POŁĄCZENIA z Liebicha

artrologia/syndesmologia

I. Połączenia ścisłe (synarthroses)_________________________________________________


1) Połączenia włókniste (juncturae fibrosae)

a. więzozrosty (syndesmosis)

b. szwy (suturae) - piłowaty (serrata)
- płaski (plana)
- liściasty (foliata)
- łuskowaty (squamosa)

c. wklinowanie (gomphosis) - umocowanie korzenia zęba w zębodole
- przy pomocy tkanki łącznej

2) Połączenia chrzęstne (juncturae cartilaginae)

a. chrząstkozrost (synchondrosis)


b. spojenie (symphysis) - połączenie chrzęstno-włókniste


3) Połączenia kostne - kościozrosty (synosteosis)


4) Połączenia mięśniowe - mięśniozrosty (synsarcosis)

















II. Połączenia przerywane - stawy_________________________________________________


1) Torebka stawowa (capsula articularis)

- składa się z dwóch warstw:

a. warstwa/błona włóknista (stratum fibrosum)

- zewnętrzna
- ma różną grubość, zależną od oddziałujących na nią sił mechanicznych
- może zawierać więzadła wzmacniające torebkę
- ograniczona ilość naczyń krwionośnych - długie gojenie
- obfite włókna czuciowe - duży ból


b. warstwa/błona maziowa (stratum synoviale)

- wewnętrzna
- ogranicza jamę stawową
- zawiera elementy komórkowe (synoviocyti), naczynia krwionośne i nerwy

- w warstwie komórek nabłonka tej błony występują dwa typy komórek

- komórki nabłonka błony maziowej typu A - odpowiedzialne za fagocytozę
- komórki nabłonka błony maziowej typu B - produkują i wydzielają białka

- wytwarza: kosmki maziowe (villi synoviales)
fałdy maziowe (plicae synoviales)

- ma dwie warstwy: a. maziotwórcza (intima synovialis) - zbudowana z
synoviocytów
b. podmaziowa (stratum subsynoviale)
















2) Jama stawowa (cavum articulare)

- jest wypełniona mazią stawową

- maź stawowa - opalizujący, żółty, lepki płyn
- smaruje powierzchnie stawowe w celu redukcji tarcia pomiędzy
nimi
- spełnia funkcję odżywczą chrząstki stawowej
- wydzielana przez błonę maziową
- występuje również w pochewkach maziowych ścięgien i
kaletkach maziowych

- skład: kwas hialuronowy
cukry
elektrolity
enzymy

- wysięk w stawie (hydrarthrosis) oznacza zwiększoną produkcję
mazi stawowej

- myszy stawowe - ciała wolne w jamie stawowej
- wolno pływające wewnątrzstawowe kawałki kości lub chrząstki
- znalazły się tam w wyniku odłamania lub skostnienia kosmków
maziowych
- w zależności od lokalizacji mogą one powodować silny ból






















3) Chrząstka stawowa (cartilago articularis)

- pokrywa powierzchnie końców dwóch lub więcej kości budujących staw
- jest umocowana na cienkiej warstwie podchrzęstnej kości w okolicy nasad
- ma gładką powierzchnię
- nie pokrywa jej ochrzęstna
- ma beztlenowy metabolizm
- odżywianie drogą dyfuzji

- dołki maziowe (fossae synoviales) - u kopytnych
- miejsca, w których chrząstka została
zredukowana

- macierz tkanki chrzęstnej szklistej absorbuje wstrząsy, przez co zachowuje
elastyczność
- nie posiada włókien nerwowych ani naczyń krwionośnych

- wyróżnia się strefy:

a. strefa powierzowna (zona superficialis) - jest zbudowana z ciasno utkanych
włókien kolagenowych
- ich rola polega na wzmacnianiu
stabilności powierzchni chrząstki

b. strefa pośrodkowa (zona intermedia) - jest strukturalnie homogeniczna

c. strefa promienista (zona radiata) - zbudowana z włókien kolagenowych
- włókna częściowo układają się promieniście

d. strefa zwapniała (zona calcificans) - jej włókna kolagenowe przyczepiają
chrząstkę do kości
- włókna w większości skalcyfikowane
- zapewnia to mocne przyczepienie


płytka podchrzęstna kości - znajduje się poniżej chrząstki stawowej
- zbudowana częściowo ze zwapniałej chrząstki a
częściowo z kości blaszkowatej
- wspomaga funkcję stawu
- amortyzuje chrząstkę pod wpływem sił osiowych
- bierze udział w zaopatrywaniu jej głębszych warstw

4) Więzadła stawowe (ligamentum articularia)

5) Łąkotki (menisci)

- struktury włóknisto-chrzęstne
- stabilizują i rekompensują niezgodność powierzchni stawowych

PODZIAŁ STAWÓW

I. Wg ilości kości tworzących staw

a. prosty (simplex) - 2 kości

b. złożony (compositum) - więcej kości



II. Wg ruchów wykonywanych w stawie


1) Jednoosiowe: a) bloczkowy (trochlearis) - oś stawu jest prostopadła do osi
długiej kości

b) obrotowy (trochoidea) - oś stawu jest równoległa do osi
długiej kości

2) Dwuosiowe: a) siodełkowy (sellaris)

b) owalny (ellipsoidea)


3) Wieloosiowe: a) kulisty (spheroidea)

b) płaski (plana)


III. Wg ukształtowania powierzchni stawowej


a. staw kulisty (spheroidea)

b. staw kulisty panewkowy (cotylica) - staw w którym panewka pokrywa ponad
połowę głowy drugiej kości

c. staw owalny (ellipsoidea)

d. staw siodełkowy (sellaris)

e. staw kłykciowy (condylaris)





IV. Wg charakterystyki funkcjonalnej

a. zawiasowy (gingylimus)

b. staw ślimakowy (cochlearis)

c. staw sprężynowy

d. staw saneczkowy (delabens)

e. staw spiralny (spiralis)

f. staw płaski (plana)

IV. Wg zgodności powierzchni stawowych

a. zgodny (congruens) - wszystkie powierzchnie stawowe są do siebie
dopasowane

b. niezgodny (incongruens) - powierzchnie stawowe nie pasują do siebie
- niezgodność jest naprawiana obecnością krążka
włóknistego lub łąkotki