ALERGOLOGIA SEMINARIUM 1 17.02.12r

„Skrone odczyny polekowe”

Niepozadane reakcje polekowe- zgodnie z definicja Swiatowej Organizacji Zdrowia niepozadanym dzialaniem leku okresla się kazde szkodliwe i niezamierzone dzialanie substancji leczniczej, które wystepuje podczas stosowania dwek zalecanych u ludzi w celach profilaktycznych.

Niepozadane rekacje polekowe stanowia w skali globalnej powazny problem zdrowotny i ekonomoczny

Szacuje się iż, wystepowanie polekowych odczynow dotyczy 1,5- 7% populacji

Niepozadane relakcje polekowe ….

Pacjenci ze skornymi odczynami polekowymi stanowia 2-4% chorych hospitalizowanych na oddziałach dermatologicznych. Ocenia się ze udzial mechanizmow…

Skorne rekacje polekowe:

-nadwrazliwosc niealergczina

-rekacje toksyczne

-nadwrazliwosc alergiczna – IgE zalezna i IgE niezalezna

Skorne odczyny polekowe:

-duza różnorodność morfologiczna

-podobienstwo kliniczne rekacji alergicznych i niealergicznych

-czynnikeim sprzyjającym wystąpieniu skornych odczynow jest polipragmazja

-najczesciej zmiany wywolane sa przez leki zostaly podane w ciagu ostatnich dwoch tygodni rzadko przez preparaty podawane przewlekle

-znaczna grupe lekow wywołujących skorne odczyny polekowe stanowia preparaty OTC

Czynniki wpływające na wystąpienie skornych odczynow polekowych:

1.wlasciwosci leku

-wielkosc czasteczki i jej budowa

-obecnosc aktywnych metabolitow

-zdolnosc do wiazania z bialkami

-dawka i droga podania

-interakcje z innymi lekami i składnikami diety

2.wlasciwosci osobnicze:

-fenotyp metabolizmu

-reaktywnosc receptorw

-choroby wspoltistniejace

-wiek, Plec

Częstość wystepowania

-osutki rumieniowe, osutki rumieniowo- grudkowe 38,5%

-pokrzywka ostra. Obrzek Quinckego 35,5%

-kontaktowe alergiczne zapalenie skory 11.85%

-rumien wielopostaciowy

Leki wyolujace:

-NLPZ w monoterapii 34,8%

-NLPZ w preparatach zlozonych 8,1%

-aminopenicyliny

-leki stosowane zewnętrznie

-sulfonamidy

Polekowe osutki plamisto-grudkowe:

-najczesciej wywolane przez amino penicyliny

-wystepuja rownizez po NLPZ, tetra cyklinach i sulfonamidach

-objawy pokilku dniach stosowania leku

-odro lub plonicopodbne, często z goraczka

-obejmuja symetrycznie rozlegle obszary skory

-niejednolity mechanizm powstawania zmian

-wiekszosc rekacji0 niezalezna od mechanizmow immunologicznych (amino penicyliny)

-pozostale III/IV typ reakcji

Ostra uogolniona osutka krostkowa AGEP

-najczesciej po antybiotykoterapii- penicyliny, amino penicyliny, cefalosporyny, mkrolidy

-IV typ reakcji

-rozwoj zmian chorobowych w ciagu 2-3 dni od podania leku

-znaczne podobieństwo do łuszczycy krostkowej

-nagly, goraczkowy poczatek

-rumieniwo…

Plamica hiperalergiczna

-zapalenie i uszkodzenie scian drobnych naczyn skory oraz tkanek otaczających uwarunkowen III typem rekacji

-szerokie spektrum czynnikow wyowlujacych

-udzial granulocytow (leukocytoklazja)

-polimofrizm zmian: wykwity wybroczynowe, pęcherzowe, pokrzywkowate, nadżerki pokryte krwistymi strupami

-lokalizacja- glownie w obrebie konczyn dolnych

Leki: NLPZ, sulfonamidy, pochodne fenytoiny, inhibitory konwertazy aniotensyny

1.komlesky antygen- przeciwcialo w krazeniu

2.zlogi w scianach kapilar i zylek

3.aktywacja dopełniaczacych

4wzrost przepuszczalności scian naczyn

5.chemotkasja i aktywacja leukocytow, uwolnienie enzymow lizosomalnych

-ogniskowa martwica scian i tkanek otaczających..

6…..

Alergiczne kontaktowe zapalenie skory

-leki stosowane miejscowo w okulistyce, laryngologii, dermatologii i stomatologii

-anestezyna, nowokaina- odczyny krzyzowe ze związkami para grupy

-sulfonamidy

-aminoglikozydy (neomycyna, gentamecyna)

-GKS (budezonid, piwalan tiksokortylu)

-tetracykliny (oxytetracyklina)

-parafarmaceutyki (propolis, rumianek, nagietek)

-podloza w lekach (lanolina, euceryna)

-srodki konserwujące (mertiolat, formalina, parabeny)

-narazeni pacjenci: AZS, pacjenci z wypryskiem zylnym, pacjenci z wypryskiem zawodowym

Pokrzywka

-z nadwrażliwości niealergicznej:

-nieswoiste uwalanianie histaminy

-jodowe srodki kontrastujące, opiaty, dekstran, NLPS

-defekt cykooksygenazy

-ASA, inne NLPZ

-defekt układu kinin:

-inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE)

-z nadwrażliwości alergicznej:

-IgE- zalezna (I typ rekacji)

-penicyliny, cefalposryny, wyciagi alergenowe, hormony (ACTH, PTH, estradiol), enzymy (Streptokinaza)

-III typ reakcji (choroba posurowicza)

-surowice obcogatunkowe, penicyliny, sulfonamidy

Obrzek Quincke’go

Pokrzywka aspirynowa

-U osob z ograniczona aktywnością cykloonsygenazy COX wystpeuje wzmozona synteza leukotrinow LTC4, LTD4, LTE4 wskutek przewagi szlaku zaleznego od 5-lipooksygenazy

-czynniki wyzwalające:

-ASA

-NLPZ

-syntetyczne dodatki spożywcze: barwnki azowe, konserwanty (benzoesany)

Rumieniowe zmiany skorne

-zespol Stevensa- Johnsona

-toksyczna nekroliza naskorka

-rumien trwaly

-rumien guzowaty

Rumien wielopostaciowy (SJS, TEN)

-sulfonamidy, NLPZ, leki przeciwdrgawkowe, amino penicyliny, ceflosporyny, chinoliny

Zespol SJS

-schorzenie polietilogiczne (antygeny bakteryjne, wirusowe, grzybicze, leki)

-rumieniowo-obrzekowo oraz pęcherzowe zmiany o układzie koncentrycznym

-lokalizacja- dystalne czesci konczyn, twarz, szyja (poniżej 10% powierzchni ciala)

-zajecie blon sluzowych jamy sutnej, noda, narzdow płciowych i spojówek (ndzerki)

-objawy towarzyszace: goraczka, bole stawowe

-przejciowa postac: SJS/ TEN (powierzchnia zajetej skory 10-30%)

TEN

-martwica naskorka

-erytrodermia, rozlegle wiotkie pecherze i nazderki obejmujące 30% powierzchni ciala

- +objaw Nikolskiego

-zajecie blon sluzowych (spojówki, jama ustna, narzady płciowe)

-wysoka goraczka

-zaburzenia wodno- elektrolitowe i białkowe

-wtorne infekcje skory

-niekiedy zapalne zmiany skorne pluc, nerek i watroby

-wysoka śmiertelność (do 40%)

Rumien guzowaty:

-zroznicowana etiologia

-leki wywołujące: gestageny( antykoncepcja, HTZ), sulfonamidy, NLPZ, sole zlota

-nadwrazliwosc typu opóźnionego (IV typ)

-zwiazek z plcia- kobiety choruja czesciej (6:1)

-ostro zapalne, bolesne guzy i nacieki na przednich powierzchniach podudzi, rzadziej nad stawami, gojace się bez rozpadu

-goraczka, bole stawow

-nawroty przy ponownym podaniu leku

Rumien trwaly

-umiejscowiona wyraznie odgraniczona rekacja skorna na lek, nawracjaca w tej samej lokalizacji przy kolejnych ekspozycjach

-powstaje w ciagu kilku dni po ekspozycji ustepuje w ciagu wielu tygodni

-szaforioletowaplama (pojedyncze lub kilka zmian), najczęściej na dystlanych odcinkach konczyn

-w czesci przypadkow- zajecie śluzówek (nadżerki)

-nadwrazliwosc typu opóźnionego (IV typ)

-leki wyolujace: barbiturany, paracetamol, sulfonamidy, fenacetyna, tetracykliny

Reakcje fotoalergiczne:

1.fotoalergiczne zapalenie skory po lekach stosowanych odolnie

-często rekacja o charakterze uogolnioncym z nasileniem w miescach ekspozycji na UV

-chlorotiazydy

-sulfonamidy

-pirodyksyna

-fenotiazyny

-trojcykliczne leki

-przeciwdepresyjne

2.fotoalergiczne zapalenie skory po srodkach miejscowych

-obraz kontaktowego alergicznego zapalenia skory

-filtry słoneczne: PABA, cykloheksanon, benzofenony

Leczenie;

-GKS

-p-histaminowe

-wapn

ODCZYNY FOTOTOKSYCZNE I FOTOALERGICZNE

-patologiczne odczyny skory indukowane endogennymi lub egzogennymi substancjami światłoczułymi

-70% fototoksyn i fotoalergenow jest uaktywniana przez UVA

-w wyniku rekacji fitotoksycznych powstaja wolne rodniki, aktywne czasteczki tlenu i nadtlenki powodujące uszkodzenie keratynocytow

-rekacje fotoalergiczne związane sa z IV typem rekacji immunologicznej (pod wpływem Uv substancje znajujade się na lub w skorze ulegajace przemianie do heptanowi łącząc się z bialkami ustroju- do alergnow)

Charakterystyka:

-okres latencj pomiedzy pierwsza ekspozycja i rekacja skorna

-dawka promieniowania wywolujaca objawy

-spektrum UV wywoluje objawy

-morfologia zmian skornych

-objawy subiektywne

-lokalizacja

Rekacje:

-rzadko

-zawsze wystepuje (konieczny powtorny kontakt z czynnikiem uczulającym)

Niska (1-10 J/cm2)

-szerokie- często UV

-zblizone do wyprysku ( grudki, pecherze)

-swiad

-zmiany szerza się poza obszary skory poddane ekspozycji na UV

Reakcje fitotoksyczne:

-często

-brak

-wysoka 5-30 J/cm2

-waskie- zazwyczaj UVA

-przypominajaca oparzenie (rumien, pecherze)

-pieczenie

-zmiany występują tylko na skorze eksponowanej

Reakcje fitotoksyczne i fotoalergiczne

1.substancje o dzialaniu fitotoksycznym (często ekspozycja zawodowa)

-eozyna (laboratoria)

-akrydyna (przemysl)

-smoly i dziegcie (przemysl)

-furokumaryny (rosliny)

2.zwiazki o dzialaniu fotoalergicznym:

-heksachlorofen (dezynfekujący)

-pizmo ambretowe (kosmetyki)

-PABA

-benzofenony

Cykloheksanon

Świetlne zapalenie skory wywoalne kontaktem z roslinami

-odczyny fitotoksyczne po kontakcje z substancjami pochodzenia roślinnego

-trawy lakowe

-warzywa: pietruszka, marchew, seler

-inne: chryzantemy, osty, zlocenie.

-najczesciej rekacje po kontakcje z barszczem olbrzymim

-postepowanie jak przy oparzeniach (zewnętrzne preparaty GKS, sol srebrowa)

Berolque dermatitis

-fototoksyczny odczyny w wyniku kontaku z olejkiem bergamotowym (kosmetyki, sok z limonki) zalezny od UVA

-czesciej u kobiet

-rumien i pecherze pod postacia charakterystycznych pasm (czolo, szyja, gorna czesc klatki piersiowej)

-po ustapieniu ostrego stanu zapalnego- brunatne przebarwienia, nasilające się przy kolejnych ekspozycjach..

Pokrzywka swietlna