KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU 1
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (pdof) i osób prawnych (pdop) występuje definicja kosztów uzyskania przychodów. Gdy fiskus nie uznaje poszczególnych wydatków za te koszty, często dochodzi do sporów między podatnikiem a urzędem skarbowym.
U osób fizycznych "kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23" (art. 22, ust.1 pdof).
W przypadku osób prawnych "kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1". (art. 15, ust.1 pdop).
Wydaje się, że definicja jest jasna i prosta, a jej stosowanie automatyczne. Po dokonaniu zakupu powinniśmy sprawdzić, czy mieści się on katalogu wyjątków wymienionych w art. 23 pdof lub art. 16 pdop, a następnie zaksięgować, uznając go za koszt uzyskania przychodów (lub zaliczając go do innej grupy wydatków). Niestety takie postępowanie nie zawsze gwarantuje sukces w sporze z Urzędem Skarbowym.
Szczególną uwagę powinno zwrócić się na zapis "poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów". Najczęściej, w trakcie postępowania kontrolnego związanego z ustaleniem prawidłowości naliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych lub prawnych, kontrolerzy koncentrują się na ustaleniu związku poniesionych wydatków z osiąganym przez kontrolowany podmiot przychodami.
Jest pewna grupa wydatków, której celowość była kiedyś nagminnie kwestionowana przez urzędy. Są to wydatki na zakup sprzętu agd używanego w firmie do celów socjalnych, zakup sprzętu nagłaśniającego, wydatki na zakup mebli biurowych czy eksploatację pojazdów.
W dalszym ciągu można jednak napotkać opór US dotyczący akceptacji niektórych wydatków. Najczęściej podnoszonym argumentem jest brak bezpośredniego związku między wydatkiem a uzyskaniem przychodów.
Podatnicy często godzą się z argumentacją kontrolujących i pozwalają zwiększyć podstawę opodatkowania. Fiskus otrzymuje podatki i odsetki, kontrolujący ma satysfakcję, a podatnik może znowu zająć się prowadzeniem firmy.
Tymczasem praktyka sądowa pokazuje, że w sporze dotyczącym zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodu często to podatnik ma rację. Wskazują na to orzeczenia sądowe, kwestionujące linię rozumowania urzędników skarbowych.
Oto kilka przykładów:
- "Brak jest podstaw do zaaprobowania poglądu (oczywiście chodzi o pogląd urzędnika – dop. podatki.pl), że wszelkie wydatki ponoszone na rzecz osób zatrudnionych na podstawie umów zlecenia, jako że nie dotyczą pracowników, nie mogą być uznane z tego powodu za koszty uzyskania przychodów" – (NSA - wyrok z 26.01.1996 SA/Gd 3290/94)
- "1. Wydatki poniesione na eksploatację samochodu stanowią koszt uzyskania przychodu. 2. Koszty naprawy rzeczy użyczonej stanowią zwykłe koszty utrzymania tej rzeczy, a tym samym stanowią koszt uzyskania przychodu" - (NSA - wyrok z 24.01.1996 SA/Sz 1172/95)
- "Wydatki na szkolenie osób, które sprzedawały towary dostarczone przez podatnika, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu, jako związane z przychodami uzyskiwanymi przez spółkę" – (NSA - wyrok z 13.09.1995 SA/Gd 2905/94)
- "1. Konstrukcja kosztów uzyskania przychodów, określona w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, oparta jest na swoistej klauzuli generalnej, która stanowi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16. 2. Nie ma dostatecznego uzasadnienia prawnego stwierdzenie, iż wydatki związane z delegacjami wypłacanymi osobie nie zatrudnionej w spółce na podstawie umowy o pracę nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów" – (NSA - wyrok z 11.05.1995 SA/Po 2125/94).
We wszystkich powyższych przypadkach dopiero wyrok sądu pozwolił uznać konkretne wydatki za koszt uzyskania przychodu. Wcześniej kontrolujący urzędnicy uznali je za nieprawidłowo zaksięgowane, skorygowali wysokość podstawy i wymierzyli dodatkowy podatek. Takich wyroków corocznie zapadają setki.
Fiskus jednak nie poddaje się. Świadczy o tym chociażby stanowisko Ministerstwa Finansów w sprawie ubioru doradcy ubezpieczeniowego.
"Pismo PO 2/AS-0179-1782/98 Podsekretarza Stanu z 16.04.1998 r. do izb i urzędów skarbowych":
"(...) Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 4l6 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu uzyskania przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy.
Użyty w tym przepisie zwrot "w celu" oznacza, że aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu bądź na funkcjonowanie źródła przychodu.
Ponieważ pomiędzy powstaniem lub zwiększeniem uzyskiwanego przez agentów lub doradców ubezpieczeniowych przychodu a poniesieniem wydatków na zakup stroju służbowego (butów, koszuli, garnituru itp.) trudno dopatrzyć się takiego związku, brak jest podstawy do zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej przez nich działalności.
Omawiane wydatki mają charakter wydatków typowo osobistych, a zatem nie można uznać ich za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu powołanego na wstępie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Bez wpływu na powyższą zasadę pozostaje okoliczność, iż z umowy o współpracę, jaką agent lub doradca ubezpieczeniowy zawiera z agencją ubezpieczeniową, wynika obowiązek świadczenia pracy w takim stroju (...)"
KOSZTY UZUSKANIA PRZYCHODU W 2009r
Zatrudnieni
na jeden etat w miejscu zamieszkania 111,25 zł miesięcznie; 1335,00 rocznie
poza miejscem zamieszkania 139,06 zł miesięcznie; 1668,72 zł rocznie
zatrudnieni
na wielu etatach w miejscu zamieszkania nie może przekroczyć 2002,05 zł rocznie
poza miejscem zamieszkania nie może przekroczyć 2502,56 zł rocznie