Opracowane Zagadnienia. Psychologia osobowości. Oleś, Psychologia Osobowości


osobowość 2010 - Tezy

I

  1. Specyfika psychologii osobowości - teoria integrująca.

Ja - suma wszystkich reprezentacji siebie

w relacji i wszystkich reprezentacji obiektu

Odpowiadają ze to procesy introjekcji i indentyfikacji

Oddzielanie elementów obiektu - rozszczepienie ego

Trwałe defekt ego

  1. Definicja osobowości D. Bussa i R. Larsena.

R. Larsen, D. Buss (2005): OSOBOWOŚĆ - to zespół wzajemnie powiązanych i względnie trwałych cech i mechanizmów psychologicznych wewnątrz jednostki, które wpływają na jej interakcje i przystosowanie do środowiska fizycznego, społecznego i intrapsychicznego.

Akcent pada na:

  1. współzależność cech i mechanizmów psychicznych

  2. interakcję między osobą a środowiskiem (percepcja, wybór, kreowanie, manipulowanie)

  3. adaptację jako centralną funkcję osobowości (cele, radzenie sobie, dostosowanie)

  4. szeroką koncepcję przystosowania - do środowiska fizycznego, społecznego i intrapsychicznego: myśli, wspomnienia, doświadczenia osobiste, uczucia, pragnienia, wyobrażenia, marzenia.

  1. Podejście skoncentrowane na osobie a podejście skoncentrowane na zmiennych.

Teoria osobowości - teoria integrująca

Podejście skoncentrowane na osobie

- przedmiotem poznania jest konfiguracja zmiennych

- jednostką analizy jest osoba

  

Podejście skoncentrowane na zmiennych

- przedmiotem poznania są zmienne

dużo wiemy o zmiennych i o ludziach

mało wiemy o osobie

  1. Trzy podejścia w badaniach osobowości: korelacyjne, kliniczne i eksperymentalne.

Korelacyjne           Eksperymentalne               Kliniczne
Liczba  zmiennych       Duża                     Mała                            Duża


Rodzaj zmiennych       Ilościowe      Ilościowe/jakościowe    Jakościowe/ilościowe

Kontrola                     Nie                        Tak                             Nie


Standaryzacja            Tak                         Tak                             Nie

Warunki           Quasi-naturalne              Sztuczne                     Naturalne


Zakres poznania     Ograniczony               Wąski                         Szeroki


Wnioskowanie    Współzależności         Przyczynowe         Opis/wyjaśnienie

________________________________________________________________________ 

II

  1. Trzy dogmaty psychoanalizy.

II Trzy główne dogmaty psychoanalizy, zarazem wyznaczniki teorii psychodynamicznych:

1. Determinizm
 Nie ma zachowań przypadkowych

2. Konflikt
 Źródła i rodzaje lęku:
 Lęk realistyczny -- przed zagrożeniem tkwiącym w środowisku
 Lęk neurotyczny -- wynika z konfliktu między popędami a samokontrolą
 Lęk moralny -- przed karą od wewnątrz, w przypadku gratyfikacji instynktu
3. Nieświadomość

  1. Funkcje id, ego, superego.

ŚWIADOMOŚĆ             --->   superego    EGO
   
PRZEDŚWIADOMOŚĆ   --->    superego    EGO      


NIEŚWIADOMOŚĆ        --->    superego, ego, ID

Id (to) - całkowicie nieświadome;
 zasada przyjemności
 popęd seksualny - libido
 popęd śmierci - thanatos (agresja)

Ego - wyłania się z id; czerpie energię z id; uzgadnia żądania id z wymaganiami świata
 zasada rzeczywistości
 Ego jest częściowo świadome - myślenie, podejmowanie decyzji
 Nieuświadomiona część ego - mechanizmy obronne
 Mechanizm obronny to nieświadoma strategia ego, która zniekształca rzeczywistość celem zmniejszenia lęku.

Superego - powstaje w wyniku kompleksu Edypa
 zinternalizowana reprezentacja norm i wartości
 nabytych przez identyfikację z rodzicami

Id: Tak, zrób to teraz

Superego: Nie, nigdy, nie wolno

Znaczna część superego jest nieświadoma. Funkcje superego:
1) pohamować impulsy id, szczególnie seksualne i agresywne,
2) nakłonić ego wzięcia pod uwagę celów moralnych,
3) osiągnięcie perfekcji.
 Podsystemy superego: sumienie i ego idealne.
sumienie - nie powinieneś i dotyczy głównie celów 1 i 2.
ideał ego - powinieneś i zaangażowane jest w cele 2 i 3.

  1. Przykłady mechanizmów obronnych.

  1. Na czym polega zasada zachowania energii - w odniesieniu do osobowości?

  1. Koncepcja zdrowia wg. S. Freuda.

Rozwój osobowości

 Popęd seksualny = pragnienie przyjemności zmysłowych

 

Faza ORALNA

pierwszy rok życia; fiksacja na fazie oralnej osobowość oralna

Wczesna frustracja - osobowość oralno-bierna:

beztrosko pogodna, nadmiernie zależna i oczekująca opieki (matkowania) od świata.

Późniejsza frustracja (kiedy dziecko na już ząbki) - osobowość oralno-sadystyczna:

cyniczna, pesymistyczna i uszczypliwie sarkastyczna, kłótliwa, roszczeniowa, nieufna

Faza ANALNA - w drugim i trzecim roku życia;

doznania zmysłowe: wstrzymywania i uwalniania

wypróżnianie się: cykl typu napięcie - ulga

Trening czystości - opanowanie popędu seksualnego, podporządkowanie libido społecznie określonym zasadom autonomia, panowanie nad sobą, sprawczość

Fiksacja na fazie analnej: skłonność do zatrzymywania uczuć i przedmiotów, albo wybuchowość

- typ analno-retencyjny: upór, zjadliwość, skąpstwo, usystematyzowany styl życia, brak spontaniczności i giętkości, kompulsywna samokontrola

- typ analno-ekspulsywny: impulsywne wyrażanie gniewu, brak organizacji działań, osoba nieuporządkowana, często okrutna i destrukcyjna, wybuchowa, złośliwa

Faza FALLICZNA - między 3 a 5 rokiem życia; kompleks Edypa - formowanie się superego

Kobiety - słabsze superego ze względu na brak lęku kastracyjnego

Frustracja Osobowość falliczna:

Mężczyźni: nastawieni na potwierdzanie męskości: sukcesy, wiele dzieci, powodzenie u kobiet

Kobiety: osobowość histeryczna, nadmierna koncentracja na kobiecości - identyfikacja z matką - idealizująca, flirtująca, ale nie wchodzi w relacje seksualne

Faza latencji

libido nie wyraża się wprost, ale przez zabawę, naukę, relacje z rówieśnikami

 Faza genitalna

dojrzewanie biologiczne i dojrzałość psychoseksualna

- ku pragnieniom heteroseksualnym i miłości altruistycznej

- ekspresja libido z korzyścią dla jednostki i społeczności

- ukierunkowanie energii popędowej - w miłość genitalną i produktywną pracę

przy jednoczesnym radzeniu sobie z lękiem (nieunikniony konflikt wewnętrzny)

  1. Zasady równoważenia i entropii wg C. Junga.

LIBIDO dążenia seksualne,

do przyjemności,

do twórczości

Nowa wersja zasady zachowania energii

zasada równoważenia (ekwiwalencji)

zasada entropii (rozlewania się energii)

Energia psychiczna libido wyraża się poprzez

KOMPLEKSY (całości)

  1. Czym jest archetyp? Przykłady.

Nieświadomość zbiorowa, kolektywna - skumulowane doświadczenia pokoleń
Archetypy:
 Wielka Matka
 Stary Mędrzec
 Anima
 Animus
 Cień
 Maska

  1. Struktura osobowości wg Junga: postawy i funkcje.

Typy:

DWIE POSTAWY:

EKSTRAWERSJA

INTROWERSJA

+ 4 FUNKCJE:

myślenie

uczucia

percepcja

intuicja

Uczuciowy
Kieruje się odbiorem subiektywnym, własnym odczuciem, a nie faktami lub obiektywnym spojrzeniem. Reaguje (ekstrawertyk) lub nie reaguje (introwertyk) na bodźce zależnie od doświadczanych uczuć; kieruje się empatią, sympatią, współczuciem, sentymentami, nastrojami; osoby mniej dojrzałe reagują emocjami, wzburzają się, fascynują lub lękają, nie mogąc zatrzymać biegu wzruszeń przy zachowanej świadomości. Dojrzały typ uczuciowy dobrze zna swoje potrzeby i łatwo mu określić swoje cele i wybory, czuje siebie i prawdziwie odróżnia własne stany emocjonalne od zewnętrznych wpływów albo emocji innych osób.

Intelektualny
Kieruje się zasadami obiektywnymi, faktami i logiką obiektywną, uzasadnia, poznaje, wyjaśnia, szuka powiązań między zdarzeniami. Potrzebuje informacji, zdobywa wiedzę, używa myślenia do rozwiązywania problemów, przy podejmowaniu decyzji podaje powody i wszędzie doszukuje się przyczyny, którą można odkryć.

Percepcyjny (zmysłowy)
Wrażliwy na bodźce wewnętrzne i zewnętrzne, nastawiony na odbieranie wrażeń, ukierunkowany estetycznie (piękno i przyjemności) lub praktycznie (fakty i zdarzenia); potrzebuje widzieć, dotknąć, wiedzieć, poczuć. Źle znosi niepewny, nieokreślony stan, co jest upodobaniem typy intuicyjnego. Woli dzień niż noc, łatwo się mobilizuje będąc pod bezpośrednim wpływem sytuacji, trudniej używać mu wyobraźni.

Intuicyjny
Ukierunkowany na rzeczywistość pozazmysłową, wyczulony na sprawy i zjawiska bezpośrednio niedostępne zmysłom; ma większe zaufanie do własnych odczuć niż faktów i dostarczanych informacji; preferuje sytuacje nieokreślone, niejasne, uruchamia wtedy wyobraźnię, podejmuje decyzje przypadkowe, ale mają one swoją wewnętrzną logikę. Potrafi przewidywać zdarzenia.

Centralny system osobowości - JA

„Osobowość, to całościowa realizacja pełni naszej istoty w nieosiągalnym ideale (...), ideał ten nie jest celem lecz kierunkiem (rozwoju).”

  1. Na czym polega proces indywiduacji?

Rozwój osobowości jest zadaniem na całe życie

INDYWIDUACJA - proces rozwoju self przemiany połowy życia

integracja przeciwieństw:

Funkcja transcendentna wyraża się w archetypie MANDALI (z sanskrytu - krąg)

  1. Jaki proces opisują teorie relacji z obiektem?

Znaczenie najwcześniejszych kontaktów interpersonalnych i formowania się dzięki nim struktury Ja - SELF

Struktura Ja - prototyp kontaktów z ludźmi

Obiekt - wewnętrzna, psychiczna reprezentacja drugiej osoby

  1. Siłą napędową rozwoju jest dążenie do obiektu

  2. JA kształtuje się w procesie rozwoju relacji z obiektem, różnicowania między obiektem a sobą, od zależności do niezależności

  3. Relacje z obiektem kształtują się przez mechanizmy ich uwewnętrznienia: projekcja, introjekcja, identyfikacja projekcyjna. Większość zachowań można wyjaśnić przeniesieniem wzorców relacji z matką na relacje interpersonalne PRZENIESIENIE jest przedmiotem analizy i terapii

  1. Czym jest identyfikacja projekcyjna?

MELANIE KLEIN

Relacja z obiektem rozgrywa się w fantazji

dziecka: introjekcja, projekcja, identyfikacja projekcyjna

dobry

OBIEKT rozszczepienie Lęk

zły

  1. Kiedy zachodzi proces separacji - indywiduacji wg M Mahler, i o co w nim chodzi?

M. MAHLER

SEPARACJA - INDYWIDUACJA

Stadia i fazy kształtowania się własnego ja:

0 -1 - stadium autyzmu

2 -5 - stadium symbiozy

6 - 30 - stadium separacji-indywiduacji

6 - 9 faza różnicowania - lęk przed rozdzieleniem

10 - 15 faza praktyki - eksploracja otoczenia

16 - 23 faza ponownego zbliżenia - odrębność

24 - 30 faza konsolidacji - integracja obrazu obiektu

  1. Co oznacza „wystarczająco dobre przywiązanie”, „wystarczająco dobra matka”?

DONALD WINNICOTT

Podejście interakcyjne:

Bezpośrednia relacja z matką

- wystarczająco dobra matka

- trzymanie (holding)

Zapewnia integrację - scalenie psychiki

personalizację - oddzielenie ja - świat

rozpoznawanie - odróżnienie fantazji i faktów

Wystarczająco dobre przywiązanie kształtuje Ja

Prawdziwe Ja - fałszywe Ja (maska obronna)

Relacje z przedmiotami - obiekty przejściowe -

lęk agonalny

  1. Jak tworzy się zdrowe poczucie siły i troska o innych wg H. Kohuta?

PSYCHOLOGIA JA

Heinz Kohut, Otto Kernberg, Daniel Stern

 

W kierunku podmiotowej struktury Ja - SELF

JA = świadomość:

Empatyczne odniesienie zwarte zintegrowane Ja

  1. Jak dochodzi o powstania zaburzenia narcystycznego wg H. Kohuta?

JA stanowi centrum osobowości

Narcyzm - przekonanie, że jest się centrum świata, satysfakcja ze swego funkcjono- wania, przyjemność czerpana z poczucia bycia podziwianym

JA-obiekt - doświadczane jako część i rozszerzenie ja

Dwa aspekty rozwoju Ja - dwa bieguny Ja:

(1) potwierdzanie przez rodzica poczucia doskonałości dziecka ambicje siły i sukcesu

(2) podziwianie rodzica przez dziecko wyidealizo-wane cele i wartości - pochodzące od rodziców

W formie dojrzałej zdrowe, spójne Ja oznacza:

(1) zaufanie do siebie i poczucie własnej wartości

(2) budowanie związków opartych na wzajemnym przywiązaniu i wsparciu

Brak potwierdzenia ważności dziecka lub możliwości idealizowania rodzica - zranienie Ja:

ZABURZENIA NARCYSTYCZNE:

(1) ciągłe dążenie do doskonałości i patologiczne uzależnienie od uznania innych ludzi

(2) niezdolność do troszczenia się o innych i nawiązania stałych satysfakcjonujących związków

  1. Na czym polega przeniesienie lustrzane a na czym przeniesienie idealizujące?

Przeniesienie

Analityk jest traktowany jako „lustro”, w którym pacjent ogląda swoją wielkość, poczucie doskonałości i domaga się potwierdzenia Ja

Analityk jest traktowany jako obiekt idealny, który uosabia całe dobro, doskonałość i moc rodzica; pacjent podziwia osobowość analityka widząc w niej same dobre cechy

Lustrzane Ja - obiekt lustrzany (doskonałość)

Idealizujące Ja obiekt idealizujący (podziw)

Terapeuta: Ja-obiekt

  1. Czym jest lęk podstawowy wg K. Horney?

NEOPSYCHOANALIZA

Karen HORNEY (1885-1952)

polemika z Freudem - psychologia kobiety

LĘK PODSTAWOWY - odczuwane przez dziecko poczucie izolacji i bezradności w świecie, który jest potencjalnie wrogi

Bezradność dziecka opieka rodziców uczucia urazy i wrogości niemożność wyrażenia nasilenie LĘKU

 Neurotyczne konflikty zawsze wywodzą się z nieprawidłowości w relacjach interpersonalnych, w których lęk podstawowy i wrogość doprowadzają do „alienacji jednostki od jej prawdziwego ja” (self)

  1. Jak funkcjonuje osobowość neurotyczna: postawy i potrzeby neurotyczne.

Trzy strategie radzenia sobie z wewnętrznym konfliktem - zwrócenie się:

Osobowość neurotyczna - z powodu zbyt silnego lęku zachodzi fiksacja na jednej z postaw

Postawy te i potrzeby są adaptacyjne i zdrowe, jeśli się łączą i przeplatają

OSOBOWOŚĆ NEUROTYCZNA I ZDROWA
wg K. Horney

Neurotyczna

Postawa

Zdrowa

AGRESJA

PRZECIW LUDZIOM

STANOWCZOŚĆ,

KONKURENCJA

ZALEŻNOŚĆ

KU LUDZIOM

MIŁOŚĆ, WSPÓŁPRACA

IZOLACJA

OD LUDZI

REFLEKSJA, INTEGRACJA

Potrzeby NEUROTYCZNE:

- nienasycone, nierealistyczne, nieselektywne:

NEUROTYCZNA POTRZEBA:

  1. Uczucia i uznania

  2. Partnera, który weźmie w swe ręce nasze życie

  3. Zamykania swego życia w wąskich granicach

  4. Władzy

  5. Wykorzystywania innych

  6. Prestiżu

  7. Podziwu własnej osoby

  8. Osiągnięć

  9. Samowystarczalności i niezależności

  10. Perfekcji i nienaruszalności

  1. Skąd pochodzi energia psychiczna wg H. Sullivana?

Interpersonalna teoria psychiatrii Harry S. Sullivan

Przedmiotem poznania są

RELACJE INTERPERSONALNE

SYSTEM JA tworzy się w warunkach LĘKU

PERSONIFIKACJE

Energia psychiczna pochodzi nie od popędów,

jest pochodną RELACJI INTERPERSONALNYCH, w relacjach rodzi się też LĘK

Źródła napięcia:

POTRZEBY Dążenie do satysfakcji

LĘK Dążenie do bezpieczeństwa 

Wzorce transformacji energii - DYNAMIZMY

Myślenie: Zniekształcenia parataktyczne

Metody poznania:

  1. Zjawisko ucieczki od wolności wg Fromma.

Poglądy: 

Społeczne i kulturowe determinanty zachowania człowieka - Teoria dialektycznego humanizmu

Osobowość - ogół wrodzonych i nabytych jakości psychicznych, które są charakte-rystyczne dla pewnej jednostki i które czynią tę jednostkę unikalną

Charakter - względnie trwały system wszystkich nieinstynktoidalnych dążeń, poprzez które człowiek odnosi się do świata ludzi i natury

Temperament - wrodzone jakości psychiczne

Człowiek czuje się samotny i wyobcowany, gdyż zerwał więzi łączące go z przyrodą i innymi ludźmi.

 

Ograniczenia wolności, osamotnienie

UCIECZKA OD WOLNOŚCI

podporządkowanie się społeczeństwu, władzy

bezsensowna destrukcja, agresja

zjednoczenie z innymi w duchu miłości i wspólnej pracy

  1. Potrzeby wg Fromma

POTRZEBY - obiektywne:

TYPY

.

  1. Co oznacza autonomia ego wg H. Hartmanna ?

Heinz HARTMANN

EGO i ID czerpią energię ze wspólnego źródła

Funkcje podstawowe (np. mowa) - autonomia pierwotna

Funkcje centralne (np. planowanie) - autonomia wtórna

Energia zneutralizowana - oderwana od popędu

  1. Co oznacza i jak funkcjonuje silne i słabe?

Siła ego - ilość energii, jaką ego zdolne jest zneutralizować

Stabilność ego - odporność na regresję

  1. Czym jest regresja w służbie ego wg H. Hartmanna ?

Zdrowie: Regresja w służbie ego

Proaktywność - działania ukierunkowane na cel

Rozwój: od reaktywnego dostosowania, do:

(1) intencjonalnego wyboru środowiska i wprowadzania w nim zmian oraz

(2) dopasowania siebie do otoczenia

Wskaźniki adaptacji - równowaga - integracja
wewnętrzna zewnętrzna

Funkcjonalna (między funkcjami ego)

  1. Czym różnią się prężność i kontrola ego?

Jack BLOCK
Kontrola ego - umiejętność modyfikowania ekspresji emocji, opanowania impulsów i reakcji oraz odraczania gratyfikacji;
dwa bieguny:

- gwałtowna, nieskrępowana i spontaniczna ekspresja, niezdolność powstrzymywania pragnień i kontroli nad impulsami, brak umiejętności odraczania gratyfikacji.

Prężność ego - zdolność do modyfikowania samokontroli stosownie do sytuacji i potrzeb, od skupienia, sumienności po improwizację i spontaniczną ekspresję; warunkuje zmienność zachowania, umożliwia giętką, twórczą adaptację oraz plastyczne radzenie sobie ODPORNOŚĆ.

  1. Jak przejawia się energia ego wg R. White'a?

Robert WHITE

EGO posiada swą własną energię, i własne rodzaje satysfakcji, zupełnie niezależne od popędowych gratyfikacji id związanych z seksem czy agresją

Energia ego wyraża się u dziecka w:

eksplorowaniu świata i

manipulowaniu przedmiotami

- są to zachowania nagradzające, a nie pośrednie formy gratyfikacji popędowych

Rozwój: dziecko nie tylko zaspakaja popędy,

EGO dąży do kompetencji, poszerza sferę panowania interpersonalnego generując intencjonalne efekty

Ciekawość i eksploracja - wzrasta efektywność osoby w kontakcie z otoczeniem, co skutkuje umocnieniem organizmu.

Trendy rozwojowe zdrowej osobowości:

  1. Stabilizacja tożsamości ego

  2. Uwalnianie się od doświadczeń z przeszłości, budowanie relacji z ludźmi

  3. Pogłębianie zainteresowań

  4. Humanizowanie wartości; ku moralności i tolerancji

  5. Ekspansja troski: o dzieci, przyjaciół, sąsiadów, ludzkość, przyszłe pokolenia

  1. Na czym polega kryzys tożsamości wg E. Eriksona?

Erik H. ERIKSON

Osiem stadiów rozwoju na przestrzeni życia:

  1. Czy tożsamość osiągniętą można utracić?

J. Marcia - statusy tożsamości

Status

tożsamości

Poszukiwanie

tożsamości

Zaangażowanie

w cele i dążenia

Moratorium

Osiągnięta

Przejęta

Rozproszona

+

+

-

-

-

+

+

-

III

  1. Czym jest personologia?

Henry A. MURRAY: PERSONOLOGIA

Połączenie wykształcenia przyrodniczego (biochemia) i zainteresowań literaturą

+ wpływ Junga

PERSONOLOGIA

Explorations in Personality (1938)

OSOBOWOŚĆ

  1. Koncepcja potrzeb i przystosowania wg. H. Murraya.

POTRZEBA - konstrukt, odpowiadający pewnej sile w mózgu, która organizuje percepcję, apercepcję, myślenie, dążenia i działanie w taki sposób by przekształcić w określonym kierunku niesatysfakcjonującą sytuację

PROCESY MOTYWACYJNE:

Klasyfikacje potrzeb:

PRESJE:

Alfa - rzeczywiste

Beta - wyobrażone, oczekiwane

O zachowaniu decyduje relacja między osobą (POTRZEBY) a środowiskiem (PRESJE)

Przystosowanie, to zgodność:

presje <=> potrzeby

Np.:

pedant zatrudniony jako korektor

osoba przyjazna w biznesie

przedszkolanka z potrzebą znaczenia

  1. Jakie znaczenie ma czas w życiu człowieka - osobowość w biegu życia.

Życie człowieka umieszczone jest w CZASIE

„Organizm składa się z nieskończenie złożonej sekwencji aktywności uporządkowanych w czasie, rozciągających się od urodzenia do śmierci.”

  1. Jak kształtuje się styl życia wg. A. Adlera?

Społeczne i świadome motywy

Poczucie NIŻSZOŚCI i kompensacja

 

Sposób radzenia sobie z uczuciem niższości w dzieciństwie wyznacza STYL ŻYCIA

STYL ŻYCIA wyznaczają również CELE

- znaczenie przyszłości zasada fikcyjnego finalizmu

  1. Główne tendencje motywacyjne wg A. Adlera: dążenie do mocy i zainteresowania społeczne.

MOTYWACJA

Początkowo AGRESJA jako główny motyw

DĄŻENIE DO MOCY - doskonałości - jako sposób kompensowania poczucia bezradności wywodzącego się z dzieciństwa; poczucie niższości motywuje do dążenia do wyższości i przewagi

DĄŻENIA I ZAINTERESOWANIA SPOŁECZNE poczucie wspólnoty, pragnienie współpracy

 

Wywodzące się z przeszłości dążenie do wyższości oraz ukierunkowanie ku przyszłości i cele osobiste oraz zainteresowania społeczne

  1. Kwestia świadomej versus nieświadomej motywacji wg. G. Allporta.

Rozwój: „Człowiek wie, co robi i dlaczego to robi”.

Od tworu biologicznego, ku świadomej jednostce o rozszerzającej się strukturze cech, która posiada cele i aspiracje

Motywacja:

Funkcjonowanie osoby jest:

(1) świadome i racjonalne,

(2) osadzone w teraźniejszości z odniesieniem do przyszłości,

(3) spójne

  1. Dlaczego psychologia jest lub może być nauką humanistyczną?

Psychologia jako nauka HUMANISTYCZNA

Jej celem jest poznanie i zrozumienie człowieka, akcent pada na:

Osobowość pozostanie zawsze w pewnym stopniu niepoznana, tajemnicza

  1. Na czym polega zjawisko autonomii funkcjonalnej motywów?

AUTONOMIA FUNKCJONALNA motywów

Czy w psychologii konieczne jest pojęcie ego, self ?

Tak: PROPRIUM - od proprius (łac.) - własny

- poczucie ja cielesnego, tożsamość, poczucie własnej wartości, obraz siebie

  1. Kryteria dojrzałej osobowości wg G. Allporta.

DOJRZAŁA OSOBOWOŚĆ:

1. Poszerzanie zasięgu „ja” - poczucie odrębności, zaangażowanie, otwartość

2. Serdeczne kontakty z ludźmi - towarzyskie i intymne; szacunek, wolność, miłość

3. Dojrzałość emocjonalna: poczucie bezpieczeństwa + samoakceptacja

4. Realizm - w podejściu do siebie i świata; umiar, rozsądek

5. Obiektywizacja samego siebie: wgląd + humor

6. Jednocząca filozofia życia - nadaje cel i znaczenie

  1. Czy typy ludzi można ustalić na podstawie preferencji wartości?

TEORETYCZNE - prawda

SPOŁECZNE - miłość

POLITYCZNE - władza

RELIGIJNE - doskonałość

EKONOMICZNE - użyteczność

ESTETYCZNE - piękno

  1. Na czym polega motywacja proaktywna?

MOTYWACJA ŚWIADOMA CZY NIEŚWIADOMA?

IV

  1. Jaki jest sens kontrowersji „osoba - sytuacja”?

Czy o zachowaniu decydują:

czy

- poznawcza interpretacja sytuacji ?

  1. Cecha - czym jest i co wyznacza?

CECHA

  

  1. Jak można wyjaśnić, na czym polega hierarchiczna struktura osobowości?

  1. Trzy rodzaje danych i hipoteza R. Cattella.

TEORIA CECH: R. B. CATTELL

OSOBOWOŚĆ jest tym, co pozwala przewidzieć, co dana osoba zrobi w danej sytuacji.

Strukturę osobowości tworzą cechy, „wykrywamy” je za pomocą analizy czynnikowej, na podstawie obserwacji zachowania. Cechy:

L - data Q - data T - data

Obserwacyjne Kwestionariuszowe Testowe

Hipoteza Cattella: analiza czynnikowa przeprowadzona oddzielnie na danych każdego z trzech rodzajów ujawnia tę samą strukturę osobowości

Lista Allporta i Odberta 17954 171 słów 35 cech powierzchniowych 12 PF + 4 PF (Q) Cattell 16PF

Równania specyfikacyjne, np. zarobki sprzedawcy:

0,21A + 0,10B + 0,10C + 0,10E + 0,21F + 0,10G - 0,10L - 0,31M + 0,21N

  1. Na podstawie cech - opisujemy strukturę osobowości czy analizujemy motywację?

  1. Trzy cechy według H. Eysencka.

TEORIA CECH: H. J. EYSENCK

Badania nad fizjologicznymi uwarunkowaniami i dziedzicznością cech osobowości

 

OSOBOWOŚĆ stanowi względnie trwałą organizację charakteru, temperamentu, intelektu i właściwości fizycznych, które determinują specyficzne sposoby przystosowania się do otoczenia.

 

Model hierarchiczny: typ, cecha, nawyk, zachowanie

Neurotyczność

niespokojny przygnębiony z poczuciem winy napięty

z niską irracjonalny nieśmiały zmienny uczuciowy

samooceną

 

Ekstrawersja

towarzyski żywy aktywny stanowczy szukający wrażeń

beztroski dominujący z siłą przebicia przedsiębiorczy

 

Psychotyczność

agresywny zimny egocentryczny bezosobowy impulsywny

antyspołeczny obojętny twórczy gwałtowny

  1. Sens hipotezy leksykalnej Goldberga.

Hipoteza Goldberga: „Rozmaitość różnic indywidualnych jest niemal nieograniczona, jednak większość tych różnic nie ma znaczenia w codziennych interakcjach międzyludzkich i pozostaje niezauważana. Sir Franciszek Galton mógł być jednym z pierwszych naukowców, którzy jawnie postawili fundamentalną hipotezę leksykalną - mianowicie, że większość istotnych różnic indywidualnych w funkcjonowaniu człowieka można odczytać jako pojedyncze określenia w niektórych lub wszystkich językach na świecie.”

  1. Jakie cechy składają się na Wielką Piątkę?

Ekstrawersja - Extraversion

Ugodowość - Agreeableness

Sumienność - Conscientiousness

Neurotyczność - Neuroticism

Otwartość na doświadczenie - Openness to Experience

E - interakcje międzyosobowe, poziom aktywności, potrzeba stymulacji, nastrój

U - jakość relacji od współczucia po antagonizm w myślach, uczuciach i działaniu

S - organizacja, wytrwałość i motywacja działaniach celowych

N - niestabilność emocjonalna, dyskomfort, nieadaptacyjna reakcja na stres

O - poszukiwanie nowych doświadczeń, tolerancja i eksploracja

  1. W jakim stopniu podstawowe wymiary osobowości są wrodzone?

M. Zuckerman: pięć podstawowych czynników, wspólnych dla człowieka i zwierząt:

  1. Jakie są mocne, a jakie słabe strony teorii cech?

Kryteria wymiarów osobowości (Costa, McCrae):

1) powtarzalne w różnych badaniach

2) stabilne

3) ujmowane przez różne teorie

4) występują u ludzi w różnych kulturach

5) mają podstawy biologiczne dziedziczność

Zuckerman (1992):

1) powtarzalność i stabilność

2) co najmniej umiarkowana dziedziczność

3) występowanie podobnych cech u innych gatunków

4) istnienie biologicznych wskaźników cech

  1. Jaka jest relacja między modelem H. Eysencka a modelem Wielkiej Piątki.

Typy Eysencka a Wielka Piątka

  1. Na czym polega wartość aplikacyjna teorii cech - w zakresie diagnostyki osobowości?

Aplikacje: Cattell 16PF, MPI, EPQ-R,

NEO-PI-R, NEO-FFI

  1. Na czym polega krytyka teorii cech i kto ją przeprowadził?

1968 - Krytyka teorii cech kontrowersja:

„Osoba-sytuacja”

Korelacje zachowań z cechami r = 0,30 !!!

Cechy nie pozwalają przewidywać zachowania !!

Trzeba inaczej badać osobowość JAK ??

  1. Wyjaśnienia przyczynowo-skutkowe w badaniu osobowości - w ramach jakich teorii jest możliwe?

Behawioryzm:

- Schemat: Bodziec Reakcja

Wpływ na teorie społecznego uczenia się

Ale problem z wyjaśnianiem:

  1. Dlaczego (podwójny) konflikt między dążeniem a unikaniem bywa nerwicorodny?

TEORIA KONFLIKTU - Dollard i Miller

Tendencja do zbliżania się do celu staje się tym silniejsza, im bliżej do celu (gradient dążenia).

2. Tendencja do unikania bodźca negatywnego staje się tym silniejsza, im bliżej do celu (gradient unikania).

3. Gradient unikania jest bardziej stromy niż gradient dążenia: w miarę zbliżania się do celu siła (tendencji do) unikania rośnie szybciej niż siła (tendencji do) dążenia.

4. Wzrost siły popędu związanego z dążeniem czy unikaniem podnosi ogólny poziom napięcia.

5. Gdy rywalizują dwie reakcje to wystąpi silniejsza z nich.

DĄŻENIE A DĄŻENIE

UNIKANIE A UNIKANIE

DĄŻENIE A UNIKANIE

PODWÓJNE DĄŻENIE A UNIKANIE

  1. Kognitywno-afektywny system osobowości wg. W. Mischela i Y. Shody.

Kognitywno-afektywny

system osobowości:

Kodowanie

Oczekiwania i przekonania

Emocje i uczucia

Cele i wartości

Kompetencje i plany samoregulacji

Badania zmierzają do ustalenia prawidłowości pozwalających przewidywać zachowanie specyficzne dla określonej sytuacji prawidłowości typu:

Z zrobi X, jeśli zachodzi warunek A, albo Y, jeśli zachodzi warunek B.

Podpis behawioralny: specyficzna dla osoby i stabilna prawidłowość opisująca zachowanie, typu: „Jeśli … to… „

Badania zmierzają do określenia typów jednostek podobnych pod względem podpisów behawioralnych i dynamiki procesów kognitywno-afektywnych, leżących u ich podłoża

  1. Czym jest podpis behawioralny, co jest warunkiem jego ujawnienia się?

W kategoriach podpisu behawioralnego interpretuje się:

  1. Zachowania specyficzne dla jednostki

  2. Zachowania rzadkie/ nietypowe

  3. Charakterystyczne wzorce przystosowania

  4. Zachowania wyrażające cechę (podpisy w zakresie ekstrawersji, ugodowości, sumienności, neurotyczności, otwartości…)

  5. Zaburzenia osobowości

Nowe ujęcie różnic indywidualnych

Osoba narcystyczna stara się nie przepuścić okazji do zademonstrowania własnej wyższości i umocnienia wielkościowej koncepcji siebie.

JEŚLI (SYTUACJA) … TO (ZACHOWANIE)

Umożliwia lansowanie siebie wkłada wiele wysiłku w próby udowadniania swej wyższości.

Wymaga empatii wykazuje brak wrażliwości i nie respektuje ograniczeń sytuacyjnych.

Sugeruje skromność, bo inni są lepsi pomniejsza osiągnięcia i zasługi rywali nawet kosztem destrukcji w kontaktach.

Jest okazja mówienia o sobie przestawia siebie tak, jakby była podziwiana przez innych niezależnie od tego, jak jest naprawdę (Mischel, Smith, Shoda, 2004

  1. Architektura osobowości - co się na nią składa?

D. Cervone: Architektura Osobowości

Knowledge and Appraisal Personality Architecture - KAPA

Wiedza - stała struktura osobowości: przekonania

- o sobie, świecie i relacji Ja - świat

Jak jest i jakie może być - ogólne i szczegółowe

Wartościowanie - procesy dynamiczne: ocena okoliczności i zdarzeń pod kątem: w jakim stopniu są dla mnie ważne, mnie dotyczą, jak można sobie radzić, jakie szanse i zagrożenia niosą

Cele - różne komponenty wiedzy i wartościowania im służą + Kontekst społeczno-kulturowy i sytuacyjny

Teoria wyjaśnia zmienność i stałość zachowania sieć

V

  1. Czym jest konstrukt osobisty - struktura.

KONSTRUKT osobisty

Podobieństwo Różnica

Agnieszka i Karol Marian

pogodni ponury

Marian i Anna Ewa

sprytni niezaradna

  1. Koncepcja zdrowia według G. Kelly'ego - jaki ma być system konstruktów osobistych?

Osobiste konstrukty poznawcze

Pod jakim względem rzeczy są podobne i różne od siebie, czyli konieczne są dwa elementy podobne i jeden różny od nich, np.:

Maria i Jan Paweł

sympatyczni gburowaty

System konstruktów:

Role Construct Repertory Test (Rep Test) czyli Test Konstruktów Osobistych

Konstrukty różnią się:

zakresem stosowalności

przepuszczalnością giętkość poznawcza

pozycją: centralne - peryferyjne

stopniem werbalizacji

Konstrukty mogą wchodzić w kontradykcje:

Przyjazny wrogi Przyjazny wrogi

Dobry zły Dobry zły

Nieżyczliwy życzliwy Życzliwy nieżyczliwy

Uczciwy nieuczciwy

Moralny niemoralny

J. Reykowski - Zjawisko polaryzacji afektywnej

  1. Czego dotyczą zgeneralizowane przekonania?

Czego dotyczą uogólnione przekonania?

  1. Jak działa system doświadczeniowy, a jak racjonalny wg S. Epsteina?

Seymour EPSTEIN

Poznawczo-Doświadczeniowa

Teoria Ja

Znaczenie automatyzmów

i uogólnionych przekonań

System doświadczeniowy (przeżyciowy):

Schematy reagowania …z daleka od gwałtownie zachowującego się człowieka

System racjonalny:

Przekonania Jeśli ktoś jest bardzo uprzejmy, to ma ukrytą intencję.

Obydwa systemy działają równolegle (Bargh, 1999; Epstein, 2006) ale zachodzą między nimi interakcje

Np.: Rozwiązywanie zadań matematycznych a zachowania interpersonalne

Hipoteza „kod - emocje” (Obuchowski)

Ukryta teoria rzeczywistości: Ja, świat, powiązania wzajemne

Schematy tej teorii są uporządkowane hierarchicznie w ramach sieci poznawczo-emocjonalnych

Oddziaływania zachodzą w obydwu kierunkach:

Systemy wyższego rzędu (przekonaniowe) zapewniają stabilność i ogólność

Systemy niższego rzędu (reakcje) - giętkość i specyficzność (szczegółowość)

Jeśli schemat wyższego rzędu zostaje zakwestionowany, zagraża to wewnętrznej organizacji systemu i wywołuje automatyczne reakcje emocjonalne, może prowadzić do zachowań obronnych.

  1. Czego dotyczą podstawowe przekonania wg S. Epsteina?

PODSTAWOWE POTRZEBY I PRZEKONANIA - S. Epstein

0x08 graphic

  1. Jak definiuje się przekonanie o własnej skuteczności?

PRZEKONANIE O WŁASNEJ SKUTECZNOŚCI (self-efficacy): że mogę z powodzeniem działać w nowych, nieprzewidywalnych i stresujących sytuacjach, ale niekoniecznie, że efekt musi być zgodny z oczekiwaniem

  1. Jak nabywamy i o czym decyduje przekonanie o własnej skuteczności?

Przekonanie o własnej skuteczności decyduje o:

podjęciu działania celowego

wysiłku

Niskie przekonanie o własnej skuteczności

Wysokie przekonanie o własnej skuteczności

Ich funkcjonowanie podtrzymuje motywację, redukuje stres, obniża podatność na depresję

  1. Teoria wzajemnej determinacji - na czym polega?

Środowisko Osobowość Zachowanie

Osobowość ← Środowisko

Osobowość ← Środowisko

↑Zachowanie↑

  1. Na czym polega modelowanie?

Obserwują świat i naśladują innych ludzi.

PROCES MODELOWANIA:

- obserwowanie wzorca

- przechowywanie: odkodowanie, zrozumienie, zapamiętanie

- motoryczna reprodukcja (zdolność do powtórzenia zachowania)

- motywacja: chęć powtórzenia zachowań

  1. Czy można modelować zachowania twórcze?

  1. Nowe formy aktywności niosą zasady twórczych i innowacyjnych zachowań

  2. Obserwatorzy wyprowadzają z zachowania reguły, na których się ono opiera

  3. Wytwarzają nowe zachowania wybiegające poza to, co zobaczyli lub usłyszeli

Twórczość rzadko wyrasta wyłącznie z kreatywności i innowacyjności osoby, wiele w niej jest modelowania czy podobnie jest z terapią?

Abstrakcyjne modelowanie:

  1. filtrowanie innowacji,

  2. syntetyzowanie ich w nowy sposób

dodawanie nowych elementów twórczość

  1. Autoregulacja - co się na nią składa wg A. Bandury?

MOTYWACJA

1) Biologiczna - poddana kognitywnej kontroli

2) Społeczna - wzorce i wzmocnienia w środowisku

3) Automotywowane działania antycypacja wyników działań, stawianie celów, planowanie

Kognitywna regulacja antycypacja

Motywacja poznawcza: spostrzegana własna skuteczność, samoocena, standardy

Autoregulacja:

Standard lub cel ocena rozbieżności (brak równowagi) mobilizacja do wysiłku monitorowanie wykonania, wysiłku, efektów korekta działania (standard - ewaluacja - samoocena - afektywne reakcje) działanie (korekta)

 

(1) predyktywna kontrola antycypacyjna - na ile mnie stać

(2) afektywna samoocena wysiłku w odniesieniu do systemu wartości (czy aktywność daje satysfakcję)

(3) samoocena osobistej skuteczności

(4) autorefleksyjna aktywność metapoznawcza (np. czy było warto, czy wysiłek był odpowiedni)

  1. Właściwości aktywności ludzkiej oraz sens i tożsamość w ujęciu A. Bandury.

Zachowania moralne są regulowane przez:

- monitorowanie własnego zachowania

- osądzanie - ocena siebie i własnego postępowania

antycypowane reakcje dumy, satysfakcji i samokrytyki

Ludzie robią to, co daje im poczucie satysfakcji i poczucie własnej wartości, a stronią od robienia rzeczy, które naruszają ich standardy moralne, ponieważ prowadzi to do samokrytyki i samopotępienia

PATOLOGIA, to wynik dysfunkcjonalnego uczenia się bezpośredniego i przez modelowanie

Przekonanie o własnej nieskuteczności/niskiej skuteczności

wzorzec kognitywny + oczekiwanie skuteczności + ocena konsekwencji

LĘK spostrzegana niezdolność do kontrolowania zagrażających wydarzeń

DEPRESJA rozbieżność między standardem a wykonaniem

Samokrytycyzm surowy standard, wysoki cel - porażka

Im silniejsze przekonanie o własnej nieskuteczności tym głębsza depresja.

   Obniżone morale: nieskuteczność + niska samoocena + ograniczone zainteresowania

WŁAŚCIWOŚCI AKTYWNOŚCI LUDZKIEJ

  1. Intencjonalność

  2. Dalekowzroczne przewidywanie

  3. Samoregulacja

  4. Autorefleksja

Dzięki intencjonalnemu, celowemu działaniu, samoregulacji i autorefleksji ludzie nadają ukierunkowanie życiu:

1 i 2 określają CEL i SENS ŻYCIA

3 i 4 uzyskują poczucie TOŻSAMOŚCI

Przypadek w życiu człowieka

Spotkanie nieznanej osoby małżeństwo, praca

Wykorzystanie przypadku - procesy poznawcze +

Aktywne życie - więcej przypadków

Osobiste zaangażowanie - wzrasta umiejętność wykorzystania przypadków

  1. Na czym polega stabilność i ulotność zachowania wg L. Pervina.

Zachowania są ukierunkowane na cele

Ludzie łączą w zachowaniu stabilność i zmianę

Wzorzec i organizacja zachowania w tym jego zmienność ujawniają się w czasie badania wielokrotne

  1. Na czym polega podejście interakcyjne jako sposób przezwyciężenia kontrowersji „osoba - sytuacja”?

Czy o zachowaniu decydują:

czy

- poznawcza interpretacja sytuacji ?

  1. Czy kontrowersja „osoba - sytuacja” została przezwyciężona?

Złagodzenie stanowisk - uznanie cech, poznawczej interpretacji zdarzeń i sytemu Ja

Podejście interakcyjne: Cechy odmiennie się przejawiają w zależności od kontekstu środowiska, plus różna interpretacja interakcji Ja - środowisko

Względnie stałe wzorce zmienności zachowań

Co warunkuje stałość i zmienność zachowania?

    1. poznawcze odniesienie do świata, czyli przekonania oraz utrwalone wzorce behawioralne

    2. Reinterpretacje wskutek aktywności własnej i wydarzeń

Ale są też cechy

  1. Na czym polega transgresja według J. Kozieleckiego?

VI

  1. Czym się różni samoocena od samowiedzy?

JA INTENCJONALNE (podmiotowe) autorefleksja, czynności świadome

JA PRZEDMIOTOWE

KONCEPCJA SIEBIE

Samowiedza Samoocena

Kim jestem? Jak czuję się z tym, kim jestem?

POZNAWCZA EMOCJONALNa

  1. Czym jest ja prywatne i ja publiczne?

Zainteresowanie Ja podmiotowym zmierza ku odkrywaniu funkcji Ja,

Ja podmiotowe rozpoznajemy po aktywności i jej efektach jak na przykład wybór celów czy poczucie odrębności.

Skupienie się na Ja przedmiotowym owocuje badaniem struktury koncepcji siebie.

Ja przedmiotowe charakteryzujemy za pomocą określeń opisowych, na przykład: inteligentny, towarzyski, z niską samooceną.

Upraszczając:

badanie Ja podmiotowego implikuje ujęcia dynamiczne, analizę aktywności ludzkiej, poznawanie procesów i motywów;

badanie Ja przedmiotowego - ujęcia statyczne i opisowe.

Skupiając się jednym bądź drugim aspekcie Ja nie można tracić z oczu najważniejszego: to dwie strony tej samej rzeczywistości, dwa najogólniej rozumiane aspekty naszego Ja.

Próby łączeniu obydwu podejść (Higgins, Carver)

Carver, Scheier

Ja prywatne

wgląd i postępowanie zgodne z własnymi uczuciami, pragnieniami i standardami

Ja publiczne

sposób ujawniania się przed innymi i postępowanie zgodne z ich oczekiwaną opinią

KULTURA

INDYWIDUALISTYCZNA KOLEKTYWISTYCZNA

JA PRYWATNE JA PRYWATNE

JA PUBLICZNE JA PUBLICZNE

JA KOLEKTYWNE JA KOLEKTYWNE

JA NIEZALEŻNE JA WSPÓŁZALEŻNE

Atrybuty JA Więzi interpersonalne

  1. Co to jest Ja-robocze?

Teoria schematowa Ja - H. R. Markus

KONCEPCJA SIEBIE - uporządkowany schemat: zawiera pamięć epizodyczną i semantyczną na temat Ja i kontroluje przetwarzanie informacji

Markus: JA ROBOCZE

JA MOŻLIWE

Higgins: JA IDEALNE (jaki chciałbym być)

JA POWINNOŚCIOWE (jaki powinienem być)

Ogilvie: JA NIEPOŻĄDANE (jaki nie powinienem być)

Dlaczego wracamy od starych błędów?

Dlaczego zachowujemy się w sposób niespójny?

JA ROBOCZE - koncepcja siebie w określonym kontekście społecznym lub zadaniu, wyznacza ogólny wzorzec zachowania

- aktywizuje się ad hoc

Wniosek: Nad Ja trzeba pracować uwzględniając kontekst społeczny lub rodzaj zadania

  1. Jakie są funkcje Ja-możliwego?

JA MOŻLIWE - całościowe wyobrażenie siebie w nadchodzącej przyszłości, w nowej sytuacji lub roli

(1) wyobrażone, (2) giętkie, (3) odniesione do przyszłości

Funkcje ja możliwego, np. Ja-jako-sekretarz stanu

poznawcza redukowanie niepewności

motywacyjna wyobrażenie stanu pożądanego

modelująca wchodzenie w role

- kontekst dla samooceny podnosi lub obniża zależnie od kontekstu

- rozwojowa/klaryfikująca tożsamość pozwala eksplorować sferę najbliższego rozwoju i konsolidować poczucie tożsamości

  1. Optymalny układ motywacyjny: Ja-realne, i co wokół niego?

Czy są jeszcze inne schematy?

JA MOŻNOŚCIOWE - jaka/i mogę się stać

- jaka/i mogłabym/ mógłbym być

JA NIEPOŻĄDANE - jaki/a nie chcę być

- jaki/a nie chcę się stać

Oyserman, Markus: optymalny układ motywacyjny

JA JA JA

NIEPOŻĄDANE REALNE POŻĄDANE

Ja-recydywista Ja-osadzony Ja-mechanik właściciel hondy

Straszy Umożliwia Zachęca

Ja-kot w wojsku Ja-maturzysta Ja-student prawa

E. Tory Higgins: TEORIA UKIERUNKOWAŃ JA albo TEORIA ROZBIEŻNOŚCI

  1. Jakie uczucia są związane z rozbieżnościami w systemie Ja wg E. T. Higginsa?

  1. Złożoność, zróżnicowanie, przedziałowość, klarowność koncepcji siebie

Ja przedmiotowe - charakterystyki formalne.

Samowiedza, z uwagi na jej rozległość oraz funkcje, musi być jakoś uporządkowana.

Strukturalne aspekty samowiedzy obejmują:

(1) złożoność - liczba i wzajemne powiązania między umysłowymi reprezentacjami Ja,

(2) przedziałowość (poszufladkowanie) - oddzielenie pozytywnych i negatywnych elementów

(3) zróżnicowanie - różnorodność elementów związanych z poszczególnymi twarzami Ja (rolami)

(Donahue, i in. 1993; Linville, 1987; Showers, 1992)

Są też wymiary formalne różnicujące samowiedzę:

(1) ważność - w jakim stopniu atrybuty traktowane są jako ważne,

(2) walencja - czy są pozytywne, czy negatywne,

(3) klarowność - w jakim stopniu samowiedza jest jednoznaczna, i stała

(4) pewność - w jakim stopniu jednostka jest przekonana co do posiadanej samowiedzy i jej składników

(Baumgardner, 1990; Campbell, 1990)

Klarowność + pewność = wyrazistość samowiedzy.

Wszystkie charakterystyki

- odnoszą się samowiedzy jawnej, świadomej, ale zapewne można je zastosować w odniesieniu do wiedzy ukrytej

  1. Jaka organizacja systemu Ja - modułowa czy sieciowa - jest bardziej adaptacyjna?

Ja przedmiotowe - czy podmiotowe?
Organizacja koncepcji siebie:
Sieciowa modułowa

  1. Pętla dążenia i unikania wg C. Carvera i M. Scheiera?

  1. Cztery motywy organizuje koncepcję siebie (Sedikides), jak się przejawiają dwa główne (Swann)?

AUTOWERYFIKACJA

zapewnia spójność Ja i zgodność z doświadczeniem

Pozwala utrzymać spójność i integrację zachowań

Pozwala przewidywać własne zachowanie

AUTOWALORYZACJA

zapewnia dobre samopoczucie i poczucie własnej wartości

Pozwala utrzymać lub poprawić samopoczucie

Pozwala utrzymać lub umocnić samoocenę

  1. konflikt kognitywno-afektywny wg W. Swanna - na czym polega?

Dlaczego tak trudno zmienić koncepcję siebie?

W. Swann: kognitywno-afektywny konflikt motywów

Czy jednostka wybiera po linii umacniania siebie, czy spójności Ja?

Negatywna samowiedza a pozytywna samoocena

AUTOWERYFIKACJA AUTOWALORYZACJA

Szukamy dobra, czy prawdy?

W sytuacji konfliktu ludzie raczej potwierdzają negatywną samowiedzę, niż dążą do poprawy samooceny, choć na pozytywne doświadczenia reagują pozytywnymi uczuciam

Motywy: dwa czy cztery?

Każdy z motywów służy innemu celowi.

Autoweryfikacja tworzenie spójnej i prawdziwej samowiedzy

Autowaloryzacja podtrzymanie lub podwyższanie samooceny

Motywy te wyjaśniają stałość w systemie Ja: spójność samowiedzy i stabilność samooceny oraz ich pozytywny wydźwięk u osób zdrowych.

Sedikides wyróżnia ponadto:

Samopoznanie poznanie siebie i poszerzanie wglądu

Samodoskonalenie nabywanie nowych właściwości i wprowadzanie zmian

Motywy te wyjaśniają zmiany w systemie Ja: zwiększającą się złożoność i/lub integrację koncepcji siebie oraz jej rozwój w kierunku ideału.

Dynamika systemu Ja wynika z kompozycji czterech motywów organizujących koncepcję siebie.

  1. Konflikt występuje u osób z niską samooceną

0x08 graphic

Samoocena - poczucie własnej wartości

J. Campbell:

Samoocena - pochodna autorefleksji - kiedy Ja staje się przedmiotem oceny.

Samoocena i samowiedza mogą mieć charakter STANU i CECHY.

Klarowność koncepcji siebie - stopień w jakim przekonania o sobie są jasno i pewnie określone, stabilne i wewnętrznie spójne

Niska samoocena neutralna lub niepewna niestabilna i niespójna koncepcja siebie

  1. Czy można zachorować ze szczęścia - w jakich okolicznościach?

Wysoka samoocena pozytywne emocje, silniejsza motywacja, ambitne dążenia

Autoafirmacja - jeśli w jakiejś sferze doznaliśmy porażki, dążymy do poprawy poczucia własnej wartości w innym obszarze i przez to poprawy globalnej samooceny (np. altruizm)

SAMOOCENA

WYSOKA

NISKA

  1. W czym wysoka samoocena jest adaptacyjna, a w czym nie?

0x08 graphic

Co się składa na orientację pozytywną?

0x08 graphic

  1. Funkcje Ja podmiotowego - sprawczość, samokontrola, tożsamość.

VII

  1. Czym jest osobowość - według ujęć socjobiologii?

Osobowość jako system odpowiedzialny za przystosowanie - szczytowe osiągnięciem ewolucji

Zadecydowało o tym siedem zdolności:

  1. Czy zachowania człowieka da się opisać i wyjaśnić w kategoriach etogramów?

Ewolucja homo sapiens

Kooperacja + Rywalizacja = Adaptacja

Kooperacja + Rywalizacja = Samoświadomość

Samoświadomość + Zdolność przewidywania = Ekspansja

  1. Jakie są trzy powszechne potrzeby wg R. Hogana?

TEORIA SOCJOANALITYCZNA - R. HOGAN

Tezy z obserwacji Motywacja - potrzeby

Ludzie zawsze żyją w grupach życia społecznego

W każdej grupie jest hierarchia ról statusu i władzy

Każda grupa praktykuje jakiś rodzaj religii celu i sensu

Podstawą natury ludzkiej są specyficzne motywy/potrzeby:

  1. Akceptacji i aprobaty

  2. Statusu i siły/władzy

  3. Sensu i celu

Różnice indywidualne jak ludzie uzyskują:

- miłość i przyjaźń,

- pozycję i siłę

- jak nadają swemu życiu cel lub znaczenie

  1. Na czym polega i czemu służy „maksymalizowanie jakości” i „ilości”?

EWOLUCYJNA TEORIA SOCJALIZACJI
J. Belsky, L. Steinberg, P. Draper

Czy przywiązanie unikowe i ambiwalentne ma wartość adaptacyjną?

Istnieją dwie adaptacyjne ścieżki rozwojowe człowieka

Bezpieczne przywiązanie - zaufanie w relacjach

Przywiązanie ambiwalentne lub unikowe

Brak trwałych więzi - poczucie nieprzewidywalności w relacjach

  1. Co łączy socjobiologię z teorią cech?

Goldberg: 5 pytań decydujących
o przystosowaniu i przetrwaniu

  1. Czy X jest aktywny i dominujący, czy też bierny i submisyjny (Czy mogę zdominować X, czy X będzie próbował zdominować mnie?

  2. Czy X jest ugodowy, czy nieprzyjazny (można współdziałać, czy trzeba walczyć)?

  3. Czy mogę polegać na X (czy X jest odpowiedzialny i sumienny, czy nie)?

  4. Czy X jest szalony czy zdrowy (nieprzewidywalny, czy stały)?

  5. Czy X jest mądry czy głupi (czy mogę go czegoś nauczyć i jak łatwo to przyjdzie)?

  1. Co chroni nas przez paraliżującą trwogą i czego ta trwoga dotyczy - wg teorii opanowania trwogi?

Greenberg, Pyszczynski, Solomon

 TEORIA OPANOWANIA TRWOGI

Inspiracje: E. Becker

Założenia:

1. Socjobiologii

2. Zdolności intelektualne decydują o niezwykłej giętkości i adaptacji gatunku:

Koszty:

źródłem LĘKU, paraliżującej trwogi

Środki zaradcze:

Poczucie bezpieczeństwa jest skutkiem postępowania według społecznie przepisanego wzorca.

Przekonanie: Jestem wartościowym członkiem społeczności uśmierza LĘK

Bufor kulturowy składa się z dwu komponentów, są to:

Zachowanie motywowane jest dążeniem do uniknięcia egzystencjalnej trwogi wynikającej ze świadomości niespełnienia fundamentalnego pragnienia - ŻYCIA

Obrona poczucia własnej wartości to obrona przed lękiem przed śmiercią.

  1. Samorealizacja jako zasada rozwoju - na czym polega?

PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA

Geneza: A. Adler, G. W. Allport, H. A. Murray

Kurt GOLDSTEIN (1878 - 1965)

  1. Akcent na spójność osobowości

  2. Organizm jako system

  3. Jeden główny motyw: SAMOREALIZACJA

  4. Zdolność organizmu do rozwoju

  5. Zasady psychologii postaci: Figura, tło

  6. Akcent na badanie jednostki ludzkiej

ZDROWIE: giętkość, odraczanie przyszłości, dystans wobec przeszłości postawa abstrakcyjna

CHOROBA: sztywność, niezdolność odraczania, determinizm przeszłości postawa konkretna

  1. Czym potrzeby podstawowe różnią się od potrzeby samoaktualizacji wg A. Maslowa?

Psychologia humanistyczna - tezy Maslowa

SAMOAKTUALIZACJA

Człowiek dąży do aktualizacji swych potencjalności

Są jednak co najmniej 4 potrzeby bardziej PODSTAWOWE hierarchia potrzeb

Fizjologiczne: pożywienie, woda, sen

Bezpieczeństwa: struktury, opieki, porządku, unikania bólu

Przynależności i miłości: akceptacji, miłości i jedności

Szacunku - dla siebie i ze strony innych

Samoaktualizacji spełniania potencjalności, aktywności wychodzącej poza potrzeby

POTRZEBA PODSTAWOWA

  1. jej brak rodzi chorobę,

  2. jej obecność zapobiega chorobie,

  3. jej przywrócenie leczy chorobę,

  4. w sytuacjach wolnego wyboru, osoba woli zaspokoić tę potrzebę niż inne,

  5. jest funkcjonalnie nieobecna u osoby zdrowej.

 

+ jest odczuwana jako świadoma lub nieświadoma tęsknota i pragnienie

+ jej niezaspokojenie powoduje uczucie braku lub upośledzenia

motywy braku - potrzeby podstawowe

motywy wzrostu - wartości istnienia

Są to motywy wzbogacania doświadczenia - motywacja istnienia

całość, jedność integracja, piękno

doskonałość dobroć

spełnienie jedyność

sprawiedliwość łatwość

żywotność żartobliwość

bogactwo prawda; uczciwość; realność

prostota samowystarczalność

+ otwartość na doświadczenie, integracja, autonomia

  1. W jakich okolicznościach powstają metapatologie i czego dotyczą?

Brak motywacji istnienia Metapatologie

„z wyboru” lub ograniczeń kulturowych

DOBRO (słuszność; pragnienie, powinność; sprawiedliwość; życzliwość; uczciwość) ZŁO albo MIERNOTA: egoizm, niechęć, nienawiść, skrajny indywidualizm, odrzucenie wartości, nihilizm, cynizm.

SPRAWIEDLIWOŚĆ (uczciwość; porządek; zgodność z prawem; powinność) NIESPRAWIEDLIWOŚĆ KRZYWDA, : niepewność w działaniu, brak zaufania do ludzi, podejrzliwość, egoizm, prawo dżungli.

ŻYWOTNOŚĆ MARTWOTA: zanik inicjatywy, przekonanie o determinacji, brak zaangażowania, nuda, utrata zainteresowań, brak motywacji.

PRAWDA ZAKŁAMANIE: brak zaufania do ludzi, nieufność, podejrzliwość, cynizm, sceptycyzm.

PIĘKNO BRZYDOTA: wulgarność, brak smaku estetycznego, znużenie, ponurość, brak odprężenia, zmęczenie.

  1. Jaką rolę pełni frustracja w rozwoju osobowości - kiedy jest korzystna a kiedy nie?

  1. Rozwój osobowości wg psychologii humanistycznej - z czego wynika?

Istnieje wrodzona tendencja organizmu do rozwijania wszystkich swych zdolności w sposób, który umacnia osobę.

Stawanie się rozwój, zmiana, wzrost:

  1. Jakimi właściwościami charakteryzuje się „w pełni funkcjonująca osoba” wg C. Rogersa?

czyli zdolna do wypełniania potencjalności:

Odczuwa i działa zgodnie z organizmicznym procesem wartościującym.

Alternatywą są wartości introjektowane, czyli przejęte bez uzgodnienia z doświadczeniem wewnętrznym - sztywne i zagrażające dla Ja

Osoba funkcjonująca w sposób pełny

Potrzeba bezwarunkowo pozytywnej oceny i szacunku

Gdyby jednostka doświadczała jedynie bezwarun-kowej akceptacji, to jej poczucie własnej wartości nie byłoby uzależnione od spełnienia jakichkolwiek warunków, byłoby bezwarunkowe, a wtedy potrzeby uznania ze strony innych i szacunku do samego siebie nie byłyby nigdy sprzeczne z ocenami organizmu i jednostka byłaby stale przystosowana w sensie psychologicznym, a jej funkcjonowanie miałoby charakter całościowy.

  1. Dlaczego empatia jest podstawowym „narzędziem” poznania drugiego człowieka (Rogers)?

  1. Czym jest pole fenomenologiczne a czym pole świadomości wg C. Rogersa?

Podejście fenomenologiczne: przedmiotem analizy jest doświadczenie wewnętrzne jednostki

Doświadczenie ma miejsce w organizmie człowieka i może znajdować odbicie w polu świadomości

Pole fenomenologiczne = pole świadomości 

Symbolizacja doświadczenia:

Subcepcja - podświadome spostrzeganie doświadczeń

Rozumienie osoby:

z perspektywy jej pola fenomenologicznego

wymaga uważnego słuchania relacji osoby z jej doświadczenia empatyczne słuchanie

  1. Co oznacza kongruencja wg C. Rogera?

Możliwe rozbieżności:

JA REALNE JA IDEALNE jaka/i jestem jaka/i chciałabym być NIEPRZYSTOSOWANIE (osobiste)

Niezgodność między ja a organizmem LĘK zachowanie obronne KONGRUENCJA - zgodność między koncepcją siebie a doświadczeniem

Rozbieżność między polem fenomenologicznym a zewnętrzną i obiektywną rzeczywistością

(subiektywne obiektywne)

  1. Potrzeby służące samorealizacji wg. Ryana i Deci'ego.

Potrzeby zapewniające samorealizację:

  1. Kompetencji

  2. Związków z innymi - afiliacji

  3. Autonomii

Motywacja wewnętrzna, zdeterminowana przez Ja

Motywacja zewnętrzna może przekształcić się w wewnętrzną, zapewniając spójność osobowości.

Kontekst społeczno-sytuacyjny może aktywizować i wspierać realizację podstawowych potrzeb i motywację wewnętrzną.

Kontinuum: cztery zachowania motywowane zewnętrznie:

  1. Regulowane zewnętrznie - by zaspokoić oczekiwania, uzyskać nagrodę bądź uniknąć kary

  2. Regulowane przez introjekcję - u ich podłoża leżą wartości zewnętrzne, nieakceptowane jako własne: zachowanie motywowane jest lękiem, poczuciem winy lub dumą

  3. Regulowane poprzez identyfikację - wyznacza je identyfikacja z postacią subiektywnie ważną, wartości i cele spostrzegane są jako osobiście ważne

  4. W pełni zintegrowane z Ja - motywacja zewnętrzna, zgodna z wartościami i potrzebami osoby, zachowanie zorientowane jest na wynik, rezultat

  5. Regulowane całkowicie wewnętrznie - ukierunkowane na samo działanie nie na wynik, realizowane spontanicznie, daje wyraz zainteresowaniom człowieka, który czuje się wolny.

VIII

  1. Zasada rozumienia i motywacji - w psychologii egzystencjalnej.

Psychologię egzystencjalną określić można jako empiryczną naukę o egzystencji człowieka, posługującą się metodą analizy fenomenologicznej.

Rozumienie egzystencji jako

bycie-w-świecie + analiza fenomenologiczna

Zasady wyjaśniające osobowość

Zasada motywacji: przyczyna celowa, nie sprawcza

Zasada rozumienia (interpretacja sytuacji)

  1. Jakie są główne właściwości człowieka według teorii egzystencjalnych?

Wolność - odpowiedzialność - wina egzystencjalna

Jednostka ludzka - jest wolna i odpowiedzialna

- zdolna do transcendencji

  1. Czym jest wina egzystencjalna?

Wina egzystencjalna jest doznaniem powszechnym:

Istnienie-ku-śmierci

M. Boss: „Wina egzystencjalna człowieka polega na tym, że nie udaje mu się w pełni wywiązać z nakazu urzeczywistnienia wszystkich swych możliwości.”

Struktura egzystencji:

Bycie w świecie Dasein:

Umwelt - otoczenie biologiczne i fizyczne

Mitwelt - środowisko ludzkie

Eigenwelt - sama osoba łącznie z jej ciałem

Lęki specyficzne dla każdej ze sfer

STAWANIE SIĘ - dążenie do transcendencji

Egzystencja nigdy nie jest statyczna, jest zawsze w procesie stawania się czymś nowym i przekraczania siebie. Celem jest stanie się pełnym człowiekiem, to znaczy wykorzystanie wszystkich możliwości Dasein.

  1. Na czym polega autentyczność istnienia i co ją ogranicza?

Życie AUTENTYCZNE

urzeczywistnianie możliwości

warunkiem jest otwartość

świadomy i wolny wybór, odpowiedzialność

Czy człowiek ma nieograniczoną wolność, skoro jest odpowiedzialny nawet za patologię?

Ludzie autentyczni są świadomi samych siebie, swoich relacji i swego świata; rozpoznają i akceptują wybory i biorą odpowiedzialność za swoje decyzje, włączywszy w to pełne rozpoznanie konsekwencji (Norcross, 1987)

Granice wolności wyznacza osnowa egzystencji

Wrzucenie w świat życie autentyczne jest zgodne z osnową egzystencji

  1. Dylematy egzystencjalne - czym są i czy da się je rozwiązać?

Skoro ludzie są wolni, to skąd zaburzenia i lęki?

Osoba tworzy projekt świata i stosownie do niego rozumie świat, przeżywa nastroje, przejawia zaburzenia

 Dylematy egzystencjalne

Żyć autentycznie Być z ludźmi

osamotnienie i wyobcowanie roztopienie się w kontaktach

izolacja od świata życie pozorne

niespełnione możliwości

Dylematy egzystencjalne

Dylemat implikuje wybór, a każdy wybór wydaje się nieoptymalny.

Sens życia - bezsens: Jak - wiedząc o przypadkowości świata - określić sens i wartość życia i odnaleźć w nim jasne ukierunkowanie?

Sposoby bycia w świecie

Jednostka ma na ogół kilka sposobów egzystencji.

  1. Zdolność do transcendencji a potrzeba samoaktualizacji - to samo, czy nie?

Transcendencja to specyficznie ludzka zdolność, dzięki której życie nabiera autentyczności i sensu; polega na wykorzystaniu możliwości przekraczania uwarunkowań oraz poszerzania wewnętrznych, zewnętrznych i temporalnych granic Ja:

0x01 graphic

  1. Czym jest lęk egzystencjalny wg TR. May'a, i P. Tillicha i jak sobie z nim radzimy?

Według R. May'a (1967) lęk egzystencjalny wynika ze zrozumienia, iż zagrożona jest pewna wartość, którą jednostka uznaje za esencjalnie ważną dla swej podmiotowej egzystencji. Wartością tą może być życie, możliwość samorealizacji, tworzenie wspólnoty z bliskimi ludźmi, realizacja celów ponadosobistych, coś, dzięki czemu osoba może czuć się sobą, a w razie straty czuje się pozbawiona podmiotowości.

Lęk niekoniecznie jest wyrazem patologii,

istnieje lęk „normalny”

1) proporcjonalny do obiektywnego zagrożenia,

2) nie wpływa na obniżenie poziomu wykonania czynności,

3) nie wywołuje mechanizmów obronnych (zwłaszcza tłumienia i wyparcia),

4) osoba jest zdolna świadomie się z nim zmagać

5) osoba wykorzystuje go w sposób twórczy

Lęk charakterologiczny wg R. Cattella

nie ma związku z wydarzeniami,

2) jest uwarunkowany temperamentalne: tendencja do reagowania niepokojem na niezbyt silne bodźce (słaby autonomiczny układ nerwowy),

3) jest związany z poziomem aspiracji.

Może mieć związek z wysokimi wymaganiami moralnymi, lub wrażliwością artystyczną.

Lęk egzystencjalny wg P. Tillicha powoduje

Z lękiem egzystencjalnym radzimy sobie w sposób świadomy.

0x08 graphic

S. Taylor: Zdrowe przystosowanie do zagrażających wydarzeń życiowych obejmuje poszukiwanie znaczenia, poczucie kontroli i umacnianie siebie.

Posttraumatyczny wzrost Nadawanie znaczeń trudnym wydarzeniom życiowym sprzyja radzeniu sobie z nimi i rozwojowi osobowości

Badania nad poczuciem sensu życia i wartościami finalnymi

  1. Specyfika myślenia narracyjnego.

Dwa rodzaje myślenia - J. Bruner

„Narracja jest naturalnym sposobem, w jaki istoty ludzkie tworzą sens życia w czasie” (Bruner, 1990)

Myślenie

PSYCHOLOGIA NARRACYJNA

Bruner: „Narracja jest naturalnym sposobem w jaki istoty ludzkie wytwarzają sens życia w czasie.”

Irwin: „Główna metafora myślenia narracyjnego wywodzi się ze sztuki - krytyki literackiej i hermeneutyki - a jest to metafora, która utrzymuje, że ludzie są w istocie pisarzami historii o swym życiu.”

P. Ricoeur (1984): „Czas pojmujemy w kategoriach historii, a historie organizujemy w czasie.”

Analiza hermeneutyczna odkrywanie znaczeń

Analizy narracji w kategoriach poznawczych J. Trzebiński

Tworzenie autonarracji jako przejaw intencjonalnej aktywności podmiotu

 

  1. Co to jest skrypt wg teorii S. Tomkinsa?

TEORIA SKRYPTU - Silvan TOMKINS

UCZUCIA - główne czynniki w motywacji człowieka

Uczucia pierwotne:

+ zainteresowanie/podniecenie

+ radość - napięcie (distres)

+/- zaskoczenie - złość

- zdegustowanie, zawód

- strach/lęk

- smutek

- wstyd

- wina

  1. Skrypt typu zaangażowanie i typu jądrowego wg. S. Tomkinsa

TEORIA SKRYPTU - Silvan TOMKINS

WARIANTY (uczucia pozytywne)

ANALOGIE (uczucia negatywne)

Skrypt typu ZAANGAŻOWANIE

- pozytywne sceny z dzieciństwa radość, ekscytacja, optymizm;

- wcześnie określony, wyraźny cel;

- nadzieja na jego spełnienie zaangażowanie;

- pozytywne uczucia

Skrypt typu JĄDROWEGO

uczucia ambiwalentne i negatywne

- pozytywna scena w dzieciństwie przekształca się w negatywną zawód, pogarda, wstyd, smutek, zawód

- cele życiowe: niejasne, różne, ambiwalentne;

- uczucia: ambiwalentne i negatywne

  1. Czym jest tożsamość narracyjna, kiedy i jak się tworzy?

TEORIA NARRACYJNEJ
TOŻSAMOŚCI Dana McAdamsa

Historia - mit osobisty skonstruowany, by nadać życiu spójność i sens

Tożsamość narracyjna - zinternalizowana i rozwinięta historia życia lub mit osobisty, który spaja zrekonstruowaną przeszłość, percypowaną teraźniejszość i antycypowaną przyszłość w konfigurację narracyjną, aby nadać ludzkiemu życiu poczucie spójności, ciągłości i sensu.

Tożsamość narracyjna

Kiedy tworzymy narracyjną tożsamość?

Czy wszyscy ludzie tworzą historię życia?

Baśnie lub mity osobiste tworzone przez młodzież:

- dają zarys tożsamości

- z czasem stają się bardziej realistyczne

plany, dążenia życiowe

Kultura niesie wyzwanie tożsamościowe

Rozwój tożsamości może być podzielony na stadia

Postmityczne - charakteryzuje późną dorosłość, kiedy podmiot dokonuje reewaluacji własnej historii życia, która już dłużej nie może być modyfikowana. Odpowiednik stadium „integracja - rozpacz” wg Eriksona

Wczesne dzieciństwo

ton narracyjny, emocjonalny

bezpieczeństwo optymistyczny niepewność pesymistyczny

sekwencja emocjonalna

„zbawienna” kontaminacyjna

0x01 graphic
0x01 graphic

symbolika (obrazy, dźwięki, zapachy…)

+ wyobrażenia

Lata przedszkolne i szkolne

temat wyraża motywację:

siła, działanie

wspólnota, miłość

Adolescencja

osobiste przekonania i wartości

tworzenie historii - jądrowe epizody (wydarzenia, momenty zwrotne)

Tożsamość narracyjna

  1. Motywy wg D. McAdamsa.

Adolescencja Motywy w autonarracjach

siła, działanie

Działanie i budowanie silnego ja:

- Panowanie nad sobą i autonomia

Cechy rozwiniętej autonarracji wg McAdamsa

  1. Jak rozumie się osobowość wg teorii wartościowania i dialogowego Ja?

  1. Na czym polega proces wartościowania wg H. Hermansa?

Autorefleksja napięcie między

Ja podmiotowym a ja przedmiotowym

Osobowość = Ja = uporządkowany system znaczeń osobistych

Doświadczenie - bezpośrednio dane

Wartościowanie - to zinterpretowane doświadczenie

WARTOŚCIOWANIE - łuk intencjonalny

Wartościowanie jako proces, to: wybieranie, interpretowanie i porządkowanie doświadczeń

0x01 graphic
0x01 graphic
0x01 graphic

PRZESZŁOŚĆ TERAŹNIEJSZOŚĆ PRZYSZŁOŚĆ

Wartościowanie - jednostka znaczeniowa, subiektywnie ważny fragment osobistej historii, ma określoną treść i klimat emocjonalny - konstruowane są w dialogu

  1. Typy ludzkich doświadczeń i motywy podstawowe wg H. Hermansa.

Poziom jawny wartościowania: Treść + UCZUCIA

Poziom ukryty: MOTYWY PODSTAWOWE

Poczucie własnej wartości Miłość

DĄŻENIE DO PRAGNIENIE

UMACNIANIA KONTAKTU

SIEBIE I JEDNOŚCI

(motyw S self) (motyw O other)

Wskaźnikami motywów są uczucia

Typy doświadczeń

HH - siła i jedność

O - jedność i miłość

+S - autonomia i sukces

S - agresja i złość

-O - niezaspokojona tęsknota

LL - bezsilność i izolacja

  1. Co oznacza dialogowość Ja?

Umysł funkcjonuje narracyjnie i dialogowo

kontynuujemy niedomknięte rozmowy

„Fenomenologiczną rozmaitość wewnętrznych głosów reprezentujących części ja oraz zewnętrzne postaci (czasami ludzie podejmują wewnętrzne dysputy z liderami politycznymi, gwiazdami show-biznesu lub wyobrażonymi istotami jak bohaterowie filmowi) błyskotliwie nazwano „dialogowe ja jako społeczność umysłu”

Teoria Dialogowego Ja H. Hermansa

Dialogowe Ja - daje się opisać w kategoriach dynamicznej wielości względnie autonomicznych pozycji funkcjonujących w przestrzeni umysłu, obdarzonych głosami i splecionych we wzajemnych relacjach.

Umysł, na podobieństwo społeczeństwa, funkcjonuje jako dynamiczna wielogłosowa całość, zaangażowana w interakcje wewnętrzne i relacje ze światem zewnętrznym

(Auto)Narracja - ciągłość i spójność

Dialogowość - wymienność pozycji i konfrontacja perspektyw

implikuje niespójność Ja i zróżnicowanie tożsamości

(Auto)Narracja - ciągłość i spójność

Dialogowość - wymienność pozycji i konfrontacja perspektyw

implikuje niespójność Ja i zróżnicowanie tożsamości

  1. Jak można interpretować tożsamość na gruncie teorii dialogowego Ja?

Dialogowość jest zdolnością ego do pojmowania i rozumienia świata w kategoriach Drugiego i do tworzenia społecznej rzeczywistości w kategoriach Drugiego (innego) (Markowa, 2003).

Aktywność dialogowa sprzyja opracowaniu tożsamości.

Tożsamość osobista i społeczna jest złożonym efektem negocjowania odpowiedzi na pytanie KIM JESTEM? - odpowiedzi formułowanych z różnych punktów widzenia.

Tożsamość dialogowa implikuje zmienność i /lub złożoność. (Hermans, Dimaggio, 2007)

IX

  1. Czy możliwa jest integracja teorii osobowości - na bazie jakiego modelu?

  2. Jakie poziomy poznania osobowości wyróżniają D. McAdams i J. Pals?

  3. Co oznaczają procesy dynamiczne w modelu R. McCrae'a i P. Costy

  4. Cztery założenia o naturze ludzkiej wg Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości.

  5. Co to są charakterystyczne przystosowania, przykłady zmiennych.

  6. Co oznaczają procesy dynamiczne w modelu R. McCrae'a i P. Costy

  7. Według jakich kryteriów można porównywać teorie osobowości?

Błąd! Nieprawidłowy obiekt osadzony.

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Psychologia Sądowa opracowane zagadnienia Psychopatologia psychozy, zaburzenia osobowości, osob
Opracowanie zagadnień z Psychologii sądowej (cz 1)
Opracowane zagadnienia z psychologii na kolokwium, Pedagogika - studia, I semestr - ogólna, Psycholo
psychologia- opracowane zagadnienia, Psychologia
Problemy etyczno-zawodowe biegłego psychologa (opracowanie zagadnień), PSYCHOLOGIA, Materiały dla st
Wprowadznie do psychologii wybrane zagadnienia- opracowanie zagadnień, Psychologia, Psychologia I ro
Opracowanie zagadnień z Psychologii sądowej (cz 1)
Zagadnienia. Psychologia osobowości. Oleś, Psychologia Osobowości
opracowane zagadnienia do egzaminu, Psychologia Osobowości
9 10 11 opracowany p.os, Psychologia Osobowości
Opracowanie testow z psychologii osobowosci
Ukryte teorie osobowoci opracowanie DLA M, psychologia osobowości
Opracowanie testów z psychologii osobowosci
opracowania, sztompka, Psychokulturaliści zdefiniowali i opisali pojęcie Osobowości podstawowej, któ
Opracowanie testĂłw z psychologii osobowosci
Psychologia Sądowa opracowane zagadnienia Zjawisko prizonizacji Drugie życie w zakładach karnych
opracowane zagadnienia DO EGZAMINU wprowadzenie do psychologii, wprowadzenie do psychologii

więcej podobnych podstron