POLITECHNIKA WARSZAWSKA, WYDZIAŁ TRANSPORTU

Zakład Podstaw Budowy Urządzeń Transportowych

Materiałoznawstwo

Rok akademicki 2012/2013

Nazwisko i Imię	Grupa/ podgrupa	Ocena
Rutkowski Łukasz	T8/B

Ćwiczenie nr 1

Temat: Badania mikroskopowe stali, żeliw i metali kolorowych.

Data wykonania ćwiczenia	Data oddania sprawozdania
22.10.2012	5.11.2012

1.

Stal łożyskowa ŁH15 – Symbol główny „Ł” oznacza stal łożyskową, a „H15” zawartość procentową zawartość chromu pomnożoną przez 10. Ma duża odporności na ścieranie, twardości, odporności na zginanie i ściskanie, przeznaczona na łożyska toczne. Zawartość węgla 0,95-1,1%, chromu 1,5%, manganu 0,9-1,2%, krzemu 0,4-0,65%.

Stal 45 - Symbol „45” oznacza zawartość węgla 0,42 – 0.5%. Łatwo obrabialna. Zastosowanie; osie, wrzeciona, walce, wirniki średnioobciążone i odporniejsze na ścieranie.

Żeliwo ciągliwe – Powstające na drodze wyżarzania grafityzującego żeliwa białego. Charakteryzuje się stosunkowo dobrą ciągliwością. Wykorzystywane jest jako kształtki armatury wodnej, części maszyn, klucze. Zazwyczaj skład chemiczny żeliwa ciągliwego jest następujący: 2,4÷2,8% węgla, 0,8÷1,4% krzemu, do 1,0% manganu, do 0,1% siarki i do 0,2% fosforu.

Brąz aluminiowo–żelazowo-niklowy - Fe i Ni wpływają na rozdrobienie struktury. Brąz w tym gatunku charakteryzuje się wysokimi właściwościami wytrzymałościowymi nawet w podwyższonych temperaturach, odporny na ścieranie, bardzo odporny na korozję oraz obciążenia zmienne uderzeniowe i ścierne. Stosowany na silnie obciążone części maszyn, silników oraz osprzętu, aparaturę narażoną na korozję i ścieranie przy równomiernym obciążeniu mechanicznym oraz w przemyśle komunikacyjnym, chemicznym, okrętowym i lotniczym.

2.

Jak widać, technicznie żelazo jest metalem miękkim o dużej plastyczności. Z tego względu nie znajduje ono szerszego zastosowania w technice jako materiał konstrukcyjny. W technice żelazo znajduje zastosowanie głównie w postaci stopów z węglem, które w zależności od zawartości węgla nazywamy stalami lub żeliwami (surówkami). Stopy te poza żelazem i węglem zawierają jeszcze niewielkie ilości domieszek pochodzących z procesów metalurgicznych, a także mogą mieć pewne dodatki stopowe celowo wprowadzane dla uzyskania pożądanych właściwości.

Fazy i składniki strukturalne stopów żelazo – węgiel:

Austenit – roztwór stały C w żelazie γ. Posiada siatkę elementarną w środku której znajduje się jeszcze jeden atom węgla. Austenit o ile nie zawiera zbyt dużo domieszek stopowych posiada dość znaczną wytrzymałość na rozciąganie, duże wydłużenie, przewężenie, udarność i odporność na ścieranie, a stosunkowo małą twardość i granicę sprężystości. Jest on składnikiem paramagnetycznym i po ujednorodnieni posiada budowę komórkową.

Cementyt - ma strukturę złożoną z Fe i C o zaw. 6,67%C. Cementyt zwany jest także węglikiem krystalizacji w układzie rombowym. Rozmieszczenie atomów Fe w stosunku do siatki utworzonej przez atomy C jest poprzesuwane o różne odległości i z tego powodu Fe3C jest bardzo twardy i kruchy. Rozróżniamy cementyt pierwotny – wydzielany z fazy ciekłej podczas krzepnięcia surówek oraz wtórny wydzielony z roztworu stałego C w Fe γ na skutek zmniejszenia się rozpuszczalności C podczas obniżania temp. od 1145–721°C i cementyt trzeciorzędowy wydzielony z roztworu stałego ferrytu na skutek zmniejszenia się rozpuszczalności C w Fe α podczas obniżania temp. od 721°C do temp. otoczenia.

Ferryt - to roztwór C w Fe α, posiada on siatkę żelaza α, w której znajduje się jeden atom C. Ferryt posiada siatkę przestrzennie centryczną, ma nieznaczną wytrzymałość na rozciąganie, niską granicę sprężystości i niewielką twardość. Stale o budowie czysto ferrytycznej mają zastosowanie głównie w elektronice – duża przenikalność magnetyczna i niska siła koercji.

Perlit - to mieszanina eutektoidalna powstała w stałej temp. 721°C na skutek rozpadu austenitu. Jest on składnikiem stali węglowych wyżarzanych.

Ledeburyt - to eutektyczna mieszanina austenitu i cementytu, powstała powyżej temp. 723°C przemiany eutektoidalnej.

Ledeburyt przemieniony - to mieszanina perlitu i cementytu o składzie 0,77%C ulega przemianie euktektoidalnej. Podczas chłodzenia ledeburyt jest stabilny do temperatury 727 °C, poniżej której rozpada się austenit. Ledeburyt przechodzi wtedy w ledeburyt przemieniony. Pierwotnie występujący w niej cementyt, zachowuje swą postać, a austenit przemienia się na mieszaninę ferrytu i cementytu.

3. Obliczyć zawartość procentową węgla w stalach dla zawartości perlitu w badanej próbce równej 20%.

100% perlitu -> 0,8% C

20% perlitu -> x% C

0,8%*20%/100%=0,32%

4. Opisać sposób oznaczania stali węglowych i stopowych.

Wszystkie stale dzielimy na węglowe i stopowe. Rozróżniamy gatunki stali, które łączymy w grupy gatunków. Gatunek stali określa: jej skład chemiczny oraz wymagane własności mechaniczne, technologiczne, chemiczne i fizyczne.

Stale węglowe konstrukcyjne zwykłej jakości:

Stale te w zależności od wymaganych własności, dzielimy na trzy grupy.

• stale bardzo niskowęglowe (St do St2), stosowane w budownictwie jako stale pomocnicze. Nie nadają się one do hartowania i są bardzo plastyczne.

• stale średniowęglowe (St3 do St5), są typowymi materiałami konstrukcyjnymi. Stosowane są na wałki i są dosyć plastyczne i elastyczne.

• Stale narzędziowe (St6 do St7), do wyrobu narzędzi, twarde i kruche.

Grupa pierwsza podlega przy odbiorze tylko badaniom wytrzymałościowym oraz próbie technologicznej gięcia. Znak tych stali składa się z liter i liczby, np.:St3. Litery St powtarzają się we wszystkich stalach tej grupy i klasy, liczby oznaczają kolejny numer, który zawiera się w granicy 0-7. Im wyższa liczba, tym większa zawartość węgla oraz wytrzymałość stali. Numer nie określa zawartości węgla. Stale te stosujemy w budowie samochodów. Dostarcza one są z huty jako blachy grube i uniwersalne, kęsy i pręty oraz inne półwyroby walcowane na gorąco.

Grupa druga to stale, które podczas odbioru technicznego sprawdzane są pod względem składu chemicznego. Znak szczególny stali w tym przypadku składa się z liter St, liczb oraz w niektórych przypadkach, na końcu znaku stawia się dodatkowe litery oznaczające: X-stal nieuspokojoną, Y- stal pół-uspokojona.

Grupa trzecia to stale, które podczas odbioru technicznego są badane na wytrzymałość oraz skład chemiczny. Znak tych stali stworzony jest według systemu dla poprzednich grup lub dla stali wyższej jakości albo wprowadzając na końcu dodatkowe litery S- stale przeznaczone na konstrukcje spawane. Stale konstrukcyjne węglowe zwykłej jakości są stosowane najczęściej na mało odpowiedzialne konstrukcje najczęściej niepodlegające obróbce cieplnej.

Stale węglowe konstrukcyjne wyższej jakości:

Zawartość fosforu i siarki w tych stalach nie może przekraczać 0,04%. Znak stali węglowej konstrukcyjnej wyższej jakości składa się z dwucyfrowej liczby określającej średnie zawartości węgla w setnych częściach procenta. Na końcu znaku często dodajemy literę, która uzupełnia znak. W tym przypadku oznaczają one:

G – stal uspokojona z zawartością krzemu od 0,17 do 0,37% i o podwyższonej zawartości manganu od 0,7 do 1%.

X – stal uspokojona z maksymalną zawartością krzemu do 0,07%.

Y – stal półuspokojona z zawartością krzemu od 0,05 do 0,17%.

U – stal uspokojona z zawartością krzemu od 0,17 do 0,37%, z wymaganą wysoką udarnością.

Stale najwyższej jakości oznaczamy jak stale węglowe wyższej jakości dodając na końcu literę A lub inne.

Stale stopowe konstrukcyjne:

Stalami stopowymi nazywamy te stale, do których są wprowadzone celowo stopowe pierwiastki w określonych ilościach.

Najczęściej znak stali konstrukcyjnej stopowej zawiera średnią zawartość węgla oraz ważniejsze składniki stopowe z podaniem przybliżonych wartości. Na przykład 30H2N2H jest znakiem stali chromowo-niklowo-molibdenowej, gdzie 30 określa zawartość węgla w setnych procenta, litery są symbolami głównych składników stopowych, a liczba określa w przybliżeniu zawartość procentową składnika stopowego.

W powyższych stalach obowiązuje symbolika:

G – mangan, S – krzem, H – chrom, N – nikiel, M – molibden, F – wanad, W – wolfram, K – kobalt, T – tytan.

Litera A podana na końcu znaku oznacza podwyższoną jakość stali.

Stale konstrukcyjne specjalnego zastosowania:

W technice niektóre produkty są stosowane z olbrzymiej ilości lub wymagają bardzo szczególnych własności. W tych przypadkach produkuje się specjalne stale dostosowane do danych warunków pracy, mogą one mieć bardzo zbliżony skład do stali ogólnego zastosowania, a różnić się przede wszystkim szczególnymi warunkami odbioru albo są to stale specjalne. W tych grupach spotykamy zarówno stale węglowe, jak i stopowe oraz wyższych jakości.

Znak tych stali składa się z liter i cyfr. Literą oznacza się pierwiastki stopowe, a cyfry stojące po literach wyrażają średnią zawartość pierwiastka wyrażoną w procentach. W przypadku, gdy gatunki stali różnią się między sobą tylko zawartością węgla, wtedy przed pierwszą literą, którą zawsze jest H, umieszczamy rozróżniającą cyfrę. Produkowane są stale przeznaczone do określonych celów. Najczęściej są to stale bardzo zbliżone składem chemicznym do konstrukcyjnych, a oznaczenia ich są powiększone o dodatkowe litery:

P – dla hutnictwa, A – automatowa, R – drobnoziarnista, N – na nity, D – na druty,

Z – zgrzewalna ogniowo i elektrycznie, E – zgrzewalna elektrycznie.

Stale narzędziowe:

Stale narzędziowe są stosowane na przedmioty służące do bezpośredniego nadawania kształtów różnym przedmiotom i materiałom. Od dobrego narzędzia wymaga się, aby było ono przede wszystkim twarde i odporne na ścieranie oraz często odporne również na uderzenia, powinno także odznaczać się odpornością na odkształcenia trwałe.

Oznaczenia stali narzędziowych węglowych

1. litera N na początku,

2. liczba oznaczającą zawartość węgla w dziesiętnych procenta,

3. na końcu litera oznaczającą , E – płytko hartująca się, bez litery – głęboko hartująca się, Z – zgrzewalna.

Oznaczenia stali narzędziowej stopowej

1. na początku jest litera, która oznacza :

W – do pracy na gorąco, N – do pracy na zimno, S – stal szybkotnąca,

1. dalsze litery oznaczają ważniejsze składniki stopowe:

W – wolfram, V – wanad, N – nikiel, M. – mangan, S – krzem, K – kobalt, C – chrom,

L – molibden, Z - grupa pierwiastków Si-Cr-W, P – oznacza grupę pierwiastków Cr-Ni-V.

1. cyfry odróżniają gatunki stali o takich samych składnikach ( w stalach szybko tnących liczba oznacza procent składnika stopowego).

5. Narysować wykres wpływu zawartości węgla na właściwości stali.

Węgiel jest najważniejszym składnikiem każdej stali. Jego zawartość w stali decydująco wpływa na jej własności. Węgiel w ilości do 1,5% nie ulega prawie likwidacji, sprzyja przegrzaniu stali oraz obniża temperaturę przegrzania. Wzrost węgla podwyższa wytrzymałość na rozciąganie i twardość oraz granicę plastyczności, obniża wydłużenie i przewężenie oraz udarność, obniża kujność, tłoczność, zgrzewalność i spawalność, obniża przewodnictwo cieplne, zwiększa pozostałości magnetyczne oraz zmniejsza przenikalność magnetyczną, natomiast podwyższa oporność elektryczną.

6. Podział żeliw. Podać po dwa przykłady zastosowania żeliwa szarego, sferoidalnego i ciągliwego.

Żeliwo jest stopem żelaza z węglem o zawartości na ogół >2%C przeznaczonym na odlewy.

Otrzymuje się je przez przetopienie surówki odlewniczej z dodatkiem złomu żeliwnego i stalowego w żeliwiaku, piecu płomiennym albo elektrycznym łukowym lub indukcyjnym.

Żeliwa dzielimy na:

1) Białe - C w postaci cementytu FE3C

2) Szare - węgiel występuje w postaci grafitu płatkowego

- Połowiczne - węgiel w obu postaciach

- Sferoidalne - C w postaci grafitu kulkowego

- Ciągliwe - powstające na drodze wyżarzania grafityzującego żeliwa białego

- Stopowe - otrzymujemy poprzez długotrwałe wyżarzanie żeliwa białego.

Zawartość węgla (praktyczna 2,5-4,5%), szybkość chłodzenia mają znaczący wpływ na budowę i własności, żeliw. Im szybciej chłodzimy żeliwo tym łatwiej powstaje cementyt.

Żeliwa szare klasyfikujemy wg wytrzymałości na rozciąganie- oznacza się to np. ZL 100, czy ZL 350.gdzie cyfry oznaczają wartość podaną w Mpa. Żeliwa te bardzo dobrze tłumią drgania.

Żeliwa sferoidalne to stopy odlewane żelaza i węgla gdzie węgiel występuje w postaci grafitu sferoidalnego. Oznaczmy je w następujący sposób: np. Zs 700-2, „700” oznacza wytrzymałość na rozciąganie Rm w Mpa, „2” oznacza minimalne wydłużenie w %.

Powinna być też uwzględniona udarność w niskich temp. „L”

Inne oznaczenia to np.: Zs 600-3, Zs 400-18, Zs 350-22

Żeliwa te posiadają odporność na rozciąganie, tłumią drgania i są bardziej plastyczne od żeliw szarych. Twardość HB 280-150.

Z materiału tego wykonujemy części maszyn pracujących w ekstremalnych warunkach i podwyższonych temperaturach. Będą to np.: wały korbowe silników oraz obudowach turbosprężarek.

Żeliwa ciągliwe otrzymujemy na drodze wyżarzania grafityzujące. Żeliwo ciągliwe może być białe, czarne lub perlityczne. Zastosowanie to odlewy drobnych przedmiotów o dość złożonych kształtach, np.: części broni palnej, nakrętki skrzydełkowe, klucze.

Żeliwo białe ciągliwe - posiada dla odlewów o małych przekrojach strukturę ferrytu (perlit + C żarzenia). O dużych przekrojach w strefie powierzchniowej występuje ferryt, w pośredniej perlit + C żarzenia, w środkowej perlit lub ferryt + C żarzenia. W mikrostrukturze nie powinien występować grafit płatkowy.

Żeliwo czarne i perlityczne ma osnowę mikrostruktury zbudowaną z ferrytu, perlityczne zaś perlitu lub innego produktu przemiany austenitu. Węgiel ma postać zwartą lub postrzępioną, brak grafitu płatkowego.

7. Zestawić właściwości fizyczne i mechaniczne czystego aluminium i miedzi.

	Aluminium	Miedź
Barwa	srebrzystobiała	czerwona
Gęstość	2,7 g/cm³	8,9 g/cm³
Temperatura topnienia	660 °C	1083 °C
Plastyczność	duża	Duża, na skutek obróbki plastycznej się utwardza
Odporność	Odporne na wpływy atmosferyczne i na działanie słabych kwasów.	Odporna na wpływy atmosferyczne, trudno się utlenia w suchym powietrzu, lecz w wilgotnym powoli pokrywa się zielonym nalotem zwanym patyną. Sól kuchenna i sole amonowe powodują powolne nadgryzanie miedzi.
Przewodnictwo	Ma dużą przewodność elektryczną i cieplną	Bardzo dobra przewodność cieplna i elektryczna
Kowalność	Jest kowalne i daje się odlewać	Jest kowalne, daje się odlewać.
Twardość	15-24 kg/mm²	25-50 kg/mm²

8. Opisać zastosowanie stopów Al-Si, siluminum, po dwa przykłady zastosowania.

Siluminy maja bardzo dobre właściwości odlewnicze, tzn. dobrą lejność, mały skurcz, dokładnie wypełniają formę, tworzą skoncentrowaną jamę usadową i nie wykazują skłonności do pękania. Najpopularniejsze siluminy to AK12 i AK20 (o 12% i 20% zawartości krzemu), wykorzystywane powszechnie na tłoki cylindrów. W celu poprawy własności siluminów stosuje się ich modyfikację. Siluminy podeutektyczne i eutektyczne modyfikuje się fluorkiem sodu nieprzekraczającym 0,1%, a siluminy nadeutektyczne fosforem. Zastosowanie siluminów: odlewy części maszyn, w tym również w przemyśle okrętowym, do budowy aparatury chemicznej oraz wyrobów galanteryjnych. Największe zastosowanie stopy te mają jednak w przemyśle motoryzacyjnym, gdyż są podstawowym materiałem na elementy silników spalinowych (tłoki, głowice)

 

9. Podział mosiądzów i trzy przykłady zastosowania

Ze względu na skład mosiądze dzieli się na:

• Mosiądze dwuskładnikowe – M95 (CuZn5), M90 (CuZn10), M85 (CuZn15), M80 (CuZn20), M75 (CuZn25), M70 (CuZn30), M68 (CuZn32), M63 (CuZn37), M60 (CuZn40).

• Mosiądze ołowiowe – zawierające dodatki ołowiu. Ołów dodawany jest w celu polepszenia skrawalności materiału. Do mosiądzów ołowiowych należą MO64 (CuZn34Pb3), MO62 (CuZn36Pb1.5), MO61 (CuZn36Pb3), MO58A (CuZn39Pb2), MO58b (CuZn40Pb2), MO58 (CuZn40Pb2) oraz także odlewnicze MO60 (CuZn38Pb1.5), MO59 (CuZn39Pb2),.

• Mosiądze specjalne – zawierają dodatki takich pierwiastków jak cyna, aluminium, mangan, żelazo, krzem i/lub nikiel. Należą do nich:

  • Mosiądze cynowe – MC90 (CuZn10Sn), MC70 (CuZn28Sn), MC62 (CuZn38Sn),

  • Mosiądze aluminiowe – MA77 (CuZn20Al2), MA59 (CuZn36Al3Ni2) i także odlewnicze MA58 (CuZn38Al3Mn2Fe) i MA67 (CuZn38Al3)

  • Mosiądze manganowe – MM59 (CuZn40Mn), MM57 (CuZn40FeMnSnAl), MM56 (CuZn40Mn3Al) oraz odlewnicze MM47 (CuZn43Mn4Pb3Fe), MM55 (CuZn40Mn3Fe), MM58 (CuZn38Mc2Pb2),

  • Mosiądz niklowy – MN65 (CuZn29Ni6).

  • Mosiądz krzemowy – MK80 (CuZn16Si3) stosowany także jako odlewniczy.

• Mosiądze wysokoniklowe – to stopy miedzi, cynku i niklu z dodatkiem manganu. Ze względu na srebrzysty kolor stop ten popularnie nazywany jest nowym srebrem lub argentanem. Stop ten ma bardzo dobre własności sprężyste i oporność na korozję – MZN18 (CuNi18Zn27), MZ20N18 (CuNi18Zn20), MZN15 (CuNi15Zn21), MZN12 (CuNi12Zn24). Mosiądze wysokoniklowe używane są na części sprężyste, okucia i wyroby jubilerskie. Ponieważ po wypolerowaniu przypominają kolorem srebro, używane są do produkcji cukiernic, pater, kielichów, sztućców i innych przedmiotów ozdobnych.

Mosiądze z dodatkiem cyny nazywane są „złotem mainnheimskim”, znalazły one zastosowanie do wyrobu sztucznej biżuterii

Mosiądz manganowy MM59 (CuZn40Mn) jest używany do produkcji polskich monet obiegowych o nominałach 1, 2 i 5 groszy. Z mosiądzu są również monety II Rzeczypospolitej o nominale 2 i 5 groszy z roku 1923.

Mosiądz używany jest również do produkcji łusek nabojów.

10. Podać gatunki brązów i zastosowanie brązu berylowego i ołowiowego.

Brązy do obróbki plastycznej:

Pośród brązów do obróbki plastycznej wyróżnia się:

Brąz cynowy

Zawiera od 1% do 9% cyny: Ma barwę szarą, której intensywność wzrasta wraz z zawartością cyny. Mogą zawierać także inne dodatki stopowe, takie jak cynk (2,7% do 5%), ołów (1,5% do 4,5%) oraz domieszki fosforu (0,1% do 0,3%) z zanieczyszczeniami nieprzekraczającymi 0,3%. Symbole brązów cynowych to B2 (CuSn2), B4 (CuSn4), B6 (CuSn6), B43 (CuSn4Zn3), B443 (CuSn4Zn4Pb3), B444 (CuSn4Zn4Pb4). Brązy cynowe używane są na elementy sprężyste, trudno ścieralne, a przy większej zawartości ołowiu na tuleje i panwie łożyskowe, monety, elementy pracujące w wodzie morskiej, armaturę.

Brąz aluminiowy

Zawiera od 4% do 11% aluminium: Może zawierać także inne dodatki stopowe, takie jak żelazo (2,0% do 5,5%), mangan (1,5% do 4,5%) oraz nikiel (3,5% do 5,5%), z zanieczyszczeniami nieprzekraczającymi 1,7%. Symbole brązów aluminiowych to BA5 (CuAl5), BA8 (CuAl8), BA93 (CuAl9Fe3), BA1032 (CuAl10Fe3Mn2), BA1044 (CuAl10Fe4Ni4), BA92 (CuAl9Mn4). Cechują się dobrymi własnościami wytrzymałościowymi. Brązy aluminiowe stosowane są na części do przemysłu chemicznego, elementy pracujące w wodzie morskiej, monety, styki ślizgowe, części łożysk, wały, śruby, sita.

Brąz berylowy

Zawiera od 1,6% do 2,1% berylu: Może zawierać także inne dodatki stopowe, takie jak nikiel w połączeniu z kobaltem (0,2% do 0,4%) oraz tytan (0,1% do 0,25%), z zanieczyszczeniami ninieprzekraczającymi,5%. Symbole brązów berylowych to BB2 (CuBe2Ni (Co)), BB1T (CuBe1,7NiTi), BB2T (CuBe2NiTi). Brązy berylowe stosowane są na sprężyny, elementy aparatury chemicznej, elementy żaroodporne, np. gniazda zaworów, narzędzia nieiskrzące.

Brąz krzemowy

BK31 (CuSi3Mn1): Zawiera 2,7% do 3,5 krzemu i 1,0% do 1,5% manganu, przy zanieczyszczeniach nieprzekraczających 1,0%. Stosowany jest na siatki, elementy sprężyste, elementy w przemyśle chemicznym, elementy odporne na ścieranie, konstrukcje spawane.

Brąz manganowy

BM123 (CuMn12Ni3): zawiera 11,5% do 13% manganu i 2,5% do 3,5% niklu przy dopuszczalnych zanieczyszczeniach do 1%. Stosowany na oporniki wysokiej jakości.

Brązy odlewnicze

Pośród brązów odlewniczych wyróżnia się:

• brąz cynowy – B10 (CuSn10)

• brąz cynowo-fosforowy – B101 (CuSn10P)

• brąz cynowo-cynkowy – B102 (CuSn10Zn2)

• brąz cynowo-ołowiowy – B1010 (CuSn10Pb10) i B520 (CuSn5Pb20)

• brąz cynowo-cynkowo-ołowiowy B555 (CuSn5Zn5Pb5), B663 (CuSn6ZnPb3) i B476 (CuSn4Zn7Pb6).

• brąz aluminiowo-żelazowy – BA93 (CuAl9Fe3)

• brąz aluminiowo-żelazowo-manganowy – BA1032 (CuAl10Fe3Mn2)

• brąz krzemowo-cynkowo-manganowy – BK331 (CuSi3Zn3Mn).

Brązy odlewnicze stosuje się do odlewania części i elementów do zastosowań podobnych jak w przypadku brązów do obróbki plastycznej oraz do odlewania pomników.

Inne

Stopem zaliczanym do brązów jest także spiż. Ponadto brązami nazywa się potocznie lub fachowo szereg innych metali i stopów metali kolorowych, nawet tych o znacznie mniejszym udziale miedzi lub nawet jej całkowitym braku, np. pigmenty metaliczne stosowane w poligrafii.

Brązy berylowe stosuje się na sprężyny amortyzatorów lotniczych, części niemagnetycznych aparatury precyzyjnej oraz narzędzia nieiskrzące (młotki, przecinaki, klucze, kleszcze itp.) przeznaczone do pracy w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem w przemyśle chemicznym, petrochemicznym i materiałów wybuchowych.

Brąz ołowiowy wykorzystywany jest do produkcji łożysk specjalnych, o wysokich parametrach, odpornych na chwilowy brak smarowania.

11. Zaproponować materiał na odlew figury jakiegoś bohatera.

Posąg bohatera powinien mieć parę ważnych cech: dobre odwzorowanie formy, dużą odporność na czynniki atmosferyczne, np.: kwaśne deszcze. Powinien posiadać odporność na ścieranie i korozję, aby nie był niszczony przez piasek niesiony wiatrem ani nie utleniał się, co psułoby walory estetyczne.

Patrząc na to, jakie warunki musi spełniać materiał odlewniczy moim zdaniem najodpowiedniejszy jest brąz cynowy, ponieważ ma on mały skurcz odlewniczy, co pozwala na odlewanie posągów o skomplikowanych kształtach, Posiada on również durzą odporność na czynniki atmosferyczne i odporność na ścieranie. Brąz cynowy jest odporny na korozje.

12. Wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia.

Dzięki badaniu mikroskopowemu można zobaczyć jak wygląda struktura stali, żeliw i metali kolorowych. A także obliczyć zawartość procentową węgla w zadanej próbce po przez określenie, jaki procent widzianego obrazu stanowi perlit (miejsca czarne). Jak się okazało w trakcie przeprowadzanego badania na pytanie co to za próbka nie można było udzielić konkretnej odpowiedzi. Powodem niepewności przy wyborze była podobna (na rzut oka) struktura. Kiedy oglądało się obraz w mikroskopie i porównywało się go z materiałami pomocniczymi trudno było jednoznacznie stwierdzić, który to metal. Mimo wszystko otrzymane dane pozwoliły nam wysnuć wnioski dotyczące przeprowadzonej obróbki cieplnej i plastycznej, a w niektórych przypadkach składu chemicznego.