Rynki czynników produkcji

1. Charakterystyka podstawowych pojęć

Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje czynników produkcji: ziemia, praca kapitał.

Praca i ziemia należą do pierwotnych czynników produkcji

Kapitał należy do specyficznych czynników produkcji.

Czynnikami produkcji są usługi zasobów, a nie same zasoby jako takie.

Kupując pracę, kupuje się usługi produkcyjne ludzi, a nie ich samych. To samo dotyczy kapitału i innych czynników.

Czynniki produkcji są takimi towarami, które kupuje się nie dla nich samych, lecz dla przekształcenia ich w nakłady, dające nowy produkt, który przynosi zysk.

2. Kapitał i ziemia jako czynniki produkcji.

Kapitał rzeczowy- jest to zasób wytworzonych dóbr wykorzystywanych do produkcji innych dóbr i usług.

Kapitał rzeczowy obejmuje: wyposażenie hal produkcyjnych, budynki, infrastrukturę, sprzęt trwałego użytku. Ziemia to czynnik produkcji dostarczany przez naturę.

Kapitał i ziemia tworzą rzeczowy majątek narodowy.

Zasób jest to ilość pewnego składnika aktywów w jakimś momencie.

3. Rodzaje kapitału w przedsiębiorstwie:

-kapitał rzeczowy przedsiębiorstwa, czyli jego urządzenia produkcyjne, maszyny, budynki

-kapitał finansowy tworzą posiadana gotówka, papiery wartościowe

4. Podział czynników produkcji:

Z punktu widzenia podaży:

-czynniki wyczerpywane (węgiel, ropa, gaz)

- czynniki odnawialne (drewno, maszyny, budynki)

Z punktu widzenia możliwości przenoszenia do innych zastosowań:

- czynniki mobilne- czynniki, które łatwo przemieszczają się pomiędzy różne zastosowania w odpowiedzi na małe zmiany bodźców ekonomicznych

- czynniki niemobilne- duża zmiana bodźca ekonomicznego powoduje mały przepływ czynnika

Mobilność ziemi- jest ekonomicznie duża, fizycznie Niemodlina

Mobilność kapitału- część mobilna a część nie

Mobilność pracy- fizycznie mobilna, kwalifikacje wymagają czasu

5. Ustalanie popytu na czynniki produkcji

Popyt na czynniki produkcji zależy od istnienia popytu na dobra, które są z niego wytwarzane, lub, które ten czynnik pomaga produkować.

Popyt na czynniki produkcji jest pochodny względem popytu na dobra finalne.

Ustala się popyt:

- jednej firmy na dany czynnik produkcji

- jednej firmy na wszystkie czynniki produkcji

- popyt rynkowy na wszystkie czynniki produkcji

Wartość produktu krańcowego (VMP)- (slajd przełączyła…)

6. Elastyczność popytu na czynniki produkcji określa się jako zmianę ilości czynnika do procentowej zmiany ceny czynnika produkcji.

Definicja i miara elastyczności popytu na czynniki są takie same jak na dobra konsumpcyjne.

Popyt na czynniki produkcji będzie tym bardziej elastyczny im:

- bardziej elastyczny jest popyt na finalny produkt

- łatwiejsze jest zastosowanie go jako substytut innych czynników i zastąpienie go innym

- większa jest cenowa elastyczność podaży innych czynników

7. Kształtowanie się popytu i podaży na fundusze pożyczkowe

Popyt na fundusze pożyczkowe pochodzi z dwóch źródeł:

- popyt gospodarstw domowych

- popyt firm

Popyt gospodarstw domowych na fundusze pożyczkowe wynika stąd, że niektóre gospodarstwa domowe pragną konsumować więcej niż pozwalają ich bieżące dochody.

Drugim źródłem popytu na fundusze pożyczkowe są firmy. Firmy chcą dokonywać inwestycji kapitałowych, a nie posiadają własnych środków własnych.

8. Stopy procentowe i ich rodzaje

Stopa procentowa to cena, jaką pożyczkobiorcy płacą pożyczkodawcom za użycie ich funduszy do realizacji swoich celów. Jak każda cena rynkowa stopa procentowa jest wyznaczana przez popyt i podaż funduszy pożyczkowych.

Procent jest to płatność za odłożoną konsumpcję, wyrażone jako odsetki od wypożyczonej kwoty pieniężnej.

Na konkurencyjnym rynku funduszy pożyczkowych stopy procentowe wykazują tendencję do odzwierciedlania produktywności kapitału.

Procent wynagradza pożyczkodawców za uwolnienie zasobów potrzebnych przy produkcji dóbr kapitałowych (inwestycyjnych).

Czynniki wpływające na kształtowanie się stopy procentowej:

- ryzyko- premia za ryzyko ma skłonić firmy do podejmowania ryzykownych inwestycji

- inflacja- w przypadku rosnących cen niezbędne jest korygowanie stóp procentowych o zmiany miar pieniężnych spowodowane przez inflację

- polityka rządu

- regulacje bankowe

Wyróżnia się rynkową (nominalną, pieniężną) realną stopę procentową.

Rynkowa stopa procentowa to całkowita płatność, którą można otrzymać od udzielonej pożyczki. Jest ona wyrażona w postaci procentu od udzielonej pożyczki. Składa się ona z trzech elementów:

- czysta stopa procentowa

- koszt ryzyka

- oczekiwana stopa przyszłej inflacji

Czysta stopa procentowa to przychód, który byłby nam dany z inwestycji w warunkach braku inflacji i ryzyka.

Realna stopa procentowa to rynkowa (nominalna, pieniężna) stopa procentowa minus stopa inflacji.

Nominalna stopa procentowa określa, jaką faktyczną sumę dochodów otrzyma się w postaci odsetek, pożyczając określoną kwotę na jeden rok.

Realna stopa procentowa mierzy dochód z odsetek ilością dóbr, które można za nie zakupić. Jest ona zwykle niewysoka.

9. Ziemia i renta gruntowa.

Jeśli cena ziemi dla wszystkich jej użytkowników spada, to będzie na nią zgłaszany większy popyt i produkowana będzie większa ilość dóbr.

Krańcowa stopa zwrotu z inwestycji

Q

0

Stopa procentowa

Krzywa popytu na fundusze pożyczkowe jest nachylona w dół z powodu obniżania się krańcowej stopy przychodów z inwestycji

R

0

Q

R- stopa procentowa

Przy wyższych stopach procentowych więcej środków przeznacza się na pożyczki ponieważ pożyczkodawcy są wyżej wynagradzani za poświęcenie bieżącej konsumpcji na rzecz przyszłych wypłat

Wysokość renty

0

Q

D'

D

SS

D

D'

Krzywa podaży ziemi przebiega pionowo ponieważ krzywa pochodnego popytu na usługi ziemi odzwierciedla wartość krańcowego produktu ziemi.

---