Architektura manieryzmu –czas trwania od XV do XVI w.

Manieryzm to nurt stanowiący reakcję na renesans. Choć korzystał z form klasycznych, stosował je w sposób zupełnie antyklasyczny. Artyści pozwalali sobie na pełną swobodę tworzenia, dzięki czemu powstawały bardzo oryginalne budowle, pełne fantazji i ekspresji. Manieryzm najpierw pojawił się we Włoszech (Rzym, potem Florencja, Padwa) i szybko rozpowszechnił się w Europie (Francja, Praga, Gdańsk, Toledo). W Polsce manieryzm przyswoił się słabo

Geneza

Podobnie jak problematyczna jest definicja pojęcia manieryzm, tak niejasna i szeroko dyskutowana jest kwestia genezy samego zjawiska. Przede wszystkim należy zauważyć, że zmiany stylu nie były gwałtowne, ale przebiegały stopniowo i wyrastały na dość złożonym podłożu. Swoimi korzeniami sięga do dojrzałego renesansu i wbrew powszechnym opiniom nie był reakcją czy buntem wobec niego. Było to raczej przedłużenie jego zdobyczy. Manieryzm bowiem z samej definicji to przesadne wydoskonalenie, z czego wniosek, że musiał wyrosnąć na gruncie wcześniejszego okresu, który tę doskonałość już osiągnął.

Architekturę manieryzmu cechuja:

-swoboda w operowaniu klasycznymi elementami architektury

-akonstruktywizm

-abstrakcyjne schematy formalne

-dążenie do tworzenia zaskakujących efektów scenograficznych

-wyrafinowana powściągliwość

-ornamentyki-  motyw lub zespół motywów zdobniczych, stosowanych w architekturze lub sztukach plastycznych. Motywy te, złożone z drobnych elementów, mogą pokrywać całą powierzchnię, występować tylko w określonych polach albo przybierać formę pasową. Mogą także współgrać z tektoniką lub nad nią dominować. Zazwyczaj ornament nie jest elementem niezbędnym dla istnienia struktury danego przedmiotu czy budowli, a jedynie jest stosowany jako element podziału określonej kompozycji.

Jacopo Barozzi da Vignola- Jacopo (lub Giacomo) Barozzi da Vignola (ur. 1 października 1507 w Vignola koło Modeny, zm. 7 lipca 1573 w Rzymie) – włoski architekt i teoretyk architektury, znany także jako Vignola, jeden z najwybitniejszych architektów II połowy XVI wieku. Twórczość architektoniczna Vignoli łączy cechy renesansowe, manierystyczne i wczesnobarokowe.

ZABYTKI :

Kościół Il Gesu -Kościół zaprojektowany został przez Giacomo della Porta oraz Jacopo Barozzi da Vignola, na zamówienie zakonu jezuitów, a zbudowany w latach 1568-1584. Świątynia stanowi prototyp wielu barokowych kościołów jezuickich znajdujących się na terenie całej Europy.Wnętrze świątyni nawiązywało jeszcze do wzorców gotyckich i renesansowych. Nowością było jednak wprowadzenie transeptu pozornego, a więc transeptu znacznie krótszego niż w kościołach gotyckich. Kolejnymi różnicami było pojawienie się płytszego prezbiterium, zredukowanie naw bocznych do rzędów kaplic oraz zlikwidowanie (obecnych w gotyku) łuków tęczowych oddzielających prezbiterium od nawy głównej.

Bazylika w Loreto- Jest to późnogotycka bazylika wznoszona od 1468 r.

Palazzo Grimani w Wenecji- Dom postał w latach1541 – 1575 za sprawą architekta z Werony Michele Sanmichelego. Jego fasada wyróżnia się wśród ówcześnie budowanych pałaców. Trzy okna znajdujące się w centralnej części są połączone zwykłymi kolumnami pośrodku, gdy kolumny podwójne tworzą odrębną oś okien. Przy odpowiednim świetle ma się wrażenie, iż fasada składa się z dwóch warstw, gdzie pierwsza to wysunięte kolumny i pilastry a druga to ściana rzeczywista. Jego duże okna, niespotykane w architekturze weneckiej, doczekały się legendy wyjaśniającej ich wielkość.

fortyfikacje w Weronie i w Wenecji- Zamek w Weronie- to jedna z najważniejszych budowli w Weronie, jest równocześnie najwybitniejszym przykładem architektury gotyckiej w mieście. Oprócz funkcji mieszkalnych miał też pełnić rolę obronną. Położony jest nad rzeką Adige. Dawniej otoczony był fosą, która aktualnie jest sucha. Przez lata panowania rodów Scaligerów, Viscontich, a potem dominacji weneckiej, napoleońskiej i austriackiej zamek pełnił kolejno funkcję mieszkalną, magazynu broni, szkoły wojskowej, a także koszar. Budowla odnowiona została w latach 20 -tych i 60 - tych XX wieku. Od 1925 roku znajduje się tutaj muzeum miejskie

Zamek w Wenecji- Pałac Dożów (wł. Palazzo Ducale) – gotycka siedziba władców i rządu Wenecji. Pałac Dożów to trzykondygnacyjny budynek obejmujący z trzech stron wewnętrzny, renesansowy dziedziniec (dziedziniec zamyka bazylika św. Marka). Od strony nadbrzeża i Piazzetty na parterze i I piętrze posiada arkadowe loggie. Ściana II piętra jest ozdobiona płytami dwukolorowego kamienia. W środkowej części elewacji, pomiędzy oknami, umieszczono płaskorzeźby nawiązujące do wystroju architektonicznego Porta della Carta. Całość wieńczy ażurowa attyka. Skrzydło usytuowane wzdłuż kanału Pałacowego łączy Most Westchnień z budynkiem nowego więzienia 

zamek Krzyżtopór w Ujeździe- Budowany w latach 1627–1644 przez Krzysztofa Ossolińskiego; nigdy nie został w pełni ukończony. Jest to obszerny zamek w stylu włoskim typu palazzo in fortezza. Od strony północnej przylegały niegdyś piękne ogrody w stylu włoskim. Historia powstania pałacu i jego świetności pozostaje wciąż nie do końca poznana. Jest to powodem do narastania wokół niego legend. Jedną z nich jest opowieść o zastosowaniu w pałacu symboliki liczb nawiązującej do kalendarza: okien miał tyle, ile dni w roku, pokoi tyle, ile tygodni; sal wielkich tyle, ile miesięcy, a cztery narożne jego baszty odpowiadały liczbie kwartałów.

zamek w Krasiczynie-  zamek wybudowany w stylu renesansowo-manierystycznym, pierwotnie zbudowany na przełomie XVI i XVII w. Charakterystyczne dla niego są 4 odmienne wieże narożne: Boska, Papieska, Królewska i Szlachecka.

• Boska, z kopułą na szczycie; mieściła kaplicę

• Papieska, zwieńczona attyką, będącą kopią papieskiej korony Klemensa VIII; znajdowały się w niej pokoje gościnne przeznaczone dla wysokich dostojników kościelnych

• Królewska, z czterema małymi narożnymi wieżyczkami; mieściły się w niej apartamenty królewskie

• Szlachecka, zwieńczona koroną – kopią korony króla Zygmunta III Wazy.

kolegiata w Zamościu- Styl architektoniczny katedry jest związany z tzw. renesansem lubelskim. Jej wymiary, w stosunku 3:2, wynoszą: 45 m długości i 30 m szerokości. Nawiązują one do wymiarów ówczesnego Zamościa i są równe jego 15-krotnemu pomniejszeniu. Jest to katedra o typie bazylikowym, z wyższą nawą główną ze sklepieniami kolebkowymi oraz lunetami, sięgającą 20 m, oraz niższymi nawami bocznymi. Dziś prowadzą do niej 3 wejścia – poza głównym od zachodu, również 2 boczne przez dawne kaplice.

pałac biskupi w Kielcach-  barokowy pałac w Kielcach, była rezydencja biskupów krakowskich. Jeden z symboli miasta.Budowla powstawała w latach 1637–1644. Wzniesiono ją na Wzgórzu Katedralnym z inicjatywy biskupa Jakuba Zadzika