1. DEFINICJE PSYCHOLOGII

1. Psychologia - naukowe badanie zachowania jednostek i ich procesów psychicznych

2. Metoda naukowa - szereg uporządkowanych kroków, stosowanych do analizowania i rozwiązywania problemów. Metoda ta wykorzystuje informacje zebrane w obiektywny sposób jako podstawę do wyciągania wniosków o badanych faktach.

3. Zachowanie - wyraz przystosowania się organizmów do środowiska. Jest działaniem.

4. Jednostka - istota żywa poddawana analizie psychologicznej. Można ją badać w jej naturalnym środowisku lub w kontrolowanych warunkach.

5. Procesy psychiczne - funkcjonowanie psychiki ludzkiej: myślenie, planowanie, rozumowanie, tworzenie, marzenie.

2. CELE PSYCHOLOGII

1. Obserwowanie

1. Dane behawioralne są to sprawozdania z obserwacji dotyczących zachowania organizmów oraz warunków, w jakich te zachowania zachodzą.

2. Obiektywność obserwacji - nie można dopuścić do zniekształcenia obserwowanych danych poprzez różne odmiany tendencyjności, uprzedzeń i oczekiwań obserwatora.

3. Poziom obserwacji makroskopijny - jednostka w złożonych kontekstach społecznych i kulturowych.

4. Poziom obserwacji pośredni - proste cechy zachowania.

5. Poziom mikroskopijny obserwacji - biologiczne podstawy obserwacji, np. zmian biochemiczne w organizmie.

2. Wyjaśnianie

1. Znajdowanie prawidłowości w procesach behawioralnych i psychicznych.

2. Wyjaśnianie wewnętrzne - wyposażenie genetyczne, motywacja, poziom inteligencji, samoocena.

3. Wyjaśnianie zewnętrzne - czynniki działające z zewnątrz, wpływ środowiska.

3. Prognozowanie

1. Przewidywania to twierdzenia dotyczące prawdopodobieństwa, że wystąpi pewne zachowanie lub że zostanie wykryta określona zależność.

2. Przewidywania naukowe opiera się na wiedzy o tym, w jaki sposób zjawiska wiążą się ze sobą oraz na wskazaniu mechanizmów łączących te zjawiska z pewnymi predykatorami.

3. Przewidywanie przyczynowe określa warunki, w jakich dane zachowanie będzie się zmieniać.

4. Kierowanie tym, co się dzieje

1. Spowodowanie wystąpienia lub nie wystąpienia danego zachowania; zapoczątkowanie go, podtrzymywanie, zahamowanie, pływanie na jego formę i siłę lub częstotliwość występowania.

2. Poprawa jakości życia ludzi.

3. PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA

1. Dziedzina psychologii zajmująca się wpływem zmiennych społecznych na zachowania, postawy, postrzeganie i motywy jednostek.

2. Zjawiska grupowe i relacje między grupami.

3. Zachowanie w kontekście społecznym.

4. PODZIAŁ NA GRUPĘ WŁASNĄ I OBCĄ

1. Grupa własna - grupa, z którą się identyfikuję.

2. Faworyzowanie grupy własnej.

3. Pozytywne uczucia wobec grupy własnej i neutralne wobec grupy obcej.

4. Kategoryzacja społeczna - proces, dzięki któremu ludzie organizują swoje środowisko społeczne, kwalifikując siebie i innych do grup.

5. HISTORYCZNE PODSTAWY PSYCHOLOGII

1. Herman Ebbinghaus

1. `psychologia ma długą przeszłość, ale krótką historię'

2. Jeden z pierwszych psychologów eksperymentalnych.

2. Psychologia jako dyscyplina naukowa

1. Koniec XIX wieku

2. Początek stosowania technik laboratoryjnych.

3. Laboratoria psychologiczne zaczęły powstawać na uniwersytetach.

3. Wilhelm Wundt

1. Założył pierwsze laboratorium poświęcone psychologii eksperymentalnej w Lipsku.

2. Zasady psychologii fizjologicznej.

4. Strukturalizm

1. Badanie struktury psychiki i zachowania

2. Wszelkie doznania człowieka można rozumieć jako kombinację składników podstawowych.

3. Dane zbierano przy zastosowaniu systematycznych, obiektywnych procedur.

4. Introspekcja - systematyczne obserwowanie przez jednostkę własnych myśli i uczuć dotyczących określonych doznań sensorycznych.

5. Wundt i Tischner

6. Zarzuty stawiane strukturalizmowi:

1. redukcjonistyczny - sprowadzał całe złożone doświadczenie ludzkie do prostych wrażeń.

2. atomistyczny - usiłował łączyć elementy w całość, zamiast badać złożone czy całościowe zachowania bezpośrednio.

3. mentalistyczny - badał wyłącznie sprawozdania słowne ludzi; pomijano dzieci, zwierzęta, osoby z zaburzeniami psychicznymi.

5. Funkcjonalizm

1. Wyuczone nawyki, które umożliwiają organizmom przystosowanie się do środowiska i efektywne funkcjonowanie.

2. Badanie funkcji i celów danego aktu behawioralnego.

3. Założyciele - James i Dewey.

6. STEREOTYPY

1. Uogólnienia dotyczące grupy ludzi, polegające na przypisywaniu takich samych cech wszystkim członkom grupy.\

2. Zagrożenie przez stereotyp występuje wtedy, gdy ludzie są stawiani w sytuacjach mających związek z negatywnymi aspektami dotyczących ich stereotypów.

3. Wrażliwość na stereotyp, groźba stereotypu - przekonanie o tym, iż jakiś negatywny stereotyp jest prawdziwy, może powodować niskie osiągnięcia związane z tym stereotypem.

7. PERCEPCJA

1. Procesy organizujące informacje w obrazy zmysłowe oraz interpretujące je jako wytwór obiektów lub wydarzeń pochodzących z zewnętrznego, trójwymiarowego świata.

8. WSPÓŁCZESNE KIERUNKI W PSYCHOLOGII

1. Kierunek psychodynamiczny

1. Przyczyną działań ludzkich są wrodzone instynkty, popędy biologiczne oraz usiłowania zmierzające do rozwiązania konfliktów między potrzebami osobistymi a wymaganiami społeczeństwa.

2. Głównym celem działań jest redukowanie napięcia.

3. Siegmund Freud

2. Kierunek behawiorystyczny

1. Wpływ poszczególnych bodźców środowiskowych na określone rodzaje zachowania.

2. Głównym przedmiotem badań jest reakcja behawioralna.

3. Konsekwencje, wynikające z reakcji behawioralnej.

4. John Watson

3. Kierunek humanistyczny

1. Ludzie z natury są istotami aktywnymi, dobrymi i mającymi zdolność dokonywania wyboru.

2. Badanie zachowania w oparciu o ludzkie biografie.

3. Samorealizacja - Abraham Maslow - dążenie każdej jednostki do jak najpełniejszego rozwoju swych potencjalnych możliwości.

4. Kierunek poznawczy

1. Myśl ludzka i procesy związane z gromadzeniem wiedzy - uwaga, myślenie, zapamiętywanie i rozumienie.

2. Myśli są skutkami i przyczynami działań zewnętrznych.

3. Badanie spostrzegania, pamięci, posługiwania się językiem, podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów na różnych poziomach.

5. Podejście biologiczne

1. Przyczyny zachowania w działaniu genów, mózgu, układu nerwowego i układu wydzielania wewnętrznego.

2. Doznania i zachowania jako wynik procesów chemicznych i elektrycznych zachodzących wewnątrz komórek nerwowych i pomiędzy nimi.

3. Zachowanie jest zdeterminowane przez struktury anatomiczne i dziedziczenie. Doświadczenie może zmieniać zachowanie zmieniając jego podłoże biologiczne.

6. Kierunek ewolucjonistyczny

1. Zdolności umysłowe człowieka ewoluowały w ciągu milionów lat, służąc konkretnym celom przystosowawczym.

2. Połączenie nowoczesnej psychologii z darwinowską teorią ewolucji.

7. Kierunek społeczno - kulturowy

1. Przyczyny i konsekwencje zachowania wynikające z różnic międzykulturowych.

2. Sprawdzanie, czy teorie opracowane przez badaczy można zastosować do wszystkich ludzi, czy do określonych populacji.

9. UZALEŻNIENIE I NAŁÓG

1. Uzależnienie fizjologiczne to proces, w którym organizm adaptuje się do danego środka i uzależnia od niego, po części na skutek niedoboru neuroprzekaźników, spowodowanych częstą obecnością tego środka.

1. Nałóg jest rezultatem tolerancji na dany środek i uzależnienia. Osoba dotknięta nałogiem wymaga obecności danego środka w swym organizmie, w innym wypadku cierpi na objawy odstawienia - dreszcze, poty, mdłości, nawet śmierć.

2. Uzależnienie psychiczne - uważanie przez osobę zażycie danego środka za przyjemne, co powoduje rozwój niepohamowanego pragnienia jego zażycia, połączonego z nałogiem.

10. POZNANIE SPOŁECZNE

1. Procesy, dzięki którym ludzie selekcjonują, interpretują i zapamiętują informacje społeczne.

2. Percepcja społeczna - proces, który decyduje o tym, jak ludzie rozumieją i kategoryzują zachowania innych.

3. Teoria atrybucji - jak osoba postrzegająca zdarzenia społeczne wykorzystuje dostępne informacje do formułowania wyjaśnień przyczynowych.

4. Zasada współzmienności - można przypisać dane zachowanie określonemu czynnikowi przyczynowemu, jeśli czynnik ten był obecny zawsze, wtedy gdy zachowanie to występowało i był nieobecny, gdy ono nie występowało.

5. Podstawowy błąd atrybucji - tendencja do jednoczesnego przeceniania czynników dyspozycyjnych (przypisywanie winy lub zasługi ludziom) i niedoceniane czynników sytuacyjnych (środowiskowych), podczas szukania przyczyny jakiegoś zachowania lub zdarzenia.

6. Egotyzm atrybucyjny - przypisywanie sobie zasług za swoje sukcesy, a wypieranie się odpowiedzialności za swoje niepowodzenia.

7. Samospełniająca się przepowiednia - przewidywania dotyczące jakiegoś przyszłego zdarzenia, które modyfikują interakcje behawioralne, w taki sposób, że uzyskuje się to czego się oczekiwało.

8. Potwierdzenie behawioralne - proces, dzięki któremu oczekiwania dotyczące innej osoby wpływają na tę osobę, skłaniając ją do zachowania potwierdzającą pierwotną hipotezę na jej temat.

11. SEN

1. Funkcje snu

1. Ochrona i regeneracja organizmu

2. Synteza neuroprzekaźników, w celu skompensowania ich zużycia w trakcie codziennych czynności

3. Receptory postsynaptyczne odzyskują optymalny poziom wrażliwości

4. Zaopatrzenie mózgu w energię zostaje uzupełnione.

5. Sen REM może być potrzebny do przechowywania wspomnień, dopasowywania nowych doświadczeń do sieci wcześniejszych wspomnień oraz przekonań i utrzymywaniu nastroju i emocj.

2. Zaburzenia snu

1. Jet lag - zaburzenia snu po długim locie; wewnętrzny rytm dobowy nie jest zgodny z normalnym czasem w nowym środowisku.

2. Bezsenność - chroniczny brak zadowalającego snu; niezdolność do szybkiego zasypiania, częste budzenie się w czasie snu, wczesne budzenie się rano.

3. Narkolepsja - okresowe zasypianie w ciągu dnia

1. katapleksja - zwiotczenie mięśni i utrata kontroli nad mięśniami pod wpływem pobudzenia emocjonalnego.

4. Bezdech w czasie snu - oddechowe zaburzenie snu; dotknięta nim osoba przestaje w czasie snu oddychać, co powoduje wydzielanie się hormonów sygnalizujących stan alarmowy, po czym śpiący budzi się i zaczyna ponownie oddychać.

5. Somnambulizm - sennowłóctwo, chodzenie podczas snu.

6. Nadmierna senność w ciągu dnia - powoduje zmniejszenie czujności, wydłużenie czasu reakcji oraz pogorszenie wyników w zadaniach ruchowych i poznawczych.

12. EMOCJE

1. Emocja - złożony zespół zmian, obejmujących pobudzenie fizjologiczne, odczucia, procesy poznawcze oraz reakcje behawioralne, pojawiających się w odpowiedzi na sytuację postrzeganą przez jednostkę jako ważną.

2. Emocje są zwykle krótkoterminowe i stosunkowo intensywne.

3. Funkcje emocji

1. Motywacyjna, pobudzająca do działania. Kierują i podtrzymują zachowania ukierunkowane na realizację pewnych celów.

2. Społeczna, integrują z innymi ludźmi i dystansują do innych. Mogą pobudzać do zachowań prospołecznych. Ludzie w dobrym nastroju są bardziej skłonni pomagać innym. Dobry nastrój pozwala lepiej wypełniać funkcje społeczne jednostki.

3. Poznawcze, wpływając na to, na co jednostka zwraca uwagę, jak postrzega siebie i innych oraz jak interpretuje i zapamiętuje różne elementy sytuacji życiowych. Emocje organizują i kategoryzują doświadczenia życiowe. Emocje przechowywane są wraz z jakimś wydarzeniem, stanowiąc cześć jego kontekstu.

4. Afekt poznawczy - pogodny nastrój skutkuje bardziej kreatywnym i wydajniejszym myśleniem oraz rozwiązywaniem problemów.

5. Teorie emocji próbują wyjaśnić związek pomiędzy fizjologicznymi i psychologicznymi aspektami doświadczania emocji.

1. Teoria reakcji organizmu Jamesa i Langego

1. źródłem emocji są informacje zwrotne z ciała

2. postrzeganie bodźca powoduje pobudzenie autonomiczne i inne reakcje organizmu, prowadzące do doświadczania konkretnej emocji

2. Teoria procesów nerwowych Canzona i Barda

1. bodziec emocjonalny jest źródłem dwóch równoczesnych reakcji - pobudzenia oraz doświadczania emocji.

2. niezależność reakcji fizjologicznych i psychicznych

3. Teoria oceny poznawczej emocji

1. Stanley Schachter - doświadczenie emocji jest łącznym efektem pobudzenia fizjologicznego i oceny poznawczej.

2. Richard Lazarus - doświadczenie emocjonalne wynika również z zachodzących interakcji z otoczeniem, które podlegają ocenie. Ocena ta często jest dokonywana bez udziału świadomego myslenia.

6. Rodzaje fizjologicznych reakcji

1. Silne emocje - strach, złość - aktywuje się system reakcji alarmowej organizmu, odpowiedzialny za sterowanie wydzielaniem się adrenaliny i noradrenaliny, które pobudzają narządy wewnętrzne do uwalniania cukru do krwi, powodują podniesienie ciśnienia krwi oraz zwiększają wydzielanie potu i śliny. Gdy sytuacja związana z tymi emocjami minie, parasympatyczny układ nerwowy hamuje wydzielanie aktywujących hormonów.

1. złość - przyspieszony puls, podwyższona temperatura

2. strach - przyspieszony puls, obniżona temperatura

2. Smutek - szybkie bicie serca

3. Radość - wolny puls

4. Kora mózgowa dostarcza skojarzeń, wspomnień i znaczeń, które integrują doświadczenie psychologiczne i reakcje biologiczne.

5. W mózgu istnieją dwa różne ośrodki odpowiedzialne za reakcje emocjonalne - związane ze zbliżaniem się oraz związane z wycofaniem się.

13. STRES

1. Stres to zespół reakcji organizmu na zdarzenia bodźcowe, które zakłócają stan jego równowagi i wystawiają na próbę lub przekraczają jego zdolność radzenia sobie.

2. Stresor to zdarzenie bodźcowe wymagające od organizmu pewnego rodzaju reakcji adaptacyjnej.

3. Stres ostry- przejściowy stan pobudzenia.

4. Stres chroniczny - stan trwającego pobudzenia, w trakcie którego żądania otoczenia są postrzegane jako przekraczające dostępne zasoby wewnętrzne i zewnętrzne, niezbędne do radzenia sobie z nimi.

5. Fizjologiczne reakcje na stres

1. zwężają się naczynia krwionośne

2. nasila się pocenie

3. zwiększenie ciśnienia krwi i tętna

4. zwieracz odbytniczy i cewki moczowej zamykają się

5. rozszerzają się źrenice, mięśnie rzęskowe soczewki rozkurczają się, umożliwiając widzenie na dalszą odległość

6. rozszerzają się oskrzela

7. zmniejsza się aktywność układu pokarmowego

8. rozszerzają się naczynia krwionośne w zewnętrznych narządach płciowych

9. pęcherz moczowy rozkurcza się

6. Reakcja walcz lub uciekaj

7. Psychologiczne reakcje na stres

1. Zespół stresu pourazowego - reakcja stresowa, w której ludzie cierpią z powodu nieustającego powracania wspomnień dotyczących wydarzeń traumatycznych.

1. znieczulenie emocjonalne w stosunku do zdarzeń codziennych

2. uczucie alienacji w stosunku do innych

3. problemy ze snem

4. poczucie winy

5. trudności z koncentracją

6. przesadzone reakcje w sytuacjach doświadczania strachu

2. Stres chroniczny związany z otoczeniem i warunkami społecznymi.

14. ŚWIADOMOŚĆ

1. Stan, w którym jednostka zdaje sobie sprawę ze zjawisk zewnętrznych oraz własnego stanu wewnętrznego.

2. Świadomość pomaga przetrwać i umożliwia tworzenie zarówno osobistych, jak i wspólnych dla danej kultury modeli rzeczywistości.

3. Redukuje dopływ bodźców ze środowiska.

4. Selektywne przechowywanie - świadomość pozwala klasyfikować zdarzenia i doświadczenia pod kątem osobistych potrzeb jako istotne lub nieistotne, przez wybieranie jednych i ignorowanie innych.

5. Dzieci uzyskują świadomość, czyli obiektywne Ja, kiedy potrafią skierować swoją świadomość na siebie- uczynić siebie przedmiotem swojej świadomej analizy. Dzieje się to około 18 miesiąca życia.

6. Wspomnienia przedświadome dostępne są świadomości dopiero wtedy, gdy coś zwróci na nie nasza uwagę.

7. Procesy nieświadome - procesy, które rzadko lub w ogóle nie docierają do świadomości.

8. Procesy automatyczne - procesy przetwarzania nie wymagające uwagi; mogą przebiegać równolegle z wykonywaniem pewnych zadań, nie zakłócając ich.

9. Zjawisko odzyskanego wspomnienia - Wspomnienie o dawnym zdarzeniu, takim jak wykorzystanie seksualne, które zostało zapomniane lub wyparte; zgodność tych wspomnień z rzeczywistością jest kwestią bardzo kontrowersyjną.

10. Zmienione stany świadomości

1. Przytomne sny - zdawanie sobie sprawy z tego, że się śpi i kontrola nad kierunkiem marzeń sennych jest możliwa poprzez regularne ćwiczenia tej umiejętności.

2. Hipnoza - zmieniony stan świadomości, charakteryzujący się specyficzną zdolnością niektórych ludzi do reagowania na sugestię zmianami w zakresie percepcji, pamięci, motywacji i poczucia samokontroli.

1. podatność na hipnozę to stopień wrażliwości danej osoby na podawane jej standardowe sugestie, by doświadczyć reakcji hipnotycznych.

2. za pomocą hipnozy można ograniczyć antycypację i strach wzmacniające bodźce bólowe; zdolność redukowania bólu.

3. hipnoza umożliwia badanie i modyfikowanie poczucia świadomości.

3. Medytacja - forma zmiany świadomości mająca na celu zwiększenie samowiedzy i polepszenie samopoczucia przez osiągnięcie głębokiego stanu uspokojenia.

1. w czasie medytacji z uwaga ograniczoną jednostka może skupić się na oddychaniu i regulować je, przyjmować określone pozycje ciała, minimalizować wewnętrzną stymulację, wytwarzać w swym umyśle określone obrazy oraz oczyszczać umysł z wszelkich myśli.

2. w czasie medytacji z pełną uwagą dana osoba uczy się pozwalać myślom i wspomnieniom przepływać swobodnie przez umysł bez reagowania na nie. Ta forma medytacji może służyć do redukcji stresu.

4. Halucynacje - żywe, wyraziste spostrzeżenia, które mają miejsce przy braku obiektywnej stymulacji. Stanowią umysłową konstrukcję zastępującą danej jednostce rzeczywistość.

1. są indywidualnymi doświadczeniami, nie podzielanymi przez innych

2. mogą być krótkotrwałe lub długotrwałe, wpływając wtedy na życie jednostki

3. ich powstawaniu sprzyja wysoki poziom pobudzenia, stany intensywnej potrzeby lub niezdolność stłumienia zagrażających myśli; mogą również wystąpić podczas wysokiej gorączki, napadów padaczki i migrenowych bólów głowy, u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi lub po zażyciu środków psychotropowych.

5. Ekstaza religijna - intensywne przeżycia religijne spowodowane medytacją, modlitwą, postem lub duchowym komunikowaniem się.

15. OSOOWOŚĆ

1. Osobowość to łożony zbiór właściwości psychicznych, wpływających na charakterystyczne wzorce zachowań danej jednostki, niezmienne w czasie i w różnych sytuacjach.

2. Podział według typów

1. Istnienie odrębnych, nieciągłych kategorii, do których ludzie pasują. Nie można należeć do wielu typów w ramach jednego systemu klasyfikacji.

2. Hipokrates - V w. p.n.e. ; ciało zawiera cztery płyny - humory, z których każdy wiąże się ze szczególnym wzorem zachowań i emocji. W II w. Galen zasugerował, że osobowość jednostki zależy od przewagi danego płynu w organizmie.

1. krew - temperament sangwiniczny - wesoły i aktywny

2. flegma - temperament flegmatyczny - apatyczny i ospały

3. czarna żółć - temperament melancholiczny - smutny i zadumany

4. żółć - temperament choleryczny - łatwo wpadający w złość i pobudliwy

3. William Sheldon - powiązanie budowy ciała z temperamentem

1. typ endomorficzny - gruby, miękki, okrągły - zrelaksowany, towarzyski

2. typ mezomorficzny - muskularny, silny - energiczny, odważny, aktywny

3. typ ektomorficzny - chudy, wysoki - introwertycy, artyści, mają skłonności do rozmyślania o życiu

4. Frank Sulloway -współczesna koncepcja typów osobowości oparta na kolejności narodzin.

1. dzieci pierworodne - od początku otoczone uwagą i miłością rodziców - podporządkowanie się rodzicom, identyfikacja z rodzicami

2. dzieci urodzone później - urodzeni buntownicy ; starają się znaleźć dziedzinę, w której starsze rodzeństwo nie zyskało jeszcze przewagi ; otwarte na nowe doświadczenia

3. Opisywanie osobowości za pomocą cech

1. Cechy są to trwałe właściwości lub atrybuty, predysponujące ludzi do zachowywania się w spójny sposób w różnych sytuacjach.

2. Gordon Allport - cechy są elementami tworzącymi osobowość. Są odpowiedzialne za spójność zachowania. Głównym wyznacznikiem zachowania jest struktura osobowości, a nie warunki środowiskowe

1. cechy podstawowe - wokół nich jednostka organizuje swoje życie

2. cechy główne - charakterystyczne dla danej osoby właściwości

3. cechy drugorzędne - specyficzne, osobiste właściwości; preferencje

3. Uniwersalny wymiar cech

1. Raymond Cattell - u podłoża ludzkiej osobowości leży 16 czynników - cech źródłowych

2. Hans Eysenck

1. Ekstrawersja -ukierunkowany do wewnątrz vs. Ukierunkowany na zewnątrz

2. Neurotyzm - zrównoważony emocjonalnie vs. Niezrównoważony

3. Psychotyzm - uprzejmy i liczący się z innymi vs. Antyspołeczny

4. Model wielkiej piątki

1. model pięcioczynnikowy, dominujący w ostatnich latach

1. ekstrawersja - rozmowny, energiczny, asertywny vs. Nieśmiały

2. ugodowość - życzliwy, uprzejmy, czuły vs. Kłótliwy, zimny

3. sumienność - odpowiedzialny, rozważny, skłonny do porządku vs. Niedbały, nieodpowiedzialny, niepoważny

4. neurotyczność - zrównoważony,pogodny vs. Lękliwy,chimeryczny

5. otwartość na doświadczenia - twórczy, bez uprzedzeń, intelektualista vs. Ograniczony, płytki, nieinteligentny

4. teoria psychodynamiczna - Freud

1. zdarzenia zachodzące w psychice jednostki motywują jej zachowania, wszelkie zachowanie jest motywowane, popędy, libido

2. determinizm psychiczny - wszystkie reakcje psychiczne oraz zachowania są zdeterminowane wcześniejszymi doświadczeniami

3. czynności pomyłkowe w mowie, piśmie, myśleniu a także sny zdradzają nasze nieświadome pragnienia

4. różnice osobowości wynikają z różnych sposobów radzenia sobie z popędami

1. id - podstawowe popędy;

1. działa irracjonalnie, kierując się impulsem

2. kieruje się zasadą przyjemności

2. superego - wartości jednostek, społecznie wyuczone postawy moralne

1. wewnętrzny głos nakazów i zakazów

2. superego zawiera ideał ego - wyobrażenie na temat tego jaką osoba chciałaby się stać dana jednostka

3. ego -zakorzeniony w rzeczywistości aspekt jaźni, rozstrzygający konflikty między impulsami id a wymaganiami superego

1. świadome sądy o przyczynach i konsekwencjach zachowań

2. rządzi się zasadą rzeczywistości - przekłada racjonalne wypory nad żądania przyjemności

3. ego szuka kompromisu, kiedy oczekiwania id i ego pozostają w konflikcie

5. wyparcie - proces psychologiczny, chroniący jednostkę przed skrajnym lękiem lub poczuciem winy z powodu impulsów, myśli lub wspomnień nieakceptowanych i takich, które niebezpiecznie byłoby wyrazić

6. mechanizm obronny ego - strategie psychiczne stosowane przez ego do obrony przed konfliktami między domagającymi się wyrażeń impulsami id a żądaniami superego, aby je odrzucić. Dzięki temu człowiek jest w stanie zachować korzystny obraz samego siebie i podtrzymać akceptowany obraz własnej osoby w oczach innych.

7. Lęk - silna reakcja emocjonalna, powstająca wówczas, gdy wyparty konflikt jest o krok od wtargnięcia do świadomości; sygnał niebezpieczeństwa

16. RODZAJE HEURESTYK OCENIANIA

1. Heurystyki to strategie poznawcze lub intuicje płynące z praktyki, często stosowane jako skróty myślowe w rozwiązywaniu złożonych zadań polegających na wnioskowaniu.

2. Heurystyka dostępności - sąd oparty na informacji najłatwiejszej do wyszukania w pamięci.

3. Heurystyka reprezentatywności - strategia poznawcza, zgodnie z którą obiekt zostaje przyporządkowany do danej kategorii na podstawie kilku cech uznanych za reprezentatywne dla tej kategorii. Ludzie używają dawnych informacji do wydawania osadów na temat podobnych okoliczności w teraźniejszości. Jest to istotą wnioskowania indukcyjnego.

4. Heurystyka zakotwiczenia - niewystarczające odejście w górę lub w dół od dokonanej pierwotnie oceny, podczas seryjnego oceniania prawdopodobnej wartości pewnego wydarzenia lub efektu. Prowadzi do nieodpowiedniego oszacowania, zawyżonego lub zaniżonego, gdy wartość początkowa została przyjęta za punkt wyjścia oszacowań.

17. WARUNKOWANIE KLASYCZNE

1. Warunkowanie klasyczne to rodzaj uczenia się, w którym zachowanie (reakcja warunkowa) jest wywoływana przez neutralny bodziec (bodziec warunkowy), który zyskuje tę zdolność poprzez skojarzenie go z bodźcem istotnym biologicznie (bodziec bezwarunkowy).

2. Jeden bodziec czy zdarzenie pozwala przewidzieć wystąpienie innego bodźca czy zdarzenia.

3. Iwan Pawłow odkrył warunkowanie klasyczne, otrzymał za to nagrodę Nobla ; eksperyment z psami

18. PERSWAZJA

1. Perswazja to celowe działanie podejmowane w celu zmiany postaw.

2. Centralny tor perswazji - ludzie starannie analizują przekaz perswazyjny, tak że zmiana postawy zależy od siły argumentów.

3. Peryferyjny tor perswazji - ludzie nie koncentrują się na krytycznej analizie przekazu, lecz reagują na powierzchowne sygnały występujące w danej sytuacji.

4. To z jakiego toru perswazji korzystają ludzie, zależy od ich motywacji w odniesieniu do danego przekazu - czy są gotowi i zdolni do starannego przemyślenia perswazyjnych treści.

5. Dysonans poznawczy - stan konfliktu, którego dana osoba doświadcza po podjęciu decyzji, realizacji działania lub otrzymaniu informacji niezgodnych z uprzednimi przekonaniami, uczuciami lub wartościami.

1. W warunkach silnego dysonansu jednostka dokonuje autoperswazji - uzasadnia po fakcie swoje zachowanie i przekonuje sama siebie.

2. Dysonans ma siłę motywującą - popycha do podjęcia działania redukującego to nieprzyjemne odczucie.

19. GŁÓWNE TYPY ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH

1. Zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych

2. Zaburzenia pod postacią somatyczną obejmują objawy somatyczne, takie jak paraliże i bóle kończyn, nie mające przyczyn fizycznych.

3. Zaburzenia seksualne obejmujące problemy związane z zahamowaniem lub dysfunkcjami seksualnymi oraz dewiacyjne praktyki seksualne

4. Zaburzenia odżywiania

20. MODELE ANORMALNOŚCI

1. Upatrywanie się źródeł zaburzeń psychicznych w osobistych przeżyciach, urazach, konfliktach oraz w czynnikach środowiskowych.

2. Model psychodynamiczny

1. Wczesnodziecięce doświadczenia kształtują normalne, jak i anormalne zachowania

2. symptomy patologii psychicznej mają swoje źródła w nieświadomych konfliktach i myślach.

3. Jednostka może nadużywać mechanizmów obronnych do wyparcia się leku i konfliktowych motywów, co spowoduje jej wyczerpanie i brak satysfakcji z życia.

3. Model behawioralny

1. Zachowania nienormalne nabywa się poprzez uczenie się i wzmacnianie

2. Koncentracja na wzmocnieniach podtrzymujących dane zachowanie

4. Model poznawczy

1. Istotne znaczenie ma sposób postrzegania siebie i myślenie o sobie oraz o relacjach z innymi ludźmi i środowiskiem

2. Problemy psychologiczne są efektem zniekształceń w postrzeganiu rzeczywistej sytuacji, błędnego rozumowania lub nieudolności w rozwiązywaniu problemów

5. Model socjokulturowy

1. Takie same zachowania odmiennie interpretuje się w różnych kulturach

2. Określone warunki kulturowe mogę tworzyć środowisko sprzyjające występowaniu odrębnych typów lub podtypów psychopatologii.

21. ZABURZENIA LĘKOWE

1. Uogólnione zaburzenie lękowe

1. Odczuwanie lęku przez większość czasu w ciągu co najmniej 6 miesięcy, gdy nie występują jakiekolwiek zagrożenia.

2. Napięcie mięśni, zmęczenie, niepokój, zła koncentracja, drażliwość, kłopoty ze snem

3. Pogorszenie funkcjonowania wynikające z niemożności kontrolowania lub zniwelowania niepokoju

2. Zespół paniki, lęk paniczny

1. Doznawanie nieoczekiwanych, ostrych napadów paniki

2. Uczucie silnej obawy, przerażenia, zawroty głowy, omdlenia, uczucie przytłoczenia i duszenia się, szybkie bicie serca

3. Ataki nie są wywołane przez konkretne czynniki sytuacyjne

4. Diagnozowany jest z agorafobia - skrajny strach przed przebywaniem w miejscach publicznych lub na otwartej przestrzeni

3. Fobia -uporczywy i irracjonalny strach przed specyficznym obiektem, czynnością lub sytuacją

1. Fobia społeczna - uporczywy, irracjonalny lęk powstający w oczekiwaniu na sytuację publiczną, w której inni mogą nas obserwować. Osoba z tą fobią obawia się, ze zachowa się w sposób niezręczny lub kłopotliwy.

4. Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne

1. Obsesje to myśli, obrazy lub impulsy, które powtarzają się lub trwają pomimo wysiłku stłumienia ich

2. Kompulsje to powtarzające się czynności celowe, wykonywane według pewnych reguł, w reakcji na jakąś obsesję. Zachowanie to ma w zamierzeniu redukować lub zapobiec niepokojowi, obsesją.

5. Zespół stresu pourazowego

1. Uporczywe ponowne przeżywanie traumatycznych wydarzeń w sprawiających cierpienie snach, wspomnieniach, halucynacjach i retrospektywnych przebłyskach.

22. TYPY ZABURZEŃ NASTROJU

1. Zaburzenie nastroju, afektywne - to naruszenie równowagi emocjonalnej, takie jak poważna depresja albo depresja występująca naprzemiennie z manią.

2. Depresja wielka

1. Smutek, przygnębienie, zanik zdolności do czerpania przyjemności ze zwykłych zdarzeń, brak apetytu, znaczna utrata wagi, bezsenność lub hipersomnia (nadmierna senność), znaczne spowolnienie ruchu lub nadpobudliwość, uczucie bezwartościowości, samooskarżanie się, problemy z pamięcią i koncentracją, uporczywe myśli o śmierci, myśli lub próby samobójcze

2. Depresja może trwać od kilku tygodni do nawet kilkunastu lat

3. Zaburzenie dwubiegunowe

1. Okresy ostrej depresji na przemian z okresami maniakalnymi

2. Epizod maniakalny - jednostka czuje się rozradowana, jest wylewna, działa pod wpływem dobrego nastroju. Zawyżone poczucie własnej wartości, zmniejszona ilość potrzebnego nu. Nierealistyczny optymizm.

1. gdy epizod maniakalny ustępuje, jednostka musi się uporać ze szkodami spowodowanymi w okresie swoich szaleństw i wydostać się z tratw, np. po roztrwonieniu wszystkich pieniędzy.

2. po epizodach maniakalnych nastają okresy ciężkiej depresji.

23. STYGMAT W KONTEKŚCIE CHOROBY PSYCHICZNEJ

1. Zbiór negatywnych postaw wobec jednostki, które dyskwalifikują ją jako niemożliwą do zaakceptowania.

2. Źródła negatywnych postaw wobec osób chorych psychicznie:

1. Środki masowego przekazu - ukazywanie takich osób jako skłonnych do popełniania gwałtownych przestępstw

2. Akceptacja dowcipów o chorych psychicznie

3. Rodzina nie przyznaje się do choroby członka rodziny

4. Terminologia prawna podkreśl niepoczytalność umysłową

5. Chorzy nie przyznają się do swojej choroby

6. Oczekiwanie odrzucenia przez osoby chore może powodować rzeczywisty dyskomfort w reakcjach z innymi osobami

24. ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

1. Zaburzenia osobowości to długotrwały i nieprzystosowawczy wzorzec postrzegania, myślenia lub zachowania.

2. Osobowość paranoiczna - nieufność i podejrzliwość wobec osób, z którymi się kontaktują

3. Histrioniczne zaburzenie osobowości - nadmierna emocjonalność oraz potrzeba zwracania na siebie uwagi

4. Narcystyczne zaburzenie osobowości - wygórowanie poczucie własnego znaczenia, oddawanie się fantazją o sukcesach i władzy, potrzeba stałego uznania oraz podziwu

5. Antyspołeczne zaburzenie osobowości - trwała skłonność do nieodpowiedzialnych lub niezgodnych z prawem, naruszających porządek społeczny zachowań; kłamstwa, kradzieże, bójki; nieodczuwalnie wstydu i wyrzutów sumienia

25. PRZYCZYNY SCHIZOFRENII

1. Osoby spokrewnione genetycznie z kimś, kto chorował na schizofrenię, na bardziej narażone na ryzyko zachorowania, niż osoby nie spokrewnione z nimi

1. Hipoteza podatność - stres - aby u osób obciążonych genetycznie pojawiło się zaburzenie schizofrenicznie, muszą nałożyć się na nie stresowe czynniki środowiskowe

2. Utrata tkanki nerwowej - cieńsze obszary płatów czołowych i skroniowych

3. Inne wzorce aktywności mózgowej, niż normalne osoby

4. Zaburzone wzorce komunikowania się rodziców

1. Niezdolność rodziny do skupiania się na wspólnym temacie

2. Trudności rodziców w przyjmowaniu perspektywy innych członków rodziny

3. Trudności w jasnym i ścisłym porozumiewaniu się

4. Mniejsza wrażliwość interpersonalna

5. Krytycyzm, wrogość, wtrącanie się w życie dzieci

26. TYPY SCHIZOFRENII

1. Schizofrenia - zaburzenie, w którym doświadczenia różnią się jakościowo od normalnego funkcjonowania. Osobowość wydaje się zdezintegrowana, myślenie i postrzeganie są zniekształcone, a emocje stępione.

2. Typ zdezintegrowany

1. Niespójne wzorce myślenia,

2. zdezorganizowane zachowanie, nieadekwatne do sytuacji

3. niespójny język, pełen niezwykłych słów i niedokończonych zdań

3. typ katatoniczny

1. zaburzenie aktywności motorycznej

2. nadmierna aktywność lub pozostawanie w bezruchu, w dziwnych pozycjach, nie wykazując reakcji na otoczenie

3. skrajny negatywizm - nieumotywowany opór wobec wszelkich poleceń

4. typ paranoidalny

1. urojenia prześladowcze

2. urojenie wielkościowe- jednostka uważa się za ważną, znaczącą osobistość

3. zazdrość urojeniowa - chory nagina fakty, by pasowały do jego teorii zdrady

5. typ niezróżnicowany

1. chory spełnia kryteria więcej niż jednego typu schizofrenii lub nie wykazuje w sposób jednoznaczny cech żadnego z jej typów

2. widoczne urojenia, halucynacje, niespójna mowa, zdezorganizowane zachowanie

6. postać rezydualna

1. choroba wkracza w fazę remisji lub pozostaje w uśpieniu

2. chory w przeszłości doświadczył poważnego ataku choroby, obecnie nie ma jej głównych objawów

3. spłycenie emocji, pomniejszone objawy pozytywne

27. PAMIĘĆ

1. Pamięć to zdolność do przechowywania i wydobywania informacji.

1. Świadomy dostęp do osobistej i zbiorowej przeszłości

2. Zachowanie ciągłości doświadczeń

2. Pamięć utajona i pamięć jawna

1. Utajona- informacja staje się dostępna bez świadomego wysiłku

2. Jawna - człowiek czyni świadomy wysiłek, by odzyskać informację

3. Pamięć proceduralna - nabywanie, przechowywanie i wykorzystywanie umiejętności percepcyjnych, poznawczych i motorycznych.

1. Kompilowanie wiedzy -na skutek ćwiczeń jesteśmy w stanie wykonywać dłuższe sekwencje działań bez kontroli świadomości ; równocześnie traci się świadomy dostęp do zawartości tych skompilowanych jednostek

4. Procesy pamięciowe

1. Kodowanie - początkowe przetwarzanie informacji, które doprowadza do powstania jej reprezentacji w pamięci

2. Przechowywanie - utrzymanie w pamięci zakodowanego materiału

3. Wydobywanie - odzyskanie przechowywanej informacji w późniejszym czasie

5. Pamięć sensoryczna - przechowuje reprezentacje fizycznych cech bodźców zmysłowych przez kilka sekund

6. Pamięć ikoniczna - pamięć wzrokowa, ikona, trwa około pól sekundy

7. Pamięć echoiczna - pamięć sensoryczna dźwięków, trwa 5 - 10 sekund

8. Pamięć krótkotrwała - mechanizm do skupiania zasobów poznawczych w niewielkim zbiorze reprezentacji umysłowych

9. Pamięć operacyjna - zasoby pamięciowe, których używamy do wykonywania zadań takich jak rozumienie mowy i rozumowania.

1. Pętla fonologiczna - utrzymuje i manipuluje informacją w formie słownej

2. Szkicownik wzrokowo - przestrzenny - utrzymuje i manipuluje informacjami w formie wzrokowej i przestrzennej

3. Centralny mechanizm wykonawczy - kontrolowanie uwagi i koordynowanie informacji pochodzącej z pętli fonologicznej i szkicownika wzrokowo-przestrzennego

---