MECHANIZM RYNKOWY
Zasadnicze formy produkcji:
-gospodarka naturalna-producent wytwarza produkty
dla wlasnych potrzeb
-gospodarka towarowa-producent wytwarza produkty
przeznaczone na wymianę
Warunki powstania gospodarki rynkowej:
-musi wystąpić podział pracy między ludźmi
-ekonomiczne wyodrębnienie na bazie własności
prywatnej producentów
-stopniowa ewolucja handlu zamiennego w stronę
wymiany za pośrednictwem pieniądza
RYNEK-zespól warunków które doprowadzają do kontaktu
pomiędzy kupującymi a sprzedającymi w procesie wymiany
dóbr i usług
-to proces za pomocą którego kupujący i sprzedający
określa co chce kupić lub sprzedać i na jakich warunkach
-pozwala nawiązać kontakt pomiędzy kupującym i
sprzedającym w celu ustalenia warunków transakcji
( ceny ilości miejsca i czasu transakcji)
Warunki dokonania transakcji:
-występowanie co najmniej dwóch podmiotów wymiany
tj. producenta-sprzedawcy oraz konsumenta-nabywcy
-współwystępowanie przedmiotów wymiany
-pośrednik lub kilku pośredników
Rynek ze względu na zasięg:
-lokalny
-regionalny
-krajowy
-międzynarodowy
-światowy
Rynek ze względu na szczebel obrotu towaru:
-rynek skupu- bezpośrednio wychodzące od producenta
-rynek hurtowy
-rynek detaliczny
Rynek ze względu na przedmiot obrotu:
-rynek towarowy- handluje się towarami typowymi dla
konsumenta, dokonuje się codziennych zakupów
-rynek kapitałowy- czynników produkcji, nieruchomości,
kredytowy, papierów wartościowych
-rynek pracy- popyt- pracodawca, podaż-pracownik,
towar-praca, cena-wynagrodzenie
Rynek ze względu na jego strukturę:
-rynek wielokonkurencyjny
-rynek zmonopolizowany
-nieograniczona liczba
Rynek wielokonkurencyjny –działa na nim nieograniczona
liczba sprzedawców, pośredników i nabywców. Żaden z nich
indywidualnie nie ma wpływu na poziom cen. Cena kształtuje
się w wyniku relacji pomiędzy globalną wielkością podazy
i popytu
Rynek zmonopolizowany- dzieli się na
rynek monopolistyczny czyli jeden sprzedawca i wielu
kupujących a cena jest dyktowana przez sprzedawcę
lub ustalana przez państwo oraz rynek monopsoniczny
czyli jest jeden kupujący a wielu sprzedawców a cena jest
dyktowana przez nabywcę np. zamówienia publiczne
Elementy Rynku
1.Popyt-zapotrzebowanie zgłaszane na określone dobra
przez konsumenta w określonym czasie w danym miejscu
i po określonej cenie
2.Podaż-ilośc dóbr i usług zaoferowanych na rynek w danym
czasie określonemu lub nieokreślonemu nabywcy
3.Cena
4.Towar
PRAWO POPYTU RYNKOWEGO
„Wraz ze wzrosten ceny produktu zmniejsza się,
ceteris Paribas, popyt na ten produkt, natomiast wraz
ze spadkiem ceny popyt wzrasta”
Na wielkość popytu wpływa:
-sezonowość
-moda czyli efekt naśladownictwa
-reklama
-promocja
-liczba potencjalnych nabywców
-poziom dochodów konsumenta
-zaotrzebowanie
-gusty i preferencje
-jakość towaru, asortyment
-efekt substytucyjności
I komplementarności
Wyjątki:
-paradoks Giffena( cena rośnie a popyt i tak rośnie,
dot. Dóbr pierwszej potrzeby
-dobra Veblena (efekt snoba) ludzie kupują dobra
które nie są szeroko udostępnione powodu wysokiej ceny
-popyt spekulacyjny-jest zapotrzebowanie, popyt oderwany
od potrzeb, kupuje się bo jest (kiedys)
Dzis kupujemy bo jutro będzie drożej
PRAWO PODAŻY RYNKOWEJ
Wzrost ceny rynkowej produktu prowadzi ceteris Paribas
do wzrostu oferowanych ilości tego produktu,
spadek ceny tego produktu powoduje ceteris Paribas
zmniejszenie ilości
Czynniki pozacenowe wpływające na rozmiar podaży-
-ceny czynników produkcji
-popyt
-podatki i subsydia
-polityka regulacyjna panstwa
-polityka kredytowa/koszty kredytu
-zdolność przewidywania cen
-ilość przedsiębiorstw w gałęzi
-okres jaki musi upłynąć miedzy zgłoszeniem zwiekszonego
zapotrzebowania a możliwością jego zaspokojenia
CENA RÓWNOWAGI RYNKOWEJ
Cena przy której rozmiary podazy zrównaja się z
rozmiarami popytu, oczyszcza rynek z jakichkolwiek
nadwyżek popytu bądź podazy
Modelowe sytuacje mechanizmu rynkowego:
1.popyt=podaż - cena się nie zmienia
2. popyt> podaż cena rośnie siła na bycza pieniądza spada
a rentowość produkcji rosnie
3. popyt< podaż cena spada siła nabywcza rośnie a
rentowośc produkcji spada