agresja
1.sytuacyjnie wywołany stan motywacyjny(ewentualna gotowość do agresji, gniewu, oburzenia i irytacji).
2.reakcja lub aktywność(zach.)
3.stała cecha indywidualna(powtarzalność i trans sytuacyjna stałość wzorców zach.)
4.stała orientacja życiowa(wrogość)
5.sekwencja interpersonalnych lub społecznych interakcji
PSYCHOANALIZA
Agresja(popęd agresji)fizyczne lub werbalne jawne dążenia do zdobycia panowania lub zyskania przewagi nad innymi
Może być wyrażona w jawny sposób bezpośrednio(atak, kontrolowane współzawodnictwo), albo w zamaskowany(żarty, nadopiekuńcza postawa rodziców)
KLINCZNA DOLLARDA-MILLERA
Agresja-działanie którego celem jest wyrządzenie szkody drugiej osobie lub przedmiotowi
SPOŁECZNA ZIMBARDO
Agresja- zach. fizyczne lub werbalne podejmowane z zamiarem zniszczenia lub wyrządzenia krzywdy
KRYTERIA
-skutki zrobienie krzywdy
-intencja-gotowość syt. agresywnych + to co mówimy o sobie
-wartości moralno społeczne
-JEŚLI efekt pozytywny to nie agresja
FUNKCJE AGRESJI
1.FRUST, REAKTYWNA, GNIEWNA, EMOCJONALNA odreagowanie napięcia negatywnego
2.SPONTANICZNA, IMMANENTNA dla przyjemności
3.INSTRUMENTALNA w służbie potrzeb narzędzie
4.ZADANIOWA realizacja ról społecznych
AGRESJA FRUSTRACYJNA-koncepcja Dollarda-Millera
Faza1: wystąpienie agresji zawsze ma za swoją przyczynę frustrację(nieprawda, bo są też inne uwarunkowania zewn. Np. bodźce awersyjne, hałas, atak)
Faza2: frustracja wywołuje pobudzenie do różnych rodzajów zach., jednym z nich agresja
NASTAWIENIA WOBEC PZESZKODY
1.nastawienie na zadanie(newcomb,frączek,kofta)
a)usunięcie przeszkody
b)osiągnięcie celu za pomocą innej strategii
c)zmiana celu
d)umiejętność odraczania gratyfikacji
2.nastawenie emoc-obronne(rozenweig,newcomb,reykowski)
powstawanie silnych emocji negatywnych i zmiana celu
(agresja, fiksacja, regresja, apatia, mechanizmy obronne)
SIŁA pobudzenia agresji tym większa im:
-większa siła pobudzenia do wykonania działania s
-im większa przeszkoda
-im większa liczba sfrustrowanych ciągów reakcji
RODZAJE AGRESJI(forma i przedmiot)
1.bezpośrednia: skierowana na przeszkodę
2. nieukierunkowana: kopanie rzeczy, krzyki, przeklinanie
3.pośrednia:zmiana formy np. pomówienia, plotki
4.przemieszczona:zmiana podmiotu(kozioł ofiarny)
5.ukryta:w myślach, marzeniach
6.autoagresja(poczucie winy lub fizycznie
FRUSTRACJA TO
-przeszkoda
-efekt działania przeszkody: przerwanie czynności
-stan wew. Organizmu wywierający wpływ na zach.
KONCEPCJA FRUSTRACJI ROSENWEIGA
Trzy rodzaje przeszkód: niedostatek, pozbawienie, konflikt
Wymiary: zewn., wew., czynny, bierny
1.niedostatek zewn. Lub ogólna frustracja egzogenna (brakuje całej klasy przedmiotów lub zdarzeń np. jedzenia)c
2.niedostatek wew. (endogenna) nie mamy w nas samych czegoś np. Brak urody, inteligencji
3.pozbawienie zewn. Utrata lub udaremnienie osiągnięcia specyficznego stanu lub przedmiotu(zgubienie notatek, niedobór inf.)
4.pozbawienie wew. Utrata w samym sobie- zdrowia, pewności siebie, sprawności
5.konflikt motywacyjny Lewina
MODYFIKACJA KLASYCZNEJ TEORII F-A
Poglądy Berkowitza- teoria sygnał-pobudzenie
Frustracja nie działa natychmiast, ale wytwarza w jednostce stan pobudzenia emocjonalnego- gniew. On wywołuje wew. gotowość do zach. agresywnych. Zach. to wystąpi, gdy w sytuacji znajdują się bodźce (sygnały) posiadające agresywne znaczenie.
Siła agresywnej reakcji zależy od:
stopnia gotowości do agresji wytworzonej przez gniew lub siłę nawyku agresywnego(intensywność gniewu)
stopnia skojarzenia pomiędzy bodźcem, który wywołał gniew, a bodźcem wyzwalającym agresję (mechanizm ważny przy a. Przemieszczonej)
EFEKT BRONI frączek
ZWIĄZEK MIĘDZY LĘKIEM A AGRESJĄ
-emocje negatywne, w obliczu zagrożenia, gdy wysoki poziom aktywności
-wspólna cecha-wysoka reaktywność, neurotzm
-o powstaniu tych emocji decyduje ocena pierwotna i wtórna(lazarus), lęk-ucieczka, agresja-walka
-związek pojawia się w psychoanalizie(Horney)gdzie wyparta wrogość jest przyczyną lęku
-rola agresji wobec lęku sprowadza się do:
rozładowania napięcia lękowego
mobilizuje do walki
zmiana-radzenie sobie
POSTAWY WYCHOWAWCZE wg Schaefera
1.postawa ciepła pobłażliwa
rodzice:stosują elastyczne normy dostosowane do potrzeb dziecka, traktują podmiotowo je, otwarta rozmowa, zaufanie
dziecko:aktywne, przyjacielskie, twórcze, przekonane o miłości
agresja:dozwolona, brak konsekwencji, może przerodzić się w agresję społeczną lub odwagę, nie brutalna, przechodzi
2.postawa zimna pobłażliwa
rodzic:otwarta niechęć do dziecka, brutalne odtrącanie brak czasu, kary fizyczne jako dowód na zajmowanie się nim
dzieci: niechęć, agresja, zły kontakt uczuciowy z rodzicami
agresja: wypływa z konfliktów wew. (potrzeba zależności i lęk przed odtrąceniem), aspołeczna, brutalność, przestępczość
3.postawa ciepła ograniczająca
rodzic: nadmierna troska i niepokój o dziecko, rygor, zasady
dziecko: mniej twórcze, konformizm, poczucie bezradności, winy, schludne, dobrze ułożone, niezdarne, bojaźliwe, wie, że jest kochane
lęk: otwarta agresja jest zabroniona, ukrywa antypatie do rodziców, rozwija je w formie lękowej(agresja przeniesiona)
4.postawa zimna ograniczona
rodzic: niechęć, ciężkie kary fizyczne, odtrącenie
dziecko: poczucie winy, krzywy, lęk, niedocenianie siebie
lęk:otwarta agresja zabroniona, rozwija się lęk, postawa ustępliwa, obawa przed zadaniami, autoagresja
AGRESJA INSTRUMENTALNA I EMOCJONALNA
Agresja instrumentalna- zach. ukierunkowane na osiągnięcie innego celu, niż krzywda, ból, a agresja jest tylko instrumentem realizacji tego celu(mechanizm kar i nagród)
Agresja emocjonalna- zach. ukierunkowane na wyrządzenie krzywdy. Osiągnięcie celu obniża napięcie emocjonalne (nagroda) i może wytworzyć wtórnie nabyty motyw agresji
WARTOŚĆ AGRESJI
-Agresywna motywacja emocjonalna zawiera
specyficzny cel-wyżądzenie krzywy
programy działania- mogą być identyczne z czynnościami nieagresywnymi
nagroda - uwolnienie od napięcia
-Agresywna motywacja instrumentalna zawiera:
cel działania-podobny jak przy czynnościach nieagresywnych
program działania-specyficzny, agresywny
AGRESJA SPONTANICZNA(Reykowski) nagroda - przyjemność
1.popędowo-emocjnalne źródła spontanicznej agresji
-zapotrzebowanie na stymulację
-optymalna tonizacja - poziom pobudzenia wew. Potrzebny do prawidłowego funkcjonowania psych. (zależy od stan zdrowia,stopnia zmęczenia, poczucia bezpieczeństwa, oddziaływania środków)
-reaktywność człowieka(duża reaktywność- niski próg pobudzenia - słabe bodźce wywołują pobudzenie - małe zapotrzebowanie; mała reaktywność - wysoki próg pobudzenia-duże zapotrzebowanie)
ARESJA BOGATA STYMLACJĘ BO:
wymaga gwałtownych ruchów
wywołuje wyraźną, nagła zmianę
zagrożenie karą
SPONTANICZNA AGRESJA A STUKTURA JA
Zapotrzebowanie na inf. Podtrzymujące
1.wyodrębnienie struktury ja-pczucie tożsamości -zach. podtrzymujące odrębność i zapewniające zgodność z sobą
-agresywność jako składnik obrazu siebie np.prawdziwy mężczyzna
-wymóg agresji przypisywany roli np.prawdziwy policjant
2.ujmowanie siebie jako sprawcy zdażeń-poczucie kontroli
-sposób zdobycia kontroli, przeświadczenie o własnej mocy, pewności siebie i bezpieczeństwa, źródłem satysfakcji sam
3.poczucie własnej wartości (bycie ważnym dla innych)
-obniżenie cudzej wartości-agresja symboliczna(pogarda)
-rzeczywista degradacja np. upokarzanie, pozbawienie dóbr
-satysfakcję sprawia obniżenie cudzej pozycji
CZYNNIKI URWALAJĄCE „JA-AGRESJA”
-wielkość zapotrzebowania na inf. Tym większa im większa niepewność(niedojrzałość, lęk, brak miłości, bezradność)
-dysponowanie specyficznymi warunkami: siła, zręczność, wzrost, okazja do uczenia się agresji
-ograniczona dostępność do innych sposobów rozwiązywania problemów
SIEŚ POZNAWCZA A AGRESJA SPONTANICZNA
-agresja jako wartość(sekty, środowiska przestępcze)
-przypisywanie obiektom wartości ujemnej czyni go preferowanym celem ataku
-agresja dla ciekawości
AUTOAGRESJA
1.samoagresja instrumentalna cel-różne potrzeby nieagresywne (w więzieniach,samobójstwa)
2.samoagresja zadaniowa związana z rolą np. agresja rytualna, inicjacyjna, skaryfikacja (blizny)
3.
A)samoagresja emocjonalna związana z gniewem, zagrożenie karą każdego innego zach. i widzenie siebie jako źródła zła
-im większy gniew tym większe zadawane sobie cierpienie
-subiektywne odczuwanie niemożności przeciwstawienia
ból i cierpienie jest głównym celem (gniewna)
B)samoagresja emocjonalna związana z lękiem, sytuacje braku kontroli lub możliwości odwetu na czynniku frustracji
Sprawianie cierpienia jest duże a jego celem jest odreagowanie napięcia (lękowa)
FRUSTRACJA EGZYSTECJONALNA(lęki neurotyczne)
Przyczyny:
-emocjonalna deprywacja i zaniedbanie za strony matek
-dziecko jako własność matki (potrzeby dziecka nie brane)
-dzieci niechciane(chcieli mieć syna)
-gdy matka sobie nie radzi
-brak fizycznej bliskości np. lęk przed dotykaniem dziecka, silna kontrola nad ciałem(sztuczne wypróżnienia)
-fizyczne choroby i wypadki ograniczające ruch
-maltretowanie, wykorzystywanie seksualne
efekty:
-kłopot z odreagowaniem napięcia i agresji
-poczucie niskiej wartości, osamotnienia, wew. Pustki, brak poczucia własnych potrzeb
-brak poczucia kontroli nad własnym ciałem
-zaburzenia tożsamości: konflikt symbioza- separacja, depersonalizacja(własne ciało pozbawione czucia)
osoby z lękiem neurotycznym stosują autoagresję w celu:
1.rozładowanie napięcia wewnętrznego
2.przekształcenie napięcia psychicznego w fizyczne
3.leczenie ran, poczucie że o siebie dbają
4.ból i krew dowodem że się ma ciało które żyje
5.umierajac na złość, na raty
ból i cierpienie środek osiągnięcia celu a nie główny cel
AUTOAGRESJA JAWNA
Okaleczenie własnego ciała niedoprowadzające do śmierci i nie ukrywane przez pacjentów:
Rany cięte skóry, przypalanie papierosem, kwasem, łamanie kości(wew. Przymus)
ATOARESJA UKRYTA
1.syndrom Munchausera
2.ukryte samouszkodzenie lub sztuczne wywoływanie choroby
-podwiązywanie ramion i nóg w celu opuchlizny
-symulowanie krwawego kaszlu lub wymiotów
-udawanie bólu
HAMOWANIE I ZAPOBIEGANIE AGRESJI
I.hipoteza katharsis (oczyszczenie):zakłada rozładowanie rodzącego agresję pobudzenia poprzez wykonanie agresji
ZA:
-Spada poziom fizjologicznego napięcia, nagroda
PRZECIW:
-takiego działania nie ma agresja przeniesiona
-wielokrotne powtarzanie agresji fizycznej wobec tej samej osoby poziom agresji rośnie
-zwiększenie wrogości wobec ofiary (redukcja dysonansu)
KATHARSIS POMOCNICZE: rozładowanie napięcia przez inne niż agresja zach. np. sport, rywalizacja, sport, filmy
II.odstraszające i korekcyjne funkcję kary
1.odstraszająca funkcja kary i obserwacja modelu
2.eliminowanie zach. agresywnego
JAK MOŻNA ZAREAGOWAĆ NA ZACH. CZŁOWIEKA?
1.Bodziec-reakcja-nagroda-nasilenie, utrzymanie reakcji
Wzmocnienie:
-pozytywne (otrzymanie czegoś pozytywnego,oczekiwanego)
-negatywne(skiner)możliwość uniknięcia kary, wycofanie kar
2.bodziec-reakcja-kara-wygasanie reakcji
Kara:
-poddanie kogoś działaniu przykrego bodźca
-brak lub cofnięcie nagrody - pozytywnego bodźca
WARUNKI KARANIA
1.czas wystąpienia kary-natychmiastowo, odbierając agresji jej wartości instrumentalne
2.wielkość kary:
-taka jaka niezbędna do powstrzymania reakcji
-na tyle silna by przeważać nad korzyściami
-nie należy stopniować kary(bo może być adaptacja)
3.konsekfencja w stosowaniu:
-nie można raz karać, a raz nie
-nie można coś innego głosić a coś innego wymagać
-synchronizacja między karą a sytuacją
4.połączenie kary z nagrodami za spełnienie oczekiwań
NIEPOŻĄDANE SKUTKI KARY
1.osoba karząca „łapie na gorącym uczynku”
-groźne gdy karani nie nauczyli się jak należy się zach.
2.kara może spowodować stłumienie nieprządanych zach. W obecności osoby karzącej, a zatem unikanie tej osoby
-utajone zach. lub przeniesienie agresji
3.osoba może się adoptować do kary
4.może wystąpić efekt rozprzestrzenienia
5.wzrost lękliwości lub bierności
6.może być źródłem uczenia się zach. agres(modelowanie)
ZAPOBIEGANIE ZACH. AGRESYWNYCH
*związki między empatią emocjonalną a agresją
1.obserwowanie ofiary własnej agresji prowadzi do dzielenia z nią bólu i cierpienia
2.oznaki cierpienia pobudzają do afektywnej troski
*związek między empatią poznawczą a agresją
1.możliwość lub chęć przejęcia cudzej perspektywy zwłaszcza w sytuacji konfliktowej
2.efekt hamowania- nie ma agresji przy pobudzeniach niskich
*nauka kontroli emocjonalnej(zach. dystansu żeby nie wchodzić w pewne sytuacje, nauka mówienia o swoich emocjach)
*myślenie magiczne (zajmujemy myśli czymś innym)
*kształtowanie poczucia własnej wartości, kontroli nad sobą
*umożliwienie młodzieży atrakcyjnych rozrywek
BUNT-doświadczana w jednostkowym przeżyciu, gwałtowna potrzeba lub konieczność wyrażenia sprzeciwu i braku dalszej zgody na wszystkie fizyczne, społeczne i psychologiczne sytuacje i stany rzeczy, które jednostka subiektywnie spostrzega jako ograniczające, zagrażające lub nie zgodne z jej idealistycznymi oczekiwaniami i wyobrażeniami. Istotą buntu jest wewnętrzne przeżycie sprzeciwu i chęć obalenia, złamania istniejących relacji, zasad, norm, oczekiwań oraz chęć lub próba wprowadzenia własnych rozwiązań, zasad wartości (zasada afirmacji).
DLACZEGO BUNT- rozbieżność między: rzeczywistością a światem idealnym; wymogami rodziców, rówieśników, kościoła, państwa.
B. egocentryczny - w obronie własnych praw; altruistyczny - w obronie praw innych ludzi; egzystencjonalny ...
ZACHOWANIE W B.
agresja słowna lub fizyczna (trzaskanie drzwiami , walenie głową w mur, manifestacyjne długie milczenie.
nieagresja (przekonywanie o swoich racjach, petycje, protesty, wiersze, piosenki)
stosowanie środków psychoaktywnych.
manifestacja siebie (zachowanie podkreślające swoją indywidualność - ubiór, wegetarianizm.