Co to jest inwestycja?

• Odłożenie konsumpcji bieżącej na rzecz przyszłych korzyści (tzw. Efekt korzyści odroczonych w czasie)

• Wyrzeczenie się obecnych (pewnych) korzyści na rzecz niepewnych korzyści w przyszłości

• Inwestycja jest nakładem gospodarczym na tworzenie lub powiększanie majątku trwałego.

• Wydatek osoby fizycznej lub prawnej na dobra, które mogą posłużyć do wytworzenia wyrobów lub świadczenia usług i mają przynieść określone korzyści majątkowe w przyszłości.

Rodzaje inwestycji:
kryterium czasu trwania

• Inwestycje długoterminowe: realizowane w okresie dłuższym niż 12 miesięcy, co może być taką inwestycją?

• Inwestycje krótkoterminowe: zwrot z inwestycji następuje w ciągu 12 miesięcy, co może być taką inwestycją?

kryterium celu inwestycji

• Inwestycje odtworzeniowe (restytucyjne)

Ich zadaniem jest odtworzenie zdekapitalizowanego (zużytego) majątku trwałego, co pozwoli na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa na rynku.

Ich celem jest zapewnienie zdolności produkcyjnych/usługowych na dotychczasowym poziomie, a nie rozwój spółki.

W praktyce: inwestycje te występują rzadko w czystej postaci, gdyż w warunkach intensywnego postępu technologicznego zastępowanie zużytych środków identycznymi jest dalece ograniczone i ekonomicznie nieuzasadnione.

• Inwestycje rozwojowe - Ich celem jest: zwiększenie potencjału produkcyjnego i technologicznego (nowe lub ulepszone wyroby wyroby/usługi, wzrost rynku); rozwinięcie sieci handlowej, zróżnicowanie kanałów dystrybucji; lepsze zaspokojenie potrzeb klientów; dywersyfikacja prowadzonej działalności i minimalizowanie ryzyka jej prowadzenia

Rodzaje inwestycji rozwojowych

• Inwestycje nowe: budowa nowych jednostek już istniejącego przedsiębiorstwa (budowa nowych zakładów, oddziałów, filii), linii energetycznych, infrastruktury, technologii, itp.

• Rozbudowa: rozszerzanie powierzchni produkcyjnej i magazynowej w granicach lokalizacji zakładu lub jego bezpośrednim sąsiedztwie (nowe budynki i budowle)

• Modernizacja: unowocześnienie środków trwałych zgodnie z wymogami postępu technologicznego. Ma ona zwykle charakter jednorazowy i znacząco zwiększa efektywność (rentowność) działania.

• Inwestycje modernizacyjne dzielimy na:

• konieczne (rokujące nadzieją na zwrot poniesionych kosztów). Są to inwestycje w maszyny, urządzenia, środki transportu itp.

• odbudowa inwestycji, tzw. „zło konieczne” (inaczej „murowańce”) takie, które nie przyniosą zysków, ale są konieczne dla funkcjonowania przedsiębiorstwa (hale produkcyjne, garaże, wiaty samochodowe)

• Inwestycje strategiczne: ich cechą jest długoterminowość, są to kluczowe dla spółki inwestycje decydujące o jej wynikach, rozwoju i konkurencyjności

• Inwestycje interesu publicznego: Pod pojęciem „inwestycji celu publicznego” należy rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r., o gospodarce nieruchomościami

Inwestycje interesu publicznego dotyczą m.in.: Dróg publicznych (budowla i remont), Dróg wodnych, Obiektów i urządzeń transportu publicznego, Łączności publicznej i sygnalizacji, Linii kolejowych, Lotnisk, Przewodów energetycznych, Gazociągów , Wodociągów, Zabytków i ich konserwacji, Urzędów administracji publicznej, Złóż kopalin , Miejsc pamięci narodowej, Cmentarzy itp.

Bilansowe ujęcie inwestycji

Co planujemy przy inwestycji?

• Czas realizacji inwestycji (określamy okres zwrotu)

• Nakłady inwestycyjne (dyskontowanie)

• Oczekiwane korzyści inwestycyjne (efektywność, rentowność, zyskowność projektu)

• Ryzyko realizacji inwestycji (ryzyko sensowne/akceptowalne)

Determinanty poziomu inwestycji

• Przychody z inwestycji (zależą od popytu na dany produkt lub usługę)

• Koszty inwestycji (WACC, poziom stóp procentowych: wyższa stopa procentowa oznacza wyższy koszt kapitału obcego i wyższy koszt alternatywny w przypadku finansowania wewnętrznego)

• Oczekiwania inwestora (stan zaufania) w stosunku do gospodarki:

Recesja – inwestorzy są zniechęceni do inwestowania

Ekspansja gospodarcza - odwrotnie

A co to jest inwestowanie? Jest to lokowanie środków pieniężnych w różnego rodzaju inwestycje. Cel: osiągnięcie zysku i rozwój przedsiębiorstwa. Wada: ryzyko poniesienia strat.

Inwestor - to osoba fizyczna lub prawna, która podejmuje działania gospodarcze mające na celu przynieść określone efekty w przyszłości.

Rodzaje inwestorów:

• Bierny (nabywa walory nie w celach spekulacyjnych, lecz jako trwałą lokatę kapitału, która przyniesie mu korzyści w formie odsetek lub dywidend lub zysków kapitałowych)

• Czynny (podejmuje zwykle inwestycje krótkoterminowe, chce osiągnąć wysoką stopę zwrotu z kapitału dzięki wahaniom cen rynkowych

• Instytucjonalny (to organizacja powołana w celu dokonania inwestycji kapitałowych (nabycia udziałów i akcji) w innych spółkach.

Powierzony mu (w formie depozytu lub składek), kapitał lokuje w celu osiągnięcia wyższych zysków z inwestycji niż np. z lokat bankowych. Inwestorem tym jest np.: Instytucja ubezpieczeniowa, Fundusze emerytalne, Fundusze inwestycyjne itp.

• Strategiczny (podmiot posiadający w innej jednostce co najmniej 50% udziałów, dysponujący know-how oraz odpowiednią ilością środków pieniężnych , które zapewnią spółce dalszy rozwój.

• Znaczący inwestor (spółka prawa handlowego , która posiada w innej jednostce nie mniej niż 20% głosów w organie stanowiącym tej jednostki.

Planowanie inwestycji – biznesplan

• Biznesplan jest rezultatem planowania

• Formułowany jest często przy ubieganiu się o fundusze przez inwestorów

• Wyznaczone zostają w nim przyszłe działania inwestora i rozwój spółki w okresie dłuższym niż rok

• Uwzględnia posiadane zasoby oraz oddziaływanie otoczenia zewnętrznego

• Zbiór dokumentów przedstawiających warunki, narzędzia oraz sposoby realizacji celów firmy lub pojedynczego przedsięwzięcia inwestycyjnego, wynikających z planów strategicznych.

Pytania, na jakie odpowiada biznesplan:

• Na jakim etapie projektowania rozwoju znajduje się przedsiębiorstwo? (start-up, rozwój…)

• W jakich kierunkach zamierza dalej się rozwijać? (nowe pomysły czy kontynuacja starych reguł)

• Za pomocą jakich sposobów chce to zrobić? (inwestycje kapitałowe, rzeczowe, w ludzi)

• W jakim stopniu opłacalne są założone przez inwestora cele ? (efektywność inwestycji)

Rodzaje planów inwestycyjnych

• Wg czasu trwania:

• Krótkoterminowe (0,5-2 lat)

• Perspektywiczne :

1. Średnioterminowe (2-5 lat)

2. Długoterminowe (powyżej 5 lat)

• Wg potrzeb decydentów:

1. Dla właścicieli i kierownictwa firmy (używane w procesie decyzyjny)

2. Potencjalnych inwestorów (akcjonariuszy)

3. Banków i wierzycieli (ryzyko inwestycyjne)

• Wg obszarów działalności:

1. Operacyjne (funkcjonalne)

2. Taktyczne

3. Strategiczne

Funkcje planu inwestycyjnego

• Decyzyjna (analiza SWOT)

• Informacyjna (skierowany do kierownictwa, właścicieli, wierzycieli, potencjalnych inwestorów)

• Rachunku ekonomicznego (efektywnościowa)

• Kierowania (koordynacja zadań operacyjnych)

• Organizacyjna (harmonogram pracy)

• Narzędziowa (sposoby osiągnięcia celu i metody oceny)

• Regulacyjna (harmonogram finansowy)

• Pozyskanie środków finansowych i partnerów biznesowych

Struktura biznesplanu

• Nie istnieje jedna uniwersalna struktura biznesplanu

• Struktura ta będzie się różnić ze względu na to, kto jest jego odbiorcą.

Właściciele i zarząd: plan ogólny, cele inwestycyjne spółki i sposoby ich realizacji, miary oceny efektów

Banki i wierzyciele: opracowany pod kątem planowanych wyników działalności firmy (sprawozdanie finansowe)w związku z podjęciem starań o uzyskanie kredytu (jest podstawą do przyznania kredytu). Jest on także informacją o możliwych zabezpieczeniach roszczeń wierzycieli. Ponadto, jest źródłem informacji w postępowaniu upadłościowym i naprawczym.

Potencjalni inwestorzy: jest ukierunkowany na ocenę aktualnej kondycji ekonomiczno-finansowej (analiza finansowa), prezentację przyszłych celów i zamierzonych przedsięwzięć redukujących ryzyko potencjalnych inwestorów

W planie tym należy ustosunkować się do ryzyka:

1) Makroekonomicznego (polityka podatkowa, celna, monetarna, kursy walut, poziom bezrobocia, normy ekologiczne, wahania koniunktury gospodarczej, zubożenie społeczeństwa, niepewność polityczna, zmiany demograficzne itp.)

2) Branżowego (ceny towarów substytucyjnych, otoczenie konkurencyjne, wzrost importu, preferencje konsumentów, postęp technologiczny)

3) Ryzyko operacyjne (bieżącej działalności)

Typowa struktura planu inwestycyjnego

1) Streszczenie biznesplanu (cele inwestycji) i krótka prezentacja spółki : (ok. 5%)

• historia, cele, zadania, profil i zakres działalności, wielkość sprzedaży (obecna, przyszła), posiadane oraz planowane środki

2) Analiza otoczenia: (15%)

• Charakterystyka rynku (obecnego i przyszłego), Najistotniejsze zmiany gospodarcze, społeczne , prawne, polityczne, technologiczne, demograficzne, Najbardziej prawdopodobny scenariusz oddziaływania otoczenia na firmę, Wskazanie na szanse i zagrożenia, Analiza mocnych i słabych stron konkurencji

3) Analiza przedsiębiorstwa: (15%)

• Mocne i słabe strony firmy, Aktualna sytuacja finansowa, Przedstawienie środków, którymi dysponuje firma

4) Rozwiązania strategiczne (30%)

• Określenie wybranej strategii rozwoju (koncentracji, zróżnicowania, lidera kosztowego), Warianty wyboru i ich uzasadnienie, Cele krótko-, średnio i długoterminowe

5) Plan działania (30%)

• Program działania , wybór środków, Określenie kolejności działań, Strategia wdrożenia, Metody kontroli wyników, Strategie alternatywne

6) Wnioski (5%)

• Potrzeby, Wymagania

Rola biznesplanu w poszczególnych etapach cyklu inwestycyjnego

• Biznesplan przygotowuje się głównie dla inwestycji charakteryzujących się określonym (wymaganym) przez inwestora zwrotem z kapitału (opłacalnych)

• W procesie realizacji inwestycji wyróżniamy 3 fazy:

Faza I: przediwestycyjna (działania o charakterze koncepcyjnym , projektowo-analityczne)

• Tworzy się wstępny biznesplan (tzw. Studium możliwości)

• Rozważenie alternatyw działania

• Badanie opłacalności inwestycji i możliwości jej wykonania

Faza II: realizacji inwestycji

• Poszukiwanie instytucji finansujących inwestycje (biznesplan jest podstawą oceny opłacalności inwestycji i poziomu ryzyka kredytowego)

• Poszukiwanie wykonawców inwestycji (biznesplan jest instrumentem w negocjacjach z wykonawcami, gdyż określa górne granice nakładów inwestycyjnych na dostawy i usługi inwestycyjne)

Faza III: operacyjna (dochodzenie do planowanego poziomu inwestycji, znaczne zużycie środków trwałych wykorzystanych w inwestycji, potrzeba dokonywania inwestycji odtworzeniowych i modernizacyjnych)

• Inwestycje odtworzeniowe

• Inwestycje modernizacyjne

• Inwestycje rozwojowe

Końcowym i ostatecznym etapem zamknięcia projektu inwestycyjnego jest likwidacja obiektu inwestycyjnego

Znaczenie stopy procentowej w procesie podejmowania decyzji

W jaki sposób finansowane są inwestycje? Inwestycje finansowane są kapitałem własnym i obcym.

Co się składa na kapitał własny?

• Kapitał zakładowy - powstaje w momencie założenia przedsiębiorstwa, wnoszą go właściciele przedsiębiorstwa

• Akcje własne - przedsiębiorstwo nabywa na rynku swoje własne papiery wartościowe

• Kapitał zapasowy - tworzony z zysku netto przedsiębiorstwa

• Kapitały rezerwowe - powstaje z myślą o konkretnej inwestycji, działaniu; tworzony w dużej mierze z zysku netto

• Zysk (strata) netto

Podział kapitału własnego:

- wewnętrzny

a) kapitał samofinansowania (zysk netto za rok ubiegły, kapitał zapasowy, kapitał rezerwowy, zysk z lat ubiegłych)

b) amortyzacja (jest kosztem, któremu nie towarzyszy realny wypływ środków pieniężnych z przedsiębiorstwa, obniża podstawę finansowania)

- zewnętrzny

a) emisja akcji

b) dopłaty do kapitału zakładowego (podwyższenie kapitału zakładowego – po co je stosować?: by pozyskać zewnętrzne źródła finansowania)

Podział kapitału obcego:

- krótkoterminowy

a) krótkoterminowe pożyczki, kredyty, papiery wartościowe np. obligacje

b) kredyt kupiecki (handlowy lub towarowy) np. 2/10 net 40 (taki zapis oznacza kredyt z terminem 40 dni do zapłaty za fakturę – jeśli zostanie zapłacona w terminie do 10 dni, to przysługuje upust równy 2%)

- długoterminowy

a) emisja obligacji i innych papierów dłużnych (bony)

b) pożyczki długoterminowe

c) długoterminowe kredyty bankowe

Bank jako pośrednik finansowy

Ponieważ pieniądzem można obracać (pożyczać, udostępniać do dyspozycji, „kupować”) pieniądz jest towarem. To jak każdy towar, ma on swoją cenę.

Co jest ceną pieniądza? – ODSETKI.

Jak wyrazić poziom odsetek?

- w ujęciu bezwzględnym (absolutnym). Kwota odsetek jest mianowaną (wyrażoną w jednostkach pieniężnych) liczbą dodatnią. Brak możliwości porównań wysokich odsetek od kapitału, w przypadku gdy nie znamy jego wysokości np. Bank A wypłacił odsetki w kwocie 2000zł, a Bank B wypłacił odsetki w kwocie 2200zł.

- w ujęciu względnym (relatywnym). Cena pieniądza jest podawana w ujęciu procentowym. Relatywny miernik ceny pieniądza to stopa procentowa np. Bank A: stopa procentowa wynosi 5%, a Bank B: stopa procentowa wynosi 5,2%.

Stopa procentowa – to wyrażony w procentach iloraz kwoty odsetek do kapitału początkowego.

$$r = \ \frac{O}{Kp} = \frac{Kk - Kp}{\text{Kp}}$$

O – odsetki Kp – kapitał początkowy Kk – kapitał końcowy

Od czego zależy poziom stopy procentowej?

gra popytu i podaży pieniądza, poziom ryzyka, procesy inflacyjne, naturalna preferencja płynności, polityka monetarna państwa.

Granice zmian poziomu stopy procentowej

Granica górna: przeciętna stopa zwrotu osiągana w danym czasie w gospodarce

Dolna granica: bliska zeru lub dodatnia (właściciel nie jest skłonny do pożyczania swojego kapitału za darmo)

Wpływ ryzyka na stopę procentową

- ryzyko związane jest z niepewnością przyszłych warunków funkcjonowania i inwestowania

- wzrost ryzyka to wzrost stopy procentowej

Ryzyko indywidualne – związane z konkretnym dłużnikiem (umowy kredytowe)

Ryzyko ogólne (przeciętne) – związane z koniunkturą rynkową. Rośnie wraz z pogarszaniem się koniunktury gospodarczej

Procesy inflacyjne

- Powodują obniżenie siły nabywczej pieniądza

- Pożyczkodawca chcąc ochronić swój kapitał przed utratą wartości podwyższa stopę procentową w wymiarze odzwierciedlającym oczekiwania inflacyjne

Realna stopa procentowa – rzeczywiście uzyskiwana stopa procentowa

Naturalna preferencja płynności

- wyraża skłonność właściciela kapitału do zachowania możliwie wysokiej jego płynności

- daje właścicielowi kapitału wybór (dowolne jego wykorzystanie)

- udzielając pożyczki na dłuższy czas właściciel ogranicza swoją płynność

- rekompensatą za to jest wyższy poziom stopy procentowej

Polityka monetarna państwa

-wpływ banku centralnego na poziom stopy procentowej

- szczególne znaczenie w okresie recesji (obniżone stopy procentowe i pobudzenie gospodarki)

Rodzaje stóp procentowych:

- według zmienności poziomu r w czasie:

a) stałe – nie zmieniają się w czasie trwania inwestycji (zwykle dotyczą krótkiego okresu)

b) zmienne – ich wysokości ulegają zmianie i zależą zwykle od średniego poziomu stopy procentowej w gospodarce (zwykle dotyczą długiego okresu)

- według wpływów różnych czynników na r:

a) nominalne stopy procentowe

b) realne stopy procentowe

c) faktyczne stopy procentowe

d) efektywne stopy procentowe

NOMINALNA

- to poziom stopy procentowej zapisany w umowie

- jest wyrażona w ujęciu procentowym w stosunku rocznym, określa poziom wzrostu naszych inwestycji

$$r_{n} = \frac{O}{\text{Kp}} = \frac{Kk - Kp}{\text{Kp}}$$

- jeżeli stopa oprocentowania depozytów bankowych w kwocie 1000zł wyniesie 5% to po roku otrzymamy 1050zł. A po pół roku 25zł.

REALNA

- informuje o rzeczywistej zmianie kapitału w czasie

- uwzględnia poziom inflacji

$$r_{\text{re}} = \frac{r_{n} - i}{1 + i}$$

i – stopa inflacji

- obce stopy dotyczą tego samego okresu

• r_re > 0 gdy r_n > i

• i = 0 to r_re = r_n

• i>0 to r_re <r_n – i

FAKTYCZNA

- uwzględnia podatek dochodowy od zysków z inwestycji kapitałowych

- występuje w większości krajów UE

- w Polsce wynosi 19% (liniowy)

r_f = (1−t) * r_n

t – stop podatku dochodowego od zysków z inwestycji

Związane są z nią 2 rodzaje odsetek od lokat terminowych:

1. odsetki brutto – przed opodatkowaniem – wyliczane na podstawie nominalnej stopy procentowej

2. odsetki netto – po opodatkowaniu – liczone przy użyciu stopy faktycznej

EFEKTYWNA

- związana z częstotliwością dopisywania odsetek do kapitału (efekt kapitalizacji)

- dopisywanie odsetek ma zwykle miejsce kilka lub kilkanaście razy w ciągu roku

- w efekcie uzyskiwane oprocentowanie środków pieniężnych będzie wyższe

$$r_{\text{ef}} = (1 + \frac{r_{n}}{k})^{k} - 1$$

k- liczba kapitalizacji w ciągu roku

Dla inwestora najkorzystniejsza jest jak najczęstsza kapitalizacja!

Jeżeli:

• k=1 to r_ef = r_n

• k>1 to r_ef >r_n

Rachunek odsetek prostych i złożonych w roku

Odsetki to cena pieniądza wyrażona kwotowo lub jako stopa procentowa. W przypadku wyrażania tej ceny jako stopy procentowej możemy mówić o odsetkach:

1. prosty

*wyznaczanie wartości kapitału

- odsetki są naliczane zawsze od tej samej kwoty (kapitał początkowy)

- odsetki nie podlegają kapitalizacji

- rachunek odsetek prostych jest stosowany w transakcjach krótkoterminowych (do 1 roku)

- model oprocentowania prostego

K_n = K₀(1 + n * r_n)

*wyznaczanie wartości odsetek

- kwota odsetek po każdym roku jest taka sama i wynosi

O_n = r_n * K₀

- łączna kwota odsetek z inwestycji wyznaczana jest ze wzoru

O_t = n * r_n * K₀

1. złożony (składany)

- odsetki należne za każdy okres są doliczane do kwoty kapitału początkowego, a następnie od tak powstałej kwoty naliczane są odsetki za kolejny okres

- kwota odsetek wzrasta z okresu na okres w coraz szybszym tempie, co jest konsekwencją wzrostu podstawy ich naliczania

- model oprocentowania złożonego

K_n = K₀ * (1 + r)ⁿ

Metody oceny opłacalności inwestycji rzeczowych

Metody oceny projektów inwestycyjnych dzielimy na 2 grupy:

1. Metody proste

2. Metody dyskontowe (złożone)

METODY PROSTE

Występują 3 podstawowe metody proste:

• Okres zwrotu

• Stopa zwrotu z inwestycji

• Księgowa stopa zwrotu

Metody proste nie uwzględniają czynnika czasu

Okres zwrotu (PP – payback period)
Jest to czas po którym wpływy z inwestycji zrównoważą poniesiony nakład inwestycyjny. Metoda ta pomaga w wyborze takiego projektu inwestycyjnego dzięki któremu przedsiębiorstwo najszybciej odzyska zrównoważone środki pieniężne. W metodzie tej odrzucamy ten projekt inwestycyjny którego okres zwrotu jest najdłuższy.

Zasadniczą wadą tej metody jest to, że nie uwzględnia ona czynnika czasu. Kolejną wadą jest brak informacji o projekcie inwestycyjnym po upływie okresu zwrotu.

Ponadto metoda okresu zwrotu nie dostarcza informacji o efektywności i rentowności projektu.

Wzór:

$$\text{PP} = R*\left( \frac{C_{0} - R_{1}}{R_{2} - R_{1}} \right)*12(\text{miesi}e\text{cy})$$

R – jest to rok w którym nie zwracają się jeszcze poniesione nakłady inwestycyjne i poprzedza on rok po którym te nakłady się zwrócą

C₀ - nakłady inwestycyjne, oznacza że są ponoszone w roku zerowym

R₁ – jest to skumulowana nadwyżka w roku poprzedzającym zwrot poniesionych nakładów (suma wpływów z inwestycji)

R₂ – jest to skumulowana nadwyżka w roku w którym nakłady inwestycyjne zostaną pokryte.

W tym wzorze zakładamy, że wpływy pieniężne są poniesione w następnych latach.

CF_t = zysk netto inwestycji + amortyzacja

Odsetki dodajemy wtedy kiedy występuje kapitał obcy, kiedy całość finansowana kapitałem obcym:

CF_t = zysk netto inwestycji + amortyzacja + (odsetki)

Okres zwrotu jest metodą subiektywną co oznacza że inwestor sam określa jaki maksymalny okres zwrotu jest skłonny zaakceptować.

Projekt uznaje się za opłacalny jeżeli obliczony okres zwrotu jest krótszy od maksymalnego okresu zwrotu ustalonego przez inwestora. W przypadku gdy mamy do wyboru kilka projektów inwestycyjnych wybieramy ten którego okres zwrotu jest najkrótszy.

Przykład:

Nakłady pieniężne inwestycji rzeczowej to 100000 zł. Spodziewany wpływy z tej inwestycji wynoszą w pierwszym roku 45000 zł, w drugim 35000zł, w trzecim 30000zł, w czwartym 20000zł a w piątym 10000zł. Po jakim czasie zwróci nam się nakład inwestycyjny?

ROK	C0 CF	Skumulowana nadwyżka CFt
0	-100000	-
1	45000	45000
2	35000	45000+35000=80000
3	30000	80000+30000=110000
4	20000	110000+20000=130000
5	10000	130000+10000=140000

$$\text{PP} = 2 + \frac{100000 - 80000}{110000 - 80000}*12 = 2 + 8$$

PP = 2 lata i 8 miesiecy

W przypadku gdy wykorzystujemy okres zwrotu do porwania różnych projektów inwestycyjnych których okres zwrotu jest taki sam nie jesteśmy w stanie określić który projekt należy przyjąć do realizacji.

W tym przypadku należy skorzystać z metody zwanej stopą zwrotu z inwestycji.

Stopa zwrotu z inwestycji (ROI)

Stopa zwrotu z inwestycji odzwierciedla stosunek rocznego średniego zysku osiągniętego w trakcie trwania z inwestycji do wartości kapitału służącego sfinansowaniu początkowych nakładów inwestycyjnych

$$\text{ROI} = \ \frac{\frac{\sum_{i = 1}^{m}{\text{CF}_{t} - C_{0}}}{n}}{C_{0}}*100\%$$

Projekt należy zrealizować w przypadku gdy ROI jest większe od 0. Projekt należy odrzucić w przypadku gdy stopa zwrotu z inwestycji jest niższa niż minimalna stopa zwrotu ustalona przez inwestora. Wadą stopy zwrotu z inwestycji jest to , że nie uwzględnia wartości pieniądza w czasie oraz nie wiadomo po jakim czasie zwróci się nam inwestycja.

W przypadku gdy stopa zwrotu kilku projektów inwestycyjnych jest taka sama używając jedynie ROI nie jesteśmy w stanie określić który projekt szybciej się zwrotów. W takim przypadku należy zastosować metodę okresu zwrotu.

Przykład:

Czy inwestor powinien przyjąć czy odrzucić poniższy projekt inwestycyjny jeżeli stopa zwrotu ustalona przez inwestora to 7%.

Dane projektu:

ROK	C0 CF	Skumulowana nadwyżka CFt
0	-80000	-
1	10000	10000
2	25000	10000+25000=35000
3	30000	35000+35000=65000
4	35000	65000+35000=100000

$$\text{ROI} = \frac{\frac{100000 - 80000}{4}}{80000}*100\%$$

ROI = 6, 25%

Jeżeli inwestor nie ustaliby minimalnej stopy zwroty projekt zostałby przyjęty ponieważ jest większy od 0.

W przykładzie jednak inwestor ustala minimalny próg 7% więc projekt należy odrzucić.

Księgowa stopa zwrotu (przeciętna) ARR

Metoda ta uwzględnia stopniowe odzyskiwanie kapitału zaangażowanego w inwestycje. Kapitał obsługiwane jest w miarę umorzenia majątku.

$$\text{ARR} = \ \frac{s\text{redni}\ \text{zysk}\ \text{netto}\ z\ \text{projektu}\ \text{inwestycji}}{\frac{\text{kapia}l\ \text{pocz}atkowy - kapital\ \text{ko}n\text{cowy}}{2}}$$

kapital koncowy  = kapital koncowy − umorzenie 

Kapitał początkowy – wartość brutto środka trwałego

Kapitał końcowy – wartość netto środka trwałego

Przykład

Czy projekt inwestycyjny jest rentowny jeżeli przewidziany okres inwestycji to 4 lata. Nakład inwestycji wynosi 12000 zł, umorzenie w każdym roku 2000zł, zysk netto w pierwszym roku wyniesie 2500zł, w drugim roku 2750, w trzecim roku 2980 w czwartym roku 2800. Inwestor ustalił minimalną stopę na 8%.

$$\text{ARR} = \ \frac{\frac{2500 + 2750 + 2980 + 2800}{4}}{\frac{12000 + 12000 - (4 - 2000)}{2}}*100\%$$

ARR = 33%

Dyskontowe (dynamiczne, złożone) metody oceny projektów inwestycyjnych.

Wspólną cechą metod dyskontowych jest fakt, iż uwzględniają zmiany wartości pieniądza w czasie. W konsekwencji tego wymagają właściwego doboru stopy dyskontowej oraz wygenerowania prognozy przepływu środków pieniężnych w całym okresie życia projektu inwestycyjnego.

Kluczowym elementem prawidłowej oceny efektywności projektu inwestycyjnego przy zastosowaniu metod dyskontowych jest właściwe określenie stopy dyskontowej. Mówi się, że inwestor działa na własne ryzyko, zatem sam powinien przyjąć odpowiadający mu poziom stopy dyskontowej. Powinniśmy jednakże stosować jednolite podejście do ustalania wysokości stopy dyskontowej.

Stopą dyskontową w ocenie efektywności inwestycji może być:

1. stopa zwrotu z alternatywnego kapitału

2. średni ważony koszt kapitału (WACC)

WACC pokazuje sumę kosztów kapitałów, które są zaangażowane w dane przedsięwzięcie inwestycyjne, a wagami tych kosztów są udziały poszczególnych kapitałów w całkowitym kapitale użytym w danym projekcie inwestycyjnym.

WACC =  K_kwl • u_kwl +  K_ko •  u_ko

K_kwł – koszt kapitału własnego K_ko – koszt kapitału obcego

u_kwł – udział kapitału własnego w kapitale całkowitym u_ko – udział kapitału obcego w kapitale całkowitym

$$u_{\text{kw}l} = \ \frac{K_{wl}}{K_{c}}$$

$$u_{\text{ko}} = \ \frac{K_{\text{ko}}}{K_{c}}$$

$$K_{\text{kw}l} = \ \left( \frac{\text{DPS}}{P - k} + g \right) \bullet 100$$

DPS – dywidenda na akcję P – cena rynkowa 1 akcji k – koszty transakcyjne związane z emisją nowej akcji

g – tempo wzrostu dywidendy

K_ko = r_n • (1−t)

r_n – nominalna stopa procentowa

t – wysokość podatku dochodowego od zysku z inwestycji (w Polsce 19%)

$$\text{PV} = FV \bullet \frac{1}{{(1 + r)}^{t}}$$

współczynnik dyskontowy (czynnik wartości bieżących)

Do metod dyskontowych zaliczamy:

• Zdyskontowany okres zwrotu (DPP)

Metoda ta pokazuje czas, po jakim zwracają się poniesione nakłady inwestycyjne. Nakłady te pokrywane są ze zdyskontowanej nadwyżki finansowej.

$$\text{DPP} = R + \frac{C_{0} - R_{1D}}{R_{2D} - R_{1D}} \bullet 12\ \ \ \ \ \ \ \ \ (\text{miesi}e\text{cy})$$

R – rok, w którym nie zwracają się jeszcze poniesione nakłady inwestycyjne i który poprzedza rok, w którym te nakłady się zwrócą

C₀ – nakład inwestycyjny

R_1D – skumulowana nadwyżka w roku poprzedzającym zwrot poniesionych nakładów

R_2D – skumulowana nadwyżka w roku, w którym nakłady zostaną pokryte

Należy wybrać projekt inwestycyjny o najkrótszym okresie zwrotu.

Okres zwrotu jest metodą subiektywną, co oznacza, że inwestor sam określa najdłuższy okres zwrotu, który jest w stanie zaakceptować.

Przykład

	1	2	=1*2
ROK	C0CFt	współczynnik dyskontowy	zaktualizowane wpływy CFt	skumulowane CFt
0	-100.000	1,000	-	-
1	45.000	0,909	40.905	40.905
2	35.000	0,826	28.924	69.829
3	30.000	0,751	22.539	92.368
4	20.000	0,683	13.660	106.028
5	10.000	0,621	6.209	112.237

WACC = 10%

Zwrot nakładów nastąpi w 4 roku.

$$\text{DPP} = 3 + \frac{100000 - 92368}{106028 - 92368} \bullet 12 = 3\ \text{lata}\ 10\ \text{miesi}e\text{cy}$$

• Wartość bieżąca netto (NPV)

Metoda ta jest sumą zdyskontowanych oddzielnie dla każdego roku przepływów pieniężnych zaobserwowanych w całym cyklu życia projektu inwestycyjnego przy założonym stałym poziomie stopy dyskontowej.

Przepływy pieniężne są dyskontowane na początkowy moment przedsięwzięcia inwestycyjnego. Projekt należy uznać za opłacalny, gdy nakład początkowy zostanie w całości pokryty przez wpływy pieniężne.

$$\text{NPV} = \sum_{t = 0}^{n}{\frac{\text{NCF}_{t}}{{(1 + r)}^{t}} = \sum_{t = 1}^{n}{\frac{\text{CF}_{t}}{{(1 + r)}^{t}} - C_{0}}}$$

$$\text{NCF}_{t} = \sum_{t = 1}^{n}{\text{CF}_{t} - C_{0}}$$

Jeżeli NPV>0, to inwestycję można zaakceptować, gdyż zdyskontowane przepływy pieniężne CF_t przewyższają nakład początkowy. Ponadto w takiej sytuacji stopa dyskontowa rozumiana jest jako koszt kapitału, a z tego wynika, że przypływy pieniężne z inwestycji wystarczą na pokrycie kosztu kapitału oraz zapewnią uzyskanie dodatkowej premii, dzięki której wzrośnie wartość przedsiębiorstwa.

Jeżeli za stopę dyskontową przyjmiemy koszt alternatywny, przepływy pieniężne zapewnią osiągnięcie wyższej stopy zwrotu niż stopa zwrotu z inwestycji alternatywnej.

Gdy NPV=0 inwestycję możne zaakceptować lub nie.

Gdy NPV<0 inwestycję należy odrzucić.

Przykład

ROK	C0CFt	współczynnik dyskontowy	zaktualizowane wpływy CFt	skumulowane CFt
0	-100.000	1,000	-	-
1	45.000	0,909	40.905	40.905
2	35.000	0,826	28.924	69.829
3	30.000	0,751	22.539	92.368
4	20.000	0,683	13.660	106.028
5	10.000	0,621	6.209	112.237

NPV = 112 237 – 100 000 = 12 237

NPV>0 – przyjmujemy inwestycję

• Metoda zwana indeksem rentowności (wskaźnik rentowności PI)

Wskaźnik rentowności pokazuje relacje zaktualizowanych przepływów pieniężnych lub NPV do nakładu inwestycyjnego. Im wyższa jego wartość tym korzystniejsza sytuacja dla przedsiębiorstwa. Projekt opłacalny jest wtedy, gdy PI₁ >0, P₂ >1.

$$\text{PI}_{1} = \frac{\text{NPV}}{C_{0}}$$

$$\text{PI}_{2\ } = \ \frac{\sum_{t = 1}^{n}\frac{\text{CF}_{t}}{{(1 + r)}^{t}}}{C_{0}}$$

Jeżeli PI₁ >0, P₂ >1 to inwestycje można przyjąć do realizacji. Taka sytuacja oznacza, że dzięki realizacji projektu nie tylko poryty został koszt kapitału ale uzyskano dodatkową premię, która pozytywnie wpłynęła na wartości firmy.

Jeżeli PI₁ <0, P₂ <1 to należy projekt inwestycyjny odrzucić. Negatywnie działa na wartości firmy.

Jeżeli PI₁ =0, P₂ =1 to inwestycje można zaakceptować, gdyż pokryty został koszt kapitału jednakże, wartość przedsiębiorstwa się nie zmieni.

Przykład

Dane z poprzedniego przykładu.

$$\text{PI} = \frac{12237}{100000} = 0,123 > 0$$

$$\text{PI} = \ \frac{112237}{100000} = 1,122 > 1$$

• Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)

Jest to stopa zwrotu, przy której NPV=0. Pojedyncze przedsięwzięcie rozwojowe jest opłacalne w przypadku, gdy IRR jest większa od granicznej stopy wyznaczonej przez inwestora.

Wartość IRR zawiera się w przedziale IRR Є (r₁,r₂).

r₁ i r₂ są wybierane przez inwestora, który znajduje alternatywne inwestycje.

W celu wyznaczenia IRR stosuje się metodę kolejnych podstawień, co wymaga zdyskontowania przepływów pieniężnych przy coraz wyższym poziomie stopy procentowej.

$$\text{IRR} = r_{1} + \frac{PV \bullet (r_{2} - r_{1})}{\text{PV} + |\text{NV}|}$$

r₁ – poziom stopy procentowej, przy którym NPV>0

r₂ – poziom stopy procentowe, przy którym NPV<0

PV – wartość NPV liczona dla stopy procentowej r₁ (czyli dodatnie NPV)

NV – wartość NPV liczona dla stopy procentowej r₂ (czyli ujemne NPV)

Porównanie NPV i IRR:

NPV (wartość bieżąca netto)	IRR (wewnętrzna stopa zwrotu)
jest miarą bezwzględną i wyrażoną w jednostkach pieniężnych	jest miarą względną
w przypadku NPV reinwestowanie odbywa się po koszcie kapitału	w obliczeniach IRR przyjmuje, że przepływy pieniężne są reinwestowane po stopie zwrotu, przy której nakład inwestycyjny zostaje w całości pokryty przez zdyskontowane przepływy pieniężne (NPV=0)
wartość NPV zależy od odpowiedniego dobory stopy dyskontowej	IRR dotyczy jedynie wielkości przepływów pieniężnych dotyczących danego projektu inwestycyjnego
ocena opłacalności pojedynczego przedsięwzięcia rozwojowego prowadzona na podstawie NPV pokrywa się z oceną opartą na IRR po warunkiem, że stopa dyskontowa stosowana w metodzie NPV jest równa stopie IRR. W przypadku gdy wyniki analizy są odmienne zaleca się podejmowanie decyzji przy użyciu NPV.

• Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu

Inwestycje kapitałowe – akcje

Termin akcji ma 3 znaczenia :

1. Papier wartościowy – kupno akcji jest równoznaczne ze staniem się jej właścicielem

2. Część kapitału zakładowego (nominalna wartość akcji pomnożona przez liczbę akcji równa jest kapitałowi zakładowemu

3. Prawa i obowiązki akcjonariusza:

   1. Prawa miejskie

   2. Prawa korporacyjne

   3. Prawa mniejszości

Rodzaje akcji

Akcje spółki dzielimy ze względu na:

1. Sposób wskazania osoby uprawnionej

Akcje imienne:

• Posiadane rzez znaczących (20%) i strategicznych (50%) inwestorów

• Obejmowane za wkłady niepieniężne i pieniężne

• Dają akcjonariuszowi prawo ale i obowiązki świadczeń niepieniężnych

• Akcjonariusze wpisani do księgi akcyjnej

• Przenoszenie praw z akcji jest utrudnione ( za zgodą spółki)

Akcje na okaziciela:

• Klasyczny twór rynku kapitałowego

• Jest najwięcej na rynku

• Prawa i obowiązki za akcje przysługują osobie która je posiada

• Nie mogą zostać objęte ponad ich całkowitym pokryciem

• Mogą bez ograniczeń stanowić przedmiot obrotu na rynku

1. Zakres zbywalności

• Akcje o nieograniczonej zbywalności

  • Akcje na okaziciela charakteryzują się nieograniczoną zbywalnością

  • Akcje imienne mogą być sprzedane gdy status spółki przewiduje takie rozwiązania i tylko po zatwierdzeniu przez WZA sprawozdania finansowego z ostatniego roku obrotowego

• Akcje o ograniczonej zbywalności

  • Można od nich zaliczyć akcje pracownicze tj. akcje spółki prywatyzowanej

1. Sposób uiszczenia opłaty

Akcje gotówkowe

• Są wydawane za wkłady pieniężne

• Akcjonariusz jest zobowiązany do pełnego wniesienia opłaty za akcje jednakże przed zarejestrowanie spółki wystarczy opłacić ½ wartości akcji

• Mogą być imienne i na okaziciela

Akcje aportowe

• Wydawane są za wkłady niepieniężne

• Są nimi tylko akcje imienne

• Wkłady niepieniężne – kryteria:

  • Posiada wartość majątkową

  • Jest zbywalny

  • Musi istnieć możliwość wynegocjowania tego prawa od akcjonariusza

• Wkładem niepieniężnym nie jest:

  • Praca

  • Pomysł

  • Umiejętność

  • Doświadczenie

Rodzaje aportów

• Własność rzeczy ruchomych (materiałów, wyrobów gotowych, towarów, maszyn, urządzeń, środków transportu)

• Własności nieruchomości (ziemie, budynki, budowle, lokale użytkowe)

• Prawo wieczystego użytkowania gruntów

• Prawo autorskie do patentów, licencji, znaków towarowych, know - how

• Papiery wartościowe (akcje, obligacje, weksle)

• Prawo do odpłatnego korzystania z rzeczy (najem, leasing, dzierżawa)

• Wynagrodzenia i możliwe do ściągnięcia wierzytelności (pieniężne i niepieniężne)

1. Charakter akcji

Akcje zwykłe

• Najbardziej popularne akcje

• Nie mają żadnych specjalnych praw i preferencji

• Dają proporcjonalny dział w zysku. Dywidenda z tych akcji wpłacana jest w kwocie 100% DPS a ogólna suma wypłat dywidendowych na rzecz akcjonariuszy zależy od ilości akcji które posiada

• Dają 3 rodzaje praw: korporacyjne, majątkowe mniejszościowe

• Nie posiadają daty ważności

• W przypadku likwidacji spółki właściciele mają prawo do proporcjonalnego zwrotu swojego majątku ( po spłaceniu wierzycieli, według liczby posiadanych przez nich akcji)

• Charakteryzują się ograniczoną odpowiedzialnością właściciela za zobowiązania (nie straci więcej niż 100% zainwestowanego kapitału)

• Daje prawo poboru nowej emisji akcji ( w przypadku nowej emisji dotychczasowi właściciele mogą nabyć jako pierwsi po to by ich udział w kapitale zakładowym i udział głosów nie zmienił się)

• Dywidenda jest płacona proporcjonalnie do liczby akcji

• Posiadają prawo głosów (1 akcja – 1 głos)

Dywidenda z akcji zwykłych

Dywidendy pieniężne wpłacana jest po zatwierdzeniu przez WZA sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy

Akcje uprzywilejowane

• Posiadają specjalne prawa

• Są one uprzywilejowane co do :

  • Wypłaty dywidendy

  • Prawa głosu ( KSH wprowadza zakaz wydawania akcji uprzywilejowanych co do głosu przez spółki publiczne)

  • Podziału majątku przedsiębiorstwa w razie likwidacji

• Do tych akcji należą:

• Akcje nieme

• Są akcjami uprzywilejowanymi co do dywidendy

• Wyłączono z nich prawo głosu

• Ich posiadacze biorą udział w procesie decyzyjnym spółki a zakup akcji jest dla nich inwestycja o ponad przeciętnym znaczeniu

• Dla spółki są dostarczycielami kapitału o wysokim koszcie kapitału

• Akcje złote

  • Akcje uprzywilejowane przewidziane w art. 354 KSH

  • Przyznane w treści statutu indywidualnemu akcjonariuszowi (zwykle zasłużonemu dla spółki np. założycielowi) osobistych uprawnień dotyczących:

    • Prawa powoływania i odwoływania zarządu, rady nadzorczej

    • Prawa otrzymywania świadczeń od spółki

    • Prawa weta na WZA

• Akcjonariusze mają pierwszeństwo w otrzymaniu dywidendy przez akcjonariuszami „zwykłymi”

• Może im zostać wypłacona dywidenda ekstra

• Właściciele mogą otrzymać dywidendy skumulowane (płacone za lata ubiegłe)

• Nie podlegają publicznemu obrotowi na GPW ich sprzedaż spowoduje że staną się akcjami zwykłymi

• Są zawsze akcjami imiennymi

Prawo z akcji uprzywilejowanych w relacji do wypłaty dywidendy pieniężnej

• Właściciele nie mają możliwości głosu na WZA przy wyborze rady nadzorczej i w sprawach zarządzania spółki

• Wydajność dywidendy może być stała lub zmienna

• Są zwykle wypłacane przez dywidendą z akcji zwykłych. Jeżeli płatność dywidendy z akcji uprzywilejowanych opóźnia się zarząd nie może też wypłacić dywidendy z akcji zwykłych

• Są emitowane na czas nieokreślony

• Hybrydowy papier wartościowy (łączy w sobie cechy akcji i obligacji) – mogą obligować spółką do wpłaty stałej dywidendy jak obligacje wpłaty kuponowej

Dywidenda z akcji uprzywilejowanych

Akcje uprzywilejowane nie mogą przyznawać uprawnionemu dywidendy która przekracza więcej niż o połowę dywidendę z akcji zwykłej

1. Sytuacja finansowa spółki

Akcje renomowanych spółek

• Akcje pierwszorzędowe

• Emitowane przez spółkę charakteryzuje się wzrostem wartości o trwałej płynności wypłat dywidendy (dobre wyniki finansowe)

• Wypłata wysokich dywidend

• Wysoka płynność rynkowa

• Niskie ryzyko inwestycji

Akcje dochodowe

• Gwarantują akcjonariuszowi regularne i wyższe niż przeciętne wypłaty dywidendy

• Inwestorzy zakupują te akcje preferują wypłaty dywidendy nad zyskami (inwestorzy długoterminowi)

• Wartość tych spółek nie musi rosnąc tak szybko jak blue chips

Akcje spekulacyjne

• To akcje spółek posiadających bardzo ograniczone możliwości w zakresie wypłat dywidendy

• Emitowane przez firmy małe

• Trudne przewidzieć ich cenę rynkową (można dużo zarobić albo stracić)

Akcje groszowe

• Akcje są o bardzo niskim nominale

• Niska wartość rynkowa akcji

• Są łatwo dostępne na rynku

• Często podlegają transakcją spekulacyjnym

• Emitowane przez firmy o złej kondycji finansowej lub w celu szybkiego pozyskania kapitału z rynku

1. Związek z kapitałem akcyjnym

Akcje stare – akcje dawnych emisji

Akcje młode – akcje nowej emisji związane z podnoszeniem kapitału zakładowego spółki decyzyjnej

Akcje gratisowe – wydawane dotychczasowym akcjonariuszom bez dodatkowych kosztów . Podwyższenie kapitału zakładowego odbywa się przez rozwiązanie rezerw kapitałowych spółki

Rodzaje wartości akcji:

• Nominalna

• Emisyjna

• Rynkowa

• Księgowa

• Wewnętrzna

Wykład 6. 09.01.2013

Temat: Rodzaje wartości akcji

Rodzaje wartości akcji:

- nominalna

To wartość zapisana w dokumencie certyfikującym wydanie akcji. Ma przede wszystkim znaczenie z punktu widzenia księgowości.

Nominalna wartość 1 akcji * liczba akcji = KAPITAŁ ZAKŁADOWY (AKCYJNY/PODSTAWOWY)

- emisyjna

Wartość akcji, po której spółka – emitent sprzedaje swoje akcje na rynku (rynek pierwotny). Czym różni się rynek pierwotny od wtórnego?

- rynkowa

Jest to cena akcji na rynku kapitałowym. Kształtuje się ona między innymi ze względu na popyt i podaż akcji na rynku oraz wyniki finansowe spółki emitującej akcje.

Cena rynkowa 1 akcji * liczba akcji w obrocie = WARTOŚĆ RYNKOWA PRZEDSIĘBIORSTWA

- księgowa

To wartość aktywów netto przypadających na jedną akcję. Wartość aktywów netto o wartość aktywów całkowitych pomniejszonych o wartość zobowiązań całkowitych. Jest wykorzystywana do podejmowania przez inwestora decyzji dotyczących zakupu akcji (jakie akcje kupić i w jakich ilościach). Wskaźnik P/BV (cena rynkowa do wartości księgowej) dostarcza informacji o niedowartościowaniu lub przewartościowaniu akcji spółki:

- niedowartościowanie – wartość wskaźnika niska

- przewartościowanie – wartość wskaźnika wysoka

- wewnętrzna

Jest nazywana prawdziwą (realną) wartością akcji. Dostarcza inwestorom informacji o kupienie/sprzedaż akcji. Zależy od wartości przepływów pieniężnych w przedsiębiorstwie (CF) i jest równa ich wartości bieżącej.

WWA = SUMA CF / (1+r)ⁿ

Niedowartościowanie akcji – oznacza, że cena rynkowa akcji jest niższa niż ich wartość wewnętrzna (asymetria informacji). W rezultacie rośnie liczba inwestorów, którzy chcą nabyć akcje (podaż ta sama a wzrasta popyt). W rezultacie cena akcji wzrasta i może doprowadzić do przewartościowania (cena rynkowa wyższa niż wartość wewnętrzna).

Prawa akcji zwykłych:

1. prawa majątkowe

• Prawo do udziału w zysku netto spółki i prawo do dywidendy

• Prawo do rozporządzenia akcją

• Prawo do poboru nowej emisji akcji

• Prawo do udziału w majątku likwidacyjnym spółki akcyjnej

• Prawo związane ze spełnieniem powtarzających się świadczeń niepieniężnych wobec spółki

• Prawo do unieważnienia i umorzenia akcji

Prawa wspólnika do dywidendy z akcji zwykłych:

Pierwsze prawo do dywidendy – Wspólnik ma prawo do zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego, jeżeli zysk ten został przeznaczony z uchwałą WZA do podziału. Umowa spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku (np. przez Radę Nadzorczą). O podziale zysku netto za ostatni rok obrotowy nie decyduje zarząd spółki!!

Drugie prawo do dywidendy – Uprawnionymi do otrzymania dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku przysługiwały udziały. Jeżeli zatem umowa sprzedaży udziałów nie stanowi inaczej, to zbycie udziałów przed tą datą przesądza o prawie nabywcy do dywidendy, mimo iż należały do zbywcy przez cały rok obrotowy.

Dzień dywidendy – umowa spółki może upoważnić WZA do określania dnia, na który ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy.

Trzecie prawo do dywidendy – wypłata zaliczki na dywidendę zależy od spełniania następujących warunków:

1. Umowa spółki upoważnia zarząd do wypłaty zaliczki na dywidendę

2. Wypłata zaliczki powinna być uzależniona od tego, czy spółka posiada środki pieniężne na wypłatę

3. Sprawozdanie finansowe spółki za poprzedni rok obrotowy musi wykazywać dodatni wynik finansowy (zysk netto)

4. Zaliczka na dywidendę może stanowić maksymalnie połowę zysku za ostatni rok obrotowy

Prawo do dywidendy z akcji uprzywilejowanej

Na akcję uprzywilejowaną można przyznać uprawnionemu dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę z akcji zwykłych. Jest to dywidenda uprzywilejowana. Prawo do zaliczki nie dotyczy dywidendy uprzywilejowanej.

1. prawa korporacyjne

• Prawo do uczestnictw w WZA

• Prawo do informacji

• Prawo głosu

• Prawo do zaskarżania uchwał WZA

• Prawo do wytyczania powództwa o naprawienie szkody wyrządzonej spółce

• Bierne prawo wyborcze do organów spółki akcyjnej

1. prawa mniejszości

• prawo żądania zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia i uiszczenia w porządku obrad określonych spraw

• prawo żądania ponownego sprawdzenia listy obecności na walnym zgromadzeniu

• prawo do złożenia wniosku o uzupełnienie składu likwidatorów spółki akcyjnej

• procedura głosowania grupami

• prawo drobnych akcjonariuszy do wykupu ich akcji przez większość

• prawo do żądania zbadania sprawozdania założycieli spółki

Wpływ dywidendy na koszt kapitału własnego/rentowność inwestycji

1. koszt kapitału akcyjnego zwykłego

$$\text{Kz} = \ \frac{\text{DPS}}{p}*100$$

1. koszt kapitału akcyjnego uprzywilejowanego

$$\text{Ku} = \ \frac{\text{DPSu}}{\text{pu}}*100$$

1. koszt kapitału akcyjnego zwykłego nowej emisji

$$\text{Kz} = \ \frac{\text{DPS}}{p - f}*100$$

1. koszt kapitału akcyjnego uprzywilejowanego nowej emisji

$$\text{Ku} = \ \frac{\text{DPSu}}{pu - fu}*100$$

1. model Gordona

$$\text{Ka} = \left( \frac{\text{DPS}}{p - f} + g \right)*\ 100$$

Optymalna struktura kapitału

To taki udział kapitałów własnych i kapitałów obcych we źródłach finansowania przedsiębiorstwa, przy którym WACC jest najniższy.

Im wyższy WACC tym niższa wartość badanego przedsiębiorstwa, co wynika ze wzoru:

$\text{MVF} = \sum_{t = 1}^{n}\frac{\text{FVCF}_{t}}{{(1 + \text{WACC})}^{t}}$

MVF – market value of firm

FVCFt – future value of cash flow in period t

WACC – weighted average cost of capital

Jak wypłata dywidendy wpływa na wartość spółki?

1. Dywidenda wpływa na koszt kapitału własnego. Wzrost wypłat dywidendy (przy wolniejszym wzroście ceny rynkowej akcji lub jego braku) prowadzi do wzrostu kosztu kapitału własnego.

2. Wypłata dywidendy oznacza niższe zyski zatrzymane, co w rezultacie – przy innych warunkach nie zmienionych – prowadzi do niższego poziomu kapitału własnego. Rośnie zatem relatywny udział kapitałów obcych(relatywnie tańszych)w strukturze finansowania.

3. Ponadto, spółka wypłacająca dywidendę zwiększa udział kapitałów obcych, by móc zrealizować swoje inwestycje.

Model CAPM - model równowagi rynku kapitałowego

W modelu ty parametrami są:

1. Oczekiwana stopa zwrotu (oznaczana jako R)

2. Ryzyko (miarą ryzyka jest parametr beta – ryzyko portfela rynkowego)

Założenia modelu CAPM:

• Brak kosztów transakcyjnych i opodatkowania dochodów z przeprowadzonych transakcji

• Papiery wartościowe mają idealna płynność

• Żaden z inwestorów nie może wpływać na kształtowanie się cen rynkowych akcji (ich cena zależy od popytu i podaży)

• Rynek jest efektywny informacyjnie

• Na rynku istnieją papiery wartościowe nieobarczone ryzykiem (koszt alternatywny)

• Wszystkie aktywa są rynkowe(można je kupić i sprzedać na rynku)

SML – SECURITY MARKET LINE – linia rynku papierów wartościowych

Przedstawia zależności między współczynnikiem beta, a stopą zwrotu z portfela akcji

R = Rf + β(Rm − Rf)

R – stopa zwrotu

Rf – stopa zwrotu wolna od ryzyka

Rm – stopa zwrotu x portfela rynkowego

(Rm-Rf) – premia za ryzyko

Współczynnik „BETA”:

Beta – wystandaryzowana miara ryzyka systematycznego związanego z inwestycją w dany papier wartościowy. Określa relację tego ryzyka w stosunku do ryzyka całego rynku papierów wartościowych.

Beta=1 (ryzyko inwestycji w akcje danej spółki równe jest ryzyku inwestycji w portfel rynkowy, tj. ryzyko inwestycyjne)

Beta >1 (ryzyko inwestycji w akcje danej spółki jest większe niż ryzyko inwestycji w portfel rynkowy)

Beta<1 (ryzyko inwestycji w akcje danej spółki jest mniejsze niż ryzyko inwestycji w portfel rynkowy)

Inwestycje w obligacje:

Obligacja – papier wartościowy emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatoriusza i zobowiązuje się wobec niego do spełniania określonego świadczenia.

Obligacja – odmienna niż akcja – nie daje posiadaczowi żadnych uprawnień

Emisja obligacji polega na przekazaniu kapitału spółce bezpośrednio przez inwestorów.

Rodzaje obligacji (wg emitenta):

- obligacje skarbowe (rządowe)

- obligacje komunalne (municypalne)

- obligacje podmiotów prawnych, np. przedsiębiorstw

Rodzaje obligacji (wg okresu do wykupu):

- do 1 roku – obligacje krótkoterminowe

- od 1 – 5 lat – obligacje średnioterminowe

- powyżej 5 lat – obligacje długoterminowe

Obligacje wieczyste (zwane konsolami) – nie są nigdy wykupywane, a ich posiadacz otrzymuje nieskończony strumień odsetek, zwany rentą wieczystą.

Rodzaje obligacji (wg wartości nominalnej i oprocentowania obligacji):

- obligacje zero kuponowe – emitowane zwykle z dyskontem, a w terminie zapadalności następuje jednorazowa płatność w wysokości ich wartości nominalnej

- obligacje kuponowe – wiążą się z okresową płatnością kuponu

- obligacje dochodowe – które wypłacają odsetki tylko w przypadku, gdy emitent uzyska zysk

Wycena obligacji:

Wartość obligacji przedstawia zdyskontowany strumień płatności jakie ona generuje. W ten sposób można zapisać:

$$\text{PVB} = \sum_{t - 1}^{N*m}\frac{\frac{i}{m}*FV}{(1 + \frac{\text{YTM}}{m})^{t}} - \ \frac{\text{FV}}{(1 + \frac{\text{YTM}}{m})^{N*m}}$$

PVB – obecna wartość obligacji

i – oprocentowanie obligacji w skali roku

FV – wartość nominalna obligacji

YTM – stopa dochodu w terminie do wykupu

N – liczba okresów do wykupu w latach

m –liczba płatności odsetek w ciągu roku