T

otc

uznaliśmy, że lepiej będzie, jeśli niektóre miejsca pozostaną nietknięte? byliśmy bardziej przewidujący, niż nam się wydawało? Może wszystko powinno się toczyć własnym torem?

• Otóż to, Nicholas, Aruk nie pozostał nietknięty. Życie tamtejszy^
  ludzi jest...

• Wiem, wiem. Jednakże problem polega na rozmieszczeniu ludnoSri
  świata, rozmieszczeniu wyczerpujących się dóbr naturalnych. Widziałem zby,
  wiele poronionych pomysłów, które dobrze wyglądają na papierze, ale nj.
  sprawdzają się w praktyce. Nasłuchałem się zbyt wiele na temat wspaniałych
  dobrodziejstw autonomii. A popatrz, co się dzieje na Nauru.

• Nauru jest przypadkiem nietypowym — zaprotestował Moreland.

• Ale pouczającym. — Hoffman zwrócił się do nas: — Czy ktoś z was
  słyszał o Nauru? Maleńka wysepka na południowy zachód stąd, w samym
  centrum Mikronezji. Piętnaście kilometrów kwadratowych guana — ptasiego
  nawozu. Dwieście lat żywiołowej kolonizacji przez Brytyjczyków, Niemców.
  A potem ktoś wpadł na pomysł, że miejsce to jest źródłem doskonałego
  fosforanu. Angole i Niemcy zajęli się wspólnie eksploatacją, pozostawiając
  w zamian tubylcom grypę i paraliż dziecięcy. Polem wybuchła druga wojna
  światowa i na wyspę napadli Japończycy. Zesłali większość Nauruańczyków
  do Chuuk na roboty przymusowe. Po wojnie przejęła ich Australia i miejscowi
  wodzowie wynegocjowali złoty interes: duży udział w zyskach z nawozu plus
  australijska służba zdrowia. W sześćdziesiątym ósmym roku Australia
  zagwarantowała im całkowitą niepodległość i wodzowie przejęli Nauni
  Phosphate Corporation, która eksploatuje rocznie dwa miliony ton mewiego
  gówna. Sto milionów dolarów dochodu; per capita dochód wzrasta o dwadzieś­
  cia tysięcy. Można to porównać do szejkanatów naftowych. Samochody,
  stereo i solone mięso dla tubylców. A wraz z tym trzydzieści procent chorych
  na cukrzycę. Pomyślcie — jeden na trzydziestu mieszkańców. Najwyższy
  wskaźnik na świecie. Żadnych czynników dziedzicznych. Oczywisty skutek
  złego odżywiania. To samo z ciśnieniem krwi, chorobą wieńcową i otyłością —
  pewien australijski senator nazwał to miejsce „krainą sadła". Dodajmy
  wysokie spożycie alkoholu, oraz liczne wypadki samochodowe i średnia
  wieku spada do pięćdziesiątki. A co gorsza, dziewięćdziesiąt procent fosfatów
  już wyeksploatowano. Jeszcze kilka lat, a nie pozostanie nic poza butelkami
  insuliny i puszkami z piwem. Oto wynik nie kontrolowanego rozkwitu. ,

• Czyżbyś zachwalał zalety biedy, Nick?

- Nie, Bili, ale świat się zmienił i niektórzy sądzą, że powinniśmy przestać uważać się za uniwersalną niańkę.

• Mówimy o ludziach. Sposób życia...

• Hola, hola — odezwał się Creedman. — Można by pomyśleć, *
  przed przybyciem Europejczyków wszystko było idealne, dopiero kolonizafl⁸
  zniszczyła ten raj. A z moich badań wynika, że w tym prymitywnym świecw
  istniało mnóstwo chorób i ludzie, którzy od nich nie umarli, wyginęliby
  z głodu.

116

^łysiałem, że Moreland zwróci się w jego stronę, ale on nie spuszczał

_{u z} Hoffmana.

^ Jest w tym nieco prawdy, Bili. Jako lekarz doskonale zdajesz sobie ,_tego sprawę.

_^ Choroby — powiedział Moreland, jakby go bawiło to słowo. — Tak, kyły różne pasożyty, ale nie można ich porównywać z nieszczęściem, które 3,_stało tam zawleczone.

_ Niech pan nie przesadza - - upierał się Creedman. - - Bądźmy -alistami. Mówimy o prymitywnych plemionach. Pogańskie zwyczaje, brak kanalizacji...

Moreland powoli zwrócił się ku niemu.

—• Czy oprócz wszystkich talentów, jest pan także ekspertem w dziedzinie kanalizacji?

• Moje bada... — zaczął Creedman.

• Czy bańskie badania wykazały, że niektóre z owych prymitywnych
  zwyczajów zapewniają nieskazitelną czystość? Praktyki w rodzaju wypróż­
  niania się wyłącznie rankiem i tylko do oceanu...

— To rzeczywiście szczyt higieny...
Moreland uniósł dłonie.

• To sprawdzało się w praktyce! Dopóki nie zjawili się cywilizowani
  zdobywcy, którzy powiedzieli im, że należy kopać dziury w ziemi. Czy pan
  wie, co się wtedy zaczęło? Era zarazy. Cholera, tyfus, salmonella, zapalenie
  płuc. Widział pan kiedy kogoś chorego na cholerę, Creedman?

• Ja...

• Trzymał pan kiedy w ramionach odwodnione dziecko cierpiące na
  gwałtowne bóle i biegunkę? — Opuścił dłonie w bezsilnym geście rozpaczy. —
  Badania — mruknął.

Creedman pobladł.

— Chylę czoło przed lekarzem — powiedział cicho. — Przed jego pełną
wyższoSci wiedzą o biegunkach.

Otwarły się drzwi. Wszedł Zondewein i trzech marynarzy. Nowe dania, nowe zapachy kuchenne.

— No tak — rzekł Hoffman z westchnieniem. — Smacznego.

---