Ocena efektywności inwestycji

Inwestycja jest procesem gospodarczym, który podlega sterowaniu ekonomicznemu, podobnie jak wszystkie inne procesy znane z działalności eksploatacyjnej przedsiębiorstwa. Sterowanie inwestycji ma na celu określenie, jakie rodzaje nakładów inwestycyjnych należy ponieść. Jest to procesy identyfikowania, planowania, oceny i finansowania głównych projektów inwestycyjnych przedsiębiorstwa. Inwestycje są niezwykle ważne z następujących powodów: ogromu ponoszonych nakładów, długotrwałości procesu, wpływu na przyszły stan przedsiębiorstwa. Dlatego wymagają one szczególnie ostrożnych, systematycznych analiz.

Efekt procesu inwestycyjnego zależy od wielu czynników: wyboru projektu inwestycyjnego, poniesionych kosztów inwestycyjnych oraz osiąganych dochodów z realizacji projektu. Jedną z cech odróżniających procesy inwestycyjne od procesów eksploatacyjnych jest rozkład nakładów i dochodów w czasie. Nakłady inwestycyjne ponosi się wcześniej, często przez wiele lat nie uzyskując żadnych znacznych dochodów. Dopiero po okresie ponoszenia nakładów może nastąpić i zwykle występuje, okres w którym zrealizowany projekt inwestycyjny przynosi dochody. Jest to już okres eksploatacji. Ten stan rzeczy należy uwzględnić w analizie efektywności projektów inwestycyjnych.

1. Wskaźnik efektywności inwestycji

Wskaźnik efektywności inwestycji jest ilorazem teraźniejszej wartości wpływów (P_t - K_t) i teraźniejszej wartości nakładów N_t , czyli

gdzie:

t - poszczególny rok

m - ilość lat

m = I + b

I - okres realizacji inwestycji

b - okres eksploatacji inwestycji

P_t - wartość przychodów w roku t

K_t - koszty własne w roku t

N_t - wartość nakładów kapitałowych łącznie z nakładami na tworzenie zapasów środków obrotowych

a_t - współczynnik dyskontujący

r - stopa dyskontująca, określana najczęściej jako stopa inflacji przy inwestycjach z własnych środków lub oprocentowanie kredytów

Wskaźnik sumowania przebiega przez zbiór okresów poczynające od pierwszego okresu, w którym poniesiono nakłady. Zatem teraźniejszą wartość oblicza się dla okresu tuż przed rozpoczęciem realizacji inwestycji.

Dla 10 lat - r = 15%

Lata	(Pt - Kt)	N t	a t	a t(Pt - Kt)	at * N t
0	145013974	13000	1	145013974	13000,00
1	156585431	17000	0,87	136161244,3	14782,61
2	173724792	17000	0,756	131360901,3	12854,44
3	188511456	6000	0,658	123949342,3	3945,10
4	217364000	6500	0,572	124278572,5	3716,40
5	227334847	2500	0,497	113025597,1	1242,94
6	253183460	0	0,432	109458196,6	0,00
7	272939460	0	0,376	102608052,7	0,00
8	291257760	0	0,327	95212678,39	0,00
9	310965970	0	0,284	88395936,69	0,00
suma:	Â	Â	Â	1169464496	49541,49

E =	1169464496	=	23606
				49541,49

E > inwestycja efektywna

2. Wartość zaktualizowana netto (NPV)

ekonomiczna ocena zamierzenia inwestycyjnego polega na sprawdzeniu, czy dany projekt pomnaża kapitał zainwestowany i czy tempo pomnażania jest odpowiednio wysokie w przyjętej skali czasu. Ogólnie przyjęto sposób oceny polega na zastosowaniu kryterium NPV, czyli na obliczeniu salda (nef) teraźniejszej wartości (PV) wpływów z projektu i nakładów inwestycyjnych N:

NPV = PV - N

Postępując według tej formuły należy wyznaczyć graniczną stopę zwrotu r i przy jej zastosowaniu obliczyć najpierw teraźniejszą wartość wpływów, a potem saldo. Jeśli saldo jest dodatnie, to wiadomo, że projekt pomnaża kapitał w wyznaczonym tempie, a ponadto wiadomo, jakiej nadwyżki można oczekiwać. Kryterium NPV stwarza jasne reguły decyzyjne. Spośród dostępnych projektów inwestycyjnych wybierz ten, który maksymalizuje saldo NPV; zaakceptuj te projekty, których saldo NPV > 0.

gdzie:

t - konkretny kolejny rok okresu obliczeniowego

NCF - przepływy pieniężne netto w kolejnych latach okresu obliczeniowego

CO - współczynnik dyskontujący dla kolejnego okresu obliczniowego

Dla 10 lat - r = 15%

Lata			zysk netto	ZN x 20%		NCF	CO	NPV
0			84108104,92	16821621		67277688,9	1	67277688,94
1			90819549,98	18163910		72643114	0,8696	63167925,2
2			100760379,4	20152075,9		80601332,5	0,7561	60946187,14
3			109336644,5	21867328,9		87473815,6	0,6575	57515453,66
4			126071120	25214224		100864976	0,5718	57669877,39
5			131854211,3	26370842,3		105499529	0,4972	52451911,41
6			146846406,8	29369281,4		117499355	0,4323	50798213,86
7			158304886,8	31660977,4		126669709	0,3759	47619835,61
8			168929500,8	33785900,2		135172971	0,3269	44188283,88
9			180360262,6	36072052,5		144321830	0,2843	41025271,53
suma:			Â	Â		Â	Â	542660648,6
NPV =	542660648,6

NPV > 0 - inwestycja efektywna

3. Wewnętrzna stopa zwrotu(IRR)

inwestując oczekuje się pomnożenia kapitału. Pomiaru pomnożenia kapitału w okresie jednego roku dokonuje się przy zastosowaniu wskaźnika stopy zwrotu.

Ekonomiczną lub wewnętrzną stopą zwrotu nazywa się wskaźnik r rocznego tempa pomnażania kapitału początkowego, określony równaniem stopy zwrotu.

Istotną cechą wewnętrznej stopy zwrotu (IRR) jest założenie, że inwestor pomnaża wszystkie wpływy. Założenie jest bardzo naturalne, bowiem kapitał ustawicznie pomnaża się w jednostkach gospodarczych.

W ogólnym przypadku n lat równanie IRR przedstawia się następująco:

W ostatnim wyrazie sumy mieści się wartość pozostałości kapitału.

Jak można było zauważyć, IRR oblicza się jako:

1. wielkość średnią wieloletnią,

2. bez uwzględnienia kosztów zarachowanych (amortyzacja).

Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) jest ściśle związana z NPV. Dlatego też, gdy NPV > 0 to nie liczymy IRR.

---