ZATRUCIA POKARMOWE

ZATRUCIA POKARMOWE:

To ostre zaburzenia ze strony układu pokarmowego spowodowane spożyciem żywności zawierającej czynniki szkodliwe dla zdrowia. Najczęściej zatrucie trwa tak długo jak długo jego przyczyna przebywa w przewodzie pokarmowym. Po jej usunięciu zwłaszcza w przypadku zatruć o etiologii bakteryjnej organizm samorzutnie może powrócić do zdrowia.

NAJCZĘSTRZE PRZYCZYNY ZATRUĆ:

DROBNOUSTROJE NAJCZĘSCIEJ POWODUJĄCE ZATRUCIA POKARMOWE:

DO PRZYCZYN ZATRUĆ POKARMOWYCH NIE ZALICZA SIĘ:

KLASYFIKACJA ZATRUĆ POKARMOWYCH:

  1. indywidualne

  2. zbiorowe (w Polsce 4 lub więcej osób; w USA 2 lub więcej osób)

CHARAKTER MASOWY ZATRUĆ WYNIKA Z TEGO ŻE:

ZATRUCIA POKARMOWE O ETIOLOGII BAKTERYJNEJ:

Zachorowania spowodowane spożyciem wraz z żywnością swoistych drobnoustrojów lub ich toksyn charakteryzującym się krótkim okresem inkubacji i występowaniem zaburzeń ze strony układu pokarmowego. Do objawów żołądkowo- jelitowych dołączają jeszcze objawy ogólne: osłabienie, ból głowy, gorączka oraz zaburzenia krążenia powodujące niekiedy zapaść.

Cechą wspólną łączącą wszystkie ZP o etiologii bakteryjnej jest konieczność wniknięcia chorobotwórczych drobnoustrojów lub toksyn do przewodu pokarmowego i prawie równoczesne zachorowanie osób, które spożyły dany pokarm.

INTOKSYKACJA:

Zatrucie typu intoksykacji jest wynikiem działania toksyny wytworzonej w żywności przed jej spożyciem. Przykładem intoksykacji jest zatrucie jadem kiełbasianym, lub enterotoksyną gronkowcową. Bakterie uwalniają egzotoksyny do żywności i może zaistnieć sytuacja, kiedy drobnoustrój, który je wytworzył zginie na skutek różnych zabiegów technologicznych, w związku z czym jego wyizolowanie będzie niemożliwe, natomiast toksyna znajdująca się w produktach, wykazująca zwykle wyższą odporność na temperaturę będzie nadal szkodliwa dla organizmu.

Jest zawsze wynikiem wniknięcia do organizmu toksyny. Następuje ona po spożyciu pokarmów zawierających toksynę laseczki jadu kiełbasianego lub enterotoksynę gronkowca. Toksyny te są uwalniane do pokarmu przed spożyciem. Może się zdarzyć, że drobnoustrój ginie, a toksyna znajdująca się w żywności jest nadal toksyczna dla organizmu.

Do powstania zatrucia kontakt drobnoustroju z komórkami nie jest konieczny.

TOKSYKOINFEKCJA:

Toksykoinfekcje są następstwem spożycia wraz z pokarmem drobnoustrojów zdolnych do wywołania zatrucia. Mogą się one również namnażać w przewodzie pokarmowym, w którym wydzielają toksyny.

Tego typu zatrucia wywołuje wiele drobnoustrojów (ponad 20 gatunków), wśród których najliczniej reprezentowane są bakterie z rodziny Enterobacteriaceae i należą tu wszystkie pałeczki (z wyjątkiem S. typhi i S. patatyphi A, B i C) pałeczki Shigella (z wyjątkiem S. shigae), patogenne Escherichia coli, a także Yersinia enterocolitica, Bacillus cereus, Clostridium perfringens typ A i C, Vibrio parahaemoliticus, Pseudomonas aeruginosa, Listeria monocytogenes, Campylobacter jejuni, Aeromonas hydrophila i Plesiomonas shigelloides.

Przyjmuje się, że do wystąpienia toksykoinfekcji jest konieczne wtargnięcie do organizmu bakterii w stanie żywym. Od liczby komórek które dostały się do organizmu człowieka zależy czy objawy chorobowe w ogóle wystąpią, jak również ostrość przebiegu schorzenia. W związku z tym wprowadzono pojęcie najmniejszej dawki zakaźnej ( MID), wyrażonej liczbą komórek danego gatunku bakterii, która jest konieczna do wywołania objawowego przebiegu choroby u człowieka.

Dla różnych bakterii MID kształtuje się na różnym poziomie i np. dla najbardziej zjadliwych pałeczek Salmonella MID wynosi 104 komórek, a dla enterotoksycznych E. coli - 108 w spożytej ilości pokarmu.

LASECZKA JADU KIEŁBASIANEGO:

Laseczka jadu kiełbasianego (Clostridium botulinum) - jest Gram-dodatnią beztlenową laseczką należącą do rodzaju Clostridium.

Wytwarza toksyny chorobotwórcze, które wykazują znaczną oporność wobec enzymów przewodu pokarmowego, a także na gotowanie, które niszczy je dopiero po 10 min. Najbardziej przydatny środek do niszczenia zarodników stanowi formalina rozcieńczona z wodą w stosunku 1: 1.

Rezerwuar jadu kiełbasianego stanowi powierzchowna warstwa gleby oraz muł denny zbiorników wodny zawierający substancje organiczne. Zanieczyszczenie laseczką jadu kiełbasianego stanowi źródło intoksykacji.

Do zakażeń dochodzi przez spożywanie konserw własnej produkcji niedostatecznie wyjałowionej. Do zakażeni człowieka od człowieka nie dochodzi. Wrotami wnikania bakterii jest przewód pokarmowy, bardzo rzadko rany. Zatrucie jadem kiełbasianym ma ostry bezgorączkowy przebieg z zachowaniem pełnej świadomości.

Swoiste objawy zatrucia jadem kiełbasianym to:

Objawy ze strony przewodu pokarmowego:

Objawy toksycznego działania toksyny botulinowej:

ZATRUCIE GRONKOWCEM:

Czas intubacji zatrucia jest krótki. Objawy pojawiają się około 1- 6 godzin po spożyciu zakażonego pokarmu. Przebieg zatrucia jest krótkotrwały. Najdłużej utrzymuje się osłabienie, apatia i brak apetytu. Zatrucie zazwyczaj kończy się wyzdrowieniem.

Objawy zatrucia:

Zatrucie enterotoksyną gronkowca

Gronkowce są szeroko rozpowszechnione w przyrodzie i są stale związane z człowiekiem i tylko przez niego mogą być wprowadzone do żywności. Jego źródłem są zmiany skóry i błon śluzowych (czyraki, wrzody, rany ropne, katar). Znanych jest 6 typów serologicznych od A do F. optymalne warunki do wytwarzania enterotoksyny to 27- 37 .

Zatrucie: 1μg enterotoksyny A lub 20- 35 1μg enterotoksyny B

Wrażliwość osobnicza wynosi od 70% do 100%.

Enterotoksyna gronkowca gromadzi się w żywności z przewagą węglowodanów oraz białek zarówno pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego. Duże niebezpieczeństwo stanowią lody, kremy i inne produkty cukiernicze jak również przetwory mięsne. Szczególne znaczenie mają konserwy zwłaszcza w zalewie olejowej. W tym środowisku gronkowiec wykazuje największą oporność na temperaturę.

DROBNOUSTROJE WYWOŁUJĄCE TOKSYKOINFEKCJE:

Do nich zaliczmy głównie salmonellę.

ENDOTOKSYNA:

Kompleks peptydowo- wielocukrowo- lipidowy, termo labilny. Łatwo ulega inaktywacji w stosunkowo niskich temperaturach i w krótkim czasie (75 w 20 min lub 80 w kilka sekund).

Endotoksyny – toksyny występujące w błonie zewnętrznej bakterii Gram-ujemnych. Są stosunkowo trwałe chemicznie i odporne na ogrzewanie w temp. 60 °C przez kilka godzin.

Na organizm człowieka działają toksycznie, są jednak mniej groźne od egzotoksyn. Wywołują:

ZATRUCIA SALMONELLĄ:

  1. zanieczyszczenia

  2. pierwotne- chore zwierzęta

  3. wtórne za pośrednictwem nosicieli (70- 92% przypadków)

  4. stałym źródłem pałeczek u nosiciela jest woreczek żółciowy

Objawy zatrucia:

Salmonella typhi: perforacja ściany jelita, krwawienia wewnątrzotrzewnowe. (wywołuje dur brzuszny)

Salmonella paratyphi: brak takich objawów (wywołuje dur rzekomy)

ZATRUCIA O ETIOLOGII CHEMICZNEJ:

Zatrucia środkami ochrony roślin. Ok. 10- 20 % wszystkich zatruć spowodowana jest przez pestycydy. Przyczyną najczęściej jest nie stosowanie zasad dobrej praktyki rolniczej. Podczas oprysku drzew zostają skażone warzywa. Najniebezpieczniejsze zachorowania spowodowane są metalami ciężkimi. Wiele z nich charakteryzuje się właściwościami kumulacyjnymi.

ZATRUCIA TWORZYWAMI SZTUCZNYMI:

Przyczyną zatruć jest migracja związków chemicznych z tworzyw sztucznych zastosowanych do opakowań. Niewłaściwie przeprowadzona polimeryzacja tworzyw użytych do opakowań np. gdy polimeryzacja żywicy nie została dokończona. Może być również przyczyną uwalnianie się izomerów w wyniku starzenia się materiału z użyciem związków chemicznych np. polichlorek winilu.

ZATRUCIA ŚRODKAMI CHEMICZNYMI KONSERWUJĄCYMI:

Przekroczenie zasad dobrej praktyki przemysłowej i dopuszczalnego poziomu oraz w wyniku pomyłki. Niebezpieczny jest azotan sodowy.

ZATRUCIA ROŚLINAMI:

  1. wilcza jagoda

  2. lulek czarny

Przyczyną zatruć jest atropina. Czynnikiem powodującym zachorowania jest substancja czynna chemicznie wytwarzana przez rośliny w wyniku przemian metabolicznych.

Występują tutaj objawy związane z porażeniem zakończeń nerwów przywspółczulnych i ośrodków w rdzeniu. Spożycie kilku jagód może spowodować śmierć, zatrucie nasionami lulka jest łagodniejsze ze względu na mniejszą zawartość alkaloidów.

Objawy:

INNE ZATRUCIA TO:

  1. Surowe ziemniaki- (zawierają solaninę, która wykazuje działanie miejscowe i hemolityczne)- 10 mg/100g produktu. Powoduje: wymioty, biegunka, bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienie, zaburzenia wzroku, drgawki, białkomocz, krwotoczne zapalenie nerek.

  2. Sporysz (alkaloidy)

  3. Kąkol (sopaniny)

  4. Gorzkie migdały, pestki moreli (cyjanowodór- powoduje zaburzenia oddychania)

ZATRUCIA GRZYBAMI:

Grzyby wielkoowocnikowe z jednej strony są cennym produktem spożywczym ze względu na walory smakowe, zapachowe oraz zawarte w nich substancje odżywcze, z drugiej strony mogą stać się niebezpieczne ponieważ, niektóre z nich zawierają związki silnie trujące. Zatrucia grzybami powodują znacznie cięższy przebieg kliniczny niż inne zatrucia pokarmowe oraz mają większą śmiertelność.

Grzyby zawierają błonnik i witaminę D2. Ich wartość energetyczna jest niewielka.

Podział grzybów ze względu na mechanizmy działania substancji toksycznych:

  1. Substancje cytotoksyczne

  2. Substancje działające na układ nerwowy

  3. Substancje drażniące przewód pokarmowy

ZATRUCIA GRZYBAMI CYTOTOKSYCZNYMI:

1)Muchomor sromotnikowy- zawiera 11 substancji toksycznych, które są cyklicznymi peptydami. O masie 50 g może spowodować śmierć dorosłego człowieka.

Amotoksyny- np. Amonityna i amonina- działają wolno ale są bardzo toksyczne

Falltoksyny- działają szybko

PRZEBIEG ZATRUCIA GRZYBAMI:

  1. Okres utajenie: od chwili spożycia do wystąpienia pierwszych objawów klinicznych (6- 49 h)

  2. Okres ostrego nieżytu żołądkowo- jelitowego: wymioty, biegunka, zaburzenia wodno- elektrolityczne, zagęszczenie krwi, spadek poziomu sodu, potasu i wapnia w krwi.

  3. Okres uszkodzeń narządowych: w 3 lub 4 dniu zatrucia i bywa poprzedzony 6- 8 godzinną fazą zacisza. Dochodzi do rozległego uszkodzenia wątroby często z żółtaczką i skazą krwotoczną.

W ciężkich przypadkach martwica wątroby i śpiączka. Potem pojawiają się objawy toksycznego uszkodzenia nerek, m sercowego, oun oraz naczyń krwionośnych i nadnerczy.

Im krótszy okres utajenia do wystąpienia pierwszych objawów tym mniejsza szansa przeżycia.

Śmierć następuje w skute:

Za najlepszy moment do leczenia uznaje się okres zacisza po ustąpieniu wymiotów i biegunki.

PIERŚCIENICA KASZTANOWATA:

Substancja trująca to guramitryna.

Objawy:

Następuje po uprzednim przegotowaniu grzybów i odlania wywaru. Zatrucia śmiertelne rzadko.

ZATRUCIA GRZYBAMI O DZIAŁANIU NEUROTROPOWYM:

1)Muchomor plamisty i czerwony

Wywołują zatrucia przez: muskarynę, substancje działające podobnie do atropiny oraz substancje o działaniu narkotycznym.

Objawy:

2)Krowiak podwinięty (olszówka)

Zawiera muskarynę. 90 % zatruć mimo gotowania grzybów.

Objawy:

GRZYBY DZIAŁAJĄCE DRAŻNIĄCO NA PRZEWÓD POKARMOWY:

1)Borowik szatański

2)Wieruszka zatokowa

Substancje toksyczne nie są zupełnie poznane. Uważa się że są to substancje żywicowe, które rozpuszczają się w środowisku alkalicznym, wzmagają perystaltykę.

Okres utajenia 1- 4 godziny, następnie zaburzenia żołądkowo jelitowe. Potem bóle brzucha, wymioty oraz kilkudniowa biegunka.

Przebieg zatrucia zależy od gatunku i ilości spożytego grzyba. Może dojść do uszkodzenia wątroby. Najczęściej przebieg zatrucia łagodny i ustępuje po kilku dniach.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MIKROFLORA, ZATRUCIA POKARMOWE
zatrucia pokarmowe 3[1] (2)
Zatrucia pokarmowe
Dieta w zatruciach pokarmowych, Medycyna Naturalna
Bakteryjne zatrucia pokarmowe
przy zatruciach pokarmowych
ZAKAŹNE ZATRUCIA POKARMOWE, MEDYCYNA, Wykłady
6 zatrucia pokarmowe
Dieta przy zatruciach pokarmowych
ćw 8 Ognisko epidemii i zatrucia pokarmowe
Zatrucia pokarmowe wirusowe, Mikrobiologia
ZATRUCIA POKARMOWE, studia, zdrowie publiczne 3
6 zatrucia pokarmowe
Zatrucie Pokarmowe Gronkowcem
ZATRUCIA POKARMOWE, I pomoc przedlekarska - gazetka

więcej podobnych podstron