Czynniki szkodliwe w środowisku pracy.
Czynniki szkodliwe w środowisku pracy - to czynniki, których oddziaływanie na pracownika prowadzi lub może prowadzić do powstania choroby zawodowej lub innego schorzenia związanego z wykonywaną pracą. Czynniki szkodliwe w środowisku pracy można podzielić na następujące kategorie:
- czynniki fizyczne np. hałas,
- czynniki chemiczne np. benzen,
- pyły np. pył drzewa twardego.
Czynniki uciążliwe w środowisku pracy - to czynniki, których oddziaływanie na pracownika może być przyczyną złego samopoczucie lub nadmiernego zmęczenia, które nie prowadzi jednak do trwałego pogorszenia stanu zdrowia. Mogą one jednak prowadzić do dłuższej nieobecności pracownika z powodu choroby i obniżenia wydajności. Do głównych czynników o charakterze uciążliwym zaliczyć można następujące kategorie:
- Mikroklimat
- Monotonia
-Obciążenie psychiczne
-Obciążenie statyczne
-Oświetlenie
- Wysiłek fizyczny
Systemy projektowane i projektujące systemy projektowane
W wyniku projektowania powstaje coś więcej niż sam „przedmiot projektowany” - niezależnie od tego, czy projektant zdaje sobie z tego sprawę, czy też nie. Zaprojektowany i następnie wykonany przedmiot techniczny (artefakt) swoim istnieniem zmienia zastany fragment rzeczywistości. Można więc stwierdzić, że projektant konceptualnie modyfikuje pewien fragment rzeczywistości, wprowadzając do niego (również konceptualnie) wirtualne „przedmioty projektowane”. Trudno z góry dokładnie określić granicę zmienianej rzeczywistości. Jest to jedna z ważnych przyczyn brakujących pełnej przewidywalności wszystkich skutków projektowania. Zakreślając jednak (z uświadomym ryzykiem) pewien fragment rzeczywistości, w stosunku do którego przewidujemy oddziaływanie zmiany, zbliżamy się do pojęcia przedmiotu projektowanego.
Składa się on – jak cały realny świat – z pewnych obiektów (ludzi, zwierząt, roślin, przedmiotów technicznych, tworów geologicznych itp.) oraz różnorodnych relacji (stosunków, zależności, związków) zachodzących między nimi. W ten sposób definiujemy system – przedmiotem projektowania jest więc system będący fragmentem rzeczywistości (nadsystemu). System ten działa w sposób celowy i zaplanowany, lecz działania te są w określony sposób uzależnione od warunków zewnętrznych.
Zmiany wprowadzane do systemu wskutek projektowania mogą być przewidywalne lub nieprzewidywalne w odniesieniu do ich rodzaju, siły oddziaływania, kosztów, zasięgu czasu ujawniania się i okresu trwania. Zmiany te mogą być ponadto pożądane lub niepożądane, albo – pozytywne lub negatywne (z możliwym stopniowaniem tej cechy w wymienionym zakresie znaczeniowym)......... W przypadku projektowania systemów złożonych z ludzi i obiektów technicznych, „człon techniczny” przedmiotu projektowania powinien być dostosowany do człowieka, zaś „człon człowieczy” - do części technicznej”. Jest to zasada „projektowania humanistycznego”, które bazuje na dorobku ergonomii.
Przedmiotem projektowania ergonomicznego jest system złożony zawsze z dwóch podsystemów: ludzkiego oraz technicznego. Jest to klasyczny obiekt badań ergonomii nazwany systemem (lub układem): człowiek-maszyna, człowiek-praca lub człowiek-obiekt techniczny. Z uwagi na wymóg jednoznaczności i ogólności w dalszych rozważaniach używana będzie nazwa człowiek-obiekt techniczny.
Systemy projektujące
Zespołowość (grupa) sprawcy projektowania. Sprawcę procesu projektowania można więc potraktować jako system projektujący złożony z projektantów jako elementów systemu, z wzajemnych powiązań i relacji o charakterze informacyjnym oraz emocjonalnym, mający określone, obustronne związki z otoczeniem. System projektujący i jego otoczenie – struktura hierarchiczna. OTOCZENIE SYSTEMU PROJEKTUJĄCEGO( eksperci, zleceniodawca, inwestor, wykonawca, transport, użytkownik, serwis, ekolog)Generalny projektant ->pracownie-> zespoły
Ergonomiczne kryteria projektowe
Kryteria są merytoryczną i metodologiczną podstawą podejmowanych decyzji. Dostarczają one projektantowi niezbędnych informacji i ukierunkowują jego myśli w stronę rozwiązań o pożądanych cechach. Ergonomiczne kryteria projektowe będą się zatem przyczyniać do powstawania projektów o wysokiej ergonomicznej jakości.
Przytoczona wyżej definicja wskazuje, że kryteria są podstawą podejmowania określonych decyzji związanych z ocenianiem, klasyfikacją, wyborem i podobnymi działaniami dokonywanymi na pewnych obiektach. W procesie projektowania taka komfortowa sytuacja nie występuje nigdy. Obiekt oceniany znajduje się w chwili poczęcia i wiele istotnych informacji o nim po prostu nie istnieje. Dopuszczalny równoważny poziom ciśnienia akustycznego na stanowisku roboczym wynosi 85 dB – tak brzmi kryterium diagnostyczne. W przypadku ergonomicznych kryteriów projektowania, przestrzeń tę tworzy sześć podstawowych wymiarów: hierarchiczny, funkcyjny, treściowy, logiczny, podmiotowy, walidacyjny.
Projektowanie procesu pracy i przestrzeni pracy
Projektowanie procesu pracy
Należy dokonać dokładnej specyfikacji wszystkich zadań i operacji, które
będzie wykonywał człowiek-operator na stanowisku pracy, a także podstawowych
zadań i operacji związanych z obsługą techniczną maszyny, wykonywaną
przez pracowników serwisu.
Światłość w fotometrii – wielkość charakteryzująca wizualną jasność źródła światła. Światłość jest podstawową wielkością w fotometrii wizualnej. Jednostką światłości jest kandela, która należy do jednostek podstawowych układu jednostek SI. Z innymi wielkościami fotometrycznymi światłość wiąże się następującym równaniem co oznacza, że światłość M jest równa stosunkowi strumienia świetlnego dΦ emitowanego w nieskończenie mały kąt bryłowy dΩ do wartości tego kąta.
Luminacja, jaskrawość, blask, jasność powierzchniowa, L, wielkość fotometryczna (fotometria) charakteryzująca świecenie ciał (światłem własnym lub odbitym).Luminacja mierzona jest w określonym kierunku, wyraża się wzorem: L=(dl/dS)•cosα, gdzie dl/dS - lokalna wartość stosunku natężenia światła w pewnym kierunku do rzutu powierzchni świecącej na płaszczyznę normalną do tego kierunku, kąt α zawiera się pomiędzy wybranym kierunkiem a normalną do świecącej powierzchni.
Analogicznie definiuję się luminację energetyczną, wówczas natężenie światła zastępuje się natężeniem promieniowania. Jednostką luminacji jest kandela na m² (cd/m², nit)
Strumień świetlny – wielkość fizyczna z dziedziny fotometrii wizualnej określająca całkowitą moc światła emitowanego z danego źródła światła mogącego wywołać określone wrażenie wzrokowe. Strumień świetlny oznaczany jest literą Φ. Jego jednostką miary jest lumen. Izotropowe źródło punktowe, którego światłość jest równa 1 kandeli, emituje strumień 4π lumenów.
Natężenie oświetlenia - gęstość strumienia świetlnego padającego na daną powierzchnię, równa granicy ilorazu strumienia świetlnego Φ padającego na powierzchnię i pola S tej powierzchni, przy S dążącym do 0.Gdy znane jest natężenie światła emitowanego ze źródła I, to wzór opisujący natężenie oświetlenia w dowolnym punkcie powierzchni można przedstawić następująco, gdzie E jest natężeniem oświetlenia, α jest kątem między normalną do powierzchni a wektorem skierowanym na źródło światła a r odległością punktu powierzchni od źródła światła.
Pole zadania jest to część pola w miejscu pracy, gdzie wykonywane jest zadanie wzrokowe.
Pole bezpośredniego otoczenia pas o szerokości co najmniej 0,5 m otaczający pole zadania wzrokowego, występujący w polu widzenia.
Źródła hałasu:
Mechaniczne: drgania, uderzenia, tarcie, inne
Elektryczne: magnetyczne, magnetostrykcyjne, łuk elektryczny, inne
Technologiczne: procesy przecinana i skrawania, zmiana spójności materiałów, procesy pękania
Aero i Hydrodynamiczne: przepływy, kawitacja
Inne: proces spalania, zjawiska termiczne, zjawiska chemiczne, wybuchy, fale uderzeniowe