ZASADY FINANSOWANIA
I MOŻLIWOŚCI
DOFINANSOWYWANIA
ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ
MARTA SZTYRAK
ZDROWIE PUBLICZNE III ROK
Zgodnie z „ Ustawa o Zakładach Opieki Zdrowotnej” z dnia 30 sierpnia 1991 r., zakład opieki zdrowotnej jest to wyodrębniony organizacyjnie zespół osób i środków, utworzonych i utrzymanych w celu udzielania świadczeń zdrowotnych promocji zdrowia.
Głównym źródłem finansowania są uzyskane środki od płatnika, a podstawą do ich otrzymania jest zawarcie umowy z płatnikiem o udzielnie świadczeń zdrowotnych.
Każda umowa zawiera trzy punkty:
Część prawną, - która reguluje zakres przedmiotowy umowy, czas trwania umowy, obowiązki stron i kary za niewykonanie obowiązków stron umowy;
Część finansową - zawierająca sumę należności, metody oraz harmonogram przekazywania środków publicznych ramach umowy;
Część kontrolną, - która zapewnia kontrolę jakości oraz kontrolę wykorzystania środków, określającą wskaźniki stałego monitorowania, system sprawozdawczości oraz warunki regulacji umowy.
Dotyczy to szpitali, lecznictwa ambulatoryjnego, przychodzi, ośrodków zdrowia, poradni, pracowni diagnostycznych i protetycznych, stomatologicznych czy zakładów rehabilitacji bądź lecznictwa uzdrowiskowego. Środki, jakie uzyskuje dany publiczny zakład opieki zdrowotnej, związane ze świadczeniami, jakich udziela. SPZOZ może pozyskać środki z innych źródeł, np. odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych na zlecenie osób objętych innym ubezpieczeniem niż obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne, instytucji ubezpieczeniowych, zakładów pracy, osób fizycznych nieobjętych ubezpieczeniem lub za świadczenia nieprzysługujące w ramach ubezpieczenia. Dodatkowo SPZOZ może prowadzić działalność gospodarczą. Innym źródłem pozyskiwania środków przez SPZOZ mogą być dotacje pozyskiwane przez organ założycielski, gminę, powiat lub wojewodę, względnie samorząd terytorialny. Ponadto jednostki opieki zdrowotnej mogą finansować swoja działalność inwestycyjną kapitałem obcym poprzez zaciąganie kredytów inwestycyjnych oraz ze środków własnych.
Samorząd terytorialny może ubiegać się o dotacje celowe z budżetu państwa, jak i budżetu województwa, przeznaczone na zadania o charakterze ponadpowiatowym.
Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej konkurują z publicznymi zakładami opieki zdrowotnej o środki, które pozyskują od płatnika, czyli z NFZ.
Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej jako przedsiębiorcy będą mogły uzyskać wsparcie w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz regionalnych programów operacyjnych. Sektor zdrowia to obiecujący obszar dla innowacyjności. Ponadto NZOZ będą mogły aplikować do POIiŚ na działalność w zakresie ratownictwa medycznego.
Regionalne programy operacyjne są podstawowymi instrumentami wsparcia publicznych i niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej.
Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej aplikować mogą do działań "medycznych" w ramach regionalnych programów operacyjnych. Zasadą jest dofinansowanie na poziomie 85% kosztów kwalifikowanych (w niektórych RPO mniej). Należy także pamiętać o działaniach dotyczących ochrony środowiska (termomodernizacje), rozwoju społeczeństwa informacyjnego (informatyzacje szpitali). Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej świadczące usługi w publicznym systemie ochrony zdrowia (posiadające kontrakt z NFZ) mogą aplikować do działań medycznych, jak również do działań dla przedsiębiorców. Zakłady nie posiadające kontraktu aplikować mogą także do działań dla przedsiębiorców. Najwięcej funduszy na ochronę zdrowia zarezerwowano właśnie w Regionalnych Programach Operacyjnych. W 16 RPO jest do dyspozycji 16 mld euro, z czego na ochronę zdrowia można wydać maksymalnie 3 proc., czyli ok. 500 mln euro. Za realizację RPO odpowiadają samorządy województw. To one wyznaczają kryteria przyznawania dofinansowania, przygotowują plany inwestycyjne, wpisując w nie np. modernizacje szpitali i będą przeprowadzać konkursy. Wsparcie będzie skierowane m.in. na remonty dostosowujące zakłady opieki zdrowotnej do potrzeb pacjentów i zakup specjalistycznego sprzętu, nie będzie mogło jednak prowadzić do zwiększenia liczby funkcjonujących placówek.
Każde z szesnastu województw realizuje własny program operacyjny, finansowany przez Europejski Funduszu Rozwoju Regionalnego, który został przygotowany w odpowiedzi na lokalne potrzeby oraz został dostosowany do indywidualnej specyfiki województwa w toku konsultacji społecznych.
Kolejną nową możliwością dofinansowania zakładów opieki zdrowotnej jest skorzystanie z projektów medycznych ramach Szwajcarsko - Polskiego Programu Współpracy.
20 grudnia 2007 r. minister rozwoju regionalnego Elżbieta Bieńkowska podpisała umowę dotyczącą wdrażania Szwajcarsko - Polskiego Programu Współpracy. Program ten jest formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Szwajcarię Polsce i 9 innym państwom członkowskim Unii Europejskiej, które wstąpiły do UE w dniu 1 maja 2004 r. Podpisanie tego dokumentu oznacza uruchomienie ponad 1 mld franków szwajcarskich dla dziesięciu nowych państw członkowskich, z czego niemal połowa (ok. 489 mln CHF, czyli ok. 310 mln euro) przeznaczona będzie na pomoc dla naszego kraju.
Celem szwajcarskiej pomocy jest zmniejszanie różnic społeczno-gospodarczych istniejących pomiędzy Polską a wyżej rozwiniętymi państwami UE oraz różnic na terytorium Polski - pomiędzy ośrodkami miejskimi a regionami słabo rozwiniętymi pod względem strukturalnym.
Sektor ochrony zdrowia może skorzystać z dofinansowania w obrębie dwóch celów:
Cel 1:
Promocja zdrowego trybu życia oraz zapobieganie chorobom zakaźnym na poziomie krajowym i na obszarach koncentracji geograficznej.
Cel 2:
Poprawa usług podstawowej opieki zdrowotnej i usług opieki społecznej na peryferyjnych i zmarginalizowanych terenach obszarów objętych koncentracją geograficzną, z preferencją dla wielosektorowego podejścia programowego.
Przykładowym kierunkiem rozwoju może być program operacyjny „Infrastruktura i Środowisko” z funduszy strukturalnych. Jest to program skierowany do całego systemu ochrony zdrowia, jednak patrząc z perspektywy słabo prosperującego zakładu opieki zdrowotnej możemy rozwinąć zakład w kierunku ratownictwa medycznego skorzystać z funduszy przeznaczonych na ten cel.
Przykład programu:
1.1. Nazwa priorytetu
Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia.
1.2. Nazwa działania
Rozwój systemu ratownictwa medycznego.
1.3. Budżet programu
Z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego: 60 mln EUR.
Środki krajowe: 10,6 mln EUR.
Łącznie: 70,6 mln EUR.
1.4. Wysokość dotacji procentowo
Dofinansowanie wynosi 85% kwalifikujących się wydatków.
1.5. Cel działania:
· obniżenie śmiertelności w wyniku wypadków i innych stanów nagłego zagrożenia zdrowia lub życia,
· zwiększenie dostępności do specjalistycznych i wysokospecjalistycznych świadczeń zdrowotnych.
1.6. Rodzaj projektów:
· przebudowa, modernizacja obiektów związanych z infrastrukturą ochrony zdrowia, w zakresie ratownictwa medycznego, w taki sposób, aby dostosować je do wymogów określonych w obowiązujących przepisach prawa,
· zakup nowych wyrobów medycznych,
· adaptacja i wyposażenie jednostek organizacyjnych zakładów opieki zdrowotnej wyspecjalizowanych w udzielaniu świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego w zakresie urazów, kardiologii inwazyjnej i udarów, zakup i wyposażenie środków transportu sanitarnego.
1.7. Rodzaj beneficjentów:
1. Publiczne zakłady opieki zdrowotnej udzielające świadczeń zdrowotnych osobom w stanie zagrożenia zdrowia lub życia, posiadające w swoich strukturach:
· szpitalny oddział ratunkowy,
· oddział wyspecjalizowany w udzielaniu świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego w zakresie urazów, kardiologii inwazyjnej i udarów,
· zespoły ratownictwa medycznego.
2. Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, spełniające łącznie następujące warunki:
· posiadające w swoich strukturach przynajmniej jedną z jednostek organizacyjnych wymienionych w pkt. 1,
· założone przez spółki prawa handlowego prowadzące działalność w zakresie ochrony zdrowia, w których większość udziałów należy do podmiotów publicznych.
3. Kolumny transportu sanitarnego.