MIĘŚNIE KOŃCZYNY GÓRNEJ

Mięśnie kończyny górnej (musculi membri superioris) dzielą się na poszczególne grupy topograficzne, do których zaliczamy mięśnie obręczy kończyny górnej, ramienia, przedramienia i ręki. Poszczególne grupy unaczynione są przez odgałęzienie tętnicy pachowej, ramiennej, promieniowej i łokciowej. Nerwy dla mięśni kończyny górnej pochodzą ze splotu ramiennego (plexus brachialis).

Mięśnie obręczy kończyny górnej

W skład mięśni obręczy kończyny górnej wchodzą:

mięsień naramienny,

mięsień nadgrzebieniowy,

mięsień podgrzebieniowy,

mięsień obły mniejszy,

mięsień obły większy,

mięsień podłopatkowy.

Z mięśni obręczy kończyny górnej (mm. cinguti membri superioris) tylko m. naramienny rozpoczyna się na obu kościach, tj. łopatce i obojczyku, i pokrywa staw ramienny od góry, przodu i tyłu. Pozostałe mięśnie obręczy kończyny górnej rozpoczynają się tylko na łopatce. Przyczepy końcowe omawianych mięśni znajdują się w części bliższej ramienia.

Mięsień naramienny (m. deltoideus) jest mięśniem kształtu trójkątnego, podstawą skierowany ku górze, a wierzchołkiem w dół.

Przyczep początkowy. Mięsień rozpoczyna się na końcu barkowym obojczyka, na wyrostku barkowym i na grzebieniu łopatki.

Przyczep końcowy. Pęczki mięśniowe kierują się zbieżnie ku dołowi, gdzie kończą się na guzowatości naramiennej kości ramiennej.

Z uwagi na przyczepy początkowe mięsień ten dzieli się na: część przednią-obojczykową (pars clavicularis), część środkową -barkową (pars acromialis) i część tylną - grzebieniową (pars spinalis).

Czynność. Skurcz równoczesny wszystkich trzech części mięśnia naramiennego odwodzi ramię i w funkcji tej jest najsilniejszym mięśniem ze wszystkich odwodzicieli ramienia. Samodzielny skurcz części obojczykowej we współpracy z częścią obojczykową m. piersiowego większego wysuwa do przodu i nawraca ramię. Część grzebieniowa pociąga ramię ku tyłowi i odwraca je. Jakkolwiek cały mięsień odwodzi kończynę górną w stawie ramiennym, to skurcz części obojczykowej pociąga odwiedzione ramię do przodu, zaś skurcz części grzebieniowej i barkowej - ku tyłowi. Mięsień naramienny ma duże znaczenie dla ustalenia kości ramiennej w stawie ramiennym. Przy znacznym nawet obciążeniu kończyny górnej mięsień ten przeciwdziała wysuwaniu się głowy kości ramiennej z wydrążenia stawowego łopatki. Z kolei część górna m. czworobocznego grzbietu dźwigając łopatkę utrzymuje ją w prawidłowym położeniu. Oba te mięśnie współdziałają na kończynę.

Unerwienie. Pochodzi od n. pachowego (n. axillaris), należącego do splotu ramiennego. W razie porażenia nerwu ramię jest obniżone i nie ma możliwości wykonania pełnego ruchu odwodzenia.

Mięsień nadgrzebieniowy (m.supraspinatus).

Przyczep początkowy znajduje się w dole nadgrzebieniowym łopatki.

Przyczep końcowy. Mięsień ten w swym przebiegu kieruje się w bok, biegnie pod wyrostkiem barkowym, nad stawem ramiennym i kończy na szczycie guzka większego kości ramiennej oraz w torebce stawu ramiennego.

Czynność. Mięsień nadgrzebieniowy jest - po m. naramiennym – drugim co do siły odwodzicielem ramienia. Wiązki kończące się w ścianie torebki stawowej wygładzają jej fałdy podczas ruchu odwodzenia ramienia.

Unerwienie. Pochodzi od n. nadłopatkowego (m. suprascapularis) ze splotu ramiennego.

Mięsień podgrzebieniowy (m. infraspinatus) wypełnia dół podgrzebieniowy i jest znacznie większym mięśniem od m. nadgrzebieniowego.

Przyczep początkowy znajduje się na powierzchni grzbietowej łopatki w okolicy należącej do dołu podgrzebieniowego oraz na powięzi podgrzebieniowej.

Przyczep końcowy. Mięsień ten kieruje się do boku i nieco w górę. Kończy się na guzku większym kości ramiennej. Część włókien ścięgna końcowego wplata się w błonę włóknistą torebki stawu ramiennego.

Czynność. Mięsień ten odwraca ramię i napina torebkę stawową.

Unerwienie. Jak w m. nadgrzebieniowym.

Mięsień obły mniejszy (m. teres minor) rozpoczyna się na brzegu bocznym łopatki, a kończy na guzku większym kości ramiennej oraz w torebce stawu ramiennego.

Czynność. Mięsień odwraca ramię i napina torebkę stawową.

Unerwionie. Przez n. pachowy (n. axillaris) ze splotu ramiennego.

Mięsień obły większy (m. teres major) rozpoczyna się na powierzchni grzbietowej kąta dolnego łopatki. Biegnie w bok ku górze, przylegając do końcowej części m. najszerszego grzbietu, z którym wspólnie kończy się na grzebieniu guzka mniejszego kości ramiennej.

Czynność. Współdziała z m. najszerszym grzbietu w ruchach nawracania, przywodzenia i tyłozgięcia ramienia. Oba mięśnie obłe, zdążając do przyczepu końcowego, oddalają się od siebie, a przez powstałą w ten sposób szczelinę przechodzi głowa długa m. trójgłowego ramienia.

Unerwienie. Pochodzi od n. piersiowo-grzbietowego (n. thoracodorsalis).

Mięsień podłopatkowy (m. subscapularis) jest dużym, silnym mięśniem wypełniającym dół podłopatkowy.

Przyczep początkowy mięśnia znajduje się na całej powierzchni dołu podłopatkowego i na powięzi podłopatkowej.

Przyczep końcowy. Mięsień ten ma utkanie pierzaste, czemu zawdzięcza znaczną siłę. Jego ścięgno końcowe przebiega do przodu od torebki stawu ramiennego, z którą zrasta się częściowo, zaś kostny przyczep końcowy osiąga na guzku mniejszym kości ramiennej.

Czynność. Mięsień podłopatkowy silnie nawraca, a także przywodzi ramię.

Unerwienie. Nerw podłopatkowy (n. subscapularis) ze splotu ramiennego.

Powięzie okolicy barku

Powięź naramienna (fascia deltoidea) łączy się z sąsiednimi powięziami i pokrywa m. naramienny.

Powięź nadgrzebieniowa, podgrzebieniowa i podłopatkowa (fascia supraspinata, infraspinata et subscapularis) pokrywają mięśnie tej samej nazwy i przymocowują się dookoła odpowiednich dołów łopatki.

Powięź pachowa (fascia axillaris) jest przedłużeniem powięzi piersiowej i tworzy podstawę jamy pachowej. W części środkowej powięzi znajdują się liczne otworki dla przejścia naczyń i nerwów.

Dół pachowy i jama pachowa

Dół pachowy ograniczonyjest z przodu fałdem pachowym przednim (plica axillaris anterior), utworzonym przez brzeg mięśnia piersiowego większego i od tyłu fałdem pachowym tylnym (plica axillaris posterior), wywołanym przez brzeg mięśnia najszerszego grzbietu. Dół pokrywa skóra pokryta włosami.

Powyżej dołu pachowego znajduje się jama pachowa. Przy uniesionym ramieniu ma kształt trójściennego ostrosłupa, którego wierzchołek skierowany jest do obojczyka. Ścianę przedniąjamy wyznaczają oba mm. piersiowe, ścianę tylną mięśnie: najszerszy grzbietu, obły większy i podłopatkowy, a ścianę przyśrodkową tworzy m. zębaty przedni. Jama pachowa zawiera poza tkanką tłuszczową tętnicę i żyłę pachową nerwy splotu ramiennego i węzły chłonne pachowe.

Mięśnie ramienia

Mięśnie ramienia (mm. brachii) dzielimy na grupę przednią i tylną. Do grupy przedniej należą zginacze unerwione przez nerw mięśniowo-skórny (n. musculocutaneus), należący do długich nerwów splotu ramiennego. Są to: m. kruczo-ramienny, m. dwugłowy ramienia i m. ramienny. Tylną grupę mięśni ramienia, czyli prostowniki zaopatruje nerw promieniowy (n. radialis), należący także do długich nerwów splotu ramiennego. Grupę tę stanowią m. trójgłowy ramienia i m. łokciowy.

Grupa przednia mięśni ramienia

W skład grupy przedniej mięśni ramienia wchodzą:

mięsień dwugłowy ramienia,

mięsień kruczo-ramienny,

mięsień ramienny.

Mięsień dwugłowy ramienia (m. bicepsbrachii).

Przyczep początkowy tego mięśnia składa się z dwóch głów. Głowa długa (caput longum) rozpoczyna się na guzku nadpanewkowym łopatki, położonym w jamie stawu ramiennego. Zatem ścięgno tej głowy w swym początkowym odcinku biegnie w jamie stawowej nad głową kości ramiennej, następnie przebija błonę włóknistą torebki stawowej i wydostaje się na zewnątrz stawu bruzdą międzyguzkową, otoczone wypustką błony maziowej torebki stawu ramiennego, zwaną pochewką maziową międzyguzkową (vagina synovialis intertubecularis). Ścięgno początkowe głowy długiej zmienia więc kierunek swego przebiegu z poprzecznego na pionowy i kieruje się dalej w dół wzdłuż kości ramiennej, przechodząc w część mięśniową. Głowa krótka (caput breve) przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki razem z m. kruczo-ramiennym.

Przyczep końcowy. Na wysokości połowy ramienia obie głowy łączą się, tworząc wspólny brzusiec. Brzusiec przechodzi w krótkie mocne ścięgno, które przyczepia się na guzowatości kości promieniowej. Część włókien wytwarza rozcięgno m. dwugłowego ramienia, które przechodzi w powięź przedramienia.

Czynność. Czynność tego mięśnia jest bardzo urozmaicona z uwagi na zróżnicowane przyczepy początkowe. Jest mięśniem dwustawowym. Główna jednak funkcja m. dwugłowego ramienia przejawia się w działaniu na staw łokciowy. W stawie tym mięsień zgina i odwraca przedramię. Przy ustalonym przedramieniu, jak np. podczas zwisu, czy w podporze, mięsień zgina ramię w stosunku do przedramienia, dzięki czemu bierze udział w podciąganiu tułowia ku górze.

Głowa długa, która przebiega nad stawem ramiennym, bierze udział w odwodzeniu ramienia. Głowa krótka współdziała głównie z m. kruczo-ramiennym, zgina ramię, czyli wysuwa do przodu i przywodzi.

Mięsień dwugłowy współdziała z m. naramiennym w przytrzymywaniu kości ramiennej w stawie ramiennym, co ma szczególne znaczenie przy dźwiganiu ciężkich przedmiotów. Wzdłuż obu brzegów mięśnia biegną bruzdy: przyśrodkowa i boczna. W głębszej bruździe przyśrodkowej znajduje się nerw pośrodkowy (n. medianus), tętnica ramienna (a. brachialis) i żyła odłokciowa (v. basilica). W płytszej bruździe bocznej m. dwugłowego ramienia biegnie żyła odpromieniowa (v. cephalica).

Mięsień kruczo - ramienny (m. coracobiachialis) rozpoczyna się razem z głową krótką m. dwugłowego ramienia na wyrostku kruczym łopatki, biegnie w dół i nieco bocznie, kończąc się na kości ramiennej w połowie długości trzonu.

Czynność. Współdziała on z głową krótką m. dwugłowego ramienia; unosi ramię do przodu oraz przywodzi ramię do przedniej ściany klatki piersiowej i nawraca.

Mięsień ramienny (m. brachialis) jest pokryty przez m. dwugłowy ramienia. Rozpoczyna się na przedniej powierzchni trzonu kości ramiennej poniżej przyczepu końcowego m. naramiennego. Włókna mięśniowe biegną ku dołowi i pokrywają torebkę stawu łokciowego. Kończy się on krótkim silnym ścięgnem na guzowatości kości łokciowej.

Czynność. Jest mięśniem jednostawowym, silnie zgina przedramię w stawie łokciowym i pociąga fałdy torebki stawowej, nie pozwalając na wpuklenie się do wewnątrz stawu.

Grupa tylna mięśni ramienia

W skład grupy tylnej mięśni ramienia wchodzą:

mięsień trójgłowy ramienia,

mięsień łokciowy.

Mięsień trójgłowy ramienia (m. triceps brachii) posiada w przyczepie początkowym trzy głowy: długą boczną i przyśrodkową.

Przyczep początkowy. Głowa długa (caput longum) rozpoczyna się na guzku podpanewkowym łopatki i w swym początkowym odcinku położona jest między m. obłym większym i mniejszym. W dalszym przebiegu, na wysokości kości ramiennej, głowa długa prawie całkowicie pokrywa głowę przyśrodkową, która leży najgłębiej.

Głowa boczna (caput laterale) rozpoczyna się na tylnej powierzchni trzonu kości ramiennej, w części górno-bocznej tej powierzchni, tj. powyżej bruzdy nerwu promieniowego. Głowa przyśrodkowa (caput mediale) rozpoczyna się także na tylnej powierzchni trzonu kości ramiennej, lecz u dołu i przyśrodkowo od bruzdy nerwu promieniowego.

Przyczep końcowy. Wszystkie trzy głowy kończą się krótkim, płaskim ścięgnem końcowym na wyrostku łokciowym kości łokciowej.

Czynność. Mięsień trójgłowy ramienia jest bardzo silnym prostownikiem stawu łokciowego. Głowa długa mięśnia bierze ponadto udział w czynnościach stawu ramiennego, gdzie uczestniczy w prostowaniu i przywodzeniu ramienia.

Mięsień łokciowy (m. anconeus) jest małym trójkątnym mięśniem rozpoczynającym się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej. Włókna jego rozchodzą się wachlarzowato w dół i kończą częściowo w błonie włóknistej torebki stawowej oraz na brzegu tylnym kości łokciowej.

Czynność. Jest on słabym prostownikiem stawu łokciowego; zasadnicza jego czynność polega na wygładzaniu fałdów torebki stawowej.

Powięź ramienia

Powięź ramienia (fascia brachii) jest bezpośrednim przedłużeniem powięzi pachowej po swej przedniej stronie, natomiast od tyłu stanowi kontynuację powięzi naramiennej. U dołu umocowuje się do obu nadkłykci kości ramientiej. Powięź ta wysyła w kierunku kości ramiennej dwa pasma, z których przyśrodkowe, zwane przegrodą międzymięśniową ramienia przyśrodkową (septum intermusculare brachii mediale), wnika między m. trójgłowy i m. ramienny, przyczepiając się do brzegu przyśrodkowego trzonu kości ramiennej. Drugie pasmo, zwane przegrodą międzymięśniową ramienia boczną (septum intermusculare brachii laterale), oddziela m. trójgłowy od m. ramiennego i ramienno-promieniowego, zrastając się z brzegiem bocznym trzonu kości ramiennej. Tym sposobem powięź ramienia wraz z trzonem kości ramiennej wytwarza dwa kanały kostno-włókniste, przeznaczone dla przedniej i tylnej grupy mięśni.

Mięśnie przedramienia

Mięśnie przedramienia (m. antebrachii) podzielone są na trzy grupy: przednią (dłoniową), tylną (grzbietową) i boczną (promieniową). Brzuśce mięśniowe większości mięśni położone są w odcinku bliższym przedramienia, zaś w części dalszej przebiegają ich ścięgna końcowe. Dlatego obwód przedramienia jest największy w części bliższej i maleje stopniowo wkierunku dalszym. Mięśnie przedramienia działają na liczne stawy zarówno w obrębie ręki, jak i przedramienia.

Grupa przednia składa się z ośmiu mięśni, które układają się w dwie warstwy: powierzchowną i głęboką. Pięć mięśni stanowiących warstwę powierzchowną rozpoczyna się wspólnie na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej, zaś przyczepy początkowe trzech mięśni warstwy głębokiej położone są niżej, w obrębie obu kości i błony międzykostnej przedramienia.

Wszystkie mięśnie grupy przedniej z wyjątkiem m. zginacza łokciowego nadgarstka unerwione są przez nerw pośrodkowy (n. medianus) ze splotu ramiennego. Mięsień zginacz łokciowy nadgarstka oraz część mięśnia zginacza głębokiego palców otrzymują gałązki od nerwu łokciowego (n. ulnaris).

Grupa przednia

W skład grupy przedniej mięśni wchodzą:

Warstwa powierzchowna:

mięsień nawrotny obły,

mięsień zginacz promieniowy nadgarstka,

mięsień dłoniowy długi,

mięsień zginacz łokciowy nadgarstka,

mięsień zginacz powierzchowny palców.

Warstwa głęboka:

mięsień zginacz głęboki palców,

mięsień zginacz długi kciuka,

mięsień nawrotny czworoboczny.

Warstwa powierzchowna

Mięsień nawrotny obły (m. pronator teres) biegnie skośnie od strony przyśrodkowej do kości promieniowej.

Przyczep początkowy obejmuje nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej (głowa ramienna) i wyrostek dziobiasty kości łokciowej (głowa łokciowa).

Przyczep końcowy znajduje się na bocznej powierzchni w połowie trzonu kości promieniowej.

Czynność. Ponieważ włókna mięśnia biegną od góry ku dołowi oraz od strony przyśrodkowej do boku, dlatego mięsień ten silnie nawraca i współdziała w zginaniu przedramienia w stawie łokciowym.

Mięsień zginacz promieniowy nadgarstka (m.flexor carpi radialis) jest także mięśniem rozpoczynającym się od wspólnej masy mięśniowej na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej. Biegnie on skośnie ku dołowi wzdłuż kości promieniowej, a jego ścięgno końcowe przymocowuje się do podstawy II i III kości śródręcza po stronie dłoniowej.

Czynność. Mięsień ten bierze udział w zginaniu przedramienia w stawie łokciowym, jednak z największą siłą zgina dłoniowo rękę, którą także odwodzi w kierunku promieniowym, działając wspólnie z m. prostownikiem promieniowym długim nadgarstka.

Dzięki skośnemu przebiegowi mięsień bierze udział w ruchu nawracania przedramienia.

Mięsień dłoniowy długi (m. palmaris longus) jest mięśniem niestałym, na ogół słabym, o długim i cienkim ścięgnie końcowym. Rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym k. ramiennej, a jego ścięgno końcowe umocowuje się do troczka zginaczy i przedłuża się w szerokie, płaskie rozcięgno dłoniowe (aponeurosis palmaris), które wzmacnia powięź dłoni.

Czynność. Mięsień zgina dłoniowo rękę i napina rozcięgno dłoniowe ręki.

Mięsień zginacz łokciowy nadgarstka (m.flexor carpi ulnaris).

Przyczep początkowy stanowi nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej (głowa ramienna) i odcinek bliższy tylnego brzegu kości łokciowej (głowa łokciowa).

Przyczep końcowy. Ścięgno końcowe tego mięśnia dochodzi do kości grochowatej, a dalej jako więzadło grochowo-śródręczne (lig. pisometacarpeum) przymocowuje się na powierzchni dłoniowej podstawy V kości śródręcza.

Czynność. Mięsień zgina dłoniowo rękę i odwodzi ją w kierunku łokciowym współdziałając w tym ruchu z m. prostownikiem łokciowym nadgarstka.

Mięsień zginacz powierzchowny palców (m. flexor digitorum superficialis).

Przyczep początkowy. Mięsień rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej, na wyrostku dziobiastym kości łokciowej (głowa ramienno-łokciowa) i na przedniej powierzchni kości promieniowej w odcinku bliższym (głowa promieniowa).

Przyczep końcowy. Brzusiec mięśniowy dzieli się na cztery brzuśce, które przechodzą w cztery ścięgna końcowe. Dwa ścięgna powierzchowne dochodzą do podstaw paliczków środkowych III i IV palca, zaś dwa ścięgna położone głębiej podążają do palca II i V. Wszystkie cztery ścięgna przebiegają przez kanał nadgarstka (canalis carpi), gdzie razem ze ścięgnem m. zginacza głębokiego palców objęte są pochewką maziową wspólną mm. zginaczy. Dla wysokości paliczków bliższych każde z czterech ścięgien końcowych rozszczepia się widełkowato tworząc szczelinę, przez którą przechodzi odpowiednie ścięgno końcowe m. zginacza głębokiego palców, podążające do paliczka dalszego.

Czynność. Jest to mięsień wielostawowy i zgina wszystkie stawy, nad którymi przebiega. Najsłabsze jego działanie przejawia się w odniesieniu do stawu łokciowego. Prócz współdziałania w zginaniu stawu łokciowego zgina dłoniowo rękę, a także stawy śródręczno-paliczkowe i międzypaliczkowe bliższe. Może on działać na wszystkie wymienione stawy równocześnie lub na każdy z nich oddzielnie.

Warstwa głęboka

Mięsień zginacz głęboki palców (m.flexor digitorum profundus) ma rozległy przyczep początkowy. Rozpoczyna się na przedniej powierzchni trzonu kości łokciowej i przyległej części błony międzykostnej przedramienia. Przyczep końcowy. Mięsień kończy się czterema ścięgnami, które przebiegają przez kanał nadgarstka pod troczkiem zginaczy i pod rozwidleniem ścięgien końcowych m. zginacza powierzchownego palców i dochodzą do podstaw paliczków dalszych od II do V palca.

Czynność. Mięsień zgina dłoniowo rękę i wszystkie stawy palców II-V oraz zbliża do siebie rozstawione palce. Samodzielne zgięcie wybranego stawu międzypaliczkowego jest najczęściej niemożliwe i pociąga za sobą zgięcie w pozostałych stawach palców trójczłonowych.

Mięsień zginacz długi kciuka (m.flexor pollicis longus) rozpoczyna się na przedniej powierzchni trzonu kości promieniowej i na przyległej części błony międzykostnej.

Ścięgno końcowe mięśnia przebiega przez kanał nadgarstka i kończy się na podstawie dalszego paliczka kciuka.

Czynność. Mięsień ten silnie zgina rękę i stawy kciuka.

Mięsień nawrotny czworoboczny (m. pronator quadratus) jest małym, płaskim, czworokątnym mięśniem. Rozpoczyna się na przedniej powierzchni części dalszej trzonu kości łokciowej, biegnie w bok, kończąc się na przedniej i bocznej powierzchni trzonu kości promieniowej.

Czynność. Skurcz mięśnia działa wyłącznie na staw promieniowo-łokciowy dalszy,

powodując nawracanie przedramienia.

Grupa boczna

Grupa boczna składa się z czterech mięśni, które leżą na stronie przedniej i bocznej przedramienia, a swymi przyczepami sięgają ku górze aż do połowy wysokości ramienia, przymocowując się do brzegu i nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Wszystkie mięśnie tej grupy unerwione są przez gałęzie nerwu promieniowego (n. radialis).

W skład grupy bocznej mięśni przedramienia wchodzą:

mięsień ramienno-promieniowy,

mięsień prostownik promieniowy długi nadgarstka,

mięsień prostownik promieniowy krótki nadgarstka,

mięsień odwracacz.

Mięsień ramienno-promieniowy (m.brachioradialis) rozpoczyna się na brzegu bocznym kości ramiennej poniżej połowy jej długośei,biegnie wzdłuż kości promieniowej i kończy się na wyrostku rylcowatym kości promieniowej.

Czynność. Mięsień zgina przedramię w stawie łokciowym, najsilniej w położeniu nawrócenia przedramienia. Ponadto nawrócone przedramię odwraca, a odwrócone - nawraca.

Mięsień prostownik promieniowy długi nadgarstka (m. extensor carpi radialis longus) rozpoczyna się na brzegu bocznym kości ramiennej, poniżej m. ramienno-promieniowego, a kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy II kości śródręcza.

Mięsień prostownik promieniowy krótki nadgarstka (m. exterisor carpi radialis brevis) bierze początek na nadkłykciu bocznym kości ramiennej.

Przyczep końcowy osiąga na podstawie III kości śródręcza po stronie grzbietowej.

Czynność. Oba mięśnie prostują i zginają grzbietowo rękę, oraz biorą udział w zginaniu stawu łokciowego. Mięsień prostownik promieniowy długi nadgarstka razem z m. zginaczem promieniowym nadgarstka odwodzi rękę w kierunku promieniowym.

Mięsień odwracacz (m. supinator) leży na tylnej stronie przedramienia, rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej i na tylnej stronie nasady bliższej kości łokciowej. Włókna tego mięśnia biegną skośnie w bok i ku dołowi, owijając się dookoła bliższej części kości promieniowej, której mięsień kończy się z przodu poniżej guzowatości kości promieniowej.

Czynność. Mięsień ten odwraca przedramię.

Grupa tylna

Grupa tylna, podobnie jak przednia, dzieli się na warstwę mięśni powierzchownych i głębokich. Trzy mięśnie warstwy powierzchownej zrastają się w swym przyczepie początkowym, który znajduje się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej. Warstwę głęboką tworzą cztery mięśnie, rozpoczynające się na kościach i błonie międzykostnej przedramienia po stronie tylnej.

Wszystkie mięśnie grupy tylnej unerwione są - podobnie jak mięśnie grupy bocznej - przez nerw promieniowy (n. radialis).

W skład grupy tylnej mięśni przedramienia wchodzą:

Warstwa powierzchowna:

mięsień prostownik palców

mięsień prostownik palca małego,

mięsień prostownik łokciowy nadgarstka.

Warstwa głęboka:

mięsień odwodziciel długi kciuka,

mięsień prostownik krótki kciuka,

mięsień prostownik długi kciuka,

mięsień prostownik wskaziciela.

Warstwa powierzchowna

Mięsień prostownik palców (m. extensor digitoum).

Przyczep początkowy znajduje się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej i więzadle pobocznym promieniowym.

Przyczep końcowy. Brzusiec mięśniowy przechodzi w cztery ścięgna końcowe, które na wysokości ręki przedłużają się w rozcięgna grzbietowe, kończące się na podstawach dalszych paliczków palców trójczłonowych.

Czynność. Mięsień ten prostuje i zgina grzbietowo rękę, prostuje palce i odwodzi w stawach śródręczno-paliczkowych. Mięsień prostownik palców nie oddziałuje bezpośrednio na stawy międzypaliczkowe, gdyż wielkość skracania się jego włókien jest niedostateczna. Na stawy te działają mm. międzykostne i glistowate.

Mięsień prostownik palca małego (m.extensor digiti minimi).

Przyczep początkowy znajduje się wspólnie z poprzednim na nadkłykciu bocznym kości ramiennej.

Przyczep końcowy. Mięsień kończy się rozdwojonym rozcięgnem grzbietowym V palca.

Czynność. Mięsień prostuje i przywodzi palec V.

Mięsień prostownik łokciowy nadgarstka (m.extensor carpi ulnaris) jest w grupie tylnej mięśniem leżącym najbardziej przyśrodkowo.

Przyczep początkowy. Mięsień rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej i na tytnej powierzchni kości łokciowej, a kończy się na podstawie V kości śródręcza po stronie grzbietowej.

Czynność. Mięsień ten jest silnym prostownikiem ręki i najsilniejszym spośród jej odwodzicieli łokciowych.

Warstwa głęboka

Mięsień odwodziciel długi kciuka (m. abductor pollicis longus) jest największym z mięśni warstwy głębokiej.

Przyczep początkowy. Mięsień rozpoczyna się na tylnej powierzchni obu kości przedramienia i na błonie międzykostnej.

Przyczep końcowy. Ścięgno tego mięśnia kończy się na podstawie I kości śródręcza.

Czynność. Jest on głównym odwodzicielem ręki w kierunku promieniowym, odwodzi również i odprowadza kciuk. Ponieważ jego ścięgno końcowe zachodzi od strony ramieniowej na powierzchnię dłoniową nadgarstka, mięsień ten zgina rękę dłoniowo, mimo iż należy do grupy mięśni tylnych przedramienia.

Mięsień prostownik krótki kciuka (m.extensor pollicis brevis) rozpoczyna się na tylnej powierzchni kości promieniowej i przyległej części błony międzykostnej, a kończy się długim, cienkim ścięgnem na podstawie bliższego paliczka kciuka.

Czynność. Mięsień prostuje i odwodzi kciuk w stawie śródręczno-paliczkowym oraz odwodzi rękę w kierunku promieniowym.

Mięsień prostownik długi kciuka (m.extensor pollicis longus) rozpoczyna się na tylnej powierzchni trzonu kości łokciowej i przyległej części błony międzykostnej. Przyczep końcowy mięśnia znajduje się na podstawie dalszego paliczka kciuka.

Czynność. Jest on prostownikiem kciuka we wszystkich jego stawach, ponadto przywodzi kciuk oraz jest słabym prostownikiem ręki.

Mięsień prostownik wskaziciela (m. extensor indicis) rozpoczyna się poniżej poprzedniego mięśnia, również na kości łokciowej i błonie międzykostnej, a jego ścięgno końcowe‚ zlewa się z rozcięgnem grzbietowym dla wskaziciela m. prostownika palców.

Czynność. Prostuje palec II.

Powięź przedramienia

Powięź przedramienia (fascia anterbrachii) jest przedłużeniem powięzi ramienia w kierunku dalszym kończyny. Podobnie do powięzi ramienia oddaje przegrody międzymięśniowe, które wraz z kośćmi przedramienia wytwarzają trzy przestrzenie kostno-włókniste dla trzech grup mięśni: zginaczy, prostowników bocznych i prostowników grzbietowych.

W części dolnej przedramienia powięź wzmocniona jest dodatkowymi włóknami o przebiegu okrężnym. Uczestniczą one w wytworzeniu dwóch troczków, umocowujących ścięgna mięśni przedramienia. Po stronie grzbietowej znajduje się troczek prostowników (retinaculum extensorum), w któ rym znajduje się sześ‚ przedziałów kostno-włóknistych, mieszczących ścięg na mięśni otoczone pochewkami maziowymi ścięgien (vaginae synoviales tendinosum). Po stronie dłoniowej powięź przedramienia, przedłużając się na okolicę nadgarstka, pokrywa n. łokciowy i t. łokciową. Spoczywają one na troczku zginaczy (retinaculum flexorum), rozpiętym poprzecznie na wyniosłościach nadgarstka. Troczek ten zamyka bruzdę w kanał nadgarstka (canalis carpi), którym biegną ścięgna mięśni zginaczy palców otoczone pochewkami maziowymi. Jedna pochewka otacza ścięgno m. zginacza długiego kciuka, druga obejmuje osiem ścięgien obu mięśni zginaczy palców trójczłonowych i nazywa się pochewką maziową wspólną mm. zginaczy (vagina synovialis communis mm.,flexorum). Pochewki te kończą się na wysokości połowy śródręcza. Wyjątek stanowi pochewka nadgarstkowa łokciowa, która łączy się z pochewką V palca. Ponadto w kanale nadgarstka przebiega n. pośrodkowy i towarzysząca mu t. pośrodkowa.

Po stronie dłoniowej znajdują się oddzielne pochewki maziowe ścięgien dla wszystkich palców (iţagi>re synoiviale.s terrdinrrnt digitorţirnt marrus). Pochewki maziowe są wzmocnione silnymi więzadłami pochwowymi (lig. vaginalia), które przytwierdzająje do kości.

Dół łokciowy (fossa cubitalis) od przodu zamknięty j est powięzią, od strony przyśrodkowej ograniczony m. nawrotnym obłym, od strony bocznej mięśniami: ramienno-promieniowym, prostownikiem promieniowym długim i krótkim nadgarstka. Dno dołu tworzą m. dwugłowy ramienia i m. ramienny. W dole łokciowym przebiegają: t. ramienna, która tutaj dzieli się na t. promieniową i t. łokciową, t. pobocznapromieniowa, n. pośrodkowy i n. promieniowy.

Mięśnie ręki

Krótkie mięśnie ręki (m. manus) położone są na stronie dłoniowej śródręcza i między kośćmi śródręcza. Strona grzbietowa ręki jest pozbawiona mięśni.

Palec pierwszy, najkrótszy i najgrubszy, nosi nazwę kciuka (pollex). Posiada on własne mięśnie, których część znana jest już z opisu mięśni przedramienia. Pozostałe, krótkie mięśnie kciuka tworzą na dłoni u jego podstawy wzniesienie zwane kłębem (thenar).

Palec drugi, wskaziciel (index) jest drugim co do ruchomości palcem ręki. Palec piąty, mały (digitus minimus), podobnie jak kciuk, posiada grupę własnych krótkich mięśni, tworzących wzniesienie wzdłuż brzegu łokciowego ręki zwane kłębikiem (hypothenar).

Oprócz mięśni kłębu i kłębika, przeznaczonych wyłącznie dla pierwszego i piątego palca, ręka posiada trzecią grupę mięśni tworzących środkowe mięśnie dłoni, które działają na wszystkie stawy palców - od drugiego do piątego.

Mięśnie kłębu

W skład mięśni kłębu wchodzą:

mięsień odwodziciel krótki kciuka,

mięsień zginacz krótki kciuka,

mięsień przeciwstawiacz kciuka,

mięsień przywodziciel kciuka.

Mięsień odwodziciel krótki kciuka (m.abductor pollicis brevis) rozpoczyna się na troczku zginaczy (retinaculum flexorum) i na kości łódeczkowatej, a kończy się na brzegu bocznym podstawy bliższego paliczka kciuka.

Czynność. Mięsień ten odwodzi i przeciwstawia kciuk.

Unerwienie. Nerw pośrodkowy (n. medianus).

Mięsień zginacz krótki kciuka (m.flexor pollici brevis) rozpoczyna się pod mięśniem poprzednim i nieco przyśrodkowo od niego, na troczku zginaczy, obu kościach czworobocznych i kości główkowatej, a kończy się na podstawie bliższego paliczka kciuka.

Czynność. Mięsień zgina kciuk w stawie śródręczno-paliczkowym oraz ustawia pierwszą kość śródręcza w położeniu opozycji, dzięki czemu opuszka kciuka kieruje się ku stronie dłoniowej pozostałych palców.

Unerwienie. Nerw pośrodkowy (n. medianus) i n. łokciowy (n. ulnaris).

Mięsień przeciwstawiacz kciuka (m. opponens pollicis) leży pod poprzednim i ma podobne przyczepy początkowe, a kończy się na powierzchni bocznej pierwszej kości śródręcza.

Czynność. Mięsień ten przywodzi kciuk i przeciwstawia go pozostałym palcom.

Unerwienie. Nerw pośrodkowy (n. medianus).

Mięsień przywodziciel kciuka (m. adductor pollicis) jest największym i najgłębiej położonym mięśniem kłębu. Rozpoczyna się dwiema głowami: poprzeczną i skośną (caput transversum et obliquum), na więzadle promienistym nadgarstka i kości główkowatej oraz na III kości śródręcza.

Obie głowy zbiegają się u podstawy kciuka, kończąc się na bliższym paliczku kciuka.

Czynność. Jest on głównym przywodzicielem kciuka, przeciwstawia kciuk innym palcom ręki, a także zgina w stawie sródręczno-paliczkowym.

Unerwienie. Nerw łokciowy (ri. iţlriarţis).

Mięśnie kłębika

Grupę tę tworzą cztery mięśnie unerwione przez nerw łokciowy (n. ulnaris).

W skład mięśni kłębika wchodzą:

mięsień dłoniowy krótki,

mięsień odwodziciel palca małego,

mięsień zginacz krótki palca małego,

mięsień przeciwstawiacz palca małego.

Mięsień dłoniowy krótki (m. palmaris brevis ) rozpoczyna się na brzegu łokciowym rozcięgna dłoniowego ręki oraz na troczku zginaczy, a kończy się w skórze brzegu łokciowego ręki.

Czynność. Wywołuje zmarszczki na brzegu łokciowym dłoni.

Mięsień odwodziciel palca małego (m.abductor digiti minimi) rozpoczyna się na wyniosłości przyśrodkowej nadgarstka i kończy na brzegu przyśrodkowym bliższego paliczka palca V.

Czynność. Odwodzi palec mały, zgina go w stawie śródręczno-paliczkowym, a prostuje w stawach międzypaliczkowych, dzięki połączeniu z rozcięgnem grzbietowym (aponeurosis dorsalis).

Mięsień zginacz krótki palca małego (m. flexor digiti minimi brevis) rozpoczyna się jak poprzedni, a kończy na podstawie bliższego paliczka palca małego.

Czynność. Zgina palec mały w stawie śródręczno-paliczkowym.

Mięsień przeciwstawiacz palca małego (m.opponens digiti minimi) rozpoczyna się jak dwa poprzednie i dochodzi do przyśrodkowej powierzchni V kości śródręcza.

Czynność. Nieznacznie przeciwstawia palec V.

Mięśnie środkowe dłoni

W skład mięśni środkowych dłoni wchodzą:

mięśnie glistowate,

mięśnie międzykostne.

Mięśnie glistowate (mm. lumbricales) położone są w liczbie czterech małych mięśni między ścięgnami m. zginacza głębokiego palców (m. flexor digitorum profundus), które to ścięgna służą im jako miejsca przyczepów początkowych. Na wysokości stawów śródręczno-paliczkowych ścięgna końcowe czterech mięśni glistowatych przechodzą na stronę grzbietową, gdzie łączą się z rozcięgnem grzbietowym (aponeurosis dorsalis) palców.

Czynność. Mięśnie glistowate zginają palce trójczłonowe w stawach śródręczno-paliczkowych, a prostują w obu stawach międzypaliczkowych poprzez przyczepy do rozcięgna grzbietowego.

Unerwienie. Nerw pośrodkowy (n. medianus) i n. łokciowy (n. ulnaris).

Mięśnie międzykostne (mm. interossei) są to krótkie, silne mięśnie występujące w dwóch warstwach-dłoniowej i grzbietowej. Wypełniają one przestrzenie międzykostne śródręcza (spatia interossea metacarpi). Mięśnie międzykostne rozpoczynają się na kościach śródręcza i kończą śię, podobnie jak mięśnie glistowate, na rozcięgnach grzbietowych palców.

Czynność. Wspólne działanie mm. międzykostnych dłoniowych i grzbietowych powoduje zginanie palców w stawach śródręczno-paliczkowych. Ponieważ mm. międzykostne grzbietowe w swym przyczepie końcowym kierują się zbieżnie do długiej osi ręki, przebiegającej przez palec środkowy, kurcząc się - niezależnie od mm. Międzykostnych dłoniowych, odwodzą palce w stąwach śródręczno-paliczkowych. I przeciwnie, mm. międzykostne dłoniowe biegną rozbieżnie w stosunku do powyższej osi, działają więc antagonistycznie, czyli w tychże stawach przywodzą palce. Dzięki swym przyczepom końcowym w rozcięgnach grzbietowych, podobnie jak mięśnie glistowate, prostują palce w stawach międzypaliczkowych.

Unerwienie. Wszystkie mm. międzykostne są unerwione są przez n. łokciowy (n. ulnaris)

Powięzie ręki

W rejonie ręki po stronie grzbietowej znajduje się powięź grzbietowa ręki (fascia dorsalis manus), która pokrywa spłaszczone ścięgna mm. prostowników długich palców.

Na dłoni występują trzy komory oddzielające mięśniówkę kłębu kciuka, kłębika palca V i część środkową dłoni. Część środkową wypełniają mm. glistowate, ścięgna mm. zginaczy długich palców oraz naczynia i nerwy. Od zewnątrz komory te ograniczone są rozcięgnem dłoniowym. Rozcięgno dłoniowe (oponerosis palmaris) jest włóknistą płytą, która chroni dłoń przed uciskiem z zewnątrz. Powierzchownie położone są pęczki podłużne, biegnące w przedłużeniu ścięgna końcowego m. dłoniowego długiego. Natomiast głębiej położone są pęczki poprzeczne, które w części dystalnej związane są z więzadłem poprzecznym powierzchownym śródręcza.