TEMAT 1: Czym jest emocja?
(Czym jest emocja, komponenty emocji, zmiany somatyczne/fizjologiczne)
Emocja- wynik oceny świadomej, lub nie, zdarzenia mającego istotny wpływ na cele lub interesy podmiotu. Subiektywny stan psychiczny, uruchamiający priorytet dla związanego z nim programu działania, któremu towarzyszą zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne, oraz specyficzne zachowanie.
Komponenty emocji:
1) uczucie - stan świadomości (uczucie zimna, strachu itp.); akceptacja lub awersja do czegoś
2) pobudzenie cielesne: a) fizjologiczna aktywacja b) fizyczne przygotowanie do działania c) aktywacja
3) poczucie celowości: a) ukierunkowanie na cel b) funkcja
4) komponent społeczno - ekspresyjny: a) komunikacja społeczna b) ekspresja twarzy c) ekspresja wokalna

TEMAT 2: Rozpoznawanie i rozumienie procesów afektywnych. Ekspresja autentyczna vs ekspresja udawana. Funkcje ekspresji emocjonalnej.
(czym różni się regulacja/kontrolowanie emocji, definicje, ekspresja emocji, funkcje adaptacyjne poszczególnych emocji)
Ekspresja emocji- jest istotnym składnikiem procesu emocjonalnego, obejmuje mimikę, pantomimikę oraz głos. Podstawowa funkcja ekspresji polega na komunikowaniu doświadczanych stanów emocjonalnych innym, co pełni ważną rolę w życiu społecznym. Ekspresja emocji jest zatem swego rodzaju językiem, pierwotnym i uniwersalnym, występuje u niemowląt i u zwierząt, a u dorosłych stanowi ważne uzupełnienie komunikatów słownych, decydujących o tym, czy bedą odebrane jako autentyczne.
Ekspresja mimiczna jest mało podatna na świadome kontrolowanie
Kontrolowanie emocji- hamowanie ekspresji doświadczanych emocji należy zgodnie z aktualnymi poglądami do szerszej kategorii nazywanej regulacją emocji. Obejmuje ona szereg procesów, za pomocą których człowiek stara się świadomie wpływać na swoje emocje w zależności od okoliczności- na osłabianie lub wzmacnianie, zarówno w przypadku emocji negatywnych jak i pozytywnych.
Regulacja emocji- „...procesy, za pomocą których jednostki wpływają na to, jakie emocje się u nich pojawiają, kiedy się pojawiają, oraz w jaki sposób te emocje doświadczają i wyrażają”. Zdaniem Grossa procesy regulacji emocji mogą być automatyczne lub kontrolowane, świadome lub nieświadome.
Formy regulacji emocji:
-selekcja sytuacji (działanie prewencyjne, chcemy zawczasu uniknąć negatywnej emocji)
-modyfikacja sytuacji (szukanie alternatywnej formy udziału w spotkaniu, na które nie możemy dotrzeć, np.: negocjacje telefoniczne)
-manipulowanie uwagą (może mieć postać dystrakcji, skierowania uwagi na nieemocjonalne aspekty sytuacji
-modyfikacja poznawcza (polega na reinterpretacji, zmianie oceny sytuacji wywołującej negatywne emocje
6 form kontrolowania mimicznej ekspresji twarzy:
1. Ujawnienie emocji bez żadnych ograniczeń
2. Osłabianie- ujawnienie, ale z mniejsza intensywnością
3. Wzmacnianie- wyrażenie emocji w sposób intensywniejszy, niż jest faktycznie przez nas odczuwana
4. Neutralizowanie- powstrzymanie się od jakiejkolwiek ekspresji mimicznej
5. Łagodzenie- zawiera ekspresję danej emocji, ale razem z uśmiechem mającym osłabić jej wymowę
6. Maskowanie- ujawnienie jedynie uśmiechu, aby ukryć prawdziwie odczuwaną, negatywną emocję
Funkcje adaptacyjne poszczególnych emocji:
-Funkcje zainteresowania: zainteresowanie motywuje do eksploracji oraz do uczenia się i gwarantujezaangażowanie jednostki w środowisko. Zainteresowanie sprzyja kreatywności, ponieważ człowiek zainteresowany jest pochłonięty danym przedmiotem i ma poczucie możliwości. Zainteresowanie stanowi mechanizm selektywnej uwagi
-Funkcje radości/szczęścia: radość wzmaga otwartosć na doświadczenia, która w sytuacjach społecznych prowadzi do zachowań afiliacyjnych i do wzmacniania więzi z innymi. Uzyskiwane w ten sposób więzi i wsparcie społeczne tworzą potężny mechanizm adaptacyjny,przynoszący oczywiste korzyści w procesie ewolucji i rozwoju. Radość ma także właściwości regenerujące i może służyć jako antidotum na stres. Osobną funkcję pełni wyrażanie radości- uśmiech funkcjonuje jako powszechnie rozpoznawany sygnał gotowości do przyjaznej interakcji. Ekspresja radości może korzystnie wpływać na otoczenie społeczne.
-Funkcje smutku: smutek, podobnie jak radość może wzmacniać więzi społeczne. (np. wspólna żałoba po śmierci bliskiej osoby). Smutek wywołuje spowolnienie aktywności umyslowej i ruchowej, co może przynieść korzyści adaptacyjne. Spowolnienie procesów poznawczych sprzyja uważniejszemu szukaniu źródła problemu i głębszej refleksji nad porażką. Wyraz smutku, zwłaszcza na twarzy kogoś bliskiego na ogól wywoluje empatyczny smutek u obserwatora. Smutek odgrywa zasadniczą rolę w zachowaniach empatycznych, współczujących i altruistycznych.
-Funkcje złości: podstawową funkcją złości jest pogarszanie złej sytuacji, zwiększenie szans wystąpienia gniewnej reakcji. Wyjątkową funkcją doświadczania złości jest mobilizowanie energii i utrzymywanie jej na wsokim poziomie. Żadna inna emocja nie może się równać złości, pod względem skuteczności i dynamiczności w podwyższaniu i podtrzymywaniu aktywności motorycznej. Czasami wyrażanie złości może zapobiegać agresji (np.: rzucenie groźngo spojrzenia przez jednego z rodziców może zapobiec bójce rodzeństwa).
-Funkcje wstydu: zdolność do odczuwania wstydu jest odzwierciedleniem wrażliwości jednostki na sankcje i krytykę. Wstyd jest czynnikiem zmuszającym do sołecznego podporządkowania i i społecznej jedności. Poczucie wystawienia na widok publiczny, towarzyszące doświadczeniu wstydu potęguje świadomość własnych niedociągnięć i niekompetencji. Ze względu na zależność pomiędzy wrażliwością Ja, a skłonnością do wstydu, przewidywanie i chęc uniknięcia tej emocji dostarcza motywacji do nabbywania umiejętności i podnoszenia kwalifikacji. Wstyd odgrywa zatem znaczącą rolę w rozwoju poczucia kompetencji.
-Funkcje strachu: specyficzna funckja strachu polega na motywowaniu do ucieczki z niebezpiecznej sytuacji. Antycypowanie strachu stanowi motywację do unikania. Strach może czasem wręcz spowalniać system motoryczny i prowadzić do zastygnięci w bezruchu. Strach często wywołuje „widzenie tunelowe”- koncentruje uwagę na żródle zagrożenia i ogranicza wykorzystywanie innych bodźców. Bezwzględne skupienie uwagi na czynniku/sytuacji zagrożenia może przynieść korzyści adaptacyjne ponieważ mobilizuje do zachowan ochronnych.

TEMAT 3: Uniwersalność i kulturowe zróżnicowanie emocji.
(Czym są emocje podstawowe/pochodne, różnice)
Emocje podstawowe: strach, złość, smutek, radość, wstręt.
Są to emocje podstawowe dlatego, że są one doświadczane i rozpoznawalne przez wszystkich ludzi. Inne emocje, o których nie można tego powiedzieć to mieszanka emocji podstawowych, czyli emocje pochodne, a ich wyrażanie zależy od czynników kultruowych.

TEMAT 4: Różnice indywidualne w reagowaniu emocjonalnym. Inteligencja emocjonalna.
(Styl afektywny, w jakich obszarach występuje, koncepcje temperamentu, inteligencja emocjonalna wg modelu zdolnościowego)
Styl afektywny- sposób reagowania, przeżywania emocji, charakterystyczny dla każdego człowieka. Występuje afektywność pozytywna- ktoś cały czas jest zadowolony, ma pozytywny nastrój. Oraz afektywność negatywna- skłonnośc do złych, negatywnych emcji, do gniewu.
Inteligencja emocjonalna- świadomość swoich emocji, odczytywania ich u innych osób, umiejętność kontroli emocjonalnej.
Salovey, Mayer: koncepcja zdolnościowa- inteligencja emocjonalna to grupa 4 powiązanych zdolności: trafne spostrzeganie emocji u siebie i innych, adekwatna ekspresja emocji, uwzględnianie emocji w rozumowaniu, rozumienie i analizowanie, regulacja/kontrola emocji.
Koncepcje temperamentu:
-Watson&Clarks: składniki temperamentu: pozytywna i negatywna afektywność, impulsywność-zahamowanie. Osoby bliskie biegunowi impulsywności są lekkomyślne, skłonne do zachowan ryzykownych. Osoby bliskie drugiemu krańcowi- są rozważne i unikają ryzyka. Opisane przez nich wymiary temperamentu są uwarunkowane procesami biologicznymi.
-Eysenck: ekstrawersja (okazywanie emocji, uzewnętrznianie ich, nastawiony do ludzi, energia skierowana do zewnątrz, nie ma problemów z kontaktami społecznymi, pozytywna afektywność) + neurotyzm (odpowiada negatywnej afektywności, zachowania nerwowe, nerwicowe, wysoki poziom lęku, skłonność do przeżywania silnych, negatywnych emocji, przede wszystkim lęku)+ psychotyzm (impulsywność, nieprzestrzeganie rguł/zasad społecznych).
-Gray: system zbliżania behawioralnego (dążenie do czegoś, pozytywne emocje, sygnały nagrody) + system hamowania behawioralnego (reygnacja, negatywne emocje) + system walki/ucieczki (sygnały kary, pojawia się w sytuacji stresu, najczęściej się wycofujemy, emocje gniewu, impulsywność)


TEMAT 5: Doświadczanie emocji: emocje niespójne z celem (negatywne- lęk, depresja, poczucie winy) i spójne z celem (pozytywny- szczęście, optymizm, nadzieja). Badanie poziomu lęku- lęk jako stan i jako cecha.
(Emocje spójne z celem, różnica między spójnymi/niespójnymi, które grupy, szczęście)
Emocje spójne z celem- to pozytywne emocje, które ułatwiają osiagnięcie wyznaczonych celów. Najoczywistszym przykładem pozytywnej emocji jest szczęście.
Szczęście- efekt znacznych postępów na dordze do celu. Takie emocje jak szczeście wynikają z interakcji między człowiekiem, a środowiskiem. Uczucie szczęścia jest wyrazem poznawczej oceny tych interakcji.

TEMAT 7: Złudzenia na temat siebie, a adaptacja psychologiczna; poczucie kontroli oraz skutki utraty kontroli nad własnym zachowaniem.
(Poczucie kontroli nad własnym zachowaniem, iluzja kontroli)
Poczucie kontroli- Poczucie kontroli zależy od spostrzegania dowolności swojego zachowania. Człowiek odczuwa wolność wyboru, kiedy spostrzega, że ma więcej niż jedną możliwość działania, i sądzi, że od niego samego zależy, na którą z nich się zdecyduje. Ze spostrzeganiem wolności wyboru wiąże się poczucie autodeterminacji, a więc przeświadczenie, że własne „ja" jest źródłem myśli, ocen i działań. Na nieco inny aspekt podmiotowej kontroli zwrócili uwagę badacze zajmujący się percepcją zależności miedzy działaniami a ich następstwam. Poczucie kontroli wynika według nich z tego, że ludzie dostrzegają związek między swoimi działaniami a ich następstwami (np. sukcesami bądź niepowodzeniami). Innymi słowy, spostrzegają swoje zachowanie jako przyczynę, zaś rozpatrywane zdarzenie - jako skutek tego zachowania. Wreszcie, poczucie kontroli ściśle wiąże się z percepcją własnej skuteczności, czyli z przeświadczeniem człowieka, że jest w stanie podjąć i doprowadzić do skutku działanie, umożliwiające realizację ważnego dlań celu. Poczucie własnej skuteczności to nic innego jak wiara w siebie, w swoje możliwości. Miarą stopnia skuteczności naszych działań jest osiągnięcie pożądanego przez nas skutku, a nie sama ocena stopnia zależności między działaniem

a jego wynikami.
Iluzja kontroli- normalne osoby mają trudności z dostrzeganiem braku związku między swoim działaniem a jego następstwami. Ludzie skłonni są spostrzegać sytuacje losowe (np. loterię) jako sytuacje sprawnościowe, tj. takie, w których wynik zależny jest od ich wkładu (wysiłku, uzdolnień itp.). Tendencja ta nasila się, jeżeli sytuacja losowa, w której się znajdujemy, zewnętrznie przypomina sytuację sprawnościową, np. człowiek ma w niej możliwość dokonywania wyboru sposobu działania, czy też współzawodniczy z inną osobą o dobry rezultat. Jednym z czynników wpływającym na takie odczucia jest nastrój w jakim się znajdujemy. Jeżeli osobę depresyjną wprawi się w dobry nastrój i poprosi o opisanie swojego wpływu na zadanie, to ulegnia ona iluzji kontroli. Natomiast, gdy u osoby nie zdradzającejoznak depresyjnych pojawi się uczucie przygnębienia, to iiluzja kontroli u niej zaniknie.
TEMAT 8: Samokontrola emocji i zachowań. Planowanie działań, wyznaczanie celów. Techniki kontroli nad sytuacyjnymi wyznacznikami emocji. Poczucie własnej wartości.
(Samokontrola emocji i zachowań, samoregulacja zachowań)
Samoregulacja- umiejętność wykorzystywania wiedzy o prawach rządzących ludzkim zachowaniem do osiągania celów, których urzeczywistnianie leży, jak nam się zdaje, w naszym interesie.
TEMAT 10: Frustracje, konflikty, kryzysy jako stany emocjonalno-motywacyjne.
(Frustracje/konflikty, typy konfliktów, rodzaje konfliktu, odraczanie gratyfikacji, frustracja,)

TEMAT 11: Doskonalenie metod radzenia sobie ze stresem.
(Style radzenia sobie, tranzakcyjna-interakcyjna koncepcja stresu)
Stres jako reakcja:
Stres jest reakcja na jakieś zagrożenie z zewnątrz. Rozróżniamy eustres- stres pozytywny i destres- stres negatywny. Objawia się reakcjami hormonalnymi/fizjologicznymi.
Przy trudnych zadaniach wystarczy niska motywacja. Z kolei przy łatwych zadaniach potrzebna jest wysoka motywacja, aby nas zachęcić.
Faza alarmowa faza odpornościowa (organizm się przyzwyczaja) faza wyczerpania (choroba, zaburzenie).
Stres jako bodziec:
-bodźce zewnętrzne: tłok, pośpiech, praca w trudnych warunkach
-bodźce interpersonalne: relacje z ludźmi
-bodźce wewnętrzne: ból
Stres jako relacja między jednostką a otoczeniem (interakcyjna koncepcja stresu)
Najpierw- ocena pierwotna (czy to co się wydarzyło przekracza nasze możliwości?) Potem ocena wtórna (czy mamy zasoby pzwalające na poradzenie sobie z tym?) pojawia się stres. Stres można traktować jako zagrożenie/wyzwanie/krzywda straty.
Strategie radzenia sobie ze stresem: unikanie, dążenie do celu, stres koncentrowany na emocjach/osobie

---