SITOSTEROLE:
B-sitosterol (kiełkujących ziarnach). Działanie p. zapalne i p. prostatowe (korzeń i nasiona dyni) preparat Pepasterol.
HORMONY STEROIDOWE:
-Płciowe: testosteron, estrogen, progesteron
-Kory nadnercza: kortyzon, kortyzol, aldosteron
KWASY ŻÓŁCIOWE:
Fel tauri- żółć wołowa.
Kw. cholowy, deoksycholowy, dehydrocholowy, chenodeoksycholowy, ursodeoksycholowy, lutocholowy.
SAPONINY STEROIDOWE:
-Rusgogenina (ruscus aculeatus) ruszczyk kolczasty. Ma działanie jak escyna – uszczelniające naczynia krwionośne (w żylakach)
WITANILOIDY:
Są o charakterze laktonów
-Witaferyna- właściwości adaptogenne
GLIKOZYDY NASERCOWE:
-Kardenolidowe
-Bufadienolidowe
Działają bezpośrednio na mięsień sercowy:
-Inotropowo- Zwiększanie siły skurczu mięśnia sercowego
-Tonotropowo- Zwiększanie napięcia włókien sercowego
-Batmotropowo- Zwiększanie pobudliwości mięśni komór serca
-Dromotropowo- hamowanie przewodnictwa w układzie przewodnictwa serca
Surowce:
-Digitalis lamatae folium- liść naparstnicy wełnistej
-Digitalis purpurae foluim- liść naparstnicy purpurowej- digitoksyna
-Convaliae herba- ziele konwalii- konwaliatoksyna
-Adonis vernalis herba- ziele miłka wiosennego- adonitoksyna
-Strofantus semen- nasienie strofantusa
Bufadienolidy:
Scillae bulbus- cebula morska
IRYDOIDY:
Właściwości fizykochemiczne:
Ciecze lub ciała stałe o wysokiej temperaturze topnienia. Gorzki smak. Zabarwienie (dotyczy aglikonów) ma związek z czernieniem surowców podczas suszenia.
Właściwości farmakologiczne:
Właściwości goryczowe
AUCUBINA (=Aucubozyd)
-Euphrasiae herba- ziele świetlika
-Plantaginis lancatae folium- babka lancetowata
-Verbasci flos- liść dziewanny
Właściwości: Przeciw zapalne, bakterio statyczne
Harpagozyd (harpagophytum procumbens)- czarci pazur
Surowiec: Harpagophyti radix- właściwości przeciw zapalne (w chorobach stawów)
-Loganina (strychni semen)- kulczyba
Surowiec: Menyanthidis folium (liść bobrka)- właściwości goryczowe, przeciw zapalne.
-oleo europeina- olea folium- zawiera europeinę- obniża ciśnienie i poziom cholesterolu.
WALEPOTRIATY:
-walcrat
-acetowalcrat
-dihydrowaltriat
Valerianae radix- korzeń kozłka- wł uspokajające
GENCJOPIKRYNA- występuje w goryczce- wł goryczowe
LOGANINA- Menyanthidis folium- roślina wieloletnia o pełzającym kłączu, występuje na terenach mokrych. Surowcem są całe potrójne liście bobrka o oznaczonym wskaźniku goryczy. Zastosowanie: pobudza łaknienie i trawienie
-Gentianae radix- goryczka żółta- wieloletnia roślina zielna, rośnie w górach
Główne ciała czynne: gencjopikrozyd
-amarogentyna- najbardziej gożka substancja- 58 mln- wskaźnik
-gencjanoza- tri sacharyd zamiast skrobii
Zastosowanie takie jak poprzednie
Centauri herba- ziele tysiącznika- roślina zielona 2 letnia, rośnie w Polsce w widnych częściach lasu. Substancje goryczowe o budowie irydoidowej: gencjopikrozyd, centauropikryna, amarogentyna. Działanie i zastosowanie takie jak wyżej.
-Valeriane radix- korzeń kozłka w wilgotnych zaroślach- surowcem są narządy podziemne. Skład chemiczny: valepotriaty (najwięcej w kłączu)- główny składnik jest valtrat, olejek eteryczny, kwas walerenowy. Działanie uspokajające
-Plantagini lancaolate folium- surowcem są wysuszone o oznaczonej ilości irydoidów.
Aucubina- Aucubozyd, śluzy, na drogi oddechowe działanie wyksztuśne
-Euphrasiae herba- ziele świetlika- glikozydy irydoidowe (Aucubina), garbniki. Zastosowanie do oczu w stanach zapalnych spojówek
-Harpagophyti radix- p zapalne na reumatyzm
ZWIĄZKI SIARKI:
-Glukozynolaty(olejki goryczne)
-Olejki czosnkowe
Glukozynolaty- związki glikozydowi izosiarczkucyjanianu. Występują w rodzinie brassi cacae (kapustowate)
Wł. Fizykochemiczne: oleiste ciecze, lotne związki, nietrwałe (ulegają rozpadowi)
Wł. Farmakologiczne: drażnią skórę i błony śluzowe(działanie rozgrzewające), działanie bakteriostatyczne i fungostatyczne, żółciopędne i żółciotwórcze.
Synargina: CH2=CH-CH2-N=C=S+GL+KHSO4- związek lotny
Sinapis Nigre semen- gorczyca czarna
SYNALBINA:
Eopucae semen- gorczyca biała
GLUKOBRASCYNA
OLEJKI CZOSNKOWE:
Allina2CH2=CH-CH2-SO-CH2-CHNH2-COOHCH2=CH-CH2-S-SO-CH2-OH=CH2- allicyna
Alli sativi bulbus- cebula czosnku- wł bakteriobójcze, pobudza łaknienie, hipotensyjnie, drażniąco na skórę i błonę dróg oddechowych, obniża lipidy i cholesterol, wł przeciw robacze, obniża poziom cukru
Ajoeny- antyagregacyjnie w czosnku
Alli cepae bulbus- cebula cebuli- podobne właściwości do czosnku, dodatkowo leczenie blizn- prep. Cepax