WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA

Analiza i modelowanie systemów informatycznych

Sprawozdanie z zajęć laboratoryjnych nr 1

Prowadzący : mgr inż.. Łukasz Laszko

Grupa: I0H1S4

Wykonał: Marek Oleksiak

Treść zadania

Firma zajmująca się produkcją oprogramowania z dziedziny bezpieczeństwa teleinformatycznego zaobserwowała, że na rynku pojawiła się konkurencja stanowiąca potencjalne zagrożenie dla obecnej pozycji Firmy. Firma nie wspiera swoich procesów biznesowych środkami IT. Firma zdecydowała, że należy dokonać czynności przygotowawczych do wdrożenia takiego wsparcia, dzięki któremu oczekuje się poprawy celności procesów biznesowych. Aby zidentyfikować procesy biznesowe, które mogłyby otrzymać wsparcie środkami IT zlecono przeprowadzenie modelowania biznesowego, którego artefakty posłużą do podjęcia dalszych decyzji.*

Jesteś członkiem zespołu wykonującego modelowanie biznesowe dla Firmy, deklarującego wykonanie zadania zgodnie z IBM Rational Unified Process.

W zespole występujesz w roli analityka procesów biznesowych (Business-Process Analyst) mając za zadanie identyfikację celów biznesowych a następnie znalezienie aktorów biznesowych i biznesowych przypadków użycia.

W zespole pełnisz ponadto rolę architekta procesów biznesowych (Business Architect) mając do wykonania część analizy architektonicznej biznesu (Business Architectural Analysis). Analiza ogranicza się do budowy biznesowego modelu analitycznego dla systemów biznesowych ściśle związanych z realizacją usług Firmy, tj. bez aspektów administracyjnych jak kadry, płace itp.

Na podstawie zbudowanego przez ciebie modelu określone zostaną elementy, które objęte zostaną wsparciem przez środki IT.

Wynikami realizacji zadań są:

• biznesowy model przypadków użycia (business use-case model):

  • cele biznesowe (business goals);

  • aktorzy biznesowi (business actors);

  • biznesowe przypadki użycia (business use-cases);

  • diagram biznesowych przypadków użycia (business use-case diagram);

• biznesowy model analityczny:

  • system biznesowy (business system);

  • zasady biznesowe (business rules);

  • pracownicy biznesowi (business worker);

  • encje biznesowe (business entity);

  • zdarzenia biznesowe (business event);

  • realizacje biznesowych przypadków użycia:

• diagram aktywności (activity diagram);

• diagram klas (class diagram).

Motywacja:

Właściciel firmy świadczącej usługi związane z produkcją oprogramowania z dziedziny bezpieczeństwa teleinformatycznego chce zaznaczyć swoją obecność na rynku i wyjść do klientów z konkurencyjną ofertą. Dotychczas organizacja nie wykorzystywała środków IT do wsparcia swojej działalności.

Zadania realizowane przez firmę:

• produkcja oprogramowania do zabezpieczania komputerów (antywirus, personal firewall, monitor sieci, system do kontroli treści w Internecie, system do zabezpieczania zasobów lokalnych itp.);

• sprzedaż oprogramowania, którego brak w ofercie produkcyjnej firmy (np. skaner bezpieczeństwa);

• wdrażanie i konfiguracja oprogramowania do zabezpieczeń komputerów, pochodzącego od innych producentów;

• ekspertyzy bezpieczeństwa istniejących rozwiązań;

• szkolenia z zakresu zabezpieczania komputerów;

• przygotowanie ofert dla klientów.

 

Nadzieje:

Firma bezpośrednio wiąże następujące nadzieje z wprowadzenia środków IT:

• zmniejszenie nakładu pracy administracyjnej związanej z przygotowaniem dokumentacji;

• zmniejszenie ilości dokumentacji papierowej;

• zmniejszenie kosztów wytwarzania oprogramowania;

• zwiększenie wydajności;

• zwiększenie przezroczystości działań;

• zwiększenie atrakcyjności i popytu na usługi;

• budowa swojego wizerunku z wykorzystaniem Internetu;

• zwiększenie bezpieczeństwa przechowywanych informacji technicznych.

Część 1. Biznesowy model przypadków użycia

Cele biznesowe

Tworzenie biznesowego modelu przypadków użycia rozpoczęto od sprecyzowania Celów biznesowych. Cele biznesowe opisują co ma być zrealizowane w ramach działania organizacji, a nie w jaki sposób to osiągnąć. Na podstawie nadziei organizacji przedstawionych w zadaniu wyszczególniono następujące cele biznesowe:

• Zmniejszenie nakładu pracy administracyjnej związanej z przygotowaniem dokumentacji papierowej

• Zmniejszenie ilości dokumentacji papierowej

• Zmniejszenie kosztów wytwarzania oprogramowania

• Zwiększenie wydajności

• Zwiększenie przezroczystości działań

• Zwiększenie atrakcyjności i popytu na usługi

• Budowa swojego wizerunku z wykorzystaniem Internetu

• Zwiększenie bezpieczeństwa przechowywanych informacji technicznych

Wymienione powyżej cele biznesowe przedstawiono na rysunku 1.

Rysunek 1

Aktorzy biznesowi

Kolejnym etapem modelowania jest zdefiniowanie aktorów biznesowych. Aktor biznesowy to byt reprezentujący role odgrywane przez kogoś lub coś w środowisku biznesowym. Aktorzy odzwierciedlają grupę ludzi lub elementów, a nie pojedyncze jednostki. Podczas modelowania zdefiniowano następujących aktorów biznesowych:

• Klient

• Dyrektor

• Niezależny dystrybutor oprogramowania

• Agencja do spraw wizerunku

• Firma księgowa

Powyższych aktorów przedstawiono na rysunku numer 2.

Rysunek 2

Biznesowe przypadki użycia

Na rysunku numer 3 przedstawiono diagram biznesowych przypadków użycia zmapowanych na cele biznesowe organizacji. Dzięki temu diagramowi można w łatwy sposób zorientować się które przypadki użycia realizują poszczególne cele biznesowe.

Rysunek 3

1.4. Diagram biznesowych przypadków użycia

Po określeniu przypadków użycia oraz aktorów biznesowych należy zobrazować relacje łączące aktorów i przypadki użycia w postaci diagramu. Diagram ten przedstawiono na rysunku 4.

Rysunek 4

Część 2. Biznesowy model analityczny

2.1. System biznesowy

Tworzenie biznesowego modelu analitycznego rozpoczęto od określenia systemu biznesowego. System biznesowy to zestaw ról i zasobów, które służą danym celom. System biznesowy w ramach realizacji zadania przedstawiono na rysunku numer 5.

Rysunek 5

2.2. Zasady biznesowe

Zasady biznesowe to ograniczenia w kontekście biznesowym. Zdefiniowane zasady biznesowe w odniesieniu do encji przedstawiono na rysunku 6.

Rysunek 6

2.3. Pracownicy biznesowi

Kolejnym etapem w tworzeniu biznesowego modelu analitycznego jest określenie pracowników biznesowych. Pracownik biznesowy odzwierciedla rolę w realizacji biznesowego przypadku użycia. W tym etapie wyróżniono następujących pracowników biznesowych:

• Programista

• Dyrektor

• Doradca

• Sprzedawca

• Sekretarka

• Pośrednik

Rysunek 7

2.4. Encje biznesowe

Kolejnym etapem jest wyszczególnienie encji biznesowych. Są one reprezentacją obiektów, które są manipulowane poprzez aktorów i pracowników biznesowych. W kontekście realizacji zadania sprecyzowano następujące encje:

• Program

• Usługa

• Dokumentacja

• Przetart

• Strona internetowa

• Umowa

• Audyt

• Szkolenie

Rysunek 8

Warto w tym momencie wspomnieć, że encje nie mogą inicjalizować jakiejkolwiek interakcji. Są to elementy pasywne w systemie.

2.5. Zdarzenia biznesowe

Zdarzenia biznesowe to zewnętrzne oraz wewnętrzne zdarzenia wymajające pewnej reakcji. Rysunek 9 przedstawia zdarzenia biznesowe w odniesieniu do modelowanego systemu w raz ze związkami z odpowiednimi encjami.

Rysunek 9

2.6. Realizacje biznesowych przypadków użycia

2.6.1 Diagramy aktywności

Rysunek 10

Rysunek 11

2.6.2. Diagram klas

Ostatnim elementem procesu modelowania tego systemu jest stworzenie diagramu klas. Otrzymany diagram prezentujący klasy w systemie oraz relacje między nimi jest przedstawiony na rysunku numer 12.

Rysunek 12

3. Wnioski

Modelowanie biznesowe jako pierwszy etap tworzenia dowolnej aplikacji biznesowej pozwala w znacznym stopniu na poznanie modelowanego systemu. Poprzez realizacje kolejnych punktów zadania laboratoryjnego mieliśmy możliwość dokładnego poznania tego procesu. Mimo, że model biznesowy dotyczy w większym stopniu organizacji dla której będzie wytwarzany system, a nie dla działu IT, jest również dla niego znacznie przydtany.