Politechnika Wrocławska Wydział Górniczy

Instytut Górnictwa

Projekt nr 2 .

Temat: OCENA WARTOŚCI ELEMENTÓW ŚRODOWISKA WALORYZACJA ŚRODOWISKA - ŁĄKA PODMOKŁA

1. Cel projektu.

Celem projektu jest wycena wartości elementów środowiska jakim jest łąka podmokła.

2. Lokalizacja.

Łąka jest położona w dolinie Warty, w południowej części województwa częstochowskiego na terenie gminy Myszków. Dokładniej można powiedzieć że jest ona zlokalizowana w bezpośredniej okolicy miejscowości Myszków i wchodzi w skład kompleksu tamtejszych zbiorowisk trawiastych. Łąka położona jest bezpośrednio w bliskości rzeki Warty przepływającej przez ten region. Sama rzeka w okresie wiosennym i letnim stanowi doskonałe miejsce na cele rekreacyjne dla mieszkańców pobliskich miejscowości oraz samego miasta Myszkowa.

Natomiast przez cały rok jest miejscem wypoczynku wielu amatorów spędzania czasu przy wędkach. Łąka jak widać stanowi pośrednie znaczenie wypoczynkowe dla tutejszej ludności, a właściwie licznej grupy amatorów wędkarstwa.

Powierzchnia jaką zajmuje łąka to obszar 100,45 ha.

3. Klasa obiektu.

Łąka zaliczana jest do klasy zespołów turzycowych i trawiastych, a dokładniej do zbiorowisk szuwarowych.

W skład roślinności tej klasy łąki wchodzą:

• zespoły trzcinowe i turzycowe, występujące na torfowiskach niskich, podlegających długotrwałemu podtopieniu.

W zależności od lokalnych warunków głębokość podtopienia może wynosić od 0 do około 100 cm.

4. Reprezentatywność obiektu.

Reprezentatywność tegoż obiektu jest bardzo wysoka.

Łąki podmokłe są bardzo rozpowszechnione w strefie klimatu umiarkowanego i w niektórych rejonach zajmują nawet 30-50% ogólnej powierzchni łąk. W Polsce największe kompleksy łąk z roślinnością szuwarową występują właśnie w dorzeczu Warty, a także w dorzeczu Łeby, Biebrzy, Narwi, Noteci, Obry, Wieprza oraz nad dolną Odrą. Niektóre z nich zaliczane są do większych kompleksów łąkowych w Europie.

Omawiana łąka stanowi nieodzowny element krajobrazu w takim regionie jakim jest region miejscowości Myszków.

4. Znaczenie i walory obiektu.

Łąka podmokła, a właściwie jej zespoły szuwarowe z uwagi na duży udział turzyc oceniane są jako zbiorowiska o małej wartości gospodarczej. Posiadają one jednak duże znaczenie krajobrazowe, gdyż są bardzo rozpowszechnione i zajmują pokaźnych rozmiarów powierzchnie. Na pierwszym miejscu należy jednak postawić hydrologiczną funkcję podmokłej łąki turzycowej w środowisku przyrodniczym, bowiem reguluje one obieg wody na torfowiskach i przyczynia się do bilansu wodnego w siedlisku. Ta ważna funkcja roślinności turzycowej łąki podmokłej powinna stanowić podstawowy argument jej ochrony.

5. Negatywne aspekty.

Zgodnie z rozpowszechnionymi poglądami, że tereny trawiaste nadają się zawsze do eksploatacji bez inwestowania, działalność taka niejednokrotnie przybiera formy gospodarki rabunkowej, powodującej dewastację trudną do powstrzymania. Obecnie stoimy więc przed niebezpieczeństwem wynikającym z nadmiernego wykorzystania łąki. Powszechnie stosowana na szeroką skalę, nie kontrolowana eksploatacja torfu doprowadziła do daleko idących, często nieodwracalnych zmian ekologicznych szczególnie w zbiorowiskach łąkowych.

Żadne inne ekosystemy nie są tak zdewastowane jak właśnie łąki. Żywiołowy pęd do przekształcenia łąki w pole uprawne jest zjawiskiem niekorzystnym i niepożądanym. Zwykle rozpoczyna się bowiem od odwodnienia terenu. Wskutek odprowadzania wody najczęściej dochodzi do jej przesuszenia i degradacji.

6. Przydatność do zagospodarowania.

Zgodnie z zakorzenionymi poglądami o rzekomo minimalnej wartości gospodarczej łąki podmokłej (turzycowej) likwiduje się ją i zamienia na krótkotrwałe monokultury rolnicze, bez względu na zubożenie krajobrazu i szkodliwe konsekwencje jakie to powoduje w stosunkach wodnych i żyzności siedlisk.

Wysoka wartość estetyczna roślinności łąkowej winna być także brana pod uwagę we wszelkich rozważaniach związanych z organizacją ruchu turystycznego i wypoczynku w terenie. Zapotrzebowanie społeczne na tereny zielone, nieodzowne do wypoczynku i turystyki, jest coraz większe, a możliwości zaspokojenia tych potrzeb z każdym niemal dniem maleją. Zatem ochrona roślinności łąkowej, poza względami naukowymi, gospodarczymi i estetycznymi, staje się obecnie również potrzebą społeczną.

7. Wycena.

Uważam, że niewątpliwie trudną sprawą jest wycena omawianego typu obiektu, jakim jest podmokła łąka. Jak już wcześniej wspomniałem łąka nie przedstawia w zasadzie żadnych wartości gospodarczych. Za jej ochroną, a co za tym idzie podniesieniem wartości przemawia wiele walorów krajobrazowych. Pod uwagę należy wziąć również możliwość ewentualnego wysuszenia łąki i przygotowania pod zagospodarowanie dla terenów rolniczych. Czy jednak przedsięwzięcie takie jest warte zachodu, czy nie doprowadzi do ewentualnej degradacji środowiska i likwidacji ważnego ekosystemu jakim jest właśnie podmokła łąka turzycowa.

Wstęp.

Trawiaste zbiorowiska roślinne, a więc i łąki, przez swoją dynamikę i powszechność występowania należą do podstawowych składników otaczającego nas krajobrazu. Ich funkcję w kształtowaniu środowiska przyrodniczego można porównać z funkcją lasów, których znaczenie w krajobrazie jest powszechnie znane i które uważane są za główną grupę ekosystemów lądowych.

Z materiałów opublikowanych przez FAO wynika, że na świecie naturalna roślinność trawiasta zajmuje prawie 2/3 ogólnej powierzchni lądów, co stanowi ponad 55 mln km². Dokładniejsze informacje odnoszą się do terenów trawiastych użytkowanych rolniczo. Według danych FAO do celów gospodarczych wykorzystuje się na świecie około 25,7 mil km² powierzchni z roślinnością trawiastą, to jest zaledwie 19,1 % ogólnej powierzchni potencjalnie nadającej się pod uprawy rolnicze.

Łąki to bardzo zróżnicowane pod względem ekologicznym i florystycznym azonalne (niestrefowe) zbiorowiska roślinne umiarkowanej strefy klimatycznej wykształcone zarówno w glebach mineralnych, jak i na torfach niskich, częściowo także na wysokich

Łąki w ogromnej większości mają pochodzenie wtórne, antropogeniczne, bowiem wykształciły się na siedliskach poleśnych, przeważnie na terenach sztucznie wylesionych przez człowieka. Tylko w niektórych miejscach strefy umiarkowanej występują łąki naturalne, które rozwinęły się pod wpływem względnie stałych czynników klimatycznych i edaficznych.

W praktyce odróżnia się jednak naturalne, tj. wykształcone samorzutnie bez udziału człowieka, zbiorowiska łąkowe od zbiorowisk sztucznych, bardzo uproszczonych florystycznie, a wytworzonych przez człowieka jako kultury rolnicze, z przeznaczeniem na kilkuletni zaledwie okres użytkowania. Za naturalne należałoby więc uważać wszystkie łąki trwałe, które od niepamiętnych lat porastają obszary bezleśne i od dawna użytkowane są jako tereny kośne lub pastwiska. Roślinność tych łąk pod wpływem długotrwałego, systematycznego koszenia lub wypasu osiągnęła równowagę biocenotyczną i nabrała cech stałości wykazując daleko idącą stabilizację w określonych warunkach edaficznych i klimatycznych. Zatem koszenie i wypas należy traktować jako istotne czynniki ekologiczne, warunkujące istnienie łąk trwałych strefy umiarkowanej.

---