor贸w.
|
Ocenia zasadno艣膰 przyj臋cia koncepcji ugodowej lub niepodleg艂o艣ciowej przez r贸偶ne nurty w polskim 偶yciu politycznym.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wymienia: organa w艂adzy autonomicznej w Galicji, organizacje polskie w trzech zaborach, pozytywne nast臋pstwa rewolucji 1905r., orientacje polityczne w spo艂ecze艅stwie polskim w przededniu wybuchu I wojny 艣wiatowej, prerogatywy namiestnika w Galicji,
Podaje daty: pocz膮tku autonomii galicyjskiej, ko艅ca kulturkampfu w zaborze pruskim, strajku dzieci we Wrze艣ni, wydania teki Sta艅czyka, powo艂ania Komisji Kolonizacyjnej, powo艂ania Hakaty,
Identyfikuje postacie: A. Go艂uchowskiego, K. Badeniego, M. Led贸chowskiego,
|
Wyja艣nia przyczyny i skutki: tr贸jlojalizmu galicyjskiego, solidaryzmu spo艂ecznego w zaborze pruskim, pora偶ki polityki pruskiej w Pozna艅skiem, rewolucji 1905r. w Kr贸lestwie, ukszta艂towania si臋 dw贸ch orientacji politycznych (proaustriackiej i prorosyjskiej),
Lokuje w czasie i przestrzeni: autonomi臋 galicyjsk膮, kulturkampf i prze艣ladowania Polak贸w w zaborze pruskim, rewolucj臋 1905r., ukszta艂towanie si臋 KTSSN .
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
H. Cegielskiego, W. K臋trzy艅skiego, J. Pi艂sudskiego, R. Dmowskiego, K. Sosnkowskiego, J. Szujskiego, S. Tarnowskiego, M. Drzyma艂y, W. Niegolewskiego, A. Cieszkowskiego, M. Jackowskiego, P. Wawrzyniaka.
|
|
|
|
|
Polska kultura i obycza-jowo艣膰 prze艂omu XIX i XX wieku.
Koniec epoki romantyzmu - pozytywizm (realizm) w sztuce i sztukach plastycznych.
Bunt modernist贸w i odrodzenie tradycji romantyzmu w sztuce i literaturze polskiej.
Kultura masowa na ziemiach polskich na prze艂omie XIX i XX wieku.
|
Definiuje poj臋cia: pozytywizm, tradycja romantyczna, modernizm, symbolizm, impresjonizm, styl zakopia艅ski, secesja, style historyczne,
Wymienia: tw贸rc贸w polskiej literatury, malarstwa oraz nauki, nowe zjawiska w kulturze polskiej prze艂omu XIX i XX w., instytucje 偶ycia kulturalnego i naukowego
|
Rozr贸偶nia i stosuje poj臋cia: pozytywizm, tradycja romantyczna, modernizm, symbolizm, impresjonizm, styl zakopia艅ski, secesja, style historyczne,
Wyja艣nia poj臋cia metaforyczne: M艂oda Polska, noc apuchtinowska,
Wyja艣nia przyczyny i skutki: ukszta艂towania si臋 styl贸w historycznych w architekturze,
|
Por贸wnuje 偶ycie kulturalne i rozw贸j o艣wiaty w trzech zaborach,
Odkrywa: r贸偶nice mi臋dzy realizmem a symbolizmem w malarstwie, podstawy jedno艣ci kulturowej Polak贸w 偶yj膮cych pod trzema zaborami.
|
Ocenia znaczenie kultury dla kszta艂towania si臋 i obrony 艣wiadomo艣ci narodowej Polak贸w,
|
|
|
|
|
|
|
|
O艣wiata i nauka na ziemiach polskich na prze艂omie XIX i XX wieku.
|
powsta艂e na ziemiach polskich
w drugiej po艂owie XIX w. i na pocz膮tku XX w.
Podaje daty: przyznania Nagrody Nobla H. Sienkiewiczowi, oraz M. Sk艂odowskiej-Curie, powstania pierwszego kina na ziemiach polskich, ukszta艂towania si臋 stylu zakopia艅skiego, nakr臋cenia pierwszego polskiego filmu, powstania galerii „Zach臋ta”, za艂o偶enia kabaretu „Zielony Balonik”, ukazania si臋 „Elementarza” K. Pr贸szy艅skiego.
|
powstawania polskich dzie艂 malarstwa i literatury o tematyce historycznej, ukszta艂towania si臋 kultury masowej,
Lokuje w czasie i przestrzeni: pozytywizm polski, modernizm w kulturze polskiej, narodziny polskiej kinematografii.
|
|
|
|
Co 艂膮czy艂o, a co dzieli艂o Polak贸w w XIX w.?
|
Lekcja powt贸rzeniowo - sprawdzaj膮ca
|