Osadnictwo – proces zasiedlania obszarów Ziemi przez człowieka, charakt. Się dużą różnorodnością sposobów zamieszkiwania,

formy osadnictwa nazywane są jednostkami osadniczymi, najczęściej są to miasta lub wsie. || Sieć osadnicza – wszyst. Jednostki

osadnicze połączone liniami komunikacyjnymi. Rodzaje jedn.osad. – zależne są od głównego zajęcia mieszkańców.

WIEŚ – jedn. Gdzie ludzie zajmuja się głównie rolnictwem MIASTO – zajecia pozarolnicze (usługi, przemysł, rzemiosło)

odchodzenie miesz. Wsi od zajęć rolniczych do innych zawodów powoduje, że wiele wsi traci swój pierwotny charakter.

Obecnie ten podział jest regulowany przez status jednostki. Miastami mogą zostać jednostki, które spełniają różne kryteria,

np. statystyczne(odpow. L.mieszk. i gęst.zalud), ekonomiczne(przewaga zajęć pozarolniczych) fizjonomiczne(zabudowa, budynki)

Osadnictwo wiejskie – układ przestrzenny odpowiada głównemu zajęciu. Najważniejsze elementy: zagrody, pola uprawne

W 2 poł. XX w. w karajach wysoko rozwiniętych, wsie zaczęły się intensywnie zmieniać. Rolnictwo zaczęło tracić na wartości.

Chłopskie zagrody były zastępowane nowoczesno zabudową. Najszybciej rozwijaja się wsie położone w okolicy miast. Powstają

tam drogi oraz tereny mieszkaniowe. We wsiach oddalonych od miasta liczba mieszkańców zmniejsza się. Ludzie migrują

do miast w celu poszukiwania lepszych warunków zycia. Obszary wiejskie stopniowo wyludniają się, a część wsi zanika.

Osadnictwo miejskie: funkcje miastotwórcze – działalność człow. Przez co miasto powstało i zaczęło się rozwijać. Jest to

Działalność, jaką wykazują mieszkańcy. Początek rozwoju miast w starożyt. I średn. Nie miał dużo tych funkcji. Najwazniejsze:

Obronna – pełniły ją ośrodki ważne ze strategicznego punktu widzenia, powstawały w miejscach trudno dostępnych.(Wrocław,

Berno, Wawel) Administracyjna – ośrodek władzy, pełniły ją zazwyczaj duże miasta w centrum państwa, były tam instytucje

Związane z władzą polityczną i gospodarczą (Kraków, Praga. Paryż), komunikacyjna – łączyła się z funkcją handlową (Warszawa,

Tarnów, Świnoujście). ||| pierwotna sieć miast została przekształcona przez szybko rozwijający się przemysł oraz nowe środki

transportu. W okresie przemysłowym dużą rolę odegrała f.transportowa. Niektóre miasta powstały w oparciu o f. turystyczną

Inne funkcje: wypoczyn. (Zakopane, Aspen), uzdrowisk.(Ciechocinek), religijna(Mekka, Fatima), edukac.(Oxford, Cambridge)

Fizjonomia miasta – wygląd zewnętrzny miasta, zaliczamy ośrodki powstałe w kręgu kultury: europ., arabs. i Dalek. Wschodu

Miasta europejskie – mają złożoną fizjonomię i rozplanowanie. wiele miast istnieje od starozyt.(Rzym, Florencja, Ateny)

bardzo duzo od średniowiecza(Wrocław, Praga, Bruksela, Hamburg).W renesansie i baroku powstawało mało miast, ale

zmieniła się fizjonomia: nowe okazałe kamienice, pałace, kościoły. Historyczne centrum zajmuje małą powierzchnię, obok nich

znajdują się ośrodki przemysłowe, mieszkaniowe i handlowe.

Miasta na kont. Amerykań.i Australis.- budynki maja XIX-wieczną genezę, dynamiczny rozwój spowodowany szybkim uprzemysł.

W centrum są XIX- wieczne ośrodki przemysłowe i mieszkaniowe, mieszkają tu głównie ubodzy. Obok powstają nowoczesne

„dzielnice biznesu” z budynkami wysokościowymi oraz niskimi jednorodzinnymi. Różnice w układzie przestrzennym amaryki

Jest poprzez dysproporcje społeczne. Centralne dzielnice są uporządkowana, a otaczają je dzielnice biedy (slumsy)

Miasta arabskie - występują: od afryk. Wybrzeży oceanu atlantyckiego, przez Afryke północną i Bliski wschod. Rozwój związany

Z kulturą islamu. Centralnie połozone stare miasto to mediny (brak porządku, dużo wąskich i kretych uliczek, niewielkie place)

wystepują ogromne Meczety i palace.

Miasta wschodnioazjatyckie – wykształcone w kręgu kultur Azji Wschodniej. Stare dzielnice cechują się regularnością.

Miasta zakładane na planie kwadr. \prostok.. Głowne ulice są równoległe do murów, Bogaci mieszkają osobno, oddzieleni

Murem – miasto w mieście.

Urbanizacja – proces powstawania osrodków miejskich i rozwój już istniejących. Płaszczyzny urbanizacji: demograficzna (wzrost

L.ludności w miastach )społeczna (przejmowanie mijeskiego stylu życia) ekonomiczna (zwiększenie l.ludności, wykonującej zawody

Pozarolnicze) przestrzenna (zwiekszanie powierzchni miast i powstaw. Nowych) Główne fazy urbanizacji: urbanizacja wstępna

(rozwój przemysłu w miastach, wzrost L.ludności, zagęszcz. Ludności w centrum) suburbanizacja (wzrost L.ludności na obszarach

Peryferyjnych, przypływ lud. Ze wsi, rozrost przedmieść, tendencja odśrodkowa), dezurbanizacja (pogorszenie warunków ekologicznych,

Przenoszenie na obrzeża miast) reurbanizacja (powrót do centrum pod wpływem rewitalizacji –poprawa standardów)

Wskaźnik urbanizacji - stosunek ludności miejskiej do L.ludności. W XX i XXI wieku 50% świata to mieszkań. Miast.

Wysoki wskaźnik w Europie, Ameryce . nadurbanizacja( urb. Pozorna) – wysoki wskaźnik. Skutki: mało miejsc pracy na wsi,

Najniższy wskaźnik: Afryka, Azja, w ciągu 35 lat wzrósł jednak o 30%,

Zespoły miejskie – efekt urbaniz. Typy aglomeracji: monocentryczna ( istnieje 1 duży ośrodek i klika mniejszych podporządkowanych

mu, np. Londyn, Paryż, Moskwa, Warszawa,) policentryczna =konurbacja (istnieje wiele równorzędnych ośrodków, najcześciej na

terenach wydobycia surowców mineralnych, np. Górnośląski Okręg Przemysłowy, Zagłębie Donieckie na Ukrainie, Zag. Ruhry w Niemcz.)

Megalopolis ( składa się z wielu zespołów miejskich, np. Wsch. Wybrzeże USA, Honsiu, wzdłuż Renu w Niemcz. I Holandii.)

Skutki urbanizacji: negatywne: zanieczyszczenia, korki uliczne, przestępczość, narkomania, patologia społ., hałas, epidemie, koszty utrz.

Pozytywne: ośr. Kulury, miejsca pracy, lotniska, kolej, uczelnie, kliniki, większy rynek zbytu, anonimowość,

Rozwiązania: budowa wysokich bud., tworzenie osiedli, przenoszenie stolicy, rozwój przemysłu w innych miastach.