ZAKAŻENIA BAKTERYJNE:

1. Róża

Etiologia:

zakażenie paciorkowcowe, paciorkowiec beta hemolizujący grupy a. Podobny obraz kliniczny przedstawia gronkowiec złocisty. Pochodzenie zewnętrzne może wyjątkowo wystąpić i chorych z przewlekłymi owrzodzeniami podudzi. Z różą możemy się spotkać u osób z nowotworami, otyłych i z cukrzycą.

Morfologia wykwitów:

Obrzęk i ostry stan zapalny skóry i tkanki podskórnej oraz wyraźne odgraniczenie od otoczenia. Kształt ogniska - nieregularny - wypustki. Skóra jest wygładzona, napięta i lśniąca. Może dojść do powstania pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym (róża pęcherzowa). Niekiedy występują objawy krwotoczne (Róża krwotoczna). Może dojść do martwicy i zgorzeli (róża zgorzelinowa). Okres wylęgania to około 3-5 dni. Do 5 dni ostre objawy ustępują, a objawy skórne ustępują do około 4 tygodni.

Lokalizacja wykwitów:

Twarz, błony śluzowe nosa i jamy ustnej, kończyny dolne (zwłaszcza podudzia)

Samopoczucie pacjenta:

Ból i pieczenie zmian, wysoka temperatura i dreszcze. Może wystąpić przejściowa, krótkotrwała niewydolność nerek - osady szczawianowe, białko i czerwone krwinki w moczu.

Powikłania:

- nawroty w miejscach uprzednio zajętych

- trwały obrzęk w obrębie twarzy, narządów płciowych lub kończyn

- ropowica (w razie zmian ropnych w tkance podskórnej)

- Zapalenie naczyń chłonnych i żylnych

- zastój limfy w tkankach - obrzęk ulega stwardnieniu - słoniowacizna

- pogrubiała kończyna podudzia, kończyna jest cięższa, występują trudności z poruszaniem

- fałdy z tkanki, w fałdach mnóstwo bakterii.

Wyróżniamy:

-róża nawrotowa: gdy upośledzeniu ulegnie krążenie żylne lub chłonne - róża rozprzestrzenia się tą drogą i nawraca w to samo miejsce. Zazwyczaj wtedy gdy paciorkowiec przetrwa u osób z obniżoną odpornością.

- róża wędrująca - zazwyczaj występuje w przypadkach nieleczonych od ogniska zapalnego wydostają się wypustki w kierunku dośrodkowym i rozprzestrzeniają się drogami chłonnymi.

- róża przyranna - zakażenie na łydce w kierunku dośrodkowym, występuje rumień zapalny z wysoką temperaturą.

2. Zapalenie mieszków włosowych

Etiologia:

Gronkowiec złocisty - wchodzi do organizmu w miejscu przerwania ciągłości skóry np. po depilacji, goleniu.

Morfologia wykwitów:

Wykwitem pierwotnym jest żółtawy pęcherzyk ropny o

trwałej, napiętej pokrywie, często przebity włosem, otoczony rąbkiem zapalnym.

1. Powstanie stanu zapalnego w ujściu mieszka włosowego

2. Proces zapalny rozsiewa się na tkankę - krosty, grudki

Lokalizacja wykwitów:

na twarzy, tułowiu lub kończynach. Zmiany mogą być rozsiane lub zgrupowane.

Samopoczucie pacjenta:

Dobre

3. Figówka gronkowcowa

Etiologia:

Występuje u mężczyzn w okresie golenia.

Morfologia wykwitów:

Ogniska zapalne mieszków umiejscowione są wzdłuż skóry właściwej i powstają ropnie. Guzki dochodzą do powierzchni skóry i uwypuklają się, włosy nie wykazują zmian, da się je łatwo usunąć.

Lokalizacja wykwitów:

Owłosiona skóra twarzy, rzadziej skóra głowy, okres trwania to miesiące lub lata.

Samopoczucie pacjenta:

Dobre

Powikłania:

- zanikowe blizny

- z reguły włosy odrastają, ale jeśli guzek wyda ropę może powstać blizna bez możliwości wyrośnięcia włosów.

4. Czyrak, czyraczność, czyrak gromadny

Etiologia:

Gronkowiec, ale często spotykany z domieszką paciorkowca. Jedyna jednostka, w której bardzo często uczestniczy gronkowiec złocisty. Występuje u chorych z cukrzycą, AIDS, choroby nowotworowe, u osób żyjących w trudnych warunkach higienicznych.

Morfologia wykwitów:

Naciek zapalny, kopulasty, dobrze odgraniczony od skóry zdrowej, bolesny, początkowo twardy, ale wraz z chorobą staje się coraz bardziej miękki, aż do powstania na szczycie czyraka krosty ropnej bądź przetoki.

Czyrak nie ma w środku ropy - dopiero na szczycie powstanie krosta ropna. Czop martwiczy powstaje w środku.

Mnogie czyraki w różnych stadiach rozwojowych to - czyraczność.

Lokalizacja wykwitów:

bywa rozmaite.

Samopoczucie pacjenta:

Podwyższona temperatura ciała

Powikłania:

- Czyraki w okolicy wargi górnej, oczodołu i skroni mogą dawać groźne powikłania w wyniku przejścia zakażenia na zatoki jamiste i opony mózgu.

- Częstym powikłaniem jest powiększenie węzłów chłonnych, rzadziej dochodzi do powstania ropowicy lub czyraka gromadnego.

Wyróżniamy:

Czyraka gromadnego - twarde ognisko zapalne na karku, utrudniające poruszanie szyją. Może dawać stany podgorączkowe. Taki czyrak wymaga interwencji chirurgicznej.

ZAKAŻENIA MIESZANE:

1. liszajec zakaźny

Etiologia:

Najczęściej jest to zakażenie mieszane (> 70% przypadków), wywołane przez paciorkowce hemolizujące lub/i gronkowce. Zakażenie jest zwykle zewnątrzpochodne, przez bezpośredni kontakt lub poprzez przedmioty, bądź wewnątrzpochodne z błon śluzowych jamy nosowo gardłowej. Zakaźność jest bardzo znaczna, zwłaszcza w środowiskach dziecięcych.

Morfologia wykwitów:

Wykwitem pierwotnym jest pęcherz o bardzo wiotkiej pokrywie, która szybko ulega przerwaniu. W obrazie chorobowym dominują miękkie strupy barwy miodu. Okres trwania wynosi kilka lub kilkanaście dni, jednak w przypadkach nie leczonych może trwać kilka tygodni.

Lokalizacja wykwitów:

najczęściej zajęte są części odsłonięte, szczególnie twarz w otoczeniu jamy ustnej i nosa oraz okolica płytek paznokciowych. Nowe wykwity pojawiają się wokół już istniejących, przez samowszczepianie.

Samopoczucie pacjenta:

Dobre

2. Niesztowica

Etiologia:

Etiologia jak w liszajcu zakaźnym. Czynniki usposabiające: zaniedbania higieniczne, zwłaszcza w chorobach swędzących skóry, poza tym niedożywienie lub ogólne wyniszczenie.

Morfologia wykwitów:

Wykwitem pierwotnym jest wiotki pęcherz wypełniony treścią ropną, którego dno ulega rozpadowi z wytworzeniem owrzodzenia. Okres trwania wynosi kilka tygodni; Podobnie jak w liszajcu drogą samozaszczepiania mogą powstawać liczne wykwity wykazujące rozmaite stadia rozwoju (pęcherze, strupy, owrzodzenia, blizny).

Lokalizacja wykwitów:

kończyny dolne, głównie podudzia, oraz tułów i pośladki, rzadko kończyny górne.

Samopoczucie pacjenta:

Dobre.

Powikłania:

zmiany pozostawiają przebarwione na obwodzie blizny.

3. Wyprzenie bakteryjne (wyprzenia międzypalcowe)

Objawy i przebieg. Są to ogniska rumieniowo-wysiękowe ograniczone do miejsc przylegania fałdów, wykazujące popękania w głębi fałdów. Odgraniczenie od otoczenia brzeżnego oddzielania się naskórka.

W otoczeniu mogą pojawiać się rozsiane wykwity nadżerkowe, zwane satelitami.

Najczęstszym umiejscowieniem są: okolice międzypalcowe, głównie w III przestrzeni międzypalcowej rąk, międzypalcowych stóp, oraz fałdy skórne; okolice podsutkowe pachwinowe i międzypośladkowe (u noworodków powikłane kandydozą.

4. Bakteryjne zapalenie naskórka i skóry

ZAKAŻENIA WÓRNE

1. Zliszajcowacenie

zliszajowacenie (impetiginisatio) - wtórne zakażenie bakteryjne nałożone na wcześniej istniejące zmiany, w chorobach świądowych, pogrubiały, suchy, szorstki naskórek o wzmożonym poletkowaniu.

CHOROBY WIRUSOWE

1. Opryszczka zwykła

Definicja. Są to zmiany drobnopęcherzykowe, umiejscowione głównie na granicy błon śluzowych i skóry, ze skłonnością do nawrotów. Etiopatogeneza. Czynnikiem etiologicznym jest wirus herpes simplex. Wyróżnia się wiele typów herpes simplex, z których największe znaczenie dla powstawania zmian skórnych mają: - typ 1 (HSV 1), powodujący zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej, wargach, twarzy, tułowiu i kończynach, a znacznie rzadziej na narządach płciowych , - typ 2 (HSV 2), powodujący zmiany w obrębie narządów płciowych i pośladków; ten typ ma znaczenie jako kokancerogen w rakach narządów płciowych związanych z zakażeniem wirusem brodawczaka , - typ 8 (HSV 8), opisany ostatnio w zmianach skórnych zarówno w mięsaku Kaposiego związanym, jak i nie związanym z AIDS.

Zakażenie wirusem herpes simplex może być pierwotne lub wtórne. Pierwotne zakażenie wirusem dotyczy noworodków, u których początkowo nie stwierdza się krążących przeciwciał. Przebieg pierwotnych zakażeń jest bardzo ciężki, a objawy są różnorodne. Przeciwciała pojawiają się, a ich stężenie wzrasta w trakcie zakażenia. Zmiany nawrotowe. Olbrzymia większość ludzi jest zakażona wirusem herpes simplex, przy czym infekcja utrzymuje się w postaci utajonej przez całe życie w obrębie zwojów nerwowych, a objawy są prowokowane chorobami gorączkowymi i zakaźnymi, mogą też towarzyszyć przegrzaniu (np. silne nasłonecznienie) lub oziębieniu ciała. Objawy i przebieg. WP są drobne pęcherzyki, wielkości kilku milimetrów, usadowione na podstawie rumieniowej, wykazujące tendencję do grupowania się. Początkowo są one wypełnione treścią surowiczą, następnie ropną i pokrywają się w ciągu kilku dni strupami. Zwykle towarzyszy im lekkie pieczenie lub niewielka bolesność; niekiedy objawy te poprzedzają wystąpienie opryszczki o 2-3 dni. Umiejscowieniem zmian wywołanych przez HSV 1 jest twarz i wargi oraz błony śluzowe jamy ustnej. W obrębie jamy ustnej na ogół stwierdza się jedynie dość bolesne nadżerki po pierwotnych pęcherzykach. Niekiedy może być również zajęta rogówka; zmiany te są bolesne i uporczywe, mogą pozostawiać upośledzenie wzroku. W okolicach narządów płciowych opryszczka wywołana przez HSV 2 u mężczyzn dotyczy żołędzi i napletka, a u kobiet warg sromowych; niekiedy zajęte są pośladki. Wykwity rozsiane na skórze mogą nie mieć charakterystycznych cech i wtedy są często nie rozpoznawane (drobne grudki i pęcherzyki o rozmaitym umiejscowieniu, np. na palcach rąk, małżowinach usznych). Przebieg opryszczki jest krótkotrwały (6-10 dni), ale istnieje duża skłonność do nawrotów, zazwyczaj w tych samych miejscach, zwłaszcza na błonach śluzowych jamy ustnej i narządów płciowych. Nawroty są częste u kobiet w okresie miesiączki. HSV 1 stwierdza się w nawracającym ramieniu wielopostaciowym a niekiedy również w pęcherzycy

2. Półpasiec

Definicja. Są to zmiany pęcherzowe i pęcherzykowe o jednostronnym układzie, z nasilonymi objawami bólowymi. Etiopatogeneza. Czynnikiem wywołującym jest Herpes virus varicellae. Jest to ten sam wirus, który wywołuje ospę wietrzną. Schorzenie występuje u osób, które przebyły w przeszłości ospę wietrzną i u których bądź doszło do reaktywacji utajonego zakażenia w zwojach czuciowych, bądź zakażenie nastąpiło w wyniku zetknięcia się z chorym na wietrzną ospę. Okres wylęgania wynosi 1-2 tygodnie. Wirus wykazuje powinowactwo do układu nerwowego. Zmiany skórne dotyczą miejsc odpowiadających unerwieniu jednego lub kilku korzeni tylnych. Atakuje zwoje międzykręgowe, niekiedy nerwy układu obwodowego. Ograniczony charakter półpaśca zależy prawdopodobnie od odporności powstałej w wyniku przebytej uprzednio ospy wietrznej. Objawy i przebieg. WP jest surowiczy pęcherzyk o trwałej pokrywie. Pęcherze są zgrupowane lub rozsiane w obrębie zajętego segmentu, pomiędzy nimi mogą istnieć odcinki skóry nie zmienionej. Najczęstszym umiejscowieniem jest twarz, zwłaszcza górna jej część.W przypadku umiejscowienia w obrębie oczodołu istnieje możliwość przejścia zakażenia na rogówkę oraz powikłań ocznych.Zmiany bardzo często występują na tułowiu, głównie na klatce piersiowej i mają układ ściśle jednostronny. Zmiany skórne są zwykle poprzedzone rozmaicie nasilonymi nerwobólami, utrzymującymi się w ciągu całego okresu trwania choroby (2-3 tygodnie). U osób starszych nerwobóle mogą utrzymywać się przez wiele miesięcy po ustąpieniu zmian skórnych. Mogą mieć również charakter nawrotowy. Półpasiec na ogół pozostawia trwałą odporność. Odmiany kliniczne półpaśca:
1) zgorzelinowa, cechująca się tym, że zmiany ulegają rozpadowi z pozostawieniem zgorzelinowych owrzodzeń, przebieg jest zazwyczaj ciężki; 2) krwotoczna, w przypadkach o ciężkim przebiegu; 3) oczna, ze zmianami prowadzącymi niekiedy do zniszczenia gałki ocznej; 4) uogólniona lub rozsiana, w której rozsiane zmiany pęcherzykowe typu ospy wietrznej występują poza ogniskiem pierwotnym; najczęściej towarzyszy chłoniakom i przerzutowym rakom. Powikłania: zajęcie rogówki, porażenie nerwów okoruchowych, częściowa utrata słuchu, porażenie nerwu twarzowego lub trójdzielnego, przewlekłe bóle neuralgiczne.

GRUPA BRODAWEK

1. Brodawki zwykłe

Etiologia:

Zazwyczaj HPV 2, Okres wylęgania wynosi od kilku tygodni do kilku miesięcy. Mogą się utrzymywać do wielu lat.

Morfologia wykwitów:

Wykwitem pierwotnym jest grudka barwy szarobrunatnej lub zbliżonej do koloru skóry, o wyniosłej, szorstkiej powierzchni, usadowiona w skórze nie zmienionej. Brodawki mogą być pojedyncze, ale najczęściej są mnogie; niekiedy wykazują skłonność do grupowania się i zlewania. Nowe wykwity powstają w otoczeniu zmiany macierzystej lub w miejscach odległych w wyniku samoprzeszczepiania się wirusa. Brodawki mogą ustępować samoistnie, co jest częstsze w przypadku usunięcia jednej lub kilku z nich

Lokalizacja wykwitów:

rozmaite: najczęściej palce rąk, wały paznokciowe, niekiedy pod płytką paznokciową

Objawy ogólne:

Brodawki około paznokciowe mogą być bolesne

Powikłania:

Jeśli drażnimy brodawkę może powstać odczyn zapalny

2. Brodawki stóp:

Etiologia:

HPV 1, duża zakaźność, zakażenie nie jest związane z obniżeniem odporności, częste u dzieci i młodzieży np. na basenach.

Morfologia wykwitów:

pojedyncze lub nieliczne, wnikają

głęboko do skóry, wywołują odczyn zapalny, rosną wszerz i w głąb skóry. Wartwa brodawkowa - na powierzchni skóry właściwej niszczy unaczynienie, krew widoczna na zewnątrz - na powierzchni brodawki widoczne są skrzepiki krwi.

Lokalizacja wykwitów:

Podeszwa stóp

Objawy ogólne:

Ból

Rodzaje choroby:

Brodawki mozaikowe - skupiska płaskich brodawek, przypominają modzele i pokrywają dużą powierzchnię, ale nie są tak twarde jak modzele.

3. Brodawki płaskie młodocianych

Etiologia:

HPV 3, mogą samoistnie ustępować.

Morfologia wykwitów:

Grudki są gładkie, o nieco błyszczącej powierzchni lub nieznacznie chropowate, na ogół tylko nieco wyniosłe ponad powierzchnię skóry, brunatnawe lub niewiele różniące się barwą od otoczenia; są zazwyczaj liczne i

Rozsiane

Lokalizacja wykwitów:

grzbiety rąk oraz dolne części twarzy i czoło, ale mogą występować również w innych okolicach. Często układają się linijnie w miejscu zadrapania

4. Brodawki płciowe (kłykciny kolczyste)

Etiologia:

Kłykciny kończyste najczęściej przenoszone są drogą płciową i wywołane przez wirusy HPV 6 i HPV 11, Czynnikami sprzyjającymi są: maceracja błon śluzowych i drażnienie, np. wydzielina z pochwy lub cewki moczowej, a także ciąża oraz obniżenie odporności, okres trwania jest rozmaity, a zmiany mogą ustępować samoistnie zwłaszcza po porodzie.

Morfologia wykwitów:

Wykwity mają charakter przyrosłych, zaróżowiałych brodawek, które zlewając się tworzą kalafiorowate, zwężone u podstawy twory, ich powierzchnia jest wilgotna i wydziela przykry zapach.

Lokalizacja wykwitów:

Okolice narządów płciowych oraz odbytu

Powikłania:

Mogą ulec nowotworzeniu, komplikacje w obrębie napletka u mężczyzn, u kobiet zakażenie szyjki macicy

GRUPA WIRUSA OSPY

1. Mięczak zakaźny

Etiologia:

Popularna u dzieci i ludzi młodych. Wywołuje go wirus z grupy ospy

Morfologia wykwitów:

Wykwitem pierwotnym jest guzek kształtu kopulastego lub okrągłego, barwy woskowobiałej, z pępkowatym wgłębieniem w części środkowej. Po nakłuciu guzka i naciśnięciu wydobywa się z niego charakterystyczna treść

barwy masy perłowej. Wykwity są na ogół liczne, mogą być jednak pojedyncze i wtedy są zwykle

większe.

Lokalizacja wykwitów:

Wzgórek łonowy i okolice płciowe, skóra rąk i twarzy

Objawy ogólne:

Świąd

CHOROBY GRZYBICZE:

1. Grzybica stóp

Grzybica międzypalcowa:

Etiologia:

Zakażenie następuje poprzez skarpety, buty, wyściółki drewniane w łaźniach i basenach; często występuje u sportowców (stąd nazwa: stopa atlety) oraz u osób pracujących w bardzo wilgotnych i ciepłych pomieszczeniach, zwłaszcza noszących gumowe buty. Przebieg jest przewlekły, na ogół wieloletni, z okresowymi zaostrzeniami, zwłaszcza pod wpływem częstego moczenia nóg z niedokładnym ich osuszaniem.

Morfologia wykwitów:

Ogniska mają głównie charakter wyprzeniowy, niekiedy ze znaczną maceracją naskórka - skóra robi się biaława, naskórek pęka i wypełza na powierzchnię grzbietową palców oraz w zgięciach pod palcami.

Lokalizacja wykwitów:

Między 4 i 5 palcem oraz między 3 i 4 palcem, ale zmiany mogą przejść również na inne przestrzenie międzypalcowe oraz na stopy.

Samopoczucie pacjenta:

Świąd wykwitów

Grzybica złuszczająca:

Etiologia:

taka sama jak w przypadku odmiany międzypalcowej.

Morfologia wykwitów:

przeważają ogniska hiperkeratotyczne z licznymi popękaniami. Zmianom towarzyszy często grzybica paznokci. Skóra jest sucha i łuszczy się, zaczerwienienie i złuszczanie skóry przechodzi na boczne krawędzie stopy, wielkopłatowe złuszczanie skóry, skóra pęka i swędzi, często wykwity imitują hiperkeratozę.

Samopoczucie pacjenta:

Świąd skóry.

2. Grzybica pachwin

Grzybica pachwin:

Etiologia:

Zakażenie następuje drogą bezpośredniego kontaktu lub przez ręczniki, gąbki, bieliznę. Źródłem infekcji może być również współistniejąca grzybica stóp. Czynnikiem usposabiającym jest wzmożona wilgotność, pocenie się i drażnienie mechaniczne.

Częściej chorują mężczyźni niż kobiety. U dzieci zakażenie należy do wyjątków.

Morfologia wykwitów:

Ogniska chorobowe, typu nieco wyniosłych plam, mają nieregularny, niekiedy wielokolisty kształt w związku z obwodowym szerzeniem się. Zabarwienie jest czerwonawe, a na obwodzie występują grudki lub pęcherzyki. Niekiedy zmiany stwierdza się również poza pachwinami.

Powikłania:

Charakter nawrotowy

3. Grzybica skóry gładkiej

Etiologia:

Grzybica ta może być wywołana przez wszystkie dermatofity, zarówno ludzkie, jak i odzwierzęce. Dotyczy dzieci i osób dorosłych.

Morfologia wykwitów:

Zmiany mają charakter rumieniowo-złuszczający, z obecnością wykwitów pęcherzykowych i krostkowych, głównie na obwodzie. Cechują się stosunkowo szybkim przebiegiem i ustępowaniem bez pozostawienia blizn. Ogniska są wyraźnie odgraniczone od otoczenia, na obwodzie występują wykwity grudkowe, pęcherzykowe i krostkowe.

Lokalizacja wykwitów:

rozmaite, najczęściej występują w skórze nie osłoniętej (twarz, ręce, szyja).

Samopoczucie pacjenta:

Świąd jest rozmaicie nasilony, niekiedy znaczny.

4. Grzybica owłosionej skóry głowy

Etiologia:

Grzyb odzwierzęcy cechuje się zewnątrz włosowym układem zarodników, a inny grzyb- zewnątrz- i wewnątrzwłosowym układem.

Morfologia wykwitów:

- grzybica powierzchowna - atakuje mieszki włosowe

- głęboka (najczęściej) - ma tendencję do tworzenia guzów.

Guzy ostro zapalne, o nierównej powierzchni są wyraźnie odgraniczone od otoczenia, wykazują skłonność do skupiania się i zlewania. Z ujść mieszków wydobywa się treść ropna, zasychająca na powierzchni w strupy. Włosy dają się łatwo usunąć.

Powikłania:

Wtórna infekcja bakteryjna - ropień - kanały gdzie wypływa ropa. Wtedy występuje ból.

Grzybica skóry owłosionej głowy:

Grzybica strzygąca:

Etiologia:

Wewnątrzwłosowy układ zarodników. Występuje zazwyczaj u dzieci i młodzieży

Morfologia wykwitów:

Cechuje się występowaniem ognisk złuszczających, z jakby przystrzyżonymi włosami i nieznacznym stanem zapalnym, nie powodującym bliznowacenia i trwałego wyłysienia. Ogniska o powierzchni złuszczającej się otrębiasto są zazwyczaj drobne i liczne, z nierówno ułamanymi, szarawymi włosami i licznymi czarnymi punkcikami (pieńki włosów tkwiące w skórze), co sprawia wrażenie włosów przystrzyżonych, stąd nazwa „grzybica strzygąca".

Przebieg jest przewlekły. Samowyleczenie - bez pozostawiania blizny - może nastąpić po okresie pokwitania. Włosy odrastają całkowicie. Grzybica może objąć cała głowę, włosy są łamliwe, matowe i kruche.

Ta grzybica jest zakaźna!

Samopoczucie pacjenta:

Swędzenie

Grzybica drobnozarodnikowa:

Etiologia:

Włos z zarodnikami wewnątrz i na zewnątrz. Zakażamy się od zwierząt psów i kotów. Jest to grzybica najbardziej zakaźna. Nigdy nie atakuje paznokci.

Morfologia wykwitów:

Są to ogniska złuszczające o stosunkowo nieznacznym stanie zapalnym, z równo ułamanymi włosami. Ogniska są mniej liczne i większe niż w grzybicy strzygącej. Włosy są równo ułamane na wysokości kilku milimetrów ponad powierzchnię skóry i otoczone białoszarą pochewką, która jest dobrze widoczna po wyciągnięciu włosa. Przebieg jest przewlekły. W przypadkach nie leczonych zmiany z reguły ustępują samoistnie w okresie pokwitania.

Lokalizacja wykwitów:

Nie atakuje paznokci, lecz może wystąpić na skórze gładkiej.

Grzybica woszczynowa:

Etiologia:

Prawie w ogóle nie występuje na naszych terenach. Wśród zarodników w środku włosa występują pęcherzyki powietrza.

Morfologia wykwitów:ogniska charakteryzują się obecnością tarczek woszczynowych i bliznowaceniem z towarzyszącym wyłysieniem. Tarczki, tj. zagłębione, żółte strupy, będące w istocie kolonią grzyba, są średnicy od kilku milimetrów do 1-2 cm. Po ich usunięciu pozostają blizny i trwałe wyłysienie. Włosy są matowe, szorstkie i suche.

Powikłania:

Trwałe wypadnięcie włosów i tworzenie się blizn.

5. Grzybica paznokci

Etiologia:

Zmiany są wywołane przez różne odmiany grzyba strzygącego. Do zakażenia płytek usposabia ucisk mechaniczny (np. przez obuwie). Istnieje osobnicza skłonność do zachorowań, zwłaszcza u osób z zaburzeniem odporności (immunosupresja związana z chorobą lub leczeniem) oraz zaburzeniami hormonalnymi (zespół Cushinga, niedoczynność tarczycy i inne). Zmiany grzybicze paznokci mają znaczenie epidemiologiczne jako źródło zakażenia dla otoczenia oraz stałe źródło samozakażenia skóry u chorych.

Morfologia wykwitów:

Wychodzą od bocznych fałdów paznokciowych. Przy nacisku sączy się ropa. W wałach około paznokciowych mamy stan zapalny. Pierwsze zmiany powstają zazwyczaj na wolnym brzegu

płytki paznokciowej lub od strony bocznych wałów. Morfologiczny wygląd paznokci jest dość różny; płytki przybierają kolor żółtobrunatny lub zielonkawy, stają się łamliwe, stopniowo ulegają zgrubieniu, rozwarstwieniu, częściowemu wykruszeniu. Okres trwania jest bardzo długi, na ogół wieloletni.

Powikłania:

Częste nawroty.

6. Grzybica dłoni

7. Grzybica brody u mężczyzn

ZAKAŻENIA DROŻDŻAKOWE

1. Zapalenie drożdżakowe kącików ust

Etiologia:

Candida Alibcans. Czynnikami usposabiającymi są: drażnienie przez protezy, niedobór witamin grupy B, głównie B2, a także cukrzyca.

Morfologia wykwitów:

Zmiany polegają na popękaniach z tworzeniem się nadżerek w kątach ust; są zwykle dwustronne i nie leczone mogą utrzymywać się długo.

2. Drożdżyca paznokci i wałów paznokciowych

Etiologia:

Candida albicans

Morfologia wykwitów:

W okresie wczesnym zmiany dotyczą głównie wałów paznokciowych, które są obrzęknięte, silnie zaczerwienione i bolesne, przy ucisku wydobywa się treść ropna. W zmianach bardziej długotrwałych płytki stają się szarożółtawo-brunatne, tracą połysk, ulegają przerostowi i rozwarstwieniu.

Powikłania:

Nieleczona drożdżyca prowadzi do niszczenia paznokcia, powstają półksiężycowate ubytki.

3. Łupież pstry

Etiologia:

Czynnikiem sprzyjającym zakażeniu jest osobnicza podatność skóry. Schorzenie jest bardzo rzadkie u dzieci. Zakażeniu sprzyja obniżenie odporności; bardzo rozległe zmiany obserwuje się w przypadkach immunosupresji, szczególnie w AIDS. Przewlekaniu się zakażenia i nawrotom sprzyja nadmierne pocenie się.

Morfologia wykwitów:

Są to plamy lekko złuszczające się, różowe lub żółtobrunatne, zazwyczaj liczne, o nieregularnych zarysach. Złuszczanie powierzchni ma charakter otrębiasty, plamy uwidaczniają się po posmarowaniu nalewką jodową. Pod wpływem promieni słonecznych powstają odbarwienia w miejscach grzybicy, z przebarwieniem skóry otaczającej, co stwarza obraz przypominający bielactwo nabyte.

Lokalizacja wykwitów:

najczęstszym jest klatka piersiowa oraz cały tułów, szyja i owłosiona skóra głowy.

4. Drożdżyca skóry

CHOROBY PASOŻYTNICZE:

1. Świerzb

Etiologia:

Wywołana przez rodzaj roztoczy - świerzbowiec ludzki. Zapłodniona samiczka przenika do naskórka i żłobi w warstwie rogowej norę. Składa dziennie 2-3 jaja i ginie po kilku tygodniach. Z jaj wykluwają się kolejne świerzbowce. Zakażenie odbywa się drogą bezpośredniego kontaktu, rzadziej za pośrednictwem przedmiotów, pościeli (wrzesień, sierpień - ruch turystyczny, nie zmieniana pościel w hotelach, szkoły, przedszkola, obozy karne, wojsko).

Morfologia wykwitów:

Nory świerzbowcowe, w wyniku drapania: przeczosy

Lokalizacja wykwitów:

Boczne powierzchnie palców rąk, podeszwy, nadgarstki, zgięcia i fałdy skórne, tułów, brzuch, pośladki.

Objawy ogólne:

Świad nasilający się w porze nocnej.

Powikłania:

Wtórne zakażenia bakteryjne, guzkowe zapalenie skóry po świerzbie, zliszajowacenie.

Odmiany:

Świerzb norweski - hiperkeratoza, szaro - beżowe łuski. Rozwija się w Skandynawii

Świerzb azjatycki - Indie - trudno reaguje na środki przeciwświerzbowe.

CHOROBY ŁOJOTOKOWE:

1. łojotokowe zapalenie skóry

Jest to wyprysk zależny od podłoża łojotokowego. Zmiany skórne są rumieniowo-złuszczające i wysiękowe, umiejscowione głównie na owłosionej skórze głowy, w okolicach łojotokowych i drażnionych.

Etiopatogeneza. Schorzenie nie zawsze występuje u osób z łojotokiem. Jest bardzo prawdopodobne, że rolę etiologiczną odgrywa Pityrosporum ovale. Mechanizm immunologiczny nie został udowodniony. Nasilone zmiany towarzyszą nierzadko AIDS.

Objawy i przebieg. Ogniska są rumieniowe, wysiękowe i złuszczające, na ogół wyraźnie odgraniczone, często pokryte żółtymi nawarstwionymi strupami, niekiedy wysiękowe. Najczęstszym umiejscowieniem jest: owłosiona skóra głowy i okolice zauszne, twarz, głównie w linii środkowej (czoło, brwi, fałdy nosowo-policzkowe), okolice: mostkowa i międzyłopatkowa, fałdy skórne i zgięcia stawowe. Świąd jest rozmaicie nasilony. Przebieg jest przewlekły i nawrotowy; nawroty są częstsze jesienią i zimą. W zmianach długotrwałych w obrębie owłosionej skóry głowy występuje przerzedzenie włosów, niekiedy również brwi.

2. trądzik zwykły, młodzieńczy

Związane z nadczynnością gruczołów łojowych, cechujące się obecnością zaskórników, wykwitów grudkowo-krostkowych i torbieli ropnych umiejscowionych w okolicach łojotokowych (twarz, plecy).

Etiopatogeneza. Czynnikiem usposabiającym jest osobnicza skłonność do nadmiernego

wytwarzania łoju i rogowacenia ujść mieszków włosowych. Skłonność ta jest uwarunkowana genetycznie, sposób dziedziczenia jest autosomalny dominujący, z różną penetracją genu.

Czynniki egzogenne, takie jak leki oraz szkodliwości zawodowe, mogą nasilać ten proces.

Rola bakterii. Beztlenowe bakterie Propionibacterium obecne w dużych ilościach w ujściach gruczołów łojowych,wytwarzają enzymy lipolityczne, powodujące hydrolizę triglicerydów łoju z powstawaniemwolnych kwasów tłuszczowych, które wywierają działanie drażniące.

Rola hormonów, szczególnie androgenów, gdyż:
a) komórki gruczołów łojowych mają receptory dla androgenów,

b) preparaty antyandrogenowe znacznie zmniejszają wydzielanie łoju,

c) androgeny zaostrzają trądzik, zwłaszcza u kobiet,

d) trądziknie występuje przed okresem pokwitania i u eunuchów kastrowanych przed

okresem pokwitania.

Progesteron ma działanie zbliżone do androgenów, ale w stężeniu fizjologicznym

nie wpływa na gruczoły łojowe, dopiero w bardzo dużych dawkach pobudza ich wzrost.

Objawy i przebieg. Wykwitem pierwotnym jest zaskórnik
Rozróżnia się 2 typy zaskórników: zamknięte i otwarte.

Zaskórniki zamknięte są drobne, białe, dobrze widoczne przy naciągnięciu skóry,

niekiedy z zaznaczonym w części środkowej otworkiem. Powstają w wyniku

proliferacji korneocytów w ujściu gruczołu łojowego.

Zaskórniki otwarte. Rozplem korneocytów jest połączony z zastojem łoju, a

czop zawiera liczne Propionibacterium acnes, Pityrosporum i inne bakterie związane

z mieszkiem włosowym. W części środkowej znajduje się otwór, przez który

wydobywa się masa łojowo-rogowa. Zaskórniki te są ciemno zabarwione na szczycie

nie tylko z powodu utleniania się keratyny i łoju, ale również wskutek nagromadzenia

się melaniny. Wtórnie w wyniku ucisku i stanu zapalnego powstają wykwity grudkowo-krostkowe oraz torbiele ropne.

Przebieg jest przewlekły, zazwyczaj w okresie letnim zmiany ulegają poprawie w związku z nasłonecznieniem.

Poza najczęściej występującym trądzikiem zwykłym, w którym oprócz zaskórników przeważają wykwity grudkowe i grudkowo-krostkowe.

Odmiany kliniczne:

1) trądzik młodzieńczy: zmiany są zwykle słabo nasilone, przeważają zaskórniki i wykwity grudkowe, umiejscowione głównie na twarzy i plecach; jest najbardziej nasilony w okresie pokwitania, po czym samoistnie ustępuje po kilku latach trwania;

2) trądzik ropowiczy obok zmian typowych tworzą się torbiele ropne; gojenie następuje przez bliznowacenie (blizny są wciągnięte, nierówne, niekiedy bardzo szpecące)

3) trądzik skupiony zmiany polegają na występowaniu głębokich nacieków i torbieli ropnych, niekiedy zlewających się, oraz licznych, bardzo dużych zaskórników; gojenie następuje poprzez mostkowate, nierówne i przerosłe blizny; odmianę tę spotyka się prawie wyłącznie u mężczyzn, zmiany często, obok miejsc typowych - zajmują również okolice pachowe, pachwinowe i pośladki; jeśli zajęte są wyłącznie okolice nietypowe, niektórzy autorzy używają dla

tych przypadków nazwy „acne inversa"
4) trądzik bliznowcowy polega na tworzeniu się bliznowców w obrębie wykwitów trądzikowych, często towarzyszy trądzikowi ropowiczemu lub skupionemu, niekiedy dotyczy wyłącznie okolicy karku;

5) trądzik z objawami ogólnymi o ciężkim przebiegu występuje wyłącznie u młodych mężczyzn, wykwity z rozpadem i objawami krwotocznymi; towarzyszą: leukocytoza i wysokie OB, zazwyczaj gorączka i bóle stawowe; rentgenologicznie można stwierdzić zmiany w stawie mostkowo-obojczykowym

Trądzik wywołany:

1) trądzik zawodowy jest wywołany najczęściej przez:

- chlor

-oleje

-dziegcie; zmiany umiejscawiają się głównie na wyprostnych powierzchniach kończyn

2) trądzik polekowy może być spowodowany przez:

- steroidy - wykwity drobnogrudkowesą głównie umiejscowione na klatce piersiowej, bez zaskórników

- leki wydzielające się przez gruczoły łojowe i powodujące ich drażnienie, np.

witamina B12, jod, barbiturany itd.;

3) trądzik kosmetyczny (acne cosmetica): zmiany mają głównie charakter zaskórników i prosaków; najczęściej bywa wywołany przez pudry i róże, zatykające

ujścia gruczołów łojowych i potowych; najczęstszym umiejscowieniem są policzki;

4) trądzik niemowlęcy: wykwity są grudkowe i ropne, naogół bez zaskórników, często występują torbiele ropne; jest związany ze stosowaniem olejów mineralnych do pielęgnacji skóry, najczęściej umiejscowiony jest na twarzy.

Trądzik wywołany ustępuje po usunięciu czynników wywołujących.

3. trądzik różowaty

Są to wykwity rumieniowe, grudkowe i krostkowe występujące na podłożu

łojotoku i zaburzeń naczynioruchowych (łatwe czerwienienie się skóry pod wpływem bodźców fizycznych i emocjonalnych), umiejscowione wyłącznie na twarzy. dotyczące osób w wieku dojrzałym, częściej kobiet.

Etiopatogeneza. Czynnikami usposabiającymi są zaburzenia naczynioruchowe związane z autonomicznym układem nerwowym, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, najczęściej niedokwaśność soku żołądkowego, oraz zaburzenia wewnątrzwydzielnicze, na co wskazuje niewystępowanie zmian przed okresem pokwitania i ich częstość w okresie przekwitania u kobiet.

Objawy i przebieg. W okresie początkowym zmiany mają charakter rumieniowy, z przemijającym zaczerwienieniem skóry twarzy (okres rumieniowy); w dalszym przebiegu objawy naczyniowe utrwalają się w postaci teleangiektazji, a także pojawiają się wykwity grudkowe i krostkowe.
Umiejscowieniem najczęstszym są środkowe części twarzy. W ok. 50% przypadków

występują powikłania oczne - zapalenie spojówek.
Umiejscowieniem najczęstszym są środkowe części twarzy. W ok. 50% przypadków

występują powikłania oczne - zapalenie spojówek

Rozpoznanie ustala się na podstawie:
1) stwierdzenia wykwitów rumieniowych i grudkowo-krostkowych umiejscowionych głównie w środkowej części twarzy,

2) wzmożonej pobudliwości naczynioruchowej (zaczerwienienie pod wpływem bodźców fizycznych i psychicznych), 3) współistniejących objawów łojotoku; pomocny w rozpoznaniu może być dojrzały wiek chorych.

4. Zapalenie skóry około ustne

ŁUSZCZYCA:

Definicja. Jest to jedno z najczęstszych genetycznie uwarunkowanych schorzeń

skóry, o przewlekłym i nawrotowym przebiegu, cechujące się zwiększoną proliferacją naskórka, a klinicznie

złuszczającymi się wykwitami grudkowymi, ustępującymi bez pozostawienia śladu.

Istnieje duża różnorodność obrazu morfologicznego i nasilenia zmian, od nielicznych ognisk, ograniczonych do szczególnych okolic, do ciężkich postaci zajmujących całą skórę i stawy, a nawet prowadzących do inwalidztwa.

Etiopatogeneza

Genetyka. Niewątpliwą rolę odgrywa podłoże genetyczne. Sposób dziedziczenia

jest nie w pełni wyjaśniony, niejednakowy dla różnych odmian klinicznych. Na tło

dziedziczne wskazuje często rodzinne występowanie łuszczycy oraz jednakowego

typu zmiany skórne u 70% bliźniąt jednojajowych.

Zmiany naczyniowe. Dla wczesnej łuszczycy charakterystyczna jest wzmożona

angiogeneza. Nowo utworzone naczynia są kręte, rozszerzone, wykazują pogrubienie

śródbłonków i wzmożony przepływ krwi.

Proliferacja naskórka. Wynikiem złożonego współdziałania superantygenów,

nieznanego autoantygenu znajdującego się w warstwie rogowej, pobudzonych

limfocytów T i obecności autoreaktywnych limfocytów T, które utrzymują zjawiska

autoimmunizacyjne, jest proliferacja naskórka, stanowiąca istotę procesu chorobowego

w łuszczycy. Polega ona na 8-krotnym skróceniu czasu trwania cyklu komórkowego.

Charakterystyczna dla łuszczycy parakeratoza (zachowane resztkowe jądra

w warstwie rogowej) jest następstwem przyspieszonego i niepełnego rogowacenia

Objawy i przebieg

Wykwitem pierwotnym jest grudka barwy czerwonobrunatnej, wyraźnie odgraniczona

od otoczenia, o drobnopłatowym złuszczaniu powierzchni. Po zdrapaniu

srebrzystych łusek uwidacznia się błyszcząca, jakby stearyną powleczona powierzchnia

(objaw świecy stearynowej), a następnie pojawia się kropelkowate krwawienie

(objaw Auspitza), będące wynikiem uszkodzenia naczyń wydłużonych brodawek

skórnych pod wybitnie ścieńczałym naskórkiem.

Wczesne zmiany mają charakter drobnych grudek, wielkości od łebka szpilki

do wykwitów 1-2 cm . Wysiewy tego typu występują

na rozległych przestrzeniach skóry, nierzadko po przebytej anginie lub innej infekcji.

Zmiany w pełni rozwinięte są większe, wielkości kilku centymetrów, i pokryte

mocno przylegającymi srebrzystymi łuskami. Są to blaszki łuszczycowej). Ogniska szerzą się obwodowo, często z tworzeniem obrączek i ustępowaniem w części środkowej.

Zmiany utrzymujące się przez wiele miesięcy lub lat są zgrubiałe, o nierównej, hiperkeratotycznej powierzchni.

Objaw Koebnera. Jest to odczyn izomorficzny, charakterystyczny dla aktywnej łuszczycy, polegający na występowaniu po upływie 6-12 dni zmian łuszczycowych wzdłuż linii zadrapania naskórka. Objawu Koebnera nie daje się wywołać w zmianach ustępujących.

Umiejscowienie zmian może być rozmaite. Typowa dla łuszczycy

zwykłej jest lokalizacja w okolicy kolan, łokci i owłosionej

skóry głowy, gdzie ogniska mogą utrzymywać się przez wiele lat i być jedynym objawem chorobowym.

Łuszczyca w obrębie skóry głowy ma często charakter zlewnych ognisk pokrytych

grubymi nawarstwionymi łuskami, nierzadko przechodzącymi na skórę czoła.

Same włosy są nie zmienione i na ogół nie dochodzi do wyłysienia pomimo

niekiedy bardzo długotrwałego utrzymywania się zmian. Łuszczyca skóry głowy

może na wiele lat poprzedzać pojawienie się wykwitów w innych okolicach lub

towarzyszyć zmianom w innym umiejscowieniu.

Blaszki łuszczycowe w okolicy narządów płciowych i odbytu mają skłonność

do zlewania się i objawów wysiękowych.

Łuszczyca paznokci może współistnieć ze zmianami skórnymi lub być jedynym objawem choroby.

Paznokcie wykazują niekiedy jedynie naparstkowe wgłębienia. Często jednak

występują pobruzdowania, podpaznokciowe rogowacenie, zgrubienie, zmatowienie,

kruchość i żółtawe zabarwienie płytek.

Przebieg łuszczycy jest rozmaity. Wysiewy rozległe, z częstymi nawrotami są

charakterystyczne dla typu I. W typie II okresy bezobjawowe trwają miesiące lub

lata, a zmiany są na ogół mniej rozległe. U większości chorych następuje poprawa

lub remisja w lecie pod wpływem nasłonecznienia, jednak u niewielkiej liczby

chorych światło słoneczne może powodować wysiewy zmian (zwykle umiejscowione

na twarzy i grzbietach rąk).

Odmiany łuszczycy:

1. Odmiana wysiękowa cechuje się umiejscowieniem najczęściej w okolicy fałdów; może towarzyszyć łuszczycy stawowej; jeśli strupy są przerosłe i uwarstwione, nosi nazwę odmiany brudźcowej.

2. Odmiana krostkowa jest jedną z najcięższych postaci łuszczycy. W okresie wysiewów, które mogą być

sprowokowane zakażeniami lub lekami, występuje zwykle wysoka temperatura.

Wykwity krostkowe niekiedy zlewają się, naskórek ulega spełzaniu (objaw Nikolskiego),

co stwarza podobieństwo do toksycznej nekrolizy naskórka Lyella. W okresie remisji zmiany często mają charakter łuszczycy zwykłej.

Niektórzy autorzy tę postać wyodrębniają jako łuszczycę zwykłą z wysiewami krostkowymi.

W rzadkich, przewlekłych przypadkach najgroźniejszym powikłaniem jest amyloidowa z zajęciem nerek i zejściem śmiertelnym.

Niekiedy łuszczyca krostkowa może być poprzedzona, nawet o wiele lat, ograniczonymi

do części dystalnych palców rąk zlewnymi zmianami rumieniowo-złuszczającymi i krostkowymi.

3. Odmiana krostkowa dłoni i stóp charakteryzuje się wykwitami krostkowymi na podłożu rumieniowym i złuszczającym.

Ogniska, wyraźnie odgraniczone od otoczenia, przechodzą na boczne powierzchnie

stóp i rąk. Zmiany mogą współistnieć z łuszczycą zwykłą lub poprzedzać wystąpienie

ognisk łuszczycowych w innej lokalizacji. Istnieje kontrowersja, czy zmiany

krostkowe ograniczone do dłoni i stóp

4. Odmiana uogólniona ma nierzadko przebieg bardzo ciężki, niekiedy kojarzy się z odmianą stawową

i krostkową.

Uogólnienie zmian łuszczycowych może być sprowokowane leczeniem zewnętrznym.

5. Odmiana stawowa jest szczególną postacią łuszczycy, gdyż może prowadzić do trwałego inwalidztwa. Odróżnia się 3 podgrupy:

1) typu dystalnego, dotycząca głównie stawów międzypaliczkowych palców stóp

i rąk, jest częstsza u mężczyzn; zajęcie stawów jest na ogół niesymetryczne;

2) typu zniekształcającego, występująca równie często

u mężczyzn i kobiet, zajmująca liczne stawy i często kręgosłup;

3) typu reumatoidalnego zapalenia stawów, częstsza u kobiet; jest trudna

do odróżnienia od rzs., gdyż powoduje podobne zniszczenie stawów

Rozpoznanie

Rozpoznanie łuszczycy zwykłej opiera się na:
1) stwierdzeniu wykwitów grudkowych i ognisk o bardzo wyraźnym odgraniczeniu i odśrodkowym szerzeniu się, pokrytych obfitymi, srebrzystymi łuskami i ustępujących bez pozostawienia blizn,

2) często symetrycznym rozmieszczeniu zmian,
3) typowym zajmowaniu okolic łokci, kolan, owłosionej skóry głowy,
4) przewlekłym i nawrotowym przebiegu,

5)dobrym stanie ogólnym; pomocny jest wywiad rodzinny.

Zmiany umiejscowione na dłoniach i stopach

1) zmiany krostkowe dłoni i stóp mogą być związane z ogniskami zakaźnymi wewnątrzustrojowymi (dawniej zwane bakterydami Andrewsa); przypadki te dobrze oddziałują na antybiotyki,

2) grzybica - rozstrzyga badanie mikologiczne,

3) wyprysk różni się niewystępowaniem pierwotnych wykwitów krostkowych (mogą powstać w wyniku wtórnego zakażenia); pomocne jest badanie histologiczne oraz testy alergologiczne.

LISZAJ PŁASKI:

) Jest to przewlekła choroba skóry, często również błon śluzowych, cechująca się typowymi klinicznie i histologicznie zmianami grudkowymi oraz świądem. Etiopatogeneza jest nieznana, jednak najbardziej prawdopodobny wydaje się związek z procesami autoimmunologicznymi, zwłaszcza z mechanizmem reakcji typu przeszczep przeciw gospodarzowi. Przemawia za tym występowanie osutki o cechach lichen planus u osób po przeszczepach szpiku, a także obraz histologiczny liszaja z charakterystycznym uszkodzeniem keratynocytów warstwy podstawnej. Nierzadko liszaj płaski współistnieje z różnymi chorobami autoimmunologicznymi, z których najważniejsze wydaje się przewlekłe aktywne zapalenie wątroby. Rolę czynników wywołujących przypisuje się również wstrząsom psychicznym. Liszaj płaski może być także sprowokowany przez różne leki, głównie sole złota, środki przeciwmalaryczne, neuroleptyczne, trankwilizery i inne.
Objawy i przebieg. Wykwity grudkowe są błyszczące i wieloboczne, czerwonawe lub sinofiołkowe, mogą mieć układ linijny (objaw Koebnera). Wykazują zmienność w zależności od czasu trwania i lokalizacji. Ustępujące ogniska są brunatnie przebarwione. Niekiedy zmiany są bardzo długotrwałe, jednakże nie pozostawiają blizn, a jedynie zaniki. Błony śluzowe jamy ustnej są zajęte u 50% chorych; niekiedy jest to jedyne umiejscowienie. Jest to linijne, drzewkowate lub obrączkowate zbielenie nabłonka, głównie na błonach śluzowych policzków wzdłuż zgryzu zębów, na języku, rzadziej na czerwieni warg. Objawy podmiotowe występują wyłącznie w odmianie nadżerkowej.
Błony śluzowe narządów płciowych wykazują zmiany w 20-25% przypadków u mężczyzn, u kobiet są znacznie rzadsze. Zmiany w obrębie błon śluzowych odbytu z powodu świądu są niekiedy rozpoznawane jako pruritus ani.
Paznokcie wykazują u części chorych typowe objawy, które mogą poprzedzać lub współistnieć z objawami skórnymi, jednak rzadko stanowią jedyne umiejscowienie; są to podłużne pobruzdowania, spełzanie płytek lub ich zanik. Okres trwania LP jest wielomiesięczny lub wieloletni. Świąd jest rozmaicie nasilony, niekiedy znaczny.

Główne odmiany:
1) przerosła, czyli brodawkująca - najczęściej zajmuje podudzia, występują zlewne ogniska hiperkeratotyczne bez typowych grudek liszaja;
2) mieszkowa - są to drobne grudki przymieszkowe z hiperkeratotycznym czopem, często występuje bliznowacenie w obrębie owłosionej skóry głowy (zespół Grahama Little'a);
3) zanikowa - najczęściej układ zmian jest obrączkowaty, w części środkowej występują przebarwienia lub zanik bliznowaty;

pęcherzowa - występuje w dwóch postaciach:
1.pęcherze są usadowione wyłącznie w obrębie zmian skórnych na dłoniach i stopach i są wynikiem głównie działania czynników mechanicznych
2.pęcherze są usadowione zarówno w obrębie zmian skórnych, jak i w skórze nie zmienionej oraz na błonach śluzowych

ŁUPIEŻ RÓŻOWY

Jest to łagodnie przebiegająca i samoistnie ustępująca choroba, cechująca się rumieniowo-złuszczającymi, medalionowatymi wykwitami w obrębie tułowia i dosiebnych części kończyn.
Etiopatogeneza. Niewystępowanie nawrotów wskazuje na uodpornienie w stosunku do nieznanego czynnika infekcyjnego. Schorzenie jest niezakaźne.
Objawy i przebieg. Wykwitem podstawowym jest bladoróżowa plama o kształcie na ogół owalnym lub okrągłym, o powierzchni lekko złuszczającej się, zwłaszcza na obwodzie. Plama, powiększając się odśrodkowo, osiąga nieraz kilkucentymetrowe wymiary. Początkowo pojawia się tzw. blaszka macierzysta, która ma większe wymiary i zazwyczaj wykazuje wyraźniejsze złuszczanie na obwodzie, dopiero po 6-10 dniach następuje wysiew licznych wykwitów.
Charakterystycznym umiejscowieniem jest tułów wzdłuż rozszczepów skórnych oraz dosiebne części kończyn.
Okres trwania wynosi 4-6 tygodni. Zmiany ustępują samoistnie. Stan ogólny jest dobry. Niekiedy występuje niewielki świąd.

CHOROBY ALERGICZNE

1. Mechanizmy alergii

Typ I - reakcja anafilaktyczna, natychmiastowa

Choroby: wstrząs anafilaktyczny, pokrzywka ostra, reakcje polekowe natychmiastowe np. po penicylinie

Antygeny: leki, pokarmy, pyłki, jady owadów, szczepionki

Czas wystąpienia reakcji: minuty, sekundy

Typ przeciwciał: IgE

Mediatory: histamina, serotonina

Typ II - reakcja cytotoksyczna

Choroby: polekowe

Antygeny: leki

Czas wystąpienia reakcji: kilka godzin

Typ przeciwciał: IgM

Mediatory: składniki dopełniacza

Typ III - reakcja kompleksów immunologicznych (zjawisko Arthusa)

Choroby: choroba posurowicza

Antygeny: leki, antygeny mikrobowe, w chorobie posurowiczej obce białka

Czas wystąpienia reakcji: kilka minut do kilku godzin, maksimum reakcji do 6 h z wyjątkiem choroby posurowiczej (średnio po 9 dniach)

Typ przeciwciał: IgG, IgA, IgM

Mediatory: zaktywowane składowe dopełniacza

Typ IV - reakcje opóźnione

- typu tuberkulinowego:

Choroby: odrzucanie przeszczepów, osutki zakaźne

Antygeny: leki, antygeny mikrobowe, autoantygeny

Typ przeciwciał: limfocyty T

Mediatory: limfokiny uwalniane z limfocytów T

Czas reakcji: kilka godzin do kilku dni, najczęściej 24h

- typu wyprysku kontaktowego

Choroby: wyprysk kontaktowy ostry i przewlekł

Antygeny: alergeny kontaktowe, leki, kosmetyki, substancje zawodowe

Czas reakcji: kilka godzin do kilku dni, najczęściej 48h

Typ przeciwciał: limfocyty T

Mediatory: limfokiny uwalniane z limfocytów T

2. Pokrzywka

Etiologia:

Uwalnianie się histaminy, zwykle jest niealergiczna. W pokrzywce alergicznej jest to odczyn immunologiczny typu I. Alergenami są antygeny wziewne, pokarmowe, lekowe i inne.

Morfologia wykwitów:

Wykwit pierwotny - bąbel pokrzywkowy (o wyraźnym zarysie i płaskiej powierzchni, rozmaitych rozmiarów), cechujący się obrzękiem, zabarwieniem różowym lub porcelanowobiałym, szybko powstający i ustępujący po kilku-kilkunastu godzinach bez pozostawienia śladu

Lokalizacja wykwitów:

Rozmaite, towarzyszy czasem temu obrzęk błon śluzowych jamy ustnej i dróg oddechowych, co może być groźne dla życia.

Objawy ogólne:

Świąd.

Powikłania:

Nawroty,

Wstrząs anafilaktyczny -

Rodzaj nasilonej reakcji alergicznej, która rozpoczyna się gwałtownie i może stanowić potencjalne zagrożenie dla życia. Jej przyczyną jest wzmożona odpowiedź immunologiczna na substancję wyzwalającą (alergen), np. pożywienie, lek lub jad owadów. Reakcja anafilaktyczna obejmuje cały organizm. Dochodzi do niej w ciągu kilku minut od kontaktu z alergenem, choć może ona także pojawić się po upływie kilku godzin.

U podłoża wstrząsu anafilaktycznego leży mechanizm szybkiego uwalniania się histaminy na skutek kontaktu z alergenem. Odpowiada ona za nadmierne pobudzenie całego organizmu lub poszczególnych jego narządów - skóry, płuc, przewodu pokarmowego i układu krążenia.

Zwykle gdy wystąpi wstrząs anafilaktyczny podaje się do krwi adrenalinę.

Odmiany:

- pokrzywka ostra - leki, pokarmy, alergeny wziewne, okres trwania nie przekracza 4 tygodni. Przy pokarmach - nudności, bóle brzucha, biegunki

- pokrzywka przewlekła - mechanizm niealergiczny, dotyczy dorosłych

- pokrzywka wywołana mechanicznie

- pokrzywka kontaktowa

- pokrzywka fizykalna(np. z zimna)

- pokrzywka cholinergiczna - nadwrażliwość na acetylocholinę. Bąble są drobne, powierzchowne, otoczone czerwoną obwódką, górna część tułowia, swędzą. Występują w wyniku pocenia się.

3. Obrzęk naczynioruchowy

Jest to odmiana pokrzywki przewlekłej o głębszym umiejscowieniu, tj. dotycząca tkanki podskórnej, skóry właściwej oraz błon śluzowych jamy ustnej i jamy nosowo-gardłowej. Może jej towarzyszyć wysiew bąbli pokrzywkowych.
Etiopatogeneza. Obrzęk naczynioruchowy może być alergiczny (typ I alergii) - wywołany lekami, pokarmami, substancjami wziewnymi, ukąszeniem owada (np. pszczoły) itd., lub niealergiczny- wywołany wyzwalaczami histaminy lub nietolerancją na leki, np. salicylany. Dużą rolę wydają się odgrywać czynniki psychiczne.
Objawy i przebieg. Obrzęk występuje gwałtownie i utrzymuje się zazwyczaj kilkanaście godzin do kilku dni. Nie towarzyszą mu objawy zapalne ani świąd. Najczęstszym umiejscowieniem jest twarz, głównie wargi, okolica oczodołów i błony śluzowe jamy ustnej, krtani i gardła, oraz kończyny, zwłaszcza części odsiebne, a także narządy płciowe. Przebieg jest przewlekły i nawrotowy. W przypadku częstych nawrotów w tej samej lokalizacji może dojść do zwiotczenia i zwisania skóry. Niekiedy towarzyszą objawy ogólne: bóle głowy, biegunki, wymioty itd. Obrzęk krtani może być niebezpieczny dla życia.

4. Atopowe zapalenie skóry

Etiologia:

Pochodzenie rodzinne, związane z przeciwciałami typu IgE. Uczulenie na subst. Wziewne i pokarmowe. Może samoistnie wygasać. Może nastąpić powiększenie węzłów chłonnych

Morfologia wykwitów:

Wyprysk z lichenizacją, naskórek jest zgrubiały, długotrwałe zmiany - wygląd starczy.

Wyprysk niemowlęcy - objawy wysiękowe i nawarstwione strupy. U dzieci - rozsiane lub zlewne grudki wysiękowe. Hiperkeratotyczne złuszczanie skóry dłoni i

stóp, wysychanie warg

Lokalizacja wykwitów:

Błony śluzowe nosa, spojówki, oskrzela, skóra, zgięcia łokciowe i kolanowe, twarz i szyja

Objawy ogólne:

Świąd

Powikłania:

Przewlekłość i nawroty.

Odmiany:

3 fazy choroby:

- niemowlęca - do 2 roku życia

- dziecięca - do lat 12

- młodzieżowa i osób dorosłych.

5. ograniczone zapalenie skóry:

6. Wyprysk

1. kontaktowy alergiczny

Jest to najczęstsza postać wyprysku cechująca się powierzchownymi

zmianami zapalnymi w skórze, powstającymi w wyniku kontaktu z alergenem,

z którym pacjent zetknął się uprzednio w życiu codziennym lub w pracy

zawodowej.
Wyróżnia się wyprysk:
-ostry
-przewlekły

Objawy i przebieg. Pierwotnym wykwitem jest grudka wysiękowa i pęcherzyk.

Wyprysk kontaktowy może być ostry lub podostry, w zależności od nasilenia

zmian zapalnych, występowania pęcherzyków i grudek wysiękowych.
Ogniska są niewyraźnie odgraniczone od otoczenia, zwykle towarzyszy im świąd,

ustępują bez pozostawienia śladu. W niektórych okolicach w ostrym wyprysku

przeważają objawy obrzękowe i zapalne, zwłaszcza w okolicy oczodołów i narządów

płciowych.

Najczęstsze czynniki wywołujące odczyny alergiczne:

- chrom: skóra, zapałki, popiół, barwniki do materiałów, proszki do prania, farby wodne, oleje

- nikiel i kobalt; ozdoby, guziki, suwaki, podwiązki, klamki, armatura łazienek i kuchni; częściej kobiety

- guma: obuwie, ubranie, rękawice, kable

- barwniki: farby do włosów i rzęs, kosmetyki, ubrania, futra

formalina - ubrania, potniki, niektóre szampony i kosmetyki

- terpentyna

- tworzywa sztuczne

- kosmetyki zawierające różnego rodzaju substancje

W związku z bardzo szerokim stosowaniem kortykosteroidów okazało się, że i

one mogą być czynnikiem alergizującym, powodując niekiedy nawet objawy ogólne.

Należy podkreślić, że występują reakcje krzyżowe pomiędzy różnymi steroidami.

Dla potwierdzenia tego konieczne jest wykonywanie testów płatkowych z kilkoma

steroidami.

2. wyprysk zawodowy

Etiologia: jest to wyprysk alergiczny bądź niealergiczny, obydwa związane są z czynnikami, z którymi chory styka się w pracy zawodowej, zazwyczaj wywołane są przez:

- metale: chrom, nikiel, kobalt

- składniki gumy: przyspieszenie wulkanizacji, antyutleniacze

- epoksydy - jedne z najsilniejszych uczulaczy kontaktowych, głównym alergenem jest utwardzacz

- związki paragrupy - należą tu rozmaite substancje chemiczne i leki wykazujące krzyżowe powinowactwo; ta alergia jest częstsza w warunkach pozazawodowych

Morfologia wykwitów:

Ma wszystkie cechy wyprysku kontaktowego

Lokalizacja wykwitów:

Najczęściej ręce i przedramiona, a w przypadku czynników silnie alergizujących lub lotnych mogą dotyczyć także twarzy i innych okolic

3. wyprysk kontaktowy z podrażnienia

4. wyprysk potnicowy

Etiologia:

Alergeny mogą być pochodzenia zewnętrznego jak i wewnątrzustrojowego (nikiel, kobalt i niektóre leki). W dużej części przypadków nie udaje się wykryć czynnika przyczynowego. Ostra postać ma niekiedy związek z grzybicą stóp

Morfologia wykwitów:

Obecność pęcherzyków i pęcherzy o napiętej pokrywie. Wyprysk potnic owy może być poronny i wtedy występuje wyłącznie złuszczanie. Część z pęcherzy może być wypełniona płynem surowiczo - ropnym w wyniku nadkażenia.

Lokalizacja wykwitów:

Dłonie i stopy (podeszwy).

5. wyprysk rogowaciejący

f) wyprysk bakteryjny

g) wyprysk podudzi

Etiologia:

Podłożem jest zazwyczaj zespół żylakowaty, czynnikami wywołującymi mogą być mikrourazy i zakażenia bakteryjne. W przypadkach owrzodzeń podudzi zmiany wypryskowe są głównie związane ze stosowanymi lekami.

Morfologia wykwitów:

Ogniska wypryskowe są umiejscowione na skórze troficznie zmienionej i przebarwionej , są dość wyraźnie odgraniczone, są częstsze u osób starszych. Wysiewy uogólnione mają charakter drobnogrudkowej osutki, niekiedy zlewnej.

Lokalizacja wykwitów:

Podudzie, czasem obie kończyny, czasami twarz i tułów

6. Osutki polekowe

Etiologia:

Zmiany skórne wywołane lekami stosowanymi zewnętrznie lub wewnętrznie, mogą powstawać w wyniku mechanizmów immunologicznych i nieimmunologicznych.

Wywołują je m.in. barbiturany, leki antykoncepcyjne, sulfonamidy, metronidazol, penicylina i pochodne, niesteroidowe leki przeciwzapalne, kwas acetylosalicylowy, tetracykliny, leki przeciwalergiczne

Morfologia wykwitów:

Rozmaita zmiany mogą przypominać wiele jednostek chorobowych tj. pokrzywkę, obrzęki, rumienie, wyprysk, zmiany liszajowate, pęcherzykowate, pęcherzowe, krostkowe, krwotoczne, przebarwienia, zmiany wywołane nadwrażliwością na światło przy stosowaniu leków fitotoksycznych.

Lokalizacja wykwitów:

Rozmaita

7. Rumień wielopostaciowy (lżejszy i cięższy)

Odmiana łagodniejsza (zwykła) rumienia wielopostaciowego
Objawy i przebieg. Zmiany są rumieniowo-obrzękowe, o rozmaitym nasileniu objawów zapalnych; wykazują skłonność do tworzenia koncentrycznych figur i obrączek. Mogą powstawać pęcherze oraz zmiany krwotoczne.
Umiejscowieniem najczęstszym są odsiebne części kończyn górnych i dolnych, ale mogą być zajęte również błony śluzowe jamy ustnej i okolic płciowych. Zmiany są symetryczne. Okres trwania jest kilkutygodniowy. Początek jest zazwyczaj nagły. Objawy ogólne: zwyżki temperatury utrzymują się niedługo, a bóle stawowe i mięśniowe mają charakter przejściowy. Zmiany skórne są nieswędzące i niebolesne. Ustępują bez pozostawienia śladu, mogą jednak nawracać.

Odmiana ciężka rumienia wielopostaciowego Rozróżniamy dwie ciężkie i ostro przebiegające odmiany rumienia wielopostaciowego:

1.Odmianę Stevensa-Johnsona, w której zmiany rumieniowe, pęcherzowe i nadżerkowe umiejscawiają się na błonach śluzowych i skórze tułowia,

2.toksyczną nekrolizę Lyella (TEN), w której rozległe spełzanie naskórka jest objawem dominującym.

Etiopatogeneza. Odmiana Stevensa-Johnsona może być związana z lekami lub zakażeniem wirusowym, głównie wirusem herpes simplex. Odmiana TEN jest zazwyczaj pochodzenia lekowego. W obrazie histologicznym nie występuje akantoliza, a jedynie szczeliny ponad warstwą podstawną.

8. Toksyczna nekroliza naskórka (Lyella)

Etiologia:

Czynniki zakaźne: wirusowe (opryszczka), myco plazma, paciorkowce

Leki: sulfonamidy (biseptol, bactrium), penicyliny, barbiturany, fenytoina i jej pochodne (padaczka), kwas acetylosalicylowy, Immunologia Mechanizm etiologii nie jest do końca poznany. + związki chemiczne

Morfologia wykwitów:

Zmiany podobne do Stevens-Johnsona, dotyczy osób dorosłych, rozległe pęcherze o płaskiej pokrywie, spełzające, odkrywające żywy naskórek, zdarcie naskórka to objaw Nikolskiego.

Lokalizacja wykwitów:

Błony śluzowe, ale też naskórek

Objawy ogólne, samopoczucie pacjenta:

Bardzo pogorszone, pacjent jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

Powikłania:

Wtórne zakażenia bakteryjne, utrata płynów ustrojowych, utrata owłosienia, liza paznokci, niewydolność nerek

9. Rumień trwały:

Są to zwykle pojedyncze wykwity o brunatnym zabarwieniu, wyraźnie odgraniczone od otoczenia i stale nawracające w tej samej lokalizacji po zażyciu wywołującego leku.
Etiopatogeneza. Czynnikami wywołującymi są rozmaite leki, najczęściej: barbiturany, kwas acetylosalicylowy (Aspirin), aminofenazon (Piramidon), fenacetyna, sulfonamidy i inne. Mechanizm patogenetyczny nie jest znany. Przypuszcza się, że charakterystyczne nawroty w miejscach przebarwionych zależą od limfocytów T obdarzonych pamięcią immunologiczną.
Objawy i przebieg. Zmiany początkowo są rumieniowo-obrzękowe; bardzo szybko zmieniają barwę na brunatnawą, leżą w poziomie skóry. Cechą charakterystyczną jest ich wyraźne odgraniczenie. Chorzy często nie zauważają pojawienia się zmian, gdyż nie towarzyszą im żadne objawy podmiotowe. Ogniska są pojedyncze, rzadziej liczne. Umiejscowienie jest rozmaite. Okres trwania jest kilku- lub wielomiesięczny. Odstawienie leku nie powoduje natychmiastowego cofania się przebarwień, a ci chorzy, którzy preparaty farmaceutyczne zażywają rzadko, nie wiążą zmian z lekiem. Ponowne zażycie leku może wywoływać wystąpienie rumienia w miejscu przebarwienia. Objaw ten jest wykorzystywany dla celów diagnostycznych w teście ekspozycji, który polega na celowym podawaniu leku podejrzanego o wywołanie zmian.

10. Rumień guzowaty

Są to ostrozapalne, bolesne guzy, umiejscowione głównie na przedniej powierzchni podudzi, nie ulegające rozpadowi, ustępujące bez pozostawienia blizn. Etiopatogeneza - jest niejednolita, prawdopodobnie jest to odczyn alergiczny. Czynnikami etiologicznymi mogą być zakażenia bakteryjne.
Objawy i przebieg. Wykwity guzowate są początkowo żywoczerwone, później przybierają odcień sinawy i sinobrunatny. Są zazwyczaj mnogie, o średnicy kilku centymetrów, jednak pojedyncze ogniska mogą być znacznie większe, zwłaszcza w wyniku zlewania się guzów. Nie mają tendencji do wrzodzenia. Najczęstszym umiejscowieniem są podudzia po stronie prostowników, ale pojedyncze guzy mogą występować również na udach i przedramionach. Chorobie towarzyszy podwyższenie temperatury i bóle stawowe. Okres trwania wynosi 2-6 tygodni. Schorzenie jest częstsze jesienią i wiosną; niekiedy bywają nawroty. Zdarza się współistnienie wykwitów typu rumienia wielopostaciowego, głównie w przypadkach wywołanych lekami.

CHOROBY PĘCHERZOWE:

1. Pęcherzyca zwykła

Jest to najcięższa odmiana pęcherzycy, w której pęcherze występują w skórze oraz na błonach śluzowych, głównie jamy ustnej. Zmiany śluzówkowe zwykle poprzedzają objawy skórne, rzadziej występują w tym samym czasie.
Objawy i przebieg. Na ogół choroba rozpoczyna się nadżerkami na błonach śluzowych jamy ustnej (nieraz wiele tygodni lub miesięcy przed wysiewem zmian w skórze). W przypadkach, w których początkowo zmiany występują wyłącznie w skórze, mało nasilone wykwity na błonach śluzowych mogły być nie zauważone. Niekiedy zmiany pęcherzowe powstają również w obrębie spojówek, jamy nosowo-gardłowej, strun głosowych i przełyku. Umiejscowienie pęcherzy na skórze jest rozmaite. W okresie aktywnym stwierdza się objaw Nikolskiego, głównie w otoczeniu pęcherzy i nadżerek. Ewolucja zmian pęcherzowych jest charakterystyczna. Po pęknięciu pęcherzy tworzą się żywoczerwone nadżerki, które mają tendencję do szerzenia się, ze spełzaniem naskórka na obwodzie. Nierzadko obok pęcherzy obecne są zmiany rumieniowe, w obrębie których tworzą się pęcherzyki i pęcherze. Niekiedy zmiany pęcherzykowe, rumieniowe i pęcherzowe przybierają kształt kolisty lub obrączkowaty. W razie rozległych nadżerek w jamie ustnej bolesność, zwłaszcza przy spożywaniu pokarmów, może utrudniać odżywianie, a nadżerki w gardle i na strunach głosowych mogą powodować bezgłos. Przebieg jest przewlekły, na ogół bez gorączki i ze stosunkowo mało nasilonymi objawami bólowymi.

2. Pęcherzyca bujająca

3. Pęcherzyca liściasta

występuje także jako odmiana rumieniowata lub łojotokowa, a niekiedy również jako pęcherzyca opryszczkowata
Jest to postać pęcherzycy cechująca się zmianami nadżerkowo-złuszczającymi i bardzo powierzchownymi, krótkotrwałymi pęcherzami oraz powolnym przebiegiem. Błony śluzowe są nie zajęte.
Objawy i przebieg. Zmiany skórne rozpoczynają się najczęściej na tułowiu w postaci wiotkich, łatwo pękających pęcherzy. Objaw Nikolskiego jest zazwyczaj dodatni. W rzadkich przypadkach zajęte są rozległe powierzchnie, aż do erytrodermii włącznie, przy czym pęcherze są poronne, a w obrazie klinicznym dominują nadżerki i złuszczanie. Jednakże nierzadko zmiany mają charakter ograniczony, zajmując niewielkie przestrzenie. Niekiedy stwierdza się troficzne zmiany paznokci i włosów, zależne od zajęcia całej skóry, podobnie jak w erytrodermiach innego pochodzenia. Przebieg jest bardzo przewlekły. Stan ogólny chorych jest w większości przypadków dobry. U niektórych chorych występują samoistne remisje, z okresowymi nawrotami.

4. Pęcherzyca rumieniowa

Jest to stosunkowo łagodna odmiana pęcherzycy, cechująca się nietrwałymi, wiotkimi pęcherzami oraz łojotokowymi i hiperkeratotycznymi strupami (odmiana łojotokowa), a na twarzy zmianami rumieniowo-złuszczającymi.
Objawy i przebieg. W związku z bardzo powierzchownym charakterem pęcherzy i łatwym przerywaniem się ich pokrywy w obrazie chorobowym na ogół dominują nadżerki, ogniska rumieniowo-złuszczające i/lub żółtobrunatne strupy w charakterystycznym umiejscowieniu - na twarzy, plecach i okolicy mostka.Przebieg jest przewlekły.
Pęcherzyca rumieniowata może współistnieć z rozmaitymi chorobami autoimmunologicznymi.

Charakterystyczne zjawiska immunologiczne:
- złogi immunoglobulin na granicy skórno-naskórkowej, głównie w skórze twarzy współistnieją z autoprzeciwciałami pemphigus związanymi in vivo w naskórku
- w surowicy w części przypadków obok autoprzeciwciał pemphigus występują przeciwciała przeciwjądrowe lub inne, charakterystyczne dla towarzyszących chorób autoimmunologicznych.

5. Penfigoid pęcherzowy

6. Penfigoid bliznowaciejący

Jest to rzadka odmiana pemfigoidu, w której zmiany umiejscawiają się bądź wyłącznie na błonach śluzowych lub wyłącznie w skórze, bądź w obrębie błon śluzowych oczu, jamy ustnej i narządów płciowych oraz skóry. Cechą charakterystyczną jest postępujące bliznowacenie i zaniki.
Etiopatogeneza. W związku z tym, że w obrębie błony podstawnej stwierdza się związane in vivo immunoglobuliny IgG i/lub IgA oraz dopełniacz, można przypuszczać, że patomechanizm powstawania pęcherzy jest podobny do innych postaci pemfigoidu. Jednakże cechą charakterystyczną jest znaczna heterogenność antygenów, przeciwko którym są skierowane przeciwciała.

Odmiany bliznowaciejącego pemfigoidu:
- Pemfigoid bliznowaciejący oczny Najbardziej charakterystyczne są zmiany oczne, które początkowo przebiegają jako zapalenie spojówek, a następnie dochodzi do powstawania zrostów spojówek z gałką oczną i ograniczenia jej ruchomości. Pęcherze są rzadko spostrzegane, gdyż są bardzo drobne i szybko wytwarza się bliznowacenie. Może dojść do zarośnięcia worka spojówkowego i ślepoty.
Badanie immunopatologiczne wykazuje obecność złogów IgG i IgA, dopełniacza lub wyłącznie IgA.

-Odmiana dotycząca błon śluzowych jamy ustnej i/lub narządów płciowych oraz skóry w połączeniu ze zmianami ocznymi lub bez nich. Zaniki występują w obrębie błon śluzowych jamy ustnej, narządów płciowych, a niekiedy również przełyku, co może powodować jego zwężenie. Zmiany skórne są typu pemfigoidu, ale ustępują z pozostawieniem blizn, a w bliznach lub obok nich mogą tworzyć się nowe pęcherze. W przypadku znacznego zwężenia przełyku może dojść do powstania nowotworu.

-Odmiana dotycząca wyłącznie skóry Z wyjątkiem odmiany wyłącznie ocznej w pozostałych postaciach bliznowaciejącego pemfigoidu przeciwciała są skierowane przeciw antygenom zbliżonym do BP, ale przeciw różnym epitopom, co powoduje liczne kontrowersje.W odmianie dotyczącej błon śluzowych i skóry obserwowano przypadki, w których przeciwciała były skierowane przeciw epiligrynie, zlokalizowanej we włókienkach zakotwiczających łączących komórki podstawne z lamina densa i włóknami zakotwiczającymi w skórze.

ZAPALENIE OPRYSZCZKOWATE SKÓRY:

Jest to zespół jelitowo-skórny, w którym pęcherzykowo-grudkowym zmianom skórnym towarzyszy glutenozależna enteropatia, na ogół klinicznie bezobjawowa. Dermatitis herpetiformis jest najczęstszą chorobą pęcherzową u dzieci. Etiopatogeneza. U większości chorych występują anatomiczne zmiany w jelicie cienkim, w 90% przypadków bez klinicznych objawów złego wchłaniania, w części zaś, zwłaszcza u dzieci, współistniejące z objawami celiakii. Stwierdza się nacieki zapalne w lamina propria i w nabłonkach kosmków, których istotną komponentę stanowią limfocyty T z receptorami gamma-delta, a także związek z immunoglobulinami klasy A.
Zjawiskiem patognomonicznym jest odkładanie się w brodawkach skórnych ziarnistych złogów IgA. Stwierdza się je w skórze nie zmienionej nawet w okresie remisji. W obrębie pęcherzyków mogą być one niewykrywalne. Pochodzenie złogów IgA w skórze nie jest ostatecznie wyjaśnione.
Objawy i przebieg. Cechą charakterystyczną jest wielopostaciowość wykwitów - są to grudki, rumienie, wykwity pokrzywkowate i drobne pęcherzyki układające się festonowato i opryszczkowato . Okresowo, w niektórych nawrotach, mogą pojawiać się nieco większe pęcherzyki. Zmiany są symetryczne.

Najczęstszym umiejscowieniem są:łokcie i kolana, okolica krzyżowa i pośladki, łopatki, owłosiona skóra głowy i twarz.

OPRYSZCZKI CIĘŻARNYCH[Author ID1: at Sun Dec 22 17:28:00 2013 ]

n[Author ID1: at Sun Dec 22 17:28:00 2013 ]

---