Postępowanie administracyjne 02.10.2012

EGZAMIN PISEMY, dwie części część testowa i opisowa, w testach jednokrotnego wyboru, test jest czytany, pytań 15-25,część opisowa 2-3 tematy z których się pisze wypracowania, osobno oceniany test i część opisowa, być może zerówka będzie(nie ma 2),trzeba być na liście obecności( 2) lub 5 na ćwiczeniach.

11 kwietnia 2011 nowelizacja KPA

Podręcznik- Chruścielewski, Tarno-Postępowanie Administracyjne i Postępowanie przed sądami administracyjnymi wydanie IV-tylko to jest dobre

Barbara Adamiak, Janusz Borkowski- Postępowanie administracyjne i sądowo-administracyjne

Kodeks Postępowania Administracyjnego, co najmniej 11.04.2011, ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawa-prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, wydanie pomarańczowe od wydania 28

W prawie administracyjnym wyróżniamy 3 grupy norm:

1.normy prawa ustrojowego administracyjnego- zajmuje się kwestiami tworzenia organów administracji publicznej, ich wzajemnych relacji oraz kompetencjami organów poszczególnych szczebli. Normy prawa ustrojowego określają że mamy organy administracji publicznej działające na szczeblu gminy, powiatu, województwa. W gminie to wójt, burmistrz, prezydent , w powiecie starostwa lub zarząd powiatu, w województwie zarząd województwa lub marszałek województwa. Są organy administracji rządowej- wojewoda.

2.materialnego-materialne prawo administracyjne dotyczy kompetencji które realizowane są poprzez poszczególne organy administracji. Te normy określają treść praw i obowiązków adresatów tych norm czyli podmiotów znajdujących się w określonej sytuacji prawnej.

3.procesowego- normy tworzące postępowanie administracyjne, normy procesowe lub proceduralne, określają one tryb postępowania, który zmierza do załatwienia sprawy indywidualnej konkretnie wskazanego adresata w prawo nabyte. Tryb postępowania wszczynanego zarówno z urzędu(z inicjatywy organu) jak i na żądanie strony, czyli adresata decyzji zmierzający do załatwienia czyli rozpatrzenia i rozstrzygnięcia ich sprawy w drodze decyzji administracyjnej. Pojawia się spór czy ważnejsze są przepisy prawa materialnego czy procesowego? Mówi się że prawo procesowe pełni rolę służebną wobec materialnego. Ale tak naprawdę, gdyby nie było prawa materialnego normy prawa procesowego byłyby bezprzedmiotowe. Gdyby nie było prawa procesowego tylko materialne, przepisów materialnego zastosować by się nie dało w żaden sposób. Najbardziej prawidłowa odpowiedź to taka, że normy prawa materialnego i procesowego muszą być współstosowane, żadne nie pełnią roli służebnej w stosunku do drugich.

Funkcje prawa administracyjnego procesowego: (jeśli funkcje rozpatrujemy z punktu widzenia pożądanych efektów działania)

Wyróżniamy 3:

1.Porządkująca-przepisy porządkowe ustalają kolejność poszczególnych czynności procesowych, w ten sposób porządkują działania poszczególnych uczestników postępowania.

2.Instrumentalna-dotyczy tego, że kształtowany przez prawo procesowe ciąg czynności zmierza do tego, aby rozstrzygnięcie sprawy poprzez wydanie decyzji było najbardziej efektywne, najszybsze, najbardziej racjonalne i kompleksowe.

3.Ochronna- ochrona interesu indywidualnego strony postępowania, a także do ochrony interesu społecznego czyli ogólnego.

Kiedyś przepisy prawa materialnego posługiwały się pojęciem interesu społecznego, nowsze przepisy interesem publicznym ale są to synonimy.

Postępowanie administracyjne- regulowany przez przepisy prawa powszechnie obowiązującego ciąg czynności organów administracji oraz uczestników postępowania, zmierzający do załatwienia w drodze decyzji administracyjnej indywidualnej sprawy konkretnie oznaczonego podmiotu.

Z punktu widzenia umiejscowienia norm prawa procesowego wyróżniamy:

1.administracyjne postępowanie ogólne- uregulowane jest w KPA

2.administracyjne postępowania szczególne- to te postępowania, w których przepisów KPA nie stosujemy, np. postępowanie podatkowe uregulowane w ordynacji podatkowej, postępowanie przed przedstawicielami polskimi dyplomatycznymi za granicą, postępowania dyscyplinarne kwalifikuje się jako administracyjne postępowania szczególne.

W postępowaniu administracyjnym wyróżniamy dwa tryby:

a)zwyczajny-rozstrzygnięcie sprawy indywidualnej w drodze decyzji administracyjnej.

b)nadzwyczajny-służą weryfikacji, tzn. stwierdzenia nieważności, uchylenia bądź zmiany decyzji ostatecznych. Nadzwyczajność w tym przypadku musi być rozumiana jako rzadkie stosowanie.

09.10.2012

16 października wykład odbędzie się w auli fioletowej.

Pierwszym państwem, które przyjęło nowoczesną kodyfikację postępowania administracyjnego była Austria w 1925 roku.

Polska na mocy Rozporządzenia Prezydenta RP z 22 marca 1928 roku(rpa) o postępowaniu administracyjnym była w czołówce państw europejskich gdy chodzi o kodyfikację postępowania.

Rozwiązania austriackie- przez 123 lata Polski nie było, jedyny zaborca który dopuszczał do studiów, a studentów do zajmowania stanowisk rządowych w całych Austro-Węgrzech.

Rozporządzenie Prezydenta z 1928 roku przejmowało rozwiązania austriackie, ponieważ były one bliskie. Rozporządzenie obowiązywało w Polsce do roku 1960. Zostało zastąpione ustawą 14 czerwca 1960 rok Kodeks postępowania administracyjnego (k.p.a). Zaczął obowiązywać 01.01.1961 roku.

Na przestrzeni swojego ponad pięćdziesięcioletniego okresu obowiązywania był wielokrotnie nowelizowany.

NAJWAŻNIEJSZE były nowelizacje:

1.nowezlizacja 1980 rok-dokonana na mocy ustawy z 31 stycznia 1980 roku o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy Kodeks Postępowania Administracyjnego.

Przed wojną istniał w Polsce Najwyższy Trybunał Administracyjny (NTA). Jego zadaniem było kontrolowanie zgodności z prawem zaskarżonych do niego decyzji administracyjnych. Nigdy nie mógł Trybunał działać z urzędu, nie mógł też zmienić złej decyzji. Mógł najwyżej złą decyzję, niezgodną z prawem uchylić. Po wojnie obiecywano czy zapowiadano reaktywowanie NTA. Przez długie lata nic z tego nie wychodziło, poza wąskim gronem prawników nikt nie był zainteresowany byciem kontrolowanym, a zwłaszcza sama administracja. W roku 80 udało się przekonać ówczesne władze że nie chodzi tu o tworzenie nowej instytucji w postaci sądowej kontroli administracji, która już istnieje, tylko o powierzenie tej sądowej kontroli wyspecjalizowanemu sądowi. Dopuszczono się przy tym małej manipulacji, posługując się siedmioma przypadkami, w których sądy powszechne zajmowały się kontrolą legalności decyzji administracyjnych i wymieniając te 7 przypadków, jedynych w całym ustawodawstwie jako przykłady że i tak sądy powszechne kontrolują administrację. Udało się reaktywować sądownictwo administracyjne w postaci Naczelnego Sądu Administracyjnego, jednoinstancyjnego.

W poprzednim ustroju nie można się było opierać o wzorce z okresu II RP ani o wzorce z państw Europy Zachodniej. Przed wojną był Najwyższy Trybunał Administracyjny. Po wojnie NACZELNY Sąd Administracyjny. Kilka instytucji ważnych zwłaszcza w poprzednim ustroju nie zgodziło się na to aby ich decyzje podlegały kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dotyczyło to decyzji związanych z powszechnym obowiązkiem obrony, bezpieczeństwem i porządkiem publicznym- wojsko i policja, sprawy paszportowe, sprawy zrzeszania się obywateli, stowarzyszeń. Tą sądową kontrolę administracji zorganizowano w oparciu o zasadę enumeracji pozytywnej.

Enumeracja pozytywna- Można było skarżyć do sądu wyłącznie decyzje mieszczące się w dwudziestopunktowym katalogu przedmiotowym spraw zawartych w ówczesnym art. 196 paragraf 2 kodeksu. Wymieniano w tym przepisie w jakich sprawach można było złożyć skargę do sądu. W poważnym stopniu znowelizowano KODEKS POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO dostosowując go do sądownictwa administracyjnego w Polsce. To sądownictwo podobnie jak przed wojną zajmowało się tylko kontrolą legalności decyzji administracyjnych. Decyzji nie można było zmienić, można było je uchylić lub stwierdzić ich nieważność.

Przyszedł nowy ustrój w 1990 roku ustawą z 24 maja znowelizowano Kodeks Postępowania Administracyjnego. Celem nowelizacji było dostosowanie przepisów kodeksu do nowo powołanych organów samorządu terytorialnego które wtedy rozpoczęły swoją działalność. Zamierzeniem było dostosowanie nazewnictwa używanego w kodeksie z przepisów wynikających z ustrojowego prawa administracyjnego. Przy okazji zaś znowelizowano przepisy dotyczące sądowej kontroli. Zastąpiono zasadę enumeracji pozytywnej klauzulą generalną ograniczoną enumeracją negatywną. Od tego momentu można było skarżyć do sądu wszystkie decyzje administracyjne, za wyjątkiem kilku rodzajów decyzji enumeratywnie wskazanych w kodeksie. Wygląda to jak nic nie znacząca zmiana, ale zmiana miała charakter fundamentalny.

Rozciągnięto również sądową kontrolę na inne niż decyzja prawne formy działania administracji. Przyszedł rok 1995 uchwalona została ustawa z 11 maja 1995 o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Do tej pory, od roku 1980 do 11 maja 1995 kwestie związane z sądownictwem administracyjnym i zaskarżaniem decyzji do sądu regulowane były w ówczesnym dziale 6 kodeksu w art.196 do 216. W związku z tym że tak mało było przepisów dotyczących sądowej kontroli w kwestiach nieuregulowanych stosowano odpowiednio przepisy KPA i KPC.

Które przepisy w jaki sposób stosujemy? Przyjęto nową ustawę o NSA uchylono przepisy działu 6 Kodeksu postępowania administracyjnego.

1997 rok-29 sierpnia 1997 roku uchwalono ustawę ordynacja podatkowa. Weszła w życie 1 stycznia 1998 roku. Do tego czasu, w okresie pomiędzy 1961 a końcem 1997 roku w postępowaniu podatkowym stosowaliśmy przepisy k.p.a. To postępowanie podatkowe było prowadzone jako postępowanie administracyjno-ogólne. Ze względu na specyfikę spraw podatkowych w ówczesnym dziale III k.p.a zawarte były przepisy szczególne postępowania w sprawie zobowiązań podatkowych, które modyfikowały nieco na użytek postępowania podatkowego niektóre rozwiązania przyjmowane w k.p.a. Np. inne skutki wywoływało odniesienie w sprawach podatkowych aniżeli odwołanie we wszystkich innych sprawach. Inny termin na załatwienie sprawy posiadał organ odwoławczy w postępowaniu podatkowym, inny we wszystkich innych postępowaniach niebędących podatkowymi. Uchylono z dniem 01.01.1998 część działu III dotyczącą owych podatków. Przyjęto do ordynacji w formie dosłownej bądź ze zmianami dotyczącymi czwartorzędnych detali około 90% przepisów k.p.a. o postępowaniu ogólnym.

Od 01.01.1999 przywrócono w Polsce trójstopniowy model samorządu terytorialnego, reaktywowano powiaty których od 1975 roku nie było i zmniejszono ilość województw z 50, zastąpiono 16 województwami. Oprócz tego wprowadzono samorząd terytorialny na szczebel województwa. Jest organ w Polsce-Marszałek Województwa, ale jest jeszcze organ Wojewody.

Zmiany dokonane z dniem 01.01.1999 miały się sprowadzać do zmian kosmetycznych wprowadzających do przepisów kodeksu nowe nazewnictwo organów administracji publicznej. Twórcy nowelizacji wiedzą że dla opinii publicznej i parlamentarzystów są to kwestie nieznane i nieistotne, postanowili zmienić charakter samorządowych kolegiów odwoławczych. Te kolegia noszące początkowo nazwę kolegiów odwoławczych przy sejmikach, które działają od roku 1994 nazywając się Samorządowe Kolegia Odwoławcze od lat próbują doprowadzić do przekształcenia w sądy.

Od 1999 roku obowiązuje domniemanie właściwości Samorządowego kolegium odwoławczego jako organu odwoławczego od decyzji organów jednostek samorządu terytorialnego chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Uczyniono więc z Kolegium Organ II instancji orzekający w postępowaniu administracyjnym w przeważającej większości spraw. Do 1999 roku obowiązywał dychotomiczny podział, tam gdzie wydawano decyzje w ramach zadań własnych gminy organem II instancji było Kolegia, tam gdzie wydawano decyzje w ramach zadań zleconych z zakresu administracji rządowej organem II instancji był wojewoda. Przekazywanie spraw II instancji kolegiom miało ułatwić czynienie z tych kolegium sądy administracyjne.

Rok 2010-postanowiono uporządkować niektóre sprawy związane z postępowaniem administracyjnym i największe mankamenty kodeksu usunąć. Dokonano tego ustawą z 3 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy kodeks postępowania administracyjnego. Zmiany weszły w życie 11 kwietnia 2011 roku.

W ramach postępowania ogólnego:

Postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń

Postępowanie w sprawie przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków

Oba postępowania traktowane są po macoszemu, nie są objęte sądową kontrolą administracji sprawowaną przez sądy administracyjne.

Postępowanie administracyjne ogólne- żeby to postępowanie mogło być w praktyce zastosowane muszą być łącznie spełnione 4 przesłanki:

1. Postępowanie musi prowadzić organ administracji publicznej w rozumieniu k.p.a.

2. Sprawa należy do właściwości tego organu administracji.

3. Rozpatrywana sprawa musi mieć charakter indywidualny.

4. Musi istnieć możliwość załatwienia sprawy w formie decyzji administracyjnej.

To czy w konkretnej sprawie zostanie wydana decyzja czy być może zostanie zawarta ugoda jest bez znaczenia. Znaczenie ma tylko okoliczność że potencjalnie istnieje możliwość załatwienia sprawy w formie decyzji administracyjnej.

Do historii-Konstytucja obowiązująca od 1997 roku stworzyła wymóg uchwalenia przed upływem 5 lat przepisów wprowadzających dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne. Od roku 1980 do końca 2003 roku działał NSA jako Sąd jednoinstancyjny. Z dniem 01.01.2004 roku na mocy 3 ustaw:

a)ustawy z 25 lipca 2002 Prawo o ustroju sądów administracyjnych

b)ustawy z 30 sierpnia 2002 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

c)30 sierpień 2002-przepisy wprowadzające obie wcześniej wymienione ustawy.

Okres vacatio legis tych ustaw był rekordowy.

Rezultatem dostosowania sądownictwa administracyjnego d przepisów konstytucji jest to że mamy do czynienia z dwuinstancyjnym postępowaniem, mamy 16wojewódzkich sądów administracyjnych jako sądów I instancji i NSA jako sądu II instancji.

16.10.2012

Kodeks Postępowania administracyjnego który sugeruje jedno postępowanie w samym kodeksie uregulowane są 3 procedury:

1.podstępowanie administracyjne - w doktrynie opatrzone określeniem ogólne lub jurysdykcyjne, to postępowanie które kończy się wydaniem decyzji administracyjnej.

2.postępowanie w sprawie przyjmowania i rozpoznawania skarg i wniosków

3.postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń

4.fragmenty w sprawie rozpoznawania sporów o właściwość pomiędzy organami administracji publicznej.

Postępowaniem administracyjnym szczególnym do którego nie stosujemy przepisów k.p.a jest postępowanie podatkowe. Postepowaniem szczególnym jest takie postępowanie przed polskimi przedstawicielstwami dyplomatycznymi i konsularnymi za granicą.

Zasady ogólne kodeksu postępowania administracyjnego- zasady ogólne postępowania administracyjnego ogólnego, czyli jurysdykcyjnego, z których zasad znaczna część będzie miała także zastosowanie w pozostałych postępowaniach uregulowanych w kodeksie:

1.Zasada praworządności- uregulowana w art. 6 i 7 kodeksu. JEJ istotą jest to że organy administracji mogą działać wyłącznie na podstawie przepisów prawa. Prawo w rozumieniu kodeksu to tylko prawo powszechnie obowiązujące, czyli konstytucja, ustawy zwykłe, umowy międzynarodowe ratyfikowane, przepisy wykonawcze wydane na podstawie i w granicach upoważnienia ustawowego plus przepisy prawa lokalnego obowiązujące na poszczególnych jednostkach podziału terytorialnego. Każde działanie organu administracji musi mieć podstawę w przepisach prawa powszechnie obowiązującego. Konkretyzacja tej zasady zawarta w art. 107 paragraf 1 która wylicza elementy prawidłowej decyzji administracyjnej, a art. 124 wylicza elementy postanowienia. W każdym z tych przypadków niezbędne jest powołanie podstawy prawnej. Czasami zwłaszcza w publicystyce podaje się przykład jaka jest różnica między działaniem organu państwa a obywatela. Ten przykład oparty jest o prawdziwe fakty. Obywatel w państwie prawa może czynić wszystko to czego mu prawo nie zabrania. Organ państwa może czynić to na co prawo mu zezwala. Jak prawo milczy organ państwa działać nie może.

Zasada praworządności polega na tym że każde działanie organu administracji musi mieć oparcie w przepisach prawa powszechnie obowiązującego. Zasada praworządności jest zasadą konstytucyjną, jej zasięg jest szerszy niż zasad ogólnych postępowania administracyjnego. Przy analizie zasad ogólnych postępowania administracyjnego dochodzi się do wniosku że są nic nie znaczące.

Istotą zasad jest to że szczegółowy przepis kodeksu nie może być interpretowany w sprzeczności z zasadą ogólną. Jeden z twórców k.p.a określił zasady ogólne jako przepisy wyjęte przed nawias szczegółowych rozwiązań kodeksu. Co znaczyło że coś jest przed nawiasem? Znaki przed nawiasem miały zastosowanie do wszystkich elementów które były wewnątrz nawiasu, ustawodawca wyodrębnił niektóre przepisy nadając im rangę zasad ogólnych aby nie powtarzać tych samych przepisów w różnych częściach kodeksu.

2.Zasada prawdy obiektywnej- art. 7. Organ administracji z urzędu albo na wniosek strony obowiązany jest podjąć wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, a także jej załatwienia czyli rozstrzygnięcia. Żeby wydać prawidłową decyzję administracyjną trzeba ustalić precyzyjnie stan faktyczny sprawy. I wtedy można wydać decyzję albo pozytywną albo negatywną.

Od kwietnia 2011 wzmocniono zasadę prawdy obiektywnej w ten sposób że wspomniano o roli strony w ustalaniu stanu faktycznego sprawy. Organ z urzędu, czyli z własnej inicjatywy bądź na wniosek strony podejmuje te czynności celem ustalenia faktów. Konkretyzację tej zasady znajdujemy w przepisach k.p.a dotyczących postępowania wyjaśniającego.

3.Zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego oraz słusznego interesu obywateli- ostatnia część art. 7. Istota tej zasady polega na tym, że rozstrzygając sprawę czyli wydając decyzję organ musi wziąć pod uwagę oba te interesy. Interes społeczny i słuszny interes stron.

W orzecznictwie NSA od roku 1981 obowiązuje teza jednego z wyroków sądu. SA 820/81. Teza ta jest sformułowana: ,,Załatwiając sprawę w oparciu o uznanie administracyjne organ administracji obowiązany jest załatwić ją zgodnie z żądaniem obywatela o ile interes społeczny nie stoi temu na przeszkodzie ani nie przekracza to możliwości organu w realizacji przyznanego mu potencjalnie uprawnienia.” Jest to jedno z najważniejszych orzeczeń NSA.

Podział na decyzje związane i uznaniowe:

Decyzja związana to taka przy której wydaniu organ administracji nie ma żadnego luzu decyzyjnego. W określonym stanie faktycznym musi być wydana określonej treści decyzja.

Decyzja uznaniowa to taka decyzja przy której wydaniu istnieje możliwość wybrania jednego wariantu rozstrzygnięcia spośród kilku przewidzianych w przepisach prawa. W określonym stanie faktycznym organ wybiera czy zapadnie decyzja pozytywna czy zapadnie decyzja negatywna. ,, Organ może „ , ,,organ może w szczególnie uzasadnionym przypadku”, jeden organ potraktuje jako szczególny przypadek inny nie, może ale nie musi.

Przypadek z tezą NSA z 1981 roku dotyczy decyzji uznaniowych. Z tezy tego wyroku wynika że w pierwszym rzędzie organ musi rozważyć wydanie decyzji pozytywnej dla strony, a decyzję negatywną będzie mógł wydać w 2 przypadkach:

1.Po pierwsze, udowodni, że wydanie decyzji pozytywnej byłoby sprzeczne z interesem społecznym.

2.Udowodni, że nie dysponuje środkami umożliwiającymi pozytywne załatwienie sprawy.

3.Zasada budzenia zaufania obywateli do organów państwa – art. 8, tak należy prowadzić postępowanie aby budzić owo zaufanie do władzy publicznej. Do zeszłego roku ta zasada była zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa. Zaufanie obywateli do organów państwa spada.

Zasada ta brzmi deklaratoryjnie.

W podobnym stanie faktycznym muszą zapadać podobne albo i takie same decyzje. W postępowaniu administracyjnym nie możemy mieć do czynienia z dowolnością tylko ze stosowaniem tych samych kryteriów wobec wszystkich stron postępowania. W grę wchodzą przy realizacji tej zasady jeszcze inne elementy.

4.Zasada udzielania informacji stronom i innym uczestnikom postępowania-art. 9- w prawie administracyjnym nie w pełni obowiązuje zasada ignorantia iuris nocet. Rolą organu jest dbanie o to, aby strona z powodu nieznajomości prawa nie poniosła szkody. Konkretyzacja tej zasady zawarta w szeregu przepisach kodeksu a zwłaszcza w przepisach dotyczących uzasadnienia decyzji i postanowienia. Postępowanie administracyjne to jedyna procedura w której można działać zarówno samodzielnie jak i za pośrednictwem pełnomocnika, a ten pełnomocnik nie musi być profesjonalistą. Organ administracji musi przy załatwianiu sprawy pełnić funkcję adwokata, dbać o to aby strona nie poniosła szkody przez to że nie zna prawa.

23.10.2012

Na gruncie ordynacji nie ma obowiązku aby pracownik organu podatkowego czuwa nad tym aby strona nie poniosła szkody z powodu nieznajomości prawa. Na gruncie k.p.a jak pracownik widzi jak stoi nad przepaścią strona to musi jej pomóc. Na gruncie ordynacji, pracownik nie musi nic robić: ,,szkoda że strona się nie spytała…” jak już spadła w przepaść :d

Zasada czynnego udziału stron w we wszystkich stadiach postępowania art. 10 –nie dość że strona musi być poinformowana o miejscu i terminie dokonywania poszczególnych czynności np. oględzinach, zeznaniach świadków, zadawaniu uzupełniających pytań biegłemu, to w trakcie tych czynności ma prawo do aktywnego udziału. Co to znaczy? Może zadawać pytania tym osobom, które są przesłuchiwane w charakterze świadka. Przedstawiać swoje stanowisko. Zgodnie z końcową częścią art. 10 paragraf 1 kodeksu przed wydaniem decyzji organ powinien umożliwić stronie wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów. Organ powinien zawiadomić stronę o zamknięciu postępowania dowodowego i o tym że może się ona z wynikami tego postępowania zapoznać we wskazanym miejscu i terminie. Analogiczna zasada obowiązuje na gruncie ordynacji podatkowej, ale szczegółowy przepis ordynacji przewiduje że po zamknięciu postępowania dowodowego organ musi zawiadomić strony o owym miejscu i terminie zapoznania się z wynikami postępowania. Czy strona się zapozna czy nie to jest odrębna sprawa. Dostaje szansę, ale jeżeli okaże się w postępowaniu podatkowym że nie zawiadomiono strony ze się może zapoznać, to jest to bardzo poważne naruszenie przepisów dotyczących postępowania wyjaśniającego.

Narusza się tutaj święte prawo strony.

Wracamy tej zasady na gruncie k.p.a- rzadko w praktyce organy zawiadamiają strony o zakończeniu postępowania i że mogą się zapoznać z wynikami w określonym terminie i miejscu, a jeśli taki zarzut zostanie podniesiony do sądu administracyjnego, to sąd administracyjny stwierdza że niezawiadomienie nie miało wpływy na wynik sprawy.

Zasada czynnego udziału strony jest jedną z niewielu zasad kodeksowych od których ustawodawca w sposób świadomy przewidział wyjątki. W sytuacjach nadzwyczajnych, w których zagrożone jest życie ludzkie, zdrowie ludzkie, możliwość niepowetowanej szkody materialnej można odstąpić od tej zasady.

Każdy wyjątek w prawie należy interpretować ścieśniająco. Ta niepowetowana szkoda materialna będzie polegała na jakimś np. zostaniu rzeczy w mieszkaniu. Musi to być poważne.

Zasada przekonywania-art. 11, istotą tej zasady jest aby nawet strona otrzymująca decyzję negatywną wychodziła z siedziby organu w pełni przekonana że w danym stanie faktycznym i prawnym, wydanie innej decyzji było niemożliwe.

W czym uzewnętrzniają się w praktyce zachowanie tej zasady?Decyzja musi mieć uzasadnienie a w uzasadnieniu organ powinien próbować przekonać stronę że decyzja jest zgodna ze stanem prawnym i faktycznym sprawy.

Zasada ta ma służyć ograniczeniu do minimum konieczności prowadzenia egzekucji administracyjnej. Ustawa o postępowanie egzekucyjnym w administracji jest ustawą dość przestarzałą, małą czytelną, trudną w praktycznym zastosowaniu zwłaszcza w tej części która dotyczy dziedzin, rzeczy załatwianych w postępowaniu administracyjnym ogólnym.

Zasada szybkości i prostoty postępowania-sprawy należy załatwiać szybko i wnikliwie. W sposób umożliwiający rzeczywiste ustalenie stanu faktycznego sprawy i znalezienie adekwatnej do tego stanu faktycznego normy prawa materialnego. Wszytskie sprawy które są załatwiane w postępowaniu administracyjnym ustawodawca podzielił na 3 kategorie wg realizacji szybkości:

a)sprawy które mają być załatwione niezwłocznie- bez zbędnej zwłoki, najszybciej jak się da ale z zasadami logiki postępowania. Z reguły te sprawy to takie które mogą zostać załatwione w oparciu o dowody dołączone do podania stron. Dla sprawy typowych o przeciętnie skomplikowanym stanie faktycznym i prawnym sprawy obowiązuje termin miesięczny liczony od daty wszczęcia postępowania aż do jego zakończenia w danej instancji poprzez wydanie decyzji.

Dla spraw o szczególnie skomplikowanym stanie prawnym lub faktycznym termin załatwienia sprawy wynosi 2 miesiące od daty wszczęcia postępowania.

Art. od 35 do 38 kodeksu.

Co ma zrobić organ administracji jeśli z różnych przyczyn nie może załatwić sprawy w terminie?

Zasada ugodowego załatwiania spraw-art. 13 –w praktyce administracyjnej stosowanie ugód administracyjnych są bardzo rzadkie.

Zasada pisemności-zgodnie z art. 14 paragraf 1 sprawy mają być załatwiane formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

Co oznacza że sprawy mają być załatwione pisemnie? W formie pisemnej ma być wydana decyzja administracyjna, ale w tej samej formie mają być odzwierciedlone w aktach sprawy wszelkie istotne czynności postępowania.

Ustawodawca wprowadził wyjątek w postaci ustnego załatwienia sprawy art. 14 paragraf 2-sprawy mogą być załatwiane ustne gdy przemawia za tym interes strony a przepis prawny nie stoi ku tego na przeszkodzie. Powinno to być utrwalone w formie protokołu lub adnotacji, ta czynność ustnego ogłoszenia decyzji. Sama strona decyduje co jest dla niej korzystne a co nie jest korzystne. Przepis prawa nie może zabraniać ustnego załatwiania sprawy. Ustawodawstwo poszło w inny kierunku. Można załatwić sprawę w formie ustnej kiedy przepis prawa to zezwala, przewiduje ustne wydanie decyzji.

Zasada dwuinstancyjności-postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Co to znaczy? Konstytucyjne zagwarantowane jest to że strona ma prawo odwołać się od decyzji do organy wyższego stopnia nad organem który wydał decyzję. Przy czym, rolą organu II instancji jest nie tylko zbadanie poprawności decyzji organu I instancji ale także powtórne merytoryczne załatwienie sprawy. Co pewien czas pojawiają się postulaty ograniczenia postępowania do jednej instancji.

Nie chodzi o to że organ II instancji ma zweryfikować działanie organu I instancji ale ma jeszcze raz merytorycznie rozpoznać sprawę.

Strona może ale nie musi złożyć odwołania, tylko na żądanie strony postępowanie odwoławcze jest uruchamiane.

Zasadą jest że organ II instancji to organ wyższego stopnia, wyjątkiem jest to, że organem II instancji będzie ten sam organ który działał w sprawie w I instancji ale powinien działać w innym składzie osobowym, jeśli jest to organ kolegialny albo powinien działać przez innych pracowników jeśli jest to organ monokratyczny.

Zasada trwałości decyzji ostatecznych- decyzja ostateczna to taka od której nie służy odwołanie. Odwołanie nie służy od:

-decyzji organu II instancji, bo postępowanie jest dwuinstancyjne

-decyzji organu I instancji po upływanie terminie czternastodniowego do złożenia odwołania

-decyzje wydane w I instancji od których na mocy przepisów szczególnych odwołanie nie służy

Tak wymienionym decyzjom ostatecznym przysługuje cecha trwałości. Trwałość rozumiemy nie jako bezwzględną niewzruszalność, ale jako ograniczenie do minimum przypadków, w których decyzje można wzruszyć. Wzruszyć-zmienić, uchylić, stwierdzić jej nieważność. Wzruszeniu decyzji ostatecznych służą instytucje uregulowane w kodeksie jak stwierdzenie nieważności decyzji, wznowienie postępowania administracyjnego, zmiana lub uchylenie decyzji.

Trwałość decyzji administracyjnych polega na tym że nie można ich w sposób ostateczny zmieniać, w zupełnie wyjątkowych przypadkach może być wycofana z obrotu prawnego.

30.10.2012

Zasada sądowej kontroli decyzji-Art. 16 paragraf 2- decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu niezgodności z prawem na zasadach i w trybie określonym w odrębnych ustawach. Nie ma takiej zasady w ordynacji podatkowej. Co z tej zasady wynika? Pomiędzy rokiem 1980 a 1995 w k.p.a. było uregulowane zaskarżanie decyzji do sądu, czyli inaczej mówiąc procedura związana ze skargą do NSA. Jak była ta procedura uregulowana to ustawodawca poczuł się zobowiązany w zasadach ogólnych kodeksu umieścić tą zasadę. Od 1995 roku kwestie związane z sądową kontrolą administracji uregulowane są w odrębnych aktach prawnych, początkowo w ustawie o NSA, obecnie przede wszystkim w prawie postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Okoliczność że ta zasada znajduje się w kodeksie jest faktem neutralnym. Jakby nie było tej zasady i tak sądowa kontrola administracji mogłaby funkcjonować. Pozostawiono tą zasadę w kodeksie siłą tradycji. A przy okazji już na gruncie postępowania administracyjnego sygnalizuje się istnienie sadowej kontroli legalności decyzji administracyjnej.

Wszystkie te zasady są normami prawa obowiązującego. Naruszenie zasady jest naruszeniem prawa. Nie można interpretować szczegółowego przepisu kodeksu w sposób sprzeczny z którąś z zasad ogólnych kodeksu.

Podmioty postępowania administracyjnego

Zaliczamy do nich:

1. organ prowadzący postępowanie- O tym kto jest organem administracji publicznej lub pełni funkcję organu administracji publicznej zostało już omówione. W tej chwili trzeba zająć się właściwością organu, sporami o właściwość oraz wyłączeniem organu.

Właściwość to uprawnienie oraz obowiązek załatwiania określonej kategorii spraw.

Z punktu widzenia źródła ustalenia właściwości wyróżniamy :

właściwość ustawową czyli tą która wynika z przepisów prawa powszechnie obowiązującego

właściwość delegacyjna- polegająca na przekazaniu sprawy jednemu organowi administracji przez inny organ administracji w warunkach dopuszczonych przez prawo.

Właściwość ustawowa:

1.Właściwość rzeczowa- upoważnienie organu do załatwiania określonej kategorii spraw. Zgodnie z art. 20 ustala się tą właściwość wg przepisów o zakresie działania organu. Te przepisy to przepisy prawa ustrojowego, np. ustawa o samorządzie gminnym. Ale w nowych warunkach ustrojowych przepisy prawa ustrojowego nie określają właściwości rzeczowej organu. Tą właściwość precyzują przepisy prawa materialnego: prawo budowlane, wodne, ustawa o pomocy społecznej.

2.Właściwośc miejscowa- upoważnienie organu do realizacji swojej właściwości rzeczowej na ściśle określonym terenie. Art. 21 k.p.a. Konstrukcja tego przepisu jest taka, że nie może zdarzyć się sprawa dla której nie będziemy w stanie wskazać organu właściwego miejscowo. Regulacja jest w 100% pełna, za to ustawodawca podzielił wszystkie kategorie spraw załatwianych przez organy administracji na 3 grupy, przy czym różnią się one od siebie rozmiarami, pojemnością załatwianych w tym grupach.

Podzielono sprawy na 3 grupy:

a)sprawy dotyczące nieruchomości-właściwy jest ten organ administracji, na którego terenie położona jest nieruchomość. Jeśli nieruchomość leży na terenie 2 gmin to sprawę załatwia ten organ na terenie którego leży większa część nieruchomości.

b)sprawy dotyczące prowadzenia zakładu pracy-pojęcie zakład pracy w rozumieniu kodeksu jest bardzo pojemne, mieści się pod nim każda forma aktywności gospodarczej strony. Decyduje to miejsce gdzie zakład pracy był prowadzony, jest i będzie prowadzony.

c)wszystkie pozostałe sprawy -100% objęcie wszystkich spraw uwypukla się w tym punkcie. Decyduje tu miejsce zamieszkania lub siedziby strony. Osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania, osoba prawna i jednostka organizacyjna ma siedzibę. Jeśli strona nie ma miejsca zamieszkania decyduje miejsce pobytu strony. Jeśli osoba nie ma miejsca zamieszkania ani pobytu decyduje miejsce ostatniego pobytu w kraju. Paragraf 2 art. 21, sprawa należy do organu dla miejsca właściwego w którym nastąpiło zdarzenia powodujące wszczęcie postępowania.

Sprawa może należeć też do Prezydenta miasta stołecznego Warszawy dzielnicy śródmieście, jeśli nie można ustalić miejsca w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania.

To że ktoś jest bezdomny i nie ma dowodu osobistego nie jest to okoliczność, która uniemożliwi załatwienie spraw-Prezydent miasta stołecznego Warszawy.

Właściwość instancyjna- czy organ właściwy rzeczowo i miejscowo ma się zajmować daną sprawą w I i w II instancji. W warunkach polskich przyjęto konstrukcję że organ II instancji to organ wyższego stopnia nad organem który wydał decyzję w I instancji. O tym kto jest organem wyższego stopnia przesądza art. 17 kodeksu, stanowiąc że takim organem w stosunku do organów samorządu terytorialnego jest samorządowe kolegium odwoławcze chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej. Co to znaczy? Jeżeli prawo materialne wskazuje wyłącznie w I instancji do załatwiania określonej kategorii spraw, pomijając kwestie organu odwoławczego, będzie nim samorządowe kolegium odwoławcze o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej. Jak ustawy szczególne stanowią inaczej to stanowią że organem wyższego stopnia w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego będzie wojewoda.

I w instancji decyzje wydaje Starosta, rozpoznanie od tej decyzji wydaje wojewoda. Wojewoda jest organem wyższego stopnia nad starostą.

A organem wyższego stopnia nad wojewodą jest minister.

W stosunku do organów administracji publicznej innych niż wcześniej wymienione są odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a jeżeli nie ma ich wtedy organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością. W grę mogą wchodzą funkcjonalne organy administracji publicznej.

W stosunku do organów administracji organizacji społecznych są organy wyższego stopnia tych organizacji, a jeżeli ich nie ma bo organizacja ma strukturę jednostopniową organ państwowy sprawujący nadzór nad działalnością organizacji społecznej.

Kto będzie właściwy jaki organ rozstrzygają przepisy prawa powszechnie obowiązującego.

Wyłączenie organu administracji od udziału w postępowaniu

Jeśli wyłączony jest cały organ administracji, np. wojewoda ze wszystkimi pracownikami stosownie do art. 26 paragraf 2 sprawę załatwia organ wyższego stopnia nad owym wyłączonym organem.

Instytucja wznowienia postępowania-okoliczność że wady uzasadniające wznowienie zostały zawinione przez ten organ który miałby prowadzić wznowione postępowanie. W takim przypadku o samym wznowieniu rozstrzyga organ wyższego stopnia który jednocześnie wyznacza ten organ który będzie prowadził wznowione postępowanie.

Wznowienie postępowania to tryb aby wyeliminować wadliwą decyzję. Zasadą jest że postępowanie w sprawie wznowienia prowadzi ten sam organ który wydawał decyzję ale może się okazać że przyczyny uzasadniające wznowienie w sposób ewidentny zostały zawinione przez ten organ administracji-który działał w ostatniej instancji. Sprawa trafia do organu wyższego stopnia który ma decydować o tym czy wznowić postępowanie czy nie a jeżeli tak to który organ będzie prowadził wznowione postępowanie. Organ wyższego stopnia do którego trafia sprawa może sam załatwić sprawę albo wyznaczyć do załatwienia sprawy inny podległy sobie organ.

Spory o właściwość:

Pierwszy rodzaj sporu-Jeżeli mamy do czynienia ze sporami pomiędzy jednostkami czy organami należącego do tego samego pionu organizacyjnego do początku tal 90 obowiązywała prosta i konkretna zasada rozpoznawania tych sporów. Spór rozstrzygał wspólny dla organów pozostających w sporze organ wyższego stopnia, a w razie jego braku naczelny sąd administracyjny. Jeżeli dwóch wójtów się spierało kto ma załatwić sprawę, spór poprzez wskazanie organu właściwego rozwiązywał organ wyższego stopnia nad tymi organami. Mogło się zdarzyć że organu wyższego stopnia nie było. Jeden wójt mógł należeć do jednego samorządowego kolegium odwoławczego drugi do drugiego, a te kolegia nie mają organu wyższego stopnia, czyli nie było nad wójtami wspólnego organy wyższego stopnia, każdy miał swoje kolegium. Co wtedy? NSA. Przyszły lata 90 i XIX wiek i art.. uległ nowelizacji kilkakrotnej i w tej chwili trzeba w przypadku każdorazowego sporu o właściwość analizować precyzyjnie 9 punktów art. aby ustalić kto ma właściwość, albo organ wyższego stopnia, albo organ administracji wskazany w przepisie art. 22, albo wskazany w art. 22 sąd administracyjny. Właściwym sądem do rozpoznawania sporów o właściwość jest Naczelny Sąd Administracyjny, a nie wojewódzki sądy administracyjne.

Drugi rodzaj sporu to spór określany od niedawna mianem sporu kompetencyjnego między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej. Wojewoda z Marszałkiem Województwa nie mogą dojść do porozumienia. Do rozpoznania takiego sporu właściwy jest NSA.

Trzeci rodzaj sporu o właściwość to spór pomiędzy organem administracji publicznej a sądem powszechnym.

Czasami przepisy stanowią, że Decyzja organu I instancji nie podlega zaskarżeniu do organu wyższego stopnia, a można od tej decyzji złożyć odwołanie do sądu powszechnego.

Rozpoznawanie sporów o właściwość pomiędzy organami administracji a sądami

Spory o przyznanie emerytury, renty- Do końca 2003 roku spór rozstrzygał (o rentach, emeryturach) organ-Kolegium Kompetencyjne przy sądzie najwyższym. Był to organ powołany ro rozpoznania konkretnej sprawy w skład którego wchodzili sędziowie sądu najwyższego, przedstawiciele ministra sprawiedliwości i ministra zainteresowanego na przedmiot sporu. Kolegium Kompetencyjne rozstrzygało wskazując organ właściwy do rozpoznania spraw. I stycznia 2004 roku weszła w życie reforma sądownictwa administracyjnego. Mamy dwa odrębne oddzielone od siebie piony sądownictwa-sądownictwo powszechne z Sądem Najwyższym na czele, i sądownictwo administracyjne NSA na czele. Oba te sądy, SN i NSA są sobie równe. Pojawił się problem co z dotychczasowym Kolegium Kompetencyjnym? Skreślono z k.p.a. cały dział kodeksu który dotyczył właśnie rozpoznawania sporów pomiędzy organami administracji publicznej a sądami. Co w przypadku takiego sporu jak niema Trybu? Obowiązuje zasada kto pierwszy ten lepszy. Art. 66 paragraf 4 kodeksu i poprzedzające go paragrafy stanowią, że jeżeli organ administracji do którego skierowano podanie uzna że w sprawie właściwy jest sąd powszechny a nie organ administracji zwraca podanie wnoszącemu z odpowiednim pouczeniem, przy czym czyni to w drodze postanowienia na które służy zażalenie. Jeśli organ administracji uzna że nie jest właściwy a właściwy jest sąd powszechny zwraca podanie wnoszącemu z odpowiednim pouczeniem.

Nie może tego uczynić jeśli w tej konkretnej sprawie i przedmiotowo i podmiotowo sąd powszechny uznał się już wcześniej za niewłaściwy w sprawie. Jeśli sąd powszechny już w tej sprawie orzekał i wskazał wnoszącemu podanie że właściwą drogą do załatwienia sprawy jest postępowanie administracyjne.

Podobny przepis zamieszczono w k.p.c. Jego istotą jest to że sąd powszechny nie będzie mógł odrzucić pozwu z powodu swej niewłaściwości, jeżeli w sprawie organ administracji uznał się na niewłaściwy.

Krótko: sprawę załatwia albo organ administracji albo sąd powszechny. Ale może dojść do sporu. Do 2004 było kolegium kompetencyjne, wskazujące albo organ administracji albo sąd powszechny.

Kiedyś SN sprawował nad NSA nadzór judykacyjny. Przyszła reforma sądownictwa i dwa sądy są na tym samym poziomie. Nie udało się ustalić czym zastąpić kolegium kompetencyjne. Wprowadzono przepis że przesądza o właściwości do załatwienia konkretnej sprawy ten organ który wcześniej się uznał za niewłaściwy. Jeśli organ administracji uznał się za niewłaściwy i wskazał stronie, że właściwy jest sąd powszechny to sąd powszechny musi tą sprawę rozpoznać. Jeżeli sąd powszechny pierwszy był wskazał że jest niewłaściwy to organ administracji pierwszy musi sprawę rozwiązać.

Organ który pierwszy uzna swoją niewłaściwość w sprawie przesądzi o właściwości drugiego organu. Wtedy ten drugi organ już nie może uznać się za niewłaściwy.

II. uczestnicy postępowania (06.11.2012)

1.stronę- jest to najważniejsza postać, uczestnik postępowania administracyjnego. Bowiem w przypadku8 braku strony postępowanie nie może się toczyć, a jeżeli zostało wszczęte może zostać umorzone. Definicję strony zawiera art. 28 kodeksu. Zgodnie z tym przepisem stroną jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Ustawodawca chciał być precyzyjny. Postępowanie administracyjne może być wszczęte na 2 sposoby: z inicjatywy organu, co określa się mianem wszczęcia postępowania z urzędu lub na wniosek strony, a więc tego podmiotu którego interesu prawnego lub obowiązku postępowanie dotyczy. Ustawodawca chciał być bardzo precyzyjny żeby nie było wątpliwości kto jest stroną. Jak organ wszczyna postępowanie aby na organ nałożyć obowiązki z reguły. Z reguły gdy chodzi o postępowanie na wniosek jest to wniosek o przyznanie jakiś uprawnień. Gdy postępowanie jest wszczynane na wniosek to stroną jest ten kto żąda czynności organu. Gdy postępowanie jest wszczynane z urzędu stroną jest ten czyjego obowiązku dotyczy interes prawny.

Interes prawny to taki który jest oparty, wywodzony z konkretnego przepisu prawa materialnego.

Przepis ten jest w kodeksie od roku 1960. Od tego roku trwają spory dotyczące charakteru legitymacji strony. Czy mamy do czynienia z legitymacją subiektywną czy obiektywną strony.

Wg zwolenników legitymacji subiektywnej stroną jest każdy, kto uważa że postępowanie dotyczy jego interesu prawnego. O tym zaś, czy interes ten istnieje w kategoriach obiektywnych czyli rzeczywiście rozstrzyga organ administracji w drodze decyzji.

Zwolennicy legitymacji obiektywnej uważają że interes prawny z art., 28 k.p.a. oparty jest o legitymację obiektywną a więc musi ten interes istnieć w kategoriach obiektywnych, tzn. musi być oparty o konkretny przepis prawa materialnego. Jak nie ma przepisu prawa materialnego umożliwiającego wystąpienie do organu z określonym żądaniem to nie można posiadać interesu prawnego w danej sprawie.

Cały problem występujący w kodeksie umożlwiający występowanie sporu doktrynalnego i w orzecznictwie sprowadzał się do tego że przepisy kodeksu precyzyjnie określają jak się wszczyna postępowanie administracyjne, ale do zeszłego roku nawet nie wspominały o tym że można odmówić wszczęcia postępowania. W konsekwencji zwolennicy legitymacji obiektywnej uważali że skoro nie można odmówić wszczęcia postępowania to znaczy że zawsze gdy strona powołując się na swój interes prawny występuje do organu administracji z żądaniem załatwienia określonej sprawy następuje wszczęcie postępowania. A więc mamy do czynienia z legitymacją subiektywną strony, aby być stroną trzeba być przekonanym że postępowanie dotyczy jej interesu prawnego. Zwolennicy legitymacji obiektywnej posługiwali się dwoma torami rozumowania:

1.Jeżlei podanie nie pochodzi od strony wtedy organ administracji w drodze decyzji umarza postępowanie jako bezprzedmiotowe. To rozumowanie dotknięte jest błędem logicznym i to dość istotnym. Postępowanie wszczyna się na żądanie strony. Jeśli podanie czy wniosek nie pochodziły od strony postępowanie nie zostało wszczęte, a jeśli postępowanie nie zostało wszczęte to nie może zostać umorzone.

2.Koncepcja raczej teoretyczno-prawna, dość zasadnie dostrzegano że w kodeksie uregulowane jest tylko postępowanie ogólne, a więc to w którym wydawane są decyzje, a także postępowanie w sprawach skarg i wniosków oraz w sprawie wydawania zaświadczeń. W ramach postępowania dotyczącego skarg i wniosków zamieszczony jest w kodeksie art. 222 który stanowi że o tym czy pismo jest wnioskiem czy skargą decyduje treść pisma a nie jego forma zewnętrzna. Można przyjąć rozszerzając nieco interpretację tego przepisu że nie jest istotne czy strona swoje pismo określa mianem wniosku o wszczęcie postępowania, czy mianem skargi, ważna jest treść pisma. Jeśli pismo nie pochodzi o podmiotu który ma interes prawny może być zakwalifikowane jako skarga, może być rozpatrywane w trybie przepisów o skarg i wnioskach.

Od roku 1960 do roku grudnia 2011 trwały dyskusje dotyczące tej legitymacji. Od 11 kwietnia 2011 roku obowiązuje art. 61a k.p.a. Stanowi on gdy żądanie o którym mowa w art. 61-żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione przez osobę nie będącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowania nie może być wszczęte organ administracji publicznej wydaje decyzję o odmowie wszczęcia postępowania. Służy na tą decyzję zażalenie. Od kwietnia zeszłego roku dla przeważającej większości prawników nie ma mowy o rozważaniu koncepcji legitymacji subiektywnej strony. Jeśli podanie składa osoba nie posiadająca interesu prawnego wydaje się postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Jak to tej osobie się nie podoba przysługuje jej zażalenie. Potem pozostaje skarga do sądu administracyjnego a później skarga kasacyjna.

Problem się sprowadzał to tego komu się wydaje że jest stroną czy ten kto rzeczywiście jest stroną. Decydował interes prawny czyli oparcie jakiegoś żądania w przepisie prawa obowiązującego. Jak ktoś występował z żądaniem i powołał się na konkretny przepis prawa materialnego to był stroną w rozumieniu zwolenników legitymacji obiektywnej. Dla tych którzy lansowali koncepcję legitymacji subiektywnej wystarczyło do tego aby być stroną że komuś się wydaje że postępowanie ma dotyczyć jego interesu prawnego.

Wydawać by się mogło że jest to jeden z najbardziej klarowanych przepisów.

Od 2011 roku nie ma już mowy o wątpliwościach. Jeżeli wniosek składa podmiot będący stroną to jego interes musi być oparty o konkretny przepis prawa materialnego. Jeśli wniosek wyprowadza z jakiś pragnień to organ odmówi wszczęcia postępowania.

Stronami mogą być osoby fizyczne, czyli ludzie, osoby prawne a także państwowe lub samorządowe jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne nie posiadające osobowości prawnej, niezależnie od tego czy posiadają osobowość prawną.

Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych ocenia się zgodnie z art. 30 wg przepisów prawa cywilnego.

Zdolność prawna do zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków administracyjnoprawnych w tym przypadku. Osoba fizyczna ma taką zdolność od chwili urodzenia aż do śmierci. Osoba prawna od wpisania do odpowiedniego rejestru aż do wykreślenia z tego rejestru.

Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań we własnym imieniu i przez własne działania. Co do zasady pełną zdolność do czynności prawnych posiada osoba pełnoletnia. Czasami przepisy prawa materialnego przewidują wyjątki.

Osoba prawna posiada pełną zdolność do czynności prawnych od chwili wpisania do rejestru.

Osoby fizyczne które nie posiadają zdolności do czynności prawnych działają przez swoich przedstawicieli. Przedstawicielem osoby małoletniej są rodzice lub opiekun.

Kodeks spółek handlowych przewiduje że spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentuje na zewnątrz dwóch pełnomocników. Ale statut spółki może przewidywać odmienne rozwiązania, np. że reprezentować spółkę na zewnątrz musi łącznie trzech przedstawicieli. Albo statut może przewidywać że spółkę reprezentuje jeden przedstawiciel. Jeśli organ nie zażąda o tego podmiotu statut to nie będzie wiedział że 3 przedstawicieli ma reprezentować spółkę. Wszelkie czynności podejmowane przez dwóch przedstawicieli nie wykołowywały skutków prawnych. Decyzja wydana w postepowaniu będzie wadliwa. Nie opłaca posługiwać się w postępowaniu administracyjnym statutowym rozwiązaniem, zgodnie z którym spółkę może reprezentować jeden przedstawiciel. Rozwiązanie z kodeksu handlowego jest korzystniejsze.

W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w miejsce strony wstępują jej następcy prawni. Śmierć strony nie spowoduje umorzenia postępowania. Następcami prawnymi osób fizycznych są spadkobiercy. Do momentu w którym nie ma postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku nie wiadomo kto wstępuje po stronie.

Strona może działać osobiście albo przez pełnomocników. Rolą pełnomocnika jest reprezentowanie strony w postępowaniu a konsekwencje ustanowienia pełnomocnika dla organu administracji sprowadzają się do tego że będzie ów organ kontaktował się ze stroną za pośrednictwem owego pełnomocnika. Doręczenie jakiegokolwiek pisma bezpośrednio stronie nie wywoła żadnego skutku prawnego. Żeby skutecznie doręczyć pismo stronie trzeba doręczyć je pełnomocnikowi. Pełnomocnictwo musi być na piśmie lub zgłoszone do protokołu. Zgodnie z art. 33 pełnomocnikiem może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Nie są wymagane od pełnomocnika żadne kwalifikacje zawodowe. Pełnomocnik musi posiadać zdolność do czynności prawnych ale ustawodawca nie zaznaczył nawet że pełną zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnikiem strony może być osoba częściowo ubezwłasnowolniona bądź osoba między 13-18 rokiem życia. Do akt każdej sprawy do której wstępuje pełnomocnik należy dołączyć oryginał pełnomocnictwo lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Wyłącznie wtedy kiedy pełnomocnikiem jest profesjonalista: adwokat, radca prawny… może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa lub wszelkich dokumentów udzielonych w toku postępowania. Zgodnie z art. 33 paragraf 4 obowiązuje domniemanie posiadania pełnomocnictwa mimo braku pełnomocnictwa pisemnego jeżeli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony a nie ma wątpliwości co do zakresu i istnienia pełnomocnictwa.

Mogą istnieć wątpliwości co uznamy za sprawę mniejszej wagi. Nie da się tego w oderwaniu od konkretnej sprawy określić. Nie ulega wątpliwości że nie będzie przysługiwało domniemanie istnienia pełnomocnictwa pomiędzy rodzicami a dziećmi w sytuacji no w której toczy się postępowanie o alimenty.

Często w postępowaniu administracyjnym wszczynanym z urzędu zdarza się że strona a więc podmiot którego praw i obowiązków dotyczy postępowanie jest nieobecna w kraju i nie pozostawiła swoje adresu bądź też że strona nie posiada zdolności do czynności prawnych, bo albo jest małoletnia albo ubezwłasnowolniona. Postępowanie administracyjne nie może się toczyć bez udziału strony. Art. 145 paragraf 1 pkt.4 formułuje przesłankę wznowienia postępowania zakończonego decyzją ostateczną, przesłankę polegającą na tym że strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. Na podstawie art. 34 kodeksu organ powinien wystąpić do sądu powszechnego o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej bądź niezdolnej do czynności prawnych. W doktrynie i w orzecznictwie sądowym przeważa stanowisko że chodzi o osobę nieobecną w kraju, bo w odniesieniu do osób pozostających w ojczyźnie obowiązuje obowiązek meldunkowy. Taki przedstawiciel na gruncie prawa cywilnego nosi nazwę kuratora.

Paragraf 2 art. 34-organ administracji samodzielnie może wyznaczyć tymczasowego przedstawiciela reprezentującego interesy strony w postępowaniu administracyjnym. Tymczasowy przedstawiciel może być urzędnikiem zatrudnionym w aparacie pomocniczym tego samego organu administracji, czyli kolegą z pokoju tego pracownika który zajmuje się sprawa, a jego obowiązkiem-tymczasowego przedstawiciela jest reprezentowanie interesów strony do czasu wyznaczenia przedstawiciela przez sąd.

2.podmioty na prawach strony

3.innych uczestników postępowania

13.11.2012

Wezwania- jest to forma zaproszenia do udziału w postępowaniu świadków , biegłych, innych uczestników obwarowana rygorem sankcją w przypadku gdy osoby nie stawią się na wezwanie bez uzasadnionej przyczyny mogą zostać na podstawie art. 88 zostać ukarane grzywną do 50 zł a w razie powtórnego niestawienia się grzywną do 200 zł.

W przypadku nie stawienia się na wezwanie organu podatkowego można zostać ukaranym karą do 2,5 tys. zł.

Obowiązek osobistego stawienia się rozciąga się na teren gminy, w której dana osoba zamieszkuje lub przebywa oraz na teren gminy sąsiedniej. Na gruncie postępowania podatkowego obowiązek osobistego stawienia się rozciąga się na teren całego województwa w którym osoba przebywa.

Co w sytuacji, w której osoba posiadająca informację przydatną dla postępowania zamieszkuje lub przebywa na terenie którego nie obejmuje obowiązek stawiennictwa?

Zastosowanie ma wtedy art. 52, przewidujący instytucję pomocy prawnej. Polega ona na tym że organ prowadzący postępowanie zwraca się do organy właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu najczęściej świadka o wezwanie tego świadka, przesłuchanie na określone okoliczności, sporządzenie protokołu i nadesłanie go do organu prowadzącego postępowanie. Udzielenie owej pomocy prawnej jest obligatoryjne.

Istotą tego rozwiązania jest to żeby świadek nie podróżował, tylko ma zostać przesłuchany na miejscu, a jednocześnie jego zeznania mogły być wykorzystane przez organ prowadzący postępowanie. Przepis określa jakie elementy formalne ma zawierać wezwanie. Najważniejsze i najczęściej niewłaściwe stosowane przez organy administracji jest pkt. 3 art. 54 paragraf 1. W jakim celu, charakterze osoba została wezwana.

Trzeba określić sprawę w jakiej osoba ma być wezwana, aby mogła się ona przygotować do sprawy.

Art. 55 dotyczy wezwania w sprawach niecierpiących zwłoki. Może być dokonane przy użyciu różnorakich środków łączności, ale pod warunkiem, że nie ma wątpliwości że dotarło do adresata we właściwej treści i w terminie. Od dnia doręczenia takiego wezwania dnia, w którym osoba ma stawić się na wezwanie musi upłynąć co najmniej 7 dni, np. forma takiego wezwania-telefon-organ nie ma pewności że takie wezwanie dotarło do adresata.

Przeczytaj!-Koszty stawienia się na wezwanie organów administracji, jakie należności przysługują poszczególnym osobom które stawiły się na to wezwanie. Organ będzie orzekał o zwrocie kosztów stawiennictwa, wyłącznie wtedy gdy takie żądanie zostało zgłoszone najpóźniej przed wydaniem decyzji.

Protokoły i adnotacja-postępowanie jest postępowaniem pisemnym. Nie tylko decyzje i postanowienia są wydawane na piśmie ale w tej formie muszą być utrwalone wszystkie czynności postępowania. Istnieją dwie podstawowe formy owego utrwalania, dokumentowania owych czynności postępowania:

1.Protokoły

2.Adnotacje.

Nie są to formy wzajemnie dla siebie zastępujące się. Z innych czynności organ sporządza protokół, z innych adnotacje.

Zgodnie z art. 67 protokół sporządza się z takiej czynności, która ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Określenie istotne znaczenie możemy wyjaśnić używając zwrotu bezpośredni wpływ a rozstrzygnięcie sprawy to bezpośredni wpływ. Sporządzamy protokół z każdej czynności które może mieć bezpośredni wpływ na wynik sprawy. Nie chodzi o to czy ta czynność ma decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia, bo będzie o tym wiadomo dopiero wtedy kiedy ta czynność zostanie dokonana.

Paragraf 2 art. 67 zaczyna się od zwrotu: w szczególności sporządza się protokół:

Na gruncie wszystkich gałęzi prawa zwrot w szczególności o ile po nim następuje jakieś wyliczenie jest równoważnikiem zwrotu przykładowo, bądź na przykład, Wyliczenie z tego art. 67 jest wyliczeniem wyłącznie przykładowym, ale to wyliczenie oznacza że warunkiem zgodnego z prawem wykorzystania w postępowaniu owych czynności wymienionych w art. 67 paragraf 2 jest istnienie protokoły z ich przeprowadzania.

Z czego musimy sporządzić protokół? z przesłuchania strony, świadka, biegłego z oględzin.

Dalsze przepisy dotyczą formy i treści protokołu. Z protokołu musi wynikać kto, kiedy, gdzie i czego dokonał, kto był przy tym obecny, co ustalono. W protokole musza być wymienione wszystkie osoby obecne przy dokonywaniu określonej czynności i owe wszystkie osoby powinny protokół podpisać. Brak podpisu którejkolwiek z osób wymaga omówienia w protokołach.

Uczestnicy protokołu podpisem potwierdzają że to co jest opisane w protokole miało miejsce. Brak takiego podpisu którejkolwiek z osób musi być omówiony w protokole.

W protokole można dokonywać skreśleń i poprawek, ale tak aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne. Dodatkowo dla zapewnienia wiarygodności protokołu, przed podpisami uczestników postępowania powinno nastąpić omówienie owych skreśleń i poprawek.

Adnotacja w slangu urzędniczym nazywana jest notatką służbową. Może być odrębnym dokumentem bądź dopiskiem na już istniejącym dokumencie. Sporządzamy adnotację z takich czynności które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania ale nie dla treści decyzji. Jakie to przypadki przykładowe? W aktach jest kopia wezwania świadka ale brak tego protokołu z przesłuchania świadka. Bo świadek zatelefonował że go nie będzie. Taka adnotacja powinna być podpisana przez pracownika który dokonał czynności.

Art. 73 kodeksu przewiduje że strona także po zakończeniu postępowania ma prawo przeglądać akta, czynić z nich notatki i odpisy, a także żądać aby organ dostarczył stronie kopię lub odpisy dokumentów znajdujących się w aktach sprawy w dodatku uwierzytelnione przez ten organ, czyli poświadczone za zgodność z oryginałem.

Do 11 kwietnia 2011 uprawnienie to przysługiwało stronie, stroną jest się od wszczęcia do zakończenia postępowania decyzją. Później jest się byłą stroną.

Wzgląd no notatek aktów przysługuje tylko stronie także po zakończeniu postępowania była strona nie mogła mieć wzglądu do akt sprawy. Było to nielogiczne.

Teraz strona i była strona mogą wystąpić. Ważne jest aby strona i jej pełnomocnik pozostawały przede nadzorem. Czasami giną dowody doręczania decyzji lub postanowienia. Przeglądać może, sporządzać notatki może, ale może zażądać aby organ wydał kopię akt i poświadczył zgodność z oryginałem, albo żeby organ poświadczył kopię którą strona sama sporządziła.

Art. 73 paragraf 2 stanowi że należy wydać owe dokumenty uwierzytelnione, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony. Dominuje stanowisko w orzecznictwie, że chodzi o niezbędność owych dokumentów w innym toczącym się przed organami postępowaniu.

Nie stosujemy tego przepisu dotyczącego sporządzania owego odpisu czy kopii do akt zawierających informację niejawne, którym nadano klauzulę tajności tajne, ściśle tajne. W takim przypadku organ wydaje postanowienie na które służy zażalenie.

20.11.2012 (nie było wykładu)

27.11.2012

Strona ma prawo brać czynny udział w postępowaniu. Jednym z przejawów owego udziału jest prawo przeglądania akt sprawy a także sporządzania z nich notatek i odpisów, co więcej strona ma również prawo domagania się wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych kopii i odpisów. Tzn., żeby organ wdał stronie kopie kserograficzne dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. W tym ostatnim przypadku jednak musi być to uzasadnione ważnym interesem strony.

Uprawnienie związane z aktami sprawy, kilka uwag:

1.Zdanie drugi art. 73 paragraf 1 rozciąga prawo do przeglądania akt sprawy także na okres po zakończeniu postępowania. Owa modyfikacja, owo zdanie które zawiera modyfikację prowadzono do kodeksu od kwietnia 2011. Wcześniej przepis stanowił wyraźnie o stronie. Skoro do kwietnia zeszłego roku, art. 73 paragraf 1 posługiwał się terminem strona to zamykał w pewnych ramach czasowych możliwość przeglądania akt sprawy.

Stroną jest się do chwili wydania decyzji ostatecznej. Przepis mówił o stronie, nic nie mówił o dalszej stronie. Po zakończeniu postępowania strona nie miała prawa przeglądać akt własnej sprawy.

Różne czynili sztuki aby strona była mogła się zapoznać z aktami sprawy, jeśli chciała złożyć skargę czy wznowienie.

Od zeszłego roku uprawnienie przysługuje zarówno stronie jak i byłej stronie, skoro prawo do przeglądania akt sprawy służy również po zakończeniu postępowania.

2.Nie wystarczy że urzędnik pokaże stronie akapit jakiegoś dokumentu, prawo wglądu polega że trzeba stworzyć stronie lub jej pełnomocnikowi nieskrępowany dostęp do dokumentów.

Akta które udostępnia się stronie mają pokrywać się z aktami które strona zwraca.

Zdarza się że pełnomocnicy wyrywają z akt sprawy określone dokumenty. Jeżeli zginie z akt sprawy dowód doręczenia decyzji, trzeba traktować decyzję jak niedoręczoną. Pracownik w którego obecności akta są czytane musi dokładnie obserwować.

3.Przesłanka ważnego interesu strony jako przesłanka uzasadniająca wydanie stronie uwierzytelnionych odpisów dokumentów.

Pojawiły się w orzecznictwie sądów administracyjnych rozbieżności. Przez wiele lat panował pogląd że ów ważny interes strony to konieczność posłużenia się dokumentami ze sprawy administracyjnej w innym postępowaniu. Parę lat temu pojawiły się poglądy że o tym co jest ważnym interesem strony może decydować tylko sama strona. Jeśli strona twierdzi że w jej interesie jest posiadanie akt sprawy i to uwierzytelnionych to jej sprawa. Tego stanowiska nie można zaakceptować ponieważ w olbrzymiej większości przypadków wydawanie tych dokumentów następuje za darmo. Nie widać żadnego powodu aby całe społeczeństwo ponosiło koszty jakiś fobii czy zachcianek strony. Jeśli strona był płaciła za kopie to co innego. W myśl art. 74 tych rozwiązań, prawa wglądu, sporządzania notatek itd., nie stosuje się do akt sprawy zawierających informacje niejawne, o klauzuli tajności tajne albo ściśle tajne. Są to takie informacje za których ujawnienie grozi odpowiedzialność karna, zagrożona karą pozbawienia wolności. Nie stosuje się tych zasad również do tych akt których jawność wyłączy organ ze względu na ważny interes państwowy.

Postępowanie to dotyczy koncesji, decyzji umożliwiających prowadzenie działalności gospodarczej na wielką skalę i uzyskanie dostępu do akt sprawy jest trudne, gdzie występuje kilka stron o rozbieżnych interesach.

Jeżeli organ ze względu na tajność albo ważny interes państwowy odmawia dostępu do akt wydaje w tej sprawie postanowienie na które służy zażalenie.

Terminy

Wyrażenie termin jest w języku polskim wieloznaczne. Wiążemy go najczęściej na gruncie postępowania z czasem.

Na gruncie postępowania administracyjnego wyrażenie termin oznacza:

1.ściśle określony moment, w którym ma nastąpić dokonanie określonych czynności, np. termin rozprawy administracyjnej, data godzina itd., termin ogłoszenia decyzji.

2,ściśle określony przedział czasu, przewidziany na dokonanie określonej czynności. Ten przedział czasu może być określony w dniach, tygodniach, miesiącach i latach, np. termin złożenia odwołania 14 dni od dnia doręczenia decyzji, termin wydania przez organ współdziałający w procesie wydawania decyzji , opinii lub zgody 2 tygodnie od wystąpienia zajęcia danego stanowiska.

Termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania-jeden miesiąc od dnia w którym strona dowiedziała się o decyzji. Termin przedawnienia uchylenia decyzji w trybie wznowienia postępowania- 5 lub 10 lat od o dnia doręczenia decyzji, w zależności od przesłanek wznowienia.

W praktyce kłopoty sprawia sposób obliczania terminu.

Jeśli terminy są określone w dniach to dnia w którym nastąpiło pewne zdarzenie nie bierze się pod uwagę przy obliczaniu upływu terminu. Co to znaczy? Że jeśli ktoś otrzymał decyzję dzisiaj to 14 dni do zaskarżenia decyzji w drodze wniesienia odwołania oblicza się od jutra.

Upływ terminu nastąpi o godzinie 24 ostatniego z wyznaczonej liczby dni.

Terminy ustalone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.

Tygodniowy termin od wtorku upłynie we wtorek w przyszłym tyg. Nie stosujemy tej konstrukcji że dnia w którym nastąpiło pewne zdarzenie nie bierze się pod uwagę przy obliczaniu terminu. Ta konstrukcja ma zastosowanie tylko kiedy terminy jest podawany w dniach.

Terminy liczone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminy. Miesięczny termin od 27 listopada upłynie 27 grudnia.

Zgodnie z art. 57 paragraf 4 jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, niedzielę plus święta państwowe i kościelne, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień powszedni. Następuje to przedłużenie możliwości dokonania czynności.

Na gruncie k.p.a. olbrzymie kłopoty dotyczyły sobót. Ordynacja podatkowa , prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, przewidują zrównanie sobót z dani ustawowo wolnymi od pracy. W soboty nieczynna jest większość urzędów pocztowych a także większość urzędów organów administracji publicznej. Mieszkańcy dużych miast w swoich miastach mają całodobową pocztę, czynny w soboty i niedziele. Nie można więc wprowadzać różnicowania uczestników postępowania i przyznawać więcej uprawnień tym którzy mieszkają w dużych miastach niż tym którzy mieszkają na prowincji. Mowa jest o dniach ustawowo wolnych od pracy. Żadne wolne soboty nie zostały wprowadzone do polskiego systemu prawa za pomocą aktu rangi ustawowej.

Nie można uznawać wolnej soboty za dzień ustawowo wolny od pracy. Na gruncie tego przepisu w orzecznictwie NSA zapanowała rozbieżność poglądów poszczególnych składów orzekających. Równo po połowie. Połowa sędziów że sobota ma być traktowana jak dzień powszedni. Połowa że jak dzień wolny od pracy.

Została przyjęta uchwała w składzie 7 sędziów NSA w której uznano że należy traktować soboty a precyzyjnie terminy upływające w sobotę identycznie jak terminy upływające w niedziele i dni ustawowo wolne od pracy.

Na czym polega zachowanie terminu?

a)Art. 57 paragraf 5- na wysłaniu dokumentu w formie elektronicznej przed upływem wyznaczonego terminu pod warunkiem otrzymania poświadczenia odbioru.

b)Po drugie, nadania pisma w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego.

Uwagi praktyczne- po pierwsze mowa jest w przepisie o polskiej poczcie, za granicą nie ma możliwości skorzystania z usług poczty polskiej, a skorzystanie z usług poczty nie polskiej, będzie skuteczne pod jednym warunkiem, że pismo trafi do adresata przed upływem terminu. Nie będzie się liczyła data nadania, tylko data odbioru przesyłki przed adresata.

Było parę orzeczeń sądowych gdzie sądy chcąc iść na rękę strony przyjmowały rozwiązanie że za zachowanie terminu należy uznać datę wpływu przesyłki na polski obszar pocztowy, pierwsza polska pieczątka na danym liście.

Druga możliwość dla osoby przebywającej za granicą to złożenie przesyłki w wyznaczonym terminie w polskiej placówce konsulatu.

Istnieje różnica pomiędzy czasem astronomicznym a pocztowym. Parę minut przed północą zmieniany jest datownik.

Jeśli termin upłynie do czynność dokonana z uchybieniem terminu jest bezskuteczna.

Wyjątek z zachowaniem terminy do złożenia pisma dotyczy marynarzy żołnierzy i osób pozbawionych wolności, uważa się za złożenie w terminie pisma odpowiednio złożenie pisma przed upływem terminu u dowódcy jednostki, kapitana statku i jednostce administracyjnej zakładu karnego.

Istnieje także ale na zasadzie wyjątku przywrócenie uchybionego terminu. Jeśli termin został uchybiony może nastąpić jego przywrócenie ale po łącznym spełnieniu następujących przesłanek:

1.może to nastąpić wyłącznie na prośbę zainteresowanego, nigdy z urzędu.

2.musi on uprawdopodobnić że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy, nie musi udowadniać, przedstawiać niezbitych dowodów ale musi uprawdopodobnić , czyli przedstawić prawdopodobne przyczyny które legły u postaw że nie ponosi winy w uchybieniu terminu.

Przyjmuje że w orzecznictwie że taka sytuacja (niedochowanie terminu) ma miejsce wtedy gdy zainteresowany nawet z dołożeniem należytej staranności w zakresie prowadzenia sprawy własnej, jeśli to jest strona albo cudzej jeśli to jest pełnomocnik, nie był w stanie dochować tego terminu.

3.wniosek o przywrócenie terminu musi być złożony najpóźniej w terminie 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu.

4.jednocześnie z wnioskiem o przywrócenie terminu należy dokonać czynności dla której termin był wyznaczony, np. złożyć odwołanie od decyzji czy zażalenie na postanowienie.

Niedopuszczalne jest przywrócenie 7 dniowego terminu do złożenia prośby o przywrócenie terminu. Uchybienie tego terminu powoduje że nie ma już o czym mówić.

O przywróceniu terminu orzeka właściwy w sprawie organ administracji publicznej, ten organ który jest właściwy do dokonania określonej czynności. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie. Zażalenie służy od postanowienia negatywnego, o odmowie przywrócenia terminu. Paragraf 2 art. 59 stanowi że o przywróceniu terminy do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia.

Tam gdzie mamy odmowę przywrócenia terminu do mniej ważnych czynności procesowych, np., złożenia wyjaśnień, jeśli postanowienie negatywne zostanie wydane to można złożyć zażalenie.

Natomiast w dwóch przypadkach- wniesienie odwołania czy wniesienie zażalenia orzeka w tej sprawie tylko jedynie organ odwoławczy a na jego postanowienie zażalenie nie służy.

Na postanowienie kończące sprawę służy skarga do sądu administracyjnego.

04.12.2012

Wszczęcie postępowania administracyjnego- postępowanie może zostać wszczęte z urzędu czyli z inicjatywy organu bądź na żądanie stron. Czasami przepisy prawa materialnego przewidują że postępowanie w danej kategorii spraw może być wszczęte wyłącznie na wniosek strony. W takim przypadku, istnieje możliwość aby organ wszczął postępowanie z urzędu ale, w jego toku musi uzyskać zgodę strony na kontynuowanie postępowania. Jeśli jej nie uzyska musi postępowanie umorzyć.

Tam gdzie chodzi o przyznanie stronie uprawnienia postępowanie wszczynane jest na wniosek, tam gdzie chodzi o nałożenie obowiązku postępowanie z urzędu jest wszczynane. Ale to jest zasada.

Nie można wykluczyć aby ktoś wystąpił z wnioskiem o ukaranie.

Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczania tego żądania organowi.

Datą wszczęcia postępowania z urzędu jest dzień (*data) pierwszej czynności procesowej podjętej w sprawie, o której to czynności zawiadomiono stronę.

Postępowanie nie może się toczyć bez udziału strony, a tym bardziej bez jej wiedzy,

Jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii w postępowaniu administracyjnym od roku 1960 aż do roku 2010 była kwestia charakteru prawnego legitymacji strony. Czy jest to legitymacja subiektywna czy obiektywna, a w konsekwencji co winien zrobić organ administracji, gdy wniosek o wszczęcie postępowania nie pochodzi od strony.

Kodeks przewidywał bowiem, że organ wszczyna postępowanie bądź z urzędu bądź na żądanie strony. Żaden przepis kodeksu nie określał co ma zrobić organ, w sytuacji w której podanie nie pochodzi od strony. Mogło by wynikać więc, że również w takiej sytuacji postępowanie musi być wszczęte, a w konsekwencji skoro nie pochodziło to podanie od strony musi zostać umorzone jako bezprzedmiotowe. Ale był to tok rozumowania mniej więcej taki sam jak orzeczenie rozwodu w stosunku do osób nie pozostających w związku małżeńskim… :d Problem się sprowadzał czy stroną jest ten komu się wydaje że jest stroną, że wydaje mu się iż postępowanie dotyczy jego interesu prawnego. Inaczej w subiektywnym przekonaniu tego podmiotu postępowanie ma dotyczyć jego interesu prawnego czy też stroną jest ten podmiot którego interesu prawnego, istniejącego w kategoriach obiektywnych to postępowanie będzie dotyczyło.

Zwolennicy legitymacji subiektywnej, stroną jest każdy kto uważa że jest stroną, nie ma przepisu który umożliwia odmowę wszczęcia postępowania.

Konkurenci, głoszący konkurencyjny pogląd dotyczący obiektywnego charakteru legitymacji, twierdzili, że w kodeksie uregulowanych jest kilka postępowań, nie tylko administracyjne ogólne, ale także w sprawie wydawania zaświadczeń , a także w sprawie wydawani skarg i wniosków.

Art. 222 kodeksu jest to najważniejszy przepis w sprawie skarg i wniosków , przepis stanowi że o tym czy pismo jest skargą czy wnioskiem decyduje treść pisma a nie jego forma zewnętrzna.

O charakterze pisma, o tym czy jest to wniosek, skarga itd. Decyduje merytoryczna treść tego pisma a nie jego forma zewnętrzna.

Co do legitymacji stron trwał spór , lekką przewagę mieli zwolennicy legitymacji obiektywnej, oparcie interesu prawnego o rzeczywisty, istniejący w kategoriach obiektywnych przepis prawa materialnego.

Od kwietnia 2011 jest art. 61a, gdy żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione przez osobę nie będącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte organ w drodze postanowienia na które służy zażalenie odmawia wszczęcie postępowania. Jeśli osoba wnosząca podanie jest w mylnym błędzie co to tego że ma interes prawny w danej sprawie, to organ odmawia wszczęcia postępowania. Osoba nie jest pozbawiona ochrony, bo może złożyć zażalenie do organy wyższego stopnia, albo skargę do WSA a w końcu skargę kasacyjną do NSA.

Wydawać by się mogło że wszczęcie postępowania to czynność precyzyjnie osadzona w czasie, wszczęcie to pewne stadium w którym organ musi dokonać czynności sprawdzających. Musi ustalić,

1.czy podanie o wszczęcie postępowania o ile jest to na żądanie strony rzeczywiście pochodzi od strony.

2.musi ustalić jeśli pochodzi od strony czy spełnia minimum wymagań uzasadniających nadanie mu dalszego biegu.

3. Musi zbadać swoją właściwość w danej sprawie.

4. Musi zbadać swoją bezstronność i bezstronność tych swoich pracowników, którzy mają pracować przy rozstrzygnięciu tej sprawy.

Od daty wszczęcia postępowania rozpoczynają swój bieg określone w kodeksie terminy załatwienia sprawy, czyli terminy w których powinna być wydana decyzja administracyjna. Synonimem określenia załatwienie sprawy jest wyrażenie ,,wydanie decyzji, rozstrzygnięcia”.

Art. 35 określa w jakich terminach mają sprawy być rozstrzygane. Sprawy najprostsze czyli takie, w których cały materiał dowodowy został dołączony o podania o wszczęcie postepowania mają być załatwione niezwłocznie. Niezwłocznie to w pierwszej możliwej kolejności, najprędzej jak się da.

Normalny termin załatwienia sprawy spraw zwykłych to miesiąc od daty wszczęcia postępowania. Spraw o szczególnie skomplikowanym stanie prawnym lub faktycznym dwa miesiące od daty wszczęcia postępowania.

Przepisy szczególne mają pierwszeństwo przed ogólnymi, i te szczególne mogą przewidywać inne terminy załatwienia spraw.

Zgodnie z art. 35 paragraf 5 do terminów załatwiania spraw, nie wliczamy terminów przewiedzianych dla dokonania określonych czynności, np. terminów w których organ współdziałający przy wydaniu decyzji musi sformułować swoją opinię w sprawie co do przyszłej decyzji. Nie wlicza się także okresów zawieszenia postępowania a także opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

O każdym przypadku przekroczenia terminu czy to zawinionym czy nie zawinionym przez organ należy zawiadomić stronę podając przyczyny zwłoki i podając nowy termin załatwienia sprawy. Na niezałatwienie spraw w kodeksowym terminie czy w dodatkowym terminie wyznaczonym przez organ służy stronie zażalenie do organu wyższego stopnia. Jeżeli takiego organu nie ma np. nad ministrem nie ma takiego organu wtedy służy środek określany mianem wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

Organ który będzie rozpatrywał zażalenie lub wezwanie do usunięcia naruszenia prawa jeżeli uzna zasadność tego zażalenia czy wezwania wyznaczy nowy, kolejny termin załatwienia sprawy, zarządzi ustalenie i ukaranie osób winnych i podjęcie kroków na przyszłość które mają wyeliminować takie opóźnienie. Jeżeli się okaże że owo zażalenie nie poskutkowało wtedy można złożyć skargę do WSA a w konsekwencji później skargę kasacyjną do NSA.

Art.37 zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie stosuje się także w odniesieniu do przewlekłego prowadzenia postępowania. Pojawia się problem jak się mają to siebie dwa pojęcia, nie wydanie decyzji w terminie i przewlekłe prowadzenie postępowania. Te pojęcia się krzyżują, bowiem, bezczynność organu czyli niewydanie decyzji w terminie powoduje przewlekłość postępowania ale może się zdarzyć że organ wcale nie jest bezczynny ponieważ wysyła do strony określone wezwania o uzupełnienie dokumentów np. o akty zgonu pradziadków lub dziadków które są zbędne dla załatwienia sprawy… Organ administracji pozoruje działanie i to jest przewlekłość postępowania o której mowa w art. 37. Organ formalnie działa ale decyzja nie jest wydawana ponieważ to są działania pozorne.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika administracji, dyscyplinarna lub wydalenie ze służby- kiedy pracownik nie dotrzymuje terminów.

4 czynności:

a)jeśli podanie pochodzi od strony to wszczyna postępowanie, jeśli nie pochodzi, organ wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania na gruncie ar. 61a.

b)zbadanie czy podanie spełnia minimum formalnych wymagań, art., 63 określa elementy formalne które podanie powinno zawierać i definiuje samo podanie. Podanie, czyli żądanie wyjaśnienie, odwołanie, zażalenie, czyli podanie to każde pismo kierowane przez stronę do organu prowadzącego postępowanie. Podania mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie, telefaksu, ustnie do protokołu. Można składać podanie także przy pomocy środków komunikacji elektronicznej.

Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby od której pochodzi, adres i żądanie . Jeżeli jest ono składanie w formie pisemnej albo ustnie do protokołu musi być podpisane przez osobę wnosząca. Jeżeli podanie wnosi osoba która nie może się podpisać bądź nie umie się podpisać, ma podpisać podanie za tą osobę inna osoba, tylko inna osoba ma się podpisać swoim własnym imieniem i nazwiskiem, a nie cudzym.

Przepisy szczególne mogą wymagać innych elementów podania, np. uiszczenia od podania opłaty skarbowej bądź złożenia podania na określonym formularzu. Jeśli podanie zawiera braki formalne, należy wezwać wnoszącego do usunięcia tych braków w terminie 7 dni, pod rygorem pozostawienia podania bez rozpoznania. Jest oczywiste że nie można takiego wezwania skierować wtedy kiedy w podaniu nie podano swojego adresu, chyba, że organ może ustalić ten adres we własnym zakresie.

Jeżeli nie uzupełniono adresu organ pozostawia podanie bez rozpoznania.

Kodeks nie wypowiada się na temat formy pozostawienia podania bez rozpoznania. W doktrynie i orzecznictwie różne poglądy są formułowane od tego że wydawana jest decyzja o pozostawieniu podania bez rozpoznania, postanowienie o pozostawieniu bez rozpoznania, albo czynność materialno-techniczna po prostu pozostawiamy podanie bez rozpoznania.

c)zbadanie swojej właściwości-jeżeli organ jest właściwy rozpoznaje sprawę merytorycznie, jeśli nie jest właściwy to na podstawie art. 65 paragraf 1 musi przekazać niezwłocznie podanie do organu właściwego, jednocześnie zawiadamiając o tym stronę i uzasadniając, dlaczego przekazuje podanie innemu organowi.

Obowiązuje fikcja prawna przewidziana w art. 65 paragraf 2 że podanie wniesione do organu niewłaściwego w terminie traktujemy jako wniesione z zachowaniem terminu także do organu właściwego.

31 grudnia to data graniczna do której można składać określone podania o zwroty majątków zabranych przez bolszewików itd., i pod koniec grudnia podanie trafia do organu niewłaściwego. W wyniku procedury przekazywania podania trafia do organu właściwego w styczniu, gdyby tego przepisu nie było art. 65 paragraf 2, to wtedy byłoby złożone podanie po terminie.

Zdarza się że podanie dotyczy kilku spraw jednocześnie. Jeśli się okaże że nie we wszystkich tych sprawach jest organ do którego podanie wniesiono, załatwia sprawy należące do jego właściwości, informując wnoszącego że 3w innych sprawach musi wnieść odrębne podanie do właściwego organu. Obowiązuje tu fikcja prawna, jeśli odrębne podania zostaną wniesione w ciągu 14 dni od daty otrzymania zawiadomienia będą traktowane jak złożone w dacie wniesienia pierwszego podania.

Może się zdarzyć że podanie które wpływa do organu administracji dotyczy sprawy w której właściwy jest sąd powszechny. W takim przypadku organ zwraca podanie wnoszącemu, czyni to w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Takie postanowienie jest wiążące dla sądu powszechnego.

Art. 66 paragraf 4 wskazuje, że nie będzie można wydać takiego postanowienia wyłącznie wtedy, gdy sąd powszechny wcześniej uznał się już w tej sprawie za niewłaściwy.

11.12.2012

Postępowanie wyjaśniające- wydanie prawidłowej decyzji administracyjnej sprowadza się do zastosowania normy prawa materialnego adekwatnej do ustalonego w toku postępowania dowodowego stanu faktycznego sprawy.

W praktyce rzecz sprowadza się do tego, że z chwilą wszczęcia postępowania doświadczenie życiowe i praktyka administracyjna, pozwalają pracownikowi organu na zgromadzenie kilku a czasami kilkunastu przepisów prawa materialnego, które ewentualnie mogą mieć zastosowanie w danej sprawie.

Jak stan faktyczny zostanie precyzyjnie ustalony, lista przepisów które mogą mieć zastosowanie w sprawie ulega ograniczeniu.

Organ musi te przepisy poddać interpretacji czyli precyzyjnie ustalić ich znaczenie w oparciu o wykładnię logiczną, czyli językową, systemową- miejsce w systemie(czy przepis tworzy zasadę czy wyjątek), wykładnię celowościową- jakie cele ma przepis realizować.

Postępowanie wyjaśniając ebęddzie obejmowało diwe kwestie:

1.ustalenie stanu faktycznego sprawy

2.znalezienie normy prawa materialnego pod którą stan faktyczny sprawy da się podciągnąć.

Wcześniej ta norma musiała zostać zinterpretowana, żeby organ wiedział do czego przepis ma zastosowanie.

Postępowanie dowodowe ma na celu ustalenie stanu faktycznego sprawy. Obejmuje przeprowadzenie dowodów. Dowodem w postępowaniu administracyjnym, może być wszystko co ma szansę przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

Np. sprzeczne z prawem są wymuszone zeznania świadka.

Nie mogą być dowodem wyroki sądów powszechnych prawomocne, jeżeli się okazało że nastąpiło zatarcie skazania, mowa o wyrokach karnych.

Paragraf 1 art. 75 wylicza w formie przykładowej najbardziej typowe dowody w postępowaniu administracyjnym. Są nimi :

a)dowód z dokumentu,

b)dowód z zeznań świadków

c)dowód z opinii biegłych

d)oględziny, nazywane wizją lokalną.

Kodeks wymienia w innych przepisach dwa inne środki dowodowe w art. 75 paragraf 2 stanowi o dowodzie z oświadczenia strony, -w art. 86 o dowodzie z przesłuchania strony.

Te 6 środków dowodowych w piśmiennictwie określanych jest łączną nazwą dowody nazwane. Mogą istnieć dowody nienazwane, którym kodeks nie nadaje nazwy, ale które nie są sprzeczne z prawem, np.:

-dowód z zapisu dźwięku lub obrazu

-eksperyment dowodowy, czyli zainscenizowanie określonego zdarzenia po to, aby upewnić się czy mogło mieć ono miejsce.

Obowiązuje w toku postępowania dowodowego zasada swobodnej oceny dowodów. Polega na tym, że poszczególne środki dowodowe nie mają z góry określonej mocy dowodowej. W Ameryce obowiązuje zasada prawdy formalnej, jak oskarżony przyzna się do winy to nie przesłuchuje się świadków sędzia wydaje wyrok skazujący.

Na gruncie procedury administracyjnej, Organ administracji ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego czy dana okoliczność została udowodniona czy też nie. Spośród wszystkich nazwanych i nienazwanych środków dowodowych występujących w postępowanie administracyjnym, jeden środek wyłamuje się z tej zasady- dowód z dokumentu urzędowego.

Art. 75 paragraf 1 wymienia dowód z dokumentu art. 76 paragraf 1 reguluje kwestie dowodu z dokumentu urzędowego. Muszą występować w postępowaniu dokumentu urzędowe i takie dokumentu którym nie można przypisać cechy urzędowości, czyli dokument prywatny. Dokument urzędowy to taki dokument który został wydany w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w zakresie ich działania. Taki dokument stanowi dowód tego co zostało w nim urzędowo stwierdzone. W tej kwestii potwierdzonej dokumentem urzędowym, nie potrzeba udowadniać żadnymi innymi środkami dowodowymi.

Dowód z dokumentu urzędowego ma szczególną podwyższoną moc dowodową, co do zasady skoro stanowi dowód tego co w nim stwierdzono, wiąże on swoją treścią organ administracji i to związanie trwa tak długo dopóki organ nie przeprowadzi dowodu przeciwko treści dokumentu. Inaczej mówiąc, nie wykaże że ten dokument jest podrobiony albo przerobiony. Można albo powołać biegłego ds. dokumentu który stwierdzi fałszerstwo albo można zwrócić się do rektoratu szkoły wyższej aby potwierdził, że takiej osobie wydano taki dyplom pod takim numerem.

Dokument prywatny – jest on jedynie dowodem na to, że osoba która go wystawiła twierdzi to, co zostało w tym dokumencie stwierdzone.

Dowód z dokumentów jest najczęściej stosowanym w postępowaniu administracyjnym środkiem dowodowym. 80% to dowody z dokumentów urzędowych. Drugi pod względem stosowania środek dowodowy to zeznania świadków.

Świadek to osoba która posiada wiedzę na temat stanu faktycznego sprawy niezbędną zdaniem organy do rozstrzygnięcia danej sprawy. W odniesieniu z dowodów z zeznań świadków kodeks reguluje 4 kwestie:

a)zeznania świadka muszą zostać zaprotokołowane., utrwalone w aktach w formie protokołu, podpisanego przez owego świadka, przy czym ów świadek przed składaniem zeznań musiał zostać pouczony o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

b) określenie kto ma prawo odmówić zeznać w charakterze świadka,

c)kto ma prawo kto ma prawo odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania.

d)kto nie może być świadkiem w ogóle.

Art. 83, stanowi, że nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem (wyliczone są osoby które mogą zaznawać w charakterze świadka ale nie muszą, mogą odmówić zeznań):

-małżonek strony , chodzi o małżonka aktualnego jak i eksmałżonka

-wstępnych, zstępnych i rodzeństwa.

-powinowaci pierwszego stopnia- krewni jednego małżonka dla drugiego małżonka.

Prawo odmowy zeznań dotyczy powinowatego pierwszego stopnia. Ustawodawca uznał że powinowaty pozostaje ze stroną w stosunku bliskości itd., teściowa, zięć , synowa itd.

-osób powiązanych, pozostających ze stroną w stosunku opieki- nad osobą nie posiadającej pełniej zdolności do czynności prawnych, przysposobienia lub kurateli- dla osób nieobecnych i nieznanych z miejsca pobytu.

Świadek musi zeznawać w pełnym zakresie, ale ma prawo do odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania pod warunkiem, że odpowiedź na te pytania mogłaby narazić świadka na odpowiedzialność karną, hańbę, bezpośrednią szkodę majątkową, lub spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej. Świadek nie musi odmawiając odpowiedzi na poszczególne pytania, nie musi tłumaczyć dlaczego. Świadek powołuje się wyłącznie na art., 83 paragraf 2. Świadek musi być pouczony o prawie odmowy zeznań w charakterze świadka i prawie odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania.

Kiedy odpowiedź miałaby narazić świadka na odpowiedzialność karną?-np. gdzie był , co robił określonego dnia o określonej godzinie.

Osoby które nie mogą być świadkami w ogóle, są to osoby:

a)niezdolne do postrzegania i komunikowania swoich spostrzeżeń, np. dzieci, cudzoziemiec, osoby niepełnosprawne

b)Osoby obowiązane do zachowania tajemnicy dotyczących informacji niejawnych na okoliczności objęte tą tajemnicą chyba że zostały zwolnione z obowiązku dochowania tej tajemnicy,

c)duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi, chodzi o wszystkie kościoły i wyznania religijne legalne w Polsce, pod warunkiem, że mają spowiedź i tajemnicę spowiedzi.

Dowód z opinii biegłego-Biegły jest to osoba posiadający wiedzę fachową niezbędną do podjęcia rozstrzygnięcia przez organ, biegły ds. szacowania nieruchomości, biegły dotyczący spraw budowlanych. Biegłym jest wyłącznie osoba powołana do sporządzenia opinii przez organ administracji publicznej. Jeżeli strona prywatnie zleca przeprowadzenie jakiejś ekspertyzy fachowcowi, to tego fachowca opinia nie jest opinią biegłego w rozumieniu kodeksu. Często się zdarza, że opinia biegłego nie satysfakcjonuje organu. Organ powinien wtedy powołać innego biegłego, licząc na to, że opinia drugiego biegłego będzie bardziej odpowiadała przekonaniu organu.

Trzeba mieć na uwadze że opinia biegłego nie jest wiążąca dla organu, to organ orzeka na podstawie całokształtu materiału dowodowego czy dana okoliczność została udowodniona, czy też nie. Można się nie zgodzić z opinią biegłego, ale w uzasadnieniu napisać z jakiego powodu.

Dowód z oględzin, zwanych wizją lokalną- chodzi o to aby na miejscu zapoznać się z położeniem określonej nieruchomości, czy też obejrzeć rzecz ruchomą mającą być przedmiotem oględzin. Często owe oględziny będą połączone z eksperymentem dowodowym, po to aby ustalić czy coś mogło mieć miejsce czy nie mogło mieć miejsca.

18.12.2012

Dowód z oświadczenia strony- W art. 75 paragraf 2 ustawodawca przyjął dopuszczalność posłużenia się w postępowaniu dowodowym oświadczeniem złożonym przez stronę pod rygorem odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznać do lat 3 pozbawienia wolności. Warunkiem sine quanon zastosowania tego przepisu że z przepisu prawa nie wynika konieczność posłużenia się zaświadczeniem na udokumentowanie określonych faktów. Posługując się tym dowodem doświadczenia strony trzeba mieć na względzie to że nie do końca może być uznane za wiarygodne ponieważ strona jest bezpośrednio zainteresowana w rozstrzygnięciu sprawy.

Jest jeszcze jeden z dowodów nazwanych, a mianowicie dowód z przesłuchania stron. Jednak ten dowód może być stosowany wyłącznie wtedy gdy wszystkie środki dowodowe zostały wyczerpane a stan faktyczny sprawy nie do końca jest znany w zakresie niezbędnym do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Trzeba wyważyć oceniając te zeznania że strona dotyczy swoistą walkę. Dowód zaświadczenia strony jak i z przesłuchania strony nie do końca są dowodami które w pełni zasługują na wiarygodność.

Dowód z przesłuchania strony Był w kodeksie zawsze, w niezmienionym kształcie od roku 1980, a dowód z oświadczenia strony był wprowadzony w 1984 roku.

Dowody nienazwane- najczęściej w postępowaniu organ korzysta z dowodu w postaci zapisu, obrazu lub dźwięku, czyli zdjęcie, taśma ,magnetofonowa, taśma wideo, zapis cyfrowy, eksperyment dowodowy to też dowód nienazwany.

Postępowanie dowodowe może się obywać w dwóch formach:

1.Postępowania gabinetowego.

2.Rozprawy administracyjnej.

W praktyce dominuje postępowanie gabinetowe.

Nazwa od może nie co na wyrost określanych pomieszczeń w których urzędnicy wykonują swoje funkcje-gabinet. Istotą postępowania jest rozłożenie w czasie przeprowadzania poszczególnych dowodów. Jednego dnia dowód z jednego świadka, drugiego dnia z innego. Jest to o tyle kłopotliwe, że stosowanie do artykułu 79 strona powinna być zawiadamiana o miejscu i terminie przeprowadzania dowodów z zeznań świadków, z oględzin z opinii biegłego, co najmniej na 7 dni na przód, a w dodatku zgodnie z paragrafem 2 tego artykułu ma prawo zadawania pytań świadkom , biegłym i stroną oraz składać wyjaśnienia. Dominacja postępowania gabinetowego w praktyce świadczy o tym, że ów artykuł 79 jest bardzo często nieprzestrzegany.

Rozprawa administracyjna polega na koncentracji w określonym miejscu i czasie wszystkich czynności dowodowych, a więc dowodów z zeznań świadków, uzupełniającego przesłuchania biegłych, niekiedy przeprowadzania oględzin czyli wizji lokalnej. W sprawie w której występuje kilka stron o spornych interesach przeprowadzenie rozprawy stwarza o wiele większą szansę na to aby materiał dowodowy z akt sprawy chociaż w przybliżeniu odpowiadał rzeczywistemu stanowi faktycznemu sprawy.

W art. 89 zostały określone przesłanki, których zaistnienie zmusza organ administracji do przeprowadzenia rozprawy. Konstrukcja tego przepisu jest kulawa ponieważ zarówno przesłanki z paragrafu 1 jak i 2 obligują organ do przeprowadzenia rozprawy. Organ przeprowadzi z urzędu lub na wniosek strony postępowanie dowodowe. Musi przeprowadzić, w każdym przypadku gdy zapewni to uroszczenie lub przyśpieszenie postępowania.

Jedynie trzecia przesłanka gdy wymaga tego przepis prawa jest przesłanką wymierną.

Paragraf 2 art. 89 zobowiązuje również organ administracji do przeprowadzenia rozprawy. Powinien to w języku prawnym musi. Czyli organ musi przeprowadzić postępowanie.

I przesłanka- Organ powinien przeprowadzić rozprawę gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron, tzn., że w sprawie występują co najmniej 2 strony o spornych interesach i jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin. Zawsze gdy interpretuje się prawo, należy przyjmować zasadę racjonalności ustawodawcy.

II przesłanka - Gdy trzeba przeprowadzić dowód z dwóch świadków co najmniej. Dwóch świadków i strony o spornych interesach to musi być rozprawa.

2 sytuacja- Dwie strony o spornych interesach i dowód z dwóch biegłych albo w drodze oględzin.

Przed rozprawą organ musi dokonać szereg czynności przygotowawczych. Musi wezwać potencjalnych uczestników rozprawy aby przed rozprawą złożyli wyjaśnienia, dokumenty i inne dowody oraz aby stawili się na rozprawie. Z art. 92 wynika że tak trzeba wyznaczyć termin rozprawy aby od dnia doręczenia wezwań i ogłoszenia o rozprawie do dnia rozprawy upłynęło co najmniej 7 dni., uczestnicy rozprawy muszą być zawiadomieni o jej przeprowadzeniu.

Jeżeli któraś ze stron prawidłowo wezwana nie stawi się na rozprawie nie stanowi to żadnej przeszkody to przeprowadzenia rozprawy. Jeżeli nie stawi się strona nienależycie wezwana czyli taka której wysłano zawiadomienie na błędny adres lub nie wysłano wcale bądź taka od której nie wróciło zwrotne potwierdzenia odbioru zawiadomienia, nie ma pewności czy owa strona otrzymała zawiadomienie, wtedy organ musi odroczyć rozprawę. To samo musi zrobić o ile zaistniała przeszkoda trudna do przezwyciężenia, np. powódź, czy pożar, urodzenie dziecka. Musi być zawsze zwrotne potwierdzenie odbioru od strony.

Policja sesyjna to uprawnienie osoby kierującej rozprawą do karania za niewłaściwe zachowanie się na rozprawie stron, uczestników czy biegłych a rozprawie, grzywną do 100 zł i wydalenia z rozprawy. Przed owym nałożeniem grzywny i wydaleniem z rozprawy takie osoby muszą być ostrzeżone o tym co może nastąpić.

Art. 0d 77 do 80 regulują zasady przeprowadzania postepowania dowodowego, zasady obowiązujące w toku postępowania dowodowego.

W art. 77 paragraf 1 nałożono na organ prowadzący postępowanie obowiązek zebrania w sposób wyczerpujący i rozpatrzenia całego materiału dowodowego występującego w sprawie. Przepis ten dotyka nakładając na obowiązek na organ, kwestii ciężaru dowodowego w postępowaniu administracyjnym, inaczej mówiąc na kim ten ciężar dowodowy spoczywa, czy na organie jak to wynika z art. 77 paragraf 1 czy na stornie, ponieważ art. 10 zobowiązujący, dający stronie prawo czynnego udziału w postepowaniu, a także art. 7 , stanowiąc o tym, że organ z urzędu, czyli z własnej inicjatywy lub na wniosek stron podejmuje wszelkie czynności niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, także włącza strony w ciężar dowodowy, obowiązek zgromadzenia materiału dowodowego. Sytuację komplikuje okoliczność, że w postępowaniu=u CYWILNYM obowiązuje następujące rozwiązanie- ciężar dowodowy obciąża tą stronę która z przeprowadzenia dowodu zamierza wyciągnąć korzystne dla siebie wnioski dowodowe.

W praktyce administracyjnej, tam gdzie strona zamierza uzyskać uprawnienia to inicjatywa dowodowa należy do strony. Formalnie to organ w oparciu o art. 77 paragraf 1 ma zebrać cały materiał dowodowy, ale z uwagi na bezpieczeństwo procesowe i chęć zapewnienia sobie owych uprawnień, strona sama przedstawia środki dowodowe, bądź wskazuje organowi w jaki sposób te środki dowodowe może uzyskać poprzez wskazanie świadków.

W postępowaniu gdzie chodzi o nałożenie obowiązków na stronę organ stara się zgromadzić odpowiedni materiał dowodowy.

Organ jest obowiązany uwzględniać wnioski dowodowe stron, pod warunkiem że mają one znaczenie dla sprawy.

Może nie uwzględnić wniosku dowodowego wtedy gdy okoliczności mające być udowodnionymi przy pomocy wnioskowanych dowodów są udokumentowane innymi dowodami dostatecznie.

Art. 80 wprowadza fundamentalną zasadę swobodnej oceny dowodów w postępowaniu. Nie ma z góry założonych ciężarów czy wagi poszczególnych środków dowodowych. Na podstawie wszystkich zgromadzonych dowodów organ prowadzący postępowanie powinien ocenić czy określone fakty, określone okoliczności zostały udowodnione czy też nie.

Na gruncie procedury administracyjnej po macoszemu traktowany jest art. 81 , zgodnie z nim można uznać za udowodnione określone fakty, wtedy kiedy strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów. Wyjątkiem jest sytuacja o której stanowi art. 10 paragraf 2, czyli sprawy niecierpiące zwłoki ze względu na zagrożenie dla najbardziej chronionych dóbr,. Orzecznictwo sądowe poszło w tym kierunku, ze należy rozważać skutki jakie wyniknęły z faktu że stronie nie umożliwiono zapoznanie się z materiałem dowodowym sprawy. W konsekwencji na ogół przyjmuje się że ta wada postępowania nie miała żadnego wpływu na wynik sprawy, ponieważ jakby strona się zapoznała nie miałoby to wpływu na treść decyzji.

Zawieszenie i umorzenie postępowania.

08.01.2013

W toku postępowania mogą się pojawić przeszkody utrudniające bądź uniemożliwiające dalszy jego przebieg. Jeśli przeszkody mają charakter przejściowy powinno nastąpić zawieszenie postępowania. Jeżeli przeszkoda ma charakter trwały umorzenie postępowania. I jedna i druga instytucja występują w kodeksie w postaci obligatoryjnej lub fakultatywnej. Zawieszenie postępowania polega na jego przerwaniu z powodu ujawnienia się przeszkód w dalszym jego prowadzeniu. Przeszkody te mają taki charakter że po ich ustaniu lub przezwyciężeniu możliwa jest kontynuacja dotychczasowego postępowania.

Podstawowym skutkiem zawieszenia jest to że w czasie owego zawieszenia nie biegną terminy określone w kodeksie. Nie biegnie termin załatwienia sprawy wynoszący miesiąc a dla spraw szczególnie skomplikowanych dwa miesiące. Nie biegnie termin przedawnienia występujący przez instytucji wznowienia postępowania i stwierdzenia nieważności.

Jeśli postępowanie trwa 2 tygodnie i okazuje się że musi zostać zawieszone bo jest spełniona przesłanka zawieszenia obligatoryjna to oznacza że trwało postępowanie dwa tyg. jest przerwane, nie toczy się w chwili obecnej może zostać podjęte za rok po ustaniu przyczyny. Jeśli za rok zostanie podjęte organ ma na załatwienie sprawy miesiąc minus dwa tyg. Te dwa tygodnie pierwsze z miesięcznego terminu zostają zaliczone na poczet miesięcznego terminu w którym organ ma załatwić sprawę.

W art. 97 w paragrafie 1 ustawodawca wymienił 4 przesłanki obligatoryjnego zawieszenia:

1.śmierć strony lud jednej ze stron w sytuacji , w której postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe a wezwanie spadkobierców nie jest możliwe w danym momencie.

Sprawy dotyczące praw osobistych i praw dziedzicznych.

Sprawy osobiste, np. uprawnienia do wykonywania zawodu lekarza. Śmierć strony powoduje bezprzedmiotowość, umorzenie postępowania.

Są sprawy gdzie śmierć strony nie powoduje bezprzedmiotowości, np. wywłaszczenie, pozwolenie budowlane. Gdy chodzi o prawa zbywalne w miejsce strony wstępują jej następcy prawni. Natomiast od razu po śmierci nie wiadomo kto dziedziczy, bo ktoś mógł pozostawić testament itd. Tam gdzie prawa zbywalne i dziedziczne powoduje konieczność zawieszenia postępowania aż do momentu ustalenia kręgu spadkobierców, czyli do momentu wydania przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

2.Śmierć przedstawiciela ustawowego strony. Stroną może być dziecko, które samodzielnie nie może występować w postępowaniu. Np. dziadkowie dokonują darowizny na rzecz wnuków. Dziecko musi mieć przedstawicieli ustawowych. Jeśli oni np. zginą w katastrofie lotniczej, to postępowanie ulega zawieszeniu obligatoryjnemu do czasu ustanowienia nowych przedstawicieli ustawowych.

3.Utrata przez stronę lub jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych.

Musi nastąpić zawieszenie postepowania do czasu albo powołania przedstawiciela ustawowego dla strony jeśli strona została ubezwłasnowolniona lub powołania nowego przedstawiciela ustawowego.

4.Rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przed inny organ lub sąd. Zagadnienie wstępne zwane kwestią prejudycjalną lub prejudykalną to takie zagadnienie prawne należące do właściwości innego organu lub sądu powszechnego bez którego rozstrzygnięcia nie jest możliwe wydanie decyzji. Póki to zagadnienie wstępne nie zostanie rozstrzygnięte postępowanie administracyjne musi zostać zawieszone.

Np. w drodze decyzji administracyjnej można odebrać prawo własności w zamian za odszkodowanie lub nieruchomość zamienną, w takiej sytuacji powinno być wszczęte postępowanie wywłaszczeniowe. Nagle się okazuje że w postępowaniu wywłaszczeniowym się okazuje że stroną jest nie tylko właściciel, ale jeszcze inne osoby, których nie można odnaleźć. Musi nastąpić zawieszenie postępowania bo zagadnieniem wstępnym dla wydania decyzji będzie sprawa własności tej nieruchomości. Postępowanie musi być zawieszone bo kwestią prejudykalną jest ustalenie kręgu właścicieli bo własność można odebrać właścicielowi.

Jak postępowanie spadkowe zostanie przeprowadzone to postępowanie może być prowadzone.

W sytuacji opisanej w art. 100 paragraf 2 organ administracji może rozstrzygnąć zagadnienie wstępne we własnym zakresie. Polega to na tym, że gdyby się okazało iż konsekwencją zawieszenia postępowania jest niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo powstanie poważnej szkody dla interesu społecznego organ administracji może rozstrzygnąć zagadnienie wstępne we własnym zakresie czyli tymczasowo na użytek wyłącznie prowadzonego postępowania administracyjnego antycypować przyszłe rozstrzygnięcie innego organu lub sądu. Inaczej mówiąc przyjąć taką projekcie że w przyszłości sąd albo inny organ wyda takie i takie rozstrzygnięcie i załatwić sprawę tak, jak gdyby to rozstrzygnięcie było już wydane. Organ może założyć że właścicielem nieruchomości jest ta osoba pierwsza ( z kosą) , jeśli w przyszłości by się okazało że krąg właścicieli był inny, to na podstawie art. 145 paragraf 1 punkt 7 k.p.a., powinno nastąpić wznowienie postępowania , a w jego rezultacie uchylenie dotychczasowej decyzji. Przyjmuje się że ten kto włada ziemią wdanej chwili są duże szanse że jest właścicielem.

Gdy przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania miną organ podejmuje zawieszone postępowanie. Jeśli postępowanie było zawieszone to się je podejmuje, a nie wznawia. Wznowienie postępowania to nazwa własna innej instytucji procesowej.

Fakultatywne zawieszenie postępowania ma miejsce wtedy gdy wystąpi o to strona na której wniosek postępowanie zostało wszczęte a inne strony owemu zawieszeniu się nie sprzeciwiają ani nie zagraża to interesowi społecznemu.

Jeżeli w terminie 3 lat od daty zawieszenia fakultatywnego nie zostanie złożony wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania, uważa się żądanie wszczęcia postępowania za wycofane. Traktujemy ów wniosek o wydanie pozwolenia budowlanego za niebyły.

Zawieszenie postępowania następuje w drodze postanowienia. Na postanowienie o zawieszeniu postępowania albo odmowie podjęcia zawieszonego postępowania służy zażalenie. Art. 101 paragraf 1 i 3.

Art. 125 paragraf 1- ..doręcza się na piśmie.

Art. 101 trzeba stosować wspólnie z art. 125.

Zawiadomienie o wydaniu postępowania w sprawie zawieszenia postępowania, następuje poprzez doręczenie stronie takiego postanowienia.

W okresie zawieszenia postępowania mogą być podejmowane wyłącznie te czynności, które mają chronić życie ludzkie, zdrowie ludzkie lub zapobiegać poważnym szkodą dla interesu społecznego.

Zawieszenie postępowania to jego przerwanie z powodu powstania przeszkód. Przeszkody przy zawieszeniu obligatoryjnym organ musi zawiesić- wystąpienie jednej z 4 przesłanek warunkujących zawieszenie. Przy zawieszeniu fakultatywnym organ może zawiesić ale nie musi na wniosek strony. Jeżeli strona się rozmyśli albo chce czas do namysłu to organ powinien uszanować wolę inicjatora wszczęcia postępowania. Jak ustąpi przyczyna zawieszenia w obligatoryjnym lub strona w fakultatywnym zawieszeniu dojdzie do wniosku że chce kontynuować to organ powinien podjąć postępowanie. Odmowa podjęcia zawieszonego postępowania będzie uzasadniała złożenie owego zażalenia. Wyjątkiem jest kwestia prejudykalna przy której wystąpieniu są brane pod uwagę te kwestie zagrożenia itd., organ może sam rozstrzygnąć to postępowanie wstępne.

Umorzenie postępowania – polega na jego przerwaniu, uchyleniu wszystkich dokonywanych w tym postepowaniu czynności oraz orzeczeniu o dalszym nieprowadzeniu postępowania.

Umorzenie obligatoryjne ma miejsce wtedy gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stanie się bezprzedmiotowe. Ową bezprzedmiotowość musimy rozumieć w sposób szeroki. Bezprzedmiotowość postępowania wystąpi w 3 przypadkach:

1.brak podmiotu postępowania.

2.brak przedmiotu postępowania. Przedmiotem postępowania było zezwolenie na wycięcie drzewa, które groziło zawaleniem na budynek i się okazało że zanim organ wydał pozwolenie na wycięcie drzewa to drzewo się zawaliło. I nie ma przedmiotu postępowania.

3.brak przepisów prawnych które uniemożliwiają dalsze toczenie się postępowania.

Umorzenie postępowania następuje w formie decyzji administracyjnej!

Fakultatywne umorzenie postępowania ma miejsc e wtedy gdy wystąpi o to strona na której żądanie postępowania zostało wszczęte a inne strony się temu nie sprzeciwiają ani nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

15.01.2013

Akty kończące postępowanie administracyjne

Zaliczamy do tych aktów:

a)decyzję administracyjną

b)ugodę administracyjną

c)postanowienie

W doktrynie definiuje się decyzję administracyjną jako procesową formę indywidualnego aktu administracyjnego, będącą aktem o charakterze władczym, jednostronnym, kształtującym prawa i obowiązki indywidualnie oznaczonego podmiotu w konkretnej sprawie , wydaną na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa.

Jeżeli istnieją wątpliwości do charakteru aktu, bada się czy ów akt odpowiada przesłanką przedstawionej definicji.

Kodeks zawiera jedynie procesową definicję decyzji, stanowiąc że organ załatwia sprawę poprzez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, a stanowią inaczej, ponieważ ugoda jest alternatywną dla decyzji formą załatwienia sprawy.

Decyzja zaś w myśl art. 104 paragraf 2 rozstrzyga sprawę co do istoty, w całości albo części, bądź w inny sposób kończy postępowanie w danej instancji. Rozstrzygnięcie sprawy co do istoty, to rozstrzygnięcie o prawach, względnie obowiązkach stron. Może decyzja kończyć sprawę w innych sposób niż rozstrzygnięcie o prawach, względnie obowiązkach storn. O takim przypadku, np. decyzja o umorzeniu postępowania nie rozstrzyga o niczyich prawach i obowiązkach, rozstrzyga, że postępowanie nie będzie się dalej toczyło bo jest bezprzedmiotowe.

Najczęściej jest tak, że kompetencje do rozstrzygnięcia sprawy poprzez wydanie decyzji przepisy powierzają jednemu organowi administracji. Zdarza się jednak niekiedy, że konstrukcja przepisów jest bardziej skomplikowana i rozstrzygnięcie sprawy ma wydać jeden konkretnie wskazany organ ale dopiero po zajęciu stanowiska w przedmiocie owej decyzji przez inny organ administracji. Owo zajęcie stanowiska przez inny organ może przyjmować formy stanowcze, bądź formy opiniodawcze. Formą stanowczą owego zajęcia stanowiska jest po prostu zgoda innego organu na wydanie decyzji określonej treści. Częściej jednak z przepisów wynika, że organ ma wyrazić wyłącznie swoją opinię w sprawie wydawanej czy projektowanej decyzji. To czy przed wydaniem decyzji ma zostać zajęte stanowisko przez inny organ i czy w postaci zgody czy opinii wynika z przepisów prawa materialnego. Kodeks w art. 106 reguluje wyłącznie procesowe aspekty owego zajęcia stanowiska. Jeżeli zgoda czy opinia jest niezbędna decyzja może być wydana dopiero po zajęciu stanowiska przez inny organ. O wystąpieniu do drugiego organu o zajęcie stanowiska organ prowadzący postępowanie musi zawiadomić stronę. Owo stanowisko, zgoda bądź opinia winno być zajęte niezwłocznie, najpóźniej jednak w ciągu dwóch tygodni od daty doręczenia mu żądania.

Zajęcie stanowiska, owa zgoda bądź opinia przyjmuje formę postanowienia, na które służy zażalenie do organy wyższego stopnia.

Mamy dwa organy, jest współdziałania które nie, organ ma wydać opinię bądź zgodę w formie postanowienia, na które służy zażalenie.

Czy organ wyższego stopnia nad organem współdziałającym czy organ wyższego stopnia nad organem prowadzącym postępowanie?

Składa się zażalenie do organu wyższego stopnia nad organem współdziałającym, który ma zająć stanowisko w sprawie.

Opinia, można ją wziąć pod uwagę, ale nie jest wiążąca.

Nie jest istotne czy opinia zostanie wykorzystana czy nie. Istotne jest czy organ o tą opinię wystąpił, jeżeli wystąpił to może taka opinię uwzględnić lub nie uwzględnić. Jeżeli organ nie uwzględnia w uzasadnieniu powinien wyjaśnić dlaczego.

Zdarza się że przepisy przewidują zgodę innego organu. Jest tak w sytuacji w której (postępowanie w sprawach podatkowych) podatnik występuje o ulgę podatkową. Są podatki, z których pochód jest dochodem gminnym, ale podatki wpłacane są nie na konto gminy ale urzędu skarbowego. Urząd skarbowy przekazuje środki z tych podatków na konto odpowiednich gmin. Jeśli storna występuje o ulgę podatkową, o tym że ulgi udzielić decyduje Naczelnik Urzędu Skarbowego, ale musi uzyskać zgodę gminy, wójt musi wyrazić zgodę na ulgę podatkową. Jeżeli nie ma zgody wójta, nie można zastosować ulgę podatkową. Natomiast z opinią nie trzeba się zgodzić, jeśli organ nie bierze jej pod uwagę, musi w uzasadnieniu podać dlaczego.

Art. 107 wylicza elementy składowe decyzji administracyjnej:

1.Oznaczenie organu administracji. Z reguły jest to pieczątka w lewym górnym rogu, ale nie zawsze jak decyzje wydaje wojewoda, prezydent to korzysta z papieru firmowego i tak jest wytłoczone. Oznaczenie służy ustaleniu czy decyzję wydaje organ właściwy rzeczowo, miejscowo, instancyjnie.

2. Data wydania decyzji. Jest to oznaczenie w jakim stanie prawnym i faktycznym sprawy decyzja została podjęta. Data wydania decyzji to data jej podpisania przez osobę upoważnioną do jej wydania. W przypadku organu kolegialnego data głosowania nad rozstrzygnięciem zawartym w decyzji.

Jakie znaczenie ma ten stan prawny i faktyczny?

W poprzednim ustroju obowiązywała teza że ilość przechodzi w jakość. Teraz nie.

3.Oznaczenie strony lub stron.

Następuje to przed podanie imienia i nazwiska bądź imion i nazwisk, względnie nazwy jeżeli to jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawą lub nie jest stroną,, adresu, pesel, NIP, REGON, imię ojca, imię matki, nazwisko panieńskie.

4.Powołanie podstawy prawnej. Należy podać najniższą jednostkę systematyczną aktu prawa powszechnie obowiązującego, na której podstawie wydano decyzję, czyli art., ust. Pkt… ustawy z dnia… tytuł…

Nie potrzeba przy tym powoływać art. 104 i 107 k.p.a., bo istnieje domniemanie wydawania decyzji na podstawie kodeksu postępowania administracyjnego.

5.Rozstrzygnięcie, jest to najważniejszy element decyzji, chodzi o rozstrzygnięcie o istocie sprawy strony. Jeżeli w sprawie występuje kilka stron to w rozstrzygnięci można przyznać określonej osobie uprawnienie, a innym odmówić/

6.Uzasadnienie decyzji. Zgodnie z art. 107 paragraf 1 to uzasadnienie faktyczne i prawne. W jednym uzasadnieniu organ musi podać motywy wydania przez siebie takiej a takiej decyzji. Musi się powołać na stan faktyczny sprawy i podać w pełnym brzmieniu nie przez numer, ale treść przepisy prawa na podstawie którego decyzja została wydana, przy czym musi te przepisy jeszcze zinterpretować.

Obowiązuje w postępowaniu administracyjnym zasada przekonywania, należy tak uzasadnić decyzję aby skłonić stronę do dobrowolnego wykonywania obowiązków wynikających z tej decyzji.

7.Klauzula odwołalności-czyli pouczenie o przysługujących od decyzji środkach prawnych o odwołaniu do organu wyższego stopnia, o ile decyzja była decyzja organu I instancji, o wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy jeśli decyzja była wydana przez organ nad którym nie ma organy wyższego stopnia, niekiedy o prawie wniesienia przeciwko decyzji powództwa do sądu powszechnego.

Klauzula odwołalności w odniesieniu do decyzji II instancji sprowadza się do pouczenia o prawie zaskarżenie decyzji do wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz o terminie i trybie złożenia owej skargi.

8.Podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska osoby upoważnionej do wydania decyzji. Musi być to podpis własnoręczny. Pieczątki się nie uznaje. Musi to być imię nazwisko i stanowisko: XY wójt gminy X.

Jeśli decyzję wydaje nie piastun funkcji organu tylko pracownik kierowanej przez niego jednostki organizacyjnej musi być w decyzji zawarta klauzula ,,z upoważnienia wójta, burmistrza…” imię, nazwisko i podpis.

Jeśli w decyzji brakuje jakiegoś elementu, np. daty, czy mamy do czynienia z decyzją czy nie?

Mamy do czynienia z czymś wadliwym.

W doktrynie przyjęto że akt który posiada 4 elementy a mianowicie, oznaczenie organu, oznaczenie strony, rozstrzygnięcie oraz podpis pracownika organu administracji jest decyzją administracyjną! Wadliwą, ale decyzją. Ze wszelkimi tego konsekwencjami, ewentualnego nabycia prawa czy nałożenia obowiązków.

Organ może znajdować się w nieświadomości że wydał decyzję, bo każde pismo które zawiera te elementy musi być traktowane jako decyzja administracyjna, od której przysługują środki prawne.

Jedynym elementem który przesądza czy mamy z decyzją czy też nie, jest rozstrzygnięcie, bo każde pismo zawiera oznaczenie organu, strony, podpis.

Do momentu podpisania mamy do czynienia z projektem decyzji. Po podpisaniu mamy do czynienia z decyzją administracyjną która jeszcze nie weszła do obrotu prawnego, inaczej decyzją nie wywołującą żadnych skutków prawnych a więc może być ona w dowolnej formie zmieniona, ponieważ nie ma jej w obrocie prawnym. Moment doręczenia decyzji stronie to chwila w którym decyzja wchodzi do obrotu prawego i jest wiążąca i dla strony i dla organu administracji publicznej. Biorąc pod uwagę przepisy pocztowe, chwila nadania przesyłki na poczcie jest tym momentem którym nie można w decyzji dokonać już żadnych zmian i poprawek. Nawet kropki i przecinka.

Do chwili doręczenia stronie organ może zrobić co mu się podoba. Z chwilą doręczenia decyzji stronie od tego momentu organ nie może dokonywać żadnych zmian ani poprawek, decyzja jest wiążąca dla organu i dla strony.

W niektórych przypadkach możliwa jest tzw. Rektyfikacja decyzji , czyli uzupełnienie decyzji co do rozstrzygnięcia lub pouczenia o środkach prawnych, poprawienie oczywistych błędów pisarskich lub rachunkowych oraz wyjaśnienie wątpliwości do treści decyzji.

12.02.2013

Rektyfikacja-chodzi o oczyszczenie decyzji z wad, które są o tyle nieistotne, że nie wpływają na obowiązywanie całej decyzji. Wyróżniamy 3 rodzaje tej rektyfikacji:

1.Uzupełnienie decyzji, ale jedynie co do rozstrzygnięcia o prawach i obowiązkach bądź w zakresie pouczenia o środkach prawnych przysługujących od decyzji. Niepełne uzupełnienie decyzji. Jeżeli nie napisano czy decyzję można kwestionować decyzję, to można w tym zakresie uzupełnić. W ramach uzupełnienia decyzji ustawodawca zawarł też sprostowanie pouczenia w zakresie środków prawnych przysługujących od decyzji. Np., napisano że w ciągu 30 dni można złożyć odwołanie zamiast 14.

2.Drugi rodzaj rektyfikacji dotyczy sprostowania oczywistych błędów pisarskich i rachunkowych wydanej decyzji. Jeżeli byłaby to decyzja dotycząca sprawy meldunkowej to jest istotne czy ktoś mieszka pod numerem 13 czy 31, jest to błąd pisarski. Błędy ortograficzne, w zakresie pisowni też się zdarzają, np. termin środki z jakąś literówką, kiedy słownik poprawia automatycznie wyjdą ,,smrodki” ;d

Takie sprostowanie oczywistych błędów pisarskich i rachunkowych następuje w drodze postanowienia na które służy zażalenie. Ustawodawca jest niekonsekwentny ponieważ postanowienie jest niezaskarżalne w drodze zażalenia.

3.Wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji-owo wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji czyli jak należy rozumieć decyzję, na czym polegają uprawienia strony lub jej obowiązki nałożone, może nastąpić to wyjaśnienie na żądanie strony lub na żądanie organu egzekucyjnego. Takie wyjaśnienie czy odmowa wyjaśnienia przyjmuje postać postanowienia, na które służy zażalenie.

Często się zdarza że decyzja jest napisana mało precyzyjnie, nałożono jakieś obowiązki ale nie wiadomo na czym one mają polegać. Co więcej może się zdarzyć że ma być ona przymusowo wykonywana, tylko że organ egzekucyjny nie wie na czym te obowiązki mają polegać.

W myśl art. 112 kodeksu błędne pouczenie w decyzji co do prawa wniesienia środka prawnego od decyzji nie może szkodzić stronie, która do tego pouczenia się zastosowała. Np. błędne pouczenie-w decyzji napisano że można się odwołać w ciągu 30 dni, podczas gdy termin do odwołania wynosi 14 dni. Jeśli organ popełni błąd nie może to szkodzić stronie.

Co to znaczy że nie może to szkodzić stronie?2 interpretacje:

1.Nalezy przejść do porządku dziennego nad uchybieniem terminu jeśli strona się zastosowała do pouczenia. Odwołanie musi być rozpatrzone.

2.Odwołanie w takim przypadku musi być traktowane jako złożone z uchybieniem terminu, jednakże jeżeli strona złoży wniosek o przywrócenie uchybionego terminu ten kodeksowy termin musi zostać przywrócony. Wg tej koncepcji strona powinna złożyć wniosek o przywrócenie uchybionego terminu. Czy ma składać jeszcze raz odwołanie?

Wg opinii profesora zasadne jest pierwsze stanowisko.

Ugoda administracyjna- jest to druga obok decyzji forma załatwienia sprawy a więc forma przy pomocy której zakończone zostaje postępowanie administracyjne. Pod pojęciem ugody rozumiemy porozumienie stron zawarte przed organem administracji publicznej, dotyczące praw i obowiązków wynikających dla stron z konkretnego stosunku prawnego, przy czym muszą być to prawa i obowiązki dotyczące istoty sprawy, rozstrzygnięcia.

To porozumienie musi być zawarte przed organem administracji publicznej Ugoda musi dotyczyć rozstrzygnięcia o prawach i obowiązkach stron, czyli tego elementu który stanowi z reguły treść rozstrzygnięcia decyzji.

Wprowadzając ugodę ustawodawca liczył na ograniczenie konieczności załatwiania spraw gdzie występują strony o spornych interesach w drodze decyzji. Niestety się przeliczył, u nas w naszej mentalności nie mieści się polubowne załatwianie spraw. Ugoda administracyjna zawierana jest bardzo rzadko w polskich warunkach. Wolimy decyzję od której można się odwołać.

Np. usytuowania budynku w stosunku do granic działki sąsiedniej gdzie na tle przepisów prawa budowlanego dochodzi do konfliktów sąsiedzkich. Kiedyś w sytuacji w której lokale mieszkalne przyznawano w drodze decyzji administracyjnej.

Jak z procesowego punktu widzenia wygląda ugoda? Może być ona zawarta od momentu wszczęcia postępowania aż do zakończenia postępowania decyzją organu drugiej instancji. Jeżeli stronie oświadczą, w którymś momencie postępowania czy to z własnej inicjatywy czy z inicjatywy organu że powinien zawrzeć ugodę, organ odracza wydani decyzji i wyznacza stronom termin załatwienia sprawy, czy zawarcia ugody.

Jeżeli któraś ze stron odstępuje od zawarcia ugody organ rozstrzyga sprawę poprzez wydanie decyzji.

Elementy ugody określa art. 117. Ugoda sporządzona jest na piśmie według art. 14.

1.Oznaczenie organu przed którym została zawarta,

3.data sporządzenia.

4.Przedmiot ugody.

5.Wzmianka o odczytaniu o przyjęciu ugody, ,,niniejsza ugoda została odczytana i przyjęta przez stronę”.

6.Podpisy stron.

7.Podpis pracownika organu upoważnionego do sporządzenia ugody.

Z faktu zawarcia ugody należy sporządzić protokół, co jak się wydaje jest wynikiem jest jakiegoś nieporozumienia. W aktach sprawy będzie egzemplarz ugody, to po co jeszcze sporządzać protokół? Ale tak ustawodawca sobie zażyczył.

Mimo że ugoda została zawarta przed organem administracji nie wywołuje jeszcze ona skutku prawnego. Aby zaczęła wywoływać skutek, niezbędne jest zatwierdzenie ugody przez organ przed którym ugoda została zawarta. Zatwierdzenia, względnie odmowa zatwierdzenia ugody następują w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Ugoda zostaje zawarta przed organem, przed pracownikiem organu administracji posiadającym upoważnienie. Mimo tego jeszcze ugoda musi być zatwierdzona przez organ, przed którym została zawarta. Albo przez piastuna urzędu albo pracownika urzędu. Sporządzana na piśmie jest ugoda przez pracownika organu administracji, a inny pracownik musi zatwierdzić taką ugodę w drodze postanowienia na które służy zażalenie. Trochę za dużo formalności ustawodawca przewidział.

Zgodnie z art. 118 paragraf 3 , organ odmówi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem prawa, nieuwzględniającej stanowiska organu współdziałającego w trybie art. 106, albo naruszającej interes społeczny lub słuszny interes stron.

Okoliczność że ugoda nie uwzględnia organu współdziałającego-to współdziałanie odbywa się w 2 zasadniczych formach. Albo w formie decyzji określonej treści albo w formie opinii, która jest niewiążąca. Ale z przepisy wynika że organ nie zatwierdzi ugody która nie uwzględnia stanowiska organu współdziałającego, a więc stanowiska organu zawartego w opinii.

Ugoda narusza interes społeczny albo słuszny interes stron-zgodnie z art. 121 zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki jak decyzja wydana w toku postępowania. W sprawach nieuregulowanych w rozdziale dotyczącym ugody zgodnie z art. 122 stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące decyzji.

Odpowiednie stosowanie prawa, czyli przepisów dotyczących jednej instytucji prawnej do drugiej instytucji polega na tym że niektóre z tych przepisów które mają być bezpośrednio stosowane stosujemy w bezpośrednim rozumieniu, inne z pewnymi modyfikacjami a jeszcze innych nie stosujemy wcale. Trudno jest ustalić które przepisy mają być stosowane wprost, które trzeba modyfikować a które należy pominąć.

Owa konieczność stosowania w kwestiach nieuregulowanych przepisów dotyczących decyzji, była podstawową przyczyną kiedy pomiędzy rokiem 1980 a 1990 można było do sądu zaskarżyć wyłącznie decyzje administracyjne, bezczynność organu w zakresie wydawania decyzji oraz jedno jedyne postanowienie- postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia ugody, dlatego że ugody i do tego postanowienia stosujemy odpowiednio przepisy dotyczące decyzji. Sąd stał na stanowisku że skoro ugoda jest alternatywą dla wydania decyzji, to jest to postanowienie to dotyczące ugody na które służy skarga do sądu.

Ostatnią kategorią aktów kończących postępowanie są postanowienia. Postanowienie dotyczy poszczególnych kwestii wynikających z toku postępowania lecz nie rozstrzyga o istocie sprawy chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej. Owo inaczej stanowią przepisy w odniesieniu właśnie do tego postanowienia w przedmiocie ugody bo ono rozstrzyga o istocie sprawy. Po drugie mimo że postanowienia są wydawane w toku postępowania, to są takie postanowienia które kończą postępowanie administracyjne. Np. postanowienie o niedopuszczalności odwołania, postanowienie o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania, postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania. Te postanowienia przesądzają że postanowienie w danej sprawie nie będzie się dotyczyło. Pozostałe dotyczą kwestii incydentalnych, np. dopuszczenia dowód, zatwierdzenia postępowania.

W art. 124 ustawodawca określił elementy postanowienia, są one zbliżone do elementów decyzji z kilkoma wyjątkami, po pierwsze adresatem decyzji jest zawsze strona adresatem postanowienia mogą być inni poza stroną uczestnicy postępowania.

Druga różnica, tak jak podstawą decyzji administracyjnej wydawanej w postępowaniu w trybie zwykłym są przepisy prawa materialnego, tak podstawą prawną postanowień są najczęściej przepisy k.p.a.

Po trzecie postanowienie nie zawsze musi zawierać uzasadnieni, bowiem takie uzasadnienie zgodnie z art. 124 paragraf 2 jest elementem postanowienia gdy służy na nie zażalenie albo skarga do sądu albo gdy postanowienie jest konsekwencją wcześniejszego złożenia zażalenia, czyli jest to postanowienie organu drugiej instancji. Kodeks przyjmuje takie rozwiązanie , że na postanowien8ie przysługuje zażalenie nie zawsze a tylko wtedy gdy konkretny przepis kodeksu tak stanowi.

Art. 31 paragraf 2 zdanie drugie na postanowienie o odmowie wszęcia postępowania… organizacji służy zażalenie.

Art. 59 paragraf 2.

Art. 61a.

Jeżeli na postanowienie służy zażalenie albo skarga do sądu administracyjnego doręcza się je adresatom na piśmie wraz z uzasadnieniem.

Art. 105 , 107, paragraf 2, 113(te przepisy stosuje się do postanowienia) można umorzyć postępowanie w sprawie wydania postanowienia ale jeśli wydanie postanowienia stało się bezprzedmiotowe.

Można przeprowadzić postępowanie do rektyfikacji postanowienia, uzupełnić jego treść , sprostować błędy pisarskie i rachunkowe, dokonać wykładni postanowienia. Dodatkowo do postanowień na które przysługuje zażalenie, a także postanowień wydanych w trybie 134 czyli stwierdzenie uchybienia terminu do wniesienia odwołania stosujemy odpowiednio nadzwyczajne tryby postępowania. 156-159 stwierdzenie nieważności decyzji.

19.02.2013

Art.126 k.p.a.- odesłanie do stosowania do postanowień przepisów dotyczących decyzji.

Mamy stosować w sposób odpowiedni przepisy dotyczące rektyfikacji decyzji do postanowień to będziemy stosować te przepisy , czytając np. art. 13 paragraf 1..można dokonywać poprawek oczywistych błędów pisarskich w wydanych przez organ decyzjach, tzn. odpowiednie stosowanie traktujemy w ten sposób że zamiast decyzji będziemy mówili o postanowieniach.

Pierwsza część art. 126 dotyczy wszystkich postanowień, a druga cześć rozpoczynająca się od zwrotu ,,a od postanowień od których przysługuje zażalenie i od postanowień w art. 134-niedposuzczanlność odwołania.., czyli nie do wszystkich a do wybranych kategorii postanowień stosujemy wskazane przepisy kodeksu, przepisy dotyczące instytucji wznowienia postępowania i stwierdzenia nieważności decyzji.

Jeżeli stosujemy instytucję stwierdzenia nieważności decyzji do postanowień to odpowiednie zastosowanie art. 156 odczytujemy w ten sposób że można stwierdzić nieważność postanowienia, a przesłanki stwierdzenia nieważności muszą być dostosowane do postanowień. Organ administracji stwierdza nieważność nie decyzji, a postanowienia.

Środki prawne w postępowaniu administracyjnym

Są to możliwość kwestionowania przez stronę bądź inne uprawnione podmioty rozstrzygnięć administracyjnych w celu spowodowania uch weryfikacji, np. w postaci zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważności. Wyróżniamy zwyczajne i nadzwyczajne środki prawne.

Zwyczajne środki prawne to te które służą kwestionowaniu rozstrzygnięć nieostatecznych, są nimi odwołanie od decyzji oraz zażalenie na postanowienie.

Nadzwyczajne środki prawne to takie które służą od rozstrzygnięć ostatecznych. Zaliczamy do nich wniosek o wznowienie postępowania, wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji, wniosek o zmianę lub uchylenie decyzji.

O zastosowanie środków zwyczajnych lub nadzwyczajnych występuje strona lub podmiot na prawach strony. Możliwe jest uruchomienie postępowania w trybie nadzwyczajnym z urzędu. Dlatego sytuacji w której strona występuje z wnioskiem o wzruszenie decyzji ostatecznej mówimy o nadzwyczajnym środku prawnym. W sytuacji w której organ administracji zwłaszcza organ wyższego stopnia wszczyna z urzędu postępowanie w celu weryfikacji decyzji ostatecznej mówimy o postępowaniu w trybie nadzoru łącznie zaś niezależnie od tego z czyjej inicjatywy wszczęte zostało postępowanie czy na wniosek strony czy z urzędu, jeżeli przedmiotem tego postępowania jest rozstrzygnięcie ostateczne mówimy o nadzwyczajnych trybach postępowania.

Uzupełnienie katalogu zwyczajnych środków prawnych- tym elementem uzupełniającym jest wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Odwołania od decyzji

Jedną z zasad ogólnych postępowania jest zasada dwuinstancyjności. Wynika z niej że strona ma prawo domagać się aby jej sprawą zajmowały się dwa równej rangi organy administracji. Organ który decyzję wydał i organ wyższego stopnia. Wniesienie odwołania jest prawem, a nie obowiązkiem strony. Postępowanie odwoławcze polega na ponownym rozstrzygnięciu sprawy w której już wcześniej była wydana decyzja administracyjna. To nie jest jak się z reguły większości osób wydaje kontrola prawidłowości decyzji I instancji, to jest ponowne rozstrzenie sprawy.

Jeżeli wpływa odwołanie od organu I instancji, organ odwoławczy powinien przejrzeć od początku do końca akta sprawy prowadzonej przez organ I instancji. Przeczytać akta, zamknąć akta, i pomyśleć jaką decyzję on, organ odwoławczy wydałby na miejscu organu I instancji. Jak już będzie wiedział jaką decyzję, to dopiero wolno mu zobaczyć decyzję I instancji aby się nie sugerować tym. Celem postępowania odwoławczego, nie sformułowanym expressis verbis ale wynikającym z całości regulacji zawartej w przepisach dotyczących odwołań jest to aby decyzje organu odwoławczego merytorycznie kończyła sprawę. Jeżeli decyzja organu I instancji jest nietrafna, niezgodna z prawem lub niecelowa organ odwoławczy powinien ją zmienić na decyzję prawidłową. Nie powinien zaś nadużywać instytucji kasacji polegającej na uchyleniu tej decyzji i przekazaniu sprawy do rozpatrzenia organowi I instancji, gdyż decyzja kasacyjna nie kończy postępowania a wyłącznie przedłuża jego tok.

Odwołanie wnosi się do organu wyższego stopnia nad organem który wydał decyzję, a ów organ wyższego stopnia ustalony na podstawie art. 17 k.p.a., ale za pośrednictwem organu który wydał decyzję w I instancji.

Termin do wniesienia odwołania 14 dni od dnia doręczenia decyzji organu I instancji lub od dnia ogłoszenia decyzji organu I instancji. Ogłasza się decyzję ustną. Odwołanie składa się do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu I instancji. Są dwa powody, pierwszy to taki że wyposażono ów organ I instancji w prawo autoweryfikacji wydanej przez siebie decyzji. Organ I instancji może skorygować niektóre błędy zawarte w decyzji. Druga przesłanka składania odwołania za pośrednictwem organu I instancji to taka że organ I instancji posiada akta sprawy.

Zasada jest taka, przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie podlega wykonaniu. W terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji strona ma prawo zaskarżyć decyzję od dnia odwołania, a jednocześnie nie musi wykonywać w tym czasie decyzji.

Wniesienie odwołania zgodnie z art. 130 paragraf 2 wstrzymuje wykonanie decyzji. Polega to na tym, że od momentu wniesienia odwołania aż do zakończenia postępowania odwoławczego decyzja nie podlega wykonaniu a więc nie można również próbować zmusić strony do wykonania tej decyzji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Jeżeli nie złożymy odwołania z upływem 14 dnia decyzja podlega wykonaniu.

Jeśli złożymy odwołanie od decyzji w terminie to okres w którym decyzja nie podlega wykonaniu przedłuża się aż do chwili załatwienia sprawy przez organ odwoławczy.

Istnieją 3 wyjątki:

a)sytuacja iż decyzji organu I instancji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Nadawania takiego rygoru decyzji dotyczy art. 108 k.p.a. Taki rygor może być elementem decyzji organu I instancji a może być nadany decyzji już po jej wydaniu w drodze postanowienia. W takim przypadku na postanowienie to będzie służyło zażalenie. Kiedy się nadaje taki rygor albo dlaczego?

Dlatego że niewykonanie decyzji może zagrażać zdrowiu lub życiu ludzkiemu, bądź spowodować zagrożenie dla gospodarki narodowej w postaci ciężkich strat, bądź zagrożenie dla innego interesu społecznego bądź wyjątkowo ważnego interesu strony.

Można sobie wyobrazić że przedmiotem postępowania jest wycięcie drzewo, które niebezpiecznie się pochyla w stronę budynku. Organ wydał zezwolenie na wycięcie drzewa. Wyważył 2 interesy-ochronę przyrody i interes strony-życie ludzkie. W takiej sytuacji niezależnie od tego czy wniesiono odwołanie czy nie może być decyzji organu I instancji nadany rygor natychmiastowej wykonalności, aby wyciąć drzewo przed katastrofą.

Tryb składania odwołania

Nie istnieje przymus adwokacki albo radcowski, strona może działać osobiście lub przez pełnomocnika. Pełnomocnikiem nie musi być profesjonalista. Odwołanie jest niesformalizowanym środkiem prawnym, nie ma żadnych wymogów co do treści odwołania. Wystarczy aby z odwołania wnikało że strona jest niezadowolona z decyzji. Odwołanie jest pismem, pewne elementy formalne art. 63 musi zawierać, kto składa, do kogo, w jakiej sprawie i po co, ale sama zasadnicza treść odwołania może sprowadzać się do równoważnika zdania : ,,decyzja nie podoba mi się”, ,,proszę zmienić decyzję”. Taka lakoniczna treść odwołania od decyzji jest wystarczająca dla przeprowadzenia postępowania odwoławczego, dlatego, że póki odwołanie nie zostało wniesione organ wyższego stopnia nie ma absolutnie żadnego prawa do zajmowania się sprawą w której była wydania owa decyzja. Nie może nic w decyzji zmienić. Jeżeli z urzędu spróbowałby taką decyzję zmienić jego działanie dotknięte byłoby wadą nieważności. Taka wada nieważności w postępowaniu administracyjnym to jakby w życiu prywatnym niewierność, wiarołomstwo itd., ciężkie zawinienie.

Dopóki nie ma odwołania organ odwoławczy palcem kiwnąć nie może. Jak odwołanie zostało wniesione to organ odwoławczy bada nie tylko zarzuty wniesione w odwołaniu, tylko jeszcze raz od początku prowadzi postępowanie i musi wydać decyzję w sprawie.

Lakoniczna forma wniesienie odwołania posiada mankament, lakoniczność uniemożliwia zastosowanie autoweryfikacji decyzji. Art. 132 przewiduje elementy autoweryfikacji decyzji:

1.Po pierwsze odwołanie muszą wnieść wszystkie strony, albo tylko jedna ze stron w warunkach gdy pozostałe zgadzają się na zmianę lub uchylenie decyzji.

Termin jedna strona i wszystkie strony na ogół w postępowaniu administracyjnym to synonimy bo w większości przypadków w postępowaniu występuje tylko jedna strona.

2. Aby Autoweryfikacja mogła mieć zastosowanie to organ I instancji musi uznać że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie. ,,w całości” trzeba traktować w sposób ścisły i poważny.

Odwołanie może być uwzględnione przez organ I instancji poprzez uchylenie dotychczasowej decyzji i wydanie nowej decyzji, rozstrzygającej sprawę co do istoty pod 2 warunkami:

-odwołanie wniosły wszystkie strony albo jedna, pozostałe zgadzają się na autoweryfikację

-organ musi uznać że odwołanie w całości zasługuje na uwzględnienie.

Od nowej decyzji ponownie przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia. Jeżeli nie zachodzą przesłanki umożliwiające zastosowanie autoweryfikacji decyzji organ I instancji przesyła odwołanie razem z aktami sprawy do organu odwoławczego. Organ ten ma 7 dni na rozważenie czy zastosuje autoweryfikację czy też przekazuje akta razem z odwołaniem do organu wyższego stopnia. Organ I instancji nie jest władny do stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania, względnie niedopuszczalności odwołania. W każdym z tych przypadków musi przesłać odwołanie razem z aktami sprawy do organu odwoławczego.

Ów organ odwoławczy w drodze postanowienia stwierdza te fakty, niedopuszczalność odwołania, względnie uchybianie terminu do wniesienia odwołania.

Czym innym jest uchybienie terminu do wniesienia odwołania czym innym niedopuszczalność wniesienia odwołania.

Uchybienie terminu do wniesienia odwołania to złożenie odwołania po upływie terminu, niedopuszczalność ma miejsce gdy składa odwołanie podmiot niebędący stroną, gdy składa odwołanie od decyzji od organu II instancji albo gdy składa odwołanie w innej formie prawnej niż decyzja.

Postępowanie odwoławcze z reguły bazuje na materiale dowodowym zgromadzonym przez organ I instancji, ale organ odwoławczy z tego materiału może wyprowadzić zupełnie inne wnioski dowodowe niż organ I instancji. Możliwe jest przeprowadzenie przez organ odwoławczy uzupełniającego postępowania dowodowego, ale wyłącznie w celu uzupełnienie postępowania dowodowego zgromadzonego przez organ I instancji , a znaczy to to że jeśli organ I instancji nie przeprowadził w ogóle postępowania dowodowego lub w części je przeprowadzić to organ odwoławczy nie może przeprowadzić całości postępowania dowodowego lub w części, dlatego że postępowanie odwoławcze nie podlega na merytorycznym rozpatrzeniu sprawy , dwukrotnie musi być sprawa merytorycznie rozpatrzona, gdyby organ I instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, nie rozpatrzył merytorycznie sprawy, to pozbawia to stronę jednej instancji. A muszą być dwie instancje bo jest zasada dwuinstancyjności.

Ze względu na ekonomikę procesową przyjęto rozwiązanie że albo organ odwoławczy sam przeprowadza postępowanie uzupełniające albo zleca przeprowadzenie go organowi I instancji. Jeśli organ I instancji prowadzi postępowanie uzupełniające, to przeprowadza dowód sporządza protokół, i wysyła protokół do organu II instancji.

26.02.2013

W postępowaniu może występować kilka stron, odwołanie obowiązuje wszystkie strony. Z chwilą wniesienia odwołania decyzja nie będzie podlegała wykonaniu dla wszystkich stron.

Będzie decyzją ostateczną, ale Organ który wydał decyzję w I instancji musi zawiadomić wszystkie strony o fakcie wpłynięcia odwołania. Postepowanie odwoławcze wszczynane jest wyłącznie na żądanie strony lub podmiotu na prawach strony, nie może być wszczęte z urzędu. Art. 137 wyposaża stronę w prawo cofnięcia odwołania. Cofnięcia odwołania może dokonać ta strona która odwołanie złożyła. Ustawodawca przyjął taką dziwną reakcję organu odwoławczego, co do zasady uwzględnia owo cofnięcie w konsekwencji żadne postępowanie odwoławcze nie będzie się toczyło a organ odwoławczy wyda decyzję o umorzeniu postępowania odwoławczego. Skutek takiej decyzji będzie taki że w obiegu prawnym pozostanie decyzja organu I instancji ale cofnięcie odwołania nie zawsze będzie wiążące dla organu odwoławczego. Może on nie uwzględnić tego cofnięcia a w konsekwencji nadal prowadzić postępowanie odwoławcze i wydać stosowne rozstrzygnięcie o ile cofnięcie prowadziłoby do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny.

Organ odwoławczy co do zasady nie prowadzi własnego postępowania wyjaśniającego, natomiast może wyprowadzać własne wnioski dowodowe z zebranego przez organ I instancji materiału dowodowego.

W wyniku owego ponownego rozpatrzenia sprawy, powinien organ odwoławczy podjąć jedną z decyzji określonych w art. 138 k.p.a. Jest to jeden z przepisów fundamentalnych dla modelu postępowania administracyjnego.

Jakie są ro rodzaje decyzji?

1.Organ odwoławczy utrzymuje w mocy decyzję organu I instancji.

Po przeprowadzeniu swojego postępowania odwoławczego organ ten dochodzi do wniosku że dotychczasowa decyzja jest zgodna z prawem i słuszna.

W obrocie prawnym pozostaje decyzja organu odwoławczego. W tym przypadku żeby zorientować się o jakie prawa i obowiązki chodzi trzeba łącznie stosować deyczję prganu odwoławczego i I instancji. Rozstrzygnięcie zawarte w decyzji organu odwoławczego będzie miało brzmienie: ,,Utrzymuję w mocy zaskarżoną decyzję”.

2.Decyzja reformacyjna (reformatoryjna) –

Przewidziany przez kodeks model postępowania odwoławczego jest modelem reformatoryjnym, tzn. co do zasady gdy decyzja organu I instancji jest w ocenie organu odwoławczego niezgodna z prawem lub niecelowa powinien ów organ odwoławczy wydać taką decyzję reformacyjną. Polega ona na uchyleniu dotychczasowej decyzji w całości albo w części i w miejsce owego uchylenia na rozstrzygnięciu sprawy co do istoty.

Postępowanie odwoławcze to ponowne rozpatrzenie sprawy. I instancja wydała decyzję niekorzystną dla strony, organ uchyla decyzję, no nowo rozstrzyga sprawę co do istoty, tym samym w sposób korzystniejszy dla strony.

3.Decyzja w której organ odwoławczy uchyla decyzję organu I instancji, i umarza postępowanie I instancji w całości albo w części. Ten rodzaj decyzji określany jest CZASAMI w literaturze określeniem ,,kasacja właściwa”. Zastosowanie ten rodzaj powinien mieć wtedy gdy sprawa w ogóle nie należała do właściwości organu administracji.

Taki rodzaj decyzji wydaje organ odwoławczy także wtedy gdy decyzja organu I instancji była obarczona wadą nieważności. Wada nieważności to najcięższa wada jakimi może być dotknięta decyzja, stanowią one podstawę do wzruszenia decyzji ostatecznej. Prowadzone jest w tym celu postępowanie w trybie nadzwyczajnym, postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. W doktrynie przyjmuje się że nie można mieszać trybów postępowania. Jeżeli wszczęto postępowanie odwoławcze, w jego toku nie można stwierdzać nieważności decyzji. Dlatego organ odwoławczy jedynie uchyli dotychczasową decyzję, i umorzy postępowanie przed organem I instancji.

4.Organ odwoławczy umarza postępowanie odwoławcze, kiedy strona cofnie odwołanie, a Organ nie sprzeciwia się temu cofnięciu w konsekwencji w obiegu prawnym pozostaje rozstrzygnięcie zawarte w decyzji organu I instancji.

5. Decyzja kasacyjna- nadużywana przez organy odwoławcze od lat, polega na uchyleniu dotychczasowej decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia a winno to nastąpić zdaniem ustawodawcy wtedy gdy decyzję wydano z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę organ II instancji powinien wskazać jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

Obie instancje mają sprawę merytorycznie rozpoznać.

Sprawa ma być rozpatrzona przez organy różne rangi. Organ odwoławczy nie prowadzi własnego postępowania dowodowego, za to z dowodów zebranych w sprawie przez organ I instancji może wysnuć inne wnioski. Ale żeby wydać decyzję prawidłową trzeba znać stan faktyczny. Jeśli są istotne luki w materiale dowodowym nie można rozpoznać sprawy merytorycznie. Jeśli są wątpliwości co do jakiś drobnych elementów stanu faktycznego, na podstawi art. 136 organ odwoławczy może albo sam, albo nakazać zrobienie tego organowi I instancji, przeprowadzić uzupełniające postępowanie dowodowe. Istota tego przepisu jest zawarte w słowie uzupełniające postępowanie, „uzupełnić”.

Żeby uzupełnić postępowanie dowodowe to ono musiało jeszcze być przeprowadzone. W żadnym przypadku nie możemy zastosować tego przepisy gdy w ogóle organ I instancji żadnych dowodów nie zgromadził.

Wtedy jak strona mogłaby taki materiał zakwestionować zgromadzony PRZEZ ORGAN II instancji? Strona nie mogłaby złożyć odwołania od decyzji.

Art. 138 ową decyzję kasacyjną, w postaci uchylenia decyzji I instancji i przekazania mu sprawy do ponownego rozpatrzenia można wydać wtedy gdy albo w ogóle nie przeprowadzono postępowania wyjaśniającego w I instancji, albo w tym postępowaniu są bardzo poważne luki.

Organy odwoławcze w warunkach polskich uwielbiają nadużywać tego przepisu. Jest to gest ,,umywam rączki”. Uchyla decyzję, przekazuje sprawę organowi I instancji.

Całkowicie niedopuszczalne będzie zastosowanie art. 136 czyli przeprowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego jeżeli luki w materiale dowodowym przekraczają więcej niż połowę niezbędnego do rozstrzygnięcia sprawy materiału. Jeżeli jest mniej niż połowa to można mówić o uzupełnieniu. Od kwietnia 2011 obowiązuje paragraf 4 art. 138 który dotyczy dość wysublimowanego rodzaju rozstrzygnięcia. Jeżeli decyzje wydawane są na blankiecie urzędowym , np. paszport w tym za pomocą środków komunikacji elektronicznej a istnieją podstawy do zmiany zaskarżonej decyzji organ odwoławczy uchyla decyzję organu I instancji i zobowiązuje ten organ do wydania decyzji określonej treści. To jest nijako istota tego, czego dotyczy decyzja kasacyjna z art. 138 paragraf 2 w wersji patologicznej.

Organ odwoławczy (decyzja kasacyjna) uchyla decyzję organu I instancji, przekazuje sprawę organowi I instancji do ponownego rozpoznania, ale jednocześnie w uzasadnieniu swojej decyzji udziela organowi I instancji takich wskazówek że organ ten musi wydać decyzję określonej treści, np. wydanie pozwolenia budowlanego.

Ustawodawca przyjął że jeżeli organ odwoławczy uznaje że decyzja organu I instancji była wadliwa uchyla decyzję odmawiającą zobowiązuje organ I instancji do wydania decyzji określonej treści.

Z formalnego punktu widzenia organ I instancji musi wydać decyzję. Obowiązuje zasada dwuinstancyjności, od decyzji służy odwołanie. Po co składać odwołanie jeśli tak naprawdę organ odwoławczy tę decyzję wydał. Ustawodawca przesadził bo wystarczyłoby aby to organ odwoławczy wydawał merytoryczną decyzję zobowiązując organ I instancji do wykonania tej decyzji.

ZAKAZ REFORMATIONIS IN PEIUS –

Art. 139 k.p.a. Zakaz zmiany na gorsze. Polega on na tym, że organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się. Co może zrobić organ odwoławczy?

Zmienić decyzję na korzystniejszą dla tej strony niż decyzja tymczasowa albo utrzymać w mocy dotychczasową decyzję. Chodzi o to, aby strony nie rezygnowały z wszczynania postępowania odwoławczego w obawie przed pogorszeniem swojej sytuacji prawnej.

Może się poprawić, ale nie może się pogorszyć.

W prawie tam gdzie zasada, zaraz musi być wyjątek od niej.

Wyjątek polega na tym, że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.

Pojęcie rażącego naruszenia prawa wywoływało i w nauce i w orzecznictwie sądowym sporo wątpliwości, obecnie przyjmuje się, że w rozumieniu art.. 139 pojęcie rażące naruszenia prawa jest synonimem kwalifikowanego naruszenia prawa, To znaczy, naruszenia prawa stanowiącego podstawę to wznowienia postępowania, względnie do stwierdzenia nieważności decyzji. Wady uzasadniające wznowienie postępowania określone są w art. 145 paragraf 1 oraz 145a paragraf 1, 145b paragraf 1.

Wady uzasadniające stwierdzenie nieważności decyzji są wyliczone w art.. 156.

Przesłanką reformationis in peius jest rażące naruszenie prawa.

Należy wyprowadzić dwa wnioski z tych przepisów:

-są to rzeczywiście wady bardzo ciężkie

-wady te stosunkowo rzadko występują w toku postępowania

Alternatywą dla wydania decyzji z rażącym naruszeniem prawa jest wydanie decyzji z rażącym naruszeniem interesu społecznego. Przyjmuje się w orzecznictwie że o rażącym naruszeniu interesu społecznego można mówić wyłącznie wtedy, gdy dodatkowo decyzja dotknięta jest wadą naruszenia prawa, chociaż w tym przypadku nie musi być to naruszenie rażące. Z oczywistych względów, zakaz ten nie będzie mógł obowiązywać wtedy, gdy w postepowaniu brały udział strony o spornych interesach a obie strony złożą odwołanie.

Przy tym zakazie chodzi o ochronę interesów tej strony, która się odwołuje, składa odwołanie.

Następny wykład od wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy

05.03.2013

Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Strona ma prawo domagać się aby jej sprawą zajmowały się dwa organy administracji. Organ który decyzję wydał i organ wyższego nad nim stopnia. Są jednak takie organy nad którymi owego organy wyższego stopnia nie ma. Np. minister w rozumieniu kodeksu i samorządowe kolegium odwoławcze. Tak się składa, że kodeks przewiduje możliwość wydawania przez te organy decyzji w charakterze organu I instancji. Skoro postępowanie jest dwuinstancyjne a nad tymi organami nie ma organu wyższego stopnia to powstaje dylemat jak pogodzić dwuinstancyjność z barakiem organu wyższego stopnia. Ustawodawca przewidział w tym przypadku możliwość złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy do tego samego organu. Inny organ będzie rozpoznawał ten środek prawny, inny niż organ wyższego stopnia, ten środek prawny to wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Pomiędzy rokiem 1980 a 2011 trwały w doktrynie i orzecznictwie dyskusje czy to środek zwyczajny czy nadzwyczajny. Innymi słowy czy decyzja ministra lub SKO wydana w I instancji, jest od chwili wydania ostateczna czy ostateczna staje się dopiero po upływie 14 dniowego terminu do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. W konsekwencji istniał spór, czy warunkiem zaskarżenia takiej decyzji do sądu administracyjnego jest tak jak w odniesieniu do wszystkich innych decyzji wyczerpanie zwyczajnych środków prawnych, tzn. odwołania , czy też taką decyzję można od razu do sądu zaskarżyć nie wykorzystując wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Ówczesny art. 16 kodeksu paragraf 1 w brzemieniu obowiązującym do 10 kwietnia 2011, stanowił iż decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji są ostateczne. Zgodnie z art. 127 paragraf 3 do takiego wniosku stosujemy odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji. Odwołanie to zwyczajny środek prawny, służący od decyzji nieostatecznej.

Spor trwał mimo iż w prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zrównano wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy z odwołaniem i zażaleniem, a więc zwyczajnymi środkami prawnymi. Art. 52 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stanowi, że skargę do sądu można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu. Paragraf 2 art. 52 stanowi, że przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Inaczej mówiąc warunkiem zaskarżenia do sądu decyzji ministra jest poprzedzenie skargi wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy przez tego ministra.

Z punktu widzenia skargi do sądy administracyjnego, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy musi być traktowany jako zwyczajny środek prawny, musiał i musi bo nic się nie zmieniło przed 2011 rokiem i w stanie obecnym.

Nowelizacja która weszła w życie w 2011 roku zmieniła treść art. 16 paragraf 1 kodeksu. Zdanie 1 tego art. stanowi, decyzje od których nie służy odwołanie w administracyjnymi toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy są ostateczne, czyli ustawodawca przyjął, że decyzje wydane w I instancji przez ministra i SKO są ostateczne.

Decyzja wydana w I instancji przez ministra lub SKO jest decyzją nieostateczna bowiem przysługuje od niej zwyczajny środek prawny w postaci wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Obecne brzmienie art. 16 paragraf 1 w orzecznictwie i w piśmiennictwie nie zakończy.

Wniosek to zwyczajny środek prawny umożliwiający realizację zasady dwuinstancyjności postępowania. Do wniosku stosujemy odpowiednio dotyczące odwołań od decyzji. Oznacza to wniesienie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy wstrzyma wykonanie zaskarżonej decyzji.

Wniosek składa się w terminie 14 dni od dnia odręczenia lub ogłoszenia decyzji.

Pojawia się pytanie czy art. 138 kodeksu określający rodzaje decyzji wydawanych przez organ odwoławczy ma być stosowany wprost czy z modyfikacjami, inaczej mówiąc czy wszystkie rodzaje decyzji wymienione w art. 138 może stosować organ prowadzący postępowanie z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Bezdyskusyjne jest to że bezprzedmiotowy czyli niemożliwy do zastosowania jest art. 138 paragraf 4.

Art. 138 paragraf 2, organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji, gdy decyzja ta została wydania z naruszeniem przepisów postepowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę, organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

Dwuinstancyjność postępowania, dwukrotne merytoryczne rozpatrzenie sprawy powinna istnieć nie tylko w kategoriach formalnych ale i materialnych, że rzeczywiście organ odwoławczy ponownie przeprowadza sprawę i to w dodatku ponownie rozpoznaje sprawę w oparciu o kompletny materiał dowodowy. Jeżeli są luki w materialne dowodowym art. 136 kodeksu umożliwia uzupełnienie tych braków aby organ miał kompletny materiał dowodowy.

Zażalenie to zwyczajny środek prawny przysługujący od postanowień, ale nie zawsze, a jedynie wyłącznie wtedy gdy kodeks tak stanowi. Służy wyłącznie wtedy gdy kodeks tak stanowi, co oznacza że konkretny przepis kodeksy dotyczący danego postanowienia musi wyraźnie przewidywać możliwość złożenia zażalenia. Jeżeli kodeks milczy lub stanowi że postanowienie jest ostateczne, oznacza to że zażalenie nie przysługuje.

Art. 59 paragraf 1 o przywróceniu terminu postanawia w sprawie właściwy organ administracji publicznej. Postanawia czyli wydaje postanowienie. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie, czyli można je napisać.

Art. 88 paragraf 2- przepis dotyczący zwolnienia od kary za nieuzasadnione stawiennictwo. Na odmowę zwolnienia od kary służy zażalenie.

Zobacz też art. 134, 139.

Jeśli w przepisie nie ma informacji o możliwości złożenia zażalenia, to tego typu postanowienie jest niezaskarżalne w drodze zażalenia. Ewentualnie strona będzie mogła kwestionować jego zasadność w drodze odwołania od decyzji lub skargi do sądu. Termin do wniesienia zażalenia to 7 dni od dnia doręczenia postanowienia, a przypadku postanowień doręczonych ustanie, od dnia ogłoszenia postanowienia.

Wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie zaskarżonej decyzji, podobnie wniesienie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. W odróżnieniu od tych przypadków wniesienie zażalenie nie wstrzymuje wykonania postanowienia.

Art. 144 odpowiednie stosowanie prawa, art. ten stanowi że w sprawach nieuregulowanych w tym rozdziale , do zażaleń mają odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczą odwołań.

Oznacza to że jeżeli postanowienie jest wydawane przez ministra lub SKO w I instancji to od tego postanowienia, o ile służy na nie zażalenie, w tym konkretnym przypadku nie będzie przysługiwało zażalenie tylko wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Rodzaje postanowień w wyniku złożenia zażalenia określamy odpowiednio do art. 138. Oznacza to że obowiązuje zakaz reformationis in peius.

DORĘCZENIE

Doręczeniu podlegają pisma kierowane przez organ administracji do uczestników postępowania. Z punktu widzenia skuteczności, poprawności doręczenia nie ma najmniejszego znaczenia czy adresat zapoznał się z treścią pisma. Istotne jest jedynie to, czy w rozumieniu kodeksu doręczenie nastąpiło.

Istnieją 2 tryby doręczeń:

-tryb tradycyjny

-doręczenie drogą elektroniczną

Z nieznanych bliżej powodów doręczenie drogą jest częściej.

Gdy chodzi o tradycyjną metodę doręczenia, doręczenia dokonuje się za pokwitowaniem przez pocztę, pracowników organu lub inne upoważnione osoby lub organy.

Odrębnie trzeba rozważyć doręczenie pisma osobie fizycznej i odrębnie doręczenie pisma osobie prawnej i jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej. Jeżeli strona działa przed przedstawiciela pisma doręcza się przedstawicielowi (,np. Jaś Kowalski mający 6 m-cy jest stroną).

Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręczamy pełnomocnikowi, jeśli kilku pełnomocników to jednemu z nich, najlepiej wskazanemu przez stronę.

Jeżeli strona ma siedzibę za granicą lub jest osobą zamieszkałą za granicą, powinna wskazać pełnomocnika do doręczeń w kraju. Jeżeli strona prawidłowo pouczona przy pierwszym doręczeniu nie ustanowi takiego pełnomocnika, pismo pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.

W toku postępowania czyli od momentu wszczęcia do jego zakończenia, strony, ich przedstawiciele i ich pełnomocnicy mają obowiązek zawiadamiania organu o każdej zmianie swojego adresu. Jeżeli strona tego nie uczyni, doręczenie pod dotychczasowym adresem wywołuje skutek prawny.

12.03.2013

Dwa rodzaje doręczeń dla osób fizycznych:

a)doręczenie właściwe-doręczenie pisma do rąk własnych adresata w jego mieszkaniu bądź miejscu pracy. Alternatywnie może mieć miejsce sytuacja doręczania pisma w siedzibie organu administracji, chyba że przepisy szczególne tego zabraniają.

Można wyróżnić 2 sytuacje w praktyce.

1. 1-adresat nie może doczekać się pisma, składa wizytę w siedzibie organu, jak trafia że jest gotowe, odbiera pismo, kwituje odbiór. Jest to sposób korzystny dla obu stron, administracja nie musi wysyłać pisma pocztą, a adresat od razu ma pismo. W przeważającej mierze przypadków będzie chodziło o decyzję pozytywną.

2. Drugi przypadek to taki w którym w żaden sposób nie można doręczyć adresatowi pisma, a przypadkowo pracownik spotyka owego adresata w siedzibie organu, np. nie można doręczyć decyzji o karze za wycięcie drzewa bez zezwolenia, a gdy adresat stoi w kolejce do okienka to można go przyłapać i doręczyć taką decyzję. Osoba doręczająca musi mieć świadka, i wtedy podjąć próbę doręczenia. Jak adresat pokwituje, datą doręczenia będzie data pokwitowania. Jeśli adresat odmówi przyjęcia, wtedy ma Zastosowanie ART. 47. Jeśli adresat odmawia przyjęcia pisma przyjmuje się domniemanie, że doręczenia nastąpiło z chwilą odmowy przyjęcia pisma. Miało miejsce doręczenie mimo że adresat treści pisma nie zna.

Trzecim rodzajem doręczenia właściwego jest doręczenie w każdym miejscu gdzie się adresata zastanie:

-w inny sposób nie można doręczyć

-konieczna potrzeba-zamknięcie postępowania administracyjnego, musi to doręczenie nastąpić z poszanowaniem sfery prywatności adresata.

Każde miejsce gdzie się adresata zastanie-dosłownie trzeba traktować to sformułowanie.

Jeżeli doręczenie właściwe jest niemożliwe, adresat nie pracuje, w mieszkaniu go nie można zastać, do urzędu nie przychodzi, wtedy można zastosować doręczenie zastępcze.

b)doręczenie zastępcze-występuje w dwóch postaciach:

1.w przypadku nieobecności adresata w domu doręcza się pismo za pokwitowaniem dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy, pod warunkiem że podjęły się oddania pisma adresatowi. Jeżeli doręczamy sąsiadowi lub dozorcy dodatkowo w skrzynce na korespondencję musimy zostawić stosowne zawiadomienie. Jak ktoś nie ma skrzynki to na drzwiach mieszkania.

Kto to jest domownik?

Chodzi o człowieka, osobę, która prowadzi wspólne z adresatem gospodarstwo domowe.

Pojęcie dorosły jest niesprecyzowane. Nie wszystkie przepisy przewidują że osoba pełnoletnia może ubiegać się o określone dobra. W orzecznictwie przyjęto że dorosły to jest pełnoletni.

Doręczenie zastępcze w odniesieniu do osób które nie przestrzegają prawa może nie być skuteczny. Wtedy zastosowanie musi mieć drugi sposób doręczenie zastępczego.

2.doręczenue poprzez podwójne awizo- pozostawiamy pismo na okres max 14 dni na poczcie, jeśli doręczenie następuje za pośrednictwem poczty. W urzędzie gminy, w mieście-czyli urzędzie miasta, jeśli doręczenie następuje za pośrednictwem innych osób. Adresatowi pisma pozostawiamy w skrzynce na korespondencję bądź na drzwiach mieszkania, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na teren nieruchomości zawiadomienie o tym fakcie.

Jeżeli termin 7 dniowy bezskutecznie mija, w tych miejscach pozostawiamy drugie awizo, informujące o tym, że może odebrać przesyłkę w takim terminie żeby łącznie zaleganie pisma na poczcie lub w urzędzie gminy trwało 14 dni. Jeżeli odbierze w tym drugim terminie miało miejsce doręczenie w chwili odbioru. Jeżeli nie odbierze, obowiązuje fikcja prawna, określona w paragrafie 4 art. 44, iż doręczenie miało miejsce w upływem ostatniego owych 14 dni pozostawania pisma na poczcie.

Adresat nie odebrał pisma, ale dwukrotne awizo miało jeszcze w tej sprawie. Przyjmujemy fikcję prawną, że doręczenie pisma nastąpiło z upływem 14 dni od momentu pozostawienia pisma na poczcie lub w urzędzie gminy. Adresat nie zna pisma, ale z chwilą przyjęcia fikcji biegną terminy do zastosowania odpowiednich środków prawnych.

Czternasty dzień pozostawania pisma na poczcie to piątek. Poczta czynna do 18, nie odebrał pisma. W poniedziałek on chce odebrać pismo, panienka z okienka mu wyda bo mniej roboty będzie miała. Podpisuje z datą wsteczną, doręczenie nastąpiło w piątek, z upływem ostatniego z wyznaczonych dni.

Gdy chodzi o osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, doręczenie właściwe polega na doręczeniu pisma w lokalu ich siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru korespondencji. Do 2005 roku był to jedyny sposób doręczenia pisma jednostką organizacyjnym i osobom prawnym. Na tym tle dochodziło do bardzo wielu patologii, mianowicie była taka sprawa, w której pismo pokwitował osobiście Prezes Spółki, przy czym broniono się że jedyną osobą w spółce uprawnioną do odbioru korespondencji była sekretarka. W orzecznictwie przyjmuje się, że każda osoba, która przebywa w lokalu siedziby tej jednostki uznawana jest za osobę posiadającą upoważnienie do odbioru pisma. Do 2005 nie istniała możliwość zastosowania doręczenia zastępczego do tych podmiotów. Brzmienie art. 45 umożlwiającego doręczenie pisma w siedzibie organu uniemożliwiało faktyczne doręczenie. Od 2005 roku możliwe jest doręczenie spółce pism na pośrednictwem podwójnego awizo, czyli pod dotychczasowy adres dwukrotne zawiadomienie.

Jest jeszcze jeden sposób doręczenia przewidziany w art. 49, a mianowicie doręczenie poprzez publiczne ogłoszenie. Można zawiadamiać strony, zarówno o decyzjach jak i innych czynnościach podjętych w postępowaniu, przy pomocy obwieszczenia lub inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób. Gazeta lokalna, ksiądz proboszcz z ambony. Warunkiem sine qua non zastosowania tego sposobu doręczenia jest to, że przepis szczególny tak stanowi. Przepis szczególny musi zezwalać na doręczenie za pośrednictwem tego trybu. Jeśli przepis nic nie mówi na ten temat, doręczenie to jest wyłączone. Przyjmuje się fikcję prawną że doręczenie nastąpiło z upływem 14 dni od dnia publicznego ogłoszenia. Chodzi o takie postępowania administracyjne, w których bierze udział duża liczba stron.

WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Wznowienie postępowania i stwierdzenie nieważności decyzji to dwa tryby wycofywania z obrotu prawnego decyzji dotkniętymi bardzo ciężkimi wadami. W doktrynie wady te określa się mianem wad kwalifikowanych, stąd to określenie ż te wady są kwalifikowane jako wady wznowienia postępowania albo stwierdzenia nieważności decyzji. Wady o charakterze procesowym będą skutkowały zastosowaniem trybu wznowienia postępowania, wady charakterze materialno-prawnym będą uzasadniały stwierdzenie nieważności decyzji. Wznowienie postępowania jest to instytucja powodująca konieczność wycofania z obrotu prawnego decyzji ostatecznych, dotkniętych wadami określonymi w art. 145 paragraf 1, 145 a paragraf 1, 145b paragraf 1.

Przesłanki wznowienia postępowania:

1. Pierwsza wada uzasadniająca wznowienie-dowody na podstawi których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne okazały się fałszywe. Posłużono się na przykład sfałszowanym dokumentem.

Nie o każdym fałszywym dowodzie, ale o dowodzie, który był istotny dla sprawy.

1. Druga przesłanka wznowienia-decyzja została wydana w wyniku przestępstwa.

Te dwie przesłanki co do zasady mogą stanowić podstawę do wznowienia dopiero wtedy gdy owo fałszerstwo lub przestępstwo zostało stwierdzone wyrokiem sądu karnego albo owo fałszerstwo lub inne przestępstwo jest oczywiste a wznowienie postępowania niezbędne dla usunięcia zagrożenia dla życia ludzkiego, zdrowia ludzkiego, lub poważnej szkody dla interesu publicznego, społecznego.

Mamy model sądownictwa powszechnego że sprawy toczą się całymi latami.

Paragraf 3 art.,. 145 umożliwia wznowienie postępowanie w sytuacji gdy ze względu na upływ czasu lub z innych przyczyn postępowanie przed sądem nie może być wszczęte.

Następne przesłanki wznowienia to przesłanki, które częściej mają w praktyce zastosowanie.

1. Decyzja została wydana przez pracownika bądź organ administracji, który podlegał wyłączeniu. Wyłączenie pracownika dotyczy wszystkich czynności procesowych, które ten pracownik mógłby podejmować, od momentu wszczęcia postępowania aż do wydania decyzji. Ale jako wadę kwalifikowaną postępowania, uzasadniającą wznowienie traktujemy wyłącznie wydanie decyzji przez wyłączonego pracownika. Jak pracownik tylko zbierał dowody, a później takie akta zostają podłożone osobie która wydaje decyzję to ta decyzja również nie będzie prawidłowa.

2. Strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu- trzeba wykazać że jest brak winy strony, kiedy żąda się wznowienia postępowania. Traktowane jako wystąpienie tej przesłanki wznowienia jest sytuacja w której pismo procesowe zostało doręczone wyłącznie stronie, z pominięciem jej pełnomocnika. Doręczenie pisma bezpośrednio stronie, jeśli ma ona pełnomocnika nie wywołuje żadnego skutku prawnego. Żaden istotny argument dla spełnienia tej przesłanki nie ma miejsca.

3. W jej ramach musi być spełnionych kilka warunków:

-muszą wyjść na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, a nieznane organowi administracji. Istotne dla sprawy, mowa o tym że mają wpływ na treść decyzji. Nowe okoliczności faktyczne lub dowody które istniały najpóźniej w dniu wydania decyzji. Musiały te dowody nie być znane organowi administracji.

Punkt ciężkości ustawodawca stawia na tym, aby nowe nieznane organowi dowody, istotne dla sprawy istniały fizycznie, realnie w rzeczywistości najpóźniej w dniu wydania decyzji. Jeśli zaistniały po wydaniu decyzji, to żadnej winy organowi administracji nie można przypisać.

Istotne jest to że organ wydał decyzję, a on wydaje decyzję wg stanu faktycznego i prawnego z daty wydania decyzji. Ma wziąć pod uwagę okoliczności i prawo z daty wydania decyzji.

1. Decyzja została wydana bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu. Jest to nawiązanie do art. 106 kodeksu, który dotyczy współdziałania organów administracji w procesie wydawania decyzji. Współdziałanie, inaczej zajęcie stanowiska przez inny organ może mieć formę stanowczą zgody, bądź formę niewiążącą. Niezależnie jednak od formy, czy wiążąca czy niewiążąca, sama okoliczność że organ nie czekał na podjęcie owego aktu współdziałania, a wydał decyzję stanowi podstawę do wznowienia postępowania.

2. Zagadnienie wstępne, inaczej kwestia prejudykalna, została przez właściwy organ rozstrzygnięta inaczej, niż przyjęto przy wydawaniu decyzji.

Art. 100 paragraf 2 –możliwość rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez we własnym zakresie przez organ I instancji. Wydaje decyzję bez konieczności zawieszenia postępowania.

Art. 100 par. 2 k.p.a. -,, Jeżeli zawieszenie postępowania z przyczyny określonej w art. 97 par.1 pkt 4-(gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd) mogłoby spowodować niebezpieczeństwo życia dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla interesu społecznego, organ administracji publicznej załatwi sprawę, rozstrzygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie.

Często się okazuje że właściwy organ lub sąd przyjęli inne rozstrzygnięcie niż założył organ administracji. W takiej sytuacji musi zajść konieczność wznowienia postępowania administracyjnego. Najprawdopodobniej w wyniku danego postępowania będzie trzeba uchylić dotychczasową decyzję.

1. Decyzja została wydana q oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione. Np. w drodze decyzji wpisano konkretną osobę na listę lekarzy mogących wykonywać praktykę lekarską na terenie danego województwa. Jednym z podstawowych dowodów mających zastosowanie w tym postępowaniu był dyplom ukończenia medycyny. Okazało się że dyplom był podrobiony. Jeżeli organ administracji oparł się na wyroku sądy lub decyzji innego organu i ten wyrok i ta decyzja, zostały wzruszone w nadzwyczajnych trybach postępowania, to musi mieć to wpływ na dotychczasową decyzję, stąd ta przesłanka wznowienia postępowania administracyjnego.

2. Art. 145 a wprowadził do kodeksu dodatkową przesłankę wznowienia polegającą na tym że TK orzekł o niezgodności bądź z Konstytucją bądź umową międzynarodową albo ustawą, aktu normatywnego na podstawie którego wydano decyzję. Jak wydawano decyzję to obowiązywał artykuł X jakiejś ustawy. Okazało się po kilku latach TK uznał go za sprzeczny z Konstytucją lub umową międzynarodową. Zachodzi przesłanka do wznowienia postępowania administracyjnego.

3. Wydane zostało orzeczenie sądowe stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania, zgodnie z ustawą z 3 grudnia 2010 o wdrążeniu niektórych przepisów UE dotyczących równego traktowania. A naruszenie to miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, zakończonej ostateczną decyzją. Gdy chodzi o zasadę równego traktowania to wbrew deklaracją padających z ust przedstawicieli władzy to z tą zasadą w Polsce dobrze nie jest. Regulacja przewidziana ustawa z grudnia 2010 jest taką regulacją, że niespecjalnie dużo jest spraw, w których stwierdza się naruszenie zasady równego traktowania. Gdyby nie naruszono tej zasady decyzja mogłaby mieć inna treść.

To jest 8 przesłanek wznowienia postępowania, żadna inna okoliczność, czy to faktyczna czy prawna nie może być podstawą wznowienia postępowania.

Wznowienie postępowania może nastąpić z urzędu albo na żądanie strony. Jeśli następuje na żądanie strony, to podanie o wznowienie, należy złożyć do organu, który wydał decyzję w I instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o przesłance wznowienia, zaistnieniu przesłanki wznowienia. W sytuacji, w której strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, termin miesięczny biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji.

W odniesieniu zaś do dwóch ostatnich przesłanek wznowienia, do owego orzeczenia TK , bądź orzeczenia stwierdzającego naruszenie zasady równego traktowania, termin biegnie od dnia wejścia w życie orzeczenia TK, bądź w drugim przypadku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu.

Podanie o wznowienie kierujemy do organu który wydał decyzję w I instancji, ale tym czy wznowić postępowanie czy nie, rozstrzyga organ , który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Tym organem ostatniej instancji może być zarówno organ I jak i drugiej instancji, wszystko zależy od przebiegu konkretnego postępowania. Jeżeli od decyzji organu I instancji nikt nie wniósł odwołania, to ta decyzja pozostaje w obrocie prawnym, w konsekwencji organem I lub II instancji, jest ów organ I instancji. Jeśli od decyzji organu I instancji wniesiono odwołanie, to organem ostatniej instancji będzie organ odwoławczy, bo to jego decyzja pozostaje w obrocie prawnym.

Organ I instancji musi istnieć, bo ktoś tą decyzję wydał, organ odwoławczy niekoniecznie bo nie ma obowiązku składania odwołania, tylko uprawnienie. Decyzję administracyjną, razem z aktami sprawy przechowuje, czyli archiwizuje organ I instancji. O tym czy wznowić postępowanie czy nie, ma rozstrzygać organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Ale może się okazać, że wady uzasadniające wznowienie wynikały z działalności organu ostatniej instancji. To ten organ ostatniej instancji przy wydawaniu decyzji popełnił przestępstwo, albo to przed organem ostatniej instancji została naruszona zasada bezstronności postępowania, czyli naruszono przepisy o wyłączeniu. Wtedy o tym czy wznawiać postępowanie, czy odmówić wznowienia rozstrzyga organ wyższego stopnia nad organem ostatniej instancji. Jeżeli zadecyduje o wznowieniu postępowania, to musi wyznaczyć taki organ, który owo wznowione postępowanie poprowadzi. Wyjątek dotyczy sytuacji, w której organem ostatniej instancji był minister lub SKO. Nad nimi nie ma organu wyższego stopnia, więc to one, nawet jeśli wady wznowienia nastąpiły w postępowaniu przed nimi, będą prowadziły wznowione postępowanie.

Czy wznawiać czy odmówić wznowienia?

O tym ma rozstrzygać organ ostatniej instancji, ten organ który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Ta ostatnia instancja to może być instancja I lub druga, wszystko zależy od okoliczności konkretnej sprawy, nie ma obowiązku składania odwołania. Decyzja ostatniej instancji może być wydana przez organ I lub drugiej Instancji. Może się okazać że wady z art. 145 i 145 a i b, zostały zawinione przez organ ostatniej instancji, który wydał w sprawie decyzję ostateczną. Zachodzi podejrzenie że to on popełnił błąd. Reczą ludzką jest tuszowanie swoich błędów. Jak to się ma to bezstronności postępowania? Przyjęto rozwiązanie iż zachodzi prawdopodobieństwo że ten organ jest winny tych wad, sprawę rozstrzyga organ wyższego stopnia nad tym organem paskudnym który miał popełnić tych okoliczność z art. 145 par. 1 1a,b. Jeżeli ten organ wyższego stopnia rozstrzygnie o tym że postępowanie ma być prowadzone(wznowione) to musi wskazać organ właściwy do prowadzenia tego postępowania. Idiotyczne byłoby żeby kazał prowadzić temu organowi co np. zachodzi prawdopodobieństwo że wziął łapówkę, rozstrzygał o obowiązkach narzeczonej ot. Trzeba wskazać inny podlegały organowi wyższego stopnia, organ administracji, który ma prowadzić wznowione postępowanie. Tutaj mamy przykład na właściwość delegacyjną.

O wznowieniu postępowania organ rozstrzyga w drodze postanowienia na który nie służy zażalenie, art. 149. Nie służy dlatego, że to postanowienie nie rozstrzyga o losach dotychczasowej decyzji. Ono stanowi wyłącznie podstawę do tego aby organ właściwy przeprowadził postępowanie co do przyczyn wznowienia oraz rozstrzygnięcia o istocie sprawy. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Do 2011 roku owa odmowa następowała w drodze decyzji. Ale wtedy nie było w kodeksie art. 61a, który stanowi o odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego, czego przez kilkadziesiąt lat w kodeksie nie było. W tej chwili przyjęto owo postanowienie, na które służy zażalenie, tak aby niezależnie od trybu postępowania, taka sama forma odmowy miała miejsce.

W orzecznictwie sądowym w sposób jednolity przyjmuje się, że przed wznowieniem postępowania nie można badać wystąpienia przesłanek wznowienia. Czy te przesłanki realnie w konkretnej sprawie wystąpiły. Tą okoliczność można analizować dopiero we wznowionym postępowaniu. W konsekwencji, odmowa wznowienia postępowania może nastąpić w nielicznych przypadkach:

1.Gdy składający wniosek( podanie o wznowienie) nie ma interesu prawnego, nie jest więc stroną postępowania.

2.Wtedy, gdy uchybiono terminowi do złożenia wniosku o wznowienie postepowania, miesięcznemu terminowi.

3.Gdy w sposób ewidentny we wniosku o wznowienie nie powołano się na żadną z przesłanek wznowienia postępowania.

Jeżeli organ nie wydaje postanowienia o odmowie wznowienia postępowania, to wznawia postępowanie. I to wznowione postępowanie będzie prowadził on sam, bądź jakiś organ wskazany przez niego, w sytuacji, gdy wady wznowienia wynikały z działalności owego organu ostatniej instancji. W tym wznowionym postępowaniu trzeba zbadać dwie podstawowe kwestie. Pierwsza, to taka czy wada lub wady z powodu których wznowiono postępowanie rzeczywiście wystąpiły, miały miejsce.

Jeżeli się okaże po analizie, że te przesłanki wznowienia wystąpiły, to należy zbadać czy miały one wpływ na wynik sprawy.

26.03.2013

Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia niezaskarżalnego w drodze zażalenia. Omowa wznowienia postępowania (przy odmowie nie wchodzą w grę przesłanki wznowienia, bo te przesłanki można wymagać dopiero we wznowionym postępowaniu) następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Rodzaje decyzji które zapadają we wznowionym postępowaniu:

We wznowionym postępowaniu organ bada dwie kwestie:

a)czy przesłanka wznowienia ta w oparciu o którą wznowiono postępowanie w rzeczywistości Zaistniała( czy strona np. bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu czy nie miała czasu itd.)

b)pod warunkiem że wystąpienie owej przesłanki się potwierdzi czy miało ono wpływ na rozstrzygnięcie sprawy czyli treść osnowy dotychczasowej decyzji

W konsekwencji przeprowadzonego postępowania organ musi podjąć jedną z 3 rodzajów decyzji określonych art. 155:

1.Może odmówić uchylenia decyzji dotychczasowej gdy żadna z przesłanek nie zaistniała.

2.Organ może uchylić decyzję dotychczasową o ile któraś z przesłanek zaistniała i miała wpływ na wynik sprawy i na nowo rozstrzygnąć sprawę co do istoty, czyli uchylić dotychczasową decyzję i w jej miejsce wydać nową decyzję rozstrzygającą co do istoty, czyli co do praw i obowiązków stron.

3.Organ stwierdza że dotychczasowa decyzja była wydana z naruszeniem prawa ale jej nie uchyla, wskazując przyczyny dla których decyzja ta nie zostanie uchylona. Skutkiem takiej decyzji jest okoliczność że dotychczasowa decyzja mimo że wydana w wadliwym postępowaniu będzie nadal obowiązywała.

Po co jest trzeci rodzaj decyzji? Po to aby wykazać wadliwość tej decyzji a jednocześnie mimo że decyzja pozostanie nadal w obrocie prawnym dać stronie szansę na dochodzenie odszkodowania za szkody jakie poniosła w wyniku wydania owej wadliwej decyzji. Dlaczego się nie uchyla owej decyzji? Art. 146:

a)upływ terminu przedawnienia. Można uchylić decyzję tylko w terminie 10 lat dla dwóch pierwszych wad z art. 145 bądź pięciu lat dla pozostałych przesłanek wznowienia. Jeżeli te wady później wyjadą na jaw nie mogą stanowić przesłanki wznowienia.

b)w wyniku uchylenia mogłaby zapaść decyzja identyczna z decyzją tymczasową.

Wpływa wniosek o wznowienie, postępowanie musi być wznowione chyba że podmiot który wystąpi w wnioskiem o wznowienie ma interesu prawnego. Właściwy organ musi zbadać czy przesłanka wznowienia zaistniała w rzeczywistości i jeśli tak to czy miała wpływ na treść decyzji. Jeśli tak, to organ musi wydać jedną z 3 rodzajów decyzji.

Inny stan prawny i faktyczny mógł obowiązywać w dacie w której decyzja była wydana w postępowaniu zwyczajnym, a inny w dacie wznowionego postępowania. Zawsze organ orzekać musi na podstawie stanu prawnego i faktycznego z daty orzekania.

Co do zasady wady stanowiące podstawę wznowienia postępowania mają charakter procesowy. Kodeks przewiduje także tryb wzruszenia decyzji dotkniętych wadami materialnymi. Ten tryb to stwierdzenie nieważności decyzji, przy czym ustawodawca wychodzi z założenia że przesłanki stwierdzenia nieważności określone w art. 156 par. 1 punkt 1-7 są tak ważkie że nie wystarczy uchylenie decyzji a trzeba stwierdzić jej nieważność to znaczy orzec, że od samego początku czyli od chwili jej wydania decyzja była nieważna.

Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji (art. 156 par.1):

Trwają spory w piśmiennictwie czy wyliczenie ma charakter enumeratywny czy przykładowy. Jedna i druga odpowiedź jest prawidłowa. Przesłanka z punktu 7 odsyła do przepisów prawa materialnego stanowiąc że wady nieważności mogą przewidywać również inne poza k.p.a. ustawy. Jeżeli potraktujemy jako katalog enumeratywny to w oparciu o to że wszystkie niewymienione wcześniej przesłanki mogą mieć zastosowanie w praktyce (1-6), jeśli będziemy się upierać że katalog ma charakter przykładowy to każda inna wada niewymieniona w kodeksie a w ustawie szczególnej może stanowić wadę stwierdzenia nieważności. Zależy jakiego punktu widzenia będziemy spoglądać.

1.Decyzja została wydana w naruszeniem przepisów o właściwości. Wydał decyzję organ niewłaściwy rzeczowo, miejscowo lub instancyjnie a także ewentualnie z naruszeniem właściwości delegacyjnej.

2.*Decyzja została wydana bez podstawy prawnej. W tym punkcie drugim ustawodawca omyłkowo wymienił dwie całkowicie różne przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji. Wydanie decyzji bez podstawy prawnej polega na tym że nie istnieje żaden przepis prawa, który zezwalałby organowi na wydanie takiej decyzji. Brak podstawy prawnej nie ma nic wspólnego z tym że podstawa prawna decyzji została w decyzji powołana czy nie została w decyzji powołana. Może się okazać że organ powołał 15 art. różnych ustaw a i tak decyzja musi być uznana bez podstawy prawnej bo żaden z nich nie uprawniał organu do wydania decyzji.

Może się zdarzyć że w decyzji nie powołano żadnej podstawy prawnej. Natomiast ona istnienie, tylko organ zapomniał jej podać.

*Decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa- przy rażącym naruszeniu prawa była mowa przy okazji reformationis in peius , czyli zakazu zmiany na gorsze dla strony odwołującej się.

Przy przesłance stwierdzenia nieważności rażące naruszenie prawa jest inaczej interpretowane. Dla orzekania o nieważności decyzji uznajemy że rażące naruszenie prawa to takie naruszenie które łącznie posiada trzy następujące cechy:

a)naruszenie jest oczywiste. Oczywistość naruszenia polega na tym że wystawiając treść decyzji z jej podstawą prawną już na pierwszy rzut oka widać że coś jest źle.

b)naruszono przepis jasny który nie wymaga żadnej wykładni, jest możliwy do zastosowania w bezpośrednim rozumieniu. Można rażąco naruszyć wyłącznie taki przepis który jest możliwy do zastosowania przy zastosowaniu wykładni celowościowej, funkcjonalnej.

c)skutki takiego naruszenia są niemożliwe do akceptacji z punktu widzenia wymagań praworządności.

W praktyce przesłanka wydanie decyzji z rażącym naruszeniem prawa jest najczęstszą przesłanką stwierdzenia nieważności decyzji. Z punktu widzenia reformationis in peius pod pojęciem rażącego naruszenia prawa rozumiemy kwalifikowane naruszenie prawa tzn. dotknięcie decyzji jedną lub każdą z przesłanek stwierdzenia nieważności decyzji i …

3.Decyzja dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną. Przesłanką stwierdzenia nieważności będzie taka sytuacja że wydano nową decyzję bez usunięcia z obrotu prawnego starej i będą w tym samym czasie dwie decyzje dotyczące tej samej sprawy. Można wydać nową decyzję ale trzeba we właściwym trybie wycofać z obrotu prawnego poprzednią decyzję. Res iudicata- powaga rzeczy osądzonej.

4.Decyzja została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie.

5.Decyzja była niewykonalna w dniu jej wydania i niewykonalność ma charakter trwały. Np. nakazano rozebrać stodołę a ona pod ciężarem śniegu się po prostu rozleciała i nie ma już przedmioty wykonania decyzji więc jej niewykonalność ma charakter trwały.

6.Decycja w razie je wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą.

7.Decyzja zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa. Ustawodawca w ustawach innych niż kodeks czyli w ustawach regulujących zagadnienia prawa materialnego może wprowadzać inne przesłanki nieważności decyzji i wprowadzać. np. przez lata obowiązywał przepis że jakakolwiek decyzja sprzeczna z normami ochrony środowiska jest nieważna z mocy prawa” gdyby nie było punktu. 7 to i tak ustawy szczególne mają pierwszeństwo a więc i tak można by stwierdzić wadę przewidzianą w ustawie materialnoprawnej.

Stwierdzenie nieważności decyzji może nastąpić z urzędu czyli z inicjatywy samego organu jak i na wniosek strony. Zasadą jest że właściwym do stwierdzenia nieważności jest organ wyższego stopnia nad organem który wydał dotychczasową decyzję. Wyjątek dotyczy decyzji wydanej przez ministra bądź SKO, nad którymi nie ma organu wyższego stopnia a więc ten sam organ który wydał decyzję czyli odpowiednio minister lub SKO będą wydawały decyzję w postępowaniu nieważnościowym. Postępowanie to wszczyna się na takich samych zasadach jak postępowanie w trybie zwykłym czyli datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi. Datą wszczęcia postępowania z urzędu jest dzień pierwszej czynności procesowej o której zawiadomiono stronę. Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności następuje w trybie art. 61 a, więc w drodze postanowienia na które służy zażalenie przy czym w orzecznictwie uchwalony jest pogląd że nie można przed wszczęciem postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności badac wystąpienia przesłanek nieważnościowych. Odmowa wszczęcia postępowania, odmowa unieważnienia albo z tego powodu że z wnioskiem wystąpił podmiot nielegitymowany, nie mający interesu prawnego.

Postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności może zakończyć się wydaniem trojakiego rodzaju decyzji:

1.decyzją stwierdzającą nieważność dotychczasowej decyzji jeżeli któraś z wad wystąpiła, przy czym stwierdzającą nieważność decyzji z mocą wsteczną.

2.decyzją odmawiającą stwierdzenia nieważności dotychczasowej decyzji o ile żadna z wad nie wystąpiła.

3.decyzją stwierdzającą wydanie dotychczasowej decyzji z naruszeniem prawa jednocześnie podającą przyczyny dla których organ nie stwierdził nieważności dotychczasowej decyzji:

-upływ terminu przedawnienia

-okoliczność że decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne(organ przy pomocy swoich kompetencji nie jest w stanie ich odwrócić)

Art. 156 par. 2 z kilku przyczyn stwierdzenia nieważności po upływie 10 lat nie stwierdza się owej nieważności z przyczyny 1,3,4,7.

A contrario dla przesłanek z punktu 2,5,6 nie ma takiego przedawnienia.

Nie stwierdza się nieważności decyzji gdy wywołała ona nieodwracalne skutki prawne. Organ który prowadzi postępowanie w trybie nadzwyczajnym nie jest w stanie odwrócić skutków prawnych wywołanych przed dotychczasową decyzję.

09.04.2013

Oba przepisy formułują przesłanki, jeden wznowienia postępowania, drugi stwierdzenia nieważności. Ale art. 145 wyraźnie stanowi że instytucja wznowienia postępowania odnosi się do spraw zakończonych decyzją ostateczną. A co z art. 156? Organ stwierdza nieważność decyzji, nie napisano ani ostatecznej ani nieostatecznej. Co to znaczy? Trzeba odwołać się do zasad. Przy interpretacji prawa obowiązuj zasada racjonalnego ustawodawcy. W jednym przypadku użył nazwy decyzja ostateczna- wznowić postępowanie można tylko zakończone decyzją ostateczną, stwierdzić nieważność można zarówno decyzji ostatecznej jak i nieostatecznej. Tylko musimy pamiętać, że termin, okres czasu, w którym decyzja jest nieostateczna nie jest zbyt długi, dlatego że co do zasady decyzja nieostateczna będzie posiadała przymiot nie ostateczności w ciągu 14 dni od dnia jej doręczenia stronie. Jeśli w tym terminie strona złoży odwołanie, to zaskarżona decyzja w dalszym ciągu posiada przymiot nie ostateczności albo wydania decyzji przez organ odwoławczy , ale aż do zakończenia postępowania odwoławczego nie można stosować do niej nadzwyczajnych trybów postępowania. Dlaczego? Pierwszeństwo tryb odwoławczy. Postępowanie w trybie zwyczajnym, a ustawodawca nie przewidział aby w toku postępowania odwoławczego organ drugiej instancji mógł stosować instytucję stwierdzenia nieważności decyzji. Bo nie wolno mieszać trybów postępowania. Albo tryb zwyczajny albo nadzwyczajny.

Jak jest wniosek płynący z tego że ustawodawca ie zawęził instytucji stwierdzenia nieważności do tylko jednej?

Można stwierdzić nieważność decyzji ostatecznej jak i nieostatecznej. W tym drugim przypadku stwierdzenie nieważności będzie możliwe wyłącznie wtedy gdy w terminie 24 dni od dnia doręczenia stronie decyzji przy założeniu że odwołanie nie zostało wniesione organ odwoławczy wkroczy i z urzędu stwierdzi nieważność zaskarżonej decyzji albo w tym 14 dniowym terminie do złożenia odwołania strona zamiast odwołania złoży wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji ale w sposób niewzbudzający jakichkolwiek wątpliwości wyraźnie musi być ten wniosek oznaczony i musi być podkreślone że to nie jest odwołanie, że strona świadomie żąda stwierdzenia nieważności decyzji.

Strona składając wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji musi zaznaczyć że składa tej wniosek a nie odwołanie. Po to aby organ nie miał wątpliwości w jakim trybie ma ten wniosek rozpoznać.

Odwołanie jest niesformalizowanym środkiem prawnym, wystarczy aby z niego wyraźnie wynikało że strona jest z niego niezadowolona. Wystarczy: ,,Proszę zmienić błędną decyzję.”, ,,Decyzja mi się nie podoba”.

Te dwa omawiane tryby dotyczyły decyzji wadliwych. Albo dotkniętych wadami procesowymi albo materialnymi, stwierdzenie nieważności decyzji. Kodeks dopuszcza także wzruszenie (zlikwidowanie, obalenie) decyzji dotkniętych innymi wadami niż wady kwalifikowane a także decyzji niedotkniętych takimi wadami, czyli po prostu prawidłowych. Usuwanie tych decyzji z obrotu prawnego służbą art.,154 i 155 k.p.a.

Zgodnie z art. 154 decyzja ostateczna na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ który ją wydał jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. Uchylenie bądź zmiana dotychczasowej decyzji następuje w formie decyzji.

Na pierwszy rzut oka przepis jest jasny i precyzyjny. Problemów jest jednak więcej. Od pomiotu czyli od organu który może zastosować ten tryb-ustawodawca określa ten organ jako organ który wydał decyzję. Nie będzie wątpliwości jeżeli ostateczna stała się decyzja organu I instancji. Wtedy organ może tą decyzję zmienić lub uchylić. Co wtedy gdy od decyzji organ I instancji wniesiono odwołanie, a w konsekwencji ostateczna stała się decyzja organu II instancji. Ta decyzja organu II instancji jest decyzją ostateczną i dotychczasowy organ odwoławczy może ją zmienić lub uchylić tym trybie. Sytuacja mogłaby wyglądać w ten sposób, że organ I instancji wydał decyzję, w wyniku wniesienia odwołania organ II instancji utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Który organ będzie mógł uchylić lub zmienić decyzję? Organ I instancji który wydał decyzję czy organ odwoławczy który utrzymał decyzję w mocy? Procedura jak się czyta przepis jasna, prosta. W obrocie prawnym pozostaje decyzja organu II instancji. To organ II instancji będzie mógł zastosować art. 154. Postępowanie jest dwuinstancyjne a organ II instancji wydał swoją decyzję gdzie od początku jeszcze raz rozpatrzył sprawę. Decyzja jest identyczna z decyzją organu I instancji. Przyjmuje się uproszczoną konstrukcję utrzymania w mocy decyzji organu I instancji. W tym trybie może być zmieniona decyzja na podstawie której żadna ze stron nie nabyła prawa. Nabycie prawa to pewne przysporzenie w sferze praw i obowiązków co do zasady administracyjno- prawnych, ale też cywilno-prawnych.

Jakby można było zakwalifikować decyzję na mocy której nakazano stronie zapłatę grzywny?

Art.88 par.1 przepis dotyczy grzywny którą zostaje ukarana strona postępowania lub inny uczestnik z tego tytułu że nie stawiła się na wezwanie, opuściła miejsce przeprowadzania dowodów, salę rozpraw. Jak należy traktować postanowienie o ukaraniu grzywną za powtórne niestawienie się na wezwanie świadka w kwocie 100 zł? Czy nałożono na świadka obowiązek czy przyznano mu uprawnienie? Obowiązek.

Decyzja na mocy na której żadna ze stron nie nabyła prawa w rozumieniu art. 154 to tylko decyzja odmowna bądź nakładająca obowiązek w maksymalnym dopuszczonym przez prawo wymiarze.

Kolejny przepis art. 155 dotyczy decyzji na mocy której strona nabyła prawo. Taka decyzja ostateczna może być uchylona lub zmieniona za zgodą strony przez organ który ją wydał jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. Po co traktujemy tą decyzję nakładającą obowiązek ale nie w max wymiarze jako nakładającą uprawnienie. Aby zgoda strony rozstrzygała czy możliwe jest zmiana lub uchylenie decyzji. Jeśli strona zgody nie wyrazi nie jest możliwe uchylenie art. w trybie 155.

Do czego służą te dwa tryby?

Po pierwsze można wycofać z obrotu prawnego decyzje wadliwe. Ale po drugie i to jest równie ważne można wycofać z obrotu prawnego również decyzje prawidłowe, gdy jest to niezbędne dla interesu społecznego lub słusznego interesu stron.

16.04.2013

28 maja zerówka.

Można nazwać tryb przewidziany w tym artykule trybem nadzwyczajnym ale pamiętać trzeba że od momentu w którym zaczęliśmy mówić o wznowieniu postępowania mówimy o nadzwyczajnych trybach. Nazwanie art. 161 trybem nadzwyczajnym. Na czym polega nadzwyczajność tego trybu. Na kilku elementach? Na organie który może ten tryb uruchomić, organem ten jest minister w rozumieniu kodeksu. Minister może zmienić lub uchylić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną.

Warunkiem sine qua non zastosowania tego trybu jest to że w inny sposób tzn. innym trybie przewidzianym w kodeksie bądź ustawach szczególnych, nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub ważnych interesów państwa.

W żaden inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego tym dobrom. Należy to interpretować tak, że decyzja, którą minister będzie chciał w tym trybie podważyć nie może być dotknięta wadą kwalifikowaną bo trzeba by zastosować instytucję wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności decyzji. Nie może być to decyzja dotknięta wadą lub niezawierająca żadnej wady na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa bo łatwiejszym i dużo prostszym trybem wzruszania takiej decyzji jest art. 154. Konkluzja jest taka że tryb z art. 161 dotyczy takich decyzji na mocy których strona nabyła prawo i albo nie wyraża zgody na zmianę lub uchylenie decyzji albo ze względu na stan zagrożenia dla jednego z tych 4 dóbr brak jest czasu na jakiekolwiek konsultacje ze stroną. Zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania decyzja z art. 161 nie jest ostateczna.

Służy od niej wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w trybie art. 127 par. 3. Art. 161 w par. 2 identyczne uprawnienie jak te które posiada minister przyznaje wojewodzie w stosunku do decyzji wydanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach z zakresu administracji rządowej.

Ujawnia się sposób bardzo wyrazisty olbrzymia niekonsekwencja ustawodawcy. Mianowicie po wprowadzeniu do polskiego porządku prawnego instytucji samorządu terytorialnego, po reaktywowaniu go w 1990 roku wprowadzono dualizm w zakresie spraw załatwianych przez organy samorządu terytorialnego. Jeżeli organy te załatwiały takie sprawy które ustawodawca zaliczył do kręgu zadań własnych gminy, zadań własnych samorządu terytorialnego to w tych sprawach wolna była organu administracji rządowej od jakiejkolwiek ingerencji. Powołano specjalny organ który miał kontrolować decyzje wydawane w tych sprawach przez wójtów. Było to Kolegium Odwoławcze. Nazwano je kolegiami odwoławczymi przy Sejmiku samorządowym woj. Łódzkiego. Sprawy zlecone z zakresu administracji rządowej. W tych sprawach organem wyższego stopnia w stosunku do wójta, burmistrza, prezydenta był wojewoda czyli organ administracji rządowej. Czyli ten organ który zlecał wykonywanie tych zadań organom samorządu. Część tych zadań zleconych to były zadania zlecone w drodze ustawowej a część w drodze porozumień-między wójtem a wojewodą w sprawie przekazania niektórych zadań administracji rządowej przez organy gminy. W tych sprawach w I instancji decyzję wydawał wójt, a tam gdzie nie było porozumienia wojewoda. Jeżeli wojewoda przekazał swoje uprawnienia wójtowi na terenie tej gminy to kto będzie organem wyższego stopnia ? Czy wojewoda który przekazał swoje zadania czyli minister. Minister bo inaczej byłoby to bezsensowne.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze będzie organem wyższego stopnia we wszystkich sprawach załatwianych przez organy jednostek samorządu, chyba że przepis szczególny przewiduje że w tych sprawach organem wyższego stopnia będzie minister. W znacznej części tych spraw, w których organy samorządu wydawały decyzję w sprawach z zakresu administracji rządowej organem wyższego stopnia było samorządowe kolegium odwoławcze. Ten podział na zadania realizowane przez samorząd terytorialny w postaci zadań własnych i zadań zleconych, stał się z punktu widzenia organu odwoławczego martwy. Ale ustawodawca w art. 161 paragraf 2 –przepis nie został zmieniony i wojewoda mimo że w większości spraw w których organy gminy realizują zadania z zakresu administracji rządowej nie jest organem wyższego stopnia może każdą decyzję ostateczną, spełniającą kryteria z par. 1 art. 161, wydaną w zakresie zadań administracji rządowej, zmienić lub uchylić. Niespójny jest ten przepis z samą konstrukcją organu odwoławczego. Ze względu na to że w większości przypadków chodzić będzie o wzruszanie decyzji prawidłowej i w dodatku takich na podstawie których strona nabyła prawo przyznano stronie, która poniosła szkodę na skutek tej decyzji zmieniającej lub uchylającej decyzję tymczasową roszczenie o odszkodowanie za rzeczywistą szkodę. O odszkodowaniu orzeka w drodze decyzji ten organ który uchylił lub zmienił dotychczasową decyzję, czyli minister lub wojewoda. Takie roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem 3 lat od dnia w którym zdała się ostateczna decyzja w trybie art. 161. Czyli mówiąc inaczej, z takim roszczeniem, wnioskiem podaniem o odszkodowanie można wystąpić w terminie 3 lat od dnia , w którym stała się ostateczna decyzja uchylająca. Po upływie tego terminu roszczenie będzie przedawnione.

Trzeci rodzaj decyzji wydawanych w sprawie wznowienia postępowania, mianowicie decyzje które nie wycofują z obrotu prawnego dotychczasowych decyzji a jedynie stwierdzają że były one i są wadliwe, gdyby nie możliwość domagania się naprawienia szkody z tytułu wydania tej decyzji.

Dwa tryby na mocy których decyzji ostateczna przestała obowiązywać:

1.art. 162 par. 2 który zezwala organowi I instancji aby uchylił decyzję wydaną z zastrzeżeniem dokonania przez strony z dokonaniem określonych czynności w sytuacji gdy strona czynności tych nie wykonała. ..decyzji wydanych ze zleceniem. Ustawodawca niesłychanie rzadko sięga w przepisach do konstrukcji wydawania decyzji ze zleceniem, zastrzeżeniem dokonania przez stronę określonych czynności. Można było obciążyć stronę dodatkowymi czynnościami, obowiązek wykonywania dodatkowych ćwiczeń.

Art. 163 jest jednym z przepisów kodeksu które nie posiadają żadnych wartości normatywnej jest to przepis o charakterze deklaratoryjnym. Stanowi on że możliwa jest zmiana decyzji na mocy której strona nabyła prawo, fakt że na innych zasadach i przypadkach niż określa to kodeks, o ile przewidują to przepisy szczególne. Zawsze przepisy szczególne mają pierwszeństwo przed ogólnymi, nawet gdyby art. 163 w kodeksie nie było to i tak zawsze ustawa szczególna będzie miała pierwszeństwo a więc będzie mogła przewidywać zmianę lub uchylenie decyzji na mocy których strona nabyła prawo na innych zasadach i w innym trybie niż to przewiduje kodeks. Walor art. 163 to wyłącznie informacja.

WYGAŚNIĘCIE DECYZJI

Wygaśnięcie decyzji następuje w drodze decyzji wydanych przez organ I instancji i następuje ono w dwóch sytuacjach:

1.Decyzja stała się o tyle bezprzedmiotowa a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji przewiduje przepis prawa albo leży to w interesie społecznym lub strony.

Jeżeli decyzja bezprzedmiotowa , bezcelowa w tedy nie ma najmniejszego sensu istnienia decyzji.

2.Decyzja została wydana przez stronę z zastrzeżeniem dokonania przez stronę tego warunku a strona tego warunku nie dopełniła.

KWESTIA ODPOWIEDZIALNOŚCI ODSZKODOWAWCZEJ ze szkody związane z wydaniem decyzji administracyjnej

Konstytucja w art. 77 ust. 1 stanowi, że każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działania organu władzy publicznej.

Fundamentalną datą dotyczącą trybu dochodzenia odszkodowania jest data 1 września 2004 roku. Od tej daty obowiązuje nowelizacja kodeksu cywilnego w zakresie roszczeń z tytułu naprawienia szkody która to nowelizacja dokonała zmian przepisów k.p.a. obowiązujących w zakresie naprawienia szkód. Art. 5 tej ustawy nowelizującej kodeks cywilny stanowił : ,,do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy czyli nowelizacji kodeksu cywilnego, która weszła w życie 1 września 2004 roku stosuje się art. 153, 160 i 161 par. 5 w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie niniejszej nowelizacji kodeksu”. Oznaczało to że mimo iż wymienione przepisy k.p.a., 153, 160 i 161 par. 5 zostały z dniem 1 września 2004 roku uchylone mają one zastosowanie do zdarzeń i stanów prawnych sprzed tej daty. W piśmiennictwie a także w orzecznictwie sądowym pojawiały się bardzo istotne rozbieżności co do interpretacji wyrażenia,, zdarzenia i stany prawne” które to wyrażenie zamieszczono w art. 5. W uchwale sądy najwyższego z 6 listopada 2008 roku II PZP 08/? stwierdzono że dopuszczalna jest droga sądowa w sprawie o odszkodowanie za szkodę poniesioną na skutek wydania przed I września 2004 roku decyzji administracyjnej której nieważność stwierdzono decyzją ostateczną wydaną po tym dniu.

SN stanął na stanowisku że w sytuacji w której jakaś decyzja administracyjna była wydana przed I września 2004 roku to mimo upływu tej daty można dochodzić odszkodowania za szkody związane z tą decyzją w drodze postępowania sądowego, przed sądem powszechnym.

W innym wyroku NSA z 8 maja 2009 roku IOSK 697/08 Sąd stwierdził, że decyzja stwierdzająca nieważność innej wcześniej wydanej decyzji ostatecznej, jest ostatnim zdarzeniem prawnym składającym się na stan prawny umożliwiający wystąpienie z roszczeniem odszkodowawczym. W konsekwencji to data w jakiej nastąpiło wydanie owej decyzji stwierdzającej nieważność ma decydujące znaczenie dla trybu w jakim będzie można odszkodowania dochodzić. Największe znaczenie dla interpretacji wyrażenia zdarzenia i stany prawne powstałe przed I września 2004 ma uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z 31 marca 2011 roku. III CZP 112/10. Przyjęto w niej następującą tezę(I teza): Do roszczeń o naprawienie szkody, wyrządzonej ostateczną decyzją administracyjną wydaną przed dniem 1 września 2004 roku której nieważność bądź wydanie z naruszeniem prawa stwierdzono po tym dniu zastosowanie ma art. 160 par. 1, 2 , 3 i 6 kodeksu.

II teza: Jeżeli ostateczna wadliwa decyzja administracyjna została wydana przed wejściem w życie konstytucji odszkodowania przysługujące na podstawie art. 160 par. 1 kodeksu obejmuje korzyści utraconych w skutek wydania decyzji, choćby ich utrata nastąpiła już po wejściu w życie konstytucji. Jakie wnioski z tego wypływają?

-zawsze gdy dotknięta wadą nieważności decyzja została wydana przed I września 2004 roku roszczenie o naprawienie szkody wywołanej tą decyzją musi być rozpatrywane w trybie uchylonego już art. 160. Jeżeli zaś decyzja której wadliwość stwierdza wydana została przed wejściem w życie konstytucji przed 17 października 1997 roku będzie obejmowało wyłącznie rzeczywistą szkodę a nie utracone korzyści.

Jaka jest różnica rzeczywista szkoda i utracone korzyści?

23.04.2013

Za zdarzenie w rozumieniu art. 5 ustawy nowelizującej kodeksu uznano wydanie ostatecznej wadliwej decyzji dotkniętej wadą nieważności. Jednocześnie sad uznał, że pełna szkoda czyli zarówno pełne odszkodowanie czyli zarówno za rzeczywistą szkodę i utracone korzyści będzie przysługiwało dopiero od daty wejścia w życie konstytucji, czyli od 17 września 1997, czyli będzie decydowała data wydania decyzji w postępowaniu w trybie zwykłym. Jednocześnie SN uznał, że tryb określony w par. 4 i 5 art. 160 czyli mieszany tryb dochodzeni8a odszkodowania administracyjno-sądowy, gdzie najpierw w drodze decyzji orzekał o szkodzie organ administracji decyzja była ostateczna od chwili jej doręczenia stronie ale przysługiwało w stosunku do niej powództwo do sądu powszechnego. Ten tryb zdaniem SN ma zastosowanie wyłącznie wtedy gdy i decyzja wadliwa i decyzja wydana w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności były wydane przed I września 2004 roku.

Wniosek następujący: trzeba znać aktualnie obowiązujące rozwiązanie dochodzenia odszkodowania zawarte w k.c. i tryb dochodzenia odszkodowania przewidziany lub uchylony w art. 160 k.p.a. , z dwoma zastrzeżeniami cały art. 160 ma zastosowanie wtedy gdy decyzja w trybie zwyczajnym i nadzwyczajnym zapadły przed 1 września 2004 roku. Jeżeli zaś decyzja w trybie zwyczajnym zapadła przed 1 września 2004 albo decyzja w trybie nadzwyczajnym, czyli w trybie stwierdzenia nieważności zapadła po tej dacie, po 1 września 2004 stosujemy tryb z art. 160 par. 1, 2 3 i 6.

Od 1980 roku w kodeksie postępowania administracyjnego uregulowane były 3 tryby dochodzenia odszkodowań za szkody związane ze wzruszeniem decyzji ostatecznej:

1.Określony w art. 153 dotyczył odszkodowania za szkody związane z wydaniem decyzji z wadą uzasadniającą wznowienie postępowania. Art. 153 w par. 2 stanowił, że stronie należy się odszkodowanie ale dochodzenie odszkodowania następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Do 2001 roku zgodnie z k.c. warunkiem odpowiedzialności Skarbu Państwa było udowodnienie winy konkretnemu funkcjonariuszowi administracji za błędy popełnione przez niego a skutkujące wznowieniem postępowania. I to w dodatku wtedy gdy udowodniono to wyrokiem karnym albo orzeczeniem dyscyplinarnym. Po tej dacie, po 2001 roku owej winy mu udowadniać nie potrzeba, sam fakt powstania szkody rodzi odpowiedzialność. Roszczenie przedawniało się w terminie 3 lat od dnia w którym strona dowiedziała się o szkodzie i osobie za nią odpowiedzialnej. Dochodzono odszkodowania pełnego, czyli za rzeczywistą szkodę i utracone korzyści.

Zupełnie inny reżim dochodzenia odszkodowania związany był z wydaniem decyzji zawierającej wadę nieważności a konkretnie za sytuację w której stwierdzono nieważność decyzji bądź stwierdzono że dotychczasowa decyzja była wydana z naruszeniem prawa ale nie można stwierdzić jej nieważności bo albo wywarła nieodwracalne skutki prawne albo upłyną 10letni termin przedawnienia. Niektóre przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji ograniczone są terminem przedawnienia.

Nie potrzeba było udowadniać jakiejkolwiek winy urzędnikowi. Przyjmowano w doktrynie i orzecznictwie że sam fakt wydania decyzji z wadą nieważności przesądzał o bezprawności działania urzędnika, czyli o jego winie.

Odszkodowanie przysługiwało od tego organu który wydał decyzję z wadą nieważności, chyba że winę za wydanie wadliwej decyzji ponosi inna strona postępowania. W doktrynie straszliwie skrytykowano pomysł ustawodawcy dotyczący przypisywania winy innej stronie postępowania. Dlaczego? Nie można przypisywać winy innej stronie za to że np. organ wydał decyzję bez podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa, albo że wydał decyzję z naruszeniem swojej właściwości, bo obowiązkiem organu jest właściwe stosowanie prawa i właściwe jego interpretowanie. Organy administracji publicznej z urzędu przestrzegają swoje właściwości.

Hipoteza zawarta w art. 160 par. 3 że winę może ponosić inna strona postępowania jest hipotezą chybioną. Nawet gdyby inna strona próbowała wprowadzić organ w błąd, to należy stosować przepisy prawa powszechnie obowiązującego.

Mankamentem rozwiązania zawartego w art. 160 było to że można było dochodzić naprawnienia wyłączni rzeczywistej szkody.

Dochodzenie odszkodowania następowało w dwustadialnej procedurze:

1.I stadium- procedura administracyjna- o odszkodowaniu orzekał ten organ który orzekał w nieważności. Jego decyzja była ostateczna od chwili jej wydania. Art. 107 par. 1 zawiera elementy decyzji. Decyzja w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego albo skarga do sądu administracyjnego, powinna ponadto zawierać pouczenie o dopuszczalności wniesienie powództwa lub skargi. Skarga do sądy przysługuje od decyzji ostatecznych prawie zawsze. Rzadko przysługuje skarga. Brak takiej decyzji w przedmiocie odszkodowania uniemożliwiał wystąpienie z powództwem do sądu.

Miała miejsce czasowa niedopuszczalność drogi sądowej. Co robiły organy administracji by nie płacić odszkodowania? Nie wydawały decyzji.

W orzecznictwie przyjęto jednak ale dopiero u schyłku lat 90’ że nie wydanie decyzji o odszkodowaniu może być skarżone do NSA w drodze skargi na bezczynność organu.

2.procedura sądowa, ale przed sądem powszechnym

Drugie stadium dochodzenia odszkodowania czyli to stadium które mogło być uruchomione gdy wydano decyzję polegało na tym że strona której w ogóle nie przyznano odszkodowania albo zbyt małe odszkodowanie przyznano w terminie 30 dni od dnia zaskarżenia decyzji w tym przedmiocie mogła wnieść powództwo do sądu powszechnego.

Od 1 września 2004 roku jeżeli i wadliwa decyzja i decyzja w przedmiocie jej nieważności zostały wydane po tych datach, po 2004 roku zastosowanie będą miały przepisy kodeksu cywilnego a dokładniej art. 417 i następne k.c. Zgodnie z art. 417 par. 1 k.c. za szkodę wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność skarb państwa lub jednostka samorządu terytorialnego albo inna osoba wykonująca tą władzę z mocy ustawy.

Czyli Skarb Państwa w zakresie tych decyzji w których on z mocy prawa orzeka ponosi odpowiedzialność za szkody związane z wydaniem decyzji wadliwej, decyzji dotkniętych wadami uzasadniającymi stwierdzenie nieważności i wznowienie postępowania. Jeżeli jednostka samorządu-gmina, powiat województwo wydaje taką decyzję w zakresie tych zadań których wykonywanie powierzono jej w drodze ustawowej, to ta jednostka odpowiada za szkody powstałe w wyniku jej działania, w wyniku decyzji wydanych przez jej organy. Jeżeli w myśl par. 2 miało miejsce zlecenie wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej na rzecz jednostki samorządu terytorialnego w drodze porozumienia zawartego pomiędzy ornaem administracji rządowej a organem samorządu terytorialnego, solidarną odpowiedzialność ponosi Skarb Państwa oraz ta jednostka samorządu, której zlecono wykonywanie tych zadań w drodze porozumienia,

Warunkiem solidarnej odpowiedzialności jest to że organ gminy, powiatu.. zawarł porozumienie z wojewodą na mocy którego zadania z zakresu administracji rządowej na mocy tego porozumienia będą wykonywały organy samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 417 ze znaczkiem 1 par. 2 jeżeli szkoda została wyrządzona przed wydanie ostatecznej decyzji a także prawomocnego orzeczenia sądowego jej naprawienia można dochodzić dopiero wtedy gdy we właściwym postępowaniu stwierdzono niezgodność z prawem owego prawomocnego orzeczenia lub decyzji.

Podobne rozwiązanie na mocy par. 2 art. 417 ze znaczkiem 1 dotyczyło bezczynności organu w zakresie wydania decyzji.

Art. 126 k.p.a. jest jednym z najtrudniejszych przepisów ponieważ zawiera odesłanie do odpowiedniego stosowania w zakresie postanowień enumeratywnie wskazanych przepisów dotyczących decyzji, przy czym wszystkie z tych enumeratywnych wskazanych przepisów mają być odpowiednio stosowane.

Można było i można obecnie stosować tryb wznowienia postępowania i tryb stwierdzenia nieważności do postanowień, czyli można było stwierdzić nieważność postępowania ,art. 104, musi być stwierdzenie o niedopuszczalności odwołania. Nie ulega także wątpliwości że nie można było dochodzić odszkodowania za szkody związane z wydaniem wadliwego postanowienia bo ustawodawca nie odsyłał do odpowiedniego stosowania 150, art. 153 k.p.a. Wydawać się mogło że w nowym reżimie prawnym czyli w tym który obowiązuje w zakresie odszkodowań od 1 września 2004 roku tej mankament art. 126 zostanie uchylony, dlatego że okazało się że co prawda wzruszyć takie wadliwe postanowienia można w trybie wznowienia czy stwierdzenia nieważności, ale ich skutki mają niewielki wpływ na byt dotychczasowej decyzji. Decyzja dotychczasowa w tym postępowaniu w którym było wydanie postanowienie nie została obalona, ale odszkodowania domagać się nie można.

Cóż nowe rozwiązanie przewidziane w k. c art. 417 ze znaczkiem 1 par. 2-jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać bo stwierdzeniu we właściwym trybie nieważności.

Czy mamy interpretować pojęcie ostateczna decyzja zawarte w tym przepisie k.c. ;literalne zgodnie z tym co przewiduje k.p.a. czy też nie? Jeżeli tak to odszkodowanie będzie dotyczyło wyłącznie ostatecznych decyzji a nie postanowień. Można się pokusić aby zastosować wykładnię celowościową, tylko po co jeśli nie można dochodzić naprawienia szkody.

Można przyjmować ewentualnie że pod pojęciem ostateczna decyzja mieści się także ostateczne postanowienia, że ów art. 126 zawierał niebudzącą wątpliwości wolę ustawodawcy, do postanowień nie stosujemy przepisów o odszkodowaniach. Jeśli taka była wola ustawodawcy i art. 417 ze znaczkiem 2, a przyjmujemy koncepcję racjonalnego ustawodawcy to w dalszymi ciągu jeśli powstała szkoda w wyniku wydania dalszego postanowienia to żadne odszkodowanie nie będzie przysługiwało.

Inaczej jest uregulowane odszkodowanie za szkody związane z wydaniem decyzji administracyjnej prawidłowej lub wadliwej ale dotkniętej inna niż kwalifikowana wada.

Art. 161 par.3 i 4 dotyczą tych odszkodowań i stanowią że jeżeli storna ponosiła szkodę na skutek uchylenia przez ministra lub wojewodę decyzji ostatecznej w trybie art. 161 stronie służy odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę ogranu któryc decyzję uchylił. Roszczenie przedawnia się z upływem 3 lat, od dnia w którym ostateczna stała się decyzja uchylająca lub zmieniająca decyzję. Mamy tutaj do czynienia z odszkodowaniem za szkodę która powstała wyniku zgodnego z prawem działania administracji. Alo uchylany decyzję prawidłową albo wadliwą dotkniętą wadami ale nie kwalifikowanymi.

Art. 417 ze znaczkiem 2 będzie miał zastosowanie przede wszystkim do uchylania decyzji w trybie art. 155. Jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie poszkodowany może żądać częściowego albo całkowitego jej naprawienia albo zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a okoliczności w szczególności niezdolność do pracy lub ciężkie położenia materialnego wskazują że wymaga]ja tego względy słuszności.

Nie za każdą szkodę powstałą w wyniku zgodnego z prawem działania władzy publicznej, czy tutaj nie każde działanie organu administracji publicznej co prawda zgodne z prawem ale w wyniku którego strona ponosi szkodę daje tej stronie roszczenie o odszkodowawcze. Wyłącznie takie roszczenie będzie mu przysługiwało gdy względy słuszności czyli niezdolność do pracy lub ciężkie położenie materialne wymagają tego.

Jeżeli i decyzja wadliwa i decyzja potwierdzająca ten fakt czyli wydana w trybie nadzwyczajnym zostały wydane po 1 września 2004, mają zastosowanie wyłącznie przepisy prawa cywilnego a nie k.p.a.

Od 1961 roku do końca 1997 roku postępowanie podatkowe było regulowane przez przepisy k.p.a. Ze względu na pewną specyfikę podatków i wymagania budżetu państwa obowiązywały w tym postepowaniu odmienności od rozwiązań przyjmowanych w kodeksie miedzy innymi odmiennością było to że wniesienie odwołania nie wstrzymywało wykonania decyzji.

Czyli odwoływać się można ale wcześniej można było decyzję wykonać i zapłacić podatki, bo jak nie to egzekucja administracyjna została wszczęta. Owe odmienności zostały zamieszczone w ówczesnym dziale kodeksu, zatytułowane przepisy szczególne w sprawie zobowiązań podatkowych i ubezpieczeń społecznych.

29 sierpnia 1997 roku uchwalono ustawę ordynacja podatkowa. Weszła ona w życie 1 stycznia 1997 roku . W założeniu ta ordynacja miała być taką konstytucją prawa podatkowego, nie do końca się to udało zrealizować. Połączono tylko kwestię zobowiązań podatkowych i postępowania podatkowego, ale przy okazji dokonano dekodyfikacji postępowania administracyjnego. Wyłączono z niego olbrzymią ilość decyzji właśnie podatkowych. Przy czym ustawodawca po raz pierwszy zastosował niesłychanie dziwną konwencję administracyjną. Mianowicie w sposób dosłowny albo ze zmianami dotyczącymi drugi lub trzeciorzędnych detali przypisano o do ordynacji podatkowej olbrzymią większość przepisów k.p.a.

Można powiedzieć iż jedna norma prawna jest uzewnętrzniona w dwóch przepisach w przepisie k.p.a. i w przepisie ordynacji podatkowej.

Przepisy ordynacji podlegają nowelizacją, i nowelizacje mające na celu ulepszenie procedury pierwsze wprowadza ustawodawca do ordynacji a dopiero po kilku latach recypowane są one do k.p.a. To postępowanie podatkowe jest w chwili obecnej procedurą nowocześniejszą i nadającą ton i kierunek zmian postępowaniu ogólnemu. W ordynacji wcześniej niż w kodeksie wprowadzono doręczenie zastępcze do osób prawnych. W ordynacji wprowadzono to czego w kodeksie nie ma-przed wydaniem decyzji organ podatkowy musi zakreślić stronom 7 dniowy termin do wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów, dopiero po tym jak strona się zapozna albo termin bezskutecznie upływnie możliwe jest wydanie prawidłowej decyzji. W ordynacji przewidziano że należy terminy kończące się w soboty traktować jak terminy kończące się w dniu ustawowo wolne od pracy żeby nie stwarzać dla stron wymagać albo niesłychanie trudnych w realizacji.

Zgodnie z art. 3 par. 1 punkt 2 k.p.a. przepisów kodeksu nie stosujemy do spraw uregulowanych w ordynacji podatkowej z wyjątkiem przepisów działu 4, 5 i 8 k.p.a. Co to znaczy?

Przepisy działów 4,5 i 8 stosujemy w postępowaniu podatkowym. Mimo że w ordynacji dział 4 dotyczy postępowania podatkowego to stosujemy w tym postępowaniu przepisy działu 4,5 i 8 k.p.a. Tak naprawdę stosujemy wyłącznie przepisy działy 4 i 8 , a dział 5 noszący kiedyś tytuł rozpoznawanie sporów o właściwość został uchylony 1 września 2004 i dotyczył kolegium kompetencyjnego przy SN.

Dział 4 czyli udział prokuratora i dział 8 czyli skargi i wnioski będziemy stosowali w postępowaniu podatkowym.

30.04.2013

Istnieje jedna norma prawna która jest urzeczywistniana w dwóch aktach prawnych: w k.p.a. i w ordynacji.

Pierwsza kwestia-zasady ogólne ordynacji:

1.Nie ma w ordynacji zasady załatwiania sprawy z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu strony. Na gruncie kodeksu przyjmuje się iż należy ją tak rozumieć.. iż organ jest zobowiązany wydać decyzję pozytywną w przypadku gdy mamy do czynienia z decyzją uznaniową chyba że w uzasadnieniu decyzji zawarto że albo byłoby to sprzeczne z interesem społecznym albo przekracza to możliwości organu wynikające z posiadanych przez niego środków. Wyciąga się z tej zasady domniemanie pozytywnego załatwienia sprawy dla strony . W postępowaniu podatkowym interes fiskalny państwa nie pozwala na przyjcie tej zasady.

2.O wiele węższy jest w ordynacji zakres udzielania informacji i wyjaśnień stronom. Dotyczy on bowiem wyłącznie przepisów prawa podatkowego, art. 121 par. 2 ordynacji. Organy są obowiązane udzielać informacji o przepisach prawa podatkowego. Pojęcie prawa podatkowego jest definiowane w art. 1 punkt 1 - organ podatkowy nie musi udzielać informacji o przepisach prawa procesowego.

3.Na gruncie k.p.a. organ ma czuwać aby strona nie poniosła szkody z powodu nieznajomości prawa. Na gruncie ordynacji tego obowiązku nie ma.

4.Jest za to zasada w ordynacji której nie ma w kodeksie- zasada jawności postępowania wyłącznie dla stron.

5.Nie ma w ordynacji zasady sądowej kontroli decyzji administracyjnych z art. 16 par. 2 k.p.a. Ta zasada w kodeksie była od roku 1995 wyłącznie siłą tradycji. Od rodu 1980-95 dział VI kodeksu regulował postępowanie sądowo-administracyjne. Jeśli tak to zasada sądowej kontroli była kwestią oczywistą. Teraz postępowanie przed sądem jest regulowane w odrębnych ustawach a t. 16 par. stracił znaczenie normatywne i miał wyłącznie charakter deklaracji, nie wymagającej wykreślania deklaracji.

Kwestia związana z organem prowadzącym postępowanie- reguluje te sprawy art. 13 ordynacji wymieniając organy podatkowe. Tymi organami podatkowymi I instancji są:

-Naczelnicy Urzędów Skarbowych

-Naczelnicy Urzędów Celnych

-Organy jednostek samorządu terytorialnego- burmistrzowie, prezydenci w miastach, marszałkowie województw województwach, starości w powiatach

Starości i marszałkowie są organami podatkowymi w kategoriach teoretycznych, prawo materialne nie powierza im takich funkcji.

Mogą w charakterze organów podatkowych I instancji występować Dyrektorzy Urzędów Skarbowych i Dyrektorzy Izb Celnych, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, a nawet Minister Finansów. Chodzić tu będzie o prowadzenie postępowań w trybach nadzwyczajnych. Organami II instancji , organami odwoławczymi są w odniesieniu do decyzji wydawanych przez Naczelników rzędów Skarbowych i Celnych – Dyrektorzy Izb Skarbowych i Celnych.

Organami odwoławczymi w odniesieniu do decyzji wydawanych przez organów jednostek samorządu terytorialnego –SKO.

A w odniesieniu do Decyzji wydawanych przez Dyrektorów Izb Skarbowych i Celnych, Ministra w I instancji, SKO – te same organy.

W największej ilości przypadków w I instancji wydają decyzję Naczelnicy Urzędów Skarbowych..

Organy jednostek samorządu-wójt, burmistrz, prezydent będzie organem podatkowym w sprawach I instancji w podatkach:

-rolnego

-leśnego

-podatków i opłat lokalnych (podatek od nieruchomości- w miastach się go płaci, podatek od środków transportowych, opłatę od posiadania psów, opłata targowa, opłata administracyjna).

W odniesieniu do podatków których I instancji załatwia organy jednostek samorządu – organem odwoławczym, a więc wyższego stopnia jest SKO.

Od decyzji wydanych w Instancji przed Ministra i SKO nie służy odwołanie tylko wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Nd tymi organami niema organu wyższego stopnia. Ordynacji poszła dalej, nie przewidziała organu wyższego stopnia nad Dyrektorem Izby Skarbowej i Celne, SKO i Ministrze Finansów. Jeżeli to to organy wydają w I instancji decyzję a wydają ją w trybach nadzwyczajnych to środek prawny o nazwie odwołania rozpoznają te same organy. Ordynacja nie wytypowała pojęcia wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zastępując go odwołaniem.

Na gruncie ordynacji mam do czynienia z 2 rodzajami odwołań:

1.odwołaniami do organu wyższego stopnia , czyli odwołanie jako środkiem dewolutywnym, dewolucja kompetencji z niższego na wyższy

2.odwołanie składane do tego samego organu który wydał decyzję pod warunkiem że organem I instancji był Dyrektor Izby Celnej albo Skarbowej, SKO i Minister Finansów, wtedy składane jest odwołanie będące nie dewolutywnym środkiem prawnym.

Strona postępowania podatkowego- art. 133 ordynacji. Stroną w postępowaniu podatkowym jest podatnik, płatnik , inkasent lub ich następca prawny a także osoby trzecie wyliczone w art. od 110 do 117 ordynacji. Pod warunkiem ż te podmioty z uwagi na swój interes prawny żądają czynności organu podatkowego bądź do których czynność organu podatkowego się odnosi albo ich interesu prawnego dotyczy. Podatnikiem jest każdy który otrzymuje jakieś pieniądze.

Płatnik-płatnikiem jest osoba obowiązana do obliczenia i pobrania podatków. Płatnikiem jest no. UŁ.

Inkasent-osoba zobowiązana do pobrania podatku.

Następca prawny- najbliżsi.

Osoby trzecie.

Taki podmiot który jest stroną będą podatnikami jeśli żądają czynności organu ze względu na swój interes prawnych bądź na wniosek w sytuacji postępowań wszczynanych z urzędu będą stronami o ile czynności organu odnosi się do ich interesu prawnego albo działanie organu podatkowego będzie dotyczyło ich interesu prawnego.

Różnica pomiędzy ordynacji a k.p.a. istnieje różnica w zakresie pełnomocnictwa, na gruncie ordynacji pełnomocnikiem może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Sporo różnic w zakresie wszczęcia postępowania -z urzędu następuje w formie postanowienia, k.p.a. nie określa żadnej formy. A datą wszczęcia postępowania z urzędu jest dzień doręczenia postanowienia stronie.

O wielu lat jest w ordynacji art. 165a który umożliwia organowi podatkowemu wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania, bo żądający wszczęcia nie jest stroną nie ma interesu prawnego. W k.p.a. taki przepis w 2011 roku się pojawił dopiero. To jest przykład że ordynacja wyprzedza rozwiązania zawarte w kodeksie.

Podobnie jak w Kodeksie do każdych akt musi być urządzona metryka sprawy. W literaturze dość sceptycznie podchodzi się do tej metryki traktując ją jako formę biurokracji w czystej postaci. Pamiętać jednak trzeba że w tej metryce powinna być wymieniona z imienia i nazwiska każda osoba która dokonuje jakiejkolwiek czynności związanej z prowadzeniem postępowania. Jeżeli tak to o wiele łatwiej jest stwierdzić nie zostały dopuszczone do akt osoby podlegające wyłączeniu a także inne osoby spoza grona pracowników organu podatkowego oraz uczestników postępowania.

Jak na gruncie kodeksu i ordynacji określany jest w języku prawnym proces zmierzający do wydania decyzji?

To jest załatwienie sprawy.

Warunkiem sine qua non wydania pozytywnej decyzji w postępowaniu podatkowym jest wyznaczenie stronie po zakończeniu postępowania dowodowego siedmiodniowego terminu do wypowiedzenia się co do zebranego w sprawie materiału dowodowego. Jest to konkretyzacja zasady czynnego udziału strony w postępowaniu ale jednocześnie konkretyzacja taka która powoduje że naruszenie tej zasady poprzez niewyznaczenie siedmiodniowego terminu w olbrzymiej większości przypadków prowadzi do uchylenia przez sąd administracyjny decyzji podatkowej.

Art. 199a w ordynacji –nie ma odpowiednika na gruncie kodeksu. Organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnych uwzględnia zgody zamiar stron i cel czynności a nie tylko dosłowne oświadczenie woli złożone przez strony. Organ podatkowy zwraca uwagę nie na formę a na treść czynności.

Szerszy katalog dowodów w postępowaniu administracyjnym występuje. Zwłaszcza dowodów nazwanych. Do dowodów nazwanych, poza dowodami z k.p.a.-( dowód z dokumentów, z zeznań świadków, z opinii biegłego, oględziny), w ordynacji zaliczymy :zaliczymy księgi podatkowe, deklaracje złożone przez strony, informacje podatkowe , dokumenty zgromadzone w toku czynności sprawdzających i kontroli podatkowej oraz materiały zgromadzone w toku postępowań karnego, w sprawach o przestępstwa skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia skarbowe.

Od wejścia w życie ordynacji przestała obowiązywać tajemnica bankowa, bowiem na wniosek Naczelnika Urzędu Skarbowego lub Celnego bank musi udzielić informacji o rachunkach, operacjach finansowych, saldach itd.

Księgi podatkowe- posiadają na gruncie postępowania podatkowego szczególną moc dowodową, stanowią dowód tego co wynika z ich zapisów. Kwestii które są zapisane w księgach podatkowych nie potrzeba udowadniać żadnymi innymi środkami dowodowymi. Ale dwa warunki muszą być spełnione:

a)księgi muszą być rzetelnie prowadzone i w sposób niewadliwy

Rzetelne są takie księgi jeśli dokonane w nich zapisy odzwierciedlają stany rzeczywiste.

Za niewadliwe uważa się księgi podatkowo prowadzone zgodnie z zasadami z odrębnych przepisów.

Postępowanie wyjaśniające przed organem I instancji ma wyłącznie postać postępowania gabinetowego. Rozprawa w postępowaniu podatkowym możliwa jest wyłącznie w postępowaniu odwoławczym.

Decyzja co do zasady tak samo ,nie występuje w postępowaniu podatkowym ugoda.

Drobna, ale istotna zmiana dotyczy rektyfikacji decyzji a zwłaszcza uzupełnia decyzji co do rozstrzygnięcia bądź pouczenia o środkach prawnych. Zmiana sprowadza się do tego że organ podatkowy może z urzędu dokonać uzupełnienia lub sprostowania w każdym czasie. Na gruncie kodeksu włącznie w terminie 14 dni, co jest absurdalne.

Druga różnica to taka że na gruncie kodeksu uzupełnienie lub sprostowanie następuje w formie postanowienia na które nie służy zażalenie, na gruncie ordynacji następuje to w formie decyzji (art. 213 par. 3).

Odwołanie na gruncie ordynacji podatkowej jest sformalizowanym środkiem prawnym, zgodnie z art. 222 musi zawierać zarzuty przeciwko decyzji, zaskarżonej decyzji zarzucam: i to trzeba wymienić naruszenie takie a takie…. Istotę i zakres żądania , i po trzecie musi to odwołanie wskazywać dowody uzasadniające żądanie. Nie potrzeba tych dowodów dołączyć ale trzeba wskazać dowody aby organ podatkowy mógł je przeprowadzić.

Są dwa rodzaje odwołań na gruncie ordynacji- dewolutywne i niedewolutywne (zbliżone do wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, ten sam organ który wydał decyzję będzie rozpoznawał odwołanie od tej decyzji).

Rodzaje decyzji które organ odwoławczy może podjąć- katalog tych decyzji nieco różni się od katalogu decyzji z k.p.a. Ale są rodzaje decyzji które są nieznane kodeksowi:

a)decyzja określona w art. 233 par 1 punkt 2 litera b. Organ odwoławczy uchyla decyzję organu I instancji w całości i przekazuje sprawę właściwemu organowi I instancji jeżeli decyzja organu I instancji była wydana z naruszeniem przepisów o właściwości.

Decyzję wydał organ niewłaściwy-decyzja jest dotknięta wadą nieważności. Nie można mieszać trybów zwyczajnego i nadzwyczajnego, i w k.p.a. i w ordynacji. Nie mogąc stwierdzić nieważności organ może jedynie uchylić decyzję, ale na gruncie kodeksu musi przekazać sprawę organowi I instancji, na gruncie ordynacji przekazuje sprawę właściwemu organowi I instancji.

Art. 233 par. 3 – SKO jako organ odwoławczy nie może wydać decyzji reformacyjnej w odniesieniu do uznaniowych organów samorządu terytorialnego. Może takie decyzje jedynie uchylić nie może jej zmienić. Pełne uprawnienia orzecznicze SKO będzie posiadała w odniesieniu do decyzji związanych.

Przez wiele lat odwołanie od decyzji podatkowej nie wstrzymywało wykonania zaskarżonej decyzji. Obecnie kwestie reguluje rozdział XVI a –wykonanie decyzji. Zasada jest taka że decyzja nieostateczna nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie egzekucji administracyjnej, nie podlega wykonaniu chyba że nadano jej rygor natychmiastowej wykonalności. Wniesienie odwołania od takiej decyzji wstrzymuje wykonanie decyzji.

Od 1 stycznia 2013 skreślono art. 230 ordynacji. Dotyczył wymiaru uzupełniającego. Rzecz się sprowadzała do tego że stanowił ten przepis obejście prawa mające na celu niestosowanie zakazu reformationis in peius. Zawsze organ odwoławczy mógł zwrócić decyzję organu I instancji celem dokonania wymiaru uzupełniającego. Zakaz reformationis in peius to gwarancja dla strony że odwołanie nie pogorszy sytuacji prawnej. Na gruncie ordynacji było tak samo, z jednym wyjątkiem. Wniesienie odwołania dawało narzędzie do zwrócenia decyzji organowi I instancji celem podwyższenia podatku.

07.05.2013

Postępowanie egzekucyjne w administracji

Słowo egzekucja oznacza przymusowe wykonanie. Przymusowe wykonanie odbywa się w ramach postępowania egzekucyjnego.

Postępowanie egzekucyjne to uregulowane przez prawo ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organ egzekucyjny i inne podmioty tego postępowania. Cel to doprowadzenie do wykonania obowiązku za pomocą środków przymusu państwowego, metodą przymusu państwowego.

W Polskim systemie prawnym istnieją dwa reżimy postępowania egzekucyjnego:

1.Postepowanie egzekucyjne sądowe uregulowane w kodeksie postępowania cywilnego.

2.Postępowanie egzekucyjne administracyjne uregulowane w ustawie z 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Tekst jednolity pochodzi z 2012 roku w Dz. U nr 1015.

Egzekucji sądowej podlegają obowiązki cywilnoprawne. Organami egzekucji sądowej są komornik sądowy i sąd.

Egzekucji administracyjnej podlegają co do zasady obowiązki administracyjno-prawne, publicznoprawne. Te obowiązki administracyjno–prawne podlegające egzekucji można podzielić na 2 grupy:

a)obowiązki pieniężne- polegają na zapłacie sumy pieniężnej , np.

- podatki, składki na ubezpieczenia społeczne, cła, grzywny i kary pieniężne wymierzone przez organ administracji publicznej, np. za wycięcie drzewa bez zezwolenia kara pieniężna. Organy administracji publicznej w drodze decyzji nakładają kary.

-Inne należności pieniężne nakładane przez organy administracji publicznej, np.

*opłata za ścięcie drzewa.

Z mocy przepisów szczególnych są poddane egzekucji administracyjne mandaty, wynika to z art. 100 kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.

Wymierzanie grzywien za wykroczenia nie jest sprawowaniem administracji publicznej.

*Drugi przykład opłaty za RTV, opłaty abonamentowe.

b)obowiązki niepieniężne- każdy inny niż polegający na zapłacie sumy pieniężnej, np.

-usunięcie samowoli budowlanej

-wydanie nieruchomości wywłaszczonych uprzednio, np. pod budowę autostrady

-wydanie broni posiadanej bez pozwolenia

-obowiązek szczepienia psów

-obowiązek szkolny

Obowiązki można dzielić wedle źródła albo aktu w jakim zostały ustalone. Dokonuje się podziału na:

a)akty indywidualne

-władcze-

*decyzja administracyjna. Przez decyzję administracyjne rozumiemy również decyzje podatkowe.

*postanowienia organów administracji publicznej

-nie władcze-

*akty sam obliczenia-deklaracje i zeznania podatkowe

b)generalne

Akt generalny to jest przepis, norma. Aby akt generalny był podstawą egzekucji administracyjnej musi być to przepis prawa administracyjnego materialnego, który ustanawia obowiązek wprost. W ustawie jest mowa o bezpośrednim ustanowieniu obowiązku. Wprost oznacza że bez potrzeby konkretyzacji obowiązku w drodze wydania aktu indywidualnego/ Przykładem jest obowiązek szczepienia psów.

TK uznał że obowiązek wynikający wprost z przepisu prawa to obowiązek uiszczenia opłat abonamentowych.

Podział aktów na indywidualne i generalne ma charakter dychotomiczny, albo akt jest indywidualny albo generalny.

Orzeczenia sądowe mogą ustanawiać obowiązki poddane egzekucji administracyjnej wyłącznie wtedy gdy przepis szczególny tak stanowi. Przykładem przepisu szczególnego jest art. 27 kodeksu karnego wykonawczego. Sens jest taki że przepadek i nawiązka na rzecz Skarbu Państwa podlega egzekucji administracyjnej.

Podmioty postępowania egzekucyjnego w administracji

1.Organ egzekucyjny- nie może być egzekucji bez organu egzekucyjnego, wierzyciela i zobowiązanego. Organem egzekucyjnym w egzekucji administracyjnej jest wyłącznie organ administracji publicznej. Organ egzekucyjny prowadzi postępowanie egzekucyjne, taka jest jego funkcja w postępowaniu egzekucyjnym. To on dokonuje wyboru środków egzekucyjnych, czyli środków przymusu państwowego.

Kontroluje czynności egzekutora. Inne organy egzekucyjne prowadzą egzekucję należności pieniężnych, a inne niepieniężnych.

Zasadniczym organem egzekucyjnym należności pieniężnych jest Naczelnik Urzędu Skarbowego. Tylko on może stosować wszystkie środki egzekucyjne należności pieniężnych przewidzianych w ustawie, w szczególności tylko on może stosować środek egzekucyjny –egzekucja własności nieruchomości. Naczelnik Urzędu Skarbowego prowadzi egzekucję należności nie tylko tych które wprost zostały przekazane do jego właściwości ale również takich należności których egzekucji nie przekazano do właściwości żadnego organu egzekucyjnego należności i pieniężnych.

Ustawa nie określiła kto jest organem egzekucyjnym danej należności.

Inne organy egzekucyjne należności pieniężnych to:

a)Dyrektorzy Izb Celnych- są organami egzekucyjnymi należności celnych

b)Prezydenci Warszawy i innych wielkich miast-są organami egzekucyjnymi różnych należności , w szczególności podatków i opłat lokalnych , np. podatek od nieruchomości .

Prezydenci wielkich miast jest 46 wielkich miast w sensie formalnym , doktrynalnym.

c)Dyrektorzy oddziałów ZUS-organy ZUS, są to organy egzekucyjne co do składek na ubezpieczenia społeczne.

Te inne niż Naczelnik Urzędu Skarbowego organy egzekucyjne należności pieniężnych prowadzą postępowanie egzekucyjne należności wyraźnie przekazanych do ich właściwości, a ponadto żaden z nich nie może stosować egzekucji z prawa własności nieruchomości.

Pozostałe organy mogą stosować środki egzekucyjne wyraźne określone w tym sensie, że do których stosowania ustawa je umocowuje.

Co do organów egzekucyjnych obowiązków niepieniężnych to właściwość jest rozproszona bardziej niż w obowiązkach pieniężnych. Organem egzekucyjnym należności niepieniężnych o właściwości ogólnej jest wojewoda. Są też nimi wójt , burmistrz, prezydent, starosta, marszałek województwa, inne organy administracji publicznej.

2.Kolejny podmiot postępowania egzekucyjnego w administracji to wierzyciel. Podmiot uprawniony do żądania obowiązków w drodze egzekucji administracyjnej. Tylko wierzyciel może żądać przymusowego wykonania obowiązku. W typowych przypadkach, gdy obowiązek wynika z decyzji administracyjnej wierzycielem jest właściwy do orzekania organ I instancji, np. Naczelnik Urzędu Skarbowego, wójt , starosta , marszałek województwa, wojewoda.

Wierzycielem nie jest Skarb Państwa.

W wielu przypadkach organ egzekucyjny i wierzyciel w danym postępowaniu egzekucyjnym to ten sam podmiot. Występuje kumulacja ról procesowych organu egzekucyjnego wierzyciela. Q egzekucji sądowej jest to nie do pomyślenia.

Przykłady:

W egzekucji należności podatkach dochodowych Naczelnik Urzędu Skarbowego jest wierzycielem i organem egzekucyjnym. Prezydent Warszawy i Prezydenci wielkich miast są zarówno wierzycielami i organami egzekucyjnymi , co do podatków i opłat lokalnych. W gminie, która nie ma statusu wielkiego miasta wójt, burmistrz , prezydent jest wierzycielem podatków od nieruchomości. Natomiast organem egzekucyjnym jest Naczelnik Urzędu Skarbowego.

3.Zobowiązany- podmiot na którym ciąży powinność wykonania obowiązku poddanego egzekucji administracyjnej. Ten podmiot nie nosi miana dłużnik.

Zobowiązanym może być osoba fizyczna, osoba prawna, i te jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, które mogą być stronami postępowania administracyjnego.

Zobowiązanymi być nie mogą osoby korzystające z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Nie można prowadzić egzekucji wobec Prezydenta, trzeba poczekać aż przestanie być Prezydentem. Inne immunitety nie chronią przed egzekucją, co znaczy że poseł, prokurator może być zobowiązanym.

Względem zobowiązanego stosuje środki egzekucyjne się będące sposobami doprowadzenia do wykonania obowiązku. Zobowiązany może wykonać obowiązek poprzez inne osoby , jeśli obowiązek ma charakter zastępowalny. Powinien wykonać obowiązek osobiście jeśli obowiązek ma charakter niezastępowany, jest ściśle związany z osobą.

Zobowiązany może korzystać ze środków prawnych, takich jak zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej, zażalenie na postanowienie, skargę na czynności egzekucyjne, skargę na przewlekłość postępowania, skargi do sądu administracyjnego.

Zobowiązany może działać w postępowaniu egzekucyjnym przez pełnomocnika.

Zobowiązany ponosi koszty postępowania.

4.Organ odwoławczy- jest to organ administracji publicznej właściwy do rozpatrywania zażaleń na postanowienia organu egzekucyjnego.

Organem odwoławczym jest organ wyższego stopnia względem organu egzekucyjnego .

Wobec Naczelnika Urzędu Skarbowego organem odwoławczym jest Dyrektor Izby Skarbowej. Wobec wójtów, burmistrzów, prezydentów, starostów, marszałków województwa organem odwoławczym jest SKO.

Wobec Dyrektora Izby Celnej organem odwoławczym jest Dyrektor Izby Skarbowej.

5.Egzkutor-pracownik organu egzekucyjnego wyznaczony do podejmowania czynności egzekucyjnych faktycznych, wykonawczych.

W egzekucji należności pieniężnych nosi nazwę poborcy skarbowego, a należności niepieniężnych wtedy będzie się nazywał egzekutor.

6.Dłużnik zajętej wierzytelności. Jest to dłużnik zobowiązanego. Zobowiązanego z różnymi osobami mogą wiązać stosunki cywilnoprawne też. Takim dłużnikiem zajętej wierzytelności jest pracodawca, w razie zastosowania środka egzekucyjnego w postaci egzekucji z wierzytelności z wynagrodzenia za pracę. Bank jest dłużnikiem zajętej wierzytelności w razie zastosowania środka egzekucyjnego w postaci egzekucji z wierzytelności. Dłużnik zajętej wierzytelności ma liczne obowiązki związane z zajęciem wierzytelności.

Musi spieniężoną wierzytelność przekazywać organowi egzekucyjnemu zamiast zobowiązanemu.

14.05.2013

Środki egzekucyjne:

Środki egzekucyjne to sposoby doprowadzenia do wykonania obowiązków, przewidziane przez prawo.

Inne środki przewiduje ustawa dla obowiązków pieniężnych, inne dla niepieniężnych.

Środki egzekucyjne obowiązków pieniężnych:

Polegają na spieniężeniu poszczególnych praw majątkowych zobowiązanego i zaspokojeniu wierzyciela z uzyskanej kwoty.

a)egzekucja z pieniędzy polskich

b)egzekucja z wierzytelności wynagrodzenia za pracę

c)egzekucja z wierzytelności z ubezpieczenia społecznego( z emerytur z rent)

d)egzekucja z wierzytelności z rachunku bankowego

e)egzekucja z weksla

f)egzekucja z akcji

g)egzekucja z prawa własności rzeczy ruchomej

h)egzekucja z prawa własności nieruchomości (stosuje go tylko Naczelnik Urzędu Skarbowego)

Środki egzekucyjne obowiązków niepieniężnych

a)grzywna w celu przymuszenia-ten środek można stosować do każdego obowiązku niepieniężnego. Jest to jedyny w ustawie środek egzekucyjny przymuszający, co oznacza że jego zastosowanie nie prowadzi bezpośrednio do wykonania obowiązku. Jego działanie jest pośrednie, przez wyrządzenie dolegliwości finansowej, pieniężnej ma skłonić zobowiązanego do wykonania obowiązku.

Wszystkie pozostałe środki egzekucyjne i obowiązków pieniężnych i niepieniężnych mają charakter zaspokajający, to znaczy ich zastosowanie prowadzi bezpośrednio do wykonania obowiązku.

b)wykonanie zastępcze-polega na wykonaniu przez inną niż zobowiązany osobę wybraną przez organ egzekucyjny na koszt zobowiązanego i na ryzyko odpowiedzialności odszkodowawczej zobowiązanego. Ten środek egzekucyjny można stosować do obowiązków zastępowalnych i nie związanych z osobą, np. jeśli trzeba rozebrać kawałek pasa drogowego.

c)odebranie rzeczy ruchomej-broni posiadanej bez pozwolenia

d)odebranie nieruchomości (nieruchomości wywłaszczonej) których zobowiązany nie chce wydać dobrowolnie

e)opróżnienie lokalu czyli tzw. eksmisja, np. lokalu zajmowanego przez żołnierza zawodowego gdy ustał tytuł prawny do zajmowania tego lokalu i wydano decyzję nakazującą

f)przymus bezpośredni- polega na zagrożeniu zastosowania lub zastosowaniu skutecznych środków w celu usunięcia oporu zobowiązanego i innych osób

Zasady stosowania środków egzekucyjnych

1.Zasada prawnego obowiązku prowadzenia egzekucji administracyjnej- wierzyciel jest zobowiązany podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych. Musi złożyć wniosek do organu egzekucyjnego o wszczęcie egzekucji. Do tego wniosku musi załączyć tytuł wykonawczy. Tytuł wykonawczy jest dokumentem który stanowi podstawę wszczęcia i prowadzenia egzekucji, sporządzony wg wzoru ustalonego przez Ministra Finansów.

2.Zasada zagrożenia egzekucją-wierzyciel przed złożeniem wniosku do organu egzekucyjnego o wszczęcie egzekucji jest zobowiązany do uprzedniego doręczenia zobowiązanemu pisemnego upomnienia zagrożeniem zastosowania środków egzekucyjnych.

3.Zasada stosowania wyłącznie środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie. Organ egzekucyjny może stosować tylko takie sposoby doprowadzenia do wykonania obowiązku które są przewidziane w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Organ egzekucyjny nie może stosować innych skutecznych sposobów.

4.Zasada stosowania środków egzekucyjnych najmniej uciążliwych dla zobowiązanego. Jeśli jest możliwość wyboru pomiędzy środkami egzekucyjnymi organ egzekucyjny powinien zastosować środek najmniej uciążliwy dla zobowiązanego.

Środki prawne w postępowaniu egzekucyjnym.

1.Zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej- jest to środek prawny służący tylko zobowiązanemu w początkowym stadium postępowania egzekucyjnego. Zobowiązany ma 7 dni na wniesienie zarzutów, licząc od daty doręczenia mu odpisu tytułu wykonawczego. W tym odpisie jest pouczenie o możliwości i trybie wniesienia zarzutów. Odpis doręcza egzekutor wraz z przystąpieniem do czynności egzekucyjnych.

Celem zarzutów jest doprowadzenie do umorzenia postępowania egzekucyjnego. W razie uwzględnienia zarzutów organ egzekucyjny umarza postępowanie. Organ egzekucyjny umarza postępowania bez osiągnięcia celów dla którego zostało wszczęte, oznacza że nie doszło do wykonania obowiązku przymusowego.

W jednym przypadku uwzględnienie zarzutów nie prowadzi do umorzenia postępowania tylko do zastosowania mniej uciążliwego środka egzekucyjnego, zmiany środka na mniej uciążliwy dla zobowiązanego.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego może być przeszkodą w późniejszym ponownym wszczęciu postępowania egzekucyjnego co do tego samego obowiązku i tego samego zobowiązanego., np. wtedy gdy zobowiązany wniósł zarzuty uzasadniając je wcześniejszym wykonaniem lub przedawnieniem obowiązku. W innych przypadkach umorzenie postępowania nie stoi na przeszkodzie późniejszemu ponownemu wszczęciu postępowania egzekucyjnego, np. wtedy gdy uwzględniono zarzuty z powodu braku uprzedniego doręczenia upomnienia zobowiązanemu lub z powodu braku w tytule wykonawczym.

Podstawy czyli przyczyny zarzutów są wyliczone w ustawie , zobowiązany nie może skutecznie wnieść zarzutów z powody jakiegokolwiek naruszenia prawa.

Zarzuty są .. przez organ egzekucyjny po uzyskaniu stanowiska wierzyciela. Jest jeden wyjątek kiedy nie trzeba stanowiska. W większości przypadków stanowisko wierzyciela jest wiążące dla organu egzekucyjnego.

2.Kolejny środek prawy to zażalenie na postanowienie. Zażalenie służy wtedy gdy ustawa tak stanowi, tzn. ustawa stanowi że na postanowienie wydane w określonej kwestii służy zażalenie, np. na postanowienie organu egzekucyjnego w sprawie zarzutów służy zażalenie .

Na postanowienie wierzyciela zawierające stanowisko w sprawie zarzutów służy zażalenie.

Na postanowieni organu nadzoru o oddaleniu skargi na czynności egzekucyjne służy zażalenie.

Uprawniony do wniesienia zażalenia jest z reguły zobowiązany lub wierzyciel albo obaj.

Postanowienie na które służy zażalenie doręcza się adresatowi na piśmie wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o trybie wniesienia zażalenia.

Organem właściwym do rozpatrzenia zażalenia jest organ odwoławczy, organ wyższego stopnia względem organu egzekucyjnego. Najczęściej postanowienia wydaje organ egzekucyjny. Zażalenie na postanowienie wierzyciela rozpatruje organ wyższego stopnia nad wierzycielem. Zażalenia na postanowienia organu nadzoru rozpatruje organ wyższego stopnia względem organu nadzoru

3.Skarga na czynności egzekucyjne- skarga na czynności egzekucyjne czyli czynności faktyczne, wykonawcze (nie na postanowienie), podejmowane przez egzekutora i organ egzekucyjny. Najczęściej to skargi na czynność zajęcia prawa majątkowego.

Do wniesienia skargi na czynności egzekucyjne jest uprawniony zobowiązany. Skargę rozstrzyga organ nadzoru nad organem egzekucyjnym. Na postanowienie organu nadzoru o oddaleniu skargi służy zażalenie do organu wyższego stopnia.

4.Skarga do wojewódzkiego sądku administracyjnego- służy na postanowienia na które służy zażalenie po wyczerpaniu zażalenia.

Skargę do WSA może wnieść zobowiązany i wierzyciel nie będący organem egzekucyjnym.

5.Wniosek o wyłączenie prawa majątkowego spod egzekucji, tzw. wniosek osoby trzeciej.

Osobą trzecią jest podmiot niebędący zobowiązanym którego prawo majątkowe zostało omyłkowo zajęte w trybie egzekucji prowadzonej względem innej osoby. Zobowiązany posiada rower który użyczył mu znajomy, a poborca skarbowy zajął ten rower, tak jakby był własnością zobowiązanego.

Zobowiązany otrzymał w leasing maszyny produkcyjne a poborca skarbowy je zajął tak jakby były one własnością zobowiązanego.

Spółka z.o.o. ma wspólnika będącego zobowiązanym. W toku egzekucji wobec zobowiązanego zajęto rachunek bankowy na którym były środki spółki z.o.o a nie rachunek bankowy zobowiązanego.

Osoba trzecia może żądać wyłączenia prawa spod egzekucji jeśli twierdzi że to prawo przysługuje jej a nie zobowiązanemu. Jeżeli osobie trzeciej nie uda się udowodnić przed organem egzekucyjnym swojego prawa to można wnieść zażalenie do organu odwoławczego albo bez wyczerpania zażalenia można wnieść powództwo do sądu powszechnego. Wtedy sąd powszechny rozstrzyga czy osobie trzeciej służy prawo czy nie. Sąd administracyjny nie bada takich spraw.

W ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jest postępowanie zabezpieczające także, ma na celu zapewnienie skutecznej egzekucji. Poprzedza postępowanie egzekucyjne. Organ egzekucyjny ustanawia zabezpieczenie jeśli brak zabezpieczenia mógłby utrudnić egzekucję. W przypadku należności pieniężnych najczęściej stosowanym środkiem zabezpieczenia jest zajęcie zabezpieczenia np. zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego. W skutek zajęcia zobowiązany nie może rozporządzać swoim prawem. Dłużnik zajętej wierzytelności nie może spieniężonej wierzytelności wypłacić zobowiązanemu ani innej osobie wskazanej przez zobowiązanego. Np. w razie zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego zobowiązany nie może wypłacać środków z rachunku bankowego ani dokonywać przelewów. Spieniężoną wierzytelność dłużnik zajętej wierzytelności przekazuje na rachunek organu egzekucyjnego.

W odniesieniu do zobowiązań podatkowych pierwszeństwo mają przepisy ordynacji podatkowej o zabezpieczeniu.