1.

Przedstaw kryteria treściowe.

3, 4

Cechy ogólne

Szczegółowe treści

Treści związ. z motywacją

Elementy specyficzne dla

przestępstwa

1. Logiczna struktura

4. Osadzenie w kontekście

5. Opisy interakcji

14. Spontaniczne poprawki

6. Odtwarzanie wypowiedzi

15. Przyznawanie się do

niepamiętania czegoś

2. Nieustrukturalizowany sposób

prezentacji

7.Nieoczekiwane komplikacje

podczas incydentu

8. Niezwykłe szczegóły

9. Niepotrzebne szczegóły

16. Wysuwanie wątpliwości co do

własnego zeznania

3. Duża liczba szczegółów

10. Szczegóły dokładnie opisane i

błędnie rozumiane

11. Powiązane skojarzenia z

innymi zaburzeniami

17. Obniżanie własnej wartości

12. Opisy stanu umysłu świadka

13. Przypisywanie przestępcy

określonego stanu umysłu

18. Wybaczanie przestępcy

19. Szczegóły charakterystyczne

dla danego przestępstwa

Przy czym:
„0”- kryterium nie występuje
„1”- kryterium jest obecne
„2”- kryterium jest wyraźnie spełnione
Obecność każdego kryterium w relacji naocznego świadka polepsza jej jakość i zwiększa prawdopodobieństwo, że opis wydarzeń jest
oparty na autentycznym osobistym doświadczeniu.

2.

Omów hipotezę Undeutscha (poznawczy i motywacyjny komponent).

4

Na tej hipotezie opiera się CBCA. Mówi ona o tym, że zeznanie oparte na wspomnieniu dotyczącym rzeczywistego doświadczenia różni
się pod względem treści i jakości (właściwości) od relacji opartej na zmyśleniach fantazji. Tylko osoba, która rzeczywiście czegoś
doświadczyła włączy do swojego zeznania pewne typy treści.
Komponent poznawczy- osoba zmyślająca prawdopodobnie nie będzie opowiadać w sposób tak żywy i konkretny jak osoba mówiąca
prawdę z powodu mniejszej wiedzy o zdarzeniu lub niemożności wymyślenia pewnych żywych szczegółów z powodu braku wyobraźni.
Komponent motywacyjny- nieprawdopodobne jest, aby osoby preparujące zeznanie mówiły rzeczy, które mogłyby być zinterpretowane
jako takie, które świadczą o zmyślaniu relacji. Przykładowo kłamca jest przekonany, że wnoszenie poprawek czy wysuwanie wątpliwości
co do swojej pamięci o danym zdarzeniu nasunie wątpliwości co do jego wiarygodności, to będzie tych aspektów unikał.

3.

Omów Listę Kontrolną Prawdziwości.

1, 3, 4

Cechy psychologiczne:

•

Niestosowność języka i wiedzy – język wykracza poza normalną wiedzę o takich a nie innych zdarzeniach; są w nim terminy
fachowe a osoba nie jest „biegłym w sprawie”

•

Niestosowność emocji – np. chłodne opowiadanie o przeżytej tragedii

•

Podatność na sugestię – czy daje się „wkręcać” przeprowadzającemu wywiad

Cechy wywiadu:

•

Zadawanie pytań w sposób sugerujący odpowiedź, naprowadzający na nią lub zmuszający do niej

•

Niedostateczna ogólna jakość wywiadu

Motywacja:

•

Wątpliwe motywy złożenia doniesienia – zemsta, spór o dziecko między rodzicami

•

Wątpliwy kontekst ujawnienia incydentu – wsypanie kogoś, gdy samemu jest się podejrzanym

•

Naciski na złożenie fałszywych zeznań – czy ktoś naciskał na świadka

Pytania badawcze:

•

Niezgodność z prawami natury

•

Niezgodność z innymi zeznaniami

•

Niezgodność z innymi dowodami

4.

Wymień i omów czynniki wpływające na zachowania oszukujących.

2

Złożoność poznawcza –
Wysokość stawki – im stawka wyższa tym więcej symptomów emocjonalnych, poznawczych i kontrolnych
Motywacja –
Planowanie –
Cechy indywidualne –

5.

Dlaczego zdolność wykrywania oszukiwania jest niska?



Istnieje tylko kilka obiektywnych, uniwersalnych wskaźników oszukiwania, które zbadano w warunkach laboratoryjnych i nie
da się ich całkowicie przełożyć na sytuację przesłuchania policyjnego.



Oszukiwanie nie wiąże się z dobrze określonym wzorcem zachowań niewerbalnych, gdyż na zachowanie niewerbalne osoby
oszukującej wpływa wiele czynników. Wniosek: Nie ma jednego typowego wzorca zachowania charakterystycznego
dla oszukujących. Różni ludzie wykazują różne zachowania w różnych sytuacjach  związanych z oszukiwaniem.



Nie należy zapominać też o tzw. „efekcie Otella” polegającym na przypisaniu kłamstwa osobie silnie wzburzonej podczas
mówienia prawdy oraz „efekcie Brokawa”, w którym to sam fakt bycia przesłuchiwanym wywołuje niewerbalne symptomy
dyskomfortu.



Wpływ subiektywnych wskaźników oszukiwania: „Zwykli ludzie” wiążą oszustwo z oznakami nerwowości: podwyższony głos,
uciekanie ze wzrokiem, duża ilość pauz, przejęzyczeń, załamanie głosu, dużo niepotrzebnych ruchów. Oznacza to, że są
wystawieni na kłamstwa planowane i o niską stawkę, gdyż tam objawów tych jest mniej. Obserwatorzy popełniają błąd,

oczekują oznak nerwowości u kłamców, których celem jest przecież całkowita kontrola siebie – badania wykazały, że na ogół
ludziom kłamiącym udaje się stłumić oznaki zdenerwowania.



Badania pozwoliły zidentyfikować tylko jedną cechę, która jest zarówno spostrzeganym, jak i rzeczywistym wskaźnikiem, a
mianowicie podniesioną wysokość głosu.



Pomimo stereotypowości sądów ludzie są przekonani o własnej sprawności w wykrywaniu kłamstw. Wiązać się to może z
obronnymi procesami poznawczymi – podwyższanie wartości, wiara w sprawiedliwy, świat.



Nie bez znaczenia są także różnice w międzyrasowej komunikacji niewerbalnej, np. czarnoskórzy częściej niż przedstawiciele
rasy białej odwracają wzrok i wykonują więcej ruchów.



Do obiektywnych wskaźników oszukiwania należą:

6.

Omów zalecenia dotyczące wykrywania kłamstw.

2

Kłamstwa można wykryć na podstawie sygnałów niewerbalnych tylko wtedy, gdy kłamca jest pobudzony emocjonalnie, ma poczucie

winy lub wtedy, kiedy kłamstwo jest trudne do wymyślenia;

Ważne jest to, żeby zwracać uwagę na rozbieżności między treścią wypowiedzi a zachowaniem niewerbalnym i starać się je wyjaśnić.

Pamiętajmy, że rozbieżności nie musza koniecznie oznaczać kłamstwa.

Należy zwracać uwagę na odchylenia od „normalnych” czy zwykłych wzorców zachowania danej osoby, kiedy są znane. Powinno się

wyjaśnić, co spowodowało takie odchylenia. Każde odchylenie może wskazywać na to, ze dana osoba kłamie, ale nie należy
lekceważyć innych wyjaśnień.

Kłamstwo należy orzec tylko wtedy, gdy wykluczy się wszystkie inne wyjaśnienia.
Osobę podejrzaną o oszukiwanie powinno się zachęcać do mówienia. Jest to niezbędne, aby wykluczyć inne możliwe wyjaśnienia jej

zachowania. Ponadto, im więcej kłamcy mówią, tym bardziej jest prawdopodobne, że w końcu sygnały werbalne i niewerbalne zdradzą
ich kłamstwa.

Stereotypowe poglądy na temat sygnałów oszukiwania nie są rzetelnymi wskaźnikami. Sygnały oszukiwania mogą być poszlakami, ale

należy pamiętać, że nie występują u każdego i niekoniecznie muszą wskazywać na kłamstwo.

7.

Omów istotę przesłuchania poznawczego.



Geiselman, Fisher, Prisk – wypracowanie w warunkach laboratoryjnych procedury przesłuchań świadków składających się z 4
technik albo faz, przy zastosowaniu której powinno uzyskać się bardziej wiarygodne zeznania aniżeli przy stosowaniu tradycyjnych
metod przesłuchań.



Memon, Bull – przesłuchanie poznawcze jest wyłącznie ukierunkowane na wydobywanie i odzyskiwanie informacji z
pamięci. Kognitywny charakter przesłuchania poznawczego stanowi istotę wszystkich 4 podstawowych „strategii
mnemotechnicznych”. Strategie te były pierwotnie ukierunkowane na wywoływanie jasności w procesach pamięci, aby bardziej
wyraźnie odtwarzać zapamiętane bodźce (wrażenia, np. zapachy czy odgłosy, fakty i zdarzenia).



Przesłuchanie poznawcze jest, jak dotąd, najskuteczniejszą procedurą przesłuchania, w odróżnieniu od innych standardowych
sposobów, np. rozmowy kierowanej.

Techniki/fazy przesłuchania poznawczego:

1.

Odtwarzanie kontekstowe – polega na wydobyciu z pamięci świadka fizycznych (zewnętrznych) i osobistych (wewnętrznych)
elementów, bodźców i przeżyć, jakie występowały u niego w momencie, gdy doświadczał on interesującego nas zdarzenia (np.
hałas, zapach, elementy scenerii, myśli, emocji).
-

w tej fazie świadek jest proszony, aby spróbował odtworzyć lub zrekonstruować tak dużo elementów z otaczającego go
kontekstu – zaistniałego zdarzenia - jak dużo było związanych z tą sytuacją, włączając w to również własne stanu
emocjonalno-wewnętrzne. Świadek musi więc dokonać wyobrażeniowego przypomnienia sobie otoczenia, w którym miało
miejsce wydarzenie.

2.

Zrelacjonowanie wszystkiego – związane z instrukcją, aby sprawozdać wszystko, co się pamięta, nawet cząstkowe informacje.
-

faza efektywna w zapobieganiu „filtracji informacji” ze strony świadka.

-

Warunkiem prawidłowego, efektywnego przesłuchania w tej fazie jest odpowiednie nakłanianie świadka poprzez profesjonalny
kontakt psychologiczny, by zrelacjonował wszystko, co tylko pamięta, nie bacząc na stopień subiektywnej pewności, co do
podawanych przez siebie informacji. W ten sposób można ograniczyć stopień „fiksowania się” świadka na jakichś
informacjach, których on trzyma się kurczowo.

3.

Zrelacjonowanie zdarzenia w innym porządku – osoba jest proszona, aby opowiedziała zdarzenie w więcej aniżeli jednym
porządku sekwencyjnym, tzn. opowiedziała zdarzenie od końca do początku, czy też od środka lub jakiegoś dowolnie wybranego
momentu. Technika ta może być także stosowana do wydobywania detali niższego stopnia – „jako wyobrażeń skaningowych”.
- wg tego modelu osoba badana, zmieniając kolejność opowiadania zdarzenia, powinna być zdolna do użycia różnych opisów w

ukazywaniu zaobserwowanych faktów i zdarzeń.

4.

Zmiany perspektyw – osoba badana proszona jest o przypomnienie sobie zdarzenia, jakby widziała je z perspektywy innej
osoby, np. „Co byś widział stojąc z przeciwnej strony, gdy napastnik atakował ofiarę?”.
-

zmiany perspektywy powinny forsować zmianę kolejności opisu, skutkiem czego osoby badane mogą wygenerować nowe
informacje.

Przesłuchanie poznawcze jest techniką przesłuchania, opartą na zasadach psychologii, opracowaną przez R. Fischera i E. Geiselmana.
Podstawą przesłuchania poznawczego są poniższe formy aktywizacji śladów poznawczych:


odtworzenie w myśli otoczenia i wszelkich osobistych doznań doświadczonych w czasie przestępstwa



zachęcenie do relacjonowania każdego szczegółu niezależnie od tego, jak mało znaczący może być dla głównego wydarzenia



próba uporządkowania przebiegu wydarzeń zgodnie z kilkoma różnymi kryteriami



próba relacjonowania wydarzenia z kilku różnych punktów widzenia, także z punktu widzenia innych uczestników lub świadków

Zasady te opierają się na takich podstawowych twierdzeniach, dotyczących procesów pamięciowych, jak:

◊

trwałość obrazów pamięciowych uzależniona jest od innych towarzyszących obrazów, odtwarzanie jednych może przywołać inne,
które mogą zastępować te pierwsze bądź się z nimi łączyć

◊

to, co znikło z pamięci, jest często zastępowane przez logicznie do siebie pasujące części, życzenia jednostki oraz pozostaje w
ścisłym związku z jej uprzednim doświadczeniem

◊

zapomniane dane zastępowane są przez dane odpowiadające życzeniom i pozostające w związku z uprzednim doświadczeniem
jednostki

◊

najbardziej trwałymi są obrazy pamięciowe, które zakorzenione są w naszej osobowości

◊

pamięć ulega zniekształceniom w ciągu całego życia człowieka

8.

Co jest przedmiotem ekspertyzy psychologicznej w sprawach karnych wg: J. M. Stanika, W. Domachowskiego?

2

Wg J. M. Stanika przedmiot ekspertyzy wiąże się z osobą:

- nieletniego sprawcy

- dorosłego występującego w charakterze podejrzanego lub
oskarżonego
- człowieka starego lub upośledzonego umysłowo w
charakterze świadka

Wg W. Domachowskiego przedmiot ekspertyzy zależy od
czynu przestępnego:

- przestępstwa determinowane właściwościami sprawcy
(analizuje się struktury osobowościowe sprawcy);
- przestępstwa dokonane w obecności osób nie będących
grupą (analiza ww. + efektu audytorium);
- przestępstwa dokonane pod wpływem grupy (analiza wpływu
grupy na jednostkę);
- przestępstwa dokonane przez członków grupy (analiza oso-
bowościowa poszczególnych sprawców oraz mechanizmów
grupowych).

9.

Co jest przedmiotem ekspertyzy psychologicznej w sprawach karnych wg: M. Grćar i T. Jaśkiewicz-Obydzińskiej oraz

J.

Gierowskiego?

2

Wg M. Grćar i T. Jaśkiewicz przedmiotem ekspertyzy jest:
- osobowość sprawcy,
- zachowania inkryminowane,
- psychologiczne aspekty śladów,
- wyjaśnienia oskarżonego,
- zeznania świadków.

Wg J. Gierowskiego przedmiotem ekspertyzy jest osobowość
człowieka, czyli ogół mechanizmów sterujących jego
zachowaniem, na wymiarach:
- przekrojowym (emocje potrzeby, dążenia, oczekiwania,
procesy intelektualne, temperament, obraz własnego ja, itp.)
- rozwojowym (geneza rozwoju i czynników kształtujących
osobowość i zachowania badanego).

10.

Przedstaw charakterystykę sprawców przestępstw zaproponowaną przez A. Szymusik i E. Leśniaka oraz J. Pabian.

2

Wg A. Szymusik i E. Leśniaka sprawcy zabójstw dzielą się na:
- chłodnych uczuciowo – obniżenie uczuciowości wyższej, brak
pozytywnych nastawień do ludzi i zrozumienia obowiązujących
norm etyczno-moralnych,
- o żywych reakcjach emocjonalnych ze skłonnością do spiętrzeń
afektu – ludzie nieśmiali, nadwrażliwi, z kompleksem niższości,
poczuciem winy i tendencjami samobójczymi, zabójstwo zwykle
pod wpływem nagłego czynnika wyzwalającego,
- odhamowanych – uczuciowość prawidłowa, ale osłabienie
hamowania nerwowego wskutek zmian organicznych, niewspół-
mierność reakcji do bodźca, niemożność hamowania i odraczania
reakcji, także czyny pod wpływem stanów psychotycznych.

Wg J. Pabian dzieciobójczynie to kobiety:
- psychopatyczne,
- infantylne,
- chłodne uczuciowo,
- histeryczne,
- zwykle ograniczone umysłowo,
- o niedojrzałej osobowości,
- niedostosowane do życia społecznego,
- niezdolne do prawidłowej oceny zjawisk i ustanowienia
hierarchii wartości,

11.

Przedstaw charakterystykę sprawców przestępstw zaproponowaną przez T. Hanauska oraz M. Jasieckiego i J.

Kozuba.

2

Wg. M. Jasieckiego i J. Kozuba młodociani przestępcy cechują
się:
- brakiem poczucia winy w stosunku do czynu,
- zawyżonymi ocenami siebie i swoich aspiracji,
- brakiem dojrzałości emocjonalnej (labilność uczuć, słaba
kontrola emocjonalna, niska tolerancja na frustrację, brak
wewnętrznego poczucia bezpieczeństwa, sztywność postaw
emocjonalnych, odreagowywanie przez zachowania agresywne
i wrogie, słaba socjalizacja uczuć, egocentryczna motywacja
uczuciowa, brak silnie zinterioryzowanych norm moralnych,
bezkrytyczność, niepewność siebie, poczucie niższości),
- zaburzeniami emocjonalnymi w kontaktach z innymi ludźmi
(w tym podatność na sugestię, nadmierna uległość wobec ludzi
znaczących, wrogość wobec innych),
- przerzucaniem odpowiedzialności i unikanie winy,
- unikaniem dorosłych ról i obowiązków,
- brakiem nawyków społecznego współżycia i ściśle wytyczo-
nych zasad i reguł postępowania,
- życiem chwilą obecną,
- snuciem nierealnych marzeń,
- nieuzasadnioną beztroską i optymizmem,
- myśleniem życzeniowym,
- brakiem wytrwałości i jasno wytyczonych celów życiowych,
- silnymi konfliktami między wartościami egoistycznymi i
samozachowawczymi a wartościami społecznymi.

Wg Hanauska (? – nie było w Staniku i Lubelskim)

Wg T.Hanauska sprawcy zabójstw z lubieżności:

-

są to na ogół ludzie tzw. przeciętni

-

cechują ich „dwa oblicza”: przeciętne,
prezentowane otoczeniu oraz drugie, przestępcze

-

przy popełnianiu przestępstw cechuje ich
szczególna brutalność, okrucieństwo i
prymitywizm

-

trudno jest im ukryć całkowicie przed
otoczeniem rysy sadyzmu i agresywności:
częste są wśród nich przypadki znęcania się nad
rodziną, dziećmi, zwierzętami; czasami dopuszczają
się sporadycznych bójek, konfliktów z
przedstawicielami prawa

-

zazwyczaj zabójcy z lubieżności cechują się dobrą
opinią w zakładzie pracy

-

rzadko są to osoby o wyższym poziomie
intelektualnym – najczęściej to osobnicy
prymitywni, zaniedbani środowiskowo, często
wykazują zaburzenia osobowości (psychopatia,
charakteropatia).

12.

Przedstaw schemat psychologicznych uwarunkowań rezultatów zeznań świadków.

2

1 – zależności relacyjne zgodne z założeniami „człowiek w sytuacji”

2 – warunki i sytuacje dzielące zdarzenie do składania zeznań (czas, przemyślenia i interpretacje, zagrożenia, namowy ze strony
innych, itp.)

13. Wymień u omów metody badań w psychologii zeznań świadków

Zeznaniem w sensie psychologicznym jest każda wypowiedź osoby badanej na zadane pytanie (por. Horoszowski, 1966).
Zeznania podzielić można na:
1. szczere, zgodne z posiadaną na dany temat wiedzą podmiotu
2. nieszczere, niezgodne z tą wiedzą.

Do metod specyficznych zaliczamy:
1. Metodę kazuistyczną: polega na analizie zeznań złożonych w związku z różnymi autentycznymi sprawami sadowymi, na podstawie
których wyprowadza się odpowiednie uogólnienia i wnioski.
Zalety: operuje się autentycznym materiałem dowodowym.
Wady: zawarty w aktach materiał jest bardzo trudny do zweryfikowania w razie rodzących się. wątpliwości czy pojawiania się
alternatywnych hipotez. Trudno ustalić, jak przedstawiały się warunki spostrzegania, jakim wpływom ulegał świadek w okrasie między
dokonywaniem spostrzegania a składaniem zeznań w danej sprawie itp. prawda sądowa" nie zawsze pokrywa się z występującym w
rzeczywistości stanem faktycznym, toteż trafność tej metody badawczej nie jest zadowalająca. Pełni funkcje metody pomocniczej.
2. Metoda przypomnień: polega ona na ustalaniu błędów w opisie przedmiotów i osób dobrze znanych badanemu czy na analizie
przeszłych faktów codziennego życia. Za jej pomocą uzyskuje się podstawy do oceny pamięci określonej osoby. Jest to metoda
przestarzała.
3. Metoda ankiety: jest metoda socjologiczna, istnieje możliwość wykorzystania jej do badań psychologicznych przy zastosowania
odpowiednich sformułowań treściowych (opartych np. na zasadach dyferencjału semantycznegp).
4. Metoda eksperymentalna: polega na wywołaniu określonego zjawiska (tekst, scenariusz odgrywanej inscenizacji, film itp.) w ściśle
określonych warunkach wobec pojedynczych czy zgrupowanych osób celem zbadania stopnia zapamiętania go i rzetelności reprodukcji
w określonym przedziale czasowym, przy zastosowaniu konkretnych metod przesłuchani. Pozwala na kontrolowanie poszczególnych
zmiennych eksperymentalnych, zbliż sytuację eksperymentalną do faktów z życia codziennego.
Do metod niespecyficznych zaliczamy: metody do badania spostrzegawczości, uwagi, pamięci, myślenia itd., jak również metody badań
osobowości, a więc testy czy pewne warianty eksperymentu klinicznego.

14.

Wymień rodzaje pytań wpływające na efektywność zeznań, np. pytania wg: M. Lipczyńskiej, W. Sterna, I. Huntera,

Horoszewskiego, Strogowicza, Hołysta, Stanika.

2

Pytania wg M. Lipczyńskiej:

Pytania dozwolone:
- merytoryczne
- formalne
- incydentalne

Pytania niedozwolone:

- zabronione przez przepisy
- błędne logicznie
- niezmierzające do realizacji celów, w szczególności

bez związku ze sprawą (nieistotne)
obraźliwe, dokuczliwe, wulgarne
niedostosowane do roli procesowej

pytanego

podchwytliwe
sugerujące odpowiedź



Pytania wg W. Sterna (na bazie logiki, kolejność wg wzrostu sugestywności):

Do pytań merytorycznych zaliczamy:

-

pytania żądające określenia,

-

pytania zadawane za pomocą dysjunkcji zupełnej,

-

pytania zadawane za pomocą dysjunkcji niezupełnej,

-

pytania wyczekujące,

-

pytania zawierające założenia,

-

pytania rozwijające błąd.



Pytania wg I. Huntera (analogiczne do pytań Sterna):

-

pytania determinujące

-

pytania całkowicie rozłączne

-

pytania częściowo rozłączne

-

pytania wyczekujące

-

pytania implikujące

-

pytania konsekutywne



Pytania wg P. Horoszewskiego:

1)

sprawozdawcze (co się stało?)

2)

żądające określenia (gdzie? kiedy? jak?)

Obiekt – zdarzenie:

obiektywne cechy
fizyczne przedmiotu
spostrzeganego
kategorie
przedmiotów i
zdarzeń w związku z
rodzajem
zaangażowanych
zmysłów
warunki
spostrzegania
fizyczne i
psychiczne (relacje
osoba-rzecz, osoba-
inni ludzie)

Osoba spostrzegająca (nieletni,
dorosły, osoba stara):
procesy poznawcze

(spostrzeganie, uwaga, itp.)

procesy emocjonalne

(zrównoważenie
emocjonalne, podatność
na stres)

właściwości osobowości

(kompleksy, mechanizmy
obronne, podatność na
sugestię, itp.)

postawy (wobec zdarzeń,

instytucji, ludzi, itp.)

Sytuacja zbierania zeznań
i techniki przesłuchania:
stres przesłuchania
rodzaje pytań
techniki przesłuchań
kanały pozawerbalne

relacji między
przesłuchującym a
przesłuchiwanym

osobowość

przesłuchującego

Rezultaty
zeznań

1

2

3)

rozdzielcze (czy… czy?)

4)

rozstrzygające (lekka sugestia)

5)

wyczekujące (sugestywne)

-

twierdzące (czy przypadkiem…?)

-

przeczące (czyżby nie…?)

6)

nierozdzielcze (najsilniejsza sugestia)



Pytania wg N. Strogowicza (metoda mieszana, SR + PU):

Pytania merytoryczne mogą być:

-

uzupełniające

-

precyzujące

-

przypominające

-

kontrolne



Pytania wg B. Hołysta (hołduje metodzie SR wspomaganej pytaniami):

-

uzupełniające

-

wyjaśniające

-

kontrolujące

15.

art. 56 § 1, 2, 3 k.r.o.

1, 4

§ 1: Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego, każde z małżonków może żądać, ażeby sąd
rozwiązał małżeństwo przez rozwód.
§ 2: Jednakże mimo trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby
ucierpieć dobro wspólnych, małoletnich potomków, albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami
współżycia społecznego.
§3: Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi
zgodę na rozwód albo odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

16.

Co to są przesłanki rozwodowe? Wymień i omów.

1

Przesłanki rozwodowe to okoliczności, których istnienie lub brak stanowi warunek uzyskania rozwodu.

•

Przesłanka pozytywna – przesłanka, która przewiduje istnienie pewnych okoliczności jako warunek uzyskania rozwodu (np. w §
1)

•

Przesłanka negatywna – przesłanka przewidująca brak pewnych okoliczności będących warunkiem uzyskania rozwodu (w §2 i 3)

17.

Wymień zawinione i niezawinione przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego.

1

Niezawinione przyczyny rozpadu związku małżeńskiego:

Choroba psychiczna – ujawniona w trakcie trwania związku.
Niedobór seksualny – znaczny i gdy małżonek mimo podejmowanych starań nie jest w stanie zlikwidować jego skutków.
Impotencja – w wyniku choroby lub starości.
Różnica charakterów i usposobień – doprowadza do spięć i scysji, mimo chodzenia na terapię.

Zawinione przyczyny rozpadu związku małżeńskiego:

Groźba – fakt rzucania gróźb przez jednego małżonka.
Nieetyczne postępowanie – w trakcie trwania związku.
Nieróbstwo – uchylanie się od podjęcia pracy.
Odmowa współżycia płciowego – a zwłaszcza uzależnienie pożycia od takich zachowań małżonka, które wywołują uzasadniony

sprzeciw.

Odmowa wzajemnej pomocy – w obowiązkach małżeńskich, a zwłaszcza w niepomyślnych sytuacjach życiowych.
Opuszczenie małżonka – charakter trwały i ma określone skutki.
Alkoholizm
Agresja – która się ujawnia w zniewagach słownych.
Zaniedbywanie rodziny – obowiązków wobec dzieci, nadużywanie władzy rodzicielskiej
Zdrada małżeńska – naruszenie wierności, nie tylko cudzołóstwo, ale każde niejasne zachowanie wobec osób trzecich.
Zły stosunek do rodziny małżonka – a zwłaszcza do matki małżonka.
Denuncjacja – złożenie doniesienia na małżonka.
Bezpłodność – z reguły jest niezawiniona, ale gdy jest ukryta, lub spowodowana niepotrzebnym, ale świadomym zabiegiem.
Niewłaściwe zachowanie się rodziny współmałżonka – np. dzieci z poprzedniego małżeństwa.
Różnica światopoglądów – zwłaszcza religijnych.
Rażąca różnica wieku
Wady oświadczenia woli – przez osoby zawierające związek małżeński na skutek błędu, podstępu lub groźby.