DYNAMIZM ŻYCIA DUCHOWEGO

Ożywione zainteresowanie duchowością to odpowiedź młodzieży na odczłowieczenie. To zainteresowanie przejawia się w rozwijających się wspólnotach i ruchach. Do tego trzeba dodać ilość publikacji dotyczących życia duchowego. Rekolekcje, szkoły, itp. też świadczą o głodzie Boga.

Duchowość ≠ moralność

Duchowość to długa droga ewolucji.

Mogą istnieć duchowości niereligijne (laickie)

3 terminy:

• życie wewnętrzne - dotyczy funkcji biologicznych, psychologicznych i emocjonalnych

• życie duchowe - stanowi o wiele bogatszą rzeczywistość

• duchowość - wchodzi w zakres życia wewnętrznego, jest szczególną postacią życia religijnego, jest to pewna postawa życiowa człowieka, wiąże się z wewnętrzną i zewnętrzną aktywnością, może być praktykowana lub tylko jako teoria

Istota życia duchowego to poddanie się działaniu Ducha Św. Taki człowiek zachowuje się specyficznie, bowiem Duch Św. oddziałuje na życie wewnętrzne. Pozytywna odpowiedź człowieka związana jest z doświadczeniem duchowym. Sprawcą jest Duch Św. Życie duchowe się kształtuje, dochodzi do poznania, które zakłada poznanie prawdy obiektywnej, emocjonalny stosunek i emocje. Ta postawa życiowa musi uformować człowieka, który nie ulega szybkim zmianom.

Życie duchowe to nie tylko studia teologiczne, nie samo pobożne uczucie, potrzebny też jest autentyzm. Jednorazowe pójście na pielgrzymkę to nie jest objaw życia duchowego. Życie duchowe jest to głównie stała postawa w naśladowaniu Jezusa w Jego funkcjach. Jest to możliwe dzięki łasce i działaniu Ducha Św. Życie duchowe często jest porównywane do związku małżeńskiego: • poznanie • uczuciowo-wolitywne zaangażowanie • działanie

Dynamika życia duchowego to poznawanie tego działania i odpowiedź na nie.

Kiedy rozpoczyna się życie duchowe?

Bóg to twórca życia: inicjatywa do uczestnictwa w życiu duchowym należy do Niego. To powołanie aktualizuje się w określonym środowisku - Kościół - wspólnota wierzących (mistyczne Ciało Chrystusa).

Obiektywnie początkiem jest chrzest. Od tego momentu Duch Św. działa w człowieku.

Subiektywnie zależy od pewnej dojrzałości człowieka. Jest to współpraca między Bogiem a wolnym człowiekiem. Nic na siłę. Potrzeba czasu, by człowiek zdał sobie sprawę z działania Ducha Św. w swoim życiu. Moment odkrycia Boga w życiu człowieka to nawrócenie, powoduje, że życie duchowe jest przeżywane świadomie, subiektywnie. Nawrócenie jako początek życia chrześcijańskiego. Czasami doświadczenie prowadzi do nawrócenia. Nawrócenie poprzedzone jest działaniem Boga, bowiem człowiek sam się nie nawróci. Nawrócenie to nie tylko odwrócenie od zła, ale też skierowanie się ku Chrystusowi.

Podjęcie wysiłku rozwija życie duchowe, połączone z doświadczeniem wymaga od człowieka ciągłego poznawania Boga, by Go bardziej kochać.

Formacja duchowa chrześcijanina jest zindywidualizowana. Zależy ona od wielu czynników, np. wiek, stan życia i zdrowia, praca, itp. Sob. Wat II naucza, że wszyscy jesteśmy powołani do świętości. Dlatego nie wystarczy być dobrym chrześcijaninem i starać się nie popełniać grzechu ciężkiego, ale trzeba czynić dobro. Przy takim podejściu nie można mówić o dynamizmie życia duchowego.

Duch Św. daje możliwość, aby człowiek miłował Boga całym sercem, duszą. Człowiek kocha deklaratywnie, nie abstrakcyjnie.

Nadprzyrodzone wyposażenie chrześcijanina, by dynamizm życia mógł funkcjonować: źródłem i przyczyną jest Bóg, który z natury święty chce udzielać tej świętości człowiekowi. Bóg, który jest jednością 3 osób, wyposaża człowieka w dary nadprzyrodzone. Bóg zakochał się w człowieku i nie pozostawił go na pastwę natury.

Przyczyną sprawczą i celem naszego życia duchowego jest Chrystus, który wraz z Ojcem posyła nam Ducha Św.

Bóg przepowiedział posłanie Syna, by przez mękę, śmierć i zmartwychwstanie obudzić w wierzących pragnienie życia duchowego. To działanie Ducha Św. dokonuje się w Kościele przez sakramenty.

Nasze życie duchowe ma charakter chrystocentryczny, pneumatologiczny, sakramentalny i eklezjalny.

Życie duchowe to dar, ale i zadanie. Bóg zaprasza człowieka do współpracy.

Człowiek to duch ucieleśniony lub ciało uduchowione.

3 elementy:

1) formalna zasada życia - rozumność (biol),

fundament duchowości - łaska (duch)

Dyspozycja do przyjęcia jej

2) władze związane z poznaniem i chceniem

→ poznawcze i wolitywne (biol)

człowiek potrzebuje tego, by działać

→ cnoty i dary Ducha Św. (duch)

3) działanie organizmu → akt myślenia (myśl) - (biol)

→ akty cnót i darów Ducha Św. - (duch)

Łaska uświęcająca - to nie coś, ale „ktoś”, to udzielanie się Boga, to relacje międzyosobowe, trwanie w niej oznacza trwanie w sferze udzielania się Boga, utracenie jej to odwrócenie się od Boga.

Cnoty nadprzyrodzone - usprawnienia darmo dane człowiekowi, dostosowują się do naturalnych zdolności człowieka

3 podstawy (cnoty teologalne): - wiara

- nadzieja

- miłość

Stanowią one źródło i przejaw życia duchowego, ale potrzebują też pielęgnowania.

Dary Ducha Św. (7 darów) też są potrzebne. Jan Paweł II mówi, że sam Duch Św. jest darem dla człowieka. Pod wpływem Ducha Św. umacnia się człowiek wewnętrzny czyli duchowy. Dary Ducha Św. usprawniają nasze ludzkie władze. Dają one możliwość działania na sposób boski. Dzięki tym darom wybrani dostępują zjednoczenia mistycznego z Bogiem.

Uświęcające działanie człowieka można poznać, przeżyć przez doświadczenie duchowe.

Doświadczenie duchowe - życie duchowe i jego rozwój jest doświadczeniem duchowym, jest ono porównywalne do doświadczenia miłości, które nadaje życiu sens.

Doświadczenie jako wejście w relacje. To suma różnorodnych relacji. Bycie w relacjach i relacja to przyporządkowanie.

Relacja: - podmiot relacji - przedmiot relacji - cel relacji

Doświadczenie: podmiot doświadczenia → człowiek

przedmiot doświadczenia → rzeczywistość realna lub intencjalna

cel (charakter) doświadczenia → różne: motyw religijny - oddanie czci Bogu

Doświadczenie religijne - duchowe

╚ postać chrześcijańskiego doświadczenia

╚ doświadczenie mistyczne

Życie człowieka przebiega w oparciu o dwa dynamizmy:

▪ doznania (poznanie, doświadczenie)

▪ działania

Człowiek poddaje się wpływowi przedmiotu. Przedmiot aktualizuje możliwości w człowieku. Wtedy rozpoczyna się proces dojrzewania, wzrastania. Człowiek sam z siebie nie da rady, potrzeba np. drugiego człowieka.

Chrześcijańskie doświadczenie religijne różni się do innych doświadczeń religijnych tym, że nasz Bóg jest osobą i który najpełniej objawił się w Chrystusie.

Relacja → Miłość (Bóg jest miłością)

Bóg jest pierwszym działającym. Inicjatywa należy do Chrystusa. Ta relacja miłości działa poprzez Ducha Św. Jeżeli Bóg jest miłością, doskonałością, to przyczyną i skutkiem Jego działania nie mogą być niedoskonałości, zło.

Cały dynamizm doświadczenia aktualizuje możliwości, które są w człowieku. Im większa gotowość ze strony człowieka, tym lepsze są skutki.

Wszelkie pseudo doświadczenia duchowe powodują proces odwracania, powodują fanatyzm, który traci charakter zbawczy. Nigdy w rezultacie chrześcijańskiego doświadczenia duchowego nikt nie odebrał sobie życia. W innych przypadkach może działać zły duch - człowiek nie doświadcza Boga, ale własną pustkę i to powoduje rozpacz.

Reguła rozeznania duchów - św. Ignacy Loyola

1. dla osób początkujących

2. dla osób utwierdzonych już w życiu duchowym

Oznaki ducha przyrodzonego (naturalnego)

- naturalizm

kierowanie się w życiu duchowym własną naturą, szukanie siebie

- egoizm

Niebezpieczeństwo od strony duchowej - „łakomstwo duchowe” (1 Kor 2,14)

Oznaki złego ducha

• fałsz

• kłamstwo

• przesadne umartwianie się (skupianie się na umartwianiu zewnętrznej, zapominając o wewnętrznej pokucie)

• brak posłuszeństwa i pokory

• bunt, konfliktowość

• skrupuły, niepodejmowanie decyzji

• trwanie w rozpaczy po grzechu ciężkim

• tendencja do popadania w skrajności

Oznaki Ducha Bożego

• pokora

• posłuszeństwo Kościołowi

• niechęć do mówienia o własnych doświadczeniach duchowych

• karmienie się słowem Bożym

• troska o „ubogich w duchu”

• umartwienia bardziej wewnętrzne niż zewnętrzne

Etapy rozwoju życia duchowego

→ Klemens Aleksandryjski - *dzieci * mężowie * gnostycy

→ Grzegorz z Nyssy, Jan Kasjan - ze względu na motywy:

• służebna bojaźń przed karą

• nadzieja nagrody

• synowska miłość ojca

→ św. Tomasz z Akwinu - 3 stopnie miłości nadprzyrodzonej:

• oczyszczenia początkujących • oświecenia postępujących • zjednoczenia doskonałych

→ św. Benedykt z Nursji - 12 stopni pokory:

1. bojaźń Boża i rozpamiętywanie kary za grzech

2. wyrzeczenie się własnej woli

3. absolutne posłuszeństwo wobec przełożonych

4. cierpliwość w przeciwnościach

5. wyznawanie przełożonym wszystkich grzechów

6. przyjmowanie / poprzestawanie na tym, co najmniejsze

7. uniżenie się w słowach i miłości

8. dokładne przestrzeganie reguły

9. milczenie (jeśli ktoś nic nie mówi, ja też milczę)

10. unikanie śmiechu

11. powściągliwość i powaga w mówieniu

12. pokora w sercu, słowach, pochylenie głowy

→ św. Teresa Wielka

• ciągnięcie wody ze studni → rozmyślanie nad życiem Jezusa - wymaga wielkiej dyscypliny

• uruchomienie wodociągu → modlitwa odpocznienia - wpływ rozumu na działanie woli

• sprowadzenie wody ze strumienia - kanały → modlitwa kontemplacyjna

• deszcz - bezpośrednie działanie Boże

→ ksiądz Blachnicki

• drugie nawrócenia - u podstaw

• nawrócenie wiary - poznać zamysły Boga w sposób egzystencjalny, oddanie życiu Boga

• nawrócenie ufności - człowiek nie chce się sam zbawić

• nawrócenie miłości - ja jestem miłością przez Boga

Życie duchowe jest to współpraca człowieka z łaską. Ze strony człowieka trzeba stworzyć jak najlepsze warunki do wzrastania, oczyszczania, itp.

Tradycja nazywa rozwój duchowy drogą prowadzącą na szczyty zjednoczenia z Bogiem.

3 etapy jednej dogi:

1. oczyszczanie

2. oświecenie

3. zjednoczenie

Etapy te są związane z głęboką wewnętrzną przemianą człowieka. Ta dynamika przejawia się w miłości Boga i życiu, w modlitwie - na podstawie tego można określić, na którym etapie człowiek się znajduje.

*Miłość - św. Teresa i św. Jan od Krzyża- od miłości zależy stopień doskonałości, im wcześniej człowiek to zrozumie, tym szybciej zdobędzie pełnię świętości..

Miłość - impuls, wskaźnik rozwoju, bo tylko ona nadaje sens i prowadzi do szczytu zjednoczenia duchowego, dlatego droga rozwoju duchowego nazywa się drogą miłości.

*Modlitwa

Poszczególne etapy życia duchowego należy wiązać ze stopniami modlitwy, którymi mierzy się miłość i życie duchowe. Miłość staje się bardziej doskonała i realizuje się w miłosnym poznaniu Boga.

Najwyższą formą modlitwy jest kontemplacja, której celem jest zjednoczenie z Bogiem i Jego oglądanie.

Ad.A) Droga oczyszczenia

Rozwój duchowy w podwójnym wymiarze:

→ prawdy obiektywne ( o łasce, cnotach, darach Ducha Św.)

→ prawdy subiektywne (pod kątem podmiotu - człowieka ma wymiar ludzki, bowiem uzależnione jest od uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych)

Chrześcijanin powinien otworzyć się i podjąć współpracę, by u3mać życie w stanie łaski.

Zasada współdziałania - współpraca człowieka z Bogiem, rozpoczyna się z początkiem życia duchowego i trwa cały czas w trakcie rozwoju duchowego.

Inicjatywa i pierwszeństwo należy się Bogu. Często chrześcijanie zapominają o tymi opierają się działaniu Boga, przeciwstawiają się mu.

Człowiek, by podporządkować się Bogu, musi opanować i uporządkować swoją cielesność:

• oczyszczenie władz zmysłowych

• opanowanie zmysłowości

• zwalczanie skutku grzechu pierworodnego

Są to tzw. „oczyszczenia czynne”. Dokonuje się ono w cierpieniu, jest to cierpienie miłości oczyszczającej.

Człowiek, który chce dojść do zjednoczenia z Bogiem, musi podjąć oczyszczenie.

Wysiłki (znaki) oczyszczenia:

1. - stałe nawracanie się

2. - asceza

3. - trwanie w miłości

4. - rozwój modlitwy

5. - rozwój życia sakramentalnego

Ad.1) nawracanie się

→ pierwsze nawrócenie - całkowite zerwanie z grzechem i przejście do stanu miłości Boga, zmiana sposobu myślenia i działania wymaga reorientacji życiowej, zmiana hierarchii wartości, zainteresowań, pragnień, jest to proces niełatwy i długotrwały (to nie jednorazowy akt), sprzeciwiają się temu przyzwyczajenia i niechęć do wysiłku. Całe życie duchowe to proces trwałego nawracania się.

„ Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Łk 1, 15)

Sob. Wat II także mówi o nawracaniu się.

Praca polega na zwalczaniu namiętności, pokus do grzechu, usuwania nałogów, wyzwolenia się od złego przywiązania. Ważne jest, by wzbudzać uczucia wstrętu do złudnego dobra.

Długotrwały stan grzeszny- stan nieumartwiania się, obojętności wobec Boga, prowadzi do zatwardziałości. Może to pochodzić z roztargnienia, próżności i odrzucania pomocy Bożej. To powoduje w życiu duchowym tzw. ”omdlenia duchowe”, które polegają na tym, że człowiek zgadza się na wszystko co proponuje mu otoczenie bez kontaktów z Bogiem. Lekarstwem jest nieustanne kierowanie myśli do Boga i unikanie zwątpienia i pesymizmu.

Często na tym etapie należy czynić akty żalu i skruchy, zaczyna się dostrzegać bezsens swego egoizmu, człowiek chce stać się innym człowiekiem.

→ drugie nawrócenie - stan ciągłego oczyszczania się i współpracy z łaską Bożą, postęp i przemiana wewnętrzna

Mk 9,32, Mt 18 - Jezus zaleca pokorę dziecka

Liturgia także przypomina o drugim nawróceniu.

Pycha duchowa skłania do postawy faryzejskiej.

Św. Tomasz - pycha to umiłowanie nieuporządkowania własnej wyższości, pycha polega na samolubstwie i pragnieniu i poświęceniu wszystkiemu tylko sobie. Pycha realizuj się w 3 etapach:

• pragnienie osiągnięcia niezależności od kogokolwiek

• dążenie do tego, by wszystko co człowiek posiada, było doskonałe

• czynienie wszystkiego wg własnego upodobania

→ czyli człowiek równy Bogu, to pragnienie wypływające z pychy jest złem, ubliżaniem Bogu

Wady pochodzące od pychy:

• zarozumiałość - jest pragnieniem i nieuporządkowaną ufnością w to, że dokona się rzeczy wykraczających ponad własne siły, zarozumiały człowiek zapomina, że ma słabą wolę

• ambicje - narzucanie innym swoich poglądów, wywyższanie się

• próżność - pragnienie bycia docenionym dla samego siebie (nie dla Boga)

Lekarstwem na pychę jest uznanie wielkości Boga i własnej słabości.

Grzech:

• odwrócenie się od Boga i skierowanie się ku światu i stworzeniu - św. Tomasz

• odwrócenie się od Boga i skierowanie się ku sobie - św. Augustyn

Nawrócenie człowiek to wyprostowanie, człowiek ma patrzeć przed siebie, a nie na siebie

Lenistwo duchowe

Objawy występują najbardziej w fazie początkowej, może przyczynić się do niepodejmowania wysiłku rozwoju lub opóźniania podjęcia go. Lenistwom duchowe na zewnątrz charakteryzuje się smutkiem.. Na skutek tego chrześcijanin:

• przyjmuje roztargnienia

• poddaje się nieuporządkowanym myślom, które są dużą przeszkodą w modlitwie

• odrzuca praktykę rachunku sumienia (czynność trudna i nudna)

Człowiek trwając w tym stanie lenistwa popada w oziębłość duchową, która sprzyja pożądliwościom, a te prowadzą do grzechu. W człowieku następuje „zaślepienie duchowe”, a to osłabia wolę. Z tego pomaga wyjść asceza i wierność życiu modlitewnemu i sakramentalnemu.

Uznanie własnej grzeszności

Człowiek poprzez skażenie grzechem pierworodnym ma stałą skłonność do grzechu. Człowiek musi sobie uświadomić zależność od Boga, że sam z siebie nic nie może uczynić. Uznanie własnej grzeszności ma mieć cel pozytywny, który mówi o całkowitym zwróceniu się do Boga. Z tego rodzi się pokora. Człowiek pokorny otrzymuje łaskę czyli radość.

Bóg działa pomimo słabości człowieka. To uznanie własnej grzeszności stanowi grunt do rozwoju życia duchowego.

Nieuznanie prowadzi do naturalizmu. Wtedy człowiek ulega trwodze i rozpaczy, że nic nie jest w stanie uczynić. To może zamienić się w załamanie i zwątpienie. Przy uznaniu własnej grzeszności nie może być postaw skrajnych. Pożądliwości z miejsca odrzucić. Skupienie się na Bogu, czysta intencja, stanowczość (by nie wchodzić w kompromisy ze złem) pomagają.

Uznanie własnej grzeszności na drodze oczyszczania powinno prowadzić do pokory.

Pokora

Znajomość swojego miejsca w życiu

Św. Franciszek - woda jest pokorna i czysta

Istota pokory:

1 - afirmacja wiedzy wobec Boga

2 - przekonanie, że nikt z nas z siebie nie zaistniał

Strona materialna i formalna

↓ ↓

wiedza o tym, że mam braki uznanie prawdy o sobie i akceptacja

Umiłowanie prawdy, które zespala te dwie strony pokory, nie pozwala uważać siebie za lepszego niż jest.

•Dostrzeżenie dobra w człowieku - wiąże się to z wielkodusznością. Człowiek widzi w sobie dary Boże i chce nimi obdarzać. Jest to też motyw do czynienia aktów pokory. Świadomość, że ten dar o3mujemy pomimo naszej grzeszności.

Formacja osobistego sumienia - chore poczucie winy może prowadzić do zniechęcenia, pogardy wobec siebie albo „wybielenia” siebie.

•Upokarzanie się z pychy - ma to trwać dopóki człowiek nie zaakceptuje prawdy o sobie samym; i wobec daru łaski - Bóg daje odczuć człowiekowi jego małość wobec wielkości darów, jakie o3muje.

Szczerość wobec Boga i siebie ma obejmować wszystkie dziedziny mego życia. Cecha charakterystyczna - roztropność

• Iluzja w pokorze - zewnętrzne złudzenie, że osiągnęło się pokorę. To powstaje w wyniku nadmiernego zajmowania się sobą.

Autentyczna pokora znajduję się na dnie duszy człowieka, wewnątrz serca.

Praca oczyszczająca ma doprowadzić do pokory (wewnątrz)

Ad.2) asceza

Dyscyplina, poświęcenie, samozaparcie, rezygnacja

Współczesna asceza musi być skonfrontowana z psychologiem.

Psycholog zaleca praktyki ascetyczne, bo one nie są odczłowieczaniem, ale podnosi człowieka na wyższy poziom, służy rozwojowi człowieka - ale tylko zdrowa asceza.

Teolog podkreśla, że życiu duchowemu potrzebne są praktyki ascetyczne. Asceza ma mieć wymiar wewnętrzny związany z oczyszczeniem człowieka z egoizmu, samolubstwa. Cel: droga do zjednoczenia z Bogiem. Jest ona związana z bólem, cierpieniem czyli z krzyżem. Mamy odczytywać znaki czasu. Jest to forma naśladowania Jezusa. To stała gotowość do przyjęcia tego, co niosą codzienne kontakty ludzkie. Asceza ma wyzwolić dynamizm duchowy. To nie jest ćwiczenie, ale forma okazywania miłości na wzór Jezusa. Z ascezą nie łączą się umartwienia, co dobre uczynki. Asceza ma przybrać formę codziennej pracy. Ma ona na celu oczyszczanie miłości - tej, która łączy człowieka, ale i tej w relacjach międzyludzkich.

Oczyszczenia władz człowieka

Czynna moc zmysłów i czynna moc umysłu, cel oczyszczeń: uzyskanie trwalszej więzi człowieka z Bogiem

▲ Umysł

Oczyszczenie rozumu z pychy - warunek postępu duchowego

Chronić umysł przed zarozumiałością, poznawanie siebie w duchu prawdy, wykorzenienie z wnętrza kłamstwa. Sposób to przyznanie się do winy. Może rodzić się w człowieku agresja i wzburzenie, lecz kiedy dojdzie do wewnętrznego uspokojenia, może dojść do walki z fałszem. Należy odrzucić też wewnętrzny upór, nie upierać się bez sensu. Odrzucenie ciekawości, która oddala od prawdy przez budowanie „labiryntów” (dociekania, zawiłości)

Rozumowe wyrachowanie polega na przecenianiu samego siebie. Wiąże się ono z postawą zimnej obojętności wobec innych osób. Ważne jest też spoglądanie na swoje poglądy i przekonania i być gotowym je zmienić.. Człowiek powinien dać się przekonać do oczywistej prawdy.

▲ Wola

Z Bogiem łączymy się aktem woli. Miłość wypływa z woli człowieka. Cały wysiłek ma być skierowany ku Bogu, wtedy można kochać człowieka. Oczyszczenie woli to oderwanie się od stworzeń i koncentrowanie się na jedynej miłości, która jest Bóg. Wola ludzka potrzebuje nadprzyrodzonej pomocy łaski Bożej (ona wspiera działanie woli ludzkiej). Wtedy człowiek potrafi pokonać wiele trudności. To podporządkowanie woli Bogu nie oznacza, że człowiek wyrzeka się własnej wolności.

▲ Serce

Czystość ♥ to warunek oglądania Boga. Trzeba nie tylko unikać zła, ale wyrzec się przywiązania do fałszywych przedmiotów, w tym i do siebie. Człowiek chce stać się , tak jak Bóg - to rodzi w człowieku pychę. Wyzbyć się egoizmu, oczyszczać miłość. Gdy człowiek podejmuje ten wysiłek, to rodzi się wdzięczność i radość.

Próżność - jeżeli człowiek jest przywiązany do siebie, polega ona na braku wdzięczności wobec Boga i bliźniego. Ludzka wdzięczność jest ograniczona, ale można ją wyrazić przez aktywne działanie

Obojętność serca - człowiek traci uczucie miłości wobec Boga, czuje żal, to może doprowadzić do przekonania, że człowiek może obejść się bez Boga

Wstrzemięźliwość - pows3mywanie się od szukania nowych sensacji, namiętności

Trzeźwość - oddalenie przywiązań serca do czegokolwiek, zwłaszcza do przedmiotów idealnych, opanowanie myśli, które kierują się w stronę ludzkiego ciała

To oczyszczenie serca polega na czuwaniu, by własną osobą nie zajmować innych (mówienie o sobie samym)

Praca nad uczuciami - uczucia nabierają wartości moralnej pod wpływem przedmiotu, do którego zmierzają, należy kształtować uczucia, by je podporządkować działaniom uczuć i woli

Temperament - trzeba odróżnić to, co wypływa z temperamentu, a co z postępowania człowieka

▲ Wyobraźnia

marzenia i fantazje nie mogą stać się zasadniczym tematem życia, ważna jest kontrola nad tym, środkiem na oczyszczenie jest kierowanie się w stronę praktycznych, konkretnych zajęć, z umiarem posługiwać się wyobraźnią, strzeżenie się przed fałszywą egzaltacją wyobraźni, nie pobudzać wyobraźni, narzucać jej dyscyplinę, oddalać pewne przedmioty

▲ Pamięć

Bóg przypomina: słuchaj i pamiętaj. Zapomnienie o Bogu sprawia, że człowiek zapada się w czasie, nie myśli o wieczności zajęty doczesnymi sprawami. Pamięć może być oczyszczona poprzez obecność Pisma Św., zwłaszcza Psalmy. Przypominanie sobie, ile człowiek dostał od Boga - uczucie wdzięczności - jakie są obietnice Bóg składał człowiekowi i jakie są nasze zobowiązania wobec Boga.

Ad.4) Modlitwa - źródła

1)• Pismo Św. - w ST i NT modlitwa oznacza związek człowieka z Bogiem obecnym w historii człowieka

• Abraham - spotkanie człowieka z Bogiem (Rdz18,29), podstawa tego spotkania jest wiara, a owocem - posłuszeństwo

• Mojżesz (Wj32,1-35) - jego modlitwa to wstawienie się za narodem wybranym

• Modlitwa to także czas odrywania nowych możliwości człowieka, to także dyskusja z Bogiem czy też dochodzenie do nawrócenia serca. Prorocy traktują modlitwę jako pomoc, czerpią z niej siłę. Ta modlitwa przeradza się w walkę, spór i jest czekaniem na wstawiennictwo Boga (Iz6)

• Hiob - modlitwa zrodziła się w klimacie konfliktu między teologią a doświadczeniem, jest tu miejsce na nowe odkrycie prawdy o Bogu, jest to oczyszczanie umysłu, przejście od naszego wyobrażenia Boga do tego, jaki on naprawdę jest (Hb 42)

• Król Dawid - podczas modlitwy odszukuje wolę Bożą, skrucha serca - wzór modlitwy dla Kościoła. Słuchanie Słowa Bożego, posłuszeństwo, zależność wobec Boga, szukanie, prośba o oczyszczenie z grzechu, wspomnienie dzieł Boga, arcydzieło modlitwy ST - Psalmy

• Modlitwa objawiona w osobie Chrystusa - modlitwa „Ojcze Nasz”, a w sposób szczególny modlitwa arcykapłańska. Jest to modlitwa synowska, zanoszona z wiarą i pełnym poddaniem się woli Ojca. Modlitwa uwielbienia, dziękczynienia i prośby.

Jezus zwraca uwagę na nawrócenie serca (Mt 5,25), na wiarę (Mt 7,7-11), wytrwałość na modlitwie (Łk 11,5-13), cierpliwość (Łk 18,1-18), pokorę (Łk 18,9-14), modlitwa zanoszona w imię Jezusa

• Dzieje Apostolskie - modlitwa w Duchu Św., modlitwa wspólnotowa, błogosławieństwa, adoracje, modlitwy dziękczynienia

2)* Magisterium Kościoła - KKK cz. 4

Modlitwa to osobisty związek człowieka z Bogiem Żywym

3 aspekty modlitwy

→ dar (prezent od Boga)

→ przymierze (Bóg szuka człowieka)

→ komunia

Modlitwa to odpowiedź wiary na zaproszenie Boga. Jest ona związkiem przymierza zawartym między Bogiem a człowiekiem. Modlitwa pochodzi z ludzkiego serca (miejsca decyzji, spotkania, znane tylko Bogu). Modlitwa to komunia, żywy związek człowieka z Bogiem - człowiek jest kochany przez Boga. Życie modlitewne to trwałe stanie w obecności Boga.

3)* Doświadczenie ludzkie - świadectwa, wypowiedzi osób

• św.Grzegorz z Nyssy - modlitwa to rozmowa z Bogiem

• Jan Damasceński - wzniesienie duszy do Boga, prośba kierowana do Boga o stosowne dobra

• św.Augustyn - zwrócenie umysłu do Boga z prostym i pokornym uczuciem

• Tomasz z Akwinu - wzniesienie umysłu do Boga, by z Nim mówić i prosić o rzeczy potrzebne do naszego zbawienia

• św.Teresa - to poufne i przyjacielskie obcowanie z Bogiem, rozmowa z Tym, który nas miłuje

• Mała Teresa - wzniesienie serca, proste spojrzenie ku Niemu, okrzykiem wdzięczności zarówno w cierpieniu jak i radości

• bł.Urszula Leduchowska - most łączący ówczesność z wiecznością

• JPII - to rozmowa „ja” i „Ty”

• Jan Maria W. - to zjednoczenie z Bogiem, 2 kawałki wosku stopione

Modlitwa to złożona rzeczywistość i trudno objąć ją w jakiekolwiek ramy.

Modlitwa może odbywać się indywidualnie i wspólnotowo. Różni się co do formy i rodzaju.

Musi być świadomość spotkania z drogą osobą i Bogiem.

Ważne jest, aby modlitwa nie była obowiązkiem, lecz świadomym spotkaniem z Bogiem. Ważna jest obecność (nie trzeba wypowiadać słów) i miłość (klimat miłości)

Osoby, które się kochają, stale się szukają. Ten element miłości mówi o autentyczności modlitwy.

Należy wyrabiać w sobie postawy modlitwy ustawicznej i własnej.

Do osobistego przeżywania modlitwy trzeba:

• pielęgnować w sobie zdolność do podziwu i umiejętność szukania nowych punktów widzenia miłości

• pielęgnować w sobie ducha szczerości i prawdy - to rzeczy charakterystyczne dla prostoty, to wyzwala człowieka z kłamstwa, oczyścić wyobraźnię i umiejętnie się nią posługiwać

• pielęgnować odpowiedzialności za drugiego człowieka, w pewnym stopniu jesteśmy za siebie odpowiedzialni. Należy dawać dobry przykład innym i budzić w innych zaufanie. Potrzeba służby, dyspozycyjności - przykład Jezusa - był całkowicie dla innych. Jednym z filarów modlitwy jest praktyka miłości drugiego.

• Umiłować milczenie i samotność, nie należy się kierować ludzką opinią, samotność - nie izolowanie się, ale moment pomagający w oczyszczeniu intencji, taka postawa domaga się pokory

• Wątpliwości i pokusy są okazją do rozwoju modlitwy. W wątpliwości nie powinno się działać, należy ją wyjaśnić i usunąć. Usuwając pokusę, dajemy Bogu dowód mojej wierności

• Czysta intencja - używanie wszystkiego i postępowanie ze względu na Boga

Zaangażowanie się w liturgię mówi o naszej dynamice rozwoju życia duchowego - postawa ciała, sposób wypowiadania formuł - to, co wewnątrz ma objawiać się na zewnątrz

Sakrament pokuty i pojednania

• Z punktu widzenia teologii duchowości

Bóg objawia się człowiekowi po to, aby zaprosić go do przyjaźni. Zjednoczenie człowieka z Bogiem to elementarne określenie dynamizmu życia duchowego

Grzech - zamach ma życie duchowe

Dzięki łasce żyjemy w komunii z Bogiem, a grzech to osłabia.

Sakrament pokuty i pojednania zwraca człowieka ku drodze miłości i wtedy życie duchowe albo się cofa albo idzie do przodu.

Jeżeli komunia się pogłębia, to następuje wewnętrzna przemiana człowieka.

Jest to cały proces uświęcania człowieka, gdy grzech go za3muje, należy powrócić do życia w komunii, gdyż inaczej życie duchowe człowieka ulega degradacji.

Człowiek ma osiągnąć pewien cel ma ziemi i a do tego środki. Wśród nich są sakramenty, m.in. sakrament pokuty i pojednania. Ale nie jest to jedyny środek uświęcenia człowiek i walki z grzechem, ale jednym z elementów. Często zapomina się o tym i nie uwzględnia się tego szerokiego kontekstu. Często ten sakrament jest traktowany jako lek na bolączki i uspokojenie sumienia. Należy uwzględnić moc Chrystusowej łaski działającej w sakramentach.

• Rozumienie grzechu i jego przezwyciężenie w teologii duchowości

Grzech to przeciwieństwo życia i miłości, przeciwieństwo przyjaźni i wolności dzieci Bożych

Często grzech błędnie jest widziany tylko jako:

1. zewnętrzny brud

2. pojedynczy akt

Ad.a) Grzech to nie tylko akt, ale pewna skłonność człowieka w sercu, ma związek z wnętrzem człowieka - konieczna wewnętrzna przemiana człowieka

Ad.b) Poprawa tu może polegać tylko na tym, by ten czyn nie powtórzył się, angażuje się w to wolę i świadomość. Skupia się na tym czynie a zapomina o tym co poprzedza i wynika z tego.

Powinno się skupić na tym, gdzie to zło jest zakorzenione, a nie tylko na tym co się zrobiło.

Walka powinna dotyczyć skłonności człowieka. To wymaga pracy człowieka, bo sakrament pokuty i pojednania nie usuwa skłonności. Trzeba dotrzeć do ukrytych skłonności do złego.

Św.Jan od Krzyża wyraża to terminem „pożądanie” - to forma zniewolenia, wypaczonej miłości, polega na nieustannym poszukiwaniu nasycenia.

Ważne jest, aby wyzwolić się z niewoli własnych zmysłów. Oczyszczanie ze złych skłonności, gdyż one sprawiają, że miłość jest rozproszona na różne rzeczy, a nie skupia się na Bogu. Tu nie wystarczy tylko spowiedź i umartwienia. Niektórzy zalecają spowiedź generalną. Jest ona konieczna dla tych, którzy w przeszłości zaniedbali któryś z warunków sakramentu pokuty (np. świadomie nie wyznali jakiegoś grzechu, nie żałowali, itp.) Dla niektórych spowiedź generalna jest szkodliwa (np. dla tych, którzy są skłonni do skrupułów). Jest ona potrzebna tym, którzy chcą podjąć ważną decyzję życiową (np. sakrament małżeństwa). Św.Ignacy Loyola zaleca ją przy odprawianiu rekolekcji (przy pierwszym etapie ćw. duchowych). Potrzeba pragnienia, by ta spowiedź była odprawiona dobrowolnie (rodzi to pokorę i wstręt do grzechu i poprawę), pozwala na dostrzeżenie grzechów całego życia. Dzięki temu człowiek czuje większą potrzebę nawrócenia i oczyszczenia i wolności serca.

Jest też ona potrzebna, by lepiej ocenić swoją obecną sytuację życiową (np. w jakich sytuacjach najczęściej upadam). Należy tu zwrócić uwagę też na stronę jakościową, istotową (a nie tylko ilościową). To wszystko na prowadzić do poprawy.

Może ona też być pożyteczną dla korzystania z Eucharystii. Człowiek jest lepiej przygotowany. Sakrament Eucharystii gładzi grzechy lekkie i nas uświęca oraz pomaga we wzrastaniu w łasce.

* Wiele osób martwi się, że popełnia ciągle te same grzechy. Ale to nigdy nie są te same grzechy, gdyż zmienia się okoliczność.

• Łaska sakramentu pokuty i pojednania.

Osobiste spotkanie z Bogiem w Kościele.

Sakrament ten jest aktem Chrystusa, który udziela człowiekowi łaskę.

Stałym elementem tego sakramentu jest:

• odpuszczenie grzechów

• powrót do przyjaźni z Bogiem

W tym sakramencie działa Duch Św. przez posługę Kościoła. Uczestnictwo w tym sakramencie przyczynia się do duchowego wzrostu.

Wszystkie sakramenty pomnażają łaskę.

Moc płynąca z męki i zmartwychwstania Chrystusa staje się źródłem przebóstwienia człowieka - staje się to w sakramencie.

W sakramencie pokuty i pojednania człowiek spotyka się z Bogiem i łaski udziela mu Bóg.

• Akty osoby ludzkiej

5 warunków sakramentów pokuty

KKK855 - 3 akty człowieka - 1) żal za grzechy

2) wyznanie grzechów

3) zadośćuczynienie

Ad.1) ból wewnętrzny, znienawidzenie grzechów, postawa poprawy, może być powierzchowny - źle (jeżeli i nasze życie jest powierzchowne). Elementem żalu jest postanowienie poprawy. Żal zależy też od zrozumienia samego grzechu, wewnętrzne wyznanie w rachunku sumienia

Ad.2) Spowiedź jest chrześcijańska, gdy ma związek z Chrystusem. Potrzebna jest:

szczerość ▪ pokora ▪ obiektywizm

Trzeba pamiętać o istocie grzechu, a nie zagubić się w tys. szczegółów nie mających wpływu. Należy zwrócić uwagę na grzechy, które się powtarzają. Trzeba też wziąć pod uwagę, jakie jest moje powołanie.

Problemy ze spowiedzią u młodzieży:

■ zaburzenie więzi z rodzicami - osamotnieni, nie doceniają dobrych rad rodziców, niedowartościowanie → sami się dowartościowują → obniżona ocena swej wartości

■ zranienia, zaniedbania, krzywdy - powodują postawę buntu i agresji, tęsknota za miłością i akceptacją, jej brak powoduje oddanie się pierwszej osobie, by zaspokoić ten głód

■ brak siły i umiejętności do prowadzenia walki, do poprawy życia - za szybko się poddają

■ religijność jest bardzo powierzchowna, budowana na emocjach

■ sfera seksualności

Oświecenie postępujące - bardzo osobiste przeżycie duchowe związane z nowym odkryciem Chrystusa. To nie spektakularne zjawiska, chodzi o poznanie siebie, swojego wnętrza, wywiera to zasadniczy wpływ na dalsze życie.

W tym poznaniu siebie i w odniesieniu do Chrystusa chodzi o to, by widzieć siebie oczami Chrystusa. Chodzi tez o dotarcie do prawdy, że każdy z nas jest dzieckiem Bożym.

Oświecenie chrześcijańskie - odkrycie możliwości, które są w moim wnętrzu. Jest to proces, ale nie jednorazowy akt.

Chrześcijanie identyfikują się z Chrystusem przez modlitwę na mocy darów Ducha Św. Chrześcijanin odkrywa prawdę o Bogu - Bóg jest miłością i Bóg kocha człowieka.

To nie tylko świadomość, suchy fakt, ale doświadczenie tej prawdy.

Chodzi nie tylko o to, że to się pojawiło, ale o doświadczenie prawdy - człowiek, który nie widział, teraz widzi

Hb - znałem Ciebie wcześniej z opowiadania, a teraz znam Cię z doświadczenia

Oświecenie = osobiste doświadczenie ≠ to nie wiedza

Oświecenie duchowe związane jest z cierpieniami, przez które dostrzegam swoją grzeszność,

Niedoskonałość.

Mistycy - cierpienia - gdy ktoś wysprząta swój pokój, wpada światło i widzi, że było brudno.

Z jednej strony cierpienia duchowe powodują poczucie utraty wiary i oschłość na modlitwę. Ale z drugiej strony powodują chęć przeżywania Boga.

Sama wiara - coś, czego nie da się ogarnąć ludzkim rozumem.

Jan Paweł II - „Fides et ratio”

Św. Tomasz - wiara szuka zrozumienia

Ale wiara to przeżycie bardziej intuicyjne. Jest to ta pewność związana z intuicją. Wiara jest związana z ogniem miłości, który jest w sercu człowieka.

Chrześcijanin na tym etapie rozwoju życia duchowego poprzez poznanie Boga doświadcza ociężałości ludzkiej, ale też poryw serca.

Oświecenie na drodze rozwoju życia duchowego polega na uczynieniu Jezusa Panem mojego życia. Jest na pierwszym miejscu, zatem ja muszę się podporządkować bezwzględnie, bez wahania.

Motyw mojego działania, całe życie koncentruje się wokół Jezusa. Ten moment drodze oświecenia kojarzy się z praktykami Dalekiego Wschodu.

Różnica: chrześcijańskie oświecenie to przebudzenie, które polega na odkryciu Jezusa jako celu mojego życia, Jezusa jako centrum mojego życia.

W chrześcijańskim oświeceniu człowiek nie traci poczucia realności świata. W dalekowschodnich praktykach medytacyjnych są inne założenia antropologiczne i teologiczne. Na ogół zakładają, że otaczający nas świat jest iluzją. Materia i ciało zasługują na pogardę. Bóstwa nie są zainteresowane losem człowieka.

A w chrześcijaństwie to Bóg pierwszy wychodzi z inicjatywą.

Bóstwa są zazdrosne o swą transcendencję (o świętość)

W religiach dalekowschodnich cały wysiłek do zbawienia to wysiłek ludzki. Chrześcijaństwo polega na odkryciu Jezusa, który dokonuje zbawienia człowieka. Jezus nie domaga się oderwania od świata, ale go doskonalenia.

Religie dalekowschodnie - nirwana, pogrążenie się w nicości, szczyt tego oświecenia to absolutna próżnia od strony psychicznej i emocjonalnej. Jest to jedyny sposób, by wznieść się na wyższy sposób bytowania, reinkarnacja - ponowne wcielanie się

W chrześcijaństwie jest wierność, przez oświecenie doświadcza Boga jako miłość, która możliwa jest tylko między osobami. W religiach dalekowschodnich zanika relacja międzyosobowa.

Modlitwa przybiera na etapie oświecenia bardzo bogate formy przeżywania, staje się źródłem człowieka.

Modlitwa przybiera dwie różne formy: - modlitwa uczuć (afektywna) - modlitwa prostoty

Modlitwa uczuć - to nie płytki sentymentalizm, ale jest to forma gorącego dialogu między Bogiem a człowiekiem, używa się jak najmniej słów, następuje wymiana pragnień, uwielbienia. Nie musi być modlitwą w sensie formalnym, nie są wymagane żadne formuły, najważniejsza jest postawa człowieka, który jest rozpalony pragnieniem wyznawania swoich uczuć, pragnienia dzielenia się miłością, która jest odpowiedzią człowieka.. Nie jest ograniczona ani czasem ani przestrzenią, przez co staje się nieustanna. Człowiek we wszystkim dostrzega Boga i nie powoduje to jego znużenia. W miarę jak więzi z Bogiem się zacieśniają, dochodzi do wieli aktów miłości.

Modlitwa prostoty - wyraża się: - spojrzenie na krzyż

- służba Bogu → w moim sercu praca

- akt strzelisty

Ten stan modlitwy nazywa się kontemplacją nabytą → związana z wysiłkiem Boga, moje stany będą kontrolowane.

Jest też kontemplacja wlana (dla niektórych związana z etapem zjednoczenia) → autorem jest Duch Św. poprzez swoje dary, trudno przewidzieć, kiedy nastąpi doświadczenie Ducha Św., porywy, duchowe omdlenia

Te zjawiska mogą, ale nie muszą, być widoczne na zewnątrz.

Etap zjednoczenia - etap doskonałości, doskonałość związana ze zjednoczeniem z Bogiem.

Zjednoczenie jest inaczej nazywane wizją uszczęśliwiającą.

Etap do zjednoczenia - komunia sakramentalna.

O stopniu zjednoczenia decyduje doskonałość człowieka

Doskonałość - osiągnięcie maximum możliwości z dziedzinie rozwoju życia duchowego

Proces doskonalenie - chrystoformizacja - polega na kształtowaniu się na wzór Chrystusa. Przy upodobnieniu się do Jezusa na drodze pojawiają się oczyszczenia i łaska mistyczna

Zjednoczenie mistyczne - dar Boga, jest to etap życia duchowego, nie jest to warunek osiągnięcia zbawienia

Mistycy i święci - oni do tego etapu doszli. Musi być:

1. nawrócenie

2. oczyszczenie

3. unikanie niedoskonałości

4. pomoc Ducha Św.

5. oświecenie

6. doświadczenie mistyczne ≠ doświadczenie przez wiarę - człowiek wpada w zachwyt = bezpośrednie doświadczenie przymiotów Bożych - stan ekstazy = procesy fizjologiczne są spowolnione → staje się to tak intensywne, że św. Teresa porównuje to do zaręczyn, które wiążą się z obietnicą zjednoczenia, co przeradza się w formę małżeńską

7. najwyższy stopień zjednoczenia to małżeństwo duchowe:

• oddanie woli rozporządzeniom Boga

• wysoki stopień ingerencji Boga w życiu człowieka

• nadzwyczajna aktywność i skuteczność apostolska

• wysoki stopień integracji osobowości

Wizja rozwoju duchowego na podstawie Kol 3 - św. Paweł mówi:

▪ być miłosiernym - serdeczne miłosierdzie - to uczucie, które wstrząsa całym człowiekiem, szczególny wyraz miłości, terminy hebrajskie:

nahamim - instynktowne przywiązanie jednej osoby do drugiej, łączność jaka istnieje między dzieckiem a matką, szczególna miłość. Całkowicie darmowa, niezasłużona, ta bliskość łączy się z sercem

hesed - wskazuje na postawę dobroci, chodzi tu o wzajemną wierność, jestem wierny sobie i tak samo innej osobie. Postawa życzliwości, solidarności i wierności, postawa służby

eleok - relacje między Bogiem a człowiekiem, jest przenoszona na relacje międzyludzkie, czyn Boga - wierność przymierzu i obietnicom danym człowieka, miłosierdzie Boga objawiło się człowiekowi w Jezusie, przebaczenie, współczucie, konkretny czyn miłosierdzia

▪ dobroć - to pełnia Chrystusowego zbawienia, odpowiada istocie samego Boga, udziela się innym, jest jednym z owoców Ducha Św., ma ona przybierać formę miłości nieobłudnej, charakteryzuje nowego człowieka

▪ pokora - forma opanowania tendencji do panowania, pozwolić by ludzie obok mnie mogli wzrastać

św. Franciszek - woda jest pokorna

przeciwieństwo pokory - pycha

▪ cichość - spokój, brak hałasu - ci, którzy je mają, to „ubodzy Pana”, którzy są poddani woli Bożej, wiążą się z łagodnością i opanowaniem, tak się objawia dojrzałość człowieka, to złożenie ufności w Bogu, źródłem cichości jest Bóg.

Św.Jakub - cichość i pokój to znak mądrości z góry.

1. cicha dobroć - postawa stała

2. wyrozumiałe umiarkowanie - złoty środek

▪ cierpliwość - Bóg jest cierpliwy w stosunku do człowieka, to nie oznacza słabości Boga, ale wartość będąca oczekiwaniem i wezwaniem do nawrócenia

Jezus też zaleca i uosabia cierpliwość wobec grzeszników - jest to też jeden z aspektów miłości bliźniego

▪ przebaczenie - wybaczenie, znosząc wszystko w miłości, przykład - Jezus

▪ miłość - przyobleczcie się w miłość!

Miłość to nowe szaty - opatulające nowego człowieka, nowy płaszcz, jako więź łączy wszystkie inne cnoty, udoskonalając je

▪ pokój - usposobienie

Rozumienie greckie - pokój ograniczano do płaszczyzny militarno-politycznej, biblijne szalan - chodzi o to, by być w zasięgu zbawczego działania Boga

▪ wdzięczność - wobec Boga, a nie nadmierne oczekiwanie, magnificat - hymn wdzięczności, podziękowanie za wezwanie, by być nowym człowiekiem

Rozeznawanie duchowe

Ew. Jana - rozeznawajcie duchy

Kryzys rozwoju ducha, człowiek czuje się zagubiony, zdezorientowany, załamanie wizji życia chrześcijańskiego, ale ten kryzys wpłynął także na pogłębienie życia duchowego

Symptom kryzysu duchowego to kryzys własnej tożsamości - potrzebna jest wiedza, po co żyję i kim jestem.

Ten kryzys wykreował nowy typ kultury: dezintegracja, destrukcja, degeneracja, itp.

Objawy: niepewność, zagubienie, lęk.

Człowiek współczesny cierpi z powodu braku własnej tożsamości i to wiąże się z kryzysem wzrostu duchowego człowieka.

Potrzeba uważnego rozeznania duchowego

Poszukiwać Boga wśród tych wszystkich przemian. Człowiek nie może kierować się swoimi potrzebami i pragnieniami. Sama dobra wola i 3manie się schematów nie wystarczy, bo każda sytuacja jest inna.. Kryzys tożsamości po trochu dotyka każdego z nas. Jesteśmy wezwani do realizowania chrześcijańskiego powołania do świętości, nikt z tego nie jest zwolniony.

Jak rozeznać, które poroszenia wewnętrzne są od Ducha Św., a które od złego? Jakie jest źródło? Ew. Jana zachęca nas do nieufności wobec własnych odczuć, natchnień i zaleca do ich badania. Daje on przestrogę przed fałszywymi prorokami, bowiem oni odwołują się do własnych mądrości. Fałszywym prorokiem mogę być sam dla siebie, jeżeli przepowiadam sobie cel istnienia, sens życia, neguję obecność Objawienia Bożego.

Podstawą rozeznania duchowego jest głębokie, wewnętrzne przekonanie o działaniu Boga w naszym życiu.

Bóg jest od początku, a rozeznanie jest kontynuacją. Bóg jest wierny mimo niewierności człowieka.

Musimy odszukiwać znaki działania Boga wokół siebie. Bóg potwierdza swoją miłość i wierność do człowieka przez znaki. Człowiek okazuje wierność i miłość Bogu, odczytując te znaki. To wiąże się z badaniem własnego serca. Należy odkrywać Boże pragnienia.

Odczytywanie działań Boga nie jest proste, bo działa też szatan. On odwołuje się do nieuporządkowanych uczuć człowieka. Zasadzki złego ducha kryją się wszędzie. Pomyłką w rozwoju duchowym jest pomieszanie wątpliwości naszych z Bożymi. Człowiek może popaść w iluzję. Dlatego potrzeba wrażliwości na znaki działania Boga. Bóg objawia swoją wolę przez znaki, a człowiek powinien je odkrywać. Z tych znaków powinni korzystać też inni. Znaki działania Bożego mogą być też widoczne na zewnątrz.

Założenia rozeznawania duchowego

■ świadomość własnych uczuć

Trudność: niedojrzałość uczuciowa.

Bazowanie na tym, co dzieje się w psychice człowieka. Potrzeba czasu, by człowiek uwierzył, że przez nasze emocje może działać duch dobry lub zły. Poprzez nasze uczucia działa Bóg. Wprowadzenie w rozpoznawanie duchowe zaczyna się od wprowadzenia w świat uczuć.

■ rzeczywiste życie duchowe

Jakość życia wpływa na rozeznanie duchowe. W sercu dokonuje się rozeznania i potrzeba wewnętrznej wolności.

Człowiek nie może stawiać warunków Bogu. Dlatego rozeznanie duchowe powinno zacząć się od zanegowania własnych pragnień i dostosować własne życie do woli Bożej.

Proces rozeznania duchowego

W rozeznaniu duchowym chodzi o szukanie woli Bożej. Nie może utożsamiać się z roztropnością, nie może być improwizacją, musi być ono przygotowane.

Rozeznanie duchowe to pewna metoda modlitwy

Fazy:

1. zbieranie informacji - samemu patrzeć na rzeczywistość z różnych punktów widzenia (refleksyjnie), wymaga trudu i wysiłku

2. czas modlitwy i refleksji - obie powinny iść w parze, człowiek pyta Boga o to, jakie są racje za tak i za nie, człowiek się zastanawia, w czasie modlitwy człowiek może o3mać nowe racje, impuls, motywacje, modlitwa może rozjaśnić to, co było niejasne. To, co wydaje się oczywiste, też musi być poddane próbie, bo w rozeznaniu chodzi nie tylko o decyzje, ale i o motywy tej decyzji

3. analiza wewnętrzna poruszeń - modlitwa, refleksja, przegląd własnych przeżyć, odczuć, myśli, pomocą w analizowaniu jest kierownik duchowy

4. podjęcie decyzji - decyzje zewnętrzne i wewnętrzne są związane z życiem duchowym. Moja decyzja ma być zgodna z wyborem Bożym, z tym, czego pragnie dla mnie Pan. Dopiero dalsze życie to weryfikuje i utwierdza w tej decyzji.

Rozmowa z drugim człowiekiem, który mnie zna i którego darzę zaufaniem i jego reakcja na moją decyzję. Sama decyzja jednak powinna być podjęta w wolności (nie pod presją). Gdyby decyzja podjęta nie weryfikowała się w życiu, to należy zacząć od nowa. Błędna decyzja to nie strata czasu, ale nowe doświadczenie.

Rozeznanie może być procesem wspólnotowym (wsp. zakonna, rodzinna, itd.)

Etapy:

1. zbieranie informacji - każdy ze wspólnoty ma się wypowiedzieć, wszystkie za i przeciw

2. modlitwa osobista członków wspólnoty, refleksja

3. wymiana we wspólnocie, dzielenie się odkrytymi racjami, słuchanie racji innych

4. podejście do modlitwy i refleksji, rozważanie odkrytych racji

5. druga wymiana we wspólnocie

6. modlitwa

7. dzielenie się doświadczeniem osobistego rozeznania

Życie duchowe jest udziałem w życiu Bożym i ono ma swój rytm. Każdy ma swój osobisty rytm dojrzewania. Praktyka rozeznania duchowego jest wyrazem dojrzałości wiary.

8

---