3.1. Włochy

3.1.1. przepisy prawne regulujące działanie sektora MŚP

We Włoszech zgodnie z Zaleceniem Komisji Europejskiej nr 2003/261/WE, obowiązują identyczne przepisy dotyczące definiowania sektora MŚP, jak w pozostałych krajach Unii Europejskiej¹. Od 2008 roku, kiedy to ustanowiono nową regułę definiowania małych i średnich przedsiębiorstw, we Włoszech wyróżnia się firmy: mikro, małe i średnie².

Działalność przedsiębiorstw w tym kraju regulowana jest poprzez Kodeks Prawa Cywilnego z 1942 roku, z późniejszymi zmianami oraz reforma dotycząca spółek kapitałowych i spółdzielczych, istniejąca od stycznia 2004 roku. Zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie Prawa Cywilnego, każda działalność gospodarcza podlega we Włoszech wpisowi do Rejestru Przedsiębiorstw. Rejestry te prowadzą Izby Handlowe właściwe terytorialnie³. Do rodzajów działalności obejmujących obowiązek wpisu do rejestru należą: działalność transportowa, działalność bankowa i ubezpieczeniowa oraz działalność rolnicza, produkcja, a także pośrednictwo w przepływie towarów i usług⁴.

Od 2009 roku istnieje we Włoszech procedura „Communicazione Unica”, która umożliwia założenie przedsiębiorstwa dzięki jednemu tylko wzorowi formularza, który zastąpił wszystkie inne wcześniej wymagane dokumenty⁵. Od kwietnia 2010 roku, złożenie wszystkich dokumentów potrzebnych do rejestracji przedsiębiorstwa we Włoszech możliwe jest tylko i wyłącznie drogą elektroniczną lub przy pomocy nośnika elektronicznego, po potwierdzeniu podpisem elektronicznym. Obowiązek rejestracji firmy w ten sposób nie dotyczy jednak podmiotów takich jak: stowarzyszenia czy przedstawicielstwa firm zagranicznych, które podlegają rejestracji tylko w Wykazie Gospodarczo – Administracyjnym, a nie w Rejestrze Przedsiębiorstw. Obowiązek rejestracji elektronicznej nie dotyczy również przedsiębiorców indywidualnych⁶.

Dzięki procedurze „Communicazione Unica” przyszły przedsiębiorca wypełnia jedynie wniosek o przyznanie numeru identyfikacji podatkowej Partita IVA oraz wniosek o wpis do rejestru w izbie handlowej, zatwierdza dokumenty podpisem elektronicznym i wysyła je do izby handlowej. Izba natomiast przesyła te dokumenty kolejnym instytucjom, czyli m.in.: urzędowi skarbowemu, zakładowi ubezpieczeń z tytułu wypadków oraz ubezpieczeń społecznych. Znacznie skraca to proces rejestracji działalności gospodarczej, bowiem w ciągu 5 dni izba handlowa wysyła wiadomość zwrotną, informującą o wpisie do rejestru spółek, a zakład ubezpieczeń umieszcza przedsiębiorstwo w rejestrze INPS w terminie do 7 dni, od daty wysłania formularza⁷.

We Włoszech działalność gospodarczą można prowadzić w różnych formach organizacyjno – prawnych. Zalicza się do nich firma jednoosobowa oraz spółki: zwykła, we wspólnym imieniu, komandytowa, komandytowo – akcyjna, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjna. Firmy z sektora MŚP najczęściej zakładają we Włoszech firmy jednoosobowe, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki spółdzielcze z o.o.⁸.

We Włoszech istnieje ochrona własności przemysłowej. Występują dwa rodzaje patentów oraz znak firmowy. Wśród patentów wyróżnia się ochronę dotyczącą wynalazków o zastosowaniu przemysłowym. Patent ten przyznawany jest na okres 20 lat, bez możliwości przedłużania tego okresu, natomiast modele użyteczne dotyczą konkretnych urządzeń, o określonej strukturze, kształcie i cechach indywidualnie nadanych tym urządzeniom. W tym przypadku ochrona wynosi 10 lat, również bez możliwości jej przedłużania. W kraju członkowskim UE istnieje możliwość zarejestrowania znaku firmowego, ta ochrona udzielana jest bezterminowo. Warunkiem uzyskania ochrony znaku firmowego jest jego nowość na terytorium państwa włoskiego, może to być znak zarejestrowany już w innym kraju, warunkiem jest brak popularności tego znaku⁹.

Do podatków dotyczących działalności małych i średnich firm działających na terenie Włoch należy podatek dochodowy od osób prawnych, podatek dochodowy od osób fizycznych oraz podatek VAT. Podatek dochodowy od osób prawnych na Półwyspie Apenińskim pobierany jest na poziomie krajowym i lokalnym, w wysokości odpowiednio 33 oraz 3,9%. Podatek regionalny od prowadzenia działalności gospodarczej może być zwiększany lub zmniejszany maksymalnie o 1% w zależności od ustaleń władz lokalnych. Podatek dochodowy od osób fizycznych jest podatkiem progresywnym, stawka podatku zależna jest od wysokości osiągniętego dochodu. Obecnie wyróżnia się pięć stawek podatku: 43%, 41%, 38%, 27% oraz 23%. Na mocy dekretu „Salva Italia” w 2012 roku wprowadzony został podatek od nieruchomości, właściciele jednej nieruchomości płacą podatek w wysokości 0,4% natomiast od drugiej nieruchomości stawka podatku wynosi 0,76%. Gmina ma prawo zwiększyć lub zmniejszyć obowiązującą stawkę podatku o 0,3%¹⁰.

---

1. Komisja Europejska, Zalecenie Komisji z dnia 6 maja 2003r. dotyczące definicji przedsiębiorstw mikro, małych i średnich, 2003r., s. 1↩

2. Zgodnie z art. 1 załącznika I do Rozporządzenia Komisji ( WE ) nr 800/2008:

   Średnie przedsiębiorstwa – zatrudniają mniej niż 250 pracowników, obroty roczne nie przekraczają 50 mln euro, suma bilansowa jest niższa niż 43 mln euro;

   Małe przedsiębiorstwa – zatrudniają mniej niż 50 osób, obroty roczne są niższe niż 10 mln euro, suma bilansowa również nie przekracza 10 mln euro;

   Mikro przedsiębiorstwa – zatrudniają maksymalnie 10 osób, obroty roczne oraz suma bilansowa są niższe niż 2 mln euro.↩

3. K. Żyndul, G. Pyliński, Zakładanie działalności gospodarczej w krajach Unii Europejskiej, Red. Aleksander Żołnierski, Warszawa, 2004, s. 88↩

4. A, Brożkowska, K. Wrana, Małe i średnie firmy na rynkach międzynarodowych, CTC Polska Sp. Z o.o., Opole 2008, s. 69 ( PDF „STR. 54M PRAWO I FINANSOWANIE )↩

5. Ambasada RP w Rzymie, Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej we Włoszech Vademecum dla przedsiębiorcy, Rzym 2012, s. 15↩

6. K. Żyndul, G. Pyliński, Zakładanie działalności gospodarczej w krajach Unii Europejskiej, Red. Aleksander Żołnierski, Warszawa, 2004, s. 88↩

7. M. Sadłowska, Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Lublin 2013, s. 6-7↩

8. Ambasada RP w Rzymie, Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej we Włoszech Vademecum dla przedsiębiorcy, Rzym 2012, s. 5↩

9. Ministerstwo Gospodarki, Broszura informacyjna dla Eksportera po rynku Republiki Włoskiej, Warszawa 2012, s. 8↩

10. Ministerstwo Gospodarki, Broszura informacyjna dla Eksportera po rynku Republiki Włoskiej, Warszawa 2012, s. 6↩