ODKRYWANIE MIŁOŚCI (1958)

Pionierzy badań: Harry Harlow

Stanowisko teoretyczne:

Małpy (rezusy) były troskliwie wychowywane przez ludzie w laboratorium. Karmiono je wysokowartościowym pokarmem i chroniono przed wszelkimi zagrożeniami, na które mogły być narażone żyjąc w naturalnym środowisku przy matce (np. przed chorobami). Harlow zauważył, że niemowlęta małp bardzo się przywiązują do bawełnianych podkładek, którymi wyścielano dno  klatek- przywierały do nich i wpadały w wielką złość, gdy szmatki zabierano do prania. Małpki umieszczone bez miękkiej wyściółki rozwijały się bardzo słabo, nawet przy bardzo dobrej opiece. Harlow stworzył teorię, zakładającą, że oprócz podstawowych potrzeb biologicznych młode małpy potrzebują bliskiego kontaktu z czymś miękkim i przyjemnym w dotyku.

Metody i wnioski:

Dla sprawdzenia teorii postawionej przez Harlow’a, jego współpracownicy „budowali” rodzaje eksperymentalnych matek dla małp.

-pierwsza zastępcza matka: składa się z gładkiego, drewnianego ciała pokrytego gąbczastą gumą i tkaniną frotte; wyposażona w pierś dająca mleko matka, była ciepła, gdyż umieszczono wewnątrz niej żarówkę.

-druga zastępcza matka: nie była miękka, wykonano ją z drucianej siatki ukształtowanej tak jak drewniana rama, posiadała również karmiącą pierś i była ciepła- nie zapewniała kojącego dotyku.

I. Chcąc określić wpływ karmienia od wpływu kojącego dotyku na zachowanie wobec matki przeprowadzono następujące badanie:

Metoda: sztuczne matki umieszczono w osobnych kabinach, sąsiadujących z klatkami, w których mieszkały małpie niemowlęta; osiem młodych małp podzielono losowo na dwie grupy: w jednej małpy były karmione mlekiem (z butelki ze smoczkiem) przez szmacianą matkę; w drugiej grupie, pokarmu dostarczała druciana matka. Małpy umieszczono w klatkach i przez pierwsze pięć miesięcy ich życia rejestrowano czas, jaki spędziły, stykając się bezpośrednio z każdą z matek.

Wnioski: po kilku pierwszych dniach przystosowania, wszystkie małpy spędzały niemal cały czas na szmacianej matce, niezależnie od tego która je karmiła, małpy karmione przez drucianą matkę, opuszczały szmacianą tylko po to  żeby się najeść- wykazano ogromne znaczenie kojącego dotyku w kształtowania przywiązania pomiędzy dzieckiem a matką u małp; małpy wychowywane tylko z matką drucianą nie trawiły mleka tak dobrze jak małpy wychowywane z matką  szmacianą, miewały częste biegunki- brak miękkiej matki był dla nich stresem.

II. Chcąc poznać sztuki przywiązania i ciepłego dotyku przeprowadzono następujące badanie:

Metoda: w klatkach umieszczono różne przedmioty wywołujące u zwierząt lęk np. misia grającego na bębnie.

Wnioski: gdy małpy trafiły na coś, co je przerażało uciekały do szmacianej matki i przywierały do niej. Nie miało znaczenia przez, którą matkę były karmione.

III. Otwarte badanie terenowe- jaki sposób młode małpy będą się przystosowywać i badać nową sytuację w obecności lub podczas nieobecności matki:

Metoda: młode małpy, które wychowywano z jedną z matek umieszczano w niewielkim, nieznanym im pomieszczeniu, w którym znajdowały się różne przedmioty (drewniane klocki, koce itp.), którymi małpy w normalnych warunkach lubią się bawić i manipulować; małpy pozostawiono albo ze szmacianą albo z drucianą matką albo bez żadnej z nich.

Wnioski: małpy umieszczone w nieznanym pomieszczeniu natychmiast podbiegały do szmacianej matki, natomiast, gdy w pomieszczeniu nie było żadnej lub znajdowała się tam matka druciana, zwierzęta zastygały w miejscu, płakały, krzyczały, a następnie biegały od przedmiotu do przedmiotu. Reakcje były niezależne od tego, przez którą matkę zwierzę było karmione.

IV. Badano czy przywiązanie małp do ich zastępczych matek przetrwa okres rozdzielenia:

Metoda: małpy, które kończyły sześć miesięcy i przyjmowały już stałe pokarmy rozdzielano na krótkie, różne pod względem długości okresy, a następnie łączono je podczas badania terenowego.

Wnioski: po najdłuższej rozłące (6 miesięcy), małpy widząc szmacianą matkę biegły do niej, nie opuszczały jej, aby odkryć przedmioty znajdujące się w pomieszczeniu- spotkania trwały tylko trzy minuty.

Znaczenie wyników badań:

-Badania wpłynęły na jakość opieki dzieci adopcyjnych, maltretowanych oraz przebywających w placówkach wychowawczych. Zaspokojenie podstawowych biologicznych potrzeb dziecka nie jest wystarczające, potrzebują one fizycznego kontaktu.

-Nastąpiła zmiana stereotypu macierzyństwa. Ojcowie powinni brać aktywniejszy udział w wychowaniu swoich dzieci.

-Wzrosły szanse dzieci na adopcję- każdy z rodziców adopcyjnych, przytulając dziecko, może zapewnić taką samą „opiekę” jak rodzice biologiczni.

-Wzbudzanie zainteresowania nad problemem dzieci maltretowanych, które pomimo krzywdy bardzo przywiązują się do rodziców.

-Zastosowanie w psychoterapii- wpływ dotyku na kontakt z klientem spowodowało wzrost skuteczności terapii.

Krytyka:

- proces kształtowania się więzi u ludzi jest dużo wolniejszy niż u małp; pierwsze sześć miesięcy niemowlęcia odpowiadają kilku pierwszym dniom życia małpek rezusa.

-zarzuty natury etycznej dotyczące przeprowadzania takich eksperymentów z udziałem młodych małp.