hist porównanie konst marcowej z kwietniową

Na początku XX wieku, w Polsce wprowadzono dwie konstytucje, mianowicie Konstytucję marcową, niedługo potem Konstytucję kwietniową. Pierwsza z nich została uchwalona 17 marca 1921 roku, lecz wiele z jej ustaw weszło w życie dopiero po wyborach do parlamentu w 1922 roku i wyborze Prezydenta. Obowiązywała do 23 kwietnia 1935. Składała się z siedmiu rozdziałów. Wprowadzała ustrój republiki demokratycznej o parlamentarno-gabinetowym systemie rządów. Konstytucja kwietniowa została uchwalona 23 kwietnia 1935 i tego samego dnia podpisana przez prezydenta Ignacego Mościckiego. Weszła w życie 24 kwietnia 1935. Na jej mocy w Polsce wprowadzono ustrój prezydencko-autorytarny.

Obie ustawy znacznie się od siebie różnią się, ale zachowały się również podobieństwa. By porównać obie konstytucje, głównie bierze się pod uwagę władzę ustawodawczą, wykonawczą, sądowniczą i prawa i obowiązki obywatelskie. W Konstytucji marcowej, władzę ustawodawczą stanowił Sejm i Senat wybierany na 5 lat. Wybory były powszechne, równe, bezpośrednie, tajne i proporcjonalne - oznaczało to, że kandydatów mógł wybierać każdy, bez względu na umiejętności, majątek czy stanowisko. Jedynym zastrzeżeniem jest wiek. Obywatel mógł zagłosować na kandydata do Sejmu, gdy ukończył 21 lat, a do Senatu, gdy ukończył 30 lat - jest to tak zwane czynne prawo wyborcze. Bierne prawo wyborcze, mianowicie prawo kandydowania, czyli prawo bycia wybranym na posła w Sejmie jest możliwe od 25 lat. Prawo bycia wybranym na senatora w Senacie jest możliwe dopiero od 40 roku życia. Konstytucja przewidywała zasiadanie 444 posłów w Sejmie i 111 senatorów w Senacie. Według konstytucji, odpowiedzialność za losy kraju spoczywała przede wszystkim na władzy ustawodawczej. Miała ona przewagę nad władzą wykonawczą. W Konstytucji kwietniowej zachodzą pewne zmiany odnośnie władzy wykonawczej. Wybieranie do Sejmu nadal pozostawało powszechne, równe, tajne i bezpośrednie, natomiast różnica była przy wybieraniu członków do Senatu. 1/3 członków miała być mianowana przez Prezydenta. Prawo do głosowania na pozostałe 2/3 członków miała tylko "elita", do której można było zostać zaliczonym dzięki zasługom, wyższemu wykształceniu bądź zaufaniu w szerokim tego słowa znaczeniu (obwarowane było dodatkowo przez cenzus wieku czyli ukończenie 30 lat)- inni obywatele, nie spełniający danych kryteriów, nie mogli niestety głosować. Kadencja Sejmu i Senatu podobnie jak w Konstytucji Marcowej wynosiła 5 lat. Czynne prawo wyborcze do Sejmu obowiązywało osoby od 25 roku życia, natomiast bierne prawo wyborcze do Sejmu obowiązywało od 30 roku życia. Ilość posłów w Senacie wynosiła 208, natomiast miejsc w Senacie było dla zaledwie 94 senatorów. W porównaniu do Konstytucji Marcowej, rola władzy ustawodawczej została znacznie ograniczona - zapanowała natomiast dominacja władzy wykonawczej w państwie.

I tak przechodząc do władzy wykonawczej w Konstytucji Kwietniowej, miał on nadrzędną rolę w państwie. Kadencja wynosiła 7 lat. Pierwszy prezydent został wybrany przez Zgromadzenie Elektorów. Następnie, ustępujący prezydent miał prawo wskazania kandydata na urząd. Jeżeli z niego skorzystał, wyboru prezydenta mieli dokonywać obywatele w głosowaniu powszechnym z pomiędzy dwóch kandydatów: Zgromadzenia Elektorów i ustępującego Prezydenta. Jeżeli natomiast ustępujący prezydent nie wskazał swojego kandydata i nie zarządził wyborów powszechnych, prezydentem zostawał kandydat Zgromadzenia Elektorów. Konstytucja przyznawała Prezydentowi kompetencje ustawodawcze, wykonawcze i kontrolne oraz nadzwyczajne uprawnienia na czas wojny. Miał prawo wydawać dekrety z mocą ustawy. Bez udziału parlamentu ustalał organizację rządu i administracji państwowej. Reprezentował kraj na zewnątrz. Mianował premiera, członków rządu i wyższych urzędników, mógł rozwiązać Sejm i Senat. Decydował o wojnie i pokoju, zawierał i ratyfikował umowy międzynarodowe, był zwierzchnikiem sił zbrojnych. Odpowiadał jedynie "przed Bogiem i historią"- czyli posiadał tak zwane prawo łaski. W Konstytucji marcowej rola prezydenta była ograniczona. Był on wybierany na 7 lat, podobnie jak w Konstytucji Kwietniowej, lecz przez Zgromadzenie Narodowe czyli Sejm i Senat na wspólnym posiedzeniu, bezwzględną większością głosów. Prezydent miał prawo odwołać rząd i sejm za zgodą 3/5 senatorów. Był zwierzchnikiem sił zbrojnych, wypowiadał wojnę i zawierał pokój, ale za uprzednią zgodą Sejmu, posiadał prawo łaski mianowicie mógł znieść karę osoby winnej, pełnił funkcje reprezentacyjne. Akt podpisany przez prezydenta nabierał mocy po podpisaniu go także przez premiera i odpowiedniego ministra (kontrasygnata). Prezydent nie miał żadnych uprawnień ustawodawczych. W razie popełnienia przestępstwa mógł być sądzony - na wniosek Sejmu przez Trybunał Stanu. Prezydent mianował Premiera i ministrów - czyli rząd, za akceptacją Sejmu. Rząd był odpowiedzialny przed Sejmem oraz posiadał inicjatywę ustawodawczą. W Konstytucji Kwietniowej rząd był odpowiedzialny przed prezydentem. Miał za zadanie rozszerzenie kompetencji w stosunku do konstytucji marcowej i posiadał inicjatywę ustawodawczą. Niemniej jednak rola rządu ograniczona.

Przechodząc do ostatniego punktu, a mianowicie praw i obowiązków obywatelskich, była to najważniejsza część dotycząca mieszkańców Polski. Do podstawowych obowiązków obywateli zawartych w Konstytucji Marcowej należało: wierność wobec państwa, przestrzeganie prawa, służba wojskowa, świadczenia publiczne ustanowione z prawem. Konstytucja gwarantowała obywatelom ochronę życia, wolności, nietykalności i mienia osób bez względu na pochodzenie, płeć, narodowość, rasę czy religię. Konstytucja potwierdzała wolność słowa, sumienia i zrzeszania się. W Konstytucji Kwietniowej artykuły o prawach i obowiązkach obywateli potraktowano pobieżnie, przy czym podkreślono obowiązek wierności wobec państwa, obowiązek jego obrony i ponoszenia ciężarów publicznych.

Podsumowując, Konstytucja kwietniowa znacznie różni się od „pierwowzoru”, niemniej jednak została stworzona na podstawie Konstytucji Marcowej. W Polsce zachodziło wiele zmian politycznych, czego skutkiem jest właśnie ustanowienie dwóch konstytucji w bardzo krótkim czasie, bądź poprawienie pierwszej konstytucji, wynikiem czego było uchwalenie kolejnej. Przypomnijmy, iż w Stanach Zjednoczonych obowiązywała tylko jedna konstytucja od 1787 roku i obowiązuje do dzisiaj, jedynie z wprowadzonymi 27 poprawkami od wyżej wspomnianego 1787 roku. W porównaniu do konstytucji jakie zostały uchwalane w Polsce, można stwierdzić, że Konstytucja Marcowa została zastąpiona Konstytucją Kwietniową w bardzo szybkim czasie.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Porownanie konstytucji marcowej i kwietniowej sciaga
porownanie konstytucji marcowej i kwietniowej, Młodzież, Język polski, Prawo
Historia PORÓWNANIE KONSTYTUCJI MARCOWEJ I KWIETNIOWEJ
Porównanie konstytucji marcowej i konstytucji kwietniowej
Konst Marcowa I nowelizacja
konstytucja marcowa i kwietniowa, ściaga
Konstytucja marcowa i kwietniowa
konstytucja marcowa i kwietniowa
Konstytucje Polskie, Konst. Marcowa 1921
Konst Marcowa I nowelizacja
KONSTYTUCJA MARCOWA i kwietniowa
sejm i senat w konst. kwietniowej, prawo konstytucyjne
Marszałkowie, Prezydenci, Konstytucja marcowa, Konstytucja kwietniowa opracowania losy żołnierz
Pozycja prawno ustrojowa Sejmu i Senatu w konstytucji kwietniowej tabela porównawcza

więcej podobnych podstron